Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 stycznia 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 18 stycznia 2018 r. w Lublinie

sprawy H. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S.

od wyroku Sądu Okręgowego w Siedlcach

z dnia 19 maja 2017 r. sygn. akt IV U 83/17

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. na rzecz H. K. kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Małgorzata Pasek Barbara Hejwowska Elżbieta Czaja

Sygn. akt III AUa 570 /17

UZASADNIENIE

Decyzją z 21 grudnia 2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art.184 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, odmówił H. K. prawa do emerytury wskazując, że ubezpieczony na dzień 1 stycznia 1999r. nie udowodnił 15 lat pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Odwołanie od decyzji złożył H. K., wnosząc o jej zmianę i ustalenie mu prawa do emerytury. Ubezpieczony domagał się uznania jako pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia w (...) w S. w okresie od 1.10.1985r. do 7.02.1988r. jako robotnik magazynowy. Ponadto do odwołania dołączono zaświadczenie z dnia 25.11.1998r. dotyczące pracy ubezpieczonego w (...) w W. od 15.09.1976r. do 1.05.1978r. na stanowisku hartownika.

W wyniku ponownej analizy dokumentacji złożonej przez ubezpieczonego, Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydał w dniu 16 stycznia 2017r. decyzję, w której uwzględnił okres zatrudnienia ubezpieczonego od 15.09.1976r. do 1.05.1978r. w (...)w W. do stażu pracy w warunkach szczególnych. Ostatecznie organ rentowy uznał staż pracy w szczególnych warunkach w łącznym wymiarze 14 lat, 4 miesięcy i 7 dni. Do pracy w szczególnych warunkach zaliczono następujące okresy zatrudnienia: od 6.02.1975r. do 31.07.1976r. (S. w S.), od 15.09.1976r. do 01.05.1978r. ((...)w W.), od 29.09.1981r. do 14.06.1982r. ( Spółdzielnia (...) w Ł.), od 25.06.1982r. do 10.06.1985r., od 26.07.1990r. do 4.08.1997r. ((...) w S.) oraz od 11.08.1997r. do 20.12.1998r. ((...)w W.) z wyłączeniem okresów urlopu bezpłatnego oraz zwolnień lekarskich. Ubezpieczonemu odmówiono prawa do emerytury, bowiem na dzień 1 stycznia 1999r. nie udowodnił 15 lat wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie.

Wyrokiem z dnia 19 maja 2017 roku Sąd Okręgowy w Siedlcach zmienił zaskarżoną decyzje i ustalił H. K. prawo do emerytury od
(...), oraz zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
w S. na rzecz H. K. kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Podstawą wyroku były następujące ustalenia:

H. K. w dniu (...) ukończył 60 lat. W dniu
(...)wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w S. z wnioskiem o ustalenie prawa do emerytury. Na podstawie przedłożonych dokumentów organ rentowy ustalił, że na dzień 1 stycznia 1999r. ubezpieczony udowodnił staż ubezpieczeniowy uzupełniony pracą w gospodarstwie rolnym w wymiarze 25 lat, w tym 20 lat, 7 miesięcy i 17 dni okresów składkowych oraz 2 lata, 10 miesięcy i 12 dni okresów nieskładkowych. Ostatecznie do pracy w szczególnych warunkach zaliczono łączny okres 14 lat, 4 miesięcy i 7 dni, tj. następujące okresy zatrudnienia: od 6.02.1975r. do 31.07.1976r. (S. w S.), od 15.09.1976r. do 01.05.1978r. ((...)w W.), od 29.09.1981r. do 14.06.1982r. ( Spółdzielnia (...) w Ł.), od 25.06.1982r. do 10.06.1985r., od 26.07.1990r. do 4.08.1997r. ((...) w S.) oraz od 11.08.1997r. do 20.12.1998r. ((...)w W.) z wyłączeniem okresów urlopu bezpłatnego oraz zwolnień lekarskich. Z uwagi na brak wymaganego ustawą co najmniej 15-letniego stażu pracy w szczególnych warunkach organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury.

H. K. był zatrudniony w Zakładach (...) S.A. w S. w okresie od 25.06.1982r. do 4.08.1997r. w pełnym wymiarze czasu pracy. Od dnia 1.10.1985r. otrzymał angaż na stanowisko robotnika magazynowego w Wydziale Konfekcji. Obowiązki robotnika magazynu odpadów wykonywał do dnia 7.02.1988r., bowiem z dniem 8.02.1988r. został przeniesiony na dział szwalni na stanowisko ślusarza. Na Wydziale Konfekcji był magazyn dodatków krojniczych i szwalniczych, magazyn dzianin i magazyn odpadów. W w/w okresie ubezpieczony pracował w magazynie odpadów, gdzie zajmował się segregowaniem odpadów z krojowni, sortował odpady włókiennicze według koloru, rodzaju i wielkości. Następnie odpady te podlegały zapakowaniu, po czym wykorzystywano je do dalszej produkcji albo sprzedawano. Pracę w magazynie odpadów H. K. wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, innych prac wówczas nie wykonując

Ubezpieczony nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Sąd uznał, że odwołanie H. K. podlegało uwzględnieniu.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016r. poz. 887) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego przewidzianego w art. 32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy, tj. w dniu l stycznia 1999 r. osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym
w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz osiągnęli okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art.27 ustawy, a także nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. W myśl przywołanego wyżej art. 32 ust. 1 i 4 ustawy pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura w wieku 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, a w myśl przywołanego wyżej art. 27 ustawy wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynosi co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Zgodnie z § 4 ust. l pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A załącznika do rozporządzenia, nabywa prawo do emerytury w w/w wieku jeżeli ma wymagany okres zatrudnienia (co najmniej 25 lat mężczyzna), w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Ponadto zgodnie z § 2 ust. 1 przedmiotowego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Rozstrzygnięcie sprawy wymagało ustalenia, czy ubezpieczony spełnia przesłankę wymaganego okresu pracy w szczególnych warunkach. Poza sporem pozostawało, że ubezpieczony osiągnął wymagany ustawą wiek - w dniu (...)spełnił przesłankę ogólnego stażu ubezpieczenia wykazując 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych uzupełnionych okresem pracy w gospodarstwie rolnym, jak również nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Po częściowym uwzględnieniu odwołania i zaliczeniu ubezpieczonemu do pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia w (...) S.A. w W. od 15.09.1976r. do 1.05.1978r. organ rentowy ostatecznie uznał staż pracy w szczególnych warunkach w łącznym wymiarze 14 lat, 4 miesięcy i 7 dni. Ubezpieczony wnosił o zaliczenie do pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia w Zakładzie (...) w S. w okresie od 1.10.1985r. do 7.02.1988r. (2 lata, 4 miesiące i 6 dni) na stanowisku robotnika magazynowego w Dziale Konfekcji na magazynie odpadów. Organ rentowy dotychczas zaliczył wnioskodawcy zatrudnienie w w/w zakładzie pracy od 25.06.1982r. do 10.06.1985r. oraz od 26.07.1990r. do 4.08.1997r.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy dał podstawy do ustalenia, że H. K. w spornym okresie będąc zatrudnionym jako robotnik magazynowy pracował w magazynie odpadów, dokonywał segregacji odpadów włókienniczych w zależności od koloru, rodzaju dzianiny i wielkości. Następnie podlegały one zapakowaniu i były wykorzystywane do dalszej produkcji albo sprzedawane. Pracę tę wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Prace wykonywane przez ubezpieczonego w w/w zakładzie pracy w okresie od 1.10.1985r. do 7.02.1988r. odpowiadają rodzajowo pracom wymienionym w wykazie A, dziale VII poz.15 załącznika do w/w rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, czyli przetwórstwu i utylizacji odpadów z tworzyw sztucznych, włókienniczych, skórzanych i makulatury.

Po zaliczeniu okresu zatrudnienia ubezpieczonego w Zakładach (...) w S. od 1.10.1985r. do 7.02.1988r. do stażu pracy w szczególnych warunkach dotychczas uznanego przez organ rentowy (14 lat, 4 miesiące i 7 dni) ubezpieczony na dzień 1 stycznia 1999r. legitymuje się ponad 15-letnim stażem pracy w szczególnych warunkach.

Całokształt okoliczności sprawy pozwolił zatem uznać, że ubezpieczony w chwili składania wniosku o emeryturę spełniał wszystkie przesłanki do przyznania prawa do emerytury określone w art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z przepisami w/w rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r.

Mając na uwadze powyższe Sąd na podstawie art.477 ¹⁴§ 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił, że H. K. przysługuje prawo do emerytury od (...)tj. od miesiąca, w którym złożono wniosek o świadczenie emerytalne.

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd orzekł zgodnie z wynikiem sprawy na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. i § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015r. poz. 1804 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym w dniu wszczęcia postępowania.

Od tego wyroku apelację złożył Zakład Ubezpieczeń Społecznych
w S. zaskarżając wyrok w całości.

Wyrokowi zarzucał:

- naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na rozstrzygnięcie, art. 233 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów
i wyprowadzenie ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wniosków z niego niepłynących przez przyjęcie, że ubezpieczony w okresie od 1.10.1985 roku do 7.02.1988 roku pracował w Zakładach (...) w S. w wydziale konfekcji w warunkach szczególnych,

- naruszenie przepisów prawa materialnego przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 184 ust. 1 i 2 w zw. z art. 27 i 32 ust. 1 i 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w związku z § 4 ust 1 i § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze w związku z załącznikiem wykaz A dział VII poz.15 poprzez przyjęcie, że ubezpieczony spełnił wszystkie przesłanki prawa do emerytury za prace w warunkach szczególnych. Zdaniem skarżącego prace wykonywane przez wnioskodawcę w spornym okresie - sortowanie i segregacja nie są równoznaczne z utylizacją czy przetwórstwem materiałów.

W odpowiedzi na apelację pełnomocnik wnioskodawcy wnosił o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja podlega oddaleniu.

Organ rentowy zaliczył wnioskodawcy do pracy w szczególnych warunkach łączny okres 14 lat, 4 miesięcy i 7 dni, Są to następujące okresy zatrudnienia: od 6.02.1975r. do 31.07.1976r. (S. w S.), od 15.09.1976r. do 01.05.1978r. ((...)w W.), od 29.09.1981r. do 14.06.1982r. ( Spółdzielnia (...) w Ł.), od 25.06.1982r. do 10.06.1985r., od 26.07.1990r. do 4.08.1997r. ((...) w S.) oraz od 11.08.1997r. do 20.12.1998r. ((...)w W.).

Bezspornym jest, że organ rentowy zaliczając wnioskodawcy zatrudnienie w warunkach szczególnych wyłączył okres urlopu bezpłatnego oraz zwolnień lekarskich. Wyłączenie zwolnień lekarskich w trakcie świadczenia przez wnioskodawcę pracy w warunkach szczególnych nie było prawidłowe. Problematyka uwzględniania do stażu pracy w warunkach szczególnych zasiłków chorobowych została jednolicie rozstrzygnięta w orzecznictwie sądowym. W ocenie Sądu Apelacyjnego należy zaliczyć wnioskodawcy do pracy w szczególnych warunkach okresy pobierania przez niego w trakcie zatrudnienia w warunkach szczególnych okresy zasiłków chorobowych (których odliczenie skutkuje brakiem wymaganej przesłanki posiadania 15 - letniego stażu pracy w szczególnych warunkach).

Art. 32 ust. 1a pkt 1 ustawy emerytalnej który stanowi, że przy ustalaniu okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14 listopada 1991 r. wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa należy interpretować łącznie z art. 184 ust. 1 ustawy emerytalnej, gdyż oba przepisy stanowią integralną część określającą wymagane warunki do nabycia prawa do emerytury. Zgodnie z art. 184 warunki te muszą być spełnione na dzień wejścia w życie ustawy emerytalnej tj. 1 stycznia 1999 r., a wiek jest określony w art. 32, który jest niższy od powszechnego wieku emerytalnego
i może być spełniony później.

Przepis art. 32 ust. 1a pkt 1 został dodany nowelizacją ustawy od 1 lipca 2004 r. Przed tą datą utrwalone orzecznictwo Sądu Najwyższego wyrażone w uchwale z dnia 27 listopada 2003 r. w sprawie III UZP 10/03 (OSNP 2004/5/87) wskazywało na to, iż do okresu pracy w szczególnych warunkach wlicza się również okresy pobierania zasiłku chorobowego.

Obecnie po zmianie tego przepisu utrwalone orzecznictwo również wskazuje na taką interpretację tego przepisu. W wyroku z dnia 23 kwietnia 2010 r. II UK 313/09 (OSNP 2011/19-20) 260) Sąd Najwyższy stwierdził, iż osiągnięcie do dnia 1 stycznia 1999 r. okresu pracy w szczególnych warunkach, o którym mowa w art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej wyłącza ponowne ustalenie tego okresu po osiągnięciu wieku emerytalnego według zasad wynikających z art. 32 ust. 1a pkt 1 tej ustawy obowiązujących od 1 lipca 2004 r. Podobne stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 lipca 2011 w sprawie I UK 12/11.

Powyższe rozważania mają wprost zastosowanie do wnioskodawcy, Podlegające wliczeniu okresy, za które pobierał zasiłki chorobowe przypadają bowiem w przedziale lat od 1991- 1998 roku, a zatem przed wejściem w życie ustawy emerytalnej oraz przed jej nowelizacją z 2004 r. w zakresie art. 32.

Pobierane zasiłki chorobowe przypadają w czasie wykonywania przez niego pracy w warunkach szczególnych, tj. uznanym przez organ rentowy okresie świadczenia pracy od 26.07.1990r. do 4.08.1997r. w Zakładach (...) w S. oraz od 11.08.1997r. do 20.12.1998r. (...) SA w W. (karta przebiegu zatrudnienia k. 19 akta rentowe). Konsekwencją doliczenia do uznanego przez organ rentowy stażu pracy w warunkach szczególnych wynoszącego14 lat, 4 miesięcy i 7 dni okresów niezdolności do pracy ubezpieczonego, za które wypłacono wynagrodzenie bądź przyznano zasiłek chorobowy jest legitymowanie się przez wnioskodawcę okresem pracy zatrudnienia w warunkach szczególnych w wymiarze przekraczającym 15 lat.

W tym stanie rzeczy zbędnym było prowadzenie rozważań i ocena, czy praca wnioskodawcy w Zakładach (...) w S. od 1.10.1985r. do 7.02.1988r. w magazynie odpadów, gdzie dokonywał segregacji odpadów włókienniczych w celem wykorzystania do dalszej produkcji lub sprzedaży może zostać zakwalifikowana jako szeroko rozumiany wstępny etap przetwórstwa czy utylizacji odpadów z tworzyw sztucznych, włókienniczych, skórzanych i makulatury (prace wymienione m w wykazie A, dziale VII poz.15 załącznika do w/w rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze). Nawet z pominięciem tego okresu wnioskodawca po uwzględnieniu wadliwe wyłączonych okresów niezdolności do pracy legitymuje się okresem przekraczającym 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Ubezpieczony spełnił wszystkie, konieczne do przyznania wcześniejszej emerytury warunki , określone w przepisie art. 184 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U z 2016 r. poz. 887) oraz rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. (Dz.U. Nr 8, poz. 43), co uzasadnia przyznanie mu prawa do żądanego świadczenia od miesiąca złożenia wniosku o emeryturę.

W tym stanie rzeczy nie doszło do naruszenia przepisów prawa materialnego, o jakich mowa w apelacji.

Sąd Apelacyjny, na mocy art. 385 k.p.c. orzekł, jak w wyroku.

O kosztach Sąd orzekł w oparciu o art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. i rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2018 r., poz. 265) - § 10 ust. 1 pkt 2.