Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 października 2017r.

Sąd Rejonowy w Gdyni, Wydział I Cywilny

w składzie

Przewodniczący: SSR Adrianna Gołuńska-Łupina

Protokolant: st. sek. sąd. Iwona Górska

po rozpoznaniu w dniu 10 października 2017 r. w Gdyni

na rozprawie

sprawy z powództwa H. W. i Z. W.

przeciwko Gminie M. G.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powodów H. W. i Z. W. na rzecz pozwanej Gminy M. G. kwotę 1800 zł. ( jeden tysiąc osiemset złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

Sygnatura akt: I C 382/17

UZASADNIENIE

Stan faktyczny:

Powodowie H. W. i Z. W. są najemcami lokalu mieszkalnego nr (...) znajdującego się w budynku mieszkalnym w G. przy ul. (...) na podstawie umowy najmu z dnia 8 września 1995r. zawartej na czas nieokreślony. Właścicielem lokalu jest Gmina M. G..

(dowód: umowa najmu z dnia 8 września 1995r. k. 34-38)

Prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Gdyni wydanym w dniu 1 października 2015r. w sprawie o sygnaturze akt I C 446/15 nakazano P. L., K. L. i W. L., aby opuścili, opróżnili i wydali powodom lokal w G. przy ul. (...)/C4. Jednocześnie Sąd ustalił, że P. L., K. L. i W. L. przysługuje uprawnienie do lokalu socjalnego i nakazał wobec nich wstrzymanie wykonania wyroku do czasu przedstawienia przez Gminę M. G. oferty najmu lokalu socjalnego. Przedmiotowy wyrok uprawomocnił się w dniu 17 listopada 2015r.

(dowód: wyrok z dnia 1 października 2015r. wraz z uzasadnieniem k. 62 i 65-67 akt sprawy Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze I C 446/15)

P. L. jest synem powódki H. W..

(dowód: uzasadnienie wyroku k. 65-67 akt sprawy Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze I C 446/15)

Pismem z dnia 22 stycznia 2016r. powodowie wezwali pozwaną Gminę M. G. do przyznania byłym lokatorom lokalu socjalnego. Pismem z dnia 1 lutego 2016r. pozwana podała, iż o kolejności wskazania i wynajęcia lokalu socjalnego decyduje data zarejestrowania wyroku, a zobowiązania realizowane są sukcesywnie według kolejności na liście, począwszy od najdłużej zarejestrowanych zobowiązań.

Pismem z dnia 16 marca 2016r. powodowie wezwali pozwaną Gminę M. G. do zapłaty odszkodowania z tytułu niedostarczenia lokalu socjalnego. Pismem z dnia 24 marca 2016r. pozwana poinformowała, że zgodnie z przyjętą przez nią zasadą, sprawę o zapłatę odszkodowania winien rozpatrzyć sąd.

(dowód: pismo powodów z dnia 22 stycznia 2016r. k. 10, pismo pozwanej z dnia 1 lutego 2016r. k. 11, pismo z dnia 16 marca 2016r. k. 12, pismo pozwanej z dnia 24 marca 2016r. k. 13)

Pismami z czerwca i sierpnia 2017r. powodowie zwracali się do Gminy M. G. o przeniesienie wszelkich opłat związanych z korzystaniem z lokalu na P. L. i K. L., wskazując, że użyczyli im przedmiotowy lokal.

(dowód: pismo z dnia 21 sierpnia 2017r. k. 39-40, pismo z dnia 20 czerwca 2017r. k. 42)

Ocena dowodów:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w całości na podstawie dowodów z dokumentów przedłożonych przez strony niniejszego postępowania. Oceniając zebrany w niniejszej sprawie materiał dowodowy Sąd uznał, że dowody z dokumentów przedłożonych przez strony oraz dokumentów znajdujących się w aktach sprawy Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze I C 446/15 są wiarygodne. Podkreślić bowiem należy, iż w toku niniejszego postępowania żadna ze stron nie kwestionowała w trybie przepisów art. 252-253 k.p.c. przysługujących tym dokumentom domniemań autentyczności oraz prawdziwości treści ww. dokumentów z prawdą (w przypadku dokumentów urzędowych) oraz domniemań autentyczności i pochodzenia oświadczenia zawartego w dokumencie od jego wystawcy (w przypadku dokumentów prywatnych). Sąd także nie doszukał się żadnych okoliczności mogących wzbudzać wątpliwości co do autentyczności i wiarygodności ww. dokumentów.

Na podstawie art. 217 k.p.c. i art. 227 k.p.c. Sąd oddalił natomiast wnioski dowodowe zgłoszone przez stronę powodową tj. wniosek o przesłuchanie w charakterze świadków P. L. i K. L. oraz wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu szacowania czynszów i wyceny nieruchomości. W ocenie Sądu, z uwagi na brak legitymacji procesowej powodów w świetle art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego, przeprowadzenie wnioskowanych dowodów jest bezprzedmiotowe i doprowadziłoby jedynie do nieuzasadnionej zwłoki w rozstrzygnięciu sprawy.

Kwalifikacja prawna:

Zgodnie z treścią pozwu powodowie reprezentowani przez fachowego pełnomocnika – adwokata domagali się od pozwanej Gminy M. G. zasądzenia kwoty 6.500 zł tytułem odszkodowania za niedostarczenie lokalu socjalnego dla eksmitowanych P. L., K. L. i W. L. za okres od 1 lutego 2016r. do 28 lutego 2017r., który to obowiązek został nałożony na pozwaną wyrokiem Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 1 października 2015r. w sprawie o sygnaturze akt I C 446/15. Jako podstawę dochodzonego roszczenia powodowie wskazali w pozwie przepisy art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego (tekst jednolity Dz. U. 2014.150.) w zw. z art. 417 k.c. Podkreślić należy, iż zgodnie z treścią art. 18 ust. 5 ww. ustawy jeżeli gmina nie dostarczyła lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku, właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze do gminy, na podstawie art. 417 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121), natomiast w myśl art. 417 k.c. za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.

W toku niniejszego postępowania strona pozwana złożyła odpis umowy najmu, z której wynika, że powodowie nie są właścicielami przedmiotowego lokalu mieszkalnego, lecz jego najemcami i z tego względu wywodziła, że powodom nie przysługuje legitymacja procesowa w niniejszej sprawie. Zgodnie ze stanowiskiem judykatury legitymacja procesowa w procesie o odszkodowanie za niedostarczenie lokalu socjalnego przysługuje właścicielowi nieruchomości. Jak wskazał bowiem Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 18 kwietnia 2013r., I ACa 1050/12, L. „Gmina jest zobowiązana do naprawienia szkody, powstałej w majątku właścicieli lokali zamieszkiwanych przez lokatorów bez tytułu prawnego po zakończeniu spraw eksmisyjnych w wyniku uchylania się przez gminę od realizacji obowiązku złożenia oferty najmu lokali socjalnych na rzecz tych lokatorów. W takiej sytuacji odszkodowanie należne właścicielom lokali tytułem naprawienia szkody wynikającej z niemożliwością wynajęcia przedmiotowych lokali i utraty potencjalnych dochodów a wywołanej zaniechaniem gminy, winno zostać ustalone według stawki czynszu, jaki właściciele lokali mogliby uzyskać z wynajęcia tych lokali na wolnym rynku w okresie od uprawomocnienia się wyroków orzekających eksmisje lokatorów z poszczególnych mieszkań do czasu złożenia przez pozwaną gminę ofert wynajęcia lokali socjalnych na rzecz osób uprawnionych”. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 maja 2013r., III CZP 23/13, L. wskazał, że „uzależnienie legitymacji czynnej na gruncie art. 18 ust. 5 OchrLokU od orzeczenia o opróżnieniu lokalu w niektórych wypadkach prowadzić może do błędnych rezultatów, polegających na przyznaniu odszkodowania osobie, która nie poniosła szkody z powodu braku dostarczenia lokalu socjalnego. Ustalenia dokonywane w sprawie o odszkodowanie mają charakter autonomiczny w stosunku do postępowania o opróżnienie lokalu, dochodzone zaś w nim roszczenie nie wiąże się konstrukcyjnie z roszczeniem o opróżnienie lokalu. Z tego względu orzeczenie nakazujące wydanie lokalu zarządcy, a nie właścicielowi lokalu w rozumieniu art. 140 KC, nie stanowi samodzielnego źródła prawa podmiotowego na podstawie art. 18 ust. 5 OchrLokU.” W orzeczeniu tym SN stwierdził także, że zrzeszenie właścicieli nieruchomości, które łączył stosunek najmu lokalu w położonym na niej budynku, a wobec byłego lokatora został wydany prawomocny wyrok nakazujący jego opróżnienie i zawierający orzeczenie o uprawnieniu pozwanego do lokalu socjalnego, nie jest uprawnione do dochodzenia od gminy odszkodowania na podstawie art. 18 ust. 5 OchrLokU. Pogląd prawny, iż tylko właściciel nieruchomości jest legitymowany do dochodzenia roszczeń wynikających z art. 18 ust. 5 ww. ustawy ugruntowany jest także w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, który konsekwentnie uznaje art. 18 ust. 5 OchrLokU (oraz wcześniejszy art. 18 ust. 4 OchrLokU) za gwarancję prawa własności do lokalu objętego wyrokiem eksmisyjnym (por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 maja 2006 r., SK 51/05 (...) Zb.Urz. 2006, nr 5, poz. 58 oraz wyrok TK z dnia 11 września 2006 r., P 14/06, (...) Zb.Urz. 2006, nr 8, poz. 102). W orzeczeniach tych TK stwierdził niekonstytucyjność art. 18 ust. 4 OchrLokU, w kolejnych redakcjach ograniczających odpowiedzialność odszkodowawczą gminy wobec właściciela lokalu i wprowadzających tym samym wyjątek od zasady pełnego odszkodowania. Jako jeden z wzorców kontroli konstytucyjności tych przepisów przyjęto art. 21 ust. 1 i art. 64 ust. 1 Konstytucji, które stanowią bez wątpienia konstytucyjne tło omawianej odpowiedzialności gminy. Bezpośrednio na gruncie art. 18 ust. 5 OchrLokU, wprowadzonego do systemu prawnego w miejsce art. 18 ust. 4 OchrLokU, podobne stanowisko wyrażone zostało przez Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 8 kwietnia 2010 r., P 1/08 ( (...) Zb.Urz. 2010, nr 4, poz. 33), w którym stwierdzono, że źródłem odpowiedzialności gminy jest w tym wypadku szkoda, jaką ponosi właściciel opróżnianego lokalu, ponieważ musi godzić się na dalsze zajmowanie jego lokalu przez osoby eksmitowane. Jest on przez bliżej nieoznaczony czas - do chwili dostarczenia osobom eksmitowanym lokalu socjalnego - pozbawiony uprawnienia do dysponowania przedmiotem swojej własności i korzystania z niego. Trybunał Konstytucyjny konsekwentnie przyjmuje więc, że pojęcie właściciela użyte w art. 18 ust. 5 OchrLokU oznacza podmiot dysponujący prawem rzeczowym, nie zaś podmiot określony w definicji zawartej w art. 2 ust. 1 pkt 2 OchrLokU”. W ocenie Sądu przytoczone orzecznictwo jednoznacznie wskazuje, że roszczenie wynikające z art. 18 ust. 5 ustawy zostało nierozerwalnie powiązane z prawem własności. Z tego względu, powodom jako najemcom lokalu nie przysługuje legitymacja do dochodzenia roszczeń wynikających z art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów (…).

Jednocześnie należy zwrócić uwagę, że w pozwie pełnomocnik powodów – konsekwentnie powołując się na przepisy art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego (tekst jednolity Dz. U. 2014.150.) w zw. z art. 417 k.c. jako podstawę prawną dochodzonego roszczenia – nie wskazał, że strony łączył stosunek najmu, choć ten sam pełnomocnik reprezentował powodów także w postępowaniu eksmisyjnym. Mało tego, do pozwu o eksmisję dołączono odpis umowy najmu, a przesłuchani w charakterze strony powodowie wprost zeznali, że są najemcami lokalu. Pełnomocnik powodów aktywnie uczestniczył w tym przesłuchaniu. Bez wątpienia zatem pełnomocnik powodów posiadał pełną wiedzę o uprawnieniu powodów do przedmiotowego lokalu już na etapie wniesienia pozwu. Mimo tego kwestię tę przemilczał w pozwie i gdyby nie zarzut pełnomocnika pozwanego, sąd mógłby wydać wyrok niezgodny z prawem materialnym. Takie postępowanie zawodowego pełnomocnika nie zasługuje na aprobatę. Pełnomocnik powodów tłumaczył się, że pozew został sporządzony przez pracownika jego kancelarii, a on bezrefleksyjnie podpisał przygotowany projekt pozwu. Takie wyjaśnienia w żadnym stopniu nie mogą tłumaczyć działania profesjonalnego pełnomocnika będącego adwokatem, który przy prowadzeniu sprawy obowiązany jest do zachowania należytej staranności. Nawet, gdyby pełnomocnik nie pamiętał szczegółowo wszystkich faktów ze sprawy eksmisyjnej, to niewątpliwie przed wniesieniem pozwu winien zapoznać się z uprzednio zebranymi dokumentami i dokładnie przeczytać pozew przygotowany przez pracownika kancelarii.

Zważyć należy, iż na rozprawie pełnomocnik powodów usiłował wskazać alternatywną podstawę powództwa, podnosząc, że wskutek zaniechania pozwanej Gminy M. G. polegającego na braku zapewnienia lokalu socjalnego osobom wobec których orzeczono eksmisję powodowie nie mogą korzystać z lokalu, do którego mają tytuł prawny na podstawie stosunku najmu. Podkreślić jednak należy, iż ustawodawca nie przewidział dla osób innych aniżeli właściciele lokali żadnych roszczeń wynikających z faktu braku dostarczenia lokalu socjalnego, a konstruowanie takich roszczeń na zasadzie analogii do uprawnień przysługujących właścicielowi nie znajduje żadnego uzasadnienia. Nadto, w okolicznościach niniejszej sprawy niezasadne jest wywodzenie roszczenia odszkodowawczego ze stosunku najmu łączącego strony. Z akt postępowania eksmisyjnego wynika, że byłymi lokatorami są syn, synowa i wnuczka powódki H. W.. Z kolei z przedstawionych przez stronę pozwaną dokumentów można wywodzić, że powódka godziła się na zamieszkiwanie byłych lokatorów w tym lokalu. Nadto, powód w pismach kierowanych do pozwanej wręcz powoływał się na stosunek użyczenia. Co prawda pisma te zostały złożone w czerwcu i sierpniu 2017r., jednak bliskie relacje powódki z byłym lokatorem wskazują, że nie poniosła ona uszczerbku wbrew swojej woli. Niezależnie jednak od powyższego w przypadku związania stron umową najmu nie mogło być mowy o żadnych utraconych korzyściach przez najemców. Podkreślić bowiem należy, że według poglądów zawartych w orzecznictwie, ustalenie szkody w postaci utraconych korzyści ma zawsze charakter hipotetyczny, gdyż polega na przyjęciu, na podstawie okoliczności, które wystąpiły po okresie spodziewanych korzyści, że korzyść w okresie poprzednim zostałaby osiągnięta. Jednakże utrata korzyści musi być przez żądającego odszkodowania udowodniona (art. 6 k.c.). Wprawdzie nie w sensie uzyskania co do tego pewności, ale z tak dużym prawdopodobieństwem, że uzasadnia ono w świetle doświadczenia życiowego przyjęcie, że utrata korzyści rzeczywiście nastąpiła (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 czerwca 2001r., IV CKN 119/01, LEX nr 52751; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 czerwca 2001r., IV CKN 382/00, LEX nr 52543). Tymczasem, zgodnie z art. 11 umowy najmu najemca nie jest uprawniony bez zgody wynajmującego do oddania w całości lub części lokalu w podnajem lub użyczenie. W świetle powyższego postanowienia umowy nie ulega wątpliwości, że powodowie nie mieli prawa do swobodnego rozporządzania lokalem i jego wynajmowania wedle swobodnego uznania. Nawiązanie przez powodów stosunku obligacyjnego, którego przedmiotem byłby sporny lokal bez zgody wynajmującego, wiązałoby się z ich odpowiedzialnością kontraktową wobec wynajmującego, a Gminie przysługiwałoby prawo do wypowiedzenia umowy najmu, zgodnie z przepisami ustawy.

Mając na uwadze wszystkie podniesione powyżej okoliczności, na mocy art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego (tekst jednolity Dz. U. 2014.150.) w zw. z art. 417 k.c. a contrario powództwo należało oddalić.

Koszty procesu:

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie przepisu art. 98 k.p.c. w zw. z § 2 pkt. 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych i zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy zasądził od przegrywających niniejsze postępowanie powodów solidarnie na rzecz pozwanego kwotę 1.800 zł, którą stanowi opłata za czynności pełnomocnika pozwanej w stawce minimalnej.