Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 stycznia 2018roku

Sąd Rejonowy w Człuchowie III Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie:

Przewodniczący Sędzia Sadu Rejonowego Sylwia Piasecka

Protokolant starszy sekretarz sądowy Anna Kantak - Rekowska

po rozpoznaniu w dniu 16 stycznia 2018 roku w Człuchowie

na rozprawie

sprawy

z powództwa B. J. (1)

przeciwko A. J. (1)

o uchylenie obowiązku alimentacyjnego

1.  uchyla obowiązek alimentacyjny powoda B. J. (1) wobec pozwanej A. J. (1) ustalony w wyroku Sądu Okręgowego w Słupsku z dnia 13 czerwca 2016 roku, w sprawie sygn. akt I RC 1052/15 w kwocie po 150,00 złotych (słownie: sto pięćdziesiąt złotych) miesięcznie począwszy od dnia 16 stycznia 2018 roku,

2.  zasadza od powódki A. J. (1) na rzecz pozwanego B. J. (1) kwotę 60,00 złotych (słownie: sześćdziesiąt złotych) tytułem kosztów procesu.

/-/ Sylwia Piasecka

(na oryginale właściwy podpis)

Sygn. akt III RC 84/17

UZASADNIENIE

Powód – B. J. (1) złożył pozew przeciwko pozwanej A. J. (1) o uchylenie obowiązku alimentacyjnego w wysokości 100,00 złotych miesięcznie ustalonego wyrokiem Sądu Okręgowego w Słupsku w sprawie I RC 1052/15 oraz o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów sądowych według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazał, że wyrokiem Sądu Okręgowego w Słupsku został zobowiązany do alimentacji zony z uwagi na pogorszenie się jej sytuacji majątkowej w związku z rozwodem. Wskazał, że w chwili rozwodu pracował za analogiczną kwotę jak obecnie, nie ponosił jednak kosztów w związku z mieszkaniem. Podkreślił, że obecnie wynajmuje lokal i uiszcza opłatę za wynajem w wysokości 300,00 złotych miesięcznie, energię elektryczną w wysokości 130,00 złotych, wodę i ścieki – 45,00 złotych. Ponadto przeznacza kwotę około 500,00 złotych na wyżywienie, na lekarstwa – 100,00 złotych oraz opał – 200,00 złotych. Reguluje również alimenty na syna w wysokości 500,00 złotych miesięcznie. Zaznaczył nadto, że podupadł na zdrowiu i obecnie oczekuje na operację żylaków. Natomiast pozwana ponad zarobki, które uzyskiwała w chwili rozwodu, podejmuje dodatkowe zatrudnienie dorywcze, które zwiększa jej dochód o 600,00 złotych. Ponadto uzyskuje kwotę miesięcznie 500,00 zł tytułem świadczenia 500+. Powód zauważył, że pozwana jest w dobrej kondycji majątkowej i dokonuje zakupów o dużych wartościach. Zmieniła również samochód, za który zapłaciła 3.000,00 złotych.

W odpowiedzi na pozew pozwana A. J. (1) wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie ewentualnych kosztów od powoda na rzecz pozwanej.

W uzasadnieniu wskazała, że nie zgadza się z roszczeniem powoda zarówno co do zasady, jak i wysokości. Zauważyła, że powód na choroby, których dotyczy przedłożona przez niego dokumentacja medyczna, cierpi już od 2010 roku, a operacja, którą przeszedł w dniu 24 kwietnia, była zabiegiem planowanym. Pozwana podkreśliła, że obecnie ponosi samodzielnie koszty utrzymania mieszkania, a ponadto ma na utrzymaniu uczącego się syna, na którego powód łoży wyłącznie w ograniczonym zakresie kwotę 450,00 złotych. Zauważyła nadto, że pozwany mieszka samodzielnie, ponieważ zmuszony był opuścić wspólne mieszkania na mocy orzeczenia sądowego. Podkreśliła również, że rozpad pożycia małżeńskiego nastąpił z wyłącznej winy powoda. Pozwana wskazała także, że przedstawione przez powoda zaświadczenie o dochodach nie odzwierciedla jego rzeczywistych zarobków, gdyż miesiące styczeń i luty są przestojami w branży drogowej, w okresie letnim płaca powoda jest znacznie wyższa.

Pozwana podniosła, że jej dochód miesięczny wynosi kwotę 1.453,00 złotych, a także przyznała, że na moment orzekania rozwodu faktycznie dorabiała uzyskując z tego tytułu kwotę około 300,00 złotych. Obecnie otrzymuje alimenty w wysokości 450,00 złotych miesięcznie na syna, na siebie w wysokości 150,00 złotych miesięcznie oraz zasiłek rodzinny w wysokości 193,00 złotych.

Pozwana zaprzeczyła aby polepszyła się jej sytuacja życiowa i jednocześnie przyznała, że kupiła auto ale za 2.500,00 złotych, gdyż potrzebuje samochodu do dojazdów do pracy. Poprzednie auto z uwagi na stan techniczny został zezłomowany w lipcu 2016 roku.

Na rozprawie w dniu 16 stycznia 2018 roku powód wniósł o uchylenie obowiązku alimentacyjnego w całości.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wyrokiem z dnia 13 czerwca 2016 roku, w sprawie I RC 1052/15, Sąd Okręgowy w Słupsku rozwiązał przez rozwód związek małżeński powoda B. J. (1) i pozwanej A. J. (1), zawarty w dniu 28 stycznia 1989 roku w C. i zarejestrowany w Urzędzie Stanu Cywilnego w C. pod nr (...), orzekając jednocześnie, że winę za rozkład pożycia ponosi pozwany. Ponadto Sąd zasądził na rzecz pozwanej A. J. (1) od powoda B. J. (1) kwotę 150,00 złotych miesięcznie tytułem alimentów płatnych do dnia 15 – go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności każdej z rat oraz orzekł o obowiązku alimentacyjnym na rzecz małoletniego syna M. J. (1) określając go na kwotę 450,00 złotych miesięcznie.

W dniu 29 września 2015 roku powód B. J. (1) i pozwana A. J. (1), zawarli w formie aktu notarialnego umowę majątkowa małżeńską, w której z dniem 29 września 2015 roku ustanowili rozdzielność majątkową małżeńską.

bezsporne, nadto dowód: wyrok Sądu Okręgowego w Słupsku z dnia 13 czerwca 2016 roku znajdujący się w aktach I RC 1052/15 k. 80, dowód z innych środków dowodowych: umowa majątkowa małżeńska z dnia 29 września 2015 roku k. 37 - 38.

W trakcie trwania małżeństwa wobec powoda B. J. (1) prowadzone było postępowanie przygotowawcze w zakresie popełnienia czynów z art. art. 207 § 1 kk i art. 191 § 1 kk z inicjatywy pozwanej A. J. (1). Powód B. J. (1) złożył wniosek o wydanie wobec niego wyroku skazującego bez przeprowadzenia rozprawy, przy czym zarówno pokrzywdzeni, jak i oskarżyciel publiczny nie sprzeciwili się temu wnioskowi. Wobec powyższego wyrokiem z dnia 15 lipca 2015, wydanym w sprawie II K 503/14, Sądu Rejonowego w Człuchowie uznał powoda B. J. (1) za winnego popełnienie czynów z art. 207 § 1 kk i art. 191 § 1 kk i skazał go na karę łączną w wymiarze jednego roku pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawiesił na okres próby 3 lat.

bezsporne, nadto dowód z innych dowodów k. 34.

Postanowieniem z dnia 12 listopada 2015 roku, wydanym w sprawie I Ns 1/15, Sąd Rejonowy w Człuchowie oddalił wniosek pozwanej o zobowiązanie powoda B. J. (1) do opuszczenia mieszkania. Postanowieniem z dnia 1 kwietnia 2016 roku, wydanym w sprawie IV Ca 69/16, Sąd Okręgowy w Słupsku zmienił powyższe postanowienie w ten sposób, że nakazał B. J. (1) opuszczenie, opróżnienie lokalu mieszkalnego położnego w (...) i wydanie go pozwanej A. J. (1).

bezsporne, nadto dowód z innych dowodów – postanowienie Sądu Okręgowego w Słupsku z dnia 1 kwietnia 2016 roku, IV Ca 69,16 k. 35.

Na podstawie ugody zawartej w dniu 7 grudnia 2016 roku przed Sądem Rejonowy w Człuchowie w sprawie z powództwa A. J. (1) przeciwko B. J. (1) o zadośćuczynienie powód zapłacił na rzecz pozwanej A. J. (1) kwotę 2.500,00 złotych, płatną w 9 miesięcznych ratach, przy czym pierwsze osiem rat w wysokości po 277,00 złotych i ostatnia rata w wysokości 284,00 złotych.

bezsporne, nadto dowód: ugoda z dnia 7 grudnia 2016 roku znajdująca się w aktach I C 537/16 k. 42.

Powód – B. J. (1) ma 56 lata i zatrudniony jest w firmie (...) na stanowisku robotnika budowlanego. Miesięczny dochód powoda stanowi wynagrodzenie za pracę, które w okresie od listopada do maja wynosi około 1.500,00 złotych miesięcznie, natomiast w okresie letnim około 2.000,00 złotych. Powód wykonuje pracę na terenie 5 województw i nie otrzymuje żadnych diet.

Po orzeczeniu rozwiązania małżeństwa stron procesu przez rozwód powód – M. J. (2) wyprowadził się z domu stanowiącego majątek wspólny stron. Obecnie wynajmuje mieszkanie i z tego tytułu ponosi koszty w postaci opłat za najem 300,00 złotych miesięcznie, energię elektryczną – 150,00 – 160,00 złotych na dwa miesiące, wodę – 50,00 – 60,00 złotych miesięcznie. Powód ponosi również koszty zakupu opału na zimę w wysokości około 1.500,00 złotych. Kwota ta płatna jest w dwóch ratach. Powód z tego tytułu posiada zadłużenie w wysokości około 3.000,00 złotych.

Powód reguluje alimenty ustalone wyrokiem Sądu Okręgowego w Słupsku z dnia 13 czerwca 2016 roku, w sprawie I RC 1052/15 w wysokości po 150,00 złotych miesięcznie na rzecz pozwanej A. J. (1) oraz małoletniego syna M. J. (1).

Po rozwodzie powód uregulował również na rzecz pozwanej kwotę 2.500,00 złotych tytułem zadośćuczynienia, zgodnie z ugodą zawarta przed Sądem Rejonowym C. w dniu 7 grudnia 2016 roku, w sprawie I C 537/16.

Powód nie korzysta ze składników majątku wspólnego.

W 2010 roku u powoda B. J. (1) zdiagnozowano zespół (...). W kwietniu 2017 roku powód został zakwalifikowany do zabiegu operacyjnego w związku z rozpoznaniem żylaków kończyny dolnej lewej. Powód ma również problemy ze wzrokiem.

Z tytułu powyższych schorzeń powód ponosi koszty związane zakupem leków w wysokości około 120,00 złotych miesięcznie.

bezsporne, dowód z innych środków dowodowych: karta wypisowa k. 4 – 5, karta wizyty k. 7, orzeczenie k. 7a, zaświadczenie k. 8, faktury k. 10 – 12, nadto dowód: karta informacyjna leczenie szpitalnego k. 9, zeznania powoda B. J. 00:02:37, 00:06:42 k. 94v, por. wyjaśnienia powoda B. J. 00:05:41 k. 44, 00:05:41 k. 44v, 00:07:32 – 00:16:36 k. 44v.

Pozwana – A. J. (1) ma 54 lata i z zawodu jest technikiem hodowcą.

Pozwana od maja 2015 roku zatrudniona jest w firmie sprzątającej i z tego tytułu otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 1.465,00 złotych netto. Dochód pozwanej stanowią również alimenty od pozwanego B. J. (1). Do lipca 2017 roku pozwana sprzątała u starszej osoby i z tego tytułu osiągała dochód w wysokości około 300,00 złotych miesięcznie, jak również od kwietnia 2017 roku otrzymywała od pozwanego zadośćuczynienie.

Pozwana od czasu do czasu pomaga również przy weselach jako kelnerka i z tego tytułu uzyskuje sumę około 100,00 złotych za wesele.

Pozwana mieszka w nieruchomości, która stanowi majątek wspólny stron procesu. Pozostaje ona we wspólnym gospodarstwie domowym ze swoimi pełnoletnimi synami M. i R., który pracuje zawodowo i partycypuje w kosztach utrzymania domu w wysokości 200,00 – 300,00 złotych miesięcznie.

W czerwcu 2016 roku pozwana A. J. (1) nabyła samochód osobowy marki D. (...) za kwotę 2.500,00 złotych.

Pozwana ponosi koszty związane z utrzymaniem domu w postaci opłat za energię elektryczną w wysokości 120,00 złotych, wodę 110,00 złotych, opał – 2 tony węgla 1.800,00 złotych oraz drewno 800,00 złotych.

Pozwana choruje na cukrzycę i ma problemy kardiologiczne. Od 12 lipca 2012 roku ma ustalony umiarkowany stopień niepełnosprawności.

bezsporne, dowód z innych środków dowodowych: orzeczenie o stopniu niepełnosprawności k. 41, umowa o pracę tymczasową k. 42, umowa sprzedaży k. 43, nadto dowód: zeznania pozwanej A. J. 00:12:40 – 00:14:23 k. 94v, 00:16:52 k. 95, por. wyjaśnienia pozwanej 00:22:14 k. 44v, 00:22:14 k.45.

Sąd zważył co następuje:

Roszczenie zasługuje na uwzględnienie.

Należy zauważyć, że pewne skutki prawne zawarcia małżeństwa gasną na skutek rozwodu, jednak inne trwają bez względu na rozwiązanie małżeństwa. W konsekwencji źródłem prawa rozwiedzionego małżonka do otrzymywania środków utrzymania nie jest rozwód, lecz istniejące wcześniej małżeństwo. Obowiązek świadczeń alimentacyjnych po rozwodzie (art. 60 k.r.o.) stanowi kontynuację obowiązku wzajemnej pomocy powstałego przez zawarcie związku małżeńskiego (art. 27 k.r.o.). Małżeństwo jest bowiem związkiem dwojga osób, obejmującym w zasadzie całość ich życia. Cel i społeczne znaczenie związku małżeńskiego wymagają, by niektóre konsekwencje jego zawarcia trwały nawet po rozwiązaniu małżeństwa. Jednym z takich skutków jest istniejący w określonych w ustawie przypadkach obowiązek alimentacyjny między rozwiedzionymi małżonkami, uregulowany w art. 60-61 kro. Przesłanką, od której zależne jest powstanie obowiązku alimentacyjnego małżonka ponoszącego – jak pozwany - wyłączną winę rozkładu pożycia małżeńskiego, jest spowodowanie przez rozwód istotnego pogorszenia sytuacji materialnej małżonka niewinnego (art. 60 § 2 kro). Dla oceny, czy warunek przewidziany w art. 60 § 2 kro został spełniony, istotne jest porównanie każdorazowej sytuacji materialnej małżonka niewinnego z hipotetycznym położeniem, jakie istniałoby, gdyby rozwód nie został w ogóle orzeczony i gdyby małżonkowie kontynuowali pożycie.

Ocena, w jakim zakresie nastąpiło istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego (art. 60 § 2 k.r.o.), zależy od porównania sytuacji, w jakiej niewinny małżonek znalazł się wskutek orzeczenia rozwodu, z sytuacją, w jakiej znajdowałby się, gdyby rozwodu nie orzeczono i gdyby pożycie małżonków funkcjonowało prawidłowo (por. wyrok Sądu Najwyższego z 7.05.1998 r., III CKN 186/98, LexPolonica nr 1629648), nie zaś z sytuacją rzeczywiście występującą przed rozwodem. Równocześnie zakres obowiązku alimentacyjnego małżonka wyłącznie winnego zależy od jego możliwości zarobkowych i majątkowych.

W efekcie może on ulegać zmianie w okresie istnienia obowiązku alimentacyjnego z uwagi na zmianę możliwości zarobkowych małżonka zobowiązanego do alimentacji, jak też zmianę sytuacji materialnej małżonka uprawnionego do alimentowania. W tym bowiem zakresie obiektywnie ulegałaby zmianie sytuacja materialna rodziny, gdyby nie doszło do orzeczenia rozwodu i małżonkowie nadal prowadzili wspólne gospodarstwo domowe.

Zmianą stosunków w rozumieniu przepisu art. 138 k.r.o., jest każda zmiana wpływająca na zmniejszenie lub zwiększenie kryteriów opisanych w przepisie art. 135 § 1 kro (zmiana ilościowa i jakościowa), z tym, że zmiana ta musi mieć charakter istotny (H. Haak, „Obowiązek alimentacyjny. Komentarz”, Toruń 1995, str. 139). Innymi słowy chodzi tutaj o istotne zmniejszenie lub zwiększenie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji albo istotne zwiększenie lub zmniejszenie się usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, wskutek czego ustalony zakres obowiązku alimentacyjnego wymaga skorygowania przez stosowne zmniejszenie albo zwiększenie wysokości świadczeń alimentacyjnych.

Jednocześnie wskazać należy, iż wynikający z artykułu 60 § 2 kriop obowiązek alimentacyjny nie sięga tak daleko, ażeby miał on zapewnić małżonkowi niewinnemu równą stopę życiową. Zakres przyczyniania się małżonka wyłącznie winnego do utrzymania małżonka niewinnego lokuje się bowiem pomiędzy granicą, poniżej której istnieje już niedostatek, a granicą, której przekroczenie byłoby zrównaniem stopy życiowej obojga małżonków (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 28 października 1980 roku III CRN 222/80).

W przedmiotowej sprawie bezspornym jest, że na podstawie prawomocnego orzeczenia Sądu Okręgowego w Słupsku z dnia 13 czerwca 2016 roku powód B. J. (1) jest zobowiązany do alimentacji swojej byłej żony A. J. (1). Stanowiska stron różniły się natomiast w kwestii oceny, czy okoliczności jakie zaistniały w życiu każdego z nich od czasu ustalania wysokości obowiązku alimentacyjnego, były na tyle istotne, by skutkować uchyleniem tegoż obowiązku.

Odnosząc powyższe rozważania do realiów przedmiotowej sprawy należy stwierdzić, iż bezsprzecznie od czasu wydania przez Sąd Okręgowy w Słupsku wyroku z dnia 13 czerwca 2016 roku, w sprawie I RC 1052/15, między stronami doszło do istotnej zmiany stosunków.

Przede wszystkim należy zauważyć, że w chwili orzekania o obowiązku alimentacyjnym powoda, zamieszkiwał on nadal z pozwaną A. J. (1), pomimo prawomocnego orzeczenie nakazującego pozwanemu opuszczenie, opróżnienie lokalu mieszkalnego położnego w (...) i wydanie go pozwanej A. J. (1). Powód wyprowadził się ze wspólnego lokalu mieszkalnego dopiero po orzeczeniu rozwodu. Okoliczność ta nie była zresztą kwestionowana przez stronę pozwaną, dlatego też na mocy art. 230 kpc Sąd uznał ją za przyznaną.

Wobec powyższego, w związku z wyprowadzką, po stronie powoda powstały koszty związane z najmem lokalu mieszkalnego, których nie ponosił on wcześniej. Ponadto powód od kwietnia 2017 roku uiszczał na rzecz pozwanej A. J. (1), w systemie ratalnym, zadośćuczynienie w łącznej wysokości 2.500,00 złotych, ustalone ugodą zawartą przed Sądem Rejonowym w Człuchowie w dniu 7 grudnia 2016 roku, w sprawie I C 537/16.

Istotnym jest nadto, że u powoda w 2016 roku rozpoznano żylaki kończyny dolnej lewej, co wiązało się z koniecznością przeprowadzenia zabiegu chirurgicznego, a w konsekwencji zażywania leków związanych z tym schorzeniem.

Zatem, w ocenie Sądu, sytuacja zobowiązanego do alimentacji B. J. (1) uległa pogorszeniu. W porównaniu bowiem do okresu ustalania obowiązku alimentacyjnego jego sytuacja uległa zmianie i to nie tylko z uwagi na stan zdrowia, ale również wydatki, których nie ponosił on w chwili ustalania obowiązku alimentacyjnego (najem mieszkania, zapłata zadośćuczynienia). Nie bez znaczenia jest tutaj również okoliczność, że wysokości dochodu powoda B. J. (1) nie uległa zmianie i kształtuje się na tym samym poziomie, jak w chwili ustalania obowiązku alimentacyjnego.

Analizując natomiast sytuację pozwanej A. J. (1), to należy zauważyć, że jej sytuacja materialna uległa znacznej poprawie. Pomimo bowiem posiadanego stałego comiesięcznego źródło dochodu w postaci wynagrodzenia za pracę, pozwana dodatkowo dorabia sobie na weselach uzyskując z tego tytułu dochód w wysokości około 100,00 złotych za wesele. Ponadto otrzymała ona od pozwanego zadośćuczynienie oraz korzysta i dysponuje całym majątkiem wspólnym. Istotnym jest również, że syn pozwanej R., który pozostaje z nią we wspólnym gospodarstwie domowym, od czasu do czasu partycypuje w kosztach utrzymania nieruchomości.

Okoliczność, że pozwana ma problemy ze zdrowiem i posiada orzeczenia o niepełnosprawności, w ocenie Sądu, nie może mieć decydującego wpływu na decyzję Sądu. Niewątpliwym bowiem jest, że orzeczenie o niepełnosprawności pozwana posiadała już w chwili orzekania o obowiązku alimentacyjnym na jej rzecz, a nadto powyższe schorzenia, co wprost wynika z zeznań samej pozwanej, nie uniemożliwiają jej podjęcie dodatkowych czynności zarobkowych.

Zatem, w ocenie Sądu, powyższe okoliczności w pełni uzasadniają uchylenie obowiązku alimentacyjnego w całości, o czym Sąd orzekł jak w punkcie 1 sentencji.

O kosztach procesu Sąd orzekł na mocy art. 98 § 1 i 2 kpc, który stanowi, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Do niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, zalicza się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie. Suma kosztów przejazdów i równowartość utraconego zarobku nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata wykonującego zawód w siedzibie sądu procesowego.

W przedmiotowej sprawie na koszty procesu składają się wyłącznie koszty sądowe w postaci opłaty stosunkowej od pozwu w wysokości 60,00 złotych, uiszczone przez powoda w chwili inicjowania postępowania.

Zatem, skoro strona pozwana A. J. (1), jest stroną przegrywająca proces to zasadnym było orzec jak w punkcie 2 sentencji.