Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 kwietnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący : SSO Izabela Gruszkowska (spr.)

Sędziowie : SSO Bożena Lichota

SSO Jarosław Łukasik

Protokolant : stażysta Joanna Jaglarz

po rozpoznaniu w dniu 25 marca 2014 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy W. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K.

o zasiłek chorobowy

na skutek apelacji W. W.

od wyroku Sądu Rejonowego dla Krakowa Nowej Huty w Krakowie

Wydziału IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 14 czerwca 2012 r. sygn. akt. IV U 565/11/N

I. Zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że zmienia decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K.:

z dnia 23 maja 2011 roku, Znak: (...),

z dnia 27 maja 2011 roku, Znak:(...),

z dnia 8 lipca 2011 roku, Znak: (...),

w ten sposób, że przyznaje odwołującemu W. W. prawo do zasiłku chorobowego za okres od 1 kwietnia 2011 roku do dnia 5 lipca 2011 roku, a w pozostałym zakresie oddala apelację.

II. Zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. na rzecz W. W. 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Sygn. akt VII Ua 110/13

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 14 czerwca 2012r., wydanym w sprawie do sygn. akt IV U 565/11 /N o zasiłek chorobowy Sąd Rejonowy dla Krakowa - Nowej Huty w Krakowie Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie W. W. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. z dnia 23 maja 2011 r., z dnia 27 maja 2011 r., z dnia 8 lipca 2011 r., z dnia 29 sierpnia 2011 r,, z dnia 20 września 2011 r., z dnia 17 listopada 2011 r. oraz z dnia 9 grudnia 2011 r., którymi to decyzjami organ rentowy odmówił wnioskodawcy przyznania prawa do zasiłku chorobowego za okres od dnia 1 kwietnia 2011 r. do dnia 8 stycznia 2012 r.

Sąd Rejonowy oparł powyższe rozstrzygniecie na następującym stanie faktycznym. W. W. w okresie od dnia 5 stycznia 2011 r. do dnia 31 marca 2011 r. pełniąc służbę jako funkcjonariusz celny był niezdolny do pracy i otrzymał z tego tytułu uposażenie na podstawie ustawy o Służbie Celnej. Jego niezdolność do pracy trwała nieprzerwanie do dnia 8 stycznia 2012 r. Nadto Sąd I instancji ustalił, iż skarżący pełnił służbę w Urzędzie Celnym w K. od dnia 1 stycznia 1983 r. do dnia 30 kwietnia 2002 r., a następnie od dnia 1 maja 2002 r. do dnia 31 marca 2011 r. w Izbie Celnej w K. na stanowisku Inspektora Celnego, natomiast z dniem 1 lipca 2000 r. została mianowany do służby stałej jako Inspektor Celny. Stosunek służbowy ustał z dniem 31 marca 2011 r. W. W. od dnia 1 lipca 2000 r. nie był zgłoszony do ubezpieczenia chorobowego, natomiast z dniem 1 kwietnia 2011 r, został wyrejestrowany z ubezpieczeń społecznych, a zatem po dniu 31 marca 2011r., nie miał tytułu ubezpieczenia, w szczególności nie był ubezpieczony chorobowo, nie świadczył pracy i nie zgłosił się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.

W tak ustalonym stanie faktycznym sprawy Sąd Rejonowy przyjął, że odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie, albowiem niezdolność do pracy odwołującego, która powstała w dniu 5 stycznia 2011 r. nie powstała ani w okresie ubezpieczenia chorobowego, ani po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, ponieważ nie podlegał on od dnia 1 lipca 2000 r. ubezpieczeniu chorobowemu. Zasadnie otrzymywał on w okresie, w którym pełnił służbę a był niezdolny do pracy, czyli od dnia 5 stycznia 2011 r. do dnia 31 marca 2011 r., uposażenie zgodnie z art. 152 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej. Nie ulega ono bowiem zmniejszeniu z powodu choroby, a stanowi świadczenie otrzymywane przez funkcjonariusza celnego w okresie niezdolności do pracy w trakcie pełnienia służby zamiast zasiłku chorobowego. Sąd Rejonowy podkreślił, iż w ustawie o Służbie Celnej brak jest zapisu stanowiącego, iż funkcjonariusz celny po ustaniu stosunku służby może otrzymać zasiłek chorobowy, a tylko taka regulacja pozwoliłaby na uwzględnienie odwołania

Apelację od powyższego wyroku Sądu pierwszej instancji wywiódł W. W. zaskarżając go w całości i domagając się jego uchylenia i wypłacenia należnych świadczeń za okres od dnia 1 kwietnia 2011 r. do dnia 8 stycznia 2012 r. Apelujący zarzucił, iż Sąd Rejonowy pominął fakt, iż funkcjonariusze celni, podobnie jak inni funkcjonariusze państwowi są osobami, za które składki z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego pokrywa pracodawca, a więc Państwo. Skoro Sąd w uzasadnieniu stwierdził, iż funkcjonariusze celni nie podlegają ani obowiązkowemu, ani dobrowolnemu ubezpieczeniu zdrowotnemu, to należy przyjąć, iż obowiązek wypłacania chorobowego przejął na siebie pracodawca, czyli w jego przypadku Izba Celna i to ona jest zobowiązana wypłacić świadczenie. Zarzucił również, iż Sąd I instancji pominął aspekt zwolnienia go z pracy w trakcie zwolnienia chorobowego decyzją z dnia 14 lutego 2011 r,, mimo obowiązywania w jego wieku 18 - miesięcznego okresu karencyjnego w opłacaniu składek, uniemożliwiając przez to kontynuowanie leczenia z uwagi na powiadomienie o tym fakcie NFZ. W ocenie apelującego w jego sytuacji nastąpiło również naruszenie przepisu art, 97 ustawy o Służbie Celnej oraz przepisów Kodeksu Pracy jako aktu wyższej rangi, która gwarantuje 4 - letni okres ochronny pracowników przed wiekiem uprawniającym do przejścia na emeryturę - tj. 60 lat w odniesieniu do funkcjonariuszy celnych.

Wyrokiem z dnia 10 grudnia 2012 r. Sąd Okręgowy Krakowie W. W. - oddalił apelację się od ww. wyroku Sądu Rejonowego, oddalającego odwołanie W. W. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. o zasiłek chorobowy, którymi organ rentowy odmówił W. W. przyznania prawa do zasiłku chorobowego za okres od 1 kwietnia 2011 r, do 8 stycznia 2012 r.

W uzasadnieniu orzeczenia Sąd drugiej instancji uznał, że odwołującemu się nie przysługiwało prawo do zasiłku chorobowego za okres od 1 kwietnia 2011 r. do 8 stycznia 2012 r., gdyż jego niezdolność do pracy nie powstała ani w okresie ubezpieczenia chorobowego, ani też po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego w myśl przepisów ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa; odwołujący się od dnia 1 lipca 2000r. nie podlegał bowiem ubezpieczeniu chorobowemu. Sąd drugiej instancji, powołując się na przepisy art. 6 ust. 1 oraz art. 7 ustawy zasiłkowej, stwierdził, iż warunkiem przysługiwania celnikowi prawa do zasiłku chorobowego (po okresie pobierania uposażenia na podstawie art. 152 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej - Dz.U. Nr 168, poz. 1323 ze zm.) jest powstanie niezdolności do pracy albo w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego, albo po jego ustaniu w okresie wynikającym z art. 7 ustawy zasiłkowej. Odwołujący się nie podlegał w okresie pełnienia służby na stanowisku funkcjonariusza celnego od dnia mianowania na inspektora celnego ubezpieczeniu chorobowemu ani obowiązkowemu ani dobrowolnemu, a jedynie ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym i zdrowotnemu. Od dnia 1 lipca 2004 r. został on zgłoszony dodatkowo do ubezpieczenia wypadkowego, jednak nadal nie był zgłoszony do ubezpieczenia chorobowego, a z dniem 1 kwietnia 2011 r, został wyrejestrowany z ubezpieczeń społecznych. Sąd drugiej instancji podkreślił, że w przepisach ustawy o Służbie Celnej nie ma przepisu statuującego uprawnienie funkcjonariusza celnego do otrzymywania zasiłku chorobowego po ustaniu służby; ewentualnie tylko taki zapis pozwoliłby na uwzględnienie odwołania.

Powyższy wyrok Sądu Okręgowego w całości W. W. zaskarżył skargą kasacyjną. Skargę oparto na pierwszej podstawie kasacyjnej (art. 398 ³ § 1 pkt 1 k.p.c.) i zarzucono naruszenie art 6 ust. 1 ustawy zasiłkowej przez błędną interpretację przepisu art. 11 ust. 1 i ust. 2 oraz art. 13 pkt 12 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.).

Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku Sądu Okręgowego w całości oraz o uchylenie wyroku Sądu pierwszej instancji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach procesu za wszystkie instancje; ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i orzeczenie co do istoty sprawy przez uwzględnienie odwołania w całości i orzeczenie o kosztach procesu. W ocenie skarżącego z przepisu art. 13 pkt 12 ustawy systemowej jednoznacznie wynika, że funkcjonariusze celni podlegają obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu od dnia nawiązania stosunku służby do dnia zwolnienia ze służby. Inna interpretacja tych przepisów oznaczałby, że są one niezgodne z art. 32 Konstytucji RP, ponieważ naruszają zasadę równego traktowania obywateli - funkcjonariusze celni po ustaniu stosunku służbowego byliby w gorszej sytuacji niż osoby, których stosunek pracy jest oparty na przepisach Kodeksu pracy.

Wyrokiem z dnia 18 października 2013 roku Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Sądowi Okręgowemu- Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych.

W uzasadnieniu orzeczenia Sąd Najwyższy wskazał, iż skarga kasacyjna słusznie zarzuca, iż Sąd w zaskarżonym wyroku nie dokonał adekwatnej subsumpcji ustalonego stanu faktycznego do art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (jednolity tekst: Dz.U, z 2010 r Nr 77, poz. 512 ze zm.; dalej jako: ustawa zasiłkowa) w związku art. 11 i 13 pkt 12 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.. Dz U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm. - dalej jako: ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych) w aspekcie zasady równego traktowania ubezpieczonych.

Sąd Najwyższy wskazał, że kwestia podlegania ubezpieczeniu chorobowemu tych funkcjonariuszy nie została unormowana klarownie. Art. 11 ust. 1 i 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, interpretowany jako zawierający zamknięty katalog osób podlegających temu ubezpieczeniu, nie wymienia celników wśród osób podlegających obligatoryjnie lub fakultatywnie ubezpieczeniu chorobowemu. Natomiast z art. 13 pkt 12 wynika, że „obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu” podlegają funkcjonariusze Służby Celnej od dnia nawiązania stosunku służby do dnia zwolnienia ze służby. Dosłowne odczytanie treści tego przepisu przemawiałoby za poglądem, że celnicy podlegają jednak obligatoryjnie również ubezpieczeniu chorobowemu, natomiast katalog osób wymienionych w art. 11 ust 1 i 2 ma charakter otwarty.

W ocenie Sądu Najwyższego przepis ten nie był analizowany przez Sąd w zaskarżonym wyroku i nie poszukiwał on w tej dychotomii - racjonalności ustawodawcy, jednak uzasadnienie wyroku w sposób pośredni wskazuje, że za decydujące uznał Sąd niewymienienie funkcjonariuszy celnych w katalogu osób podlegających ubezpieczeniu chorobowemu w art. 11. dodatkowo zauważono, że celnicy jako jedyna grupa spośród funkcjonariuszy została objęta obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym. Stanowisko Sądu w zaskarżonym wyroku mogło wynikać z uznania, że przepis art. 13 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie określa osób, które podlegają danemu rodzajowi ubezpieczeń, a jedynie wskazuje okresy podlegania ubezpieczeniom przez osoby, które podlegają ubezpieczeniom społecznym określonego rodzaju - zgodnie z przepisami art. 6, art. 11 oraz art. 12 ustawy systemowej. Pogląd taki znajduje oparcie w porównaniu treści art. 11 i 13 tej ustawy, prowadzącego do konstatacji, że oprócz celników - także np. żołnierze niezawodowi pełniący czynną służbę wojskową, z wyłączeniem żołnierzy pełniących służbę kandydacką oraz bezrobotni nie zostali objęci ubezpieczeniem chorobowym w art. 11; zostali natomiast wymienieni w art. 13 cytowanej ustawy jako osoby podlegające obligatoryjnemu ubezpieczeniu chorobowemu. Ponadto z art. 11 ust. 2 wynika, że np. osoby wykonujące pracę nakładczą oraz prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą podlegają dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu, natomiast art. 13 stanowi, że osoby te podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu chorobowemu w okresach wymienionych w tym artykule. Podobnie wypada porównanie art, 12 i 13 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Powinno to prowadzić do konkluzji o błędnym zredagowaniu art. 13, który nie może być interpretowany w oderwaniu od pozostałych przepisów. Mimo jednoznacznej treści tego przepisu, co uwypukla skarga kasacyjna, należałoby pominąć w spornej części, stosowaną najczęściej, wykładnię językową; natomiast prymat należałoby w tym przypadku przyznać wykładni systemowej.

W ocenie Sądu Najwyższego szczególne unormowanie sytuacji ubezpieczeniowej funkcjonariuszy celnych umożliwia porównanie ich sytuacji prawnej do pozostałych osób podlegających obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu. Niewymienienie celników w art. 11 ust. 1 i 2 cytowanej wyżej ustawy jest konsekwencją art. 152 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej (Dz.U. Nr 168, poz. 1323 ze zm.), zgodnie z którym w przypadku urlopu lub choroby funkcjonariusz otrzymuje uposażenie i inne świadczenia pieniężne należne na zajmowanym stanowisku służbowym. Natomiast stosownie do ust. 2 i 3 tego artykułu - przepis ust. 1 stosuje się także w razie niemożności wykonywania służby z innych przyczyn uprawniających do świadczeń określonych w przepisach o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, przez okres określony w tych przepisach. W razie niezdolności do służby z powodu choroby spowodowanej wypadkiem przy pełnieniu służby lub chorobą zawodową funkcjonariusz zachowuje prawo do świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego z tytułu wypadków przy pełnieniu służby i chorób zawodowych, przez okres określony w przepisach o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego.

W przedstawionym aspekcie w ustawie o Służbie Celnej unormowano więc uprawnienia celników związane z niezdolnością do pracy na skutek choroby - zasadniczo w sposób bardziej korzystny w porównaniu do pracowników. Uposażenie to jest finansowane z budżetu Państwa; nie było więc potrzeby odprowadzania składek na ubezpieczenie chorobowe, czego konsekwencją stała się treść art. 11 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Ustawa o Służbie Celnej nie reguluje natomiast sytuacji celnika, który stał się niezdolny do służby, jeżeli niezdolność do pracy z tej przyczyny trwa nadal po zwolnieniu ze służby, a stał się on niezdolny do służby w krótkim okresie przed jej zakończeniem, jak to zdarzyło się w niniejszej sprawie.

Zdaniem Sądu Najwyższego, Sąd w zaskarżonym wyroku nie wyjaśnił precyzyjnie, czy roszczenie skarżącego wynika z art. 6 ust. 1, czy też 7 ustawy zasiłkowej. Ponieważ jest to świadczenie o charakterze wyjątkowym, udzielanym po ustaniu okresu ubezpieczenia i bez ekwiwalentu w składce na ubezpieczenie chorobowe, przysługujące z tytułu spełnienia się ryzyka określonego ogólnie jako „niezdolność do pracy po ustaniu tytułu ubezpieczenia” - należałoby rozważyć, czy dopuszczalna jest taka wykładnia art. 6 ust. 1 ustawy zasiłkowej w związku z art. 13 pkt 12 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, iż funkcjonariusz Służby Celnej może nabyć prawo do zasiłku chorobowego po zakończeniu służby, jeżeli niezdolność do jej wykonywania powstała w okresie przed jej zakończeniem, nie doszło do przekroczenia okresu zasiłkowego wymienionego w art. 8 ustawy zasiłkowej i nie wystąpiły okoliczności negatywne, opisane w art. 12 - 17 ustawy. Sąd Najwyższy wskazał, iż przedmiotem analizy Sądu powinien stać się również art. 13 ust. 1 ustawy zasiłkowej, zgodnie z którym zasiłek chorobowy z tytułu niezdolności do pracy powstałej w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego, jak i z tytułu niezdolności do pracy powstałej po ustaniu tytułu ubezpieczenia nie przysługuje za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli osoba niezdolna do j pracy: 1) ma ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy; 2) kontynuuje działalność zarobkową lub podjęła działalność zarobkową stanowiącą tytuł do objęcia obowiązkowo lub dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym albo zapewniającą prawo do świadczeń za okres niezdolności do pracy z powodu choroby; 3) nie nabyła prawa do zasiłku w czasie ubezpieczenia, w przypadkach określonych w art. 4 ust. 1; 4) jest uprawniona do zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego; 5) podlega obowiązkowo ubezpieczeniu społecznemu rolników określonemu w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników. Zakres wykładni powinien także determinować art. 8 ustawy zasiłkowej, który stanowi, iż zasiłek chorobowy przysługuje przez okres trwania niezdolności do pracy z powodu choroby - nie dłużej jednak niż przez 182 dni, a jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana gruźlicą lub występuje w trakcie ciąży - nie dłużej niż przez 270 dni. Sąd Najwyższy przywołał wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia lutego 2010 r., w sprawie SK 15/09. W uzasadnieniu tego wyroku Trybunał wskazał na wyodrębnienie kategorii służb mundurowych, które traktuje ustawodawca odmiennie w stosunku do innych grup zawodowych. Przemawia za tym przede wszystkim specyfika stosunku służby i swoistość ponoszonego ryzyka. Zaskarżone rozwiązanie skutkujące zwolnieniem ze służby funkcjonariusza, jeśli nie przyjął propozycji przeniesienia, nie jest rozwiązaniem surowszym niż to cechujące stosunki pracy oparte na Kodeksie pracy. W wypadku odmowy przyjęcia przez pracownika zaproponowanych przez pracodawcę zmienionych warunków pracy w trakcie trwania stosunku pracy (w tym zmiany miejsca wykonywanej pracy) ustawodawca przewidział rozwiązanie umowy o pracę po upływie okresu wypowiedzenia (por. art. 42 § 3 k.p.). Powyższa analiza wskazuje, że przyjęte w art. 32 ustawy konsolidacyjnej rozwiązanie mieści się w dopuszczalnych ramach kształtowania sytuacji prawnej funkcjonariuszy Służby Celnej przez ustawodawcę, stąd nie narusza art. 65 ust. 1 Konstytucji. W kontekście tego wyroku Trybunału oraz art. 32 Konstytucji RP oceny wymaga, czy wykładnia przyjęta przez Sąd w zaskarżonym wyroku nie jest rozwiązaniem surowszym niż dotyczące innych osób podlegających obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu, a zawartemu w stanowiącej ubezpieczeniowy standard, ustawie z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja odwołującego zasługiwała częściowo na uwzględnienie.

Okolicznością problematyczną w przedmiotowej sprawie było czy apelującemu przysługiwało prawo do zasiłku chorobowego za okres niezdolności do pracy po zakończeniu stosunku służbowego tj. od dnia 1 kwietnia 2011 r. do 8 stycznia 2012 r. Stosownie do treści art. 1 ust. 1 ustawy zasiłkowej - zasiłek chorobowy przysługuje osobom objętym ubezpieczeniem społecznym w razie choroby i macierzyństwa określonym w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Przepis artykułu 1 pkt 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych wskazuje, że ubezpieczenia społeczne obejmują również ubezpieczenie w razie choroby i macierzyństwa, zwane dalej „ubezpieczeniem chorobowym”. Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 18 a oraz z art. 12 ust. 1 tej ustawy funkcjonariusze Służby Celnej podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu. Z kolei z treści art. 12 ustawy systemowej nie wynika, by funkcjonariusz celny podlegał ubezpieczeniu chorobowemu obowiązkowemu bądź dobrowolnemu. Należy podkreślić, że art. 13 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie jest katalogiem szeregującym osoby, które obowiązkowo podlegają poszczególnym ubezpieczeniom społecznym. Przepis ten wskazuje jedynie okresy w jakich poszczególne grupy pracownicze podlegają obowiązkowi określonego przez przepisy poprzedzające rodzaju ubezpieczenia. W ocenie Sądu Okręgowego powyższy przepis należy odczytywać wyłącznie w kontekście artykułów go poprzedzających ustawy systemowej tj. art. 6, 11 oraz 12, które wprost wskazują kto i jakiemu ubezpieczeniu podlega. Przepisu art. 13 ww. ustawy pomimo jego kontrowersyjnej redakcji, nie można interpretować w oderwaniu od ich treści. Mając na uwadze powyższe wskazać należy, iż odwołujący nie podlegał po ustaniu pełnienia służby ubezpieczeniu chorobowemu ani obowiązkowemu ani dobrowolnemu, a co za tym idzie niezdolność do pracy, która istniała po 31 marca 2011 roku nie mogła stanowić podstawy do wypłaty zasiłku chorobowego. W okresie od dnia 5 stycznia 2011 roku do dnia 31 marca 2011 roku tj. w okresie niezdolności do pracy apelujący jako funkcjonariusz celny otrzymał uposażenie na podstawie art. 152 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o służbie Celnej. Mając na uwadze treść wyżej wskazanych przepisów należy stwierdzić, iż brak jest podstawy prawnej do stwierdzenia, że W. W. przysługiwało prawo do zasiłku chorobowego za okres niezdolności do pracy po zakończeniu służby tj. od dnia 1 kwietnia 2011 r. do 8 stycznia 2012 r.

Jednakże, nie ulega wątpliwości, iż ryzyko niezdolności do pracy objęte jest ochroną do zabezpieczenia społecznego, o którym mowa w art. 67 ust. 1 Konstytucji. Stosownie do jego treści obywatel ma prawo do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy ze względu na chorobę lub inwalidztwo oraz po osiągnięciu wieku emerytalnego. Ponadto, w systemie ubezpieczeń społecznych w sposób normatywny w art. 2 a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wyrażona została zasada równego traktowania ubezpieczonych. Zgodnie z ust. 1 ustawa stoi na gruncie równego traktowania wszystkich ubezpieczonych bez względu na płeć, rasę, pochodzenie etniczne, narodowość, stan cywilny oraz stan rodzinny. Stosownie do treści art. 2. Zasada równego traktowania dotyczy w szczególności: 1) warunków objęcia systemem ubezpieczeń społecznych; 2) obowiązku opłacania i obliczania wysokości składek na ubezpieczenie społeczne; 3) obliczania wysokości świadczeń; 4) okresu wypłaty świadczeń i zachowania prawa do świadczeń. Przepis ten stanowi uszczegółowienie ogólnej zasady równości z art. 32 Konstytucji RP. Zasada równego traktowania dotyczy w szczególności warunków objęcia systemem ubezpieczeń społecznych, obowiązku wypłacania i obliczania składek na ubezpieczenie społeczne. Zasada ta winna dotyczyć również wypłaty świadczeń oraz zachowania prawa do świadczeń. Należy w tym miejscu przywołać orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego, w którym ukształtowało się stanowisko, iż wszelkie odstępstwa od nakazu równego traktowania podmiotów podobnych muszą zawsze mieć uzasadnione podstawy.TK w wyr. z 24.4.2002 r. (P 5/01, OTK-A 2002, Nr 3, poz. 28) zdefiniował zasadę równego traktowania w ten sposób, że wszystkie podmioty prawa (adresaci norm prawnych), charakteryzujące się daną cechą istotną (relewantną) w równym stopniu, mają być traktowane równo, a więc według jednakowej miary, bez zróżnicowań zarówno dyskryminujących, jak i faworyzujących. Podobne podmioty powinny być traktowane tak, by w sytuacjach podobnych wszystkie one ponosiły nakładane na nie obciążenia, a więc aby pewne z nich nie były obciążone dodatkowo, zaś inne - od tego dodatkowego obciążenia zwolnione. Rozwiązanie normatywne, które nie respektuje tej zasady, oznacza z jednej strony, że podmioty, które mają ponosić dodatkowe obciążenia, są traktowane niekorzystnie, z drugiej strony podmioty odciążone od tych świadczeń są znacząco uprzywilejowane. Trybunał Konstytucyjny, nawiązując do idei równości w prawie oznaczającej nakaz kształtowania treści prawa z uwzględnieniem zasady równości, zauważył także, że oceniając regulację prawną z punktu widzenia tej zasady, należy rozważyć, czy można wskazać wspólną cechę istotną uzasadniającą równe traktowanie podmiotów prawa, biorąc pod uwagę treść i cel danej regulacji prawnej. Trybunał Konstytucyjny wskazał w orzeczeniu z dnia 3 września 1996 r., sygn. K. 10/96, iż wprowadzane zróżnicowania muszą mieć charakter racjonalnie uzasadniony. Nie wolno ich dokonywać według dowolnie ustalonego kryterium, po drugie, argumenty te muszą mieć charakter proporcjonalny, a więc waga interesu, któremu ma służyć różnicowanie sytuacji adresatów normy, musi pozostawać w odpowiedniej proporcji do wagi interesów, które zostaną naruszone w wyniku nierównego potraktowania podmiotów podobnych, po trzecie, argumenty te muszą pozostawać w jakimś związku z innymi wartościami, zasadami czy normami konstytucyjnymi, uzasadniającymi odmienne traktowanie podmiotów podobnych (...) jedną z takich zasad konstytucyjnych jest zasada sprawiedliwości społecznej, różnicowanie sytuacji prawnej podmiotów podobnych ma więc znacznie większe szanse uznania za zgodne z konstytucją, jeżeli pozostaje w zgodzie z zasadami sprawiedliwości społecznej lub służy urzeczywistnianiu tych zasad. Zostaje ono natomiast uznane za niekonstytucyjną dyskryminację (uprzywilejowanie), jeżeli nie znajduje podtrzymania w zasadzie sprawiedliwości społecznej. W tym sensie zasady równości wobec prawa i sprawiedliwości społecznej w znacznym stopniu nakładają się na siebie". (OTK w 1996 r., t. II, poz. 33, s. 7273). Do tego poglądu nawiązują wyroki TK z 16 grudnia 1997 r., sygn. K 8/97 (OTK w 1997 r., poz. 30, s. 553554) i z 13 kwietnia 1999 r., sygn. K. 36/98 (OTK ZU Nr 3/1999, poz. 40, s. 243244).

Realizacja prawa do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy ze względu na chorobę odbywa się poprzez ustawę zasiłkową, która określa warunki nabywania i wysokość świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, przysługujących osobom objętym ubezpieczeniem chorobowym określonym w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. Nr 137, poz. 887 ze zm.). W doktrynie podkreśla się, że zasiłek chorobowy rządzi się ubezpieczeniową zasadą łagodzenia skutków ryzyka. Celem zasiłku chorobowego jest zastąpienie (w określonym proporcjonalnie rozmiarze) wszelkiego rodzaju wypłat pieniężnych uzyskiwanych ze stosunku pracy przed powstaniem niezdolności do pracy. W ocenie Sądu Okręgowego odwołujący znajduje się w oczywiście mniej korzystnej sytuacji prawnej w stosunku do podmiotów wymienionych w art. 11 ustawy systemowej, które podlegają ubezpieczeniu chorobowemu i otrzymujących świadczenie z tytułu niezdolności do pracy. Zasadą jest bowiem, stosownie do art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r., że zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego. Prawo to nabywa się po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Ponadto, świadczenie to przysługuje także osobie, która stała się niezdolna do pracy już po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli niezdolność do pracy trwała bez przerwy co najmniej 30 dni i powstała w czasie określonym w art. 7 pkt 1 i 2 ustawy. Ustawodawca bez racjonalnych podstaw pozbawił jednak Funkcjonariuszy Służby Celnej prawa do otrzymywania zasiłku chorobowego po ustaniu stosunku służbowego, co w ocenie Sądu Okręgowego wprost narusza wyrażone w art. 67 Konstytucji prawo obywatela do zabezpieczenia społecznego. W kontekście powołanego przepisu ustawy zasadniczej sytuacja prawna odwołującego nie powinna różnić się od sytuacji prawnej osób nie pozostających w stosunku służbowym, ale wymienionych w artykule 11 ustawy systemowej.

W ocenie Sądu orzekającego w niniejszej sprawie , niezależnie od powyższych rozważań należy podkreślić, że skoro ustawodawca w ustawie o Służbie Celnej unormował uprawienia celników związane z niezdolnością do pracy na skutek choroby w ten sposób, że przyznał im uposażenie finansowane z budżetu Państwa to oznaczało to brak potrzeby odprowadzania składek na ubezpieczenie chorobowe , czego konsekwencją stała się treść art. 11 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Okres pobierania takiego uposażenie w okresie niezdolności do pracy celnika można zatem w drodze analogii uznać jako „ okres ubezpieczenia”.

Dlatego też Sąd Odwoławczy ocenił roszczenie odwołującego za zasadne w części. Wskazać przy tym należy, iż zasiłek chorobowy przysługuje przez okres trwania niezdolności do pracy z powodu choroby lub niemożności wykonywania pracy z przyczyn określonych w art. 6 ust. 2 - nie dłużej jednak niż przez 182 dni a sam odwołujący był niezdolny do pracy od dnia 5 stycznia 2011 roku i aż do chwili ustania stosunku służbowego pobierał uposażenie, o którym mowa w art. 152 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej. Przy obliczaniu okresu za jaki odwołującemu należy się zasiłek chorobowy Sąd Okręgowy uwzględnił czas za jaki otrzymywał on ww. uposażenie aż do dnia ustania stosunku służbowego tj., do dnia 31 marca 2011 roku. Mając na uwadze powyższe Sąd Odwoławczy wskazał, że odwołującemu przysługiwał zasiłek chorobowy od dnia 1 kwietnia 2011 roku do dnia 5 lipca 2011 roku. Miesięczny zasiłek chorobowy stanowi 80% podstawy wymiaru zasiłku. Stanowi o tym art. 11 ustawy zasiłkowej. Zasady ustalania podstawy wymiaru zasiłków chorobowych przysługujących ubezpieczonym będącym pracownikami określone zostały w art. 36 ustawy zasiłkowej. Z art. 36 ust. 1 tej ustawy wynika, że podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu będącemu pracownikiem stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok na zasadzie art. 386 k.p.c. a w pozostałym zakresie oddalił apelacje na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach sądowych Sąd Okręgowy orzekł na podstawie § 11 ust. 2 w zw. z § 12 ust. 2 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu z dnia 28 września 2002 r. (Dz.U. Nr 163, poz. 1349).