Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powód B. (...) (...)y Fundusz (...) z siedzibą w G. w pozwie wniesionym w elektronicznym postępowaniu upominawczym przeciwko T. B. wniósł o zapłatę kwoty 21.444,83 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. W uzasadnieniu podano, że powód był związany z pierwotnym wierzycielem umową kredytu. Powód podał, że pozwany nie zwrócił spornej kwoty, wskazał też, że wystawił wyciąg z ksiąg (...). Powód podał też, że nabył w drodze umowy od pierwotnego wierzyciela wierzytelność względem powoda. Powód wzywał pozwanego do zapłaty, ale pozwany do chwili wniesienia pozwu nie dokonał spłaty zadłużenia.

Nakazem zapłaty z 17.10.2012 r. Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie w elektronicznym postępowaniu upominawczym orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

Pozwany w sprzeciwie wniósł o uchylenie nakazu zapłaty i oddalenie powództwa. Pozwany zakwestionował dopuszczalność zawarcia umowy pomiędzy pierwotnym wierzycielem a powodem, podniósł też zarzut przedawnienia roszczenia.

W uzupełnieniu pozwu powód wskazał, że pozwany w dniu 12 września 2008 roku zawarł z (...) Bank S.A. umowę kredytu gotówkowego, na podstawie której pozwany uzyskał kwotę 14.970,06 złotych. Pozwany nie wywiązał się z obowiązku terminowego zwrotu uzyskanej kwoty, w związku z tym (...) Bank S.A. w dniu 13 listopada 2009 roku wypowiedział umowę kredytu i wezwał pozwanego do spłaty zaległych należności. Następnie w dniu 2 sierpnia 2010 roku bank wystawił bankowy tytuł egzekucyjny, który po nadaniu klauzuli wykonalności, stanowił podstawę do wszczęcia przeciwko pozwanemu postępowania egzekucyjnego, na wniosek banku z dnia 16 września 2010 roku. Prowadzone postępowanie egzekucyjne zostało umorzone w dniu 12 lipca 2012 roku. Na podstawie cesji wierzytelności z dnia 26 kwietnia 2011 roku powód stal się wierzycielem pozwanego i domaga się zapłaty istniejącego zobowiązania pozwanego wraz z odsetkami, w kwocie wyliczonej w uzasadnieniu pozwu. Jednocześnie powód wskazał, iż w sprawie nieskuteczny jest zarzut przedawnienia jego roszczenia z uwagi na to, że

poprzedni wierzyciel skierował swoją wierzytelność na drogę postępowania egzekucyjnego, co skutkowało przerwą biegu przedawnienia.

Wyrokiem z dnia 27 marca 2013 roku w sprawie VI C 270/13 Sąd Rejonowy w Świeciu, VI Zamiejscowy Wydział Cywilny w Tucholi zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 21.444,83 zł z ustawowymi odsetkami od kwoty 21.091,12 zł od dnia 28.08.2012 roku do dnia zapłaty (pkt 1), zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.686 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt 2) i nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Świeciu kwotę 804 zł tytułem kosztów sądowych (pkt 3).

Powyższy wyrok Sąd I instancji wydał w oparciu o następujące ustalenia faktyczne:

W dniu 12 września 2008 roku T. B. zawarł z (...) Bankiem S.A. umowę kredytu gotówkowego w kwocie 14.970,06 złotych.

Pozwany nie wywiązał się z warunków umowy i została ona wypowiedziana przez kredytujący bank w dniu 13 listopada 2009 roku, a następnie wystawiony został przez kredytujący bank w dniu 2 sierpnia 2010 roku bankowy tytuł egzekucyjny, któremu Sąd Rejonowy w Tucholi nadał klauzulę wykonalności w sprawie I Co 1578/10.

Pismem z dnia 16 września 2010 roku (...) Bank S.A. złożył wniosek o wszczęcie egzekucji wobec pozwanego, na podstawie powyższego bankowego tytułu egzekucyjnego wraz z klauzulą.

Egzekucję prowadził Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowych w Tucholi M. W. w sprawie Km 950/10. Postępowanie egzekucyjne na wniosek wierzyciela zostało umorzone postanowieniem z dnia 12 lipca 2012 roku. W jego toku nie zostało zaspokojone nawet w części roszczenie wierzyciela.

W drodze umowy sprzedaży wierzytelności powód nabył wierzytelność, wynikającą z powyższej umowy kredytu gotówkowego, wobec pozwanego. Wysokość zobowiązania pozwanego, które zostało nabyte przez powoda, to kwota 19.192,18 złotych. Z uwagi na doliczenie do tej kwoty dalszych odsetek ustawowych zobowiązanie pozwanego na dzień 27 sierpnia 2012 roku wynosiło 21.444,83 złote.

Powód zawiadomił pozwanego o przelewie wierzytelności i wezwał do jej zapłaty.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów, których forma i treść nie budziły wątpliwości Sądu.

W tak ustalonym stanie faktycznym sąd pierwszej instancji - w ramach rozważań prawnych - wskazał, że powód miał legitymację czynną do dochodzenia zapłaty wierzytelności, którą nabył od pierwotnego wierzyciela, albowiem zgodnie z treścią art. 509 kc wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią, chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania, lecz takie ograniczenia w stosunku do umowy kredytu gotówkowego nie występowały, w szczególności same strony umowy nie zastrzegły innych postanowień w tej kwestii. W konsekwencji, w istniejącym wówczas stanie prawnym, powód mógł nawet bez zgody pozwanego wierzytelność nabyć i nawet sprzeciw pozwanego w tym przedmiocie nie miałby żadnego wpływu na skuteczność takiej umowy. To, że do cesji wierzytelności doszło wynika z przedłożonej umowy. Niezależnie od tego podnieść należy, że treści dokumentów, przedłożonych przez powoda wynika, że pozwany został zawiadomiony o cesji w dniu 8 września 2011 roku, co wynika z potwierdzenia odbioru przez matkę pozwanego w jego miejscu zamieszkania pism kierowanych przez powoda w tym przedmiocie (k. 70 akt). Odnosząc się do zarzutu pozwanego, jakoby doszło w tym zakresie do naruszenia przepisu art. 385 ³ pkt 5 kc słusznie powód podniósł, iż przepis ten. odnoszący się do niedozwolonych klauzul umownych, dotyczy przeniesienia praw strony umowy, jako kontrahenta, a zatem w przypadku, gdy umowa jeszcze obowiązuje i wiąże strony. W sprawie niniejszej taka sytuacja miejsca nie miała, albowiem doszło do wypowiedzenia umowy kredytu, a potem do przelewu wierzytelności z tej umowy (zadłużenia pozwanego), nie zaś do przeniesienia praw i obowiązków, wynikających z poszczególnych postanowień tej umowy. Powtórzyć trzeba za Sądem Najwyższym, że zaliczając w art. 385 ³ pkt 5 kc "przeniesienie praw i przekazanie obowiązków wynikających z umowy" do katalogu niedozwolonych postanowień umownych, ustawodawca miał na celu ochronę konsumenta przed nieoczekiwaną, dokonaną w nieprzewidywalnej dla niego chwili zmianą osoby kontrahenta zobowiązanego do świadczeń wynikających z umowy. Nie ustanowił natomiast zakazu zbywania wierzytelności bez zgody konsumenta. Sama zmiana osoby wierzyciela w odniesieniu do ściśle określonej wierzytelności nie prowadzi zresztą ani do zmiany tożsamości stosunku zobowiązaniowego ani do tak poważnych trudności dla dłużnika, że dla ochrony jego interesów należałoby jej zakazać. Za błędny należy uznać pogląd, że art. 385 ³ pkt 5 kc może być uznany za ustawowy zakaz przelewu wierzytelności w sytuacji, w której umowa nie zawiera określonych w nim postanowień. Artykuł 385 ³ kc dotyczy niedozwolonych

3

postanowień umownych i nie może znaleźć zastosowania do umowy, która takich postanowień nie zawiera. Ma on charakter reguły interpretacyjnej, która ukierunkowuje ocenę konkretnego postanowienia umowy w sytuacji, gdy zachodzą w tym przedmiocie wątpliwości. Oznacza to, że odnośne klauzule mogą zostać uznane za niedozwolone wobec konsumentów, a w razie wątpliwości powinny być za takie uznane (wyrok z dnia 26 września 2008 roku, V CSK 105/08. Lex nr 512022).

Po drugie, pozwany w żaden sposób nie uprawdopodobnił nawet tezy o nieistnieniu samej wierzytelności, z innych przyczyn, niż na skutek nieważnej, jego zdaniem, czynności cesji wierzytelności. Pozwany, poza jedynie twierdzeniami na piśmie w tym zakresie nie wskazał nie tylko dowodów, ale także logicznego uzasadnienia. Istnienie wierzytelności wynika natomiast z dokumentu - wyciągu z ksiąg rachunkowych (k. 31 akt), jak również z tego faktu, iż nadana została klauzula wykonalności na bankowy tytuł egzekucyjny, wystawiony przez poprzedniego wierzyciela pozwanego (...) Bank S.A. Pozwany nie zgłaszał zarzutu spełnienia świadczenia po dacie wystawienia tytułu egzekucyjnego. Wyliczenie zaś dochodzonego w sprawie roszczenia wynika z treści uzupełnionego powództwa.

Po trzecie wreszcie, także zarzut przedawnienia nie mógł zostać uwzględniony. Termin przedawnienia roszczenia powoda wynosił w tej sprawie 3 lata i wynikał z treści art. 118 kc. albowiem był związany z prowadzoną przez pierwotnego wierzyciela działalnością gospodarczą, bankową. Ten charakter wierzytelności nie zmienia się w związku z jej cesją na inny podmiot. Mając na uwadze datę wypowiedzenia umowy kredytu (13 listopad 2009 rok), której pozwany nie kwestionował, a z którą to datą roszczenie powoda stało się wymagalne, na podstawie art. 120 § 1 kc podnieść należy, iż roszczenie to nie uległo przedawnieniu i pozwany nie wykazał, aby do takiego przedawnienia doszło, w szczególności poprzez zastosowanie przepisu art. 554 kc, albowiem umowa nie dotyczyła sprzedaży, lecz czynności bankowej w postaci udzielenia kredytu gotówkowego na cele konsumpcyjne. Podnieść należy, że wraz ze skierowaniem sprawy na drogę postępowania egzekucyjnego, co nastąpiło we wrześniu 2010 roku (k. 52 akt), termin przedawnienia uległ przerwaniu, stosownie do treści art. 123 § 1 pkt 1 kc, który trwał do dnia umorzenia postępowania egzekucyjnego, to jest do dnia 12 lipca 2012 roku (art. 124 § 2 kc). Od tej daty przedawnienie roszczenia powoda biegnie na nowo, bo tak stanowi przepis art. 124 § 1 kc.

W konsekwencji powyższego Sąd zasądził od pozwanego dochodzone pozwem roszczenie, w całości (punkt 1 wyroku) na podstawie art. 509 § 2 kc i orzekł o kosztach

procesu zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, na podstawie art. 98 kpc i przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radcy prawnego oraz obciążył pozostałymi kosztami w postaci reszty opłaty sądowej należnej w sprawie w związku z jej charakterem, o którą nie była wzywana strona powodowa w związku z ciągłością postępowania (punkty 2 i 3 wyroku).

Apelację od powyższego wyroku Sądu Rejonowego wywiódł pozwany wnosząc w istocie o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości.

Uzasadniając swą apelację pozwany podniósł, że zawierając umowę cesji wierzytelności powód zastosował niedozwoloną klauzulę umowną, naruszając tym samym przepis art. 385 ³ pkt 5 kc. Ponadto wskazał, że naliczone przez powoda odsetki mają charakter lichwiarski i winny zostać umniejszone do wysokości 3,5% w skali roku, co więcej roszczenie odsetkowe uległo przedawnieniu. Podniósł nadto, że sąd winien w sprawie zastosować regułę wynikającą z art. 102 kpc i nie obciążać go kosztami procesu, a ponadto sąd bezprawnie obciążył go kosztami sądowymi na rzecz Skarbu Państwa w sytuacji, gdy był zwolniony od kosztów sądowych.

Powód wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych. Uzasadniając swoje stanowisko wskazał, że wyrok sądu I instancji jest prawidłowy, a apelujący powtarza jedynie argumentację przedstawioną wcześniej przed sądem rejonowym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego była niezasadna.

Ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji są prawidłowe i Sąd Okręgowy w pełni je podziela i przyjmuje za własne. Sąd Rejonowy dokonał właściwej analizy materiału dowodowego i na tej podstawie wysnuł trafne wnioski. Twierdzenia zawarte w apelacji, tak w zakresie naruszenia przepisów prawa materialnego, jak i przepisów proceduralnych nie mogły wpłynąć na postulowaną zmianę orzeczenia.

Sąd odwoławczy wskazuje, że w niniejszej sprawie powód wykazał dokumentami

5

poświadczonymi za zgodność z oryginałem przez pełnomocnika powoda występującego w sprawie, a będącego adwokatem, w trybie określonym wart. 129 § 2 i 3 kpc, że doszło do przejścia wierzytelności wobec pozwanego T. B. z (...) Banku S.A. w W. na rzecz B. (...) (...)o Funduszu (...) z siedzibą w G..

Z treści odpisów pozostałych dokumentów wynika natomiast, że pierwotnemu wierzycielowi przysługiwała wierzytelność wobec T. B. wynikająca z umowy kredytu gotówkowego (...) z dnia 12 września 2008 roku (k. 36-46) - której zawarcia nie kwestionował pozwany - a wreszcie wysokość wierzytelności wobec pozwanego (k. 48, 56, 57-58), w szczególności wynikająca z bankowego tytułu egzekucyjnego wystawionego przez bank, zaopatrzonego w sądową klauzulę wykonalności przesądzającego o istnieniu wierzytelności. Nie może nadto ujść uwadze sądu, wynikający z dokumentów, fakt złożenia przez dotychczasowego wierzyciela oświadczenia na piśmie - kierowanego do komornika prowadzącego wcześniej egzekucję przeciwko pozwanemu na rzecz dotychczasowego wierzyciela - o umorzenie egzekucji, a następnie umorzenia tej egzekucji postanowieniem komornika z dnia 12 lipca 2012 roku. W tej sytuacji - w ocenie sądu odwoławczego - prawidłowo i wszechstronnie przeprowadzona ocena zebranego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do ustalenia, że dotychczasowy wierzyciel (...) Bank S.A. dokonał cesji nieprzedawnionej wierzytelności wobec T. B. na rzecz powoda.

Wobec powyższego, skoro doszło do przelewu wierzytelności w umowie sprzedaży (art 510 kc), zgodnie z regulacją art. 509 kc na nabywcę przeszła wierzytelność i wszelkie związane z nią prawa. Powód może zatem domagać się od dłużnika spełnienia świadczenia z tytułu umowy kredytu z dnia 12 września 2008 roku, tj. spłaty kapitału, odsetek i kosztów (art. 353 kc).

Sąd odwoławczy podziela przy tym w pełni szeroko zaprezentowaną przez sąd I instancji argumentacją, w tym i pogląd Sądu Najwyższego, o dopuszczalności cesji wierzytelności w stosunkach z konsumentem sytuacji, gdy doszło już do wypowiedzenia umowy - tak jak w niniejszej sprawie. Zarzut naruszenia przepisu art. 385 ³ pkt 5 kc jest zatem całkowicie niezasadny.

Co do kolejnego zarzutu apelującego, a sprowadzającego się do zawyżenia stopy

6

odsetkowej w umowie z bankiem, to wskazać trzeba - jak wynika z paragrafu 3 umowy kredytu - że stopa odsetek nie przekracza dopuszczalnej wysokości odsetek wynikającej z reguły z art. 359 par. 2 ¹ kc. Domaganie się obniżenia stopy odsetek do wysokości 3,5% w stosunku rocznym nie znajduje żadnego uzasadnienia prawnego.

Wreszcie odnosząc się do zarzutu przedawnienia roszczenia podniesionego przez apelującego, to podzielić należy w pełni argumentację prawniczą przywołaną przez sąd I instancji. Roszczenie stało się wymagalne z chwilą wypowiedzenia umowy kredytu, co nastąpiło 13 listopada 2009 roku i od tej daty rozpoczął się bieg trzyletniego okresu przedawnienia. Bieg tego terminu został przerwany złożeniem przez pierwotnego wierzyciela wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu (sierpień 2010 roku) - art. 123 § 1 pkt 1 kc, a następnie ponowienie wraz z wystąpieniem o wszczęcie postępowania egzekucyjnego do komornika (wrzesień 2010 roku). Do czasu zakończenia postępowania egzekucyjnego nie biegł termin przedawnienia (art. 124 § 2 kc), a ponownie rozpoczął bieg z chwilą umorzenia tego postępowania (lipiec 2012 roku). Powód wystąpił z powództwem w niniejszej sprawie w grudniu 2012 roku, zatem jego roszczenie nie uległo przedawnieniu, zważywszy przy tym na fakt, że po każdym przerwaniu biegu terminu przedawnienia, termin ten zaczyna swój bieg na nowo (art. 124 § 1 kc).

Co do zarzutu apelującego domagającego się odstąpienia od obciążenia go kosztami procesu, to zważyć należy, że zgodnie z regułą określoną w art. 98 § 1 kpc koszty procesu ponosi strona przegrywająca proces, w niniejszej sprawie zatem pozwany. W art. 102 kpc przewidziany jest wyjątek od powyższej zasady pozwalający - w szczególnie uzasadnionych przypadkach - na odstąpienie od obciążania obowiązkiem zwrotu przeciwnikowi kosztów procesu. 2 sytuacją taką nie mamy jednak do czynienia w przedmiotowej sprawie. Zasady słuszności warunkujące zastosowanie instytucji zawartej w art. 102 kpc obejmują wystąpienie w sprawie wypadków szczególnie uzasadnionych, które powodują, że zasądzenie kosztów na rzecz wygrywającego przeciwnika w całości, a nawet w części, byłoby sprzeczne z powszechnym odczuciem sprawiedliwości oraz zasadami współżycia społecznego (por. postanowienie Sadu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 2013 roku, V Cz 132/12). Przepis ten nie może być wykładany rozszerzająco, jako unormowanie szczególne, nie stanowi podstawy do jego zastosowania sama trudna sytuacja majątkowa strony procesu.

7

W realiach niniejszego procesu ani charakter sprawy, ani przyczyna oddalenia zarzutów pozwanego, ani też ewentualne usprawiedliwione, subiektywne przekonanie strony o zasadności jej żądań nie przemawiają za możliwością zastosowania regulacji opisanej w art. 102 kpc, a rozstrzygnięcie sądu I instancji co do obciążenia pozwanego kosztami procesu - zarówno co do zasady, jak i co do wysokości - jest prawidłowe.

Podobnie prawidłowe jest rozstrzygnięcie sądu co do nieuiszczonych kosztów sądowych należnych Skarbowi Państwa ( na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych) - w chwili wydawania wyroku pozwany nie był zwolniony od kosztów sądowych w żadnej części.

Wobec powyższego, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 kpc apelację oddalił.

Jednocześnie sąd odwoławczy orzekł w przedmiocie kosztów postępowania odwoławczego zasądzając od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.200 zł (art. 98 § 1 kpc w zw. z art. 108 § 1 kpc), pozwany bowiem przegrał postępowanie apelacyjne. Kwota ta odpowiada minimalnemu wynagrodzeniu pełnomocnika będącego adwokatem, a reprezentującego powoda (§6 pkt 5 w zw. z § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu). Sąd odwoławczy - z przyczyn wcześniej przywołanych - nie znalazł podstaw do odstąpienia od obciążenia przegrywającego postępowanie apelacyjne pozwanego kosztami tego postępowania w oparciu o regułę opisaną w art. 102 kpc.