Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 2 sierpnia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie XII Wydział Gospodarczy - Odwoławczy w następującym składzie:

Przewodniczący Sędzia: SO Janusz Beim

Sędzia: SO Aneta Stożek

Sędzia: SO Bożena Cincio - Podbiera

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 2 sierpnia 2017 r. w K.

sprawy z urzędu

przy uczestnictwie (...) - 2 spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K., P. S. i J. M.

o nałożenie grzywny

na skutek zażalenia uczestnika (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K.

od postanowienia Sądu Rejonowego dla Krakowa - Śródmieścia w Krakowie z dnia 4 stycznia 2017 r., sygn. akt KR XI Ns Rej KRS 24212/15/639

postanawia:

oddalić zażalenie.

SSO Aneta Stożek SSO Janusz Beim SSO Bożena Cincio - Podbiera

XII Gz 387/17

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 4 stycznia 2017 r. Sąd Rejonowy dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie odrzucił zażalenie J. M.z dnia 29 listopada 2016 r. na postanowienie sądu z dnia 2 listopada 2016 r.

W uzasadnieniu postanowienia sąd I instancji podał, że zaskarżone postanowienie zostało doręczone J. M.w dniu 14 listopada 2016 r., zaś zażalenie zostało nadane listem poleconym w dniu 29 listopada 2016 r., zatem po upływie 7 dniowego, ustawowego terminu i na zasadzie art. 394 § 1 i 2 kpc oraz art. 370 kpc w zw. z art. 397 § 2 kpc podlegało odrzuceniu.

Na powyższe postanowienie zażalenie wniósł uczestnik postępowania (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
w K. domagając się jego uchylenia przez sąd I instancji oraz uchylenia przez sąd I instancji postanowienia z dnia 2 listopada
2016 r. ewentualnie uchylenia postanowienia przez sąd II instancji i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu zażalenia uczestnik wskazał, że postanowieniem z dnia 25 maja 2016 r. Sąd Rejonowy dla Krakowa – Śródmieścia nałożył na uczestników grzywny. Zdaniem skarżącego, wydane na podstawie art. 594 ksh orzeczenie o nałożeniu grzywny jest orzeczeniem co do istoty sprawy, zatem przysługuje na nie apelacja, a sąd błędnie pouczył uczestników o prawie wniesienia zażalenia na to postanowienie. Dlatego zdaniem skarżącego, termin do wniesienia środka zaskarżenia powinien być 14 dniowy zgodnie z art. 369 § 1 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc i uczestnik J. M. dochował tego terminu.

Zdaniem żalącego (...) sp. z o.o.: „postanowienie Sądu Rejonowego z dnia 4 stycznia 2017 r. nie powinno było w ogóle zapaść” ponieważ „z oczywistego błędu proceduralnego” nie powinno zapaść pierwsze postanowienie z dnia 2 listopada 2016 r. o odrzuceniu „rzekomego zażalenia”.

Po rozpoznaniu zażalenia Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Przede wszystkim należy zaznaczyć, że kompetencja przewidziana dla sądu rejestrowego w art. 594 § 4 ksh jest kompetencją nie związaną z postępowaniem rejestrowym. To jest kompetencja związana ze swoistą funkcją opiekuńczą sądu rejestrowego nad prawidłowym działaniem przedsiębiorców wpisanych do rejestru sądowego. W judykaturze dokonuje się rozróżnienia na postępowanie rejestrowe w ścisłym tego słowa znaczeniu (tj. postępowanie o wpis lub o wykreślenie) oraz postępowanie prowadzone przez sąd rejestrowy, nie będące postępowaniem rejestrowym. Takie postępowania określa się mianem postępowań dotyczących czynności pomocniczych i nadzorczych (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 lutego 2015 r. sygn. III CZ 2/15, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 kwietnia 2010 r. sygn. V CSK 409/09). Niewątpliwie działania sądu rejestrowego przewidziane w art. 594 § 4 ksh mają charakter działań nadzorczych.

Sąd Okręgowy w tym składzie w istocie podziela merytoryczną argumentację przedstawioną w zażaleniu. Nałożenie grzywny w myśl art. 594 § 4 ksh jest orzeczeniem co do istoty sprawy (w rozumieniu art. 518 kpc ). Nie można przy tym podzielić poglądu prezentowanego przez R. Zawłockiego (Kodeks Spółek Handlowych. Komentarz do artykułów 459 – 633, Tom IV, Wyd. C.H. Beck, Warszawa 2004 r. s. 1329), że grzywna, o której mowa we wskazanej normie ma taki charakter jak grzywna przewidziana w ustawie o KRS. Celem grzywny przewidzianej w art. 594 § 4 jest wymuszenie na członkach władz zarządzających spółką wykonywania ciążących na nich obowiązków związanych z prowadzeniem spraw spółki z poszanowaniem m.in. praw korporantów. Sąd rejestrowy stosuje wynikającą ze wskazanej normy sankcję w sytuacji zaistnienia przesłanek tam opisanych. Zatem grzywna ma charakter prewencyjny i represyjny, jednak jej celem nie jest wymuszenie dokonania wpisu obligatoryjnych. Postanowienie o nałożeniu grzywny w trybie art. 594 § 4 ksh kończy postępowanie, nie otwiera drogi do dalszego postępowania (por. Kodeks spółek handlowych, Komentarz 3 wydanie, J. Bieniak, M. Bieniak, G. Nita – Jagielski, K. Oplustil, R. Pabis, A. Rachwał, M. Spyra, G. Suliński, W. Tofel, R. Zawłocki Wyd. C.H. BECK, 2014 r., s.1532). Zatem na postanowienie wydane w trybie art. 594 § 4 ksh, jako postanowienie kończące postępowanie nieprocesowe prowadzone przez sąd rejestrowy, wydane co do istoty sprawy, służy apelacja (art. 518 w zw. z art. 13 § 2 kpc).

Jedynie na marginesie należy zaznaczyć, że za takim stanowiskiem przemawia także wykładnia historyczna. W dawnym kodeksie spółek handlowych odpowiednikiem art. 594 § 4 ksh był przepis art. 490 § 4 kh. Wskazana norma wprost odsyłała do zasad wskazanych w art. 17 kh, czyli do zasad nakładania grzywny w postępowaniu rejestrowym, w celu wymuszenia obowiązku uskutecznienie wpisu obligatoryjnego. Skoro w ksh ustawodawca tej zasady nie zastosował, to nie jest prawidłowe postrzeganie grzywny z art. 594 § 4 ksh, jako tożsamej z grzywną, o której mowa w art. 24 ustawy o KRS. Istotne jest również to, że art. 594 § 4 ksh nie przewiduje możliwości umorzenia nałożonej grzywny (por. art. 24 ust. 1 ustawy o KRS i art. 1052 kpc).

Jednak zażalenie wniesione przez uczestnika tj. spółkę (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością podlega oddaleniu. Zaskarżonym postanowieniem sąd odrzucił zażalenie członka zarządu tj. uczestnika J. M. To ten członek zarządu będący zarazem uczestnikiem postępowania nieprocesowego posiada interes prawny we wniesieniu zażalenia. Sama spółka takiego gravamen nie posiada. Z mocy art. 694 ^{( 3)} § kpc, w sprawach wszczętych z urzędu przez sąd rejestrowy przedsiębiorca wpisany do rejestru sądowego ma zawsze status uczestnika. Jednakże prawa tego uczestnika nie są zbieżne, ani tożsame z prawami członka zarządu, a tym bardziej nie mamy w tym przypadku do czynienia z jakąkolwiek formą swoistej, solidarnej odpowiedzialności.

To członek zarządu, wobec którego nałożono grzywnę przewidzianą w art. 594 § 1 pkt. 3 ksh, posiada interes prawny we wniesieniu odpowiedniego środka zaskarżenia. Skoro sąd rejestrowy odrzucił zażalenie J. M., to skuteczne zażalenie na powyższe postanowienie może wnieść tylko J. M., a nie spółka
w której pełni funkcję członka zarządu. Postanowienie sądu I instancji w żadnej mierze nie krzywdzi spółki (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, jako jednego z uczestników postępowania.
W doktrynie przyjmuje się, że brak gravamen prowadzi do oddalenia złożonego środka zaskarżenia (por. System Prawa Procesowego. Środki zaskarżenia, III cz. 1, pod red. Jacka Gudowskiego, Wyd. Lexis Nexis). Zatem zażalenie podlegało oddaleniu z przyczyn podanych wyżej.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji (art. 385
w zw. z art. 397 § 2 kpc).

SSO Aneta Stożek SSO Janusz Beim SSO Bożena Cincio - Podbiera