Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 stycznia 2018 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu I Wydział Cywilny w składzie następującym

Przewodniczący SSR Magdalena Glinkiewicz

Protokolant st. sekr. sąd. Bożena Czajkowska

Po rozpoznaniu w dniu 24 stycznia 2018 r. w Toruniu.

sprawy z powództwa

Gminy M. G.

przeciwko:

Skarbowi Państwa – Marszałkowi Województwa (...) w T.

o:

zapłatę orzeka:

I. oddala powództwo;

II. zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 5.400 zł (pięć tysięcy czterysta złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 1369/17

UZASADNIENIE

Gmina G. wniosła o zapłatę od Skarbu Państwa – Marszałka Województwa (...) kwoty 66.509,81 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 5 kwietnia 2017r. do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztu oczyszczenia Kanału R. H. w G.. Podniosła, że wykonała prace na swój koszt, ponieważ pozwany, który miał taki obowiązek go nie zrealizował. Powinien zatem zwrócić jej wydatek. Powód wniósł o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz zwrotu kosztów procesu wg norm przepisanych.

Pozwany wnosił o oddalenie powództwa podnosząc zarzut braku legitymacji biernej twierdząc, że nie ma obowiązku utrzymania Kanału R. H., powódka nie przez sprecyzowała jakie kraty były przez nią czyszczone, nie został wskazany zakres prac oraz sposób wyceny owych prac, kraty nie są częścią R. H., dlatego Skarb Państwa nie jest zobowiązany do ich utrzymania w tym także czyszczenia. Kraty pełnią funkcję ochronną, mają za zadanie zapewnienie prawidłowego funkcjonowania urządzeń wodnych nie należących do pozwanej, tylko należących do powódki.

W piśmie z dnia 12 października 2017r. powódka podtrzymała dotychczasowe stanowisko w sprawie.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 19 listopada 2012r. Marszałek Województwa (...), określając się jako podmiot wykonując prawa właścicielskie Skarbu Państwa do wód Kanału H. zawarł ze Spółką (...) umowę, na podstawie której zlecił jej oczyszczanie Kanału.

Bezsporne

Dowód: umowa, k. 9-10

W dniu 30 czerwca 2015 r. porozumienie zostało wypowiedziane przez Spółkę (...) w związku z otwarciem jej likwidacji. W dniu 28 października 2015 r. Skarb Państwa – Marszałek Województwa i Spółka (...) podpisali „protokół przekazania do eksploatacji R. H.”, w którym Skarb Państwa – Marszałek Województwa oświadczył, że z dniem 2 listopada 2015 r. wszelkie obowiązki związane z utrzymaniem przekazanego urządzenia wodnego przechodzą na stronę odbierającą.

Dowód: protokół k. 11-12

Kanał H. jest sztucznym ciekiem wodnym należącym do urządzeń melioracji podstawowej.

Bezsporne.

Aby zapewnić bezpieczeństwo ludzi i mienia Gmina M. G. wykonała szereg prac związanych z eksploatacją i utrzymanie cieku R. H.. – czyszczenie krat, obsługa, ochrona, nadzór nad działaniem pomp przy ul. (...) oraz przy ul. (...),

Za wykonane prace w 2016r. i 2017r. powódka zapłaciła kwotę 66.509,81 zł

Faktury zostały wysłane do pozwanego, a następnie zostały dosłane powódce bez zapłaty wynikających z nich należności.

Dowód: zlecenia i FV k. 21-93

Zgodnie z wypisem z rejestru gruntów właścicielem R. H. jest Skarb Państwa, natomiast trwałym zarządcą Marszałek Województwa (...).

Dowód: wypis z rejestru gruntów, k.80-90 akt I C 246/16;

Wyrokiem z dnia 5 maja 2016r. w sprawie I C 246/16 Sąd Rejonowy w Toruniu zasądził od Skarbu Państwa – Marszałka Województwa (...) w T. na rzecz Gminy M. G. kwotę 1.000 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 5 stycznia 2016r. do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów poniesionych przez Gminę G. za czyszczenie krat w R. H. – FV nr (...) z dnia 21 grudnia 2015r.

Bezsporne.

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny niniejszej sprawy Sąd ustalił na podstawie okoliczności bezspornych, dokumentów przedłożonych przez strony oraz na podstawie art. 230 k.p.c.

Sąd w pełni dał wiarę dowodom w postaci dokumentów zgromadzonych w toku procesu albowiem ich prawdziwość nie budziła w ocenie Sądu jakichkolwiek wątpliwości. Co więcej wiarygodność przedłożonych dokumentów nie była kwestionowana przez żadną ze stron.

Spór dotyczył charakteru Kanału R. H. i co za tym idzie, osoby odpowiedzialnej za jego konserwację. Sprawa w tym zakresie nie była zaś skomplikowana, ponieważ odpowiednie zakwalifikowanie spornej strugi pozwalało na wydanie wyroku.

Pozwany podniósł zarzut braku legitymacji biernej. Z kolei powódka wskazywała, że potwierdzeniem legitymacji biernej po stornie Skarbu Państwa – Marszałka Województw (...) w T. jest prawomocny wyrok Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 5 maja 2016r. wydany w sprawie I C 246/16.

Przed przystąpieniem do zasadniczych rozważań należy poczynić następujące uwagi ogóle.

W myśl ary 365 § 1 k.p.c. orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby.

W ocenie Sądu, pomimo tego, że niniejsza sprawa toczyła się miedzy tymi samymi stronami i dotyczyła tego samego cieku wodnego – R. H. co prawomocnie zakończona sprawa I C 246/16, Sąd nie jest związany ustalaną w tamtym procesie legitymacją procesowej bierną. W sprawie I C 246/16 powód nie dochodził zapłaty jedynie części należnego mu roszczenia. W sprawie I C 246/16 powoływał się na zobowiązanie powstaje w grudniu 2015r., pozew obejmował całość tego roszczenia. Niniejszy proces obejmuje roszczenia za 2016 r. i 2017r., powód dochodzi zapłaty z tytułu innych faktur i czynności niż te wskazywane w sprawie I C 246/16. Dlatego też w przedmiotowej sprawie Sąd miał prawo ponownie rozważyć i ocenić podniesiony przez pozwanego zarzut braku legitymacji procesowej biernej.

Problematykę utrzymania zarówno sztucznych jak i naturalnych cieków wodnych za okres objęty pozwem regulowała ustawa z dnia 18 lipca 2001r. prawo wodne ( tekst j. Dz. U. z 2015r., 469 ze zm., powoływanej daje jako prawo wodne ).

Wynika z niej natomiast, że wody dzielą się na morskie i śródlądowe oraz powierzchniowe i podziemne a z powierzchniowych wydziela się zwłaszcza wody płynące, w tym tego typu wody w kanałach ( art. 5 ust 1, 2 i 3 prawa wodnego ). Z. uważa się natomiast sztuczne koryto prowadzące wodę w sposób ciągły lub okresowy, o szerokości dna co najmniej 1,5m przy ich ujściu lub ujęciu ( art. 9 ust. 1 pkt 5 prawa wodnego ).

Woda stanowi przedmiot własności przy czym śródlądowe wody powierzchniowe płynące należą do Skarbu Państwa jako wody publiczne i nie podlegają obrotowi cywilnoprawnemu ( art. 10 ust. 1 do 3 prawa wodnego ).

Zgodnie z art. 75 ust 1 – 2 prawa wodnego programowanie, planowanie, nadzorowanie wykonywania urządzeń melioracji wodnych szczegółowych, w trybie, o którym mowa w art. 74 ust. 2, urządzeń melioracji wodnych podstawowych oraz utrzymywanie urządzeń melioracji wodnych podstawowych należy do marszałka województwa. Zadania, o których mowa w ust. 1, art. 70 ust. 3, art. 74b ust. 1 i 4 oraz art. 74c, marszałek województwa realizuje jako zadania z zakresu administracji rządowej.

Kwestia podmiotu odpowiedzialnego za realizację zadań w zakresie utrzymywania urządzeń melioracji wodnych podstawowych takich jak R. H. była już kilkukrotnie przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego. Stanowisko w tej sprawie jest ugruntowane, pogląd w tym zakresie wyraził również Sąd Okręgowy w Toruniu (sprawa VIII Ca 387/16) .

Zgodnie z utrwalonym stanowiskiem to województwo ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez niewykonanie obowiązku w postaci utrzymywania urządzeń melioracji wodnych podstawowych. Obowiązek ten województwo wykonuje w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność na podstawie art. 417 § 1 k.c. w zw. z art. 75 ust 1 i 2 prawo wodne. (patrz: wyrok SN z dnia 27 kwietnia 2017r., sygn.. akt II CSK 401/16, wyrok SN z dnia 27 maja 2015r., sygn.. akt II CSK 480/14)

Jak wskazał Sąd Najwyższy wprawdzie w art. 75 ust. 1 i 2 prawo wodne nie ma mowy o przypisaniu województwu zadania w postaci utrzymywania urządzeń melioracji wodnych podstawowych, lecz o tym, że zadanie to należy do marszałka województwa, jednak przy zlecaniu przez ustawę jednostkom samorządu terytorialnego zadań z zakresu administracji rządowej nie jest wymagane, żeby dany przepis wymieniał nazwę tych jednostek. Systemowa wykładnia prowadzi do wniosku, że wystarczające jest wskazanie organu jednostki samorządu terytorialnego, a w wypadku organów kolegialnych – przewodniczącego tego organu (por. m.in. art. 30 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o przewozie towarów niebezpiecznych, Dz. U. z 2016 r., poz. 1834 ze zm., art. 6 ust. 3 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego, Dz. U. z 2016 r., poz. 546 ze zm., art. 94 ustawy z dnia 13 października 1998 r. – Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną, Dz. U. Nr 133, poz. 872 ze zm.). Z tych względów należy uznać, że, skoro art. 75 ust. 2 p.w. wyraźnie stanowi, iż zadania w zakresie utrzymywania urządzeń melioracji wodnych podstawowych marszałek województwa realizuje jako zadania z zakresu administracji rządowej, to oznacza to, że zadania te zlecono województwu jako osobie prawnej.

Mając powyższe na uwadze, z uwagi na brak legitymacji biernej powództwo należało oddalić.

Jedynie na marginesie należy wskazać, że chociaż przedmiotowa sprawa nie dotyczy odszkodowania za szkodę wynikłą z niewykonania lub nieprawidłowego wykonania obowiązku utrzymywania urządzeń melioracji wodnej, tylko dotyczy zwrotu środków jakie powódka wydatkowała na celem zapobieżenia szkodzie, Sąd nie ma wątpliwości, że podmiotem odpowiedzialnym za zwrot tych środków jest podmiot, który byłby zobowiązany za szkodę gdyby ona nastąpiła.

Utrzymywanie wód stanowi obowiązek ich właściciela a utrzymywanie wód publicznych obejmuje działania polegające także na zachowaniu stanu dna lub brzegów oraz na remoncie lub konserwacji istniejących budowli regulacyjnych i ma na celu zapewnienie między innymi ochrony przed powodzią ( art. 21 i 22 prawa wodnego ); powódź stanowi zaś pokrycie przez wodę terenu, który w normalnych warunkach nie jest pokryty wodą ( art. 9 ust. 1 pkt 10 prawa wodnego ). Budownictwo wodne polega na wykonywaniu oraz utrzymywaniu urządzeń wodnych ( art. 62 ust. 1 prawa wodnego ); utrzymywanie urządzeń wodnych polega na ich eksploatacji, konserwacji oraz remontach w celu zachowania ich funkcji ( art. 64 ust. 1 prawa wodnego ). Melioracje wodne polegają na regulacji stosunków wodnych w celu polepszenia zdolności produkcyjnej gleby, ułatwienia jej uprawy oraz na ochronie użytków rolnych przed powodziami; urządzenia melioracji wodnych dzielą się na podstawowe i szczegółowe, w zależności od ich funkcji i parametrów ( art. 70 ust. 1 i 2 prawa wodnego ). Do urządzeń melioracji wodnych podstawowych zalicza się miedzy innymi kanały, wraz z budowlami związanymi z nimi funkcjonalnie jeżeli służą polepszenia zdolności produkcyjnej gleby, ułatwienia jej uprawy oraz na ochronie użytków rolnych przed powodziami ( art. 70 ust. 1 pkt 3 prawa wodnego ). Urządzenia te stanowią własność Skarbu Państwa i są wykonywane na jego koszt ( art. 71 ust. 1 prawa wodnego ).

W rozporządzeniu Rady Ministrów z 17 grudnia 2002 r. w sprawie śródlądowych wód powierzchniowych lub ich części stanowiących własność publiczną, które zostało wydane na podstawie art. 11 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. prawo wodne, określono w załączniku nr 2 do rozporządzenia listę śródlądowych wód powierzchniowych, które stanowią własność publiczną i są istotne dla regulacji stosunków wodnych na potrzeby rolnictwa. Na liście dotyczącej województwa (...), pod pozycją 140, zamieszczony jest R. H..

informacje o jednostceorzeczenia sądów

orzeczenia administracji

tezy z piśmiennictwa

monografie

informacje o jednostce

orzeczenia sądów

wzory i zestawienia

orzeczenia sądów

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 i 99 k.p.c.