Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 listopada 2017 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie II Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 21 listopada 2017 r. w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa T. W.

przeciwko E. K.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej E. K. na rzecz powoda T. W. kwotę (...) (cztery tysiące piętnaście) zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 8 maja 2014 roku do dnia zapłaty

II.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę (...) (dwa tysiące trzysta osiem ) zł tytułem zwrotu kosztów procesu

UZASADNIENIE

W dniu 26 sierpnia 2014 roku T. W. wniósł o zasądzenie od E. K. kwoty 4.015 złotych tytułem wynagrodzenia za wykonanie zgodnie z umową o dzieło nr (...) prac wynikających z załączników do tejże umowy, polegających m.in. na wymianie wentylacji, obróbce po hydrauliku, pracach elektrycznych związanych z uzbrojeniem skrzynki rozdzielczej i wyłączników, malowaniu ścian i sufitów, ułożeniu paneli. Pomimo wykonania dzieła pozwana zapłaciła powodowi jedynie część wynagrodzenia. Ponadto nie zareagowała na wystosowane do niej wezwanie do zapłaty. Na dochodzoną pozwem kwotę w wysokości 4.015 zł złożyły się: kwota 1.800 złotych tytułem wynagrodzenia za pomalowanie ścian i sufitów oraz ułożenie paneli, kwota 1.315 złotych tytułem wynagrodzenia za dodatkowe usługi – różne, kwota 400 złotych za prace związane z wentylacją i obróbką po hydrauliku, a także kwota 500 złotych tytułem wynagrodzenia za uzbrojenie skrzynki rozdzielczej i montaż gniazd i wyłączników. Powód z ostrożności procesowej wniósł, aby Sąd w razie wniesienia sprzeciwu przez pozwaną dopuścił i przeprowadził dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu budownictwa na okoliczność właściwego wykonania prac w lokalu pozwanej.

W dniu 16 grudnia 2014 roku Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, uwzględniając w całości żądanie powoda.

Pozwana E. K. złożyła sprzeciw od nakazu zapłaty, w którym wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zwrot kosztów procesu.

Pozwana potwierdziła fakt zawarcia z powodem umowy o dzieło i wynikających z niej prac, według załączników. Podniosła jednak, iż remont mieszkania wykonywany przez powoda nie został ukończony w całości, a zgłaszane przez pozwaną usterki nie zostały usunięte. Zdaniem pozwanej prace elektryczne wycenione przez powoda na kwotę 500 złotych nie zostały w ogóle wykonane. Nadto dodatkowy zakres prac powinien wyrażać się kwotą 2.040 złotych, a nie jak wskazał powód kwotą 2.315 złotych. Pozwana zgłosiła szereg zastrzeżeń do sposobu i rezultatu prac wykonanych przez powoda. Podniosła, iż powód do chwili obecnej nie przedłożył faktury za wykonane prace i nie rozliczył się z nią z niewykorzystanych materiałów. Dodatkowo w jej ocenie powód przekroczył termin zakończenia prac remontowych, za co pozwanej przysługuje kara umowna. Pozwana miała także zastrzeżenia do wykonania instalacji elektrycznej przez powoda, która miała być poprawiona, a została zniszczona, gdyż w dwóch pokojach nie ma prądu. Pozwana uznała również, że należy jej się zwrot kosztów niewykonanych prac, niepołożonej siatki sufitowej, nierozliczonych materiałów oraz materiałów potrzebnych do I etapu prac kupionych już po zakończeniu tego etapu, zniszczonego klosza lampy, poprawek malarskich, poprawek w instalacji elektrycznej, a także poprawek po hydrauliku.

W dniu 9 listopada 2016 roku Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie wydał wyrok oddalający powództwo.

Na skutek apelacji powoda, Sąd Okręgowy w Szczecinie w dniu 20 lipca 2017 roku uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę tutejszemu Sądowi do ponownego rozpoznania.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 22 lipca 2013 roku w S. E. K. zawarła z T. W. umowę o dzieło numer (...), na podstawie której zamawiająca zleciła, zaś wykonawca zobowiązał się wykonać dzieło w postaci remontu mieszkania położonego w S. przy ul. (...), którego zakres określony był w załączniku nr I do umowy.

Zakres prac określonych w ww. załączniku przedstawiał się następująco. W kuchni należało zbić i ponownie ułożyć terakotę, położyć gładź na ścianach i suficie, a także pomalować ściany i sufit. W pierwszym pokoju należało wygładzić i pomalować ściany i sufit, a także położyć panele wraz z listwami przypodłogowymi. W korytarzu zlecono natomiast wygładzenie ścian i sufitu, pomalowanie ścian i sufitu, a także nałożenie gładzi na ścianach i suficie.

Zgodnie z treścią umowy rozpoczęcie prac remontowych miało nastąpić w dniu 22 lipca 2013 roku, a zakończenie w dniu 12 sierpnia 2013 roku. Termin ukończenia prac został ustalony w powyższy sposób, z uwagi na zaplanowany przez pozwaną urlop, który rozpoczynał się w dniu 18 sierpnia 2013 roku. O fakcie i terminie urlopu pozwana poinformowała powoda. Odbiór prac miał nastąpić na podstawie protokołu przekazania spisanego przez strony umowy.

Strony umówiły się na wynagrodzenie za wykonanie dzieła na kwotę 4.800 złotych. Zakres prac został podzielony na dwa etapy i wynikał z załącznika nr II umowy. Zgodnie z treścią ww. załącznika I etap miał obejmować wykonanie gładzi na ścianach i sufitach, zbicie kafli i ponowne ułożenie terakoty i został wyceniony na kwotę 3.000 złotych, a II etap miał obejmować pomalowanie ścian i sufitów oraz ułożenie paneli i miał wynosić 1.800 złotych.

Dowód:

- umowa o dzieło nr (...) z dnia 22 lipca 2013 roku wraz z załącznikami nr I i II do umowy, k. 10-11, 13, 14;

- zeznania powoda T. W., k. 154 – 158;

- zeznania pozwanej E. K., k. 158 – 161;

Do zawarcia przedmiotowej umowy doszło na skutek skojarzenia stron przez R. N., który pracował razem z pozwaną w firmie (...), a prywatnie przyjaźnił się z powodem. R. N. również uczestniczył w pracach remontowych w lokalu pozwanej na etapie kładzenia paneli podłogowych.

Przed podpisaniem umowy powód oglądał mieszkanie.

Pierwotnie strony umówiły się na następujące prace: gładzenie ścian, sufitów oraz ich malowanie. Przy podpisaniu pierwotnej umowy do zakresu prac było wliczone położenie paneli we wszystkich pomieszczeniach za wyjątkiem kuchni, przedpokoju i przedsionka. Ponadto po położeniu paneli miały być zamontowane listwy przypodłogowe. Pozwana zleciła pozwanemu również postawienie ścianki z płyt regipsowych pomiędzy jadalnią i pokojem. Strony umówiły się, że górna ściana tej przegrody miała pozostać niewykończona, ponieważ pozwana planowała zamontować tam później blat. Powód zobowiązał się również zabezpieczyć okna przed malowaniem ścian. To był I etap remontu i pierwsze uzgodnienia. Przy podpisaniu umowy powód nie pobrał od pozwanej zaliczki w żadnej wysokości. Strony w zasadzie nie omówiły z góry w jaki sposób będzie kupowany materiał. Kwestia ta była ustalana każdorazowo podczas remontu. Materiał czasem kupował powód, a czasem pozwana dzwoniła do powoda i pytała co trzeba kupić. W sytuacji, gdy powód kupował materiał z własnych środków, pozwana zwracała mu należności wynikające z faktur i paragonów.

Powód na czas remontu otrzymał od pozwanej jeden klucz od klatki schodowej i jeden klucz od mieszkania, w drzwiach którego zamontowane były dwa zamki.

Przed rozpoczęciem prac przez powoda w lokalu pozwanej pracował elektryk, polecony przez powoda pozwanej. Prace elektryczne polegały na wymianie starej instalacji elektrycznej.

Elektryk wykonywał ww. pracę na podstawie umowy zawartej z pozwaną, która była zobowiązana do pokrycia jego wynagrodzenia z tego tytułu. Powód nie brał udziału w tych pracach i nie pobierał za nie wynagrodzenia. Powód polecił natomiast elektrykowi osobę do pomocy – M. M. (1), który ostatecznie pomagał elektrykowi przy skuwaniu bruzd. Prace elektryczne nie zostały zakończone, bowiem elektryk porzucił wykonywaną pracę. Wobec powyższego powód polecił pozwanej kolejnego elektryka – P. B., który miał dokończyć prace. Na dokończenie prac elektrycznych przez P. B. aneks do pierwotnej umowy z pozwaną podpisał już sam powód, który następnie miał rozliczyć się z elektrykiem.

Zgodnie z aneksem prace elektryczne składały się z dwóch etapów. Pierwszy etap obejmował montaż przewodów elektrycznych (7 punktów elektrycznych w kuchni i jadalni, 7 punktów elektrycznych w pokoju nr (...) punktów elektrycznych w pokoju nr (...) punktów elektrycznych w przedpokoju, 1 punkt elektryczny w łazience, 1 punkt elektryczny w WC), a także montaż skrzynki rozdzielczej i miał wynosić 1.000 złotych. Pozwana zapłaciła powodowi całą kwotę za ten etap remontu. Drugi etap miał zaś obejmować uzbrojenie skrzynki rozdzielczej i montaż gniazd i wyłączników, co zostało ustalone na kwotę 500 złotych. Przy podpisaniu aneksu dotyczącego prac elektrycznych, a rozszerzającego dotychczasowe prace powoda, pozwana nie zgodziła się na przedłużenie terminu do wykonania remontu.

Ponadto pomiędzy stronami nieco wcześniej zawarty został jeszcze jeden aneks do umowy tj. „Dodatkowy zakres prac remontowych do umowy nr (...)”, który obejmował obróbkę bruzd po elektryku 49 mb x7, skucie podłogi w kuchni 3,2 m kw. x 25, wyrównanie podłogi w kuchni 3,2 m kw. x 25, zbicie cokołów, zdjęcie drzwi, montaż narożników okiennych i drzwiowych, montaż zabudowy pod barek oraz demontaż starej kuchni i ścianek KG. Strony ustaliły wartość tych prac na kwotę 2.040 złotych. Jak się jednak okazało powód pomylił się przy obliczeniach i błędnie ustalił wartość tych prac, gdyż prawidłowo powinna ona wynosić 2.315 złotych. Pozwana uiściła powodowi z tego tytułu kwotę 1.000 złotych w dniu 14 sierpnia 2013 roku.

Oprócz tego powód, na prośbę pozwanej, zgodził się wykonać także dodatkowe prace w kuchni, związane z wentylacją i obróbką po hydrauliku, za wynagrodzenie w wysokości 400 złotych.

Do dnia 18 sierpnia 2013 roku T. W. nie zakończył wszystkich ww. prac remontowych.

Pozwana E. K. tuż przed wyjazdem udała się do swojego mieszkania, jednak na miejscu prac remontowych nie zastała żadnego z pracowników powoda. Z uwagi na nieobecność pracowników pozwana zamknęła mieszkanie, również na drugi zamek, do którego powód nie miał kluczy. Pozwana wyjechała na urlop. W tym czasie powód chciał się dostać do mieszkania, jednak nie posiadał klucza do drugiego zamka, w związku z czym nie miał możliwości ukończenia prac.

Z urlopu pozwana wróciła pod koniec sierpnia 2013 roku. Pozwana zadzwoniła do powoda z informacją, iż ten może kontynuować remont. Powód poinformował pozwaną, iż obecnie nie może podjąć się zawieszonych prac, gdyż w międzyczasie rozpoczął inną pracę. Po kilku dniach powód oddelegował jednego ze swoich pracowników do mieszkania pozwanej, celem kontynuowania prac. Pozwana jednak miała zastrzeżenia do jego pracy, polegające m.in. na tym, że ów pracownik większość czasu zamiast pracować rozmawiał przez telefon. Ostatecznie pozwana w dniu 8 września 2013 roku wyprosiła z mieszkania tego pracownika.

Pozwana sporządziła pisemny protokół, w którym spisała usterki, które w jej ocenie wymagają naprawy, jednak pracownik powoda odmówił jego podpisania.

Dowód:

- dodatkowy zakres prac do umowy nr (...) , k. 32;

- wykonanie prac elektrycznych do umowy nr (...), k. 14;

- zeznania świadka A. S., k. 137 verte – 138;

- zeznania świadka M. M. (2), k. 138 ;

- zeznania świadka K. C. , k. 138 – 140;

- zeznania świadka A. S., k. 137-138;

- zeznania świadka R. N., k. 146-146 verte;

- zeznania powoda T. W., k. 154 – 158;

- zeznania pozwanej E. K., k. 158 – 161;

W dniu 8 września 2013 roku pozwana sporządziła protokół wstępnego odbioru prac remontowych wraz z wypowiedzeniem umowy, w którym oświadczyła, że w wyniku niedotrzymania umowy po stronie powoda rezygnuje z dalszych prac remontowych i wypowiada przedmiotową umowę. W protokole pozwana wyszczególniła listę usterek i niedociągnięć, które w jej ocenie powstały na skutek prac remontowych wadliwie przeprowadzonych przez powoda i jego pracowników.

W odpowiedzi na powyższe powód pismem z dnia 4 listopada 2013 roku poinformował pozwaną, iż w trakcie wykonywania prac remontowych wynikających z pierwotnie zawartej umowy pozwana zleciła powodowi szereg prac dodatkowych, w tym elektrycznych nie objętych rzeczoną umową. Wobec tego pracownicy powoda zamiast realizacją pierwotnej umowy (jej II etapu) zmuszeni byli wykonywać prace dodatkowe, nie objęte treścią tejże umowy. Podniósł nadto, iż na skutek wyjazdu pozwanej związanego z urlopem, powód w okresie od 24 sierpnia do 31 sierpnia 2013 roku zmuszony był całkowicie wstrzymać prace remontowe, a także pozbawiony był swoich narzędzi, pozostawionych w mieszkaniu pozwanej. Jednocześnie T. W. wezwał pozwaną do zapłaty kwoty 4.208 złotych tytułem wynagrodzenia za dotychczas wykonane przez niego prace w terminie do dnia 29 listopada 2013 roku.

Na przedmiotową kwotę składały się: kwota 1.800 złotych tytułem wynagrodzenia za pomalowanie ścian i sufitów oraz ułożenie paneli, kwota 1.315 złotych tytułem wynagrodzenia za dodatkowe usługi – różne, kwota 400 złotych za prace związane z wentylacją i obróbką po hydrauliku, kwota 500 złotych tytułem wynagrodzenia za uzbrojenie skrzynki rozdzielczej i montaż gniazd i wyłączników, a także kwota 193 złotych tytułem zwrotu kosztów materiałów wynikających z przedłożonego rachunku.

Dowód:

- protokół wstępny z odbioru remontu z dnia 8 września 2013 roku, k. 41-42;

- protokół wstępnego odbioru prac remontowych wraz z wypowiedzeniem umowy z dnia 8 września 2013 roku, k. 43-44;

- odpowiedź wykonawcy na pismo z dnia 8 września 2013 roku wraz z wezwaniem do zapłaty, k. 45 – 46;

- odpowiedź wykonawcy na pismo z dnia 8 września 2013 roku wraz z wezwaniem do zapłaty wraz z potwierdzeniem odbioru, k. 125 – 127;

W dniu 18 stycznia 2014 roku pozwana sporządziła pismo zatytułowane „Ostateczne przedsądowe wezwanie do zapłaty”, w którym wezwała powoda do natychmiastowego zwrotu należności za niewykonane prace oraz za naprawę usterek wynikłych po zakończeniu remontu.

W dniu 18 lutego 2014 roku na zlecenie pozwanej rzeczoznawca L. B. sporządził opinię w sprawie remontu wykonanego w mieszkaniu przy ul. (...) w S. w okresie od 22 lipca 2013 roku do 8 września 2013 roku.

Na zlecenie pozwanej (...) floor s.c. (...), P. P. sporządził opinię dotyczącą paneli podłogowych położonych w mieszkaniu pozwanej.

Dowód:

-ostateczne przedsądowe wezwanie do zapłaty z dnia 18 stycznia 2014 roku, k. 47-49;

- prywatna opinia rzeczoznawcy z dnia 18 lutego 2014 roku, k. 51;

- prywatna opinia dotycząca paneli z dnia 4 czerwca 2014 roku, k. 52;

- dokumentacja fotograficzna, k. 54 – 113;

Pismem z dnia 28 kwietnia 2014 roku pełnomocnik powoda wezwał pozwaną do zapłaty na rzecz powoda kwoty 4.015 złotych tytułem wykonanych prac remontowo – budowlanych w lokalu położonym w S. przy ul. 5 lipca 15/14 w nieprzekraczalnym terminie do dnia 7 maja 2014 roku, pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego.

W dniu 12 czerwca 2014 roku pozwana poinformowała powoda, iż odstępuje od umowy o dzieło nr (...) zawartej w dniu 22 lipca 2013 roku i wezwała powoda do natychmiastowego ustosunkowania się do zgłoszonych usterek, wskazywanych w poprzednio kierowanych do powoda pismach.

Dowód:

- wezwanie do zapłaty z dnia 28 kwietnia 2014 roku, k. 16;

- odstąpienie od umowy z dnia 12 czerwca 2014 roku, k. 50.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się uzasadnione w całości.

W niniejszej sprawie powód wywodził swoje roszczenie z umowy o dzieło nr (...) zawartej w dniu 22 lipca 2013 roku oraz z zawartych do niej aneksów. Przedmiotem umowy było wykonanie prac remontowych polegających m.in. malowaniu ścian i sufitów, ułożeniu paneli, pracach elektrycznych związanych z uzbrojeniem skrzynki rozdzielczej i wyłączników, a także na wymianie wentylacji i obróbce po hydrauliku.

W przedmiotowym stanie faktycznym znajdą zatem zastosowanie przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące umowy o dzieło. Zgodnie bowiem z art. 627 k.c. przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do wypłaty wynagrodzenia. Zgodnie z zawartą przez strony w dniu 22 lipca 2013 roku umową, powód miał wykonać prace remontowe wskazane w umowie, załącznikach i aneksach, w zamian za co pozwana E. K. zobowiązała się zapłacić mu wynagrodzenie.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że pozwana w sprzeciwie od nakazu zapłaty podniosła szereg zarzutów i twierdzeń odnoszących się do nieprawidłowego czy też niepełnego wykonania przez powoda zawartej umowy, jak również wskazała, że żąda od powoda zwrotu kosztów odnoszących się do różnego rodzaju prac zleconych przez nią innym podmiotom. Pozwana nie zgłosiła jednak ani zarzutu potrącenia, ani powództwa wzajemnego, ani też nie sformułowała wprost żadnego z roszczeń, jakie mogłyby jej, jako zamawiającemu, przysługiwać z umowy o dzieło. Powyższe dostrzegł Sąd Okręgowy w Szczecinie, który uchylając wyrok i przekazując sprawę do ponownego rozpoznania tutejszemu sądowi sformułował zalecenie, zgodnie z którym do rozpoznania niniejszej sprawy konieczne było w pierwszej kolejności sprecyzowanie przez pozwaną podniesionych zarzutów i zgłoszonych roszczeń wzajemnych. Wskazał również, że to na pozwanej ciąży obowiązek wykazania, że powód wykonał zlecone prace w sposób nieprawidłowy. Podkreślenia wymaga, iż pozwana osobiście uczestniczyła w rozprawie apelacyjnej, która miała miejsce w dniu 20 lipca 2017 roku i wysłuchała wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie wraz z uzasadnieniem, znała zatem treść uzasadnienia ustnego wygłoszonego po ogłoszeniu orzeczenia.

Zgodnie z treścią art. 386§ 6 kpc ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w uzasadnieniu wyroku sądu drugiej instancji wiążą zarówno sąd, któremu sprawa została przekazana, jak i sąd drugiej instancji, przy ponownym rozpoznaniu sprawy.

Realizując zalecenia Sądu Okręgowego w Szczecinie Przewodnicząca zarządzeniem z dnia 7 września 2017 roku zobowiązała pozwaną do wskazania i sprecyzowania wszystkich zarzutów i twierdzeń, roszczeń wzajemnych oraz naprowadzenia dowodów na okoliczność podnoszonych przez pozwaną twierdzeń w terminie 14 dni pod rygorem pominięcia zgłoszonych przez nią później twierdzeń, zarzutów i dowodów. Przedmiotowe zobowiązanie było podwójnie prawidłowo awizowane pod adresem zamieszkania pozwanej, jednakże pozwana nie odebrała korespondencji i nie odpowiedziała na zobowiązanie. Na rozprawie w dniu 21 listopada 2017 roku Przewodnicząca poinformowała pozwaną, iż Sąd kierował do niej wezwanie, którego nie podjęła z poczty, w zakresie sprecyzowania jej roszczeń, zarzutów, twierdzeń i dowodów oraz, iż termin do zgłoszenia tych zarzutów, twierdzeń, roszczeń i dowodów już minął. Pozwana oświadczyła, iż rozumie powyższą informację oraz pouczenie. W związku z powyższym stwierdzić należy, że pozwana nie sprecyzowała żadnego ze swych zarzutów ani roszczeń wzajemnych w sposób, który umożliwiałby ich rozpoznanie, w szczególności w sposób, który w jakimkolwiek zakresie mógłby zniweczyć roszczenie powoda. Nawet bowiem przy najdalej posuniętej próbie interpretacji jej twierdzeń zawartych w sprzeciwie nie sposób wywnioskować jakie roszczenia (zarzuty, żądania wzajemne), tj. w jakiej konkretnie wysokości i z jakiego tytułu poddaje pozwana pod rozstrzygnięcie sądu.

W tej sytuacji kwestią jedynie wtórną było niewykazanie przez pozwaną okoliczności, które mogłyby pozwolić na pozytywne dla niej rozstrzygnięcie o owych potencjalnych żądaniach. Wskazać bowiem należy, że powód wykazał iż doszło pomiędzy stronami do zawarcia umowy o dzieło, na podstawie której powodowi należało się określone wynagrodzenie. Powódka tych okoliczności zresztą nie kwestionowała. Bezsporne było również, że z umówionego wynagrodzenia powodowi nie została wypłacona kwota dochodzona pozwem. Sąd aktualnie orzekający w sprawie podziela przy tym w pełni pogląd wyrażony przez Sąd Okręgowy (którym zresztą- jak zostało wyżej wskazane, na podstawie art. 386§6 kpc jest związany), iż to na pozwanej spoczywa ciężar dowiedzenia, że umowa została wykonana wadliwie. Dopiero wykazanie tych okoliczności uprawniałoby pozwaną do skorzystania z uprawnień wynikających z przepisów dotyczących umowy o dzieło, w tym żądania zwrotu niewykorzystanych materiałów (art. 633 kc), odstąpienia od umowy (art. 635 kc, 636 kc) żądania naprawienia wad dzieła, czy obniżenia wynagrodzenia (art. 637 kc). Pokreślić w tym miejscu należy, że katalog uprawnień zamawiającego oceniany jest na podstawie przepisów obowiązujących w dacie zawarcia umowy o dzieło, nie zaś wedle przepisów aktualnie obowiązujących.

Zgodnie z treścią art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. W myśl tej reguły, powód powinien udowodnić fakty stanowiące podstawę dochodzonego roszczenia, pozwany zaś – fakty uzasadniające zarzuty przeciwko roszczeniu powoda, w tym fakty tamujące lub niweczące to roszczenie. W orzecznictwie i piśmiennictwie trafnie zwrócono uwagę na procesowy oraz materialnoprawny aspekt ciężaru dowodu; pierwszy dotyczy powinności stron procesu cywilnego w zakresie przedstawiania dowodów potrzebnych do rozstrzygnięcia sprawy (art. 3 i art. 232 k.p.c.), drugi – negatywnych skutków wynikających z nieudowodnienia przez stronę faktów, z których wywodzi ona skutki prawne (art. 6 k.c.). W judykaturze podkreśla się przy tym, że o tym co strona powinna udowodnić w konkretnym procesie decydują przede wszystkim: przedmiot sporu, prawo materialne regulujące określone stosunki prawne oraz prawo procesowe normujące zasady postepowania dowodowego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 czerwca 2009 r., sygn. IV CSK 71/09 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 2014 roku, sygn. I CSK 560/13).

W przedmiotowej sprawie powołując się zatem na żądania w zakresie zwrócenia materiałów, usunięcia wad dzieła, obniżenia wynagrodzenia powoda, czy też odstąpienia od umowy o dzieło, pozwana winna była wykazać, że zostały spełnione przesłanki uprawniające ją do skorzystania z tych uprawnień, tj. iż powód nie zwrócił jej niezużytej części materiałów, że z własnej winy nie zakończył prac w terminie, czy też, iż powód wykonywał dzieło w sposób wadliwy albo sprzeczny z umową lub, iż dzieło ma wady. W ocenie Sądu na podstawie zaoferowanego przez pozwaną materiału dowodowego nie można z całą pewnością ustalić, iż powód nie zwrócił materiałów budowlanych, nie wykonał prac remontowych w całości, czy też, aby prace te były wadliwe lub ich zakończenie nastąpiło ze zwłoką, z winy powoda, w szczególności w takim stopniu i natężeniu, które uprawniałoby pozwaną do skorzystania z zastrzeżonych dla zamawiającego uprawnień. Na wykazanie podnoszonych okoliczności pozwana poza zawnioskowanymi dowodami z zeznań świadków nie zaoferowała ani dowodu z dokumentów, który miałby powyższe okoliczności wykazać, ani nie wniosła o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego. Podkreślić należy w tym miejscu, iż sąd nie kwestionuje, iż pozwana ma zastrzeżenia co do jakości wykonanych przez powoda prac, ani też nie ustalił, iż wszystkie prace zostały wykonane w sposób w pełni prawidłowy. Nawet jednak ustalenie że prace wykonane zostały częściowo wadliwie, mogłoby skutkować uwzględnieniem zarzutów pozwanej jedynie w tym przypadku, gdyby biegły ustalił w oparciu o posiadane przez siebie wiadomości specjalne, w jakim zakresie pozwana może skutecznie domagać się obniżenia wynagrodzenia powoda. Sąd nie jest w stanie samodzielnie, bez wiadomości specjalnych, ustalić chociażby tego, o jaką wartość należałoby obniżyć należne powodowi wynagrodzenie. Tymczasem pozwana ani nie sprecyzowała swoich zarzutów, ani nie wniosła o przeprowadzenie wskazanego wyżej dowodu.

Z kolei wniosek powoda o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu budownictwa był wnioskiem jedynie ewentualnym złożonym z tzw. „ostrożności procesowej”. Negatywnymi skutkami nieprzeprowadzenia tego dowodu nie można jednak w żadnym stopniu obciążać powoda, gdyż to nie na nim spoczywał obowiązek wykazania okoliczności, na które dowód był zawnioskowany, co wskazał Sąd Okręgowy w Szczecinie w uzasadnieniu orzeczenia. Pozwana natomiast nie złożyła takiego wniosku ani na etapie pierwszoinstancyjnym przed uchyleniem wyroku, ani po ponownym skierowaniu sprawy do sądu I instancji przez sąd odwoławczy, mimo iż znała stanowisko sądu odwoławczego w tym zakresie.

W odniesieniu natomiast do złożonych przez pozwaną dokumentów w postaci prywatnej opinii rzeczoznawcy L. B. z dnia 18 lutego 2014 roku oraz prywatnej opinii (...) floor s.c. (...), P. P. dotyczącej paneli z dnia 4 czerwca 2014 roku, sporządzonych na zlecenie pozwanej, wskazać należy, iż ich treść została zakwestionowana przez powoda. W świetle przepisów kpc mają one więc jedynie rangę dokumentu prywatnego, tj. stanowią jedynie dowód tego, że osoba która je podpisała złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie (art. 245 kpc).

Ponadto, w ocenie Sądu pozwana nie wykazała, aby powód był w zwłoce z terminem zakończenia prac. To pozwana wielokrotnie poszerzała zakres zleconych powodowi prac. Logicznym jest zatem, iż w sytuacji powiększenia się zakresu prac, wydłużeniu ulegnie jednocześnie termin ich wykonania. Pozwana również w trakcie remontu wyjechała na urlop, zamykając mieszkanie na oba zamki, wobec czego powód w okresie od dnia 24 sierpnia 2013 roku do 31 sierpnia 2013 roku nie mógł kontynuować prac remontowych, a nadto korzystać ze swoich narzędzi, które na czas wyjazdu pozwanej znajdowały się w jej mieszkaniu. Powód dysponował bowiem kluczem tylko do jednego zamka w drzwiach do mieszkania pozwanej. Wreszcie to pozwana wypowiedziała powodowi przedmiotową umowę, pomimo wykonywania zleconych mu prac.

Na podstawie powyższych okoliczności Sąd uznał, iż pozwana nie podołała ciężarowi dowodowemu i nie wykazała, aby umówione prace nie zostały wykonane przez powoda w całości, zostały wykonane w sposób nieprawidłowy, wadliwy lub sprzeczny z umową, wykonane zostały ze zwłoką czy też, aby powód zatrzymał dla siebie materiały budowlane dostarczone przez pozwaną. W konsekwencji pozwana E. K. nie wykazała zasadności okoliczności tamujących lub niweczących roszczenie powoda zgłoszone niniejszym pozwem.

Na dochodzoną pozwem kwotę w wysokości 4.015 zł złożyły się: kwota 1.800 złotych tytułem wynagrodzenia za pomalowanie ścian i sufitów oraz ułożenie paneli, kwota 1.315 złotych tytułem wynagrodzenia za dodatkowe usługi – różne, kwota 400 złotych za prace związane z wentylacją i obróbką po hydrauliku, a także kwota 500 złotych tytułem wynagrodzenia za uzbrojenie skrzynki rozdzielczej i montaż gniazd i wyłączników. Ponieważ wysokość tych kwot wynikała z zawartej przez strony umowy i aneksów, a bezsporne było, że pozwaną kwot tych nie uiściła, sąd zasądził dochodzoną pozwem kwotę w pełnej wysokości.

O odsetkach od zasądzonej kwoty Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 481 § 1 k.c. zgodnie z którym, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Pozwana została wezwana do zapłaty pismem z dnia 28 kwietnia 2014 roku, w którym powód wyznaczył jej termin do dnia 7 maja 2014 roku na zapłatę należności. Stąd też od dnia następnego, tj. od dnia 8 maja 2014 roku roszczenie odsetkowe jest zasadne.

Rozstrzygając o kosztach procesu Sąd miał na względzie treść art. 98 § 1 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).

Pozwana E. K. przegrała proces w całości, dlatego też Sąd zasadził od niej na rzecz powoda zwrot kosztów procesu. Z tego tytułu powód wydatkował: kwotę 100 złotych tytułem opłaty sądowej od pozwu, kwotę 40 złotych tytułem opłaty sądowej od wniosku o zabezpieczenie, kwotę 201 złotych tytułem opłaty sądowej od apelacji, kwotę 17 złotych tytułem opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa, a także koszty zastępstwa procesowego w wysokości 600 złotych, 450 złotych i 900 złotych tytułem odpowiednio wynagrodzenia pełnomocnika za I instancję, za II instancję i ponownie za I instancję. Różnica w kosztach zastępstwa procesowego wynika ze zmiany w toku niniejszego postępowania przepisów określających wysokość wynagrodzenia pełnomocnika z wyboru. I tak, pierwsze wynagrodzenie pełnomocnika powoda za I instancję w kwocie 600 złotych ustalone zostało w oparciu o § 6 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. z 2013 r. poz. 461), wynagrodzenie za II instancję w kwocie 450 złotych ustalone zostało w oparciu o § 2 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800) i ponownie za I instancję w kwocie 900 złotych na podstawie § 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800). Łącznie zatem Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 2.308 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, o czym orzekł w punkcie II sentencji wyroku.

SSR Monika Rabiega