Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 października 2016 roku

Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie w IV Wydziale Karnym

w składzie:

Przewodniczący: SSR Artur Witek

Protokolant: Mariusz Zając

przy udziale apl. prok. Anny Kornackiej

po rozpoznaniu w dniach 29 lipca 2016 roku, 16 września 2016 roku i 21 października 2016 roku sprawy

A. P.

urodz. (...) w P., syna Z. i E. z domu Ś.

oskarżonego o to, że:

I.  w dniu 8 września 2015 roku w S. na ul. (...), znajdując się pod wpływem działania środka odurzającego z grupy tetrahydrokanabinoli (marihuana - THC) o stężeniu 2,7 ng/ml we krwi oraz pod wpływem działania substancji psychotropowej w postaci amfetaminy o stężeniu 383,0 ng/ml we krwi, kierował w ruchu lądowym, na drodze publicznej samochodem osobowym marki (...)o nr rej. (...)

tj. o czyn z art. 178a § 1 k.k.

II.  w dniu 8 września 2015 roku w S. przy al. (...), działając wbrew przepisom ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałania narkomanii, posiadał bez wymaganego zezwolenia substancję psychotropową w postaci 1,18 grama proszku zawierającego w swym składzie 7,7% siarczanu amfetaminy

tj. o czyn z art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii,

I.  uznaje A. P. za winnego tego, że w dniu 8 września 2015 roku w S. na ul. (...), znajdując się w stanie po użyciu środka odurzającego z grupy tetrahydrokanabinoli (marihuana - THC) o stężeniu 2,7 ng/ml we krwi oraz substancji psychotropowej w postaci amfetaminy o stężeniu 383,0 ng/ml we krwi, prowadził samochód osobowy marki (...)o nr rej. (...) w ruchu lądowym, kwalifikując ten czyn na postawie art. 87 § 1 k.w. i za ten czyn na podstawie art. 87 § 1 k.w. wymierza mu karę 10 (dziesięciu) dni aresztu.

II.  Uznaje A. P. za winnego popełnienia czynu opisanego w punkcie II części wstępnej wyroku i za ten czyn na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii wymierza oskarżonemu karę 2 (dwóch) miesięcy pozbawienia wolności.

III.  Na podstawie art. 87 § 3 k.w., art. 29 § 1 i 2 k.w. za czyn opisany w punkcie I części dyspozytywnej wyroku orzeka wobec oskarżonego zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 2 (dwóch) lat.

IV.  Na podstawie art. 70 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii, art. 44 § 2 k.k. za czyn opisany w punkcie II części wstępnej wyroku orzeka przepadek dowodu rzeczowego w postaci pozostałej po badaniach mieszanki amfetaminy z kofeiną wraz z opakowaniem, przechowywanego w Magazynie Dowodów Rzeczowych Komendy Wojewódzkiej Policji w S. i zarządza zniszczenie substancji psychotropowych.

V.  Na podstawie art. 63 § 1 k.k. zalicza oskarżonemu na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności okres zatrzymania w dniu 8 września 2015 roku.

VI.  Na podstawie art. 29 § 4 k.w. zalicza oskarżonemu na poczet orzeczonego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym okres zatrzymania prawa jazdy od dnia 8 września 2015 roku.

VII.  Na podstawie art. 627 k.p.k., art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 23 lipca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego Szczecin - Centrum w Szczecinie) koszty sądowe, w tym opłatę w wysokości 60 (sześćdziesięciu) złotych.

VIII.  Na podstawie § 4 ust. 1 i 3, § 17 ust. 2 pkt 3, § 20 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu przyznaje na rzecz adw. (...) kwotę 619,92 (sześciuset dziewiętnastu i 92/100) złotych, w tym 115,92 (stu piętnastu i 92/100) złotych podatku od towarów i usług, tytułem zwrotu kosztów pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu A. P. z urzędu.

Sygn. akt IV K 212/16

UZASADNIENIE

W dniu 8 września 2015 roku w S. funkcjonariusze policji M. K. (1) i M. W. otrzymali służbowe polecenie udania się w okolice budynku Z. (...)przy ul. (...) w celu przeprowadzenia kontroli kierującego samochodem osobowym marki (...)o kolorze srebrnym, w związku z podejrzeniem nielegalnego posiadania narkotyków i znajdowania się pod ich wpływem. Gdy zbliżali się do wskazanego miejsca, zauważyli pojazd tej marki, który z ulicy (...) wjechał na teren (...)u. Dokonali jego zatrzymania. Następnie przeszukali kierującego nim A. P., ujawniając w jego portfelu zawiniątko foliowe z zawartością białego proszku o wadze netto 1,18 g, będącego mieszanką siarczanu amfetaminy i kofeiny. Jego ilość stanowiła cztery jednorazowe porcje użytkowe, pozwalające na wywołanie oczekiwanych efektów działania narkotycznego.

Dowody: - protokół zeznań M. W. – k. 112,

-

protokoły zeznań M. K. (1) – k. 126,

-

protokół zeznań P. N. – k. 112 v.,

-

protokół zatrzymania – k. 2 zbiór A,

-

protokół przeszukania osoby – k. 3-5 zbiór A,

-

protokół oględzin rzeczy – k. 14-15 zbiór A,

-

protokół użycia testera narkotykowego – k. 16 zbiór A,

-

protokół badania fizykochemicznego dowodów – k. 61-62 zbiór A.

Mężczyzna został przewieziony do Komendy Miejskiej Policji w S.. Po sprawdzeniu reakcji źrenic na światło, poddano go kontroli analizatorem narkotykowym, który dał wynik pozytywny w zakresie THO-5, AMP i MET. W związku z powyższym dyżurny Komisariatu Policji (...)zlecił badanie lekarskie na zawartość środków odurzających. O godzinie 9.35 podczas pobierania krwi A. P. odnotowano, że kolor skóry jego twarzy był normalny, mowa wyraźna a nastój spokojny. Tętno wyniosło 80/min. Źrenice A. P. pozostawały normalne a ich reakcja na światło prawidłowa. Ubranie mężczyzny nie znajdowało się w nieładzie. Badany pewnie chodził i podnosił przedmioty z ziemi. Miał prawidłową orientację co do czasu, miejsca oraz otoczenia. Z jego ust nie był wyczuwalny zapach alkoholu. We krwi A. P. ujawniono obecność ∆9-tetrahydrokannabinolu w stężeniu 2,7 ng/ml (0,0027 µg/ml), będącego aktywnym biologicznie związkiem występującym w haszyszu i marihuanie oraz 9-karboksy-THC (kwasu 11-Nor-∆9-THC–9–karboksylowego), będącego nieaktywnym biologicznie metabolitem w stężeniu 21,5 ng/ml (0,0215 µg/ml) a nadto amfetaminy w stężeniu 383,0 ng/ml (0,383 µg/ml).

Dowody: - protokoły zeznań M. K. (1) – k. 126,

-

protokół użycia analizatora – k. 10 zbiór A,

-

protokół oględzin rzeczy – k. 24-25,

-

protokół użycia testu narkotykowego – k. 26,

-

opinia toksykologiczna – k. 49-53 zbiór A,

-

protokół pobrania krwi – k. 54 zbiór A.

A. P. w czasie popełnienia zarzucanych mu czynów nie miał z powodu choroby psychicznej, upośledzenia umysłowego lub innego zakłócenia czynności psychicznych zniesionej albo ograniczonej w stopniu znacznym zdolności rozpoznania ich znaczenia lub pokierowania swoim postępowaniem. Jest osobą uzależnioną od kannabinoli i amfetaminy.

Dowód: - opinia sądowo-psychiatryczna – k. 71-75.

A. P. urodził się w (...) roku. Jest kawalerem. Nie posiada dzieci. Pracuje w firmie (...).(...) jako elektryk, uzyskując wynagrodzenie w wysokości 2000 złotych miesięcznie. Pozostaje właścicielem mieszkania o wartości około 150.000 złotych i samochodu osobowego marki (...) o wartości około 5000 złotych. Był trzykrotnie karny, w tym za przestępstwo z art. 62 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii na karę grzywny. Po raz ostatni został skazany wyrokiem Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie z dnia 4 kwietnia 2014 roku, sygn. IV K 311/14 za czyn z art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii na kary 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 4 lat oraz 50 stawek dziennych grzywny w wysokości po 10 złotych.

Dowody: - protokół wyjaśnień A. P.– k. 111v.,

-

dane osobopoznawcze – k. 70-71 zbiór A,

-

dane o karalności – k. 45, 101 zbiór A.

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o część wyjaśnień A. P., zeznania M. W., P. N. i M. K. (1), a także treść dokumentów w postaci opinii toksykologicznej i sądowo-psychiatrycznej, protokołów zatrzymania, przeszukania, oględzin, pobrania krwi, badania fizykochemicznego dowodów, użycia analizatora oraz testu narkotykowego, danych o karalności i osobopoznawczych.

A. P. nie przyznał się do popełnienia zarzucanych mu czynów. Wyjaśnił, że nie był świadomy pozostawania pod wpływem środków odurzających w czasie jazdy samochodem. Potwierdził, iż ujawnione narkotyki należały do niego. Zapewnił o posiadaniu ich na własny użytek. Podał, że zażył środki odurzające w nocy z soboty na niedzielę. Został zatrzymany rano około godziny 7. Oskarżony nie kwestionował przyjmowania narkotyków raz na dwa, trzy miesiące. Jego zdaniem, gdy wsiadał do samochodu, czuł się normalnie.

Nie przekonały Sądu twierdzenia A. P., negujące popełnienie czynów, polegających na posiadaniu amfetaminy i znajdowaniu się w stanie po użyciu środków odurzających podczas kierowania samochodem osobowym, gdyż okazały się niezgodne, nie tylko z pozostałymi dowodami, ale także treścią jego wyjaśnień. Oskarżony przyznał, że ujawniony podczas przeszukania biały proszek, zawierający siarczan amfetaminy, należał do niego. Nie kwestionował także wcześniejszego zażywania narkotyków. Na posiadanie substancji psychotropowych wskazują nadto zeznania funkcjonariuszy policji i dokumenty obrazujące przebieg interwencji a także protokoły użycia testu narkotykowego i badania fizykochemicznego dowodów. Z kolei o znajdowaniu się w jego krwi środków odurzających świadczą wyniki analizatora i wnioski opinii toksykologicznej. W świetle potwierdzenia przez A. P. zażycia narkotyków oraz wysokiego ich stężenia we krwi, wątpliwości budziły jego zapewnienia na temat braku świadomości obecności oraz oddziaływania substancji psychoaktywnych w czasie prowadzenia samochodu. Przywołane okoliczności prowadzą do wniosku, że zapewnienia te zostały złożone wyłącznie w celu uniknięcia odpowiedzialności karnej.

Jako zgodne z prawdą potraktowane zostały zeznania M. W., P. N. i M. K. (1). Ich relacje wzajemnie się uzupełniały. Znalazły także wsparcie w treści dokumentów. Funkcjonariusze policji wiedzę na temat zachowania oskarżonego uzyskali w związku w z wykonywaniem czynności służbowych. Są osobami obcymi wobec niego. W toku postępowania nie wykazano, aby mieli interes w jego bezpodstawnym obciążaniu. Obaj nie czynili tego bezkrytycznie. Potwierdzili, że zachowywał się spokojnie w trakcie interwencji, nie utrudniając jej przeprowadzenia.

Walor wiarygodności przypisany został opiniom toksykologicznej i sądowo-psychiatryczne. Zostały one sporządzone na zlecenie organu prowadzącego postępowanie karne, przez osoby legitymujące się odpowiednią wiedzą. W ekspertyzach przedstawiono szczegółowo podjęte czynności badawcze oraz uzyskane rezultaty. Nie przekonały Sądu jedynie wnioski opinii toksykologicznej na temat wyczerpania przez kierującego znamienia „znajdowania się pod wpływem środków odurzających”, ponieważ zostały oparte na założeniu, które nie stanowi wystarczającej przesłanki dla tak kategorycznej konkluzji. Argumentacja przemawiająca za wyrażoną oceną przedstawiona będzie w dalszej części uzasadnienia.

Wątpliwości nie budziły pozostałe dokumenty w postaci protokołów zatrzymania, przeszukania, oględzin, pobrania krwi, badania fizykochemicznego dowodów, użycia analizatora oraz testu narkotykowego, informacji o dochodach, danych o karalności i osobopoznawczych. Przygotowały je uprawnione osoby, w odpowiedniej formie. Strony nie kwestionowały ich treści.

Zgromadzony materiał dowodowy wskazuje, że A. P. w dniu 8 września 2015 roku w S. przy al. (...) posiadał biały proszek o wadze 1,18 grama, zawierający siarczan amfetaminy. Swoim zachowaniem wyczerpał znamiona przestępstwa z art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii, ponieważ bez wymaganej zgody dysponował substancją psychotropową.

Z poczynionych ustaleń wynika nadto, że tego samego dnia u oskarżonego podczas prowadzenia samochodu osobowego marki (...)o numerze rejestracyjnym (...) na al. (...) w S. obecne były we krwi ∆9-tetrahydrokannabinol w stężeniu wynoszącym 2,7 ng/ml (0,0027 µg/ml) i amfetamina w stężeniu równym 383,0 ng/ml (0,383 µg/ml). A. P. dopuścił się wykroczenia z art. 87 § 1 k.w., ponieważ znajdował się w stanie po użyciu środków działających podobnie do alkoholu.

Sąd nie podzielił stanowiska prokuratora co do istnienia przesłanek uzasadniających stwierdzenie, że kierujący w czasie czynu pozostawał pod wpływem środków odurzających w rozumieniu art. 178a § 1 k.k. Nie jest bowiem wystarczającym oparcie takiego wniosku na konkluzji opinii toksykologicznej, która zakłada wyczerpanie znamion analizowanego przepisu poprzez sam fakt występowania we krwi osoby prowadzącej pojazd mechaniczny określonego poziomu stężenia kannabinoidu i amfetaminy. Przedmiotem ekspertyzy mogły być wyłącznie analiza jakościowa lub ilościowa, bądź opis sposobu oddziaływania danego środka psychostymulującego na organizm człowieka, w szczególności jego sprawność ruchową, funkcjonowanie zmysłów, a nie ocena prawna dokonanych ustaleń.

Warunkiem przypisania znamienia „znajdowania się pod wpływem środków odurzających” pozostaje wykazanie, że substancje zażyte przez sprawcę oddziaływały w taki sam sposób, jak alkohol w stanie nietrzeźwości. Przedstawiona interpretacja stanowi wynik wykładni treści art. 178a § 1 k.k. i art. 87 k.w. W pierwszym z przywołanych przepisów określono alternatywnie przesłanki odpowiedzialności za przestępstwo w postaci „ stanu nietrzeźwości” lub „stanu pod wpływem środka odurzającego”. Taki zapis oznacza, że sprawstwo czynu zabronionego przez kodeks karny ma miejsce w przypadku wystąpienia określonego upośledzenia funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego u sprawcy, niezależnie od przyczyn do tego prowadzących, którymi może być obecność w organizmie alkoholu lub jakichkolwiek innych środków psychoaktywnych. Sposób redakcji art. 178a § 1 k.k. wskazuje na to, że bez względu na rodzaj zażytych substancji, zakłócenie zdolności motorycznych kierującego musi osiągnąć taki sam poziom. Pozwala to na uznanie, iż pojęcie „ stanu pod wpływem środków odurzających” odpowiada „stanowi nietrzeźwości”.

Za takim rozumieniem analizowanego przepisu przemawia także treść art. 87 k.w., w którym posłużono się tożsamą techniką legislacyjną. Według jego dyspozycji, dopuszcza się wykroczenia ten, kto prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, znajdując się po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka. Pozwala to na wnioskowanie, że kierujący, w którego organizmie ujawniono jakąkolwiek substancję, oddziaływującą na niego w sposób taki sam, jak alkohol, ponosi odpowiedzialność za wykroczenie. Jeżeli poziom upośledzenia czynności psychoruchowych osiągnie natomiast limit określony w art. 178a § 1 k.k., to wówczas dochodzi do popełnienia przestępstwa. Ową granicę stanowi próg pomiędzy „stanem po użyciu alkoholu” a „stanem nietrzeźwości”. Reasumując należy stwierdzić, że przypisanie występku wymaga stwierdzenia objawów charakterystycznych dla tej drugiej sytuacji.

Przedstawiona interpretacja przepisów koresponduje z poglądami wyrażanym w orzecznictwie Sądu Najwyższego, w tym m.in. w wyroku z dnia 4 października 2013 roku, sygn. IV KK 136/13 (LEX nr 1379930, OSP 2014/5/50). W jego uzasadnieniu wskazano, że „stanem pod wpływem środka odurzającego jest taki stan, który wywołuje - w zakresie oddziaływania na ośrodkowy układ nerwowy, zwłaszcza zakłócenia czynności psychomotorycznych – takie same skutki jak spożycie alkoholu powodujące stan nietrzeźwości. Od tego stanu odróżnia się stan pod użyciu środka działającego podobnie do alkoholu, a więc i środka odurzającego, który – w zakresie skutków jest równoważny stanowi po użyciu alkoholu”. W prezentowanym judykacie powołano się również na analogiczne stanowisko na ten temat przedstawicieli doktryny prawnej, podając jako przykłady, publikacje autorstwa R.A. Stefańskiego w „Kodeksie karnym” Komentarzu pod red. O. Górniak (Warszawa 2006, s. 569) oraz M. Dąbrowskiej-Kardas i P. Kardasa pt. „Odpowiedzialność za spowodowanie wypadku komunikacyjnego w świetle regulacji nowego Kodeksu karnego z 1997 r. (cz. II Palestra 1999, nr 3-5, s. 43), czy też „Kodeks karny” Komentarz pod redakcją A. Wąska (tom I, Warszawa 2006, s. 597). Sąd rejonowy w pełni podzielił je w niniejszej sprawie.

Stan nietrzeźwości został zdefiniowany przez ustawodawcę w art. 46 ust. 3 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz art. 115 § 16 k.k. Zgodnie z ich treścią ma on miejsce, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do stężenia we krwi powyżej 0,5‰ alkoholu albo obecności w wydychanym powietrzu powyżej 0,25 mg alkoholu w 1 dm ³. Takiego rodzaju domniemania prawnego nie zastosowano wobec innych substancji psychoaktywnych. Brak ustawowego określenia progów granicznych stężeń środków odurzających, wywołujących skutki przewidziane w art. 178a § 1 k.k., czyni nieuprawnionym nadawanie kategorycznej wartości jakimkolwiek wskaźnikom. Tym samym za niezasadne należy uznać przypisanie sprawstwa przestępstwa wyłącznie na podstawie ujawnienia określonego poziomu narkotyków w organizmie sprawcy. Z tego względu Sąd nie podzielił wniosków opinii toksykologicznej wydanej w niniejszej sprawie. Zostały one oparte na nieprawidłowym założeniu, jakoby obecność we krwi kierującego ∆9-tetrahydrokannabinolu i amfetaminy ponad pewien limit, jest wystarczająca dla stwierdzenia „znajdowania się pod ich wpływem” w czasie czynu.

Oceny tej nie zmienia fakt wypracowania przez specjalistów z dziedziny toksykologii stanowiska na temat oddziaływania substancji psychoaktywnych na zachowanie osób. Konkluzje stanowiące efekt m.in. konferencji pt. „Środki podobnie działające do alkoholu. Interpretacja wyników badani krwi kierowców dla potrzeb sądowych”, mającej miejsce w Krakowie w dniach 28-29 listopada 2012 roku, czy też XXX Konferencji Toksykologów Sądowych (Augustów, 15-17.05.2013r.), a dotyczące możliwości ustalenia granic stanów po użyciu i pod wpływem części środków odurzających, na które powołali się autorzy ekspertyzy sporządzonej na potrzeby niniejszej sprawy, nawet w przypadku ich pełnej akceptacji w środowisku naukowym, można traktować jedynie za wskazania teoretyczne. Wyznaczone na podstawie wyników projektów badawczych poziomy stężeń, rozgraniczające zachowanie stanowiące przestępstwo od będącego wykroczeniem, mają wyłącznie charakter postulatywny, a nie normotwórczy. Wyniki prac naukowych z zakresu toksykologii nie uzyskały bowiem waloru domniemania prawnego. Z tego względu przypisanie sprawcy „znajdowania się pod wpływem środka odurzającego” wymaga nie tylko wykazania obecności tego rodzaju substancji psychoaktywnej w jego organizmie, ale także i może przede wszystkim, stwierdzenia jej oddziaływania na układ nerwowy w sposób taki sam, jak ma to miejsce w przypadku alkoholu, w stężeniu powodującym „stan nietrzeźwości”.

Przedstawiona interpretacja art. 178a § 1 k.k. jest zgodna z poglądami powszechnie przyjętymi w orzecznictwie, które znalazły wyraz w wyrokach Sądu Najwyższego z dnia 4 października 2013 roku, sygn. IV KK 136/13 (LEX 1379930, OSP 2014/5/50), z dnia 3 grudnia 2014 roku, sygn. II KK 219/14 (Prok. i Pr. – wkł. 2015/4/3, KZS 2015/3/74) i z dnia 7 lutego 2007 roku, sygn. V KK 128/06 (LEX 257849, Prok. i Pr. – wkł. 2007/6/9), postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 31 maja 2011 roku, sygn. V KK 398/10 (LEX 848186) oraz Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 27 lutego 2015 roku, sygn. II Aka 33/15 (LEX 1661284). W uzasadnieniu pierwszego z przywołanych rozstrzygnięć stwierdzono, że „ w aktualnym stanie prawnym, sąd rozpoznający sprawę o przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji popełnione pod wpływem środka odurzającego, każdorazowo musi ustalić, czy środek ten miał realny wpływ na sprawność psychomotoryczną kierującego pojazdem w stopniu podobnym, jak w sytuacji znajdowania się pod wpływem alkoholu.”

Przypisanie znamion przestępstwa z art. 178a § 1 k.k., wobec braku ustawowego określenia progowych stężeń substancji psychoaktywnych, poza alkoholem, wymaga zatem stwierdzenia wystąpienia objawów typowych dla stanu nietrzeźwości.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, Sąd uznał, że prokurator nie naprowadził dowodów, które pozwoliłyby na jednoznaczną konstatację co do znajdowania się przez A. P. podczas kierowania samochodem osobowym marki V. (...) o numerze rejestracyjnym (...) w stanie pod wpływem środków odurzających. Wyjaśnienia i zeznania złożone na rozprawie głównej, bowiem tylko one mogły stanowić podstawę ustaleń faktycznych z uwagi na zaniechanie przez strony ujawnienia relacji przedstawianych przez oskarżonego i świadków na etapie dochodzenia, nie wskazują na wystąpienie u zatrzymanego symptomów, świadczących o oddziaływaniu substancji psychoaktywnych na funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego, tak jak ma to miejsce w przypadku alkoholu w stanie nietrzeźwości.

Powodem podjęcia interwencji przez funkcjonariuszy policji nie było naruszanie przepisów ruchu drogowego przez kierującego, a polecenie służbowe oparte na informacji o możliwości posiadania przez niego narkotyków i pozostawania pod ich wpływem. W jej trakcie nie zaobserwowali oni żadnych oznak zakłócenia czynności psychomotorycznych u zatrzymanego mężczyzny. Według M. K. (1) jego partner z patrolu dokonał sprawdzenia reakcji źrenic A. P.. Nawet przy przyjęciu, że wynik tych badań wskazywał na obecność środków odurzających w organizmie kierującego, co jednak pozostaje w sprzeczności z treścią protokołu pobrania krwi (k. 54), fakt ten nie byłby wystarczający dla przypisania znamion przestępstwa z art. 178a § 1 k.k. Reakcja źrenic na światło nie jest objawem wyłącznie właściwym dla stanu „pod wpływem środków odurzających”, ponieważ występuje także w przypadku, gdy sprawca jest „po użyciu środka działającego podobnie do alkoholu”(art. 87 § 1 k.w.). Nie może być zatem traktowana jako wskaźnik, którego wystąpienie przesądza o popełnieniu występku lub wykroczenia. Samo stwierdzenie owej reakcji stanowiło impuls do podjęcia decyzji o poddaniu osoby kontrolowanej badaniom lekarskim na zawartość środków odurzających (k. 13), których wynik mógł dopiero dać podstawy do przyjęcia określonej kwalifikacji prawnej.

Przeciwko pozostawaniu przez A. P. w dniu 8 września 2015 roku w stanie pod wpływem środków odurzających w rozumieniu art. 178a § 1 k.k. przemawia stanowczo i jednoznacznie treść protokołu pobrania krwi. Według zamieszonych w nim adnotacji skóra twarzy mężczyzny i źrenice były normalne, mowa wyraźna a nastrój i zachowanie spokojne. Jego ubranie nie znajdowało się w nieładzie. Badany pewnie chodziło i podnosił z ziemi przedmioty. Źrenice A. P. reagowały na światło prawidłowo. Podobnie oceniono jego orientację co do czasu, miejsca i przestrzeni. W świetle powyższych spostrzeżeń, poczynionych przez lekarza, wykonującego czynności w szpitalnej izbie przyjęć, a więc osobę niezwiązaną ze stronami postępowania, nieprzekonujące okazały się wnioski opinii toksykologicznej na temat popełnienia przez oskarżonego przestępstwa z art. 178a § 1 k.k. Konkluzję o znajdowaniu się pod wpływem środków odurzających oparto bowiem jedynie na obecności określonej ich ilości we krwi. Stężenie wyższe od wyznaczonej w teorii granicy nie stanowi w tym przypadku przesłanki do istotnego z punktu widzenia prawa domniemania o wyczerpaniu znamion przestępstwa. Do takiego skutku prowadzi jedynie ustalenie, że substancja psychoaktywna w rzeczywistości oddziaływała w taki sam sposób jak alkohol w stanie nietrzeźwości. Przedstawione w ekspertyzie wyniki uzasadniły natomiast w pełni wniosek o wystąpieniu u kierującego co najmniej „stanu po użyciu środka podobnie działającego do alkoholu”. Choć stwierdzone u A. P. stężenie ∆9-tetrahydrokannabinolu i amfetaminy, przekraczające znacznie progi wyznaczone w publikacjach naukowych z zakresu toksykologii, może nawet przemawiać za większym prawdopodobieństwem wystąpienia „ stanu pod wpływem środków odurzających”, to w sytuacji istnienia dwóch wersji, nie dających się wykluczyć, oparcie się na mniej korzystnej dla oskarżonego, byłoby niedopuszczalne. Sąd mając na względzie, że w niniejszym postępowaniu doszło do konkurencji ze sobą wariantów o różnym stopniu prawdopodobieństwa, stosownie do dyspozycji art. 5 § 2 k.p.k., nadał prymat temu z nich, który położenia oskarżonego nie pogarsza.

W sprawie nie zachodzą okoliczności wyłączające bezprawność czynów lub winę sprawcy. W czasie popełnienia zarzucanych przestępstw nie miał z powodu choroby psychicznej, upośledzenia umysłowego lub innego zakłócenia czynności psychicznych zniesionej albo ograniczonej w stopniu znacznym zdolności rozpoznania ich znaczenia lub pokierowania swoim postępowaniem. Stwierdzone u A. P. uzależnienie od kannabinoli i amfetaminy nie wpłynęło na poziom poczytalności. Oskarżony nie legitymował się uprawnieniami do dysponowania substancjami psychotropowymi. Jego zachowania charakteryzują się społeczną szkodliwością, która przekracza stopień znikomy. Mając powyższe na uwadze, Sąd uznał A. P. za winnego popełnienia przestępstwa i wykroczenia.

Przy wymiarze kary uwzględnił umiarkowaną społeczną szkodliwość występku zakwalifikowanego na podstawie z art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii. Za taką oceną przemawiała z jednej strony ilość posiadanej substancji psychotropowej, pozwalająca na uzyskanie czterech porcji użytkowych, z drugiej zaś fakt, iż stanowiła ona związek chemiczny wywołujący poważne ryzyko uzależnienia. W przypadku przypisanego wykroczenia Sąd miał na uwadze duże stężenie środków odurzających i substancji psychotropowych w organizmie sprawcy oraz spowodowanie przez niego niebezpieczeństwa dla wielu użytkowników drogi na skutek prowadzenia pojazdu mechanicznego w centrum miasta. Na niekorzyść sprawcy świadczyła trzykrotna karalność sądowa, w tym za tożsame występki. Odmiennie oceniono prowadzenie przez niego ustabilizowanego trybu życia, przejawiającego się wykonywaniem pracy zarobkowej.

Poczynione w sprawie ustalenia nie dały podstaw do skorzystania przez A. P. z dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia wykonania kar pozbawienia wolności i aresztu. Oskarżony pozostaje sprawcą niepoprawnym. Pomimo uprzedniej trzykrotnej karalności, w tym za przestępstwa tożsame, dopuścił się kolejnych dwóch czynów zabronionych. Dokonał ich w okresie próby, związanej z warunkowym zawieszeniem wykonania kary pozbawienia wolności, wymierzonej wyrokiem Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie z dnia 4 kwietnia 2014 roku, sygn. IV K 311/14 za występek z art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii. Swoją postawą, rażąco lekceważącą porządek prawny, podważył przyjętą wówczas pozytywną prognozę kryminologiczną. Nieskuteczność zastosowanego środka probacyjnego, czyni jego dalsze orzekanie wobec A. P. niecelowym. Przeciwko kolejnemu warunkowemu zawieszeniu wykonania kary wobec niego przemawiają również potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Wobec uznania oskarżonego za winnego popełnienia czynu polegającego na posiadaniu amfetaminy wbrew przepisom ustawy, Sąd orzekał przepadek dowodu rzeczowego wraz z opakowaniem i zarządził zniszczenie substancji psychotropowych. Z kolei następstwem przypisania sprawstwa wykroczenia z art. 87 § 1 k.k. stało się nałożenie zakazu prowadzenie pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym. Jego okres został wyznaczony z uwzględnieniem faktu wywołania przez sprawcę dużego zagrożenia dla innych użytkowników drogi, co wynika z wysokiego stężenia zażytych substancji psychoaktywnych oraz prowadzenia pojazdu w centrum miasta S..

Zgodnie z treścią art. 63 § 1 k.k. zaliczono na poczet wymierzonej kary pozbawienia wolności czas zatrzymania A. P.. Podobnie Sąd postąpił w przypadku okresu zatrzymania prawa jazdy i orzeczonego tytułem środka karnego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych.

Konsekwencją uznania oskarżonego za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu stało się obciążenie go kosztami procesu. Ich wysokość uzasadnia przekonanie o zdolności uiszczenia należności bez uszczerbku dla jego utrzymania, zważywszy w szczególności na możliwość zgromadzenia niezbędnych środków finansowych w wyniku wykonywania pracy zarobkowej. Sąd nadto zwrócił na rzecz obrońcy koszty pomocy prawnej udzielonej A. P. z urzędu, ponieważ zgodnie z oświadczeniem złożonym na rozprawie, nie zostały uiszczone w żadnej części. Przyznana kwota uwzględnia fakt reprezentowania oskarżonego przed sądem rejonowym i czas trwania postępowania.

SSR Artur Witek