Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 listopada 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach

Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 30 listopada 2017r. w Katowicach

sprawy z odwołania Z. S. (Z. S.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o przeliczenie podstawy wymiaru emerytury

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Bielsku-Białej z dnia 10 lutego 2017r. sygn. akt VI U 884/15

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 1 częściowo w ten sposób, że do ustalenia podstawy wymiaru emerytury ubezpieczonemu Z. S. przyjmuje wskaźnik wysokości podstawy wymiaru
w proporcji 128,49%, oddalając odwołanie w pozostałym zakresie;

2.  oddala apelację w pozostałej części.

/-/SSA T.Szweda /-/SSA M.Procek /-/SSA J.Pietrzak Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AUa 823/17

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 10 lutego 2017r. Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Bielsku-Białej zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. z dnia 15 czerwca 2015r. w ten sposób, że do ustalenia podstawy wymiaru emerytury ubezpieczonemu Z. S. przyjął wwpw w wysokości
128,81% od 1 maja 2015r. (pkt 1), a w pozostałym zakresie oddalił odwołanie (pkt 2).

Jako bezsporne w sprawie Sąd Okręgowy uznał to, że Z. S.
(ur. (...)) jest osobą uprawnioną do emerytury od 1 grudnia 1997r., które
to świadczenie zostało mu przyznane decyzją z dnia 8 października 1997r.

Według ustaleń Sądu pierwszej instancji, do ustalenia podstawy wymiaru emerytury organ rentowy przyjął dochód, który stanowił podstawę wymiaru składek z lat od stycznia 1989r. do grudnia 1996r., ustalając wwpw na 117,90%.

Decyzją z dnia 27 marca 2009r. organ rentowy do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 20 lat kalendarzowych z całego okresu ubezpieczenia za: 1970r., 1971r., 1972r., 1973r., 1974r., 1976r., 1980r., 1983r., 1984r., 1985r., 1986r., 1988r., 1989r., 1990r., 1992r., 1993r., 1994r., 1995r., 1996r., 1997r., ustalając wwpw w wysokości 121,98% - od dnia 1 lutego 2009r.

Poza sporem - zdaniem Sądu Okręgowego - jest również to, że ubezpieczony dnia
15 maja 2015r. wystąpił z żądaniem do organu emerytalnego o przeliczenie podstawy wymiaru emerytury w oparciu o własne zapiski zawierające wysokość zarobków otrzymywanych w trakcie zatrudnienia w (...) S.A. w B..
Nadto, jako bezsporne uznano to, że Z. S. w okresie od 1 maja 1974r.
do 30 listopada 1997r. pozostawał w stosunku pracy w pełnym wymiarze czasu pracy
z (...) S.A. Zakładem (...) w B., zajmując kolejno stanowiska: technologa, samodzielnego technologa, specjalisty technologa, samodzielnego kwalifikowanego pracownika d/s cykli produkcji i kosztorysów, eksperta d/s cykli
produkcji w jednostce produkcyjnej nadwozia.

Podstawą powstania tego stosunku pracy odwołującego się z tym pracodawcą, noszącym wówczas nazwę F. B., była umowa o pracę z dnia 1 maja 1974r.,
w oparciu o którą przyjął on na siebie obowiązek świadczenia pracy w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku starszego technologa, z prawem do wynagrodzenia w wysokości
3.600 zł. W tym zgodnym oświadczeniu woli strony podały także, że wnioskodawca
będzie dodatkowo wynagradzany na zasadach wynikających z Układu Zbiorowego Pracy
dla Przemysłu Metalowego.

Dnia 30 września 1974r. Fabryka (...) podała, że od dnia 1 października 1974r. odwołujący się będzie otrzymywał wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 3.700 zł., wedle zaszeregowania 12, wraz z premią, zgodnie
z regulaminem premiowania obowiązującym w Fabryce.

Ubezpieczony od dnia 1 maja 1975r. do 31 marca 1976r. został oddelegowany
do pracy w Zakładzie (...) w T.. Od dnia 1 stycznia 1976r. otrzymał wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 4.000 zł miesięczne wraz ze stosowną premią regulaminową. Od dnia 1 sierpnia 1976r. ubezpieczonemu podniesiono wynagrodzenie zasadnicze do 4.300 zł, nie zmieniając pozostałych warunków (zasad) wynagradzania. Następnie od dnia 1 marca 1979r. otrzymał wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 4.600 zł wraz ze stosowną premią regulaminową.

Z. S. w okresie od 1 lutego 1980r. do 30 kwietnia 1980r. został oddelegowany do pracy w Służbie Głównego Mechanika przy zachowaniu dotychczasowego wynagrodzenia. Z dniem 1 października 1980r. Z. S. otrzymał angaż
w następującej wysokości: płaca zasadnicza 5.000 zł, premia zgodnie z regulaminem premiowania. Od dnia 1 sierpnia 1981r. odwołujący się otrzymał wynagrodzenie zasadnicze w kwocie 6.000 zł + premia regulaminowa. Z dniem 1 lipca 1982r. wnioskodawca otrzymał wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 7.500 zł + premia regulaminowa. Z dniem 1 sierpnia 1983r. otrzymał wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 9.400 zł + premia regulaminowa.
Od dnia 1 sierpnia 1983r. ubezpieczony otrzymał wynagrodzenie zasadnicze w wysokości
8.200 zł miesięcznie + premię uznaniową. Od dnia 1 października 1984r. odwołujący się otrzymał wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 13.800 zł miesięcznie wraz z premią regulaminową. Od 1 stycznia 1985r. wynagrodzenie zasadnicze zostało podniesione
do 15.200 zł wraz z premią uznaniową. Od dnia 1 listopada 1985r. F. B. podniósł wnioskodawcy wynagrodzenie zasadnicze do 15.900 zł miesięcznie wraz z premią uznaniową.

Sąd Okręgowy ustalił, że we wszystkich wyżej opisanych angażach podmiot zatrudniający ubezpieczonego podawał, że pozostałe warunki umowy o pracę pozostają
bez zmian.

Dalej ustalono, że podmiot zatrudniający ubezpieczonego w okresie objętym treścią odwołania objęty był Układem Zbiorowym Pracy dla Przemysłu Maszynowego z dnia
30 grudnia 1974r., który dla pracowników objętych tym układem przewidywał
do wynagrodzenia takie składniki wynagrodzeń, jak deputat węglowy, względnie ekwiwalent pieniężny, dodatek za wieloletnią pracę, premię w myśl rozdziału III. Zarówno ten akt prawny regulujący zasady wynagradzania, jak i zarządzenie Nr 15 Ministra Przemysłu Maszynowego z dnia 30 kwietnia 1976r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników zatrudnionych
w przedsiębiorstwach i innych jednostkach organizacyjnych resortu przemysłu maszynowego uprawniało pracowników zatrudnionych w takich działach, jak odwołujący się, do premii, wedle zasad określonych w uchwale nr 298 RM z dnia 24 listopada 1972r. w sprawie premiowania pracowników zatrudnionych w państwowych przedsiębiorstwach przemysłowych oraz grupujących je zjednoczeniach (MP nr 56, poz. 297 z późn. zm.). Fundusz Premiowy miał być tworzony z wygospodarowanego zysku netto. Wedle art. 16 Układu Zbiorowego Pracy, warunki i tryb wypłaty premii pracownikom określały zakładowe regulaminy premiowania opracowane w oparciu o wytyczne wydane przez strony zawierające Układ i zatwierdzone przez kierownika zakładu pracy w uzgodnieniu z radą zakładową.

W oparciu o zarządzenie Nr 15 Ministra Przemysłu Maszynowego z dnia 30 kwietnia 1976r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników zatrudnionych w przedsiębiorstwach
i innych jednostkach organizacyjnych resortu przemysłu maszynowego wprowadzono
do układu zbiorowego pracy protokół dodatkowy nr 4 z dnia 30 kwietnia 1976r., który
w § 2 nałożył na dyrektorów przedsiębiorstw (zakładów) objętych postanowieniami Układu Zbiorowego Pracy dla Przemysłu Maszynowego obowiązek utworzenia w ramach planowanego dyspozycyjnego funduszu płac - funduszu nagród do 0,5% planowanego osobowego funduszu płac do dyspozycji dyrektora, z przeznaczeniem na nagrody
dla pracowników za szczególne osiągnięcia w pracy. W tym protokole także przyjęto,
że z dniem wprowadzenia zasad wynagradzania (od dnia 1 czerwca 1976r), o których mowa w protokole, do pracowników nim objętych nie stosuje się przepisów: § 2, 3, 4, 5, i 8 uchwały Nr 400 RM z dnia 10 grudnia 1963r. w sprawie zasad wynagradzania radców prawnych
i referentów prawnych zatrudnionych w przedsiębiorstwach państwowych, zjednoczeniach oraz w bankach państwowych (MP Nr 94, poz. 438 z późn. zm.), § 17 uchwały Nr 268 RM
z dnia 26 listopada 1971r. w sprawie generalnego realizatora inwestycji (MP Nr 59, poz. 392 z późn. zm.), uchwały Nr 22 RM z dnia 11 sierpnia 1972r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników zatrudnionych w niektórych przedsiębiorstwach przemysłu ciężkiego
oraz górnictwa i energetyki, uchwały Nr 318 RM z dnia 13 grudnia 1972r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników zatrudnionych w przemyśle odlewniczym, § 4 uchwały Nr 43 Rady Ministrów w sprawie zasad gospodarowania funduszem płac w przedsiębiorstwach państwowych oraz grupujących je zjednoczeniach z dnia 2 marca 197 r. (M.P. Nr 12,
poz. 70), uchwały Nr 141 RM z dnia 10 lipca 1975r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników zatrudnionych w niektórych przedsiębiorstwach przemysłowych i usługowych oraz nadzorujących je zjednoczeniach (MP nr 24, poz. 153).

Sąd pierwszej instancji ustalił, że (...) S.A. w B., były pracodawca odwołującego się, który go zatrudniał od dnia 1 maja 1974r. do 30 listopada 1997r. w druku Rp-7 z dnia 16 lipca 1997r. zawarł wysokość wynagrodzenia za: 1989r., 1990r., 1991r., 1992r., 1993r., 1994r., 1995r., 1996r.; w druku Rp-7 z dnia 30 sierpnia 1999r. ten pracodawca ubezpieczonego zawarł wysokość zarobku odwołującego się za lata
1980 do 1989. Dnia 13 marca 2009r. (...) S.A. w B. wystawił wnioskodawcy wysokość zarobku na druku Rp-7, podając w nim wysokość wynagrodzenia
za cały okres zatrudnienia.

Jako bezsporne Sąd Okręgowy uznał w sprawie to, że odwołujący się posiada wysokość wynagrodzenia ujawnioną w legitymacji ubezpieczeniowej za następujące lata: 1960r. - w wysokości 10.184,57 zł; 1970r. - w wysokości 44.708 zł; 1971r. - w wysokości
45.000 zł; 1972r. - w wysokości 44.970 zł; 1973r. - w wysokości 47.981 zł; za okres
od stycznia do kwietnia 1974r. - w wysokości 16.240 zł.

Z. S. na własne potrzeby prowadził w zeszycie zapiski o wysokości wynagrodzenia, które osiągnął w trakcie zatrudnienia w (...) S.A. w B. w okresie objętym żądaniem odwołania, tj. za okres od 1 maja 1974r. do 31 grudnia 1984r. Odwołujący w czasie zatrudnienia z (...) S.A. w B.
od 1 maja 1974r. do grudnia 1984r. otrzymał wynagrodzenie w wysokości 36.177 zł; za okres od 1 maja 1974r. do 31 grudnia 1974r. - w wysokości 36.177 zł. Powyższa kwota, to suma wynagrodzenia zasadniczego odwołującego się w wysokości 29.100 zł (która została podana w druku Rp-7 przez płatnika składek), do którego należy nadto dodać pieniężny ekwiwalent
z tytułu deputatu węglowego w wysokości 1.467 zł, dodatek z tytułu wysługi lat w wysokości 1.110 zł oraz premię wypłaconą ubezpieczonemu w sierpniu w wysokości 1.800 zł
i w listopadzie w wysokości 2.700 zł. Poza sporem w sprawie jest to, że za pierwsze
4 miesiące 1974r. Z. S. zarobił 16.240 zł, co wynika z legitymacji odwołującego się, co daje zarobek za cały 1974r. w wysokości 52.417 zł.

Z kolei w 1975r. otrzymywał wynagrodzenie w kwocie 67.912 zł. Ta kwota jest sumą wynagrodzenia zasadniczego odwołującego się za 1975r. w wysokości 44.400 zł, deputatu węglowego w wysokości 2.200 zł., dodatku za wysługę lat w wysokości 6.660 zł. Odwołujący się Z. S. tytułem premii kwartalnych w 1975r. otrzymał łącznie 3.552 zł
(4 x 888 zł). Otrzymał odwołujący się w tym roku kwotę 2.800 zł tytułem 2 premii eksportowych (raz 800 zł, a drugi raz 2.000 zł) oraz nagrodę w wysokości 8.300 zł.

W 1976r. zaś w kwocie 65.276 zł. Wysokość wynagrodzenia odwołującego się za ten rok, to suma wynagrodzenia zasadniczego w wysokości 49.800 zł, suma rocznego pieniężnego ekwiwalentu za deputat węglowy w wysokości 2.196 zł, dodatek za wysługę lat w wysokości 7.380 zł. Do tego bezspornych elementów wynagrodzenia odwołującego się należy dodatkowo doliczyć premię eksportową w wysokości 1.100 zł oraz premie kwartalne za 1975r. wypłacone w 1976r. w wysokości 4.800 zł. Sąd, ustalając wysokość zarobku odwołującego się za ten rok, nie przyjął do ustalenia jego wysokości tzw. „trzynastej pensji”.

W 1977r. w kwocie 65.664 zł. Wysokość tego wynagrodzenia to suma wynagrodzenia zasadniczego w wysokości 51.600 zł, suma rocznego pieniężnego ekwiwalentu za deputat węglowy w wysokości 2.196 zł, dodatek za wysługę lat w wysokości 7.740 zł. Do tych niekwestionowanych elementów wynagrodzenia i ich wysokości należy zaliczyć premie kwartalne w wysokości 4.128 zł. Sąd, ustalając wysokość zarobku Z. S.
za ten rok, nie przyjął do ustalenia jego wysokości wypłaconej tzw. „trzynastej pensji”
za 1976r.

W 1978r. w kwocie 68.864 zł. Na powyższą kwotę składa się wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 51.600 zł, suma rocznego pieniężnego ekwiwalentu za deputat węglowy w wysokości 2.196 zł, dodatek za wysługę lat w wysokości 7.740 zł, premie
w wysokości 4.128 zł (4 x 1.032 zł) oraz premia za IV kwartał 1977r. w wysokości 3.200 zł. Z. S., prócz wynagrodzenia zasadniczego, deputatu węglowego, dodatku stażowego, otrzymał cztery premie po 1.032 zł, co wynika z rubryki czwartej zapisków wnioskodawcy odnoszącej się premii. Na karcie odnoszącej się do 1978r. znajduje się wpis odwołującego się, wykazujący wysokość otrzymywanej premii za IV kwartał 1977r.
w wysokości 3.200 zł. Suma więc premii za 1978r., które otrzymał ubezpieczony, wynosi 7.328 zł. Sąd, ustalając wysokość zarobku za ten rok, nie przyjął do ustalenia wysokości wypłaconej odwołującemu się tzw. „trzynastej pensji” w wysokości 5.581 zł.

W 1979r. w kwocie 69.903 zł. Na powyższą kwotę składa się wynagrodzenie zasadnicze odwołującego się w wysokości 54.600 zł, suma rocznego pieniężnego ekwiwalentu za deputat węglowy w wysokości 2.196 zł, dodatek za wysługę lat w wysokości 8.835 zł oraz premie w wysokości 4.272 zł wraz z nagrodą w wysokości 3.910 zł. Sąd, ustalając wysokość zarobku za ten rok, nie przyjął do ustalenia jego wysokości tzw. „trzynastej pensji” w wysokości 6.227,55 zł.

W 1980r. w kwocie 71.455 zł. Powyższa kwota jest sumą wynagrodzenia zasadniczego odwołującego się w wysokości 56.227 zł, sumą rocznego pieniężnego ekwiwalentu za deputat węglowy w wysokości 2.196 zł, dodatku za wysługę lat w wysokości 8.456 zł oraz premii w wysokości 4.576 zł. W tej kwocie zawiera się także element wynagrodzenia opisany w osobistych zapiskach wnioskodawcy, jako nagroda za pracę
na WP-21 w wysokości 160 zł. Sąd, ustalając wysokość zarobku za ten rok, nie przyjął
do ustalenia wysokości wypłaconej tzw. „trzynastej pensji”.

W 1981r. w kwocie 84.913 zł. Powyższa kwota, to suma wynagrodzenia zasadniczego ubezpieczonego w wysokości 64.669 zł, suma rocznego pieniężnego ekwiwalentu za deputat węglowy w wysokości 2.196 zł, dodatek za wysługę lat w wysokości 11.448 zł oraz suma premii w wysokości 6.100 zł oraz jedna premia eksportowa w wysokości 500 zł. Sąd, ustalając wysokość zarobku za ten rok, nie przyjął do ustalenia wysokości wypłaconej tzw. „trzynastej pensji” w wysokości 5.746 zł.

W 1982r. w kwocie 115.057 zł. Powyższa kwota, to suma wynagrodzenia zasadniczego w wysokości 78.200 zł (5 x 6.000 zł + 6 x 7.500 zł, a w maju 3.200 zł), suma rocznego pieniężnego ekwiwalentu za deputat węglowy w wysokości 7.509 zł (183 +
666 x 11) i suma dodatku za wysługę lat w wysokości 16.700 zł. Do tych należności płacowych doliczyć należy premie w wysokości 11.593 zł oraz tzw. „czternastą pensję”
w wysokości 1.055 zł. Sąd, ustalając wysokość zarobku za ten rok, nie przyjął do ustalenia wysokości wypłaconej tzw. „trzynastej pensji” w wysokości 7.672 zł.

W 1983r. w kwocie 155.056 zł. Powyższa kwota - to suma wynagrodzenia zasadniczego w wysokości 98.250 zł (za okres od stycznia do czerwca miesięczne wynagrodzenie odwołującego się - to 7.500 = 45.000 zł (6 x 7.500 zł), w lipcu - to kwota
6.250 zł, z kolei za sierpień, wrzesień, październik, listopad, grudzień - wynagrodzenie zasadnicze odwołującego się wyniosło 9.400 zł - (5 x 9.400 zł = 47.000 zł). Suma rocznego pieniężnego ekwiwalentu za deputat węglowy - to kwota 7.992 zł, a dodatku za wysługę lat - to kwota 19.984 zł. Suma premii odwołującego się za ten rok - to kwota 19.650 zł, w której
to kwocie winna być także nagroda za lipiec w wysokości 1.000 zł. Do tych świadczeń pieniężnych z tytułu premii należy zaliczyć odwołującemu się premię w wysokości 1.500 zł, nazwaną w osobistych zapiskach wnioskodawcy premią motywacyjną. Wysokość tzw. „czternastej pensji” - to kwota 6.680 zł. Sąd, ustalając wysokość zarobku za ten rok,
nie przyjął do ustalenia wysokości wypłaconej tzw. „trzynastej pensji”, która wedle odwołującego się - to kwota 12.060 zł i 8.290 zł.

W 1984r. w kwocie 196.935 zł. Odwołujący się w styczniu 1984r. otrzymał wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 9.400 zł plus kwotę 845 zł. Począwszy od lutego
do września odwołujący otrzymywał wynagrodzenie zasadnicze w kwocie po 9.400 zł miesięcznie - łącznie za te miesiące otrzymał 75.200 zł (9.400 zł x 8). Od października
do grudnia 1984r. zasadnicze wynagrodzenie odwołującego się wynosiło 13.800 zł - łącznie za te 3 miesiące wyniosło ono 41.400 zł. Zasadnicze zatem wynagrodzenie wnioskodawcy
za 1984r. wyniosło 126.845 zł (9.400 zł + 845 zł + 75.200 zł + 41.400 zł). Deputat węglowy wnioskodawcy - to kwota 7.992 zł. Suma dodatku stażowego - to kwota 20.413 zł (1.964 zł + 169 zł + 1.880 zł + 1.880 zł + 1.880 zł + 1.880 zł + 1.880 zł + 1.880 zł + 1.880 zł + 1.880 zł + 1.080 zł + 1.080 zł + 1.080 zł + 1.080 zł). Suma premii otrzymanych przez Z. S. od swego pracodawcy w tym roku - to kwota 28.600 zł wraz z nagrodą
w wysokości 1.000 zł. Wysokość „czternastej pensji” - to kwota 9.560 zł (5.110 zł +4.450 zł). Za ten rok do ustalenia podstawy wymiaru emerytury należy przyjąć połowę rekompensat, które odwołujący się otrzymywał od 1 maja do września. Miesięcznie otrzymywał 1.410 zł przez 5 miesięcy, co daję kwotę 3.525 zł.

Odwołujący się za okres objęty żądaniem odwołania był pozywany przez swe małoletnie dzieci mieszkające w K. o alimenty. Na potrzeby sprawy rodzinnej zawisłej przed Sądem Rejonowym w Kielcach o podwyższenie alimentów w sprawie R III C 338/83 podmiot zatrudniający sporządził zaświadczenie o wysokości wynagrodzenia Z. S. wskazujące, że: we wrześniu 1982r. wynagrodzenie brutto odwołującego się wynosiło 7.500 zł wraz z deputatem węglowym w wysokości 667 zł i wysługą lat
w wysokości 1.500 zł; w październiku 1982r. wynagrodzenie brutto wnioskodawcy wyniosło 7.500 zł wraz z deputatem węglowym w wysokości 667 zł, z wysługą lat w wysokości
1.500 zł; w listopadzie 1982r. wynagrodzenie brutto wnioskodawcy wyniosło 10.740 zł
wraz z deputatem węglowym w wysokości 667 zł, z wysługą lat w wysokości 1.500 zł;
w grudniu 1982r. wynagrodzenie brutto wnioskodawcy wynosiło 7.500 zł wraz z deputatem węglowym w wysokości 667 zł, z wysługą lat w wysokości 1.500 zł; w styczniu 1983r. wynagrodzenie brutto wnioskodawcy wynosiło 7.500 zł wraz z deputatem węglowym
w wysokości 667 zł, z wysługą lat w wysokości 1.500 zł; w lutym 1983r. wynagrodzenie brutto ubezpieczonego wyniosło 10.740 zł wraz z deputatem węglowym w wysokości
667 zł, z wysługą lat w wysokości 1.500 zł.

Pracodawca odwołującego się wskazał, że za te 6 miesięcy ubezpieczony łącznie zarobił 64.482 zł.

Według ustaleń Sądu Okręgowego, między wykonaniem zadań produkcyjnych
przez podmiot zatrudniający wnioskodawcę, a składnikiem wynagrodzenia w postaci premii, istniał związek - pewnego rodzaju powiązanie.

Wwpw do ustalenia podstawy wymiaru emerytury, przy przyjęciu wysokości tego wynagrodzenia i pozostałych lat, dających w sumie 20 lat całego okresu ubezpieczeniowego Z. S., wynosi 128,81%.

Dokonując rozważań prawnych, Sąd Okręgowy powołał się na treść art. 111 ust. 1
pkt 3 w związku z treścią art. 15 ust. 6 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, § 21, 27 i 28 rozporządzenia Ministra Pracy
i Polityki Społecznej w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe z dnia
11 października 2011r. (Dz. U. nr 237, poz. 1412), § 18 rozporządzenia Przewodniczącego Komitetu Pracy i Płac z dnia 19 sierpnia 1968r. w sprawie obliczania podstawy wymiaru emerytury lub renty, zasiłków z ubezpieczenia na wypadek choroby i macierzyństwa
oraz składek na ubezpieczenia społeczne (Dz. U. nr 35, poz. 246 ze zm.), § 3 i 4 rozporządzenia Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych z dnia 27 grudnia 1983r. w sprawie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne za pracowników uspołecznionych zakładów pracy (Dz. U. nr 73, poz. 332 z późn. zm.); uchwałę nr 103 Rady Ministrów z dnia 25 maja 1971r. w sprawie składników funduszu płac i pozostałych wynagrodzeń z tytułu pracy w jednostkach gospodarki uspołecznionej (M. P. nr 31, poz. 19); uchwałę nr 158 Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 1976r. w sprawie składników funduszu płac (M. P. nr 43,
poz. 212); uchwałę nr 33 Rady Ministrów z dnia 25 marca 1983r. w sprawie klasyfikacji wynagrodzeń w jednostkach gospodarki uspołecznionej (M.P. nr 15, poz. 85)
oraz zarządzenia nr 21 Prezesa GUS z dnia 18 maja 1984r. w sprawie klasyfikacji składników wynagrodzeń (Dz. Urz. GUS nr 3, poz. 6), uznając odwołanie ubezpieczonego za zasadne
w przeważającej części.

W uzasadnieniu wskazał między innymi, że w czasie niespornego okresu zatrudnienia ubezpieczony otrzymywał z rąk swego pracodawcy wynagrodzenia zasadnicze miesięczne, premie kwartalne, miesięczne, premie eksportowe (a nie nagrody eksportowe), wynagrodzenie stażowe i pieniężny ekwiwalent za deputat węglowy. W 1975r. odwołujący się otrzymał nagrodę w wysokości 8.300 zł oraz nagrodę w 1979r., w 1980r., takie samo świadczenie pieniężne (nagrodę) w 1983r. i w 1984r. Nie ulega, zdaniem Sądu, żadnych wątpliwości, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne odwołującego się
w okresie od dnia 2 maja 1974r. do 31 grudnia 1976r. oraz od dnia 1 stycznia 1977r.
do 31 grudnia 1984r. stanowiło wynagrodzenie Z. S. takie, jak: zasadnicze, pieniężny ekwiwalent za deputat węglowy oraz premie kwartalne, miesięczne
i eksportowe. Powiązanie między wykonaniem zadań produkcyjnych przez zakład pracy Z. S., a wynagrodzeniem odwołującego się, co miało miejsce
w okolicznościach niniejszej sprawy, a występuje ono zawsze przy tzw. premii regulaminowej i niewątpliwie jest to składnik wynagrodzenia należnego ze stosunku pracy, będący zarobkiem stanowiącym podstawę wymiaru w świetle obowiązujących wówczas przepisów. Stanowisko takie znajduje potwierdzenie w wykładni dokonanej w orzecznictwie Sądu Najwyższego, w tym w uchwale z dnia 26 kwietnia 1983r. (III UZP 3/83), wyroku Sądu Najwyższego z dnia 27 września 1977r. (II URN 69/77), wyroku z dnia 29 grudnia 1982r.
(II URN 187/82) na tle regulacji analogicznej - zawartej w uchwale nr 8 Rady Ministrów
z dnia 12 stycznia 1965r. (M.P. nr 2 z 1965r., poz. 5).

Zdaniem Sądu Okręgowego, z uwagi na treść uchwały nr 103 RM z dnia 25 maja 1971r. w sprawie składników funduszu płac i pozostałych wynagrodzeń z tytułu pracy
w jednostkach gospodarki uspołecznionej z dnia 25 maja 1971r. (M.P. nr 31, poz. 196)
oraz uchwały nr 158 Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 1976r. w sprawie składników funduszu płac (M. P. nr 43, poz. 212), do osobowego funduszu płac należy zaliczyć odwołującemu się nagrodę wypłaconą w 1975r., 1979r., w 1980r., w 1983r. i w 1984r. Nagrody wypłacane ubezpieczonemu w tych latach, jak wynika z treści zarządzenia Nr 15 Ministra Przemysłu Maszynowego z dnia 30 kwietnia 1976r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników zatrudnionych w przedsiębiorstwach i innych jednostkach organizacyjnych resortu przemysłu maszynowego, począwszy od dnia 1 czerwca 1976r., były wypłacane z planowanego osobowego funduszu płac, w ramach planowanego funduszu płac.

Przed dniem 1 czerwca 1976r., licząc od dnia powstania stosunku pracy odwołującego - od 1 maja 1974r. do 31 maja 1976r. - zasady wypłaty tego świadczenia przez pracodawcę odwołującemu się uregulowane były dwoma aktami prawnymi: uchwałą Nr 43 Rady Ministrów w sprawie zasad gospodarowania funduszem płac w przedsiębiorstwach państwowych oraz grupujących je zjednoczeniach z dnia 2 marca 1973r. (M.P. nr 12,
poz. 70) i uchwałą nr 141 Rady Ministrów z dnia 10 lipca 1975r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników zatrudnionych w niektórych przedsiębiorstwach przemysłowych i usługowych oraz nadzorujących je zjednoczeniach (MP nr 24, poz. 153). Z treści tych przepisów wynika, że dyrektor przedsiębiorstwa dokonywał wypłaty nagród i premii uznaniowych w przypadku zaoszczędzenia z osobowego funduszu płac, a prawo
do otrzymywania tego składnika wynagrodzenia odwołujący się nabył w oparciu o uchwałę
nr 141 RM z dnia 10 lipca 1975r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników zatrudnionych w niektórych przedsiębiorstwach przemysłowych i usługowych
oraz nadzorujących je zjednoczeniach (MP nr 24, poz. 153). W myśl bowiem § 10, dyrektor przedsiębiorstwa otrzymał upoważnienie do tworzenia, w ramach planowanego funduszu płac, funduszu nagród w wysokości do 0,5% planowanego osobowego funduszu płac
do własnej dyspozycji na nagrody dla pracowników za szczególne osiągnięcia w pracy.

Sąd Okręgowy wskazał, że organ rentowy na rozprawie dnia 26 listopada 2016r. oświadczył, że nie kwestionuje faktu, że od wypłaconej odwołującemu tzw. „czternastej pensji” była odprowadzona składka na ubezpieczenie społeczne przez płatnika.
Nie zakwestionował także ZUS Oddział w B. tego, iż od wynagrodzenia zasadniczego, stażowego i pieniężnego ekwiwalentu za deputat węglowy wnioskodawcy była odprowadzana składka na ubezpieczenie społeczne.

To oświadczenie organu rentowego legło u podstaw przyjęcia do wysokości zarobku za poszczególne lata tego świadczenia pieniężnego wypłaconego przez pracodawcę - tzw. „czternastej pensji”.

Sąd I instancji, ustalając wysokość wynagrodzenia odwołującego się za okres
od 1 maja 1974r. do 31 grudnia 1984r. celem przeliczenia podstawy wymiaru emerytury,
nie uwzględnił otrzymywanych przez Z. S. rekompensat, których wysokość wynika z jego własnych zapisków, począwszy od 1981r. do grudnia 1984r.
Otóż, zgodnie z uchwałą nr 187 Rady Ministrów w sprawie podwyższenia cen detalicznych niektórych artykułów żywnościowych, wprowadzone zostały rekompensaty wzrostu kosztów utrzymania z tytułu podwyżek cen. Od 1 września 1981r. wypłacano rekompensatę z tytułu podwyżki cen artykułów żywnościowych w wysokości 160 zł miesięcznie na osobę. Jedynie osoby pobierające emeryturę lub rentę do 3.500 zł oraz osoby korzystające z zasiłków wypłacanych z funduszy pomocy społecznej otrzymywały rekompensatę w kwocie 200 zł miesięcznie. Na podstawie uchwały nr 23 Rady Ministrów w sprawie cen detalicznych podstawowych artykułów żywnościowych, opału i energii oraz uchwały nr 24 Rady Ministrów w sprawie rekompensat pieniężnych z tytułu wprowadzenia z 1 lutym 1982r. nowych cen detalicznych podstawowych artykułów żywnościowych, opału i energii,
od 1 lutego 1982r. była wypłacana rekompensata z tytułu wprowadzenia nowych cen detalicznych podstawowych artykułów żywnościowych, opału i energii. Były dwa rodzaje tej rekompensaty: z tytułu nowych cen detalicznych podstawowych artykułów żywnościowych objętych przydziałem kartkowym (jej wysokość wynosiła 1.400 zł dla górników w kopalniach głębinowych, pracujących pod ziemią, 900 zł dla pracowników posiadających uprawnienia
do zwiększonych przydziałów kartkowych na mięso albo 750 zł miesięcznie dla pozostałych osób uprawnionych), z tytułu nowych cen energii, opału oraz artykułów żywnościowych nieobjętych przydziałem kartkowym - jej wysokość zależała od podstawy wymiaru rekompensaty, którym było wynagrodzenie obliczone, jak za urlop wypoczynkowy
i wynosiła: 700 zł (podstawa wymiaru do 4.500 zł), 600 zł (4.501 zł - 6.000 zł), 500 zł
(6.001 zł - 9.000 zł), 300 zł (9.001 zł - 13.000 zł). Jeśli podstawa wymiaru wynosiła powyżej 13.000 zł - rekompensata nie przysługiwała. Dodatkowo, m.in. osobom pobierającym zasiłki wypłacane z funduszu aktywizacji zawodowej, studentom pobierającym stypendia, na których nie jest pobierany zasiłek (dodatek rodzinny), osobom zatrudnionym w uspołecznionych zakładach pracy na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego, osobom, które nie ukończyły 24 roku życia, zatrudnionym w rzemieślniczych zakładach pracy
w celu nauki zawodu lub przyuczenia do wykonywania określonej pracy, przysługiwała rekompensata w wysokości 1.000 zł miesięcznie. Kwota ta mogła być zwiększona o 150 zł, jeżeli osobom tym przysługiwały zwiększone przydziały kartkowe na mięso z tytułu stanu zdrowia. Na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych, zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne za pracowników uspołecznionych zakładów pracy, z dniem 1 maja 1984r. zmienione zostało rozporządzenie Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych w sprawie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne za pracowników uspołecznionych zakładów pracy, poprzez wprowadzenie zapisu, zgodnie z którym w uspołecznionym zakładzie pracy, w którym zostały wprowadzone zasady wynagradzania na podstawie przepisów ustawy z dnia 26 stycznia 1984r. o zasadach tworzenia zakładowych systemów wynagradzania, w ciągu pierwszego roku od ich wprowadzenia podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, stanowi połowa sumy rekompensat pracowniczych włączonych
do wynagrodzeń. Od 1 lipca 1987r. rekompensaty włączono do wynagrodzenia, a tym samym, do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne.

Przedstawione regulacje pozwalają zatem, według Sądu Okręgowego przyjąć,
że od rekompensat wypłacanych za okres do 30 kwietnia 1984r. nie była płacona składka
na ubezpieczenie społeczne, natomiast od 1 maja 1984r. podstawę wymiaru składek
na ubezpieczenie społeczne stanowiła połowa sumy wypłaconych pracownikom rekompensat włączonych do wynagrodzenia zasadniczego. Od 1 lipca 1987r. rekompensaty włączono
do wynagrodzenia, a więc tym samym, podlegały obowiązkowi odprowadzenia składki
na ubezpieczenie społeczne.

Sąd ten, ustalając wysokość wynagrodzenia odwołującego się za okres od dnia 2 maja 1974r. do 31 grudnia 1984r., nie uwzględnił tzw. „trzynastej pensji”. Kwestia możliwości wliczenia przychodu pracownika do przeliczenia podstawy wymiaru emerytury lub renty
w oparciu o tzw. „trzynastą pensję” była przedmiotem zainteresowań judykatury.
Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z dnia 24 stycznia 2013r., w sprawie III AUa 810/12, przyjął, że właśnie tzw. „trzynasta pensja” nie może być przyjmowana do ustalania wysokości wynagrodzenia celem obliczenia podstawy wymiaru świadczenia emerytalnego i rentowego, gdyż nie istniał obowiązek odprowadzania składki na ubezpieczenie społeczne od tego świadczenia pieniężnego przez płatnika składek pracownikowi, które było wypłacane. Wskazuje się na brak możliwości, przy uwzględnienia wysokości wynagrodzenia
do przeliczenia (ustalenia) podstawy wymiaru świadczenia tzw. „trzynastej pensji”, jako nagrody. W okresie od 1 lipca 1973 r. do 31 grudnia 1986 r. obowiązywała ustawa z dnia
23 czerwca 1973r. o zasadach tworzenia i podziału (...) oraz zakładowych funduszy socjalnego i mieszkalnego (Dz. U. nr 27, poz. 150 ze zm.). Wypłaty otrzymywane
na podstawie powyższej ustawy nie stanowiły podstawy naliczania składek na ubezpieczenie społeczne, wypłacane były ze środków spoza osobowego funduszu płac.

Nie sposób, zdaniem Sądu Okręgowego, przyjąć do ustalenia wysokości wynagrodzenia odwołującego się celem przeliczenia podstawy wymiaru emerytury w oparciu o składniki wynagrodzeń w postaci pisma pracodawcy o postawieniu do rozdysponowania wnioskodawcy z funduszu dyspozytywnego kwoty 700.000 zł na nagrody dla pracowników, wypłat pieniężnych z tytułu oddelegowania do pracy w T., nagrody jubileuszowej,
gdyż są to elementy wynagrodzenia niewchodzące w skład osobowego funduszu płac.

Dalej Sąd pierwszej instancji wskazał, że ubezpieczony na rozprawie dnia 20 listopada 2015r., precyzując treść swego roszczenia podał, że domaga się przeliczenia podstawy wymiaru emerytury w oparciu o wynagrodzenie, które miał osiągnąć w 1985r., przedkładając treść swych prywatnych zapisków jedynie odnoszących się do okresu od dnia 1 maja 1974r. do 31 grudnia 1984r. Nie przedstawił jednak żadnych dowodów pozwalających ustalić wyższą wysokość zarobku, niż wynikającą z druku Rp-7, sporządzonego przez byłego pracodawcę.

Wobec powyższego, Sąd Okręgowy ustalił wysokość zarobku ubezpieczonego
za okres zatrudnienia od dnia 1 maja 1974r. do 31 grudnia 1984r.

Z tej przyczyny orzekł, jak w punkcie 1 wyroku na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.
w związku z treścią art. 15 ust. 6 i art. 111 ust. 1 pkt 3 i art. 129 ust. 1 ustawy z dnia
17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z FUS.

Apelację od powyższego wyroku wniósł organ rentowy, zarzucając mu:

- naruszenie prawa materialnego, poprzez błędną interpretację i niewłaściwe zastosowanie, a w szczególności art. 111 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z FUS (tekst jednolity Dz. U. z 2016r. poz. 887) oraz § 21
ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe,

- naruszenie prawa procesowego, w szczególności art. 233 k.p.c., poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów.

Wskazując na powyższe zarzuty, apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku
i oddalenie odwołania.

W uzasadnieniu wskazał, że uwzględniając § 21 ust. 1 powołanego wyżej rozporządzenia, własnych zapisków ubezpieczonego w żaden sposób nie można uznać
za „inny dokument” w rozumieniu tego przepisu i traktować, jako wiarygodny dokument, stanowiący podstawę ustalenia wysokości osiąganego wynagrodzenia pracownika.

Apelujący podkreślił, że dokument płacowy powinien mieć charakter obiektywny
i być sporządzony przez osobę bezstronną, na podstawie dostępnej dokumentacji pracowniczej.

Z dokumentacji w postaci kserokopii angaży z lat od 1974 do 1975, 1981 i od 1983
do 1988, wynika, że Z. S. otrzymywał wynagrodzenie zasadnicze oraz premię regulaminową, a od 1983r. premię uznaniową. Z angaży nie wynika sposób naliczania tych premii. Zdaniem organu rentowego, ustalenie ich wysokości tak samo, jak i wysokości ekwiwalentu za deputat węglowy w oparciu o obiektywne i wiarygodne dowody, jest obecnie niemożliwe.

Zarazem zaznaczył, że nie kwestionuje poglądu, iż w postępowaniu sądowym fakty, od których uzależnione jest prawo lub wysokość świadczenia, mogą być wykazywane wszelkimi środkami dowodowymi, nie mniej jednak muszą to być dowody, które cechuje wiarygodność i bezstronność.

Ponadto apelujący wskazał, że wyliczenie wskaźnika wwpw, zgodnie z danymi zawartymi w piśmie Sądu z dnia 31 stycznia 2017r. obarczone jest błędem, ponieważ za lata 1975,1976 i 1978 przyjęto zawyżoną wysokość wynagrodzenia. Za 1975r. Sąd pierwszej instancji błędnie zinterpretował znak sumy nagród, przez co zawyżył kwotę wynagrodzenia
o kwotę 8.300 zł.

W wynagrodzeniu za rok 1976r. została doliczona premia eksportowa w wysokości 1.100 zł, natomiast do wynagrodzenia za 1978r. doliczona została premia za IV kwartał 1977r., w kwocie 3.200 zł (oprócz 4 kwartalnych premii za 1978r.).

W konsekwencji, skutkowało to według apelującego, zawyżeniem wskaźnika wwpw
z 20 lat z całego okresu ubezpieczenia ze 127,20% do 128,81%.

Stąd też, w przypadku nieuwzględnienia wniosku o oddalenie odwołania, organ rentowy z ostrożności procesowej wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w ten sposób,
że w miejsce wwpw w wysokości 128,81% powinno być 127,20%.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył, co następuje:

Apelacja zasługuje jedynie na częściowe uwzględnienie.

Zgodnie z dyspozycją normy art. 111 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 109 ustawy z dnia
17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U.
nr 162, poz. 1118 ze zm.), wysokość emerytury oblicza się ponownie od podstawy wymiaru ustalonej w myśl art. 15, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki
na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenie emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego - z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury, a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia jest wyższy od poprzednio obliczonego. Trzeba zaś dodać, że zgodnie z dyspozycją art. 116 ust. 5 cyt. ustawy z dnia
17 grudnia 1998r., do wniosku emerytalnego powinny być dołączone dowody uzasadniające prawo i wysokość tego świadczenia co oznacza, że ciężar dowodu w tym zakresie spoczywał na wnioskodawcy, jako osobie wywodzącej z tego faktu skutki prawne. (por. wyrok SN z dnia 28 marca 2001r., II UKN 297/00). W związku bowiem ze zmianami Kodeksu postępowania cywilnego, wprowadzonymi ustawą z dnia 1 marca 1996 r. (Dz. U. nr 43, poz. 189), polegającymi między innymi na skreśleniu art. 3 § 2, zmianie treści art. 316 § 1, art. 6
i art. 232 k.p.c., obecnie dominuje w procesie cywilnym zasada kontradyktoryjności, zgodnie z którą strony są zobowiązane do wskazywania dowodów dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne, stając się dysponentem postępowania, a Sąd orzekający jest uwolniony od odpowiedzialności za rezultat postępowania dowodowego.

W trakcie postępowania dowodowego w sprawach z ubezpieczenia społecznego, mogą być przeprowadzane wszelkie dowody przewidziane przepisami Kodeksu postępowania cywilnego, w tym także dowód z zeznań świadków, w celu udowodnienia wysokości uzyskiwanego wynagrodzenia (odmiennie, niż w trakcie postępowania przed organem rentowym), ale wiarygodność i moc wszystkich dowodów jest oceniana przez Sąd według jego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego.

Obowiązek udowodnienia faktów spoczywa na osobie, która wywodzi z nich skutki prawne (art. 232 k.p.c.), stąd też, na odwołującym ciąży obowiązek przedstawienia dowodów dla udowodnienia spornych okoliczności. Muszą to być jednak środki dowodowe, które pozwolą na wiarygodne ustalenie okoliczności faktycznych. Przepisy z zakresu ubezpieczeń społecznych są normami bezwzględnie obowiązującymi i nie zawierają unormowań, które pozwalałyby na ustalenie wynagrodzenia, będącego bazą do wyliczenia podstawy wymiaru
w sposób abstrakcyjny.

Zatem, dowody stwierdzające wysokość zarobków lub dochodów stanowiących podstawę wymiaru emerytury nie mogą budzić wątpliwości oraz muszą być spójne
i precyzyjne.

W postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w Kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w § 22 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami (takie stanowisko wyraził Sąd Najwyższy choćby w uzasadnieniu wyroku z dnia 2 lutego 1996r., II URN 3/95).

W realiach niniejszego sporu wskazać należy, iż zapiski prywatne sporządzone
przez ubezpieczonego w czasie rzeczywistym, a opisujące wysokość wynagrodzenia uzyskanego przez wnioskodawcę w latach 1974-1984, mają moc dowodową dokumentu prywatnego, o jakim mowa w art. 245 k.p.c. (k. 26). Ubezpieczony wyjaśnił cel dla jakiego zostały sporządzone. Podał, że sporządzał je, gdyż zobowiązany był do alimentacji na rzecz dzieci i na potrzeby odpowiedzialności alimentacyjnej spisywał na bieżąco swoje dochody
ze stosunku pracy. Z pism procesowych złożonych do akt rozprawy rozwodowej wynika,
że pożycie małżeńskie ustało w 1972r., ubezpieczony wyprowadził się do hotelu robotniczego i zerwał kontakty z żoną. Z małżeństwa pochodziło troje dzieci, na które ubezpieczony płacił alimenty (akta Sądu Rejonowego w Kielcach o sygn. R III C 544/83). Przed rozwiązaniem małżeństwa o alimenty występowała żona ubezpieczonego lub jego pełnoletnie dzieci (akta Sądu Rejonowego w Kielcach o sygn. RIII C 338/83 i sygn. RIII C 384/83). Na posiedzeniu wyznaczonym na rozprawę ubezpieczony przedstawił obszerne i szczegółowe zeznania,
w których opisał składniki i wysokość wynagrodzenia w oznaczonym wyżej okresie, wykorzystał w tym celu oznaczone wyżej zapiski. Zauważyć przy tym trzeba, iż ocena konieczności przeprowadzenia dowodu z przesłuchania strony należy do swobodnej decyzji sądu, opartej na analizie materiału dowodowego w zakresie jego spójności i zupełności. Oczywiście dowód z przesłuchania stron jest dowodem fakultatywnym, subsydiarnym
i symetrycznym, a sąd przeprowadza go wtedy, gdy po wyczerpaniu środków dowodowych lub w ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 kwietnia 2016r., II PK 68/15).

Jednocześnie należy mieć na względzie, iż zaprezentowane przez ubezpieczonego,
w celu wykazania podstawy wymiaru składek w okresie od 1974r. od 1984r., dowody podlegają co do swojej wiarygodności i mocy dowodowej ocenie na podstawie art. 233
§ 1 k.p.c. Zatem, sąd ocenia, czy dowody te ze względu na ich indywidualne cechy
i okoliczności obiektywne zasługują na wiarę. Odnosząc przedstawione wyżej tezy do realiów niniejszego sporu, wskazać należy, iż dowody te wzajemnie się uzupełniają i mając
na względzie przytoczone wyżej okoliczności, uznać należy, iż wiernie opisują wysokość uzyskiwanego przez ubezpieczonego wynagrodzenia.

Zauważyć przy tym należy, iż w apelacji skarżący trafnie wskazał, że za 1975r.
Sąd pierwszej instancji błędnie zinterpretował znak sumy nagród, przez co zawyżył kwotę wynagrodzenia, o kwotę 8.300,00 zł. Ubezpieczony w swych wyjaśnienia podał, że była to suma wszystkich nagród i nie domagał się doliczenia tej kwoty do podstawy wymiaru emerytury.

Natomiast w odniesieniu do wynagrodzenia uzyskanego w 1976r. i 1978r. wiarygodnie wyjaśnił, że w wynagrodzeniu za 1976r. doliczył otrzymaną premię eksportową w wysokości 1.100 zł, natomiast do wynagrodzenia za 1978r. doliczył wypłaconą premię
za IV kwartał 1977r., w kwocie 3.200 zł.

Tak więc, mając na względzie wyliczenia dokonane przez organ rentowy w piśmie procesowym z dnia 22 września 2016r. oraz przedstawione wyżej okoliczności, należało dokonać wyliczeń, które obrazuje poniższa tabela:

Zatem, wyliczony przy wykorzystaniu przestawionych wyżej wartości, wskaźnik wysokości podstawy wymiaru z 20 lat wybranych z całego okresu ubezpieczenia wnioskodawcy wynosi 128,49%.

Konkludując, Sąd drugiej instancji, na mocy art. 386 § 1 k.p.c., zmienił zaskarżony wyrok w punkcie 1 częściowo w ten sposób, że do ustalenia podstawy wymiaru emerytury ubezpieczonemu Z. S. przyjął wskaźnik wysokości podstawy wymiaru w proporcji 128,49%, oddalając odwołanie w pozostałym zakresie.

W pozostałej części oddalił apelację, na mocy art. 385 k.p.c., jako bezzasadną.

/-/SSA T.Szweda /-/SSA M.Procek /-/SSA J.Pietrzak
Sędzia Przewodniczący Sędzia

JR