Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 kwietnia 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SA Teresa Mróz (spr.)

Sędziowie: SA Jan Szachułowicz

SA Agata Zając

Protokolant: Katarzyna Mikiciuk

po rozpoznaniu w dniu 5 kwietnia 2017r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa W. C. i J. C.

przeciwko Przedsiębiorstwu Państwowemu (...) w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powodów

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 16 grudnia 2014 r., sygn. akt IV C 1232/13

I oddala apelację;

II zasądza od W. C. i J. C. na rzecz Przedsiębiorstwa Państwowego (...) w W. kwotę 2.700 zł (dwa tysiące siedemset złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt VI Ca 1508/15

UZASADNIENIE

Powodowie W. C. i J. C. pozwem, który wpłynął do Sądu 29 lipca 2013 r. wnieśli o zasądzenie od pozwanego Przedsiębiorstwa Państwowego (...) w W. solidarnie 80.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od 16 lipca 2013 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Powodowie wskazali, że na dochodzoną przez nich kwotę składa się odszkodowanie z tytułu kosztów koniecznych do poniesienia w celu zapewnienia w budynku powodów wymagań technicznych określonych na obszarze ograniczonego użytkowania, to jest rewitalizacji akustycznej w wysokości 24.000 zł oraz odszkodowanie za utratę wartości nieruchomości w wyniku wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania i działalności pozwanego (uciążliwego sąsiedztwa) w wysokości 56.000 zł.

Wyrokiem z dnia 16 grudnia 2014 r. Sąd Okręgowy w Warszawie oddalił powództwo i rozstrzygnął o kosztach postępowania.

Orzeczenie powyższe zapadło na podstawie następujących ustaleń faktycznych i rozważań prawnych Sądu Okręgowego:

Powodowie są właścicielami na zasadzie wspólności majątkowej małżeńskiej, oznaczonej jako działka nr (...) w obr. (...), o powierzchni 0,0571 h w dzielnicy U. przy ulicy (...) w W., dla której Sąd Rejonowy (...)w W. prowadzi księgę wieczystą o numerze (...). Nieruchomość zabudowana jest domem jednorodzinnym o powierzchni 107,00 m2. Powód nabył nieruchomość na podstawie umowy z dnia 12 czerwca 2006 r. Budynek posadowiony na tej nieruchomości znajduje się w obszarze ograniczonego użytkowania utworzonym uchwałą nr (...) z 20 czerwca 2011 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla (...) w W., zmienioną uchwałą nr (...) Sejmiku Województwa (...) z 24 października 2011 r. Po wprowadzeniu obszaru ograniczonego użytkowania rozporządzeniem Wojewody (...) numer (...) z 7 sierpnia 2007 r. nieruchomość powodów znajdowała się również w obszarze ograniczonego użytkowania (poza tzw. strefą (...)). W dniu 8 lipca 2013 r. powodowie zwrócili się do Przedsiębiorstwa Państwowego (...) w W. z wezwaniem przedprocesowym o zapłatę odszkodowania w wysokości 300.000 zł.

W pozwie powodowie wskazali, że podstawą ich roszczenia jest art. 112 w zw. z art. 113 ust. 1 pkt 2f, art. 135, art. 174 oraz art. 129 i art. 136 ustawy Prawo ochrony środowiska, uchwała (...) Sejmiku Województwa (...) z 20 czerwca 2011 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania, §147 Rozporządzenia Ministra (...)z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie oraz art. 435 k.c.

Powodowie podnieśli, że dochodzona kwota stanowi odszkodowanie za szkodę wynikającą z ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości stanowiącej ich własność, poczynionych nakładów celem minimalizacji negatywnych skutków emitowanego przez działanie pozwanego hałasu oraz zmniejszenia się wartości nieruchomości.

Stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie niezakwestionowanych twierdzeń stron oraz przedstawionych dowodów z dokumentów, które nie pozostawały ze sobą w sprzeczności, a których autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy nie zakwestionowała skutecznie żadna ze stron.

Sąd oddalił pozostałe wnioski dowodowe, w szczególności o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu budownictwa, kosztorysowania przedsięwzięć budowlanych na okoliczność oszacowania zakresu i kosztów prac niezbędnych w celu zapewnienia zgodnego z wymogami prawa klimatu akustycznego w nieruchomości, przy uwzględnieniu konieczności demontażu istniejących elementów oraz podwyższonych immisji hałasu w otoczeniu obecnie jak i w przyszłości (rozwój lotniska) jak również o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego rzeczoznawcy majątkowego na okoliczność oszacowania spadku wartości nieruchomości powoda w związku z działalnością (uciążliwym sąsiedztwem) pozwanego, a także z wprowadzeniem obszaru ograniczonego użytkowania dla (...) w W., przy uwzględnieniu zawężenia granic prawa własności, istotnego ograniczenia możliwości korzystania z nieruchomości i ze środowiska poddania nieruchomości powoda oddziaływaniu przekraczających dopuszczalne normy immisji, w tym hałasu, planowanego rozwoju lotniska, wartości przekroczeń dopuszczalnych norm hałasu, zakazów zabudowy mieszkaniowej, budowy nowej infrastruktury. Powodem oddalenia wniosków było zasadne, zdaniem Sądu Okręgowego stanowisko pozwanego o upływie terminu zawitego na dochodzenie przez powodów roszczeń (art. 129 p.o.ś.). Wobec powyższego przeprowadzenie wnioskowanych dowodów na wskazane okoliczności nie wniosłoby nic do sprawy i tym samym dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłych prowadziłoby do naruszenia art. 227 k.p.c. w zw. z art. 6 § 1 k.p.c.

Z tego samego powodu, sąd oddalił również wnioski pełnomocnika powoda o przeprowadzenie dowodów z różnych pism i publikacji na okoliczność akustycznego wpływu działalności pozwanego na środowisko, dynamiki rozwoju prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, sposobu jej prowadzenia, sporu w doktrynie i praktyce w zakresie obowiązywania obszaru ograniczonego użytkowania.

W tych okolicznościach Sąd Okręgowy uznał, że powództwo nie jest zasadne.

Sąd podkreślił, że na podstawie art. 135 ust. 2 ustawy z 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2006 r., nr 129, poz. 902 ze zm.)., Rozporządzeniem Wojewody (...) nr (...) z 7 sierpnia 2007 r. utworzony został obszar ograniczonego użytkowania dla (...) w W. bowiem zachodziła niemożność utrzymania określonych standardów jakości środowiska. Rozporządzenie Wojewody weszło w życie 25 sierpnia 2007 r. Paragraf 1 ust. 1 rozporzadzenia stanowi, że tworzy się obszar ograniczonego użytkowania dla (...) w W.. Na mocy powyższego rozporządzenia nieruchomość powodów znalazła się w całości w tym obszarze. Przepis art. 135 p.o.ś. uległ zmianie na podstawie art. 19 pkt 5 ustawy z 29 lipca 2005 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w podziale zadań i kompetencji administracji terenowej (Dz.U. z 2005 r., nr 175, poz. 1462), która to zmiana zaczęła obowiązywać od 1 stycznia 2008 r. Według nowego brzmienia art. 135 p.o.ś. obszar ograniczonego użytkowania dla przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na środowisko, o którym mowa w art. 51 ust. 1 pkt 1, lub dla zakładów, lub innych obiektów, gdzie jest eksploatowana instalacja, która jest kwalifikowana, jako takie przedsięwzięcie, tworzy sejmik województwa, w drodze uchwały. Uchwałą nr (...) Sejmiku Województwa (...) z 20 czerwca 2011 r., która weszła w życie 4 sierpnia 2011 r., utworzono obszar ograniczonego użytkowania dla (...) w W.. Na mocy tej uchwały nieruchomość powodów znalazła się w całości w obszarze ograniczonego użytkowania.

Sąd Okręgowy podkreślił, że zgodnie z art. 129 ust. 2 p.o.ś. w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę, która obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości. Powodowie wywiedli swoje żądanie z ust. 4 art. 129 prawa ochrony środowiska, według którego z roszczeniem, o jakim mowa w ust. 1 - 3, można wystąpić w okresie 2 lat od dnia wejścia w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości.

Wobec faktu wniesienia powództwa w lipcu 2013 roku i poprzedzającego go wezwania pozwanego do zapłaty kwoty 300.000 zł pismem z 8 lipca 2013 r., jak również podniesionego przez pozwanego zarzutu upływu terminu zawitego określonego w art. 129 ust. 4 ustawy o ochronie środowiska, który stanowi z woli powodów podstawę wniesionego powództwa i faktu brania przez sąd pod uwagę z urzędu upływu terminu zawitego, zasadniczą kwestią wymagającą wyjaśnienia była okoliczność od kiedy obowiązuje obszar ograniczonego użytkowania dla (...) w W..

Sąd pierwszej instancji wskazał, że okoliczność obowiązywania uregulowań wprowadzających obszar ograniczonego użytkowania wokół (...) lotniska była przedmiotem kilkakrotnej oceny Sąd Apelacyjnego w Warszawie, w związku z faktem rozpoznawania apelacji w sprawach, w których sądy niższej instancji (opierając się przede wszystkim na orzeczeniach Naczelnego Sądu Administracyjnego) uznawały, że obszar ograniczonego użytkowania wprowadzony przez Wojewodę (...) przestał obowiązywać wobec zmiany podmiotu uprawnionego do jego wprowadzenia. Sąd Apelacyjny w swoich rozstrzygnięciach jednoznacznie przyjął ciągłość obowiązywania obszaru, pomimo zmiany podmiotu uprawnionego do jego wprowadzenia. Sąd Okręgowy przywołał uzasadnienie do wyroku z 13 września 2011 r. w sprawie VI A Ca 295/11, w którym przedstawiona została przez Sąd Apelacyjny w Warszawie szczegółowa analiza przepisów będących podstawą dla przyjęcia ciągłości funkcjonowania obszaru ograniczonego użytkowania. Sąd Okręgowy w Warszawie podzielił ocenę prawną dokonaną przez Sąd Apelacyjny, wobec czego odwołując się do wskazanego uzasadnienia wskazał, że obszar ograniczonego użytkowania dla przedsięwzięcia mogącego zawsze znacząco (przed 15 listopada 2008 r.) oddziaływać na środowisko, lub dla zakładów lub innych obiektów, gdzie jest eksploatowana instalacja, która jest kwalifikowana, jako takie przedsięwzięcie, określa się na zasadach wskazanych w art. 135 ust. 2 ustawy p.o.ś. Przepis ten zawiera delegację do określenia obszaru ograniczonego użytkowania, jak również oznaczenia, jakie przedsięwzięcia mogą znacząco oddziaływać na środowisko. W dacie uchwalenia obszaru ograniczonego użytkowania, to jest 24 sierpnia 2007 r. (data wejścia w życie rozporządzenia Wojewody (...) z 7 sierpnia 2007 r.) art. 135 ust. 2 ustawy p.o.ś. wskazywał, że obszar ograniczonego użytkowania dla przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na środowisko, o którym mowa w art. 51 ust. l pkt l, lub dla zakładów, lub innych obiektów, gdzie jest eksploatowana instalacja, która jest kwalifikowana, jako takie przedsięwzięcie, tworzy wojewoda, w drodze rozporządzenia. Przepis ten uległ zmianie na podstawie art. 19 pkt 5 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w podziale zadań i kompetencji administracji terenowej, która to zmiana obowiązywała od dnia l stycznia 2008 r. i według tej nowelizacji obszar ograniczonego użytkowania dla przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na środowisko, o którym mowa w art. 51 ust. l pkt l, lub dla zakładów, lub innych obiektów, gdzie jest eksploatowana instalacja, która jest kwalifikowana, jako takie przedsięwzięcie, tworzy sejmik województwa, w drodze uchwały. Zmieniono, zatem jedynie organ uprawniony do utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania – w miejsce wojewody – sejmik województwa oraz wskazano, że następuje to w formie uchwały, a nie jak dotychczas w formie rozporządzenia. Zgodnie z treścią § 32 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie "Zasad techniki prawodawczej" (Dz. U. Nr 100, póz. 908) jeżeli zmienia się treść przepisu upoważniającego do wydania aktu wykonawczego w ten sposób, że zmienia się rodzaj aktu wykonawczego albo zakres spraw przekazanych do uregulowania aktem wykonawczym lub wytyczne dotyczące treści tego aktu, przyjmuje się, że taki akt wykonawczy traci moc obowiązującą z dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej treść przepisu upoważniającego. Zgodnie zaś z ust. 3 § 32 rozporządzenia Rady Ministrów z 20 czerwca 2002 r., jeżeli zmiana treści przepisu upoważniającego polega na tym, że zmienia się organ upoważniony do wydania aktu wykonawczego, przyjmuje się, że taki akt zachowuje moc obowiązującą, w takim przypadku organem upoważnionym do zmiany lub uchylenia aktu wykonawczego wydanego na podstawie zmienionego przepisu upoważniającego jest organ wskazany w zmienionym upoważnieniu. Przepis ten stosuje się przy tym odpowiednio na podstawie § 143 wyżej wskazanego rozporządzenia Rady Ministrów do aktów prawa miejscowego. Z powyższego wynika, że zmiana z dniem l stycznia 2008 r. organu upoważnionego do wydania aktu wykonawczego z wojewody na sejmik województwa w myśl § 32 ust. 3 rozporządzenia nie wpłynęła na moc obowiązującą rozporządzenia Wojewody (...) z 7 sierpnia 2007 r., albowiem w przypadku zmiany treści przepisu upoważniającego polegającej na zmianie organu upoważnionego do wydania aktu wykonawczego, przyjmuje się, że taki akt zachowuje moc obowiązującą. W zakresie zaś uregulowanym w § 32 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z 20 czerwca 2002 r., gdzie zmieniona została forma aktu, którym tworzy się obszar ograniczonego użytkowania z rozporządzenia na uchwałę, to wspomniane rozporządzenie Wojewody (...) z 7 sierpnia 2007 r. nie utraciło mocy obowiązującej na podstawie tej reguły walidacyjnej, albowiem ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w podziale zadań i kompetencji administracji terenowej, która z dniem l stycznia 2008 r. zmieniała organ tworzący obszar ograniczonego użytkowania i formę aktu, równocześnie w art. 47 ust. 2 wskazała, że akty prawa miejscowego wydane na podstawie przepisów zmienianych niniejszą ustawą z zakresu zadań i kompetencji podlegających przekazaniu niniejszą ustawą zachowują moc do czasu wydania nowych aktów prawa miejscowego przez organy przejmujące zadania i kompetencje. Sąd Apelacyjny uznał więc, że przepis ten nadal obowiązuje, nie został derogowany, brak, bowiem aktu prawnego, który by go uchylił lub zmienił. Brak podstaw do uznania, że ustawa z 29 lipca 2005 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w podziale zadań i kompetencji administracji terenowej wprowadzająca zmiany do niektórych ustaw, a to w związku ze zmianami w podziale zadań i kompetencji administracji terenowej, została uchylona lub też w inny sposób utraciła moc w całości. W związku z tym, że ustawa ta wprowadza zmiany w różnych aktach prawnych, co do każdej z tych zmian osobno należało rozpatrywać zakres regulacji oraz przepisy wprowadzające i przejściowe. Najpóźniejsza terminowa regulacja w tej ustawie została zawarta w art. 34 ust. 3, gdzie określono, że stosunek pracy z określonymi w ust. l pracownikami, wygasa z dniem 30 czerwca 2008 r., jeżeli przed upływem tego terminu nie zostaną im zaproponowane nowe warunki pracy lub płacy na dalszy okres albo w razie nieprzyjęcia do dnia 15 czerwca 2008 r. nowych warunków pracy lub płacy. Data ta reguluje jedynie zagadnienia określone w tym przepisie, nie odnosi się natomiast do innych unormowań i nie powoduje utraty mocy z dniem 30 czerwca 2008 r. całego aktu prawnego, w tym wspomnianego art. 47 ust. 2, który samodzielnie określa ramy czasowe obowiązywania aktów prawa miejscowego wydanych na podstawie przepisów zmienianych tą ustawą z zakresu zadań i kompetencji podlegających przekazaniu tą ustawą. Zachowuje on moc obowiązującą do czasu wydania nowych aktów prawa miejscowego przez organy przejmujące zadania i kompetencje, czyli w niniejszej sprawie do uchwalenia przez Sejmik Województwa (...) w formie uchwały nowego obszaru ograniczonego użytkowania, który by zastąpił w całości poprzedni. Nowy organ nie uchwalił nowego obszaru ograniczonego użytkowania, co powoduje, że w zakresie kompetencji określonych art. 135 ust. 2, a więc obszaru, którego dotyczy obowiązuje wciąż rozporządzenie Wojewody (...) z 7 sierpnia 2007 r. W zakresie zaś określenia przedsięwzięcia mogącego zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, lub dla zakładów, lub innych obiektów, gdzie jest eksploatowana instalacja, która jest kwalifikowana, jako takie przedsięwzięcie w dacie wydania rozporządzenia Wojewody (...) z 7 sierpnia 2007 r. według art. 135 ust. 2 p.o.ś. było to przedsięwzięcie określone w art. 51 ust. l pkt l, zakres ten nie został zmieniony też ustawą z dnia 29 lipca 2005 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w podziale zadań i kompetencji administracji terenowej, którą dokonano zmiany organu upoważnionego do określenia obszaru ograniczonego użytkowania i formy aktu ustanawiającego ten obszar. Zgodnie z treścią art. 51 ust. l pkt l ustawy p.o.ś. obowiązującego do dnia 15 listopada 2008 r. sporządzenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko wymagają między innymi planowane przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko. Zgodnie zaś z treścią ust. 8 art. 51 ustawy p.o.ś. również obowiązującego do 15 listopada 2008 r. Rada Ministrów, uwzględniając możliwe oddziaływanie na środowisko przedsięwzięć, o których mowa w ust. l pkt l i 2 ustawy p.o.ś., określi, w drodze rozporządzenia:

1) rodzaje przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, wymagających sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko, oraz rodzaje przedsięwzięć, dla których obowiązek sporządzenia raportu może być wymagany, w tym przypadki, gdy zmiany dokonywane w obiektach są kwalifikowane, jako takie przedsięwzięcia, biorąc pod uwagę rodzaj działalności, wielkość produkcji i inne parametry techniczne, a także charakterystykę przedsięwzięcia, wielkość emisji, usytuowanie oraz rodzaj i skalę jego oddziaływania na środowisko;

2) szczegółowe warunkowania związane z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu, biorąc pod uwagę charakterystykę przedsięwzięcia, wielkość emisji, usytuowanie oraz rodzaj i skalę jego oddziaływania na środowisko.

Aktem wykonawczym wydanym na podstawie art. 51 ust. 8 ustawy p.o.ś. było rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. z 2004 roku nr 257, póz. 2573 z późn. zm.).

Zgodnie z § l rozporządzenie określało:

1) rodzaje przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, wymagających sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko;

2) rodzaje przedsięwzięć, dla których obowiązek sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko może być wymagany;

3) przypadki, w jakich zmiany dokonywane w obiektach są kwalifikowane, jako przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko;

4) szczegółowe uwarunkowania związane z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko.

Zgodnie zaś z § 2 ust. l pkt 28 sporządzenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko wymagają lotniska o podstawowej długości pasa startowego nie mniejszej niż 2.000 m. Według zaś § 3 ust. l pkt 55 sporządzenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko mogą wymagać lotniska, niewymienione w § 2 ust. l pkt 28, lub lądowiska helikopterów. Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko art. 144 ust. 9 uchyliła w tytule I ustawy p.o.ś. cały dział V i VI, a więc też art. 51, ale równocześnie w art. 173 ust. l uznała, że dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane między innymi na podstawie art. 51 ust. 8 ustawy p.o.ś. zachowują moc do czasu wejścia w życie przepisów wykonawczych wydanych na podstawie art. 60 ustawy z 3 października 2008 r., jednak nie dłużej niż przez 24 miesiące od dnia wejścia w życie tej ustawy, to jest do 15 listopada 2010 r. Zgodnie zaś z treścią art. 173 ust. 2 ustawy z 3 października 2008 r. do czasu wydania przepisów, o których mowa w art. 60 tej ustawy za przedsięwzięcia mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, określone w art. 59 ust. l pkt l tej ustawy, uważa się określone w dotychczasowych przepisach przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko, wymagające sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko; za przedsięwzięcia mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, określone w art. 59 ust. l pkt 2 mniejszej ustawy, uważa się określone w dotychczasowych przepisach przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko, dla których obowiązek sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko może być stwierdzony. Powyższe oznaczało, że uchylając art. 51 ust. pkt l i art. 51 ust. 8 ustawy p.o.ś. uznano, że przepisy wykonawcze wydane na podstawie tej ustawy (rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko) zachowują moc przez 24 miesiące, to jest do 15 listopada 2010 r., a w ust. 2 art. 173 doprecyzowano, że do czasu wydania przepisów wykonawczych określonych w art. 60 ustawy z 3 października 2008 r. za przedsięwzięcia mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, określone w art. 59 ust. l pkt l tej ustawy, uważa się określone w dotychczasowych przepisach (rozporządzenie Rady Ministrów z 9 listopada 2004 r.) przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko, wymagające sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko. Ostatecznie, więc zmiana z 3 października 2008 r. miała jedynie charakter redakcyjny i określała, kiedy przepisy wykonawcze mówiące o tym, jakie przedsięwzięcia mogą zawsze znacząco oddziaływać na środowisko tracą moc. Przepisem wykonawczym wydanym na podstawie art. 60 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko jest nowe rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. z 12 listopada 2010 roku nr 213, póz. 1397), które weszło w życie z dniem 15 listopada 2010 r. Rozporządzenie to określa rodzaje przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko; rodzaje przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko; przypadki, w których zmiany dokonywane w obiektach są kwalifikowane, jako przedsięwzięcia, o których mowa w pkt l i 2. Zgodnie § 2 ust. l pkt 30 do przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko zalicza się lotniska o podstawowej długości drogi startowej nie mniejszej niż 2.100 m, a zgodnie z § 3 ust. l pkt 59 do przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko zalicza się lotniska inne niż wymienione w § 2 ust. l pkt 30 lub lądowiska, z wyłączeniem lądowisk centrów urazowych, o których mowa w ustawie z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym przeznaczonych wyłącznie dla śmigłowców ratunkowych.

W konsekwencji zmiany art. 135 ust. 2 ustawy p.o.ś. w zakresie organu, rodzaju aktu prawnego oraz określenia rodzaju przedsięwzięcia mogącego zawsze znacząco oddziaływać na środowisko w żaden sposób nie wpłynęły na skuteczność obowiązywania rozporządzenia Wojewody (...) z 7 sierpnia 2007 r., albowiem zmiana organu upoważnionego do wydania aktu wykonawczego nie wpłynęła na moc jego obowiązywania, kwestia formy aktu została rozstrzygnięta w przepisach przejściowych, to jest art. 47 ust. 2 ustawy z 29 lipca 2005 r., zakres spraw przekazanych do uregulowania aktem wykonawczym przedmiotowo pozostał ten sam, albowiem nie zmieniła go ani nowelizacja dokonana ustawą z 3 października 2008 r., ani też nowe rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko.

Wobec powyższego należy przyjąć, że zachodzi ciągłość w zakresie istnienia obszaru ograniczonego użytkowania, ponieważ rozporządzenie nr (...) Wojewody (...) z 7 sierpnia 2007 r. obowiązywało do czasu wejścia w życie uchwały Sejmiku Województwa (...) nr (...) z 20 czerwca 2011 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla (...) w W..

Sąd pierwszej instancji podkreślił, że zgodnie z art. 129 ust. 4 p.o.ś., na który powoływali się powodowie, z roszczeniem, o którym mowa w ust. 1 - 3, właściciel nieruchomości może wystąpić w okresie 2 lat od dnia wejścia w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości. Rozporządzenie Wojewody (...), które wprowadziło obszar ograniczonego użytkowania weszło w życie 25 sierpnia 2007 r., tak więc właściciel nieruchomości mógł wystąpić z określonymi roszczeniami w terminie do 25 sierpnia 2009 r. Powodowie będący właścicielami nieruchomości położonej w W. przy ulicy (...) nie zgłosili do powyższego dnia takich roszczeń bezpośrednio do pozwanego przedsiębiorstwa ani nie wystąpili z nimi do sądu. Sad Okręgowy powołał się na wyrok z 10 października 2008 r. w sprawie II CSK 216/08, w którym Sąd Najwyższy stwierdził, że termin do zgłoszenia roszczeń, o których mowa w art. 129 ust. 4 ustawy z 2001 roku p.o.ś., jest terminem zawitym a nie terminem przedawnienia. Niedochowanie tego terminu powoduje wygaśniecie roszczenia, a fakt upływu tego terminu sąd ma obowiązek wziąć pod uwagę z urzędu. Podobnie w wyroku z 21 sierpnia 2013 r. w sprawie II CSK 578/12 Sąd Najwyższy stwierdził, że termin z art. 129 ust 4 p.o.ś. stanowi termin zawity, w którym żądania z art. 129 ust. 1-3 muszą zostać zgłoszone obowiązanemu do ich realizacji w celu zachowania prawa dochodzenia tych roszczeń przed sądem. Odwołując się jedynie do tego elementu należy uznać, że roszczenie powodów wygasło wobec nie zgłoszenia roszczeń w terminie zawitym.

Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, że ustęp 4 art. 129 ustawy o ochronie środowiska przewiduje jako powód dla wystąpienia z roszczeniem, wejście w życie aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenia. Wobec tego należało również ocenić, czy wejście w życie przepisów wprowadzonych przez sejmik województwa (...) z dniem 4 sierpnia 2011 r. nie zmieniło ograniczeń w sposobie korzystania z nieruchomości w dotychczasowy sposób lub w sposób zgodny z dotychczasowym jej przeznaczeniem dla ich właścicieli. Dla ustalenia tej okoliczności koniecznym było porównanie ograniczeń wprowadzonych przez rozporządzenie Wojewody (...) i ograniczeń wprowadzonych przez Sejmik Województwa.

Zgodnie z § 4 ust. 1 rozporządzenia Wojewody w obszarze ograniczonego użytkowania zabrania się:

1) przeznaczania nowych terenów pod szpitale, domy opieki oraz zabudowę związaną ze stałym lub wielogodzinnym pobytem dzieci i młodzieży, a w strefie (...)także pod zabudowę mieszkaniową;

2) zmiany sposobu użytkowania budynków w całości lub w części na szpitale i domy opieki oraz na stały lub wielogodzinny pobyt dzieci i młodzieży, a w strefie (...)także na cele mieszkaniowe – z zastrzeżeniem ust. 2.;

3) budowy nowych szpitali, domów opieki, zabudowy związanej ze stałym lub wielogodzinnym pobytem dzieci i młodzieży, a w strefie (...)także budynków mieszkalnych, z zastrzeżeniem ust.2.

Stosownie zaś do § 5 rozporządzenia wprowadzono wymagania techniczne dotyczące budynków:

1) w nowoprojektowanych budynkach należy zapewnić izolacyjność ścian zewnętrznych, okien i drzwi w ścianach zewnętrznych, dachów i stropodachów - zgodnie z Polskimi Normami dotyczącymi izolacyjności akustycznej przegród w budynkach oraz izolacyjności akustycznej elementów budowlanych;

2) w istniejących budynkach należy zastosować zabezpieczenia zapewniające właściwy klimat akustyczny w pomieszczeniach poprzez zwiększenie izolacyjności ścian zewnętrznych, okien i drzwi w ścianach zewnętrznych, dachów i stropodachów - zgodnie z Polskimi Normami dotyczącymi ochrony przed hałasem pomieszczeń w budynkach (Dziennik Urzędowy Województwa (...) z 2007 r., nr 156, k. 123 – 125v.).

Zgodnie z § 5 pkt. 1 i 2 uchwały Sejmiku województwa w strefie (...) w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadzono następujące ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenu i sposobu korzystania z terenu:

(...)

a) zakazuje się przeznaczania terenów pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną i wielorodzinną, mieszkaniowo-usługową, zagrodową, zamieszkania zbiorowego, związaną ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, szpitali i domy opieki społecznej,

b) zakazuje się lokalizowania budynków o funkcji mieszkaniowej, mieszkaniowo-usługowej, zagrodowej, zamieszkania zbiorowego, szpitali, domów opieki społecznej oraz o funkcjach związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży;

c) zakazuje się zmiany funkcji budynków istniejących na budynki o funkcji mieszkaniowej, mieszkaniowo-usługowej, zagrodowej, zamieszkania zbiorowego, szpitali, domów opieki społecznej oraz o funkcjach związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży.

(...)

a) zakazano przeznaczania terenów pod szpitale i domu opieki społecznej oraz pod zabudowę związaną ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

b) zakazano lokalizowania budynków o funkcji szpitali, domów opieki społecznej oraz o funkcjach związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

c) zakazano zmiany funkcji budynków istniejących na budynki o funkcjach związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, szpitali i domów opieki społecznej.

Sąd Okręgowy podkreślił, że choć nieruchomość powodów nie znajduje się ani w strefie (...), ani też (...), a jedynie w obszarze ograniczonego użytkowania, dlatego też powyższe ograniczenia wynikające z uchwały Sejmiku Województwa (...) jej nie dotyczą, to dla klarowności wywodów należało je w tym miejscy przywołać. Z zakresu ograniczeń określonych w § 5 ust. 1 i 2 oraz § 4 ust. 1 przywołanego rozporządzenia Wojewody wynika, że nie zostały na powodów nałożone żadne nowe obowiązki lub ograniczenia w korzystaniu z należącej do nich nieruchomości w porównaniu do poprzedniego stanu prawnego.

Sąd wskazał również, że zgodnie z § 6 uchwały wprowadzono wymagania techniczne dotyczące budynków objętych obszarem ograniczonego użytkowania polegające na tym, że:

1) w nowoprojektowanych budynkach należy zapewnić odpowiednią izolacyjność ścian zewnętrznych, okien i drzwi w ścianach zewnętrznych, dachów i stropodachów – zgodnie z ustawą z 7 lipca 1994 r. prawo budowlane (Dz.U. z 2010 r., nr 243, poz. 1623 oraz z 2011 r. nr 32, poz. 159 i nr 45, poz. 235) i przepisami wykonawczymi do tej ustawy;

2) w istniejących budynkach należy zastosować zabezpieczenia zapewniające właściwy klimat akustyczny w pomieszczeniach zgodnie z ustawą z 7 lipca 1994 r. prawo budowlane (Dz.U. z 2010 r., nr 243, poz. 1623 oraz z 2011 r. nr 32, poz. 159 i nr 45, poz. 235) i przepisami wykonawczymi do tej ustawy (Dziennik Urzędowy Województwa (...) z 2011 r., nr 128, k- 24-26).

Porównując zakres ograniczeń wprowadzonych przez oba akty prawa miejscowego nie można, zdaniem Sądu Okręgowego uznać, aby wejście w życie uchwały Sejmiku Województwa (...) nr (...) z dniem 4 sierpnia 2011 r. ponownie otworzyło dla powodów termin do zgłoszenia roszczeń z art. 129 p.o.ś., gdyż uchwała ta nie wprowadziła w odniesieniu do nieruchomości należącej do powodów żadnych nowych ograniczeń w porównaniu do obowiązujących na mocy rozporządzenia nr (...)wydanego przez Wojewodę (...). Nieruchomość powodów zgodnie z rozporządzeniem nr (...) znalazła się w całości na obszarze ograniczonego użytkowania, identycznie, jak na mocy postanowień uchwały nr (...). Określone w § 6 uchwały nr (...) wymagania techniczne dotyczące budynków objętych obszarem ograniczonego użytkowania były (pomimo różnic redakcyjnych) takie same jak przewidziane w § 5 rozporządzenia nr (...). W odniesieniu do nieruchomości powodów uchwała nr (...) zniosła natomiast przewidziane w § 4 rozporządzenia nr (...) zakazy budowlane zabraniające w obszarze ograniczonego użytkowania przeznaczania nowych terenów pod zabudowę mieszkaniową, zmiany sposobu użytkowania budynków w całości lub w części na cele mieszkaniowe, czy budowy nowych budynków mieszkalnych. Dlatego też Sąd Okręgowy uznał, że wskutek wejścia w życie uchwały nr (...) Sejmiku Województwa (...) z 20 czerwca 2011 r. powodom nie została wyrządzona żadna nowa szkoda. Sąd pierwszej instancji powołał się na stanowisko Sądu Najwyższego zaprezentowane w wyroku z 12 kwietnia 2013 r. w sprawie o sygn. akt IV CSK 608/12, z którego wynika, że związku z tym, iż art. 129 ust. 2 p.o.ś. przyznaje odszkodowanie za szkodę spowodowaną wejściem w życie aktu prawnego wprowadzającego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości w dotychczasowy sposób lub w sposób zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem, szkoda podlegająca naprawieniu na podstawie tego przepisu nie powstaje, gdy kolejny akt prawa miejscowego utrzymuje dotychczasowe ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości. Tym bardziej więc szkoda nie mogła powstać na gruncie niniejszej sprawy, bowiem uchwałą Sejmiku Województwa (...) nr (...) z 20 czerwca 2011 r. zniesiono niektóre zakazy dotyczące sposobu korzystania z nieruchomości istniejące pod rządami rozporządzenia nr (...) Wojewody (...) z 7 sierpnia 2007 r. Sąd Okręgowy odwołał się również do wyroku z 1 grudnia 2010 r. wydanego w sprawie I CSK 86/10, w którym Sąd Najwyższy stwierdził, że nie każda zmiana ograniczenia sposobu korzystania ze środowiska rozpoczyna bieg nowego terminu do wystąpienia z roszczeniami uregulowanymi w art. 129 ust. 1 – 3 p.o.ś., lecz jedynie taka nowelizacja lub zmiana, która dotyczy danej nieruchomości. Powyższa zasada dotyczy w tym samym stopniu zmiany polegającej na nowelizacji danego aktu prawnego wprowadzającego obszar ograniczonego użytkowania, jak i wejścia w życie nowego aktu prawnego zastępującego jeden obszar ograniczonego użytkowania innym. Przyjęcie, że każda zmiana obszaru ograniczonego użytkowania, czy to materialna, czy też formalna (np. zmiana organu, zmiana formy aktu prawnego), rozpoczyna bieg terminu od nowa, niweczyłoby niewątpliwie cel ustawodawcy przyświecający mu przy wprowadzeniu art. 129 ust. 4 p.o.ś. Powyższy przepis z jednej strony stanowi bowiem ułatwienie dla osób występujących z roszczeniami związanymi z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości, a z drugiej strony określenie dwuletniego terminu zawitego na ich dochodzenie pozwala na stosunkowo szybkie wywiązanie się z zobowiązań związanych z ograniczeniami oraz zagwarantowanie, że roszczenia nie będą się pojawiać w przyszłości, co umożliwia prowadzenie przewidywalnej gospodarki finansowej. Należy zatem przyjąć, że bieg terminu do występowania z roszczeniami na podstawie art. 129 p.o.ś. rozpoczyna się od nowa wyłącznie dla osób, dla których zmiana obszaru powoduje skutki negatywne i tylko w zakresie tych skutków.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c.

Apelację od powyższego orzeczenia wywiedli powodowie.

Zaskarżając wyrok w całości zarzucili naruszenie art. 135 ustawy z 27 kwietnia 2001 r. prawo ochrony środowiska poprzez jego błędną wykładnię i przyjęcie, że:

a) zmiana treści tego przepisu dokonana na podstawie ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko,

b) utrata mocy obowiązującej przez rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko,

c) brak wskazania rozporządzenia Wojewody (...) nr (...) z 2007 r. w wykazie aktów prawa miejscowego wydanych na podstawie przepisów zmienianych przez ustawę z 29 lipca 2005 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w podziale zadań i kompetencji administracji terenowej na zasadzie art. 47 ust. 3 tej ustawy,

d) że nie objęcie rozporządzenia Wojewody (...) jednorazowym działaniem metaprzepisu art. 47 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r.,

e)że wyraźne zastrzeżenie przez ustawodawcę, że ewentualne przedłużone obowiązywanie aktów wykonawczych na mocy art. 47 ust. 2 ustawy z 29 lipca 2005 r. ma miejsce jedynie doi dnia wydania nowych przepisów

nie doprowadziły do utraty mocy obowiązującej rozporządzenia Wojewody (...) nr (...) z 2007 r., a w konsekwencji do przyjęcia, że podstawą rozstrzygnięcia był fakt obowiązywania rozporządzenia nr (...) do czasu wejścia w życie uchwały Sejmiku Województwa z dnia 20 czerwca 2011 r.

Powodowie zarzucili również Sądowi Okręgowemu naruszenie:

- art. 129 ust. 4 p.o.ś. poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że w niniejszej sprawie upłynął dwuletni termin zawity,

- art. 129 ust. 1 p.o.ś. poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie poprzez przyjęcie, że nie doszło do żadnych nowych dodatkowych ograniczeń w użytkowaniu nieruchomości powoda w związku z wejściem w życie uchwały Sejmiku Województwa z 20 czerwca 2011 r. ponad wprowadzone rozporządzeniem nr (...) z 7 sierpnia 2007 r., pomimo zaistnienia nowych ograniczeń normatywnych i faktycznych dotyczących nieruchomości powodów,

- art. 129 p.o.ś. i art. 435 k.c. poprzez brak zastosowania skutkujący przyjęciem, że powód jest uprawniony do dochodzenia odszkodowania jedynie na podstawie art. 129 p.o.ś.,

- art. 322 p.o.ś. w zw. z art. 435 k.c. poprzez brak zastosowania skutkujący pozbawieniem powodów możliwości dochodzenia odszkodowania na zasadach ogólnych w zakresie nieuregulowanym przez art. 129 p.o.ś.

- art. 435 k.c. poprzez brak jego zastosowania i przyjęcie, że pozwany nie jest przedsiębiorstwem wprawianym w ruch za pomocą sił przyrody i nie może ponosić odpowiedzialności na tej podstawie,

- art. 324 i 248 p.o.ś. poprzez ich niezastosowanie do ustalonego w sprawie stanu faktycznego,

- art. 21 ust. 1 i 2 oraz art. 2 Konstytucji RP oraz art. 1 Protokołu nr 1 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności,

- art. 5 k.c. poprzez jego niezastosowanie, co skutkowało udzieleniem ochrony prawnej pozwanemu, pomimo, że uznanie wygaśnięcia uprawnień powodów do dochodzenia roszczenia na skutek upływu terminu zawitego narusza zasady współżycia społecznego oraz stanowi nadużycie prawa w tym konkretnym stanie faktycznym.

Powodowie zarzucili również Sądowi Okręgowemu naruszenie prawa procesowego:

- art. 227 k.p.c. poprzez nie uwzględnienie dowodów z opinii biegłych rzeczoznawcy majątkowego, z zakresu budownictwa, akustyki oraz dowodu z przesłuchania stron w sytuacji, gdy dowody te miały istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia,

- art. 233 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów polegające na pominięciu, że rozporządzenie Wojewody (...) nr (...) z 2007 r. nie obowiązywało, okoliczności dotyczących wpływu obszaru ograniczonego użytkowania z 2011 r. na powstanie i wysokość szkody poniesionej przez powodów oraz wpływu oddziaływania (immisji) hałasu generowanego przez pozwanego na powstanie i wysokość szkody poniesionej przez powodów, jak również przyjęciem, że nie doszło do żadnych dodatkowych, nowych ograniczeń w zakresie własności nieruchomości w związku z wejściem w życie Uchwały Sejmiku Województwa z dnia 20 czerwca 2011 r.,

- art. 244 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. poprzez nieuwzględnienie dowodu z dokumentów urzędowych przedłożonych przez powodów w toku postępowania, choć miały one istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy,

- art. 386 § 4 k.p.c. poprzez nierozpoznanie istoty sprawy polegające na zaniechaniu przez sąd zbadania materialnej podstawy żądania pozwu tj. art. 435 k.c.

W konkluzji apelacji powodowie wnieśli o uchylenie zaskarżonego orzeczenia w całości i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja powodów pozbawiona jest uzasadnionych podstaw prawnych i jako taka podlega oddaleniu.

Sąd Apelacyjny aprobuje i przyjmuje za własne poczynione przez sąd pierwszej instancji ustalenia faktyczne. Na akceptację zasługują również rozważania prawne Sądu Okręgowego prowadzące w konsekwencji do wniosku, że roszczenie powodów nie jest zasadne.

Niezasadne okazały się zarzuty apelacji dotyczące momentu utraty mocy obowiązującej rozporządzenia Wojewody (...) nr (...) z 2007 r.

Kwestia ta została rozstrzygnięta definitywnie w uchwale siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2016 r. (sygn. akt III CZP 62/16), w której stwierdzono, że Rozporządzenie nr (...) Wojewody (...) z dnia 7 sierpnia 2007 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla (...) w W. (Dz. Urz. Województwa (...) Nr 156, poz. 4276) obowiązywało do dnia wejścia w życie uchwały nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2011 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla (...) w W. (Dz. Urz. Województwa (...) Nr 128, poz. 4086).

Sąd Apelacyjny rozpoznający przedmiotową sprawę podziela zaprezentowany pogląd, który ponadto wyrażony został również w późniejszym orzecznictwie Sądu Najwyższego (I CSK 44/15) oraz sądów powszechnych.

Ubocznie należy podkreślić, że przytaczane przez powodów zasady techniki prawodawczej (str. 5 apelacji), uregulowane w załączniku do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie "Zasad techniki prawodawczej", nie mają charakteru decydującego w procesie wykładni określonych regulacji zawartych w ustawie, a mają one charakter jedynie pomocniczy. Zaznaczyć również należy, że wprowadzając zmiany w art. 135 p.o.ś ustawą z dnia 29 lipca 2005 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z późn. zm. w podziale zadań i kompetencji administracji terenowej (Dz. U. Nr 175, poz. 1462) przewidziano jednocześnie zachowanie mocy przez akty prawa miejscowego wydane na podstawie przepisów zmienianych do czasu wydania nowych aktów przez organy przejmujące zadania i kompetencje (art. 48 pkt 2 tej ustawy). Przy czym termin "wydanie" należy rozumieć jako uchwalenie i wejście w życie nowego aktu (vide uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2007 r., sygn. akt III CZP 125/07). Kolejna zmiana art. 135 ust. 2 p.o.ś., wprowadzona przez art. 144 pkt 21 ustawy zmieniającej z dniem 15 listopada 2008 r., polegała na zastąpieniu odesłania do pojęcia przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, dotychczas określonych w art. 51 ust. 1 pkt 1 p.o.ś. na odesłanie do pojęcia przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, co miało na celu między innymi dostosowanie przepisów do wymagań unijnych w zakresie oceny oddziaływania przedsięwzięć na środowisko.

Zmiany treści przepisu art. 135 ust. 1 i 2 p.o.ś. były wynikiem usuwania usterek włączania do systemu prawa wewnętrznego regulacji wspólnotowych, które musiały być do czasu ich bezpośredniej implementacji uwzględniane w procesie interpretacji implementującej je ustawy. Wobec powyższego ingerencja ustawowa w treść art. 135 ust. 1 i 2 p.o.ś. miała li tylko charakter redakcyjny, a nie merytoryczny.

W związku z tym uznać należy, że wobec braku sytuacji określonej w § 32 ust. 2 „Zasad techniki prawodawczej”, zbędne było wydawanie przepisów dotyczących zachowania mocy obowiązującej przez akty prawa miejscowego wydane wcześniej na podstawie art. 135 ust. 2 p.o.ś.

Reasumując tę część rozważań podkreślić należy, że powodowie wywodząc roszczenie z ograniczenia w sposobie korzystania z nieruchomości wynikającego z Uchwały Sejmiku Województwa (...) mogliby skutecznie, z zachowaniem terminu, dochodzić roszczeń wskazanych w art. 129 ust. 1-3 p.o.ś. w ciągu dwóch lat od dnia wejścia w życie tego aktu prawa miejscowego tylko wówczas, gdyby na podstawie tej uchwały wprowadzone zostały nowe lub zwiększone zostały dotychczasowe ograniczenia co do sposobu korzystania z ich nieruchomości albo też przedłużono na kolejny okres ograniczenia wprowadzone wcześniej na czas oznaczony (vide uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 12 czerwca 2015 r., sygn. akt II CSK 570/14).

W uchwale z dnia 9 lutego 2017 r. podjętej w sprawie III CZP 114/15 Sąd Najwyższy stwierdził, że właściciel nieruchomości może domagać się naprawienia szkody spowodowanej ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości wynikającym wyłącznie z tej konkretnej uchwały czyli ograniczeniem, które wcześniej, tj. pod rządami Rozporządzenia nr (...), nie miało miejsca. Szkoda podlegająca naprawieniu na podstawie przepisu art. 129 p.o.ś. nie powstaje bowiem, gdy kolejny akt prawa miejscowego jedynie utrzymuje dotychczasowe ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości.

Porównanie ograniczeń w korzystaniu z nieruchomości przez powodów wprowadzonych rozporządzeniem nr (...), a następnie uchwałą Sejmiku Województwa (...), doprowadziło Sąd Okręgowy do prawidłowych wniosków polegających na przyjęciu, że uchwała nie wprowadzała nowych, ograniczeń w użytkowaniu nieruchomości powodów, z którymi związana byłaby możliwość kierowania "nowych" roszczeń odszkodowawczych związanych z tą uchwałą.

Nie można zgodzić się ze stanowiskiem powodów zaprezentowanym w uzasadnieniu apelacji, że uchwała o utworzeniu obszaru ograniczonego użytkowania poszerzyła zakres podmiotowy w porównaniu do rozporządzenia nr (...), wskazując dodatkowe budynki, obszary i zakazy nieznane takiemu obszarowi zgodnie z rozporządzeniem. Po pierwsze sami powodowie wskazują, że te ewentualne ograniczenia nie odnoszą się do ich nieruchomości, po drugie natomiast nie każda zmiana ograniczeń wprowadzona nowym aktem będzie miała charakter relewantny dla wystąpienia z roszczeniami określonymi w art. 129 p.o.ś., a jedynie taka, która wprost dotyczy przedmiotowej nieruchomości, a nie nieruchomości sąsiednich (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 grudnia 2010 r., sygn. akt I CSK 86/10). Zatem, wbrew stanowisku powodów, dla wartości, stanowiącej ich własność nieruchomości nie będą miały znaczenia charakter i przeznaczenie sąsiednich nieruchomości oraz możliwość ich potencjalnego wykorzystania.

Nie są zatem zasadne podnoszone przez powodów zarzuty naruszenia przez Sąd Okręgowy art. 129 ustawy p.o.ś.

Nie są również zasadne zarzuty naruszenia przez sąd pierwszej instancji art. 435 k.c.

Podkreślić należy przede wszystkim, że powództwo o zapłatę odszkodowania oparte zostało na okoliczności wejścia w życie uchwały Sejmiku Województwa (...) nr (...), czyli na ograniczeniu powodów w sposobie dopuszczalnego korzystania z ich nieruchomości w związku z jej położeniem w obszarze ograniczonego użytkowania oraz konieczności znoszenia zwiększonego natężenia hałasu związanego z funkcjonowaniem (...). Do poziomu określonego w przepisach związanych z wejściem w życie uchwały nr (...), a wcześniej rozporządzenia nr (...), jego emitowanie w związku z ruchem lotniczym obsługiwanym przez pozwanego nabrało charakteru działania legalnego, którego skutki nie mogą być usuwane środkami dostępnymi na gruncie ogólnej regulacji przewidzianej prawem cywilnym, w tym art. 140 w zw. z art. 144 k.c., w sposób wykluczający uznanie tych działań za delikt uregulowany art. 435 k.c., choć przewidziana w tym przepisie odpowiedzialność odszkodowawcza za szkody wywołane działaniem przedsiębiorstwa wprawianego w ruch za pomocą sił przyrody oparta jest na zasadzie ryzyka. Wykluczona konstrukcyjnie jest więc potrzeba wykazywania winy po stronie podmiotu prowadzącego takie przedsiębiorstwo. Zachodzi jednak bezwzględna konieczność udowodnienia, zgodnie z zasadami postępowania dowodowego, przesłanki bezprawności działania w zakresie jego prowadzenia, czyli warunku przewidzianego dla każdego deliktu, w tym także uregulowanego z art. 435 k.c. Wprowadzenie (...) rozporządzeniem nr (...) wywołało jednak skutek polegający na dopuszczalności emitowania przez stronę pozwaną większego poziomu hałasu w porównaniu do obowiązujących w tym zakresie ograniczeń ogólnych. Doprowadziło więc do legalizacji działalności polegającej na emitowaniu hałasu, a tym samym narażania właścicieli oraz innych osób użytkujących nieruchomości położone w tym obszarze, do poziomu określonego w przepisach związanych z wejściem w życie tego rozporządzenia, a następnie do poziomu określonego w uchwale nr (...). Wyłącznie przekroczenie poziomu hałasu, który został normatywnie określony we wskazanych okresach, przez stronę pozwaną, mogłoby zostać ocenione jako działanie bezprawne, które mogłoby zostać ocenione jako delikt, niemający jednak żadnego bezpośredniego związku z wejściem w życie rozporządzenia nr (...) i uchwały nr (...), z których wynikały podstawy określenia poziomu, do którego działalność pozwanego, związana z emisją hałasu, miałaby charakter w pełni legalny, czyli niemożliwy do uznania za delikt uregulowany art. 435 k.c. Podnoszone natomiast przez powodów w tym zakresie okoliczności koncentrują się na kwestii emisji przez pozwanego hałasu w związku z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą Nie zostały jednak podniesione konkretne twierdzenia w zakresie dotyczącym stałego przekraczania poziomu hałasu ponad zakres dopuszczony pod rządami rozporządzenia nr (...), a następnie po wejściu w życie uchwały nr (...), na posesji powodów.

O ile więc dochodzenie roszczenia opartego na art. 435 k.c. zachowuje niezależny charakter, to nie może być łączone wprost z ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania dla portu lotniczego, przy zupełnym pominięciu okoliczności wcześniejszego wejścia w życie rozporządzenia nr (...) i bez wywiązania się przez powoda z ciężaru czasowej lokalizacji oraz udowodnienia przesłanki bezprawności działania pozwanego w zakresie dotyczącym emisji hałasu związanego z działaniem lotniska. Nie została więc wykazana przedmiotowa przesłanka deliktowej odpowiedzialności strony pozwanej, w tym przewidzianej art. 435 k.c. Zarzut naruszenia tego przepisu nie zasługiwał na uwzględnienie, i to niezależnie od rozważań, czy strona pozwana prowadzi przedsiębiorstwo wprawiane w ruch za pomocą sił przyrody w rozumieniu tego przepisu albo zakład o zwiększonym ryzyku w znaczeniu przyjętym w art. 324 i 248 p.o.ś.

Odnośnie do zarzutu naruszenia przez Sąd Okręgowy art. 322, 324 i 248 p.o.ś. podkreślić należy, że przepis art. 129 p.o.ś. jest przepisem szczególnym regulującym w sposób odmienny odpowiedzialność pozwanego za szkody wyrządzone ustanowieniem o.o.u. W tym zakresie pozwany nie ponosi odpowiedzialności na zasadach ogólnych. Oznacza to, że powód może domagać się od pozwanego odszkodowania z tytułu utraty wartości nieruchomości, jeżeli utrata ta pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym (art. 361 § 1 k.c.) z zachowaniem pozwanego, a nie została wywołana ustanowieniem o.o.u. Zgodnie z art. 324 p.o.ś. w razie wyrządzenia szkody przez zakład o zwiększonym ryzyku lub o dużym ryzyku, art. 435 § 1 k.c. stosuje się niezależnie od tego, czy zakład ten jest wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody. Wobec tego zakłady, o których mowa w art. 342 p.o.ś. ponoszą odpowiedzialność na zasadzie ryzyka. Zaostrzona odpowiedzialność, do której odwołuje się art. 342 p.o.ś. ma zastosowanie jedynie do szkód związanych z czynnikiem ryzyka decydującym o kwalifikacji danego podmiotu do grupy zakładów o zwiększonym ryzyku lub o dużym ryzyku. Tym czynnikiem jest "substancja niebezpieczna" znajdująca się w zakładzie, stwarzająca zagrożenie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (art. 248 ust. 1 p.o.ś.). W konsekwencji, zasada ryzyka dotyczy odpowiedzialności nie za szkody związane z ruchem przedsiębiorstwa o zwiększonym ryzyku lub o dużym ryzyku, ale mające związek z tą substancją niebezpieczną. Brak jednak podstaw do zastosowania tej konstrukcji prawnej do odpowiedzialności za skutki hałasu, który z pewnością nie jest "substancją niebezpieczną" w rozumieniu art. 3 pkt 37 p.o.ś. (vide wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 13 marca 2017 r., sygn. akt VI A Ca 1027/15).

Nie jest zasadny zarzut apelujących naruszenia przez Sąd Okręgowy art. 5 k.c. Upływu terminu zawitego nie podlega co do zasady badaniu według kryteriów wynikających z art. 5 k.c., co znalazło potwierdzenie w uchwale składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 2013 r. (sygn. akt III CZP 2/13). Niezależnie od powyższego nie sposób uznać, aby wskazywane przez powodów okoliczności uzasadniały nieuwzględnienie upływu tego terminu, tym bardziej wobec stosunkowo długiego okresu między wytoczeniem powództwa, a datą upływu terminu zawitego w dniu 25 sierpnia 2009 r. – ponad 4 lata i niewykazania jakiejkolwiek aktywności powodów w celu otrzymania odszkodowania od pozwanej, jeszcze przed upływem powyższego terminu.

Nie są również zasadne zarzuty naruszenia przez Sąd Okręgowy przepisów Konstytucji RP oraz art. 1 Protokołu Nr (...) do Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.

Przywołane wyżej przepisy ustawy Prawo ochrony środowiska dawały powodom możliwość wystąpienia z roszczeniem, które mogło być zgłoszone w określonym terminie i dochodzone przed sądem. Nieskorzystanie z przyznanego uprawnienia nie może uzasadniać formułowania zarzutów naruszenia praw powodów do równego traktowania, ochrony własności czy też zasady zaufania do państwa, lojalności państwa wobec obywatela i prawa do sądu. Oczywiście racje mają powodowie wskazując, że prawo własności jest prawem konstytucyjnie chronionym, jednak zapominają, że również to prawo może zostać ustawowo ograniczone, choćby ze względu na ważny interes społeczny lub państwowy.

Mając powyższe na uwadze, przyjmując, że Sąd Okręgowy w prawidłowy sposób ocenił roszczenie powodów w kontekście upływu zawitego terminu do wystąpienia z roszczeniem, jako bezzasadne należało ocenić podniesione w apelacji zarzuty naruszenia prawa procesowego.

Nie można zgodzić się z zarzutem naruszenia art. 233 k.p.c. przepis ten bowiem ma charakter ocenny i odnosi się do przeprowadzonych w sprawie dowodów, nie zaś do oceny stanu prawnego. Konkluzja Sądu Okręgowego, że powodowie nie dochowali terminu do wystąpienia z roszczeniem nie wynikała z przeprowadzonego postępowania dowodowego, a jedynie z analizy obowiązujących przepisów prawa. Z tego względu nie był również uzasadniony zarzut naruszenia art. 244 k.p.c.

Zarzut naruszenia art. 227 k.p.c. w ogóle nie mógł odnieść zamierzonego przez powodów skutku, bowiem nie może on stanowić samodzielnej podstawy zarzutu apelacyjnego. Przepis ten mógłby zostać naruszony w sytuacji, gdyby sąd przeprowadził dowody nie mające w ogóle znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, tymczasem powodowie jego naruszenia upatrują w zaniechaniu sądu przeprowadzenia zawnioskowanych dowodów z opinii biegłych, a zatem przepis jaki ewentualnie mógł zostać przez sąd pierwszej instancji naruszony to art. 227 k.p.c. w zw. z art. 217 k.p.c.

Nie można zgodzić się z zarzutem powodów, jakoby sąd pierwszej instancji nie rozpoznał istoty sprawy. Oczywiście rację mają skarżący, że przyjęcie przez sąd, że w sprawie zachodzi przesłanka niwecząca nie stanowi podstawy zaniechania przez sąd zbadania wskazywanych przez powodów wszystkich podstaw materialnoprawnych roszczenia. Niemniej jednak, o czym była mowa wyżej, powodowie odwołując się do art. 435 k.c. nie wskazywali na okoliczności faktyczne mogące stanowić przesłanki jego zastosowania, a swoje roszczenie wiązali jedynie z faktem pozostawania w obszarze ograniczonego użytkowania i wynikającymi stąd niedogodnościami (konieczność znoszenia hałasu). Ubocznie należy podkreślić, że sąd drugiej instancji jest sądem merytorycznym, który dokonuje na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego własnych ustaleń i własnej oceny zasadności roszczenia przez pryzmat zgromadzonych dowodów. Stąd też Sąd Apelacyjny dokonał, w ramach oceny zarzutu apelacyjnego, również oceny zasadności roszczenia opartego na przepisie art. 435 k.c.

Mając powyższe okoliczności na uwadze, sąd apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. orzekła jak w sentencji wyroku. O kosztach postępowania apelacyjnego rozstrzygnięto zgodnie z art. 98 k.p.c. stosownie do jego wyniku.