Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 stycznia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Tarnowie, I Wydział Cywilny

w składzie :

Przewodniczący: SSO Barbara Grodkowska

Protokolant: st. sekr. sądowy Magdalena Cieśla

po rozpoznaniu w dniu 17 stycznia 2017 r. w Tarnowie

na rozprawie

sprawy z powództwa W. W. (1)

przeciwko Bankowi (...) S.A. w W., Komornikowi przy Sądzie Rejonowym w R. - S. R., Skarbowi Państwa - Prezesowi Sądu Okręgowego w R.

o zapłatę

I.  oddala powództwo w całości;

II.  kosztami postępowania obciąża powoda, który był zwolniony od opłaty sądowej ponad kwotę 1.000,00 zł;

III.  zasądza od powoda W. W. (1) na rzecz pozwanego Banku (...) S.A. w W. kwotę 3.617,00 zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

IV.  zasądza od powoda W. W. (1) na rzecz pozwanego Komornika przy Sądzie Rejonowym w R. S. R. kwotę 3.617,00 zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

V.  zasądza od powoda W. W. (1) na rzecz pozwanego Skarbu Państwa - Prezesa Sądu Okręgowego w R. kwotę 3.600,00 zł (trzy tysiące sześćset złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego

sygn. akt I C 811/16

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie z dnia 17 stycznia 2017 roku

Powód W. W. (1) w ostatecznie sprecyzowanych żądaniach pozwu domagał się zasądzenia solidarnie od pozwanych Banku (...) Spółka Akcyjna w W., S. R., Skarbu Państwa – Prezesa Sądu Okręgowego w R. kwoty 108 238,98 zł z ustawowymi odsetkami od kwoty 33 672,55 za okres od dnia 24 grudnia 2004 roku do dnia zapłaty i od kwoty 2 407,11 za okres od dnia 18 sierpnia 2006 roku do dnia zapłaty (protokół rozprawy z dnia 17 stycznia 2017 roku k. 533), a także zasądzenia od pozwanego S. R. na rzecz powoda kwoty 5 547,89 zł. Pozwani Komornik S. R. i Skarb Państwa zostali wezwani do udziału w sprawie na zasadzie art. 194 § 1 k.p.c.

Na uzasadnienie zgłoszonych roszczeń powód wskazał, że pozwany S. R. jest Komornikiem Sądowym przy Sądzie Rejonowym w R. i na wniosek wierzyciela powoda, to jest pozwanego Banku (...) S.A., prowadził postępowanie egzekucyjne o sygn. akt II Km 189/03 w oparciu o tytuł wykonawczy – nakaz zapłaty z dnia 17 stycznia 2002 roku wydany przez Sąd Okręgowy w Rzeszowie w sprawie o sygn. akt I Nc 134/01.

Powód naprowadził, że w latach 1998 do 2001 zatrudniony był na podstawie umowy o pracę w (...) sp. z o.o. na stanowisku dyrektora i prezesa zarządu. Spółka nie wypłacała powodowi należnego wynagrodzenia, a z dniem 11.10.2001 r. została postawiona w stan upadłości. Powód w postępowaniu upadłościowym zgłosił swoją wierzytelność z tytułu wynagrodzenia za pracę, która w kwocie 83 255,11 zł została ujęta na liście wierzytelności i zaliczona zgodnie z ówczesnymi przepisami prawa upadłościowego do kategorii I obejmującej m. in. należności ze stosunku pracy.

W dniu 19 listopada 2004 roku Komornik S. R. w postępowaniu o sygn. II Km 189/03 dokonał zajęcia ww. wierzytelności przysługującej powodowi, która została ujęta w planie podziału masy upadłości. Syndyk masy upadłości poinformował komornika pisemnie, że zajęta wierzytelność stanowi zaległe wynagrodzenia za pracę i w związku z tym zwrócił uwagę na związane z tym ograniczenia przy egzekucji. Pozwany Komornik podtrzymał swoje stanowisko o zajęciu wierzytelności w całości. Realizując decyzję pozwanego Komornika Syndyk masy upadłości (...) sp. z o.o. w dniu 23.12.2004 r. przelał na wskazane konto bankowe całą należność wynikającą z pierwszego planu podziału masy upadłości w kwocie 67 3455,10 zł. Pozostałą część w kwocie 15 910,01 zł objętą drugim planem podziału masy upadłości, Syndyk przelał Komornikowi w dniu 17.08.2006 r. Łącznie pozwanemu Bankowi przekazano kwotę 72 159,32 zł, a pozostałą część stanowiły koszty postępowania egzekucyjnego.

Powód zaznaczył, że kwestionuje zasadność zajęcia w postępowaniu egzekucyjnym kwoty 83 255,11 zł czyli całości świadczenia należnego mu od (...) sp. z o.o. Wskazał, że stanowiło ono wynagrodzenie za pracę i z tego względu podlegało ochronie polegającej na możliwości egzekwowania wyłącznie do 50% świadczenia, co wynika z przepisów art. 87 kodeksu pracy w związku z art. 833 § 1 k.p.c. Powód zaskarżył czynność pozwanego Komornika do Sądu Rejonowego w Łańcucie, który w dniu 14.01.2008 r. oddalił skargę (I Co 165/07). Orzeczenie jest prawomocne. Powód powoływał się na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 2013 roku, który zapadł w zainicjowanej przez niego sprawie. W postępowaniu administracyjnym uznano, że kwota 83 255,11 stanowiła wynagrodzenie za pracę i podlega opodatkowaniu.

Mając na uwadze powyższe powód wyjaśnił, że na dochodzone niniejszym pozwem roszczenie składa się kwota 36 077,66 zł stanowiąca połowę wyegzekwowanej i przekazanej pozwanemu Bankowi kwoty z tytułu wierzytelności przysługującej powodowi wobec (...) sp. z o.o. tj. połowa z 72 159,32 zł. Zajętą wierzytelność komornik wyegzekwował i przekazał wierzycielowi w całości, a winien ograniczyć ją do 50%. głównej jak i odszkodowania. Kwoty 72 159,32 zł domaga się jako odszkodowania wskazując, że należność główna przez szereg lat straciła na wartości. Kwota ta stanowi dwukrotność należności główne.

Powód wskazał, że podstawę prawną jego roszczenia wobec pozwanego Banku stanowi art. 405 w zw. z art. 410 k.c. Natomiast zapłaty wskazanej kwoty od pozostałych pozwanych domaga się na zasadzie art. 23 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji. Pozwany Bank bezpodstawnie wzbogacił się, a pomimo kierowanych wezwań odmówił wydania bezpodstawnie uzyskanej korzyści. W ocenie powoda Bank nigdy nie powinien otrzymać drugiej połowy wynagrodzenia powoda, ponieważ nigdy nie istniała ku temu podstawa prawna, co w późniejszym terminie potwierdził NSA. Bezpodstawne wzbogacenie nastąpiło w wyniku otrzymania przez bank nienależnie pobranego od powoda świadczenia zgodnie z art. 410 § 2 k.c. Nawet jeśli w chwili spełnienia świadczenie istniała podstawa prawna i po spełnieniu odpadła, to Bank zobowiązany jest do zwrotu uzyskanej sumy, niezależnie od tego, czy w chwili egzekucji należności była podstawa prawna, czy nie.

Pozwany Bank wnosił o oddalenie powództwa wskazując, że dochodząc swojej należności w sądowym postępowaniu egzekucyjnym działał zgodnie z przepisami prawa, a prawidłowość czynności komornika dokonywanych w jego ramach nie została skutecznie podważona w trybie do tego przewidzianym. Dokonana zaś w postępowaniu administracyjnym interpretacja przepisów podatkowych nie ma bezpośredniego i automatycznego wpływu na obowiązujące, nie uchylone rozstrzygnięcie sądu powszechnego, w szczególności nie powoduje automatycznie utraty jego mocy. Pozwany podnosił przy tym, że przedmiotem rozpoznania sądów administracyjnych była sprawa zakwalifikowania otrzymanego przez powoda świadczenia do przychodów ze stosunku pracy albo do innej kategorii świadczeń - dla celów ewentualnego zwolnienia powoda od podatku dochodowego. W postępowaniu cywilnym orzeczenie, oddalające skargę powoda na czynności komornika, dotyczyło charakteru otrzymanego przez powoda świadczenia - w świetle przepisów art.833 k.p.c. i w celu ewentualnego ograniczenia egzekucji z tegoż świadczenia. Orzeczenie powyższe jest prawomocne co oznacza, że w opisanym wyżej zakresie wiąże sądy, a rozstrzygnięty tym orzeczeniem problem nie może stanowić ponownie przedmiotu rozpoznania, nawet jako kwestia prejudycjalna. W tej sytuacji działania pozwanego nie można w żadnym razie uznać za bezprawne. To zaś powoduje, że nie ponosi on odpowiedzialności ani na podstawie art.405 kodeksu cywilnego ani odpowiedzialności odszkodowawczej. Ponadto przesłanką odpowiedzialności odszkodowawczej oprócz szkody oraz związku przyczynowego pomiędzy szkodą a zdarzeniem ją powodującym, jest wina podmiotu odpowiedzialnego. Tej zaś, wobec braku bezprawności zachowania, pozwanemu przypisać nie można.

Pozwany zarzucił, że roszczenia powoda jest przedawnione. Zajęcie wierzytelności przez organ egzekucyjny ,którego następstwem było przekazanie kwestionowanych przez powoda kwot, dokonane zostało w dniu 19.11.2004 r. Pozew został złożony do Sądu Rejonowego w dniu 08.12.2004 r., a więc po upływie 10 lat od dokonania czynności skutkującej wg powoda powstaniem po stronie pozwanego Banku bezpodstawnego wzbogacenia.

Pozwani Komornik Sądowy S. R. oraz Skarb Państwa domagali się oddalenie powództwa w całości. Podnieśli zarzut przedawnienia roszczenia, wskazując, że zgodnie z art. 442 ¹ k.c. roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Wiedzę o zajęciu wierzytelności przysługującej mu wobec (...) Sp. z o. o. z siedzibą w R. w upadłości powód powziął w drugiej połowie 2006 r., a zatem to wówczas dysponował wiedzą zarówno o szkodzie jak i osobie obowiązanej do jej naprawienia. Tym samym roszczenie powoda, zgodnie z jednoznacznym brzmieniem art. 442 ¹ § 1 k.c. przedawniło się w drugiej połowie 2009 r. (pięć lat przed wniesieniem pozwu w niniejszej sprawie). W pozostałym zakresie pozwani wskazywali, że powód nie udowodnił swojego roszczenia, a przede wszystkim, że działanie komornika nie było bezprawne.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód W. W. (1) jest dłużnikiem pozwanego Banku (...) SA. z tytułu udzielonego poręczenia kredytowego. Pozwany uzyskał przeciwko powodowi W. W. (1) tytuł wykonawczy - nakaz zapłaty wydany przez Sąd Okręgowy w Rzeszowie z dnia 17 stycznia 2002 sygn. akt I Nc 134/01, zaopatrzony klauzulą wykonalności w dniu 2 grudnia 2002 roku.

Dowód: nakaz zapłaty z dnia 17.01.2002 r. (k. 284).

Dnia 10 lutego 2003 roku wierzyciel Bank (...) S.A. z siedzibą w W. złożył wniosek o egzekucję, w którym żądał, aby na podstawie ww. tytułu wykonawczego wobec dłużników W. W. (1), A. D. oraz Z. D. została wszczęta egzekucja do kwoty 250 000 zł i skierowana do ruchomości, nieruchomości, dochodów osiąganych z wykonywanej działalności lub pracy.

Dowód: wniosek o egzekucję dłużników (k. 282-283).

Na podstawie w/w tytułu w latach 2003 - 2009 przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w R. - pozwanego S. R. prowadzone było postępowanie egzekucyjne pod sygn. akt II Km 189/03. Zostało ono umorzone postanowieniem Komornika z dnia 12 maja 2009 roku.

Dowód: postanowienie z dnia 12.05.2009 r. (k. 406).

W latach 1998 do 2001 powód W. W. (1) zatrudniony był na podstawie umowy o pracę w Przedsiębiorstwie (...) sp. z o.o. na stanowisku dyrektora i prezesa zarządu. Spółka nie wypłacała powodowi należnego wynagrodzenia, a z dniem 11 października 2001 roku została postawiona w stan upadłości. Powód w postępowaniu upadłościowym zgłosił swoją wierzytelność z tytułu wynagrodzenia za pracę.

Postanowieniem z dnia 14 lutego 2003 roku sygn. akt VU 22/00 Sąd Rejonowy w Rzeszowie Wydział V Gospodarczy, po rozpoznaniu sprawy z wniosku (...) sp. z o.o. w R. w upadłości, w przedmiocie sprzeciwu W. W. (1) od listy wierzytelności ustalonej postanowieniem z dnia 15 listopada 2002 roku postanowił uznać wierzytelność W. W. (1) w kwocie 83 255,11 zł i umieścić ją na liście wierzytelności (...) Sp. z o.o. w R. w upadłości i zaliczyć do kategorii I.

Wierzytelność obejmowała wynagrodzenie powoda od miesiąca lutego 2000 roku, ekwiwalent za niewykorzystany urlop oraz odsetki ustawowe od niewypłaconych wynagrodzeń.

Dowód: postanowienia SR w Rzeszowie z 14.02.2003 r. VU 22/00 (k.8), z zeznania powoda (k. 532-534), pismo syndyka do powoda z 20.03.2007 r. (k.98).

W dniu 19 listopada 2004 roku Komornik S. R. dokonał zajęcia wierzytelności przysługującej dłużnikowi W. W. (1) od spółki (...) sp. z o.o. w R. z tytułu wypłaty środków finansowych i innych należnych mu zobowiązań.

Dowód: zajęcie wierzytelności z 10.11.2004 r. (k. 359).

Syndyk Masy Upadłości (...) sp. z o.o. w piśmie dnia 9 grudnia 2004 roku zaznaczył, że zajęta wierzytelność stanowi zaległe z kilku lat wynagrodzenie dłużnika za pracę, co wiąże się z ograniczeniem egzekucji i zwrócił się do Komornika o wyjaśnienie czy cała kwota z podziału masy upadłości podlega zajęciu i powinna być odprowadzona na rachunek Komornika.

Dowód: pismo syndyka (...) do komornika z 09.12.2004 r. (k. 360 i 10).

Pismem z dnia 14 grudnia 2004 roku Komornik S. R. poinformował Syndyka Masy Upadłości (...) sp. z o.o., że w celu zaspokojenia należności wierzyciela zajęcie wierzytelności przysługującej dłużnikowi W. W. (1) obejmuje całą kwotę wynikającą z podziału masy upadłości aż do wysokości egzekwowanej kwoty podanej w zawiadomieniu o zajęciu.

Dowód: pismo komornika do syndyka z 14.12.2004 r. (k. 361 i 11).

Wobec dokonanego zajęcia wierzytelności Syndyk masy upadłości (...) sp. z o.o. w dniu 23 grudnia 2004 roku przelał na konto bankowe komornika całą należność wynikającą z pierwszego planu podziału masy upadłości w kwocie 67 3455,10 zł.

Pozostałą część w kwocie 15 910,01 zł objętą drugim planem podziału masy upadłości, Syndyk przelał Komornikowi w dniu 17 sierpnia 2006 roku. Łącznie pozwanemu Bankowi przekazano kwotę 72 159,32 zł, a pozostałą część stanowiły koszty postępowania egzekucyjnego.

Dowód: pismo syndyka do powoda z 13.12.2004 r. (k. 12), pismo powoda do pozwanego 30.08.2013 r. (k. 43 i 46).

Pismem z dnia 13 grudnia 2004 roku Syndyk poinformował powoda W. W. (1) że otrzymał zajęcie wierzytelności w kwocie 83 255,11 zł przez Komornika S. R. w sprawie sygn. akt II KM 189/03 i w związku z tym należność z podziału masy upadłości przelewa na konto Komornika. W. W. (1) zapoznał się z tym pismem w dniu 14 sierpnia 2006 roku.

Dowód: pismo syndyka do powoda z 13.12.2004 r. (k. 12).

W dniu 16 sierpnia 2006 r. powód wystosował do pozwanego Komornika i do Syndyka pismo, w którym domagał się zwrotu części należnej mu kwoty z pierwszego podziału oraz o wstrzymanie zajęcia należnych mu kwot z drugiego podziału.

Dowód: pismo powoda do syndyka i komornika z 16.08.2006 r. (k. 13).

Dnia 4 września 2006 roku powód W. W. (1) złożył skargę na opisaną wyżej czynność komornika z dnia 19 listopada 2004 roku to jest zajęcie wierzytelności przysługującej mu od (...) sp. z o.o. Dłużnik podnosił, iż kwota przekazana komornikowi na podstawie zaskarżanego zajęcia stanowiła jego wynagrodzenie za pracę w upadłej spółce (...) sp. z o.o. ,które podlegało ochronie przed zajęciem zgodnie z art.87 kodeksu pracy i w konsekwencji nie powinno być przekazane komornikowi w sumie większej niż 50% tego świadczenia. Sąd Rejonowy w Łańcucie przywrócił powodowi termin do złożenia skargi uznając, że postanowienie komornika o zajęciu wierzytelności dłużnik otrzymał w drugiej połowie 2006 roku.

Skarga została przez Sąd Rejonowy w Łańcucie oddalona postanowieniem z dnia 14 stycznia 2008 r sygn. akt I Co 165/07. W ramach uzasadnienia postanowienia podniesiono, że świadczeniu wypłacanemu przez Syndyka, brak jest cechy periodyczności, w związku z czym nie można go traktować, jako wynagrodzenia za pracę chronionego zakazem z art. 833 k.p.c.

Zażalenie powoda na powyższe orzeczenie zostało przez Sąd Okręgowy w Rzeszowie odrzucone postanowieniem z dnia 30 kwietnia 2008 r sygn. akt I Cz 245/08.

Dowód: skarga powoda do SR w Rzeszowie (k.21-22), pismo powoda do SR w Rzeszowie z 21-05-2007 r. (k. 23-24), postanowienia SR w Łańcucie z 14.01.2008 r. I Co 165/07 (k. 25-28),postanowienie SO w Rzeszowie z 30.04.2008 r. I Cz 245/08 (k. 29).

Powód na drodze postępowania podatkowego i sądowo-administracyjnego zakwestionował słuszność obciążenia podatkiem dochodowym od osób fizycznych świadczenia, jakie zostało zajęte przez pozwanego Komornika. Składała w tym zakresie skargi na interpretację indywidualną Ministra Finansów z 17-08-2010 r. Ostatecznie Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie nie podzielił jego stanowiska, gdyż kwota podlegająca wypłacie przez syndyka masy upadłości zakwalifikowana została jako podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych przychód ze stosunku pracy .

Dowód: odpis wyroku WSA w Rzeszowie z 20.01.2011 r. I SA/RZ796/10 (k. 31), odpis wyroku NSA z 16.01.2013 r. II FSK 1027/11 (k.42. 434-438).

Powód pismem z dnia 30 sierpnia 2013 roku wezwał pozwany Bank do zapłaty kwoty 41 627,55 zł stanowiącej nienależnie pobrane w postępowaniu komorniczym II Km 189/03, 50% świadczenia wynikającego z wierzytelności przysługującej powodowi wobec (...) sp. z o.o. w R.. Wskazał, że domaga się również zapłaty odsetek liczonych od kwoty 33 672,55 zł od dnia 23.12.2004 r. do dnia zapłaty i od kwoty 7 955 zł od dnia 17.08.2006 r. do dnia zapłaty. Pozwany odmówił wypłaty.

Dowód: pisma powoda do pozwanego z 30.08.2013 r. (k. 43 i 46), odpowiedź pozwanego z 17.04.2013 r. (k. 47).

Powód nadal pozostaje dłużnikiem pozwanego Banku. Na dzień 22.07.2015 roku suma, do zapłaty której zobowiązany jest powód wynosiła 1.841.867,73 zł , w tym kapitał 465.499,40 zł oraz odsetki 1.376.368,33 zł.

Dowód: oświadczenie Banku z dnia 22.07.2015 r. (k. 187), zeznania powoda (k. 532-534).

Postanowieniem z dnia 12 maja 2009 roku pozwany Komornik umorzył postepowanie egzekucyjne prowadzone pod sygn. akt II Km 189/03. Koszty postępowania ustalono na kwotę 13 956,43 zł i obciążono nimi dłużnika. Postanowienie zostało doręczone pozwanemu w dniu 21 maja 2009 roku.

Dowód: postanowienie z dnia 12.05.2009 r. (k. 406), potwierdzenie odbioru (k. 407).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zebrany w sprawie materiał dowodowy w postaci dokumentów wskazanych szczegółowo pod poszczególnymi elementami stanu faktycznego oraz zeznań powoda. Dokumenty, które legły u podstaw ustaleń, sąd uznał w całości za autentyczne i wiarygodne. Nie ujawniły się też jakiekolwiek okoliczności, które dawałyby podstawę do dokonania z urzędu negatywnej oceny tych dokumentów. Stąd też omawiane dowody zachowują w pełni właściwą dla siebie moc dowodową nadaną przepisami art. 244 i 245 k.p.c. Zeznania powoda W. W. (1) również zostały uznane za wiarygodne, gdyż były one zbieżne z pozostałym materiałem dowodowym zebranym w sprawie, a w szczególności z dokumentacją przedłożoną w toku postępowania.

Sąd rozważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu.

W pierwszej kolejności rozważania należy rozpocząć od kwestii mającej kluczowe znaczenie z punktu widzenia uwzględnienia powództwa, a mianowicie od oceny podniesionego przez wszystkich pozwanych zarzutu przedawnienia roszczenia o zapłatę kwoty 113.786,87 zł w zakresie w jakim związane ono było z zajęciem przez Komornika S. R. całości wierzytelności powoda przysługującej mu wobec (...) sp. z o.o.

Powód W. W. (1) wystąpił z powództwem o zapłatę przeciwko Komornikowi Sądowemu S. R. opierając swoje żądanie na twierdzeniu o doznaniu szkody, jakiej doznał na skutek działania pozwanego komornika przy wykonywaniu czynności egzekucyjnych w postępowaniu o sygnaturze II Km 189/03, to jest zajęcia wierzytelności powoda przysługującej mu wobec (...) sp. z o.o. bez ograniczenia tego zajęcia do 50% wysokości wierzytelności. Powód żądał zasądzenia solidarnie od Komornika Sądowego S. R. oraz Skarbu Państwa – Prezesa Sądu Okręgowego R. kwoty 108 238,98 zł oraz wyłącznie od pozwanego Komornika Sądowego zasądzenia kwoty 5 547,89 zł jako zwrotu nienależnie pobranej opłaty. Powód wskazywał, że powyższych kwot domaga się jako odszkodowania na zasadzie art. 23 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku o komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. z 1997r. Nr 133, poz. 882 ze zm., dalej: „u.k.s.e.”).

Sąd uznał, że podstawę prawną odpowiedzialności komornika za wyrządzenie szkody reguluje ww. przepis art. 23 u.k.s.e., zgodnie z którym komornik jest obowiązany do naprawienia szkody wyrządzonej przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu czynności, a Skarb Państwa jest odpowiedzialny za szkodę solidarnie z komornikiem. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego w tej materii, w postępowaniu sądowym w sprawie dotyczącej solidarnej odpowiedzialności Skarbu Państwa z komornikiem, czynności procesowe - zgodnie z art. 67 § 2 k.p.c. powinien podejmować za Skarb Państwa organ sądu. Stosownie do art. 22 § 3 ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych prezes sądu okręgowego wykonuje czynności administracji sądowej w stosunku do sądów rejonowych na obszarze właściwości sądu okręgowego oraz sprawuje nadzór nad działalnością tych sądów. A zatem organem właściwym jest prezes sądu okręgowego sprawujący nadzór nad sądem rejonowym, przy którym działa komornik. W przedmiotowej sprawie nadzór nad pozwanym S. R. jako Komornikiem Sądowym przy Sądzie Rejonowym w R. sprawował i sprawuje Prezes Sądu Okręgowego w R..

Przepis art. 23 u.k.s.e. obejmuje w sensie przedmiotowym wszystkie czynności komornika wymienione w art. 2 u.k.s.e., a więc komornik ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą zarówno wtedy, gdy wykonuje czynności egzekucyjne w sprawach cywilnych, jak i wtedy, gdy podejmuje inne czynności przekazane na podstawie odrębnych przepisów. W świetle uregulowania przyjętego w przepisie art. 23 u.k.s.e., stanowiącym samodzielną podstawę solidarnej odpowiedzialności komornika i Skarbu Państwa, przyjmuje się, że nie jest to odpowiedzialność ani na zasadzie winy, ani na zasadzie ryzyka, wystarcza sama niezgodność z prawem działania lub zaniechania komornika przy wykonywaniu czynności. Celem takiego uregulowania jest zagwarantowanie standardu odpowiedzialności komornika i Skarbu Państwa do wymagań art. 77 Konstytucji RP. Zgodnie z art. 1 u.k.s.e. komornik sądowy jest funkcjonariuszem publicznym, jako organ władzy publicznej wykonuje powierzone mu przez ustawę czynności związane z przymusowym wykonywaniem orzeczeń sądowych a także inne zadania powierzone przez ustawę. Jego odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przy wykonywaniu władzy publicznej mieści się zatem w ramach konstytucyjnego modelu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną wskutek niezgodnych z prawem działań organów władzy publicznej (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 czerwca 2015 r. II CSK 544/14 Legalis nr 1310190).

Zaznaczyć trzeba, że z uwagi na treść art. 421 k.c. przepisów art. 417, art. 417 ¹ i art. 4172 k.c. nie stosuje się w sytuacji, kiedy o odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przy wykonywaniu władzy publicznej jest uregulowana w przepisach szczególnych, a takową w sporze stanowi przepis art. 23 u.k.s.e.

Niewątpliwie przewidziana przepisem art. 23 u.k.s.e. odpowiedzialność odszkodowawcza komorników, jest deliktowa i aby w ogóle zaistniała, muszą zostać wykazane ogólne przesłanki odpowiedzialności deliktowej, do których należy szkoda w znaczeniu uszczerbku w dobrach osoby poszkodowanej, fakt (zdarzenie), z którym ustawa łączy obowiązek odszkodowawczy (zdarzeniem tym według art. 23 u.k.s.e. jest niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie komornika), związek przyczynowy między faktem (zdarzeniem) a szkodą.

Sąd nie rozpatrywał wyżej wymienionych przesłanej odpowiedzialności deliktowej Komornika, gdyż w pierwszym rzędzie przeszedł do oceny podniesionego zarzutu przedawnienia roszczenia, który okazał się zasadny. W przepisie art. 442 ¹ § 1 k.c. ustawodawca sformułował ogólne reguły określające termin przedawnienia roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym, z którego wynika, że przedawnienie następuje z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia, jednakże termin ten nie może być dłuższy niż 10 lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Jednocześnie ustawodawca określił dwa istotne odstępstwa od tych reguł: dla przedawnienia roszczeń deliktowych, jeżeli szkoda wynikła ze zbrodni lub występku (art. 442 ¹ § 2 k.c.), oraz dla roszczeń o naprawienie szkód na osobie (art. 442 ¹ § 3 k.c.).

Nie może jednak ujść z pola widzenia, że art. 442 ¹ § 1 k.c. wprowadzono ustawą z dnia 16 lutego 2007 roku o zmianie ustawy - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2007 r., Nr 80, poz. 538). Zawarty w powołanej ustawie przepis intertemporalny (art. 2) nakazuje do roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym powstałych przed dniem jej wejścia w życie, to jest przed dniem 10 sierpnia 2007 roku, a według przepisów dotychczasowych we wskazanym dniu jeszcze nieprzedawnionych stosować przepisy art. 442 ¹ k.c. Mając na uwadze, że w dniu 10 sierpnia 2007 roku, przy uwzględnieniu ówcześnie obowiązującego art. 442 k.c. roszczenie strony powodowej nie było przedawnione to o skuteczności podniesionego zarzutu przedawnienia będzie decydować brzmienie przywołanego już art. 442 ¹ § 1 k.c.

Początkiem biegu trzyletniego terminu przedawnienia z art. 442 ¹ §1 k.c. jest chwila dowiedzenia się przez poszkodowanego o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. W realiach niniejszej sprawy zdarzenie wywołujące szkodę to jest zajęcie wierzytelności przez pozwanego S. R. jako Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w R. miało miejsce w dniu 19 listopada 2004 roku, a powód wytoczył pozew w dniu 8 grudnia 2014 roku, a więc po upływie trzyletniego terminu przedawnienia roszczenia o charakterze deliktowym. Istotna jest jednak okoliczność, ustalenia czasu w jakim powód powziął wiadomość o szkodzie i jej sprawcy. Z przedłożonych dokumentów - w tym postanowienia Sądu Rejonowego w Łańcucie z dnia 14 stycznia 2008 r., pisma syndyka informującego powoda o zajęciu wierzytelności przez komornika z dnia 13 grudnia 2014 roku z adnotacją, że powód odebrał je 14 sierpnia 2016 roku, a także pisma powoda z dnia 16 sierpnia 2006 roku, w którym wnioskuje o wstrzymanie egzekucji i zwrot do tej pory wyegzekwowanych kwot, treści skargi na czynności komornika z dnia 31 sierpnia 2016 roku – jednoznacznie wynika, że powód w drugiej połowie sierpnia 2006 roku, a dokładnie 14 sierpnia 2016 roku (kiedy odebrał kserokopie dokumentów od syndyka k. 21) miał pełną wiedzę na temat czynności komornika w postaci zajęcia wierzytelności, z czym łączy fakt powstania po jego stronie szkody. Powód zdawał sobie również sprawę z tego, że syndyk wpłacił na konto komornika kwotę z tytułu zajętej wierzytelności i już wówczas podnosił, że domaga się jej zwrotu wraz z odsetkami. W tym okresie powód dysponował zatem wiedzą zarówno o szkodzie jak i osobie obowiązanej do jej naprawienia. Tym samym roszczenie powoda, zgodnie z jednoznacznym brzmieniem art. 442 ¹ § 1 k.c. przedawniło się w drugiej połowie sierpnia 2009 roku.

Wskazać przy tym należy, że początkiem biegu trzyletniego terminu przedawnienia z art. 442 ¹ §1 k.c. jest chwila dowiedzenia się przez poszkodowanego o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia, a nie w moment uzyskania pewności co do związku przyczynowego między zdarzeniem a jego skutkiem w postaci szkody (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 marca 2014 r., I PK 213/13, LEX nr 1466624). Przepis ten wiąże rozpoczęcie biegu przedawnienia z powzięciem przez poszkodowanego wiadomości o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia, a nie o zakresie szkody, czy trwałości jej następstw. Ustalenie wiedzy poszkodowanego o szkodzie nie jest rekonstrukcją rzeczywistego stanu świadomości poszkodowanego, lecz stanowi przypisywanie mu świadomości wystąpienia szkody według kryteriów zrelatywizowanych do właściwości podmiotowych poszkodowanego, dostępnej mu wiedzy o okolicznościach wyrządzenia szkody oraz zasad doświadczenia życiowego, w szczególności co do powiązania zaistniałej szkody z określonym czynem niedozwolonym (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 13 maja 2014 r., I ACa 1475/13, LEX nr 1477184). Dla rozpoczęcia biegu terminu przedawnienia nie jest zatem konieczne posiadanie pełnej wiedzy, co do jej rozmiaru i wystarczająca w tym zakresie była sama świadomość powoda, że czynność komornika w postaci zajęcia wierzytelności mogły doprowadzić do jego szkody. Powód miał taką świadomość co wynika z treści skargi na czynność komornika z jaką wystąpił do sądu powszechnego we wrześniu 2006 roku. Już wówczas powód powoływał się bowiem na konieczność zwrotu przez komornika kwot wyegzekwowanych na rzecz pozwanego Banku na skutek zajęcia wierzytelności w dniu 19 listopada 2004 roku. Tym samym należało brać pod uwagę obiektywną możliwość oceny, czy szkoda wystąpiła na skutek działania pozwanego, a taką obiektywną możliwość posiadał powód w momencie, gdy dowiedział się o zajęciu wierzytelności to jest w dniu 14 sierpnia 2006 roku.

W odniesieniu do odszkodowania w kwocie 5 547,89 zł jako zwrotu nienależnie pobranej przez komornika opłaty w postępowaniu egzekucyjnym, Sąd uznał, że termin przedawnienia tego roszczenia rozpoczął swój bieg w dniu 21 maja 2009 roku. Tego dnia nastąpiło skuteczne doręczenie powodowi postanowienia komornika o umorzeniu postępowania i ustaleniu kosztów postępowania przy obciążaniu nimi powoda. Przyjąć zatem należało, że powód uzyskał wiadomość o wystąpieniu szkody i osobie obowiązanej do jej naprawienia z momentem doręczenia ww. postanowienia. W tym momencie rozpoczął bieg termin przedawnienia roszczenia powoda w stosunku do pozwanego komornika, który zakończył się w dniu 20 maja 2012 roku. Przeto w momencie wniesienia pozwu roszczenie o zapłatę kwoty 5 547,89 zł było przedawnione.

Mając na uwadze uwzględnienie zarzutu przedawnienia w stosunku do pozwanego Komornika Sądowego S. R. i Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w R., Sąd oddalił powództwo w całości.

Odrębnie należało rozważyć zarzut przedawnienia roszczenia zgłoszony przez pozwany Bank (...) S.A. w W.. Wskazać należy, że podstawę prawną roszczenia zgłoszonego wobec pozwanego Banku stanowił art. 405 k.c. w zw. z art. 410 k.c. Powód domagał się bowiem zwrotu kwoty 36 079,66 zł jako nienależnie wyegzekwowanej połowy wierzytelności powoda wobec (...) sp. z o.o. w postępowaniu komorniczym II Km 189/03. W ramach tego postępowania egzekucyjnego pismem z dnia 19 listopada 2004 roku skierowanym do syndyka masy upadłości (...) sp. z o.o. zajęta została przez organ egzekucyjny wierzytelność o wypłatę przypisanych mu w liście wierzytelności i ujętych w planach podziału masy upadłości kwot w łącznej wysokości 83 255,10 zł. W wyniku realizacji tego zajęcia na poczet spłaty egzekwowanego długu faktycznie przekazane zostały pozwanemu Bankowi jako wierzycielowi kwoty w łącznej wysokości 72 159,32 zł.

Bezsporne w sprawie było, że na konto komornika ww. kwota wpłynęła w dwóch ratach – kwota w dniu 23 grudnia 2004 roku, a druga część w wysokości 15 910,01 zł w dniu 17 sierpnia 2006 roku.

Mając na uwadze treść art. 117 k.c. i art. 118 k.c. oraz fakt, że brak jest szczególnego uregulowania okresu przedawnienia dla roszczeń z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia, uznać należy, że znajdzie do nich zastosowanie ogólny termin przedawnienia określony w art. 118 k.c., a mianowicie okres dziesięcioletni. Kolejną kwestią poza wyznaczeniem terminu przedawnienia jest ustalenie kiedy nastąpiła wymagalność tego roszczenia, co wyznacza początek biegu przedawnienia.

Sąd przyjął, że początek biegu przedawnienia roszczeń dochodzonych przez powoda należy określić stosownie do art. 120 § 1 zdania drugiego k.c. Przepis zawarty w zdaniu drugim przewiduje wyjątek od wyrażonej w zdaniu pierwszym reguły łączącej rozpoczęcie biegu przedawnienia z nadejściem dnia wymagalności roszczenia. Bieg terminu przedawnienia roszczeń, których wymagalność zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, rozpoczyna się nie od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne, lecz od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie. Rozpoczęcie biegu terminu przedawnienia może tu więc wyprzedzić nadejście dnia wymagalności roszczenia. Celem takiego rozwiązania jest uwolnienie dłużnika od pozostawania w niepewności przez nieograniczony czas co do swej sytuacji prawnej, wobec bowiem tego, że dokonanie czynności warunkującej wymagalność roszczenia zależy tylko od woli wierzyciela, może on podjąć tę czynność nawet po upływie bardzo długiego okresu od powstania zobowiązania.

Objęcie hipotezą normy art. 120 § 1 zdanie drugie k.c. roszczeń wynikających z zobowiązań bezterminowych powinno konsekwentnie prowadzić do przyjęcia, że czynnością uprawnionego, od podjęcia której zależy wymagalność roszczeń wynikających z zobowiązań bezterminowych, jest przewidziane w art. 455 in fine k.c. wezwanie dłużnika przez wierzyciela do wykonania zobowiązania, a bieg przedawnienia tych roszczeń rozpoczyna się w dniu, w którym świadczenie powinno być spełnione, gdyby wierzyciel wezwał dłużnika do wykonania zobowiązania w najwcześniej możliwym terminie. Biorąc pod uwagę, że najwcześniej możliwym terminem wezwania dłużnika przez wierzyciela do wykonania zobowiązania jest chwila powstania zobowiązania, dłużnik zaś, zgodnie z art. 455 in fine k.c., ma spełnić świadczenie niezwłocznie po wezwaniu, dniem rozpoczęcia biegu terminu przedawnienia powinien być dzień odległy od daty powstania zobowiązania o okres niezbędny do spełnienia świadczenia, przy założeniu, że dłużnik działałby - uwzględniając całokształt okoliczności rzutujących na wykonanie zobowiązania - bez nieuzasadnionej zwłoki (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 kwietnia 2003 r. I CKN 316/01, SIP Legalis nr 64178).

W okolicznościach przedmiotowej sprawy powód mógł wezwać pozwany Bank o zwrot nienależnych świadczeń bezpośrednio po ich spełnieniu, tj. po dniu 24 grudnia 2004 roku wezwać o zapłatę pierwszej wyegzekwowanej przez komornika sądowego kwoty 67 3455,10 zł, a po dniu 17 sierpnia 2006 roku o zwrot następnej kwoty 67 3455,10 zł. Sąd przyjął, że momentem, w którym ewentualnie doszło do bezpodstawnego wzbogacenia był dzień przekazania wyegzekwowanych środków pieniężnych na rachunek pozwanego Banku. Okoliczności sprawy nie wskazują takich dat, jednak przelew na rachunek pozwanego nie mógł być dokonany wcześniej niż przelewy dokonane przez syndyka na konto komornika, zatem bieg terminu przedawnienia również nie rozpoczął się wcześniej niż 23 grudnia 2004 roku i 17 sierpnia 2006 roku. W konsekwencji w momencie wniesienia pozwu roszczenia nie uległy przedawnieniu, albowiem pozew został wniesiony w dniu 8 grudnia 2014 roku, czyli zanim upłynął dziesięcioletni termin przedawnienia liczony od wyżej wskazanych dat.

Sąd nie znalazł podstaw, aby początek biegu terminu przedawnienia liczyć od daty zajęcia wierzytelności przez komornika w dniu 19 listopada 2004 roku. Byłoby to sprzeczne z wyżej opisanymi zasadami. Wskazać należy, że w dniu dokonania zajęcia komorniczego nie nastąpiło przesunięcie środków finansowych na rachunek pozwanego Banku, a zatem powód nie mógł kierować do pozwanego Banku wezwań o zwrot nienależnie pobranych kwot. W przedmiotowej sprawie samo zajęcie wierzytelności przez komornika nie rozpoczęło biegu terminu przedawnienia. Zajęcie nie spowodowało po stronie dłużnika zmniejszenia aktywów, a w związku z tym u wierzyciela zwiększenia aktywów.

Zwrócić także należy uwagę, że rozpoczęcie biegu terminu przedawnienia jest - zgodnie z ogólną regułą obowiązującą w zakresie przedawnienia roszczeń - niezależne od świadomości uprawnionego co do przysługiwania mu roszczenia. Dlatego bez znaczenie jest świadomość powoda o momencie kiedy pozwany Komornik dokonał transferu środków pieniężnych na rachunek Banku.

Przechodząc do oceny zasadności roszczenia o zapłatę kwoty 33 672,55 zł wskazać należy, że zgodnie z art. 405 k.c. kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść mająt­kową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdy­by to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. Zgodnie z dyspozycją art. 405 k.c. powstanie roszczenia o zwrot wzbogacenia następuje w sytuacji, gdy nastąpiło uzyskanie korzyści ma­jątkowej (wzbogacenie) jednej osoby kosztem majątku innej osoby (zuboże­nie), wzbogacenie i zubożenie pozostawały ze sobą w związku, a samo wzbo­gace­nie nastąpiło bez podstawy prawnej. Przez brak podstawy prawnej należy rozumieć sytuację, w której uzyska­nie korzyści majątkowej nie znajdowało usprawiedliwienia w przepisie ustawy, ważnej czynności prawnej, prawomocnym orzeczeniu sądu albo akcie admini­stracyjnym.

Po myśli art. 410 § 1. k.c. prze­pisy artykułów poprzedzających, tj. 405 k.c. – 409 k.c. stosuje się w szcze­gól­ności do świadczenia nienależnego. Świadcze­nie jest zaś nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany wzglę­dem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub za­mie­rzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zo­bo­wiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia (art. 410 § 2. k.c.). Nienależne świadczenie jest szczególnym przypadkiem bezpodstawnego wzbogacenia i odróżnia się od pozostałych przypadków bezpodstawnego wzbogacenia źródłem powstania bowiem do zaistnienia tego zobowiązania dochodzi w wyniku spełnienia świadczenia przez zubożonego a nie przez jakiekolwiek inne przesunięcia majątkowe, niebędące świadczeniem jak w pozostałych wypadkach bezpodstawnego wzbogacenia. Zatem przyczyną powstania roszczenia z tytułu nienależnego świadczenia pozostaje bezpodstawność (bez podstawy prawnej) przesunięcia majątkowego a zatem jego „niesłuszność” (por. wyrok SN z dnia 21.11.1966 r., II PR 512/66, LEX 6075). Brak podstawy prawnej oznacza brak causae świadczenia lub jej wadliwość (por. wyrok SA w Szczecinie z dnia 7.02.2014 r., I ACa 724/13).

W świetle ustalonego stanu faktycznego w niniejszej sprawie nie budziło wątpliwości, że pomiędzy stronami postępowania istniała pod­stawa zobowiązująca do świadczenia przez powoda na rzecz pozwanego Banku a to tytuł wykonawczy w postaci nakazu zapłaty Sądu Okręgowego w Rzeszowie z dnia 17 stycznia 2002 roku zaopatrzony w klauzulę wykonalności, a zatem przekazanie tych środków nie mogło stanowić nienależnego świadczenia w rozumieniu treści art. 410 § 2 k.c. Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 12.03.2015 r. wskazał, że odpowiedzialność z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia ma charakter subsydiarny i wchodzi w grę tylko wówczas, gdy nie ma innej podstawy odpowiedzialności. Roszczenia z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia (art. 405 k.c.) ewentualnie nienależnego świadczenia (art. 410 k.c.) mogą być dochodzone tylko w przypadku, gdy uzyskanie korzyści majątkowej lub też świadczenia majątkowego nie znajduje usprawiedliwienia w przepisie ustawy, ważnej czynności prawnej, prawomocnym orzeczeniu sądowym albo akcie administracyjnym (por. Wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 16.05.2014 r., I ACa 284/14, LEX nr 1793956, Wyrok SN z dnia 7.10.2010 r., IV CSK 95/10, LEX nr 898261).

W przedmiotowej sprawie Sąd mając na uwadze powyższe rozważania doszedł do przekonania, że roszczenia dochodzonego pozwem nie można uwzględnić w oparciu o przepisy bezpodstawnego wzbogacenia, w tym uznać za nienależne świadczenie. Wbrew przedstawianym przez powoda argumentom, pozwany Bank dochodząc swojej należności w postępowaniu egzekucyjnym działał zgodnie z przepisami prawa, a prawidłowość czynności komornika dokonywanych w jego ramach nie została skutecznie podważona w trybie do tego przewidziany czyli w drodze skargi na czynność komornika. Powód co prawda podjął taką inicjatywę, ale sąd powszechny prawomocnym orzeczeniem skargę oddalił. Zwrócić należy uwagę, że tytuł wykonawczy na podstawie, którego prowadzona była egzekucja przeciwko powodowie w żadnej części nie został pozbawiony wykonalności. Pozwany Bank był i jest nadal uprawniony do egzekucji całości objętej nim należności. Powód w niniejszym postępowaniu próbuje ponownie podważyć prawomocne orzeczenie Sądu, którym oddalono jego skargę na czynność komornika w postaci zajęcia wierzytelności. Dostrzeżenia wymaga, że zgodnie z art. 365 § 1 k.p.c. orzeczenie prawomocne - postanowienie Sądu Rejonowego w Łańcucie z dnia 14 stycznia 2008 r., sygn. akt I Co 165/07 - wiąże nie tylko strony oraz Sąd, który je wydała, ale także inne Sądy, a także inne organy państwowe oraz organy administracji publicznej. W związku z powyższym nie sposób zgodzić się z twierdzeniami powoda, że pozwany uzyskał kwotę 33 672,55 zł bez podstawy prawnej, albo że podstawa ta odpadła po spełnieniu świadczenia. Powoływane przez powoda orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, nie odnosiło się do możliwości zajęcia wierzytelności powoda przysługującej mu od (...) w R. na zasadzie art. 833 § 1 k.p.c., ale rozstrzygało o kwestii obowiązku podatkowego powoda w kontekście uzyskanego przychodu ze stosunku pracy. Interpretacja przepisów podatkowych nie na jednak wpływu na prawomocne orzeczenie sądu powszechnego i nie powoduje utraty jego mocy. Sąd powszechny oraz sądy administracyjne na gruncie uregulowań odmiennych i służących innym celom dokonywały wykładni pojęć przychodu ze stosunku pracy i wynagrodzenia za pracę. Brak jest tożsamości tych pojęć i nie można na podstawie wyroku sądu administracyjnego dotyczącego kwestii zwolnienia od podatku obecnie podważać skuteczności egzekucji cywilnoprawnej.

Wskazać trzeba, że dyspozycja art. 405 k.c. wyznacza trzy podstawowe przesłanki do powstania roszczenia o zwrot wzbogacenia, mianowicie: wymaga się, aby doszło do wzbogacenia majątku jednej osoby, uzyskanego kosztem majątku innej osoby, by wzbogacenie i zubożenie pozostawało ze sobą w związku w tym znaczeniu, że wzbogacenie jest wynikiem zubożenia, a zatem by miały wspólne źródło, oraz by wzbogacenie nastąpiło bez podstawy prawnej. W judykaturze podkreślono, że bez znaczenia jest, w wyniku jakiego zdarzenia nastąpiło wzbogacenie; może to być działanie wzbogaconego, zubożonego, osoby trzeciej, a także jakiekolwiek inne zdarzenie. Istotnym jest jedynie, by w wyniku tego zdarzenia nastąpiło przesunięcie korzyści z majątku zubożonego do majątku wzbogaconego (wyrok SN z dnia 23 listopada 1998 r., II CKN 58/98, LEX nr 55389). Mając na uwadze powyższe Sąd przychyla się do twierdzeń pozwanego Banku, że w niniejszej sprawie nie można mówić zubożeniu powoda. Suma uzyskana w ramach egzekucji sądowej została bowiem zaliczona na poczet spłaty długu powoda i to w jego majątku zmniejszyły się pasywa. Pozwany Bank nie pozyskał dodatkowych funduszy, ale otrzymał jedynie zwrot tego, co wcześniej wydatkował z własnego majątku tytułem udzielonego kredytu.

W tej sytuacji działania pozwanego nie można w żadnym razie uznać za pozbawione podstawy prawnej. To zaś powoduje, że nie ponosi on odpowiedzialności ani na podstawie art.405 kodeksu cywilnego, a także dalszej odpowiedzialności odszkodowawczej i w wysokości 72 159,32 zł. Za podstawę prawną tak sformułowanego roszczenia uznać należy przepis art. 415 k.c. Stanowi on, że kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Do przesłanek odpowiedzialności deliktowej należą: zdarzenie, z którym system prawny wiąże odpowiedzialność na określonej zasadzie, oraz szkoda i związek przyczynowy między owym zdarzeniem a szkodą. Przytoczony wyżej przepis stanowi, że sprawca ponosi odpowiedzialność deliktową na zasadzie winy. Ustawodawca nie definiuje pojęcia winy. W judykaturze i piśmiennictwie przyjmuje się, że zawinione mogą być kwalifikowane wyłącznie zachowania bezprawne, przy czym za bezprawne należy kwalifikować czyny zakazane przez przepisy prawne obowiązujące w Polsce, bez względu na ich źródła, jak i za bezprawne uznaje się także zachowania sprzeczne z zasadami współżycia społecznego albo dobrymi obyczajami, a więc normami moralnymi powszechnie akceptowanymi w całym społeczeństwie lub grupie społecznej, nakazującymi lub zakazującymi określonego zachowania, mimo iż nie jest ono nakazane lub zakazane normą prawną (por. Z. Banaszczyk (w:) K. Pietrzykowski, Komentarz, t. I, 2005, nb 23; G. Bieniek (w:) G. Bieniek, Komentarz, t. I, 2009, s. 296-297; W. Czachórski (w:) System prawa cywilnego, t. III, cz. 1, s. 534; W. Dubis (w:) E. Gniewek, Komentarz, 2008, art. 415, nb 12; P. Machnikowski (w:) System prawa prywatnego, t. 6, s. 381; Z. Radwański, A. Olejniczak, Zobowiązania, 2008, nb 500).

Wobec braku bezprawności zachowania pozwanego, nie można przypisać mu winy. Pozwany w ramach porządku prawnego, na podstawie przepisów o egzekucji w postępowaniu cywilnym egzekwował swoje należności. Powód nie wskazał jaką normę prawną naruszył pozwany. Ponadto powód nie wykazał wysokości szkody. Zgodnie z art. 361 § 2 k.c. naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć gdy mu szkody nie wyrządzono. Ustalenie rozmiaru poniesionej szkody musi odbywać się w oparciu o dające się zweryfikować kryteria. Ponadto zodnie z ogólną zasadą rozkładu ciężaru dowodu statuowaną przez art. 6 k.c. w związku z art. 232 zd. 1 k.p.c. to na stronie powodowej spoczywał ciężar udowodnienia zarówno faktu poniesienia szkody oraz jej rozmiarów. Powód natomiast nie wykazał w oparciu o przedstawione dowody, aby doznał szkody i to we wskazanej wysokości. Powyższe doprowadziło do oddalenia w całości żądań powoda zgłoszonych wobec pozwanego Banku (...) S.A. w W..

O kosztach postępowania orzeczono po myśli art. 98 § 1 k.p.c. Zgodnie z wyrażoną w tym przepisie zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, powód jako strona przegrywająca sprawę powinien zwrócić stronie pozwanej koszty procesu. Na koszty powstałe w toku niniejszego postępowania złożyły się koszty trzech profesjonalnych pełnomocników w wysokości jednostkowej 3 600 zł ustalone zgodnie z § 2 ust 1 i 2 w zw. z § 6 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 z 2002 roku ze zmianami) oraz koszty opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł. Wobec powyższego Sąd zasądził od powoda na rzecz każdego z pozwanych kwotę 3 617 zł.