Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 czerwca 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 14 czerwca 2017 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa K. Z.

przeciwko(...)Portowi Lotniczemu (...)Sp. z o.o. w B.

o zapłatę

na skutek apelacji obu stron

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 3 sierpnia 2016 r. sygn. akt I C 623/12

1.  oddala obie apelacje;

2.  znosi wzajemnie między stronami koszty postępowania apelacyjnego.

SSA Teresa Rak SSA Paweł Rygiel SSA Barbara Górzanowska

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 14 czerwca 2017 r.

Powód K. Z. domagał się zasądzenia od pozwanego (...) Portu Lotniczego(...) K. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w B. kwoty 94.890,00 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 18 lipca 2011 r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania w związku z wprowadzeniem na terenie, na którym znajduje się nieruchomość będąca jego własnością, obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska K., ustanowionego uchwałą nr (...)Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 maja 2009 r.,co spowodowało istotne ograniczenie sposobu korzystania z należącej do niej nieruchomości. Roszczenie swoje powód wywodził z art. 129 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2001 r., nr 62, poz. 627 - dalej „u.p.o.ś.”) i art. 136 ust. 3 u.p.o.ś. Na dochodzoną szkodę składała się kwota 59.000,00 zł z tytułu zmniejszenia wartość nieruchomości oraz 35.890,00 zł z tytułu kosztów wypełnienia wymagań technicznych budynków określonych w § (...) pkt (...) uchwały nr (...)Sejmiku Województwa (...) (koszty tzw. rewitalizacji akustycznej budynku).

W odpowiedzi na pozew strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa zarzucając, że powód uchybił dwuletniemu terminowi zawitemu z art. 129 ust. 4 u.p.o.ś. do wystąpienia ze wskazanym roszczeniem, albowiem powództwo wniosła dopiero w dniu 28 marca 2012 r. Ponadto strona pozwana zarzuciła, że powód nie wykazał zaistnienia przesłanek wskazanych w hipotezie normy prawnej zawartej wart. 136 ust. 3 u.p.o.ś.

Wyrokiem z dnia 3 sierpnia 2016 r. Sąd Okręgowy w Krakowie I Wydział Cywilny zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 53.188,68 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 3 sierpnia 2011 r. do dnia zapłaty; oddalił powództwo w pozostałej części; zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 2.960,00 zł tytułem kosztów procesu; nakazał pobranie od strony pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Krakowie kwoty 14.704,80 zł tytułem wydatków pokrytych tymczasowo przez Skarb Państwa.

Podstawą rozstrzygnięcia były następujące okoliczności faktyczne:

Powód K. Z. jest właścicielem nieruchomości położonej w B., przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy (...)w K. prowadzi księgę wieczystą nr (...) obejmującą nieruchomość lokalową (lokal nr (...)) położoną na działce nr (...) o pow. 0,24 ha, z którą związany jest udział w wysokości 11807/35758 (33,04%) we współwłasności nieruchomości gruntowej objętej księgą wieczystą nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy (...)w K.. Działka ewidencyjna nr (...) posiada kształt nieregularny wydłużony i sąsiaduje od zachodu do terenów mieszkaniowych wsi B., od północy do terenów niezabudowanych, a od południa i wschodu do terenów leśnych. Teren, na którym znajduje się przedmiotowa działka nie posiada aktualnie obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Zgodnie natomiast ze Studium (...) działka ta znajduje się w obszarze terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej. Działka ta zabudowana jest budynkiem mieszkalnym wolnostojącym ok 204 m? znajdującym się w odległości ok 15 m od linii ogrodzenia frontowego. Przedmiotowy budynek został wybudowany w latach 50. ubiegłego stulecia systemem gospodarczym w technologii tradycyjnej. Składa się on z parteru (dawne przyziemie), dwóch pięter i poddasza. W budynku tym wyodrębniono 3 lokale mieszkalne (nr (...)) oraz (...) lokal użytkowy - garaż (oznaczony nr (...)).

Sąd Okręgowy podał, że w dniu 25 maja 2009 r. Sejmik Województwa (...) podjął uchwałę nr (...)w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska K.-B., zarządzanego przez pozwany (...) Port Lotniczy im. (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B. (Dziennik Urzędowy Województwa (...) z dnia 26 czerwca 2009 r., nr 377). Przedmiotowa uchwała została podjęta w związku z przekroczeniem standardów jakości środowiska w zakresie dopuszczalnych poziomów dźwięku, w szczególności zaś nadmiernego hałasu powodowanego przez lądujące/startujące na tym lotnisku samoloty. Uchwała weszła w życie w dniu 11 lipca 2009 r. Zgodnie z § (...) w/w uchwały w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza się następujące ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenu i sposobu korzystania z terenów: 1) w strefie(...)- zakaz lokalizowania i budowy a) nowych obiektów zabudowy mieszkaniowej jedno- i wielorodzinnej, zabudowy zagrodowej izamieszkania zbiorowego, zabudowy mieszkaniowo-usługowej, szpitali, domów opieki społecznej, oraz zabudowy związanej ze stałym lub wielogodzinnym pobytem dzieci i młodzieży, lokalizacji terenów rekreacyjno-wypoczynkowych poza miastem, b) zakaz zmiany funkcji budynków z niemieszkalnych na mieszkalne; 2) w strefie (...) - zakaz lokalizowania i budowy nowych obiektów szpitali, domów opieki oraz zabudowy związanej ze stałym lub wielogodzinnym pobytem dzieci i młodzieży; 3) w strefie (...) - zakaz lokalizowania i budowy nowych obiektów zabudowy związanej ze stałym lub wielogodzinnym pobytem dzieci i młodzieży - działających w porze nocnej. Zgodnie z załącznikiem nr (...) (Wykaz działek objętych poszczególnymi strefami obszaru ograniczonego użytkowania lotniska K., Miasto K.) do w/w uchwały z dnia 25 maja 2009(...) należąca do powoda działka ewidencyjna nr (...) znalazła się w całości w strefie (...) obszaru ograniczonego użytkowania.

Sąd Okręgowy ustalił ponadto, że stanowiący własność powoda lokal mieszkalny nr (...) zajmuje całe pierwsze piętro budynku przy ul. (...) w B., za wyjątkiem klatki schodowej wewnętrznej stanowiącej pomieszczenie wspólnego użytkowania. Lokal powoda ma powierzchnię użytkową 118,07 m-' i składa się z czterech pokoi, łazienki, kuchni, dwóch przedpokoi, spiżarki i wiatrołapu. W 2004 r. przedmiotowy lokal został poddany kapitalnemu remontowi obejmującemu m.in. wymianę podłóg oraz zainstalowanie kasetonów styropianowych w pokojach, a także ocieplenie ścian od zewnątrz 5 cm warstwą styropianu. W związku z obowiązywaniem uchwały nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 maja 2009 (...) doszło do spadku wartości rynkowej należącej do powoda nieruchomości lokalowej. Wartość szkody związanej z tymże spadkiem wartości nieruchomości wynosi 14.286,00 zł. Na skutek wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotnika w B. w odniesieniu do istniejącej zabudowy mieszkaniowej doszło do: pogorszenia cechy nieruchomości zabudowanej, jaką jest lokalizacja (już sam fakt ustanowienia strefy ograniczonej użytkowania jest bowiem w odczuciu społecznym usankcjonowaniem przekroczonych norm hałasu); pogorszenia cechy nieruchomości zabudowanej, jaką jest otoczenie i sąsiedztwo (brak bowiem perspektyw rozwoju usług publicznych w otoczeniu nieruchomości pogarsza jej atrakcyjność i powoduje brak możliwości rozwoju całej okolicy); usankcjonowania prawnego przekroczonych norm hałasu; ekonomicznego uniemożliwienia wymiany substancji budowlanej znajdującej i spadku popytu na nieruchomości położone w w/w obszarze; znacznego pogorszenia cech nieruchomości w aspekcie atrakcyjności z uwagi na „złą opinię” z tytułu degradacji lokalnego środowiska z powodu przekroczonych norm hałasu. Do ograniczeń w sposobie korzystania przez powoda z należącej do niego nieruchomości dochodzą także koszty poniesienia koniecznych zabezpieczeń przed hałasem, jakie należy poczynić, aby można było korzystać z pomieszczeń w budynku.

Według ustaleń Sądu Okręgowego klimat akustyczny tego lokalu z racji znajdowania się budynku w obszarze ograniczonego użytkowania jest okresowo zakłócany przez hałas przelatujących w pobliżu samolotów, lądujących lub startujących z (...), w wyniku czego w porze nocnej równoważny poziom dźwięku w pokoju przekracza o 3,3 decybele dopuszczalne wartości określone przez normę (...)„Akustyka budowlana. Ochrona przed hałasem pomieszczeń w budynkach. Dopuszczalne wartości poziomu dźwięku w pomieszczeniach”. Przedmiotowy lokal w zakresie zapewnienia właściwego klimatu akustycznego pomieszczeń zgodnie z ustawą z dni 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane i przepisami wykonawczymi (wymóg z § (...) pkt(...)załącznika nr(...) do uchwały nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 maja 2009 r.) nie spełnia jedynie wymagań normowych odnośnie zamontowanej stolarki okiennej. W mieszkaniu znajduje się stolarka okienna termoizolacyjna z PCV, którą zamontowano w 2007 r., za wyjątkiem ok. 50-letnego okna łazienkowego drewnianego (wyrób indywidualny). Izolacyjność akustyczna omawianych okien jest na poziomie 25 decybeli, z zastrzeżeniem, że rzeczywisty wskaźnik w odniesieniu do konkretnych egzemplarzy może być nieco niższy i zawierać się w przedziale 24-25 decybeli. Dla ustanowienia prawidłowego klimatu akustycznego w pokojach omawianego lokalu wskazane jest zwiększenie izolacyjności akustycznej przegród zewnętrznych co najmniej o 3,3 decybele, co w tym konkretnym przypadku dotyczy całej stolarki okiennej w pokojach. Nowe okna powinny posiadać po zamontowaniu rzeczywisty wskaźnik izolacyjności akustycznej na poziomie co najmniej 29 decybeli, co zapewni wzrost ich rzeczywistej izolacyjności akustycznej o co najmniej 3,3 decybele. Całkowity koszt wymiany okien w lokalu mieszkalnym należącym do powoda wynosi 17.842,68 zł (wartość brutto z 8% VAT dla osoby fizycznej), przy czym na kwotę tę składa się: cena zakupu okien w wysokości 12.867,00 zł i cena za ich montaż w wysokości 3.654,00 zł (według oferty cenowej firmy (...) z siedzibą w N.).

Sąd pierwszej instancji ustalił następnie, że wobec szczelności nowych okien oraz braku możliwości ich otwierania z uwagi na przekroczone normy hałasu, w należącym do powoda lokalu mieszkalnym zachodzi również konieczność zainstalowania odpowiedniej klimatyzacji w celu utrzymania w mieszkaniu odpowiedniej temperatury i zachowania komfortu cieplnego. Uwzględniając położenie lokalu powoda w bryle budynku nie ma możliwości zainstalowania jednego większego klimatyzatora, który obsługiwałby całe mieszkanie, czy docelowo cały budynek. W celu zapewnienia właściwego komfortu możliwe są dwie opcje montażu klimatyzatorów: opcja (...) - dwa systemy multisplitinverter firmy (...) z 2 agregatami oraz 5 jednostkami wewnętrznymi (w każdym pomieszczeniu jednostka wewnętrzna ścienna); opcja II. - dla każdego pomieszczenia indywidualny klimatyzator typu invertersplit (tj. 5 jednostek wewnętrznych + 5 jednostek zewnętrznych). Ze względu na mniejszą ilość urządzeń, mniejszą ilość przyłączy i bardziej efektywne zużycie energii, uzasadnione jest zastosowania opcji (...) - w ramach tej opcji, koszt dostawy i montażu systemu dla 5 pomieszczeń wynosi łącznie 21.060,00 zł (uwzględniając podatek VAT w wysokości 8%). Z kolei, aby utrzymać komfort związany z wymianą powietrza w mieszkaniu w nowo-montowanych oknach należy zamontować nawiewniki i tym samym zapewnić dopływ świeżego powietrza bez konieczności otwierania okien i komfort akustyczny lokalu.

Sąd Okręgowy podał, że pismem z dnia 8 lipca 2011 r. powód zawezwał stronę pozwaną do próby ugodowej w sprawie o zapłatę kwoty 94.890,00 zł tytułem naprawienia szkód wynikających z ograniczeń w korzystaniu z nieruchomości powódki w związku z utworzeniem obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska K., tj. zmniejszenia wartości nieruchomości lokalowej nr (...) w budynku przy ul. (...) położonej na działce nr (...) w kwocie 59.000,00 zł, oraz kosztów koniecznych do poniesienia w celu wypełnienia wymagań technicznych przedmiotowego lokalu. Pismem z dnia 18 lipca 2011 r. reprezentujący szereg właścicieli nieruchomości (wymienionych w załączniku do pisma), w tym powoda, pełnomocnik adw. R. S. wezwał stronę pozwaną do zapłaty łącznej kwoty 14.993.587,00 zł tytułem naprawienia szkód wynikających z ograniczeń w korzystaniu z nieruchomości w związku z utworzeniem obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska K..

Z dalszych ustaleń Sądu Okręgowego wynika, że w latach 2007-2010 ilość operacji lotniczych na lotnisku K.-B. sukcesywnie malała - dynamika spadku ilości operacji lotniczych w tym okresie wynosiła 12%. Z informacji publikowanych w prasie wynika natomiast, iż od 2011 r. nastąpił znaczny wzrost ilości operacji lotniczych, a rok 2012 jest rokiem rekordowym w całej historii lotniska K.. Z artykułu prasowego „B.-najlepszy wynik w historii. Ponad 375 tys. podróżnych w lipcu!” z dnia 1 sierpnia 2012 r. opublikowanego na stronie internetowej portalu (...) wynika, że w lipcu 2012 r. odnotowano wzrost operacji lotniczych aż o 35%, z kolei zgodnie z artykułem „Rekordy w historii K.” z dnia 1 czerwca 2012 r. zamieszczonym na stronie internetowej krakolot.pl, w maju 2012 r. odnotowano wzrost ilości operacji lotniczych o 31% w porównaniu do maja 2011 r. Wzmożony ruch na lotnisku K.trwający od 2011 r. odnotowuje również artykuł pt. „Rekordowy październik w B.” z dnia 4 listopada 2011 r.

Wyjaśniając podstawę ustaleń Sąd Okręgowy powołał się na opinię biegłego sądowego J. B. (1) z dnia 18 kwietnia 2016 r. sporządzonej na okoliczność ustalenia, czy po wprowadzeniu obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska (...)doszło do utraty wartości nieruchomości lokalowej oznaczonej jako lokal mieszkalny nr (...) położonej w B. przy ul. (...) i w jakim zakresie, a także wartości prac związanych z wymianą okien w lokalu należącym do powoda oraz konieczności zainstalowania stosownych klimatyzatorów w lokalu - którą Sąd ocenił jako rzetelną i kompletną oraz fachową. Biegły uzasadnił zastosowanie porównawczej metody korygowania ceny średniej i uwzględnienie takich istotnych cech porównywanych nieruchomości jak: atrakcyjność lokalizacji; odległość od lotniska; stan techniczno-użytkowy lokalu; jego standard wykończenia i zaopatrzenia w media oraz funkcjonalność budynku z uwzględnieniem stopnia zużycia; możliwości inwestycyjne w aspekcie opłacalności ekonomiczno-rozwojowej nieruchomości; przeznaczenie planistyczne; powierzchnia budynku; cechy fizyczne i geomorfologiczne działki (jej powierzchnia i atrybuty - ukształtowanie terenu, wysoki poziom wód gruntowych, ewentualne ograniczenia możliwości zabudowy części działki, służebności, walory krajobrazowe, zagospodarowanie działki, dostępność komunikacyjna, uzbrojenie działki). Uwzględniając powyższe biegły ustalił wysokość szkody z tytułu utraty wartości nieruchomości prawa własności przedmiotowej nieruchomości lokalowej (wraz z przynależnym mu udziałem we współwłasności nieruchomości gruntowej) jako różnicę pomiędzy wartością rynkową tego prawa bez uwzględniania położenia nieruchomości w strefie(...) obszaru ograniczonego użytkowania oraz wartością rynkową tego prawa z uwzględnieniem położenia nieruchomości w w/w strefie. Z kolei wartość prac związanych z wymianą wszystkich okien w przedmiotowym lokalu biegły oszacował na podstawie najkorzystniejszej dla powoda oferty cenowej otrzymanej z firmy (...) w N.. W rezultacie biegły udzielił kompletnej i profesjonalnej odpowiedzi w zleconym mu zakresie, wszystko w sposób bardzo przystępny i zrozumiały przedstawiając w treści opinii. W ocenie Sądu pierwszej instancji, biegły w sposób przekonujący i wyczerpujący ustosunkował się również do zarzutów stron, podtrzymując w całości swoje stanowisko w kolejnych pisemnych opiniach uzupełniających. Zdaniem Sądu brak było jakichkolwiek podstaw do kwestionowania stanowiska biegłego sądowego. Sąd poczynił ustalenia faktyczne w niniejszej sprawie na podstawie opinii biegłego sądowego T. S., ocenionej również wysoko, sporządzonej na okoliczność ustalenia stanu klimatu akustycznego panującego obecnie w lokalu powoda oraz w otoczeniu budynku, w którym ten lokal się znajduje oraz ustalenia, czy izolacyjność istniejących obecnie w nieruchomości lokalowej powoda okien jest wystarczająca dla zapewnienia dopuszczalnego poziomu hałasu zarówno w porze dziennej jak i nocnej, dla obiektów położonych w strefie (...)obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska (...)utworzonego uchwałą Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 maja 2009 r. Sąd Okręgowy skorzystał także z opinii biegłego sądowego K. M. z dnia 17 czerwca 2015 r. sporządzonej na okoliczność ustalenia wysokości kosztów zakupu i montażu w lokalu należącym do powoda klimatyzacji, w związku z koniecznością wymiany stolarki okiennej na bardziej szczelną pod względem akustycznym i termicznym. Biegły wyjaśnił w szczególności dlaczego bardziej korzystny i uzasadniony jest wybór opcji polegającej na zakupie i montażu dwóch systemów multisplitinverter marki(...)z 2 agregatami oraz 5 jednostkami wewnętrznymi. Sąd powołał się na wyjaśnienia biegłego K. M., że nie jest biegłym od instalacji elektrycznych i z tych względów nie dokonał zweryfikowania instalacji elektrycznych (stosownie do wniosku powoda). Ponownie tę kwestę objaśnił w opinii ustnej. Z tych względów Sąd pominął wniosek powoda, ażeby biegły wydał opinię w przedmiocie typu instalacji elektrycznej. Skoro biegły nie ma wiadomości specjalnych z danej dziedziny, to nie jest w stanie wydać kompetentnej opinii. Natomiast powód nie zgłosił wniosku o wydanie opinii przez innego biegłego o właściwej specjalności.

W rozważaniach prawnych Sąd Okręgowy powołał się na mające zastosowanie w niniejszej sprawie przepis art. 129 ust. 2 u.p.o.ś., zgodnie z którym w związku z ograniczeniem sposobu korzystania nieruchomości jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę, przy czym szkoda ta obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości. W myśl zaś art. 129 ust. 4 u.p.o.ś. z roszczeniem, o którym mowa w ust. 2 tego przepisu, można wystąpić w okresie 2 lat od dnia wejścia w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości. Zgodnie wreszcie z art. 136 ust. 3 ustawy w razie określenia na obszarze ograniczonego użytkowania wymagań technicznych dotyczących budynków szkodą, o której mowa w art. 129 ust. 2, są także koszty poniesione w celu wypełnienia tych wymagań przez istniejące budynki, nawet w przypadku braku obowiązku podjęcia działań w tym zakresie. Sąd pierwszej instancji podkreślił, iż szkody z tytułu spadku wartości nieruchomości i z tytułu zwrotu nakładów pozostają bez wzajemnego na siebie wpływu. I tak, przy ocenie, czy i w jakim stopniu właściciel poniósł szkodę na skutek spadku wartości nieruchomości przyjmuje się stan nieruchomości z dnia wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania, a nie jej stan po dokonaniu ewentualnych nakładów związanych z dodatkową ochroną akustyczną. Z kolei zwrot nakładów na dodatkową ochronę akustyczną przysługiwać może tylko w granicach, w jakich konieczność taka wynika z zakwalifikowania budynku do poszczególnej strefy obszaru ograniczonego użytkowania. Odszkodowanie z tego tytułu nie może zatem obejmować kosztów doprowadzenia nieruchomości do standardów ochrony akustycznej wymaganej na podstawie powszechnie obowiązujących norm i przepisów prawa budowlanego (por. wyrok Sądu Apel. w Poznaniu z dnia 5 czerwca 2013 r., sygn. I ACa 391/13, LEX nr 1363334). Sąd wskazał jako bezsporną w niniejszej sprawie okoliczność, iż powód jest właścicielem nieruchomości położonej w B., przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy (...)w K. prowadzi księgę wieczystą nr (...) obejmującą nieruchomość lokalową (lokal nr (...)) położoną w budynku na działce nr (...), z którą związany jest udział we współwłasności nieruchomości gruntowej objętej KW nr (...). Nie budziła wątpliwości również okoliczność, iż przedmiotowa nieruchomość jest zlokalizowana w strefie (...) - ustanowionego uchwałą nr (...)Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 maja 2009 r. - tzw. obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska K.-B., zarządzanego przez stronę pozwaną. W ocenie Sądu oczywiste jest, iż ustanowienie wspomnianego obszaru ograniczonego użytkowania, w myśl regulacji działu IX u.p.o.ś. pt. „Ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości w związku z ochroną środowiska (art. 129 i nast.)” stanowi jeden z przypadków ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości. Fakt wprowadzenia strefy ograniczonego użytkowania ze względu na spodziewany poziom hałasu lotniczego bez wątpienia powoduje, że właściciele nieruchomości położonych w jej granicach, w tym również powód, muszą liczyć się z odpowiednimi niedogodnościami, tak w sposobie zagospodarowania, jak i w sposobie ich użytkowania, co w konsekwencji powoduje zawężenie granic prawa własności wskazanych podmiotów. Sąd Okręgowy podkreślił w związku z tym, iż ograniczenia prowadzące do obniżenia wartości nieruchomości mogą wynikać nie tylko z samej treści uchwały Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 maja 2009 r., ale także z zawężenia granic własności, nawet gdy nieruchomość po ustanowieniu obszaru ograniczonego użytkowania dalej może służyć temu samemu celowi, w szczególności zaś zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych. W orzecznictwie sądowym wskazuje się wyraźnie, że szkodą podlegającą naprawieniu na podstawie art. 129 ust. 2 u.p.o.ś. jest także obniżenie wartości nieruchomości wynikające z faktu, iż właściciel nieruchomości będzie musiał znosić dopuszczalne na tym obszarze immisje (np. hałas lotniczy), przy czym nieuprawnione jest wąskie ujmowanie odpowiedzialności odszkodowawczej z w/w. artykułu (por. post. SN z dnia 24 lutego 2010 r., sygn. akt III CZP 128/09, LEX nr 578138; wyrok SN z dnia 25 lutego 2009 r., sygn. akt II CSK 546/08, Biul.SN 2009/7/11).

Sąd Okręgowy wskazał, że zgodnie z poczynionymi w sprawie ustaleniami faktycznymi, wartość nieruchomości powoda uległa zmniejszeniu na skutek ograniczeń w zakresie korzystania z nieruchomości wprowadzonych w/w uchwałą Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 maja 2009 r. Zdaniem Sądu, zmniejszenie wartości nieruchomości z powodu wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania, a także sąsiedztwa lotniska emitującego hałas nie pozwalający dotrzymać standardów jakości środowiska jest stratą powodującą obniżenie aktywów w majątku powoda, a więc szkodą w rozumieniu prawnym (art. 129 ust. 2 u.p.o.ś.). Na podstawie opinii biegłego sądowego w zakresie szacowania nieruchomości J. B. (1) Sąd Okręgowy przyjął, iż wartość szkody związanej z tymże spadkiem wartości nieruchomości wynosi 14.286,00 zł. Sąd podkreślił, iż niewątpliwie w związku z wprowadzeniem obszaru ograniczonego użytkowania, hałasy powodowane działalnością lotniska (...)znacznie przekraczają poziomy dopuszczalne w środowisku zewnętrznym. Odwołując się nadto do opinii biegłego sądowego T. S. Sąd przyjął, iż należący do powoda lokal mieszkalny, w zakresie zapewnienia właściwego klimatu akustycznego pomieszczeń zgodnie z ustawą z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane i przepisami wykonawczymi (wymóg z § (...) pkt (...) załącznika nr (...) do ww. uchwały Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 maja 2009 r.) nie spełnia jedynie wymagań normowych odnośnie zamontowanej stolarki okiennej, w związku z czym zachodzi konieczność jej wymiany. Za w pełni uzasadnioną Sąd pierwszej instancji uznał również konieczność zainstalowania odpowiedniej klimatyzacji w lokalu powoda w celu utrzymania w nim odpowiedniej temperatury i zachowania komfortu cieplnego, a to z uwagi na szczelność nowo wymienionych okien oraz brak możliwości ich otwierania ze względu na przekroczone normy hałasu. Umożliwienie powodowi korzystania z przedmiotowej nieruchomości lokalowej, zgodnie z jej przeznaczeniem i wymaganiami technicznymi narzuconymi w związku z istnieniem lotniska wymaga zatem poczynienia stosownych nakładów - koszty związane z zapewnieniem w lokalu mieszkalnym powoda właściwego klimatu akustycznego są bezpośrednim uszczerbkiem, związanym z ustanowieniem stref ograniczonego użytkowania. Całkowity koszt wymiany istniejącej stolarki na stolarkę o podwyższonej izolacyjności akustycznej biegły wycenił na kwotę 17.842,68 zł brutto (łącznie z VAT) i taką też kwotę jako usprawiedliwioną w okolicznościach faktycznych niniejszej sprawy Sąd Okręgowy uznał za zasadne zasądzić na rzecz powoda tytułem zwrotu nakładów potrzebnych na rewitalizację akustyczną w Iw nieruchomości lokalowej. Za zasadne Sąd Okręgowy uznał również zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda, oszacowanej przez biegłego. sądowego K.. M., kwoty 21.060,00 zł brutto z tytułu kosztów instalacji odpowiednich klimatyzatorów w lokalu powoda. Nie ulegało wątpliwości Sądu, iż koszt zamontowania klimatyzatorów w lokalu powoda mieści się w pojęciu żądanego odszkodowania, a nie w kategoriach poprawy warunków życia powoda - w celu zapewnienia wymaganej izolacyjności akustycznej konieczne jest bowiem utrzymywania zamkniętych okien w porze dziennej i nocnej, co bardzo ogranicza możliwość odpowiedniej regulacji temperatury w pomieszczeniu i w ocenie Sądu nie zapewnią tego nawiewniki (por. również wyrok Sądu Apel. w Łodzi z dnia 27 stycznia 2016 r., sygn. akt I ACa 30/15, LEX nr 1994447; wyrok Sądu Apel. w Łodzi z dnia 10 lipca 2015 r., sygn. akt I ACa 95/15, LEX nr 1771294).

Reasumując, za usprawiedliwione Sąd Okręgowy uznał zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda łącznej kwoty 38.902,68 zł z tytułu zwrotu nakładów koniecznych do dokonania odpowiedniej rewitalizacji akustycznej lokalu nr (...) przy ul. (...) w B.. Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia w ww. zakresie Sąd Okręgowy wskazał art. 136 ust. 3 w zw. z art. 129 ust. 2 u.p.o.ś. Sąd nie uwzględnił argumentu strony pozwanej, że powód takich kosztów jeszcze nie poniósł. Ustawodawca użył co prawda w art. 13 ust. 3 u.p.o.ś. określenia „także koszty poniesione”, co mogłoby wskazywać na koszty już wydatkowane w celu wypełnienia wymagań technicznych. Jednak odwołanie do art. 129 ust. 2 u.p.o.ś. oraz słowo „także” wskazują, że jest to tylko jedna ze szkód, które podlegają naprawieniu na podstawie art. 129 ust. 2 u.p.o.ś. Sąd zwrócił uwagę, że celem uregulowań art. 129 i 136 u.p.o.ś. jest ułatwienie osobom poszkodowanym w wyniku wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania dochodzenia roszczeń odszkodowawczych. W konsekwencji uzasadniona wydaje się konstatacja, że wskazanie na koszty poniesione w celu spełnienia wymagań technicznych przez istniejące budynki miało wyeliminować spory co do objęcia tych kosztów obowiązkiem naprawienia szkody. W ocenie Sądu, przepisu art. 136 ust. 3 u.p.o.ś. nie można zatem traktować jako zawężającego zakres odszkodowania wskazany w art. 129 ust. 2 cytowanej ustawy. Sąd wskazał, iż ustawodawca w art. 136 ust. 3 u.p.o.ś. jednoznacznie napisał, że szkodą są koszty poniesione w celu wypełnienia przedmiotowych wymagań, „nawet w przypadku braku obowiązku podjęcia działań w tym zakresie” (por. wyrok Sądu Apel. w Poznaniu z dnia 10 kwietnia 2008 r., sygn. akt I ACa 2/08, M.Prawn. 2010/12/692).

Sąd Okręgowy odniósł się także do legitymacji procesowej powoda w zakresie dochodzenia odszkodowania z tytułu kosztów rewitalizacji akustycznej, wskazując, że wbrew zarzutom strony pozwanej, jako właściciel lokalu nr (...) położonego na działce nr (...) posiada legitymację procesową również w zakresie części wspólnych budynku, albowiem zgodnie z art. 209 k.c. każdy ze współwłaścicieli może wykonywać wszelkie czynności i dochodzić wszelkich roszczeń, które zmierzają do zachowania wspólnego prawa - i nie jest do tego potrzeba żadna uchwała wspólnoty mieszkaniowej, której jest on członkiem. Z kolei legitymacja procesowa strony pozwanej jako podmiotu odpowiedzialnego odszkodowawczo względem powódki wynika wprost z art. 136 ust. 2 u.p.o.ś., zgodnie z którym obowiązany do wypłaty odszkodowania jest ten, którego działalność spowodowała wprowadzenie ograniczeń w związku z ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania. W kontekście tytułu uchwały nr (...)Sejmiku Województwa (...), jak i treści jej § l, stosownie do którego obszar ograniczonego użytkowania został utworzony dla lotniska K., którego zarządcą jest Międzynarodowy Port Lotniczy im. (...) Sp. z o.o., obciążenie strony pozwanej obowiązkiem naprawienia określonych powyżej szkód nie budzi wątpliwości.

Za bezzasadny Sąd Okręgowy uznał zgłoszony przez stronę pozwaną w odpowiedzi na pozew zarzut, że powód z roszczeniem o odszkodowanie wystąpił po upływie terminu zawitego ustanowionego w art. 129 ust. 4 u.p.o.ś. W tym zakresie Sąd wskazał, że w myśl powołanego przepisu, z roszczeniem o odszkodowanie w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości można wystąpić w okresie 2 lat od dnia wejścia w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości. Sąd Najwyższy (w licznych orzeczeniach) podkreśla, iż skoro ustawodawca z jednej strony zakreślił krótki (2 letni) termin do zgłoszenia żądań, o których mowa wart. 129 ust. 1-3 u.p.o.ś., z drugiej zaś określił obowiązek ich zgłoszenia określonemu podmiotowi zobowiązanemu do ich realizacji, o których mowa wart. 136 ust. 2 u.p.o.ś, przed wystąpieniem z tymi roszczeniami na drogę sądową, to termin, o którym w mowa w art. 129 ust. 4 ustawy należy uznać za termin zawity do zgłoszenia tych żądań obowiązanemu do ich realizacji w celu zachowania prawa dochodzenia tych roszczeń przed sądem. W realiach niniejszej sprawy powód zgłosił swoje roszczenie w terminie poprzez zawezwanie strony pozwanej do próby ugodowej wystosowane we wniosku złożonym w Sądzie w dniu 8 lipca 2011 r., a więc przed upływem dwuletniego terminu od wejścia w życie w dniu 11 lipca 2009 r. uchwały nr (...)Sejmiku Województwa (...). Niewątpliwie zaś zawezwanie do próby ugodowej jest czynnością zmierzającą do dochodzenia roszczenia (por. uchwała SN z dnia 28 czerwca 2006 r., sygn. III CZP 42/06).

Wskazując na powyższe i przyjmując, że powód zdołał wykazać wszystkie przesłanki odpowiedzialności strony pozwanej w oparciu o art. 129 ust. 2, 129 ust. 4, art. 136 ust. 2 i art. 136 ust. 3 u.p.o.ś., Sąd pierwszej instancji zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda tytułem odszkodowania łączną kwotę 53.188,68 zł (14.286,00 zł + 38.902,68 zł), oddalając powództwo w pozostałym zakresie. Sąd zasądził odsetki w wysokości ustawowej od ww. kwoty od dnia 3 sierpnia 2011 r., tj. od dnia następnego po dniu otrzymania przez stronę pozwaną wezwania powoda, kierując się w tym zakresie treścią art. 455 k.c., zgodnie z którym jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony, ani nie wynika ze zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Odnośnie innej daty odsetek Sąd zauważył, iż określone w art. 363 § 2 k.c. przesłanki „szczególnych okoliczności”, jak i „innej chwili”, pozostawione zostały ocenie Sądu. Ocena ta nie może mieć charakteru całkowicie arbitralnego, ale też nie oznacza to, że Sąd nie korzysta w tym zakresie - z woli ustawodawcy - ze stosunkowo daleko sięgającej swobody (zob. wyrok Sąd Najwyższego z dnia 13 kwietnia 2000 r., I PKN 563/99, opubl. w nr 18 OSNP z 2001 r. pod poz. 560). Na gruncie niniejszej sprawy założyć należy, że pozwany co najmniej w chwili wytoczenia powództwa miał możliwość oszacowania i wypłaty odszkodowania, którego wysokość odpowiadałaby kwotom zasądzonym w wyroku. Zasądzenie odsetek ustawowych za okres od dnia wezwania do. zapłaty stanowi więc rekompensatę za korzystanie przez pozwanego z kapitału. Z uwagi na popadnięcie w opóźnienie, jest ona należna również za okres sprzed wydania wyroku w niniejszej sprawie. Takie rozstrzygnięcie nie doprowadzi przy tym do sprzecznego, z funkcją odsetek z art. 481 § 1 k.c., przysporzenia poszkodowanym korzyści finansowych nieuzasadnionych zakresem zobowiązania pozwanego, określonym w art. 129 ust. 2 i art. 136 ust. 3 p.o.ś. O kosztach procesu orzeczono na zasadzie art. 100 k.p.c., stosunkowo je rozdzielając i - porównując zgłoszone żądania z uwzględnionymi oraz wygranie przez powoda sprawy, co do zasady i rodzaj podnoszonych zarzutów - zasadził kwotę 2.960,00 zł (2.660,00 zł opłata sądowa i 300,00 zł zaliczka na opinię biegłego). Nadto Sąd - na podstawie art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych - nakazał po branie od strony pozwanej na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Krakowie kwotę 14.704,80 zł tytułem wydatków pokrytych tymczasowo przez Skarb Państwa.

Apelacje od wyroku Sądu Okręgowego wniosły obie strony.

Powód K. Z. zaskarżył przedmiotowy wyrok w zakresie punktu II, co do kwoty 20.442 zł, zarzucając mające wpływ na wynik sprawy naruszenie przepisów postępowania, to jest:

1) art. 233 § 1 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie, a to dokonanie dowolnej oceny dowodów i wydanie wyroku opartego na błędnej, niekompletnej i powierzchownej opinii sądowej w przedmiocie wysokości odszkodowania za spadek wartości nieruchomości w związku z wprowadzeniem strefy ograniczonego użytkowania, sporządzonej przez biegłego J. B. (2);

2) art. 217 k.p.c. w zw. z art. 286 k.p.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na pomięciu przez Sąd uzupełniającej opinii biegłego na okoliczność określenia typu instalacji elektrycznej jaką należy zastosować do klimatyzacji w budynku powoda celem określenia całkowitego kosztu montażu klimatyzacji obejmującego również wymianę instalacji na nową lub jej dostosowanie do standardów klimatyzatora, a także określenia kosztów przywrócenia stanu nieruchomości do stanu sprzed remontu (łatania ubytków ścian i malowania ścian),mimo iż wskazane wydatki winy być oznaczone bowiem są niezaprzeczalnie kosztami wypełniania wymagań technicznych budynków, określonych w uchwale (...)Sejmiku Województwa (...), zwanych też kosztami rewitalizacji akustycznej.

Wskazując na powyższe powód wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku częściowo poprzez zasądzenie na rzecz powoda kwoty 73.630,68 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 3.08.2011 r. do dnia zapłaty i oddaleniu powództwa w pozostałym zakresie, a nadto o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu, za obie instancje według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstw adwokackiego za obie instancjeewentualnie zaś o uchylenie zaskarżonego wyroku w części oddalającej kwotę 22.442 zł i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, pozostawiając temu sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego, w tym o kosztach zastępstwa adwokackiego, o zasądzenie których wnosił.

W uzasadnieniu apelacji powód dodatkowo wnosił o dopuszczenie i przeprowadzenie przez Sad II Instancji (ewentualnie zlecenie uzupełnienia postępowania dowodowego Sadowi I instancji w tym zakresie) dowodu z opinii biegłego z zakresu wyceny nieruchomości na okoliczność wyceny utraty wartości rynkowej nieruchomości powódki spowodowanej wejściem w życie Uchwały Nr (...)Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 maja 2009 roku oraz o dopuszczenie i przeprowadzenie przez Sąd II instancji (ewentualnie zlecenie uzupełnienia postępowania dowodowego Sądowi I Instancji w tym zakresie) dowodu z opinii biegłego z zakresu budownictwa, o specjalności z zakresu instalacji elektrycznych, w tym urządzeń i instalacji do klimatyzacji pomieszczeń oraz kosztorysowania nakładów inwestycyjnych na okoliczność zakreślenia jaki typ instalacji jest niezbędny do funkcjonowania klimatyzacji oraz w zależności od ustalenia powyższego - określenie jakie będą koszty wymiany lub modernizacji instalacji elektrycznej oraz określenia zakresu prac koniecznych do przywrócenia stanu nieruchomości do stanu sprzed remontu (łatanie ubytków ścian, szlifowanie, gruntowanie, malowanie ścian) i ich kosztu.

Strona pozwana (...) Port Lotniczy im. (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w B. zaskarżyła przedmiotowy wyrok w zakresie kwoty 53.189 zł wnosząc o oddalenie powództwa w całości a także o zasądzenie od powoda na rzecz strony pozwanej kosztów postępowania, względnie o zmianę wyroku w zakresie odsetek i zasądzenie ich dopiero od daty wydania wyroku Sądu pierwszej instancji tj. od dnia 3 sierpnia 2016 r., względnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji wraz z orzeczeniem o kosztach postępowania. Strona pozwana zarzuciła:

1) naruszenie przepisów prawa materialnego a to art. 129 ust. 4 w zw. z art. 136 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2013.1232 t.j. z późno zm.), a także przepisu art. 123 § 1 pkt 1 k.c. - poprzez ich błędne stosowanie, polegające na przyjęciu, iż dla zachowania przewidzianego wart. 129 ust. 4 dwuletniego terminu, w którym winno dojść do „wystąpienia z roszczeniem”, wystarczające jest złożenie w Sądzie wniosku o zawezwanie do próby ugodowej, pomimo tego, iż zostało ono doręczone stronie pozwanej już po upływie 2 letniego terminu zawitego a zatem nie miała ona możliwości zapoznać się z roszczeniem w terminie wskazanym w przepisach;

2) naruszenie przez Sąd Okręgowy przepisu art. 129 ust. 2 w zw. z art. 136 ust. 3 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2013.1232 t.j. z późno zm.), w zw. z art. 270 i nast. k.p.c. wyrażające się uznaniem, iż koszt zamontowania klimatyzacji w nieruchomości powoda należy do kosztów koniecznych dla zapewniania w nieruchomości prawidłowego klimatu akustycznego, podczas gdy z opinii biegłego K. M. złożonej zarówno pisemnie jak i ustnie wynika, iż montaż klimatyzacji nie wpływa na poziom hałasu w budynku a proponowane rozwiązanie w postaci nawiewników okiennych jest wystarczające do zapewnienia wymiany powietrza wewnątrz budynku a co za tym idzie również chłodzenie budynku.

3) naruszenie przez Sąd Okręgowy w Krakowie przepisów art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 455 k.c. w zw. z art. 362 § 2 k.c. poprzez zasądzenie odsetek na rzecz powoda od dnia 23 lipca 2011r. pomimo iż właściwe zastosowanie tych przepisów prowadzi do wniosku, iż odsetki winny zostać zasądzone dopiero od dnia wydania wyroku w sprawie.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Obie apelacje nie znajdują uzasadnionych podstaw.

Sąd Okręgowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, wyrażając oceny, które nie pozostają w sprzeczności z zasadami logiki rozumowania czy doświadczenia życiowego i nie wykazują błędów natury faktycznej. Dokonana przez Sąd pierwszej instancji ocena dowodów, w tym wskazanej w zarzutach apelacji powoda opinii biegłego do spraw szacowania nieruchomości J. B. (1), nie nasuwa zastrzeżeń gdyż nie wykracza poza uprawnienia wynikające z przepisu art. 233 § 1 k.p.c. i jest przeprowadzona w sposób prawidłowy z punktu widzenia ich wiarygodności i mocy. Wskazany przepis przyznaje sądowi swobodę w ocenie zebranego w sprawie materiału dowodowego, a zarzut naruszenia tego uprawnienia tylko wtedy może być uznany za usprawiedliwiony, jeżeli sąd zaprezentuje rozumowanie sprzeczne z regułami logiki bądź z doświadczeniem życiowym. Wymaga natomiast podkreślenia, że samo przedstawienie przez stronę odmiennych wniosków niż wynikają z oceny dokonanej przez Sąd pierwszej instancji nie świadczy jeszcze o przekroczeniu swobodnej oceny dowodów. Skarżący powód w żaden sposób nie wykazał, że Sąd Okręgowy uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, dokonując swobodnej oceny omówionych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku dowodów i dokonując na ich podstawie ustaleń. W szczególności brak jest podstaw do podzielenia stanowiska powoda, by opinia wymienionego biegłego w przedmiocie wysokości odszkodowania za spadek wartości nieruchomości w związku z wprowadzeniem strefy ograniczonego użytkowania, była niekompletna i powierzchowna. Opinia ta została sporządzona fachowo, przy wykorzystaniu właściwej metody, wyrażone w niej oceny są stanowcze a sposób motywowania stanowiska nie budzi zastrzeżeń. Wbrew zarzutom powoda biegły należycie uzasadnił zastosowanie porównawczej metody korygowania ceny średniej i uwzględnienie takich istotnych cech porównywanych nieruchomości jak: atrakcyjność lokalizacji; odległość od lotniska; stan techniczno-użytkowy lokalu; jego standard wykończenia i zaopatrzenia w media oraz funkcjonalność budynku z uwzględnieniem stopnia zużycia; możliwości inwestycyjne w aspekcie opłacalności ekonomiczno-rozwojowej nieruchomości; przeznaczenie planistyczne; powierzchnia budynku; cechy fizyczne i geomorfologiczne działki (jej powierzchnia i atrybuty - ukształtowanie terenu, wysoki poziom wód gruntowych, ewentualne ograniczenia możliwości zabudowy części działki, służebności, walory krajobrazowe, zagospodarowanie działki, dostępność komunikacyjna, uzbrojenie działki). Biegły ustosunkował się również do zarzutów obu stron, podtrzymując w całości swoje stanowisko w kolejnych pisemnych opiniach uzupełniających. Zatem nie sposób czynić Sądowi pierwszej instancji zarzutu, że opinia ta była podstawą ustaleń faktycznych w zakresie wartości nieruchomości. Dodać należy, że Sąd nie jest obowiązany dążyć do takiego stanu, żeby strony zgadzały się ze złożoną opinią. Wystarczy, że opinia jest przekonująca dla sądu, który ocenia, czy biegły wyjaśnił wątpliwości zgłoszone przez stronę, a tak było w niniejszej sprawie. Zwrócić także należy uwagę, że po złożeniu ostatecznych wyjaśnień przez biegłego J. B. (1), powód swoich zarzutów nie podtrzymywał ani też nie wnosił o opinię innego biegłego. Tym bardziej zatem podnoszone w apelacji obszerne zarzuty w tym zakresie, należy uznać za nieuzasadnione.

Nie zasługują na uwzględnienie także zarzuty powoda dotyczące naruszenia przepisów art. 217 k.p.c. w zw. z art. 286 k.p.c. poprzez pomięcie przez Sąd pierwszej instancji uzupełniającej opinii biegłego na okoliczność określenia typu instalacji elektrycznej jaką należy zastosować do klimatyzacji w budynku powoda celem określenia całkowitego kosztu montażu klimatyzacji obejmującego również wymianę instalacji na nową lub jej dostosowanie do standardów klimatyzatora, a także określenia kosztów przywrócenia stanu nieruchomości do stanu sprzed remontu (łatania ubytków ścian i malowania ścian). W zakresie montażu klimatyzacji wypowiadał się biegły K. M., który ustalił koszt dostarczenia i montażu klimatyzatorów w nieruchomości powoda, przy czym wskazania właściwej wersji instalacji klimatyzacji dokonał Sąd. Biegły ustosunkował się do zarzutów obu stron w tym zakresie i podtrzymał swoje stanowisko w ustnych wyjaśnieniach składanych w dniu 5 lipca 2016 r. (karta 930). Wyjaśnił, że klimatyzatory są normalnymi urządzeniami elektrycznymi, które się włącza i wyłącza w określonych cyklach, takie jak telewizor, lodówka czy czajnik i zaznaczył, że nie jest biegłym z zakresu instalacji elektrycznej zatem nie może ocenić, czy instalacja w domu powoda spełnia odpowiednie funkcje. Sąd Okręgowy wskazał, że z tych względów nie zlecał biegłemu opinii uzupełniającej, jak tego domagał się powód, gdyż byłoby to niecelowe, czemu nie sposób nie przyznać racji. Dodać należy, że powód z kolei nie wskazał na żadne okoliczności, które dawałyby podstawę do przyjęcia, iż dla wypełnienia wymagań technicznych budynków, określonych w uchwale (...)Sejmiku Województwa (...), zwanych też kosztami rewitalizacji akustycznej, konieczna jest modernizacja instalacji elektrycznej w domu powoda. Trafnie także Sąd Okręgowy podnosił, że brak było wniosku powoda o przeprowadzenie kolejnego dowodu z opinii innego biegłego. Przede wszystkim jednak Sąd Apelacyjny prezentuje stanowisko, że instalacja elektryczna, jaka jest czy powinna być w budynku powoda, nie pozostaje w bezpośrednim związku z montażem w nim klimatyzacji. Instalacja elektryczna, tak jak i inne instalacje, ma ograniczony okres użytkowania i ze względów bezpieczeństwa musi być wymieniana w określonych okresach czasu. Każdorazowo remont instalacji, w tym dostosowanie jej do współczesnych standardów, obciąża właściciela nieruchomości.

Sąd Apelacyjny nie uwzględnił także zarzutów powoda, iż koszt montażu klimatyzacji w nieruchomości powoda został ustalony na zbyt niskim poziomie albowiem nie uwzględnia kosztów przywrócenia stanu nieruchomości do stanu sprzed remontu tj. łatania ubytków ścian i malowania ścian. Wskazać należy, że biegły K. M. ujął w swojej wycenie także koszty montażu klimatyzatorów koniecznych dla utrzymania właściwej temperatury i zapewnienia komfortu cieplnego w mieszkaniu powoda. Z całą pewnością takie koszty są objęte obowiązkiem określonym w uchwale (...)Sejmiku Województwa (...). Natomiast nie mogą być uznane za konieczne koszty remontu mieszkania, w tym malowanie ścian, w związku z montażem urządzeń klimatyzacyjnych. Brak jest bowiem podstaw do przyjęcia, że montaż wiązałby się z tak istotną ingerencją w substancję ścian, że wymagałby dodatkowego remontu, generując koszty wykraczające poza zwykłe koszty montażu.

Wobec powyższego, brak jest podstaw do przyjęcia, by Sąd pierwszej instancji dopuścił się błędów w ustaleniach faktycznych dających podstawę do określenia wysokości szkody, skoro ustalenia te są oparte o prawidłową ocenę dowodów z opinii biegłych sądowych J. B. (1), T. S. i K. M.. Podjęte przez ten Sąd rozstrzygnięcie znajduje oparcie w obowiązujących przepisach oraz w wywiedzionych na ich podstawie niewadliwych rozważaniach prawnych w zakresie obejmującym przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego, które Sąd odwoławczy w pełni podziela i przyjmuje za własne. Z tych względów Sąd Apelacyjny nie podziela zarzutów apelacji strony pozwanej o naruszeniu przez Sąd Okręgowy przepisu art. 129 ust. 2 w zw. z art. 136 ust. 3 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska poprzez uznanie, iż koszt zamontowania klimatyzacji w nieruchomości powoda należy do kosztów koniecznych dla zapewniania w nieruchomości prawidłowego klimatu akustycznego. Argumentacja Sądu, który uznał zamontowanie w lokalu powoda jedynie nowej stolarki okiennej za niewystarczające, jest bowiem przekonująca. Konieczność wykonania odpowiedniej klimatyzacji wynika z potrzeby utrzymania w lokalu właściwej temperatury i zachowania komfortu cieplnego w sytuacji, gdy z powodu przekroczonych norm hałasu nie ma możliwości otwierania szczelnych przecież okien. W takiej sytuacji, w okresie letnim i przy wysokiej temperaturze zewnętrznej, brak jest innych możliwości utrzymania odpowiedniej temperatury w pomieszczeniach, co jest związane bezpośrednio z zapewnieniem w lokalu mieszkalnym powoda właściwego klimatu akustycznego. Z powołanej w apelacji pozwanego opinii biegłego K. M. jednoznacznie wynika, że nawiewniki służą jedynie zapewnieniu wymiany powietrza, ale w takiej samej temperaturze, jakie ma powietrze na zewnątrz i w ograniczonym zakresie. Przyznać należy rację Sądowi pierwszej instancji, że koszty zainstalowania klimatyzacji mają zapewnić właściwy klimat akustyczny obiektu i odzwierciedlają zakres nakładów. Są zatem bezpośrednim uszczerbkiem, związanym z ustanowieniem stref ograniczonego użytkowania i mieszczą się w pojęciu żądanego odszkodowania, a nie w kategoriach poprawy warunków życia powoda.

Należy podkreślić, że przewidziana w przepisach art. 129-136 ustawy Prawo Ochrony Środowiska odpowiedzialność odszkodowawcza ukształtowana została jako ustawowy obowiązek zrekompensowania szkód wynikłych dla właścicieli nieruchomości z wprowadzenia uregulowań prawnych, które zawężają możliwości korzystania z tych nieruchomości. Rekompensowany przedmiot, a także metoda naprawy szkody pokrewna jest odpowiedzialności odszkodowawczej za negatywne dla właściciela konsekwencje w zakresie korzystania z nieruchomości, w związku z ograniczeniem sposobu korzystania ze środowiska, wynikającym z aktu prawa miejscowego o ustanowieniu obszaru ograniczonego użytkowania, dopuszczającego przekroczenie norm hałasu wokół lotniska. Przesłankami odpowiedzialności są: wejście w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości, szkoda poniesiona przez właściciela nieruchomości, jej użytkownika wieczystego lub osobę, której przysługuje prawo rzeczowe do nieruchomości, i związek przyczynowy między wprowadzonym ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości a szkodą (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2009 r., II CSK 546/08, OSNC-ZD 2009/4/103; z dnia 4 grudnia 2013 r., II CSK 161/13 – OSNC-ZD 2015/B/16). Z treści art. 129 ust. 1, 2 i 3 ustawy Prawo Ochrony Środowiska wynika, że właściciel, użytkownik wieczysty lub osoba, której przysługuje rzeczowe prawo do nieruchomości mogą żądać wykupienia nieruchomości lub jej części albo odszkodowania za poniesioną szkodę, która obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości oraz - stosownie do art. 136 ust. 3 wymienionej ustawy - koszty poniesione w celu wypełnienia wymagań technicznych, dotyczących istniejących budynków, nawet w przypadku braku obowiązku podjęcia działań w tym zakresie. W tym kontekście prawidłowe jest stanowisko Sądu pierwszej instancji, że pomiędzy szkodą w postaci konieczności wykonania nakładów w celu zapewnienia prawidłowego klimatu akustycznego w domu powódki, a wprowadzonym ograniczeniem występuje adekwatny związek przyczynowy a z kolei zapewnieniu tego klimatu służy zainstalowanie w lokalu powoda klimatyzacji, którego koszt mieści się w pojęciu szkody.

Za niezasadny należało uznać wreszcie zarzut naruszenia terminu zawitego przewidzianego w art. 129 ust. 4 ustawy Prawo Ochrony Środowiska. Według tego przepisu z roszczeniem, o którym mowa w ust. 1-3, można wystąpić w okresie 2 lat od dnia wejścia w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości. W uchwale z dnia 12 maja 2017 r., III CZP 7/17 ( MoP 2017 nr 13, str. 677) Sąd Najwyższy podkreślił, że istota dwuletniego terminu zawitego określonego w art. 129 ust. 4 ustawy Prawo Ochrony Środowiska sprowadza się do tego, że jest on zachowany wtedy, gdy przed jego upływem właściciel nieruchomości „wystąpił z roszczeniem”. Analogiczne zastosowanie art. 123 § 1 pkt 1 k.c. do tego terminu oznacza, że dokonanie przez właściciela zawezwania pozwanego do próby ugodowej, nie prowadzi do przerwania biegu terminu, ale do jego zachowania. W szczególności bowiem wspomniany termin nie „biegnie na nowo” w rozumieniu art. 124 k.c. Konkludując, wniesienie do sądu wniosku o zawezwanie do próby ugodowej, bez uprzedniego zgłoszenia roszczenia osobie obowiązanej do jego zaspokojenia, prowadzi do zachowania dwuletniego terminu przewidzianego w art. 129 ust. 4 ustawy z 27.4.2001 r. – Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 519) również wtedy, gdy odpis wniosku został doręczony tej osobie po upływie tego terminu. Dotyczy to także niniejszej sprawy, w której do zawezwania do próby ugodowej doszło, co bezsporne.

Zarzuty apelacji pozwanego nie zdołały wreszcie podważyć ustaleń dotyczących terminu, od którego należy liczyć odsetki ustawowe w niniejszej sprawie. Po pierwsze, skarżący nie kwestionował, że jego zobowiązanie miało bezterminowy charakter oraz że został wezwany do zapłaty odszkodowania. Sąd Okręgowy wskazał, że pozwany co najmniej w chwili wytoczenia powództwa miał możliwość oszacowania i wypłaty odszkodowania, którego wysokość odpowiadałaby kwotom zasądzonym w wyroku, jednak tego zaniechał. Z tego powodu, według Sądu, zasądzenie odsetek ustawowych za okres od dnia wezwania do zapłaty stanowi rekompensatę za korzystanie przez pozwanego z kapitału, a wobec opóźnienia odsetki są należne również za okres sprzed wydania wyroku w niniejszej sprawie. W ocenie Sądu odwoławczego Sąd Okręgowy nie dopuścił się przez to naruszenia art. 363 § 2 k.c. Jak podkreślił Sąd w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, określone w wymienionym przepisie przesłanki „szczególnych okoliczności”, jak i „innej chwili”, pozostawione zostały ocenie sądu. Pozwany, kwestionując datę zasądzenia odsetek, inną niż datę wyroku, nie przeprowadził żadnej analizy, na ile zaskarżone orzeczenie oparto na wyliczeniu odszkodowania z niekorzyścią dla niego, czyli o ile odszkodowanie byłoby odmienne kwotowo, gdyby zostało wyliczone według cen z innej daty. Tym samym zasądzenie odsetek od daty wezwania zobowiązanego do zapłaty nie jest sprzeczne z art. 481 § 1 k.c. i 362 § 2 k.c. i nie stanowi przysporzenia powodowi korzyści finansowych, nieuzasadnionych zakresem zobowiązania pozwanego określonym w art. 129 ust. 2 i art. 136 ust. 3 ustawy Prawo ochrony środowiska.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny oddalił obie apelacje jako nieuzasadnione, na podstawie art. 385 k.p.c. O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na zasadzie art. 100 k.p.c., znosząc je wzajemnie.