Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powódka M. G. w pozwie przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością spółce komandytowej w M. Oddziałowi w S. wniosła o ustalenie i sprostowanie treści protokołu Nr (...) poprzez uznanie, że zdarzenie z dnia 14 listopada 2014 r. było wypadkiem przy pracy spowodowanym przez niesprawną maszynę do pakowania próżniowego.

W uzasadnieniu pozwu wskazała, że pracuje dla pozwanej na stanowisku pakowacza. Podniosła, iż w dniu 14 listopada 2014 r. podczas usuwania spiętrzenia folii w maszynie do pakowania próżniowego doznała zmiażdżenia i oparzenia palca lewej ręki, w konsekwencji czego musiano go amputować. Nadto podkreśliła, iż do wypadku doszło wskutek wady maszyny do pakowania próżniowego, a nie jak stwierdził pracodawca w protokole powypadkowym, poprzez naruszenie przez poszkodowaną przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia wskutek rażącego niedbalstwa.

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Swoje stanowisko argumentowała tym, że przeprowadziła wnikliwe postępowanie wyjaśniające przyczyny i okoliczności zdarzenia. W jego wyniku ustaliła, że wyłączną przyczyną wypadku przy pracy powódki było jej rażące niedbalstwo i naruszenie przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia. Podkreśliła nadto, iż powódka nie wykazała, w żaden sposób, aby do wypadku doszło z innych przyczyn niż wynika to z ustaleń zawartych w protokole powypadkowym Nr (...) z dnia 4 grudnia 2014 r. Wskazała także, iż przedmiotowa sprawa jest sprawą o ustalenie istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego, a zgodnie z brzmieniem art. 189 k.p.c. powódka może dochodzić takiego ustalenia, o ile wykaże interes prawny, czego powódka nie uczyniła.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Strony łączy stosunek pracy, na podstawie umowy o pracę zawartej czas nieokreślony, w ramach którego M. G., od dnia 27 listopada 2010 r. świadczyła pracę na stanowisku pakowacza.

M. G. w dniu wypadku posiadała orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku ważne do dnia 24 października 2016 r. Nie posiadała natomiast aktualnego szkolenia okresowego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, gdyż ostatnie szkolenie okresowe odbyła w dniu 2 czerwca 2011 r. Do obsługi linii pakowania nie są wymagane dodatkowe kwalifikacje.

Dowód:

- umowa o pracę – cz. B akt osobowych,

- zaświadczenie o ukończeniu szkolenia w dziedzinie bhp – cz. B akt osobowych,

- zaświadczenie lekarskie nr 606/14 – cz. B akt osobowych,

- protokół kontroli PIP z dnia 21 kwietnia 2015 r. – k. 225 – 236,

- przesłuchanie M. G. w charakterze strony – k. 278 – 278v

W dniu 14 listopada 2014 r. M. G. rozpoczęła pracę na II zmianie roboczej o godzinie 14.00 w Oddziale Konfekcjonowania i Pakowania Wędlin oznaczonym symbolem D – 91 budynku produkcyjnego. W tym dniu na polecenie p.o. brygadzisty Oddziału P. B. zajmowała się krojeniem na elementy płatów boczku wieprzowego za pomocą noża ręcznego. Stanowisko pracy usytuowane było przy stole roboczym przylegającym do maszyny do pakowania próżniowego M. R. 5200. Wraz z M. G. przy stole pracowali M. E., B. P., E. N. oraz G. A..

Około godziny 16.45 w maszynie do pakowania próżniowego spiętrzył się boczek. M. G. po odłożeniu boczku na stole roboczym, podeszła do maszyny aby usunąć ze stacji zamykającej spiętrzony boczek z uszkodzoną folią. Po usunięciu wszystkich elementów spiętrzonego boczku, ponownie ułożyła na maszynie wszystkie osłony i poprosiła o włączenie maszyny. Po tym jak maszyna została włączona, a maszyna nie ruszyła, M. G. poprawiła osłonę ze stacją zamykającą. Po poprawieniu osłony maszyna ruszyła, natomiast M. G. włożyła lewą rękę pod osłonę stacji zamykającej pochylając się tym samym ciało do przodu, aby chwycić za brzeg folii w celu jej wyciągnięcia. W tym momencie krzyknęła z bólu z powodu przyciśnięcia palca wskazującego lewej ręki. Po uwolnieniu ręki palec był zgnieciony i wykrzywiony. Brygadzista odprowadził M. G. do kantorka mistrza skąd wezwaną karetką pogotowia ratunkowego została przewieziona do Izby Przyjęć Szpitalnej (...) w S. – Z., skąd skierowano ją do Kliniki (...) PUM w S.. Tam zastosowano leczenie amputacji wskaziciela lewego i plastykę kikuta płatem po stronie dłoniowej.

M. G. otrzymała od lekarza kartę informacyjną oraz zwolnienie lekarskie na okres od dnia 14 listopada 2014 r. do dnia 7 grudnia 2014 r.

Dowód:

- karty informacyjne leczenia szpitalnego – k. 81 – 82,

- przesłuchanie M. G. w charakterze strony – k. 278 – 278v,

- zeznania świadka G. A. – k. 101v, 127 – 127v, 272v

- zeznania świadka M. E. – k. 127v,

- zeznania świadka B. P. – k. 148v – 149,

- protokół Nr (...) – k. 46 – 51,

- wyjaśnienia poszkodowanego w wyniku wypadku przy pracy – k. 52 – 53,

- informacje od świadków wypadku przy pracy – k. 54 – 63, 104

Zespół powypadkowy powołany przez pozwaną spółkę do zbadania okoliczności zdarzenia z 14 listopada 2014 r. stwierdził, iż zdarzenie to jest wypadkiem przy pracy, a w pkt 5 protokołu, że wyłączną jego przyczyną było naruszenie przez M. G. przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia: art. 100 § 2 pkt 3 oraz art. 211 pkt 1,2 i 4 Kodeksu pracy spowodowane przez nią wskutek rażącego niedbalstwa.

Dowód:

- protokół Nr (...) – k. 46 – 51

M. G. miała niezbędną wiedzę dotyczącą zagrożeń w pracy przy maszynie do pakowania próżniowego M. R. 5200 oraz prawidłowych metod postępowania w przypadku wystąpienia awarii. Sięgnięcie do strefy niebezpiecznej, tak jak to miało miejsce podczas wypadku mogło nastąpić tylko w wyniku celowego działania operatora, wymagającego niezastosowania się do wydanej przez pracodawcę instrukcji BHP przy maszynie, niezastosowania się do ostrzeżeń znajdujących się na maszynie (barw bezpieczeństwa i znaków ostrzegawczych). Ponadto dostęp do strefy zagrożenia możliwy jest jedynie wtedy, kiedy operator przyjmie pochyloną pozycję ciała (nienaturalną) i włoży lewą rękę pod osłonę oraz będzie uważnie sięgał, aby nie unieść osłony blokującej.

M. G., w dniu 12 listopada 2014 r., została przeszkolona z obsługi urządzenia M. R. 5200. Fakt ten potwierdziła podpisem.

Maszyna do pakowania próżniowego M. R. 5200 w dniu wypadku była sprawna. Osłona blokująca stacji zgrzewania była oryginalna, sprawna, kompletna oraz działała prawidłowo. Osłona ta zabezpieczała pracowników przed przypadkowym dotknięciem strefy zgrzewania. Aby prawidłowo usunąć zaciętą folię czy spiętrzony boczek należy najpierw wyłączyć maszynę, a dopiero później przystąpić do usunięcia zaciętych elementów. Zabrania się wkładania rąk do strefy formującej i zgrzewającej maszyny.

Dowód:

- instruktaż stanowiskowy dla M. R. 5200 – 136 – 136v,

- potwierdzenie odbycia instruktażu stanowiskowego – k. 86 – 87,

- zeznania świadka P. B. – k. 127v – 128, 272v,

- zeznania świadka M. W. – k. 128,

- zeznania świadka P. L. – k. 238, 272v,

- zeznania świadka A. W. – k. 128v – 129, 272v,

- zeznania świadka M. S. – k. 148 – 148v,

- zeznania świadka A. G. – k. 149,

- zeznania świadka M. C. – k. 149 – 149v,

- zeznania świadka Z. H. – k. 189 – 189v,

- zeznania świadka A. K. – k. 273

Sąd zważył, co następuje:

Ustalenia faktyczne w sprawie poczynione zostały w oparciu o dowody z dokumentów, korespondujące z nimi i ze sobą wzajemnie zeznania świadków oraz zeznania powódki.

Poza sporem pozostawał fakt, iż powódka zatrudniona jest w pozwanej spółce na czas nieokreślony, na stanowisku pakowacza. Bezspornym było również to, iż w dniu 14 listopada 2014 r. doszło do zdarzenia, w którym poszkodowana została M. G..

Jedyną sporną okolicznością w sprawie było odmienne stanowisko stron dotyczące przyczyn jakie doprowadziły do zdarzenia z dnia 14 listopada 2014 r.

Podstawy prawnej żądania powódki należy poszukiwać w art. 189 k.p.c. Stanowi on, iż powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny.

Sąd w pierwszej kolejności zbadał, czy powódka ma interes prawny w ustaleniu treści protokołu, wymagany normą w/w przepisu.

Do uwzględnienia istnienia interesu prawnego prowadzi analiza przepisów materialno prawnych. We wzorze protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 16 września 2004 r. w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy (Dz. U. Nr 227, poz. 2298), w tzw. pouczeniu, jest informacja o tym, że poszkodowany pracownik może wystąpić do sądu rejonowego - sądu pracy z powództwem o ustalenie i sprostowanie protokołu (powypadkowego) na podstawie art. 189 k.p.c. Dla pracownika ma znaczenie to, czy w ogóle zostanie sporządzony protokół powypadkowy oraz jaka będzie jego treść. Już na tym etapie przysługuje mu, zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 28 lipca 1998 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania, a także zakresu informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy (Dz. U. Nr 115, poz. 744 ze zm.), prawo do określonej kontroli, przez zgłaszanie uwag i zastrzeżeń do ustaleń zawartych w protokole powypadkowym (§ 10). Brak jest podstaw do stwierdzenia, że po sporządzeniu protokołu powypadkowego poszkodowany pracownik nie ma możliwości spowodowania dalszej kontroli tego protokołu, gdy nie zgadza się ze stwierdzeniem, że wypadek nie jest wypadkiem przy pracy, albo że zachodzą okoliczności, które mogą mieć wpływ na prawo do świadczeń przysługujących z tytułu wypadku przy pracy. Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmawia bowiem przyznania świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego w przypadku nieprzedstawienia protokołu powypadkowego lub nieuznania w protokole powypadkowym zdarzenia za wypadek przy pracy (art. 22 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy wypadkowej).

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania (Dz. U. Nr 234, poz. 1974), w przypadku ubiegania się o jednorazowe odszkodowanie protokół powypadkowy stanowi pierwszy dokument konieczny do wystąpienia z wnioskiem o to świadczenie (§ 1 i § 2 pkt 1). Jednocześnie, co należy tu podkreślić, ten sam przepis stanowi, że wniosek taki może być oparty również na prawomocnym wyroku sądu pracy (§ 2 pkt 2). Przepis art. 262 § 1 pkt 1 k.p. w związku z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 26 września 2001 r. w sprawie utworzenia sądów pracy i sądów ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 106, poz. 1161 ze zm.) wskazuje, że chodzi tu o orzeczenie rejonowego sądu pracy w sprawie pracowniczej o ustalenie lub sprostowanie protokołu powypadkowego, a nie o orzeczenie sądu rejonowego (sądu pracy i ubezpieczeń społecznych) w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych, właściwego rzeczowo w sprawie o odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy na podstawie art. 477 ⁸ § 2 pkt 3 k.p.c., gdyż wówczas w ogóle nie byłby konieczny wniosek o jednorazowe odszkodowanie w trybie rozporządzenia z 18 grudnia 2002 r.

To potwierdza, że powództwo o ustalenie i sprostowanie protokołu powypadkowego na podstawie art. 189 k.p.c. jest uprawnione i że wyrok zastępuje wymaganą treść protokołu powypadkowego. Istnienie interesu prawnego w ustaleniu treści protokołu powypadkowego potwierdza uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29 marca 2006 r. (II PZP 14/05, OSNP 2006/15-16/228).

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

1) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;

2) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;

3) w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Oznacza to, że aby zdarzenie mogło być uznane za wypadek przy pracy musi spełniać następujące warunki:

- mieć charakter nagły

- być wywołane przyczyną zewnętrzną

- powodować uraz lub śmierć

- pozostawać w związku pracą

Analiza materiału dowodowego zgromadzonego w toku postępowania w niniejszej sprawie prowadzi do wniosku, że niewątpliwie zdarzenie z dnia 14 listopada 2014 r. miało charakter nagły, stanowiło bowiem nieoczekiwane i krótkotrwałe zakłócenie układu fizycznego powódki. Skutkiem tego zdarzenia był uraz u powódki w postaci zmiażdżenia i oparzenia palca lewej ręki, a w konsekwencji jego amputacja. Niewątpliwym jest również, że zdarzenie to pozostawało w związku z pracą wykonywaną przez powódkę tj. pakowaniem wyrobów mięsnych.

Zdaniem Sądu, przedmiotowe zdarzenie wywołane zostało przyczyną zewnętrzną, za którą należy uznać każdy czynnik zewnętrzny (tzn. nie wynikający z wewnętrznych właściwości człowieka) zdolny wywołać w istniejących warunkach szkodliwe skutki. W tym znaczeniu przyczyną może być nie tylko narzędzie pracy, maszyna, zwierzę, siły przyrody, lecz również czyn innego człowieka, a nawet praca i czynność samego poszkodowanego (por. uchwała Sądu Najwyższego z 11 lutego 1963 r., III PO 15/62, OSNCP 1963 r., z. 10, poz. 215). Zgodnie z przytoczoną definicją, w ustalonym stanie faktycznym za przyczynę zewnętrzną uznać należy niekontrolowany i nagły ruch maszyny do pakowania próżniowego.

W tym miejscu warto wskazać, iż przez rażące niedbalstwo rozumie się sytuację w których poszkodowany zdaje sobie sprawę z grożącego mu niebezpieczeństwa, gdyż zwykle występuje ono w danych okolicznościach faktycznych, tak że każdy człowiek o przeciętnej przezorności ocenia je jako ewidentne – a mimo to, z naruszeniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy bez potrzeby naraża się na to niebezpieczeństwo, ignorując następstwa własnego zachowania (por. wyrok SN z dnia 6 sierpnia 1976 r., III PRN 19/76, OSNCP z 1977 r., Nr 3, poz. 55).

Przenosząc podaną definicję na stan faktyczny niniejszej sprawy, w ocenie Sądu działaniu powódki należy przypisać rażące niedbalstwo. Chociaż w sposób oczywisty powódka swoim zachowaniem nie miała zamiaru doprowadzić do wypadku, to ocena materiału dowodowego - zwłaszcza zeznań świadków, treści instrukcji stanowiskowej urządzenia M. R. 5200 – prowadzi do takiego wniosku. Jasnym jest, iż powódka znała zagrożenia wiążące się z obsługą maszyny do pakowania próżniowego, znała również procedury bezpieczeństwa obowiązujące przy jej obsłudze, a także wiedziała jakie czynności są zabronione przez pracodawcę. Należy również zaznaczyć, że powódka miała wiedzę o wypadku jaki wydarzył się w dniu 17 stycznia 2011 r. na bliźniaczej maszynie do pakowania próżniowego M. R. 5200 (był on jednak łagodniejszy w skutkach). Powódka posiadała niezbędną wiedzę, iż operowanie w strefie niebezpiecznej (strefie zgrzewającej) jest surowo zabronione oraz grozi trwałym uszkodzeniem dłoni. Pomimo tej wiedzy M. G. naruszając przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy włożyła lewą rękę pod osłonę formy zgrzewającej, czym doprowadziła do wypadku przy pracy z dnia 14 listopada 2014 r.

Mając na uwadze powyższe rozważania, Sąd uznał iż zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwolił na jednoznaczne stwierdzenie, że w dniu 14 listopada 2014 r. M. G. uległa wypadkowi przy pracy, o czym orzeczono w pkt I wyroku. Ustalone okoliczności zdarzenia wskazują na zachowanie cech zdarzenia nagłego spowodowanego przyczyną zewnętrzna powodującego uraz i pozostającego w związku z wykonywaną pracą.

O kosztach procesu orzeczono w oparciu o przepis art. 98 § 1 i 3 k.p.c. zgodnie z którym strona przegrywająca proces obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Wysokość kosztów zastępstwa procesowego wynika z § 11 ust. 1 pkt 4 (w brzmieniu obowiązującym w dniu wniesienia pozwu) Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2002 r., Nr 163, poz. 1349 ze zm.) i wynosi w przypadku powództwa o ustalenie wypadku przy pracy 120 zł. Zatem z tytułu kosztów procesu powódce od pozwanego należy się kwota 120 zł, o czym orzeczono w pkt. II. wyroku.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)