Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 lutego 2017 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 28 lutego 2017 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na posiedzeniu niejawnym w postępowaniu uproszczonym

sprawy z powództwa J. G. (1), D. R. (1), I. P. (1)

przeciwko I. K.

o zapłatę

na skutek apelacji powódek

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb.

z dnia 28 listopada 2016 roku, sygn. akt I C 1491/16upr

1. oddala apelację,

2. zasądza od powódek J. G. (1), D. R. (1), I. P. (1) solidarnie na rzecz pozwanej I. K. kwotę 450 (czterysta pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

Sygn. akt: II Ca 72/17

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 28 listopada 2016r. Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim po rozpoznaniu sprawy z powództwa J. G. (1), D. R. (1) i I. P. (1) przeciwko I. K. o zapłatę oddalił powództwo i zasądził od powodów J. G. (1) i D. R. (1) solidarnie na rzecz pozwanej I. K. kwotę 1 217,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

W pozwie wniesionym do tutejszego Sądu w dniu 11 maja 2016 roku powódki J. G. (1), D. R. (1) i I. P. (1) wniosły o zasądzenie od pozwanej I. C. kwoty 1.605,70 zł z ustawowymi odsetkami od dnia następnego po wniesieniu pozwu do dnia zapłaty, a nadto o zasądzenie zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych, jak również uiszczonej opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 17 złotych.

W uzasadnieniu pozwu powódki wskazały, że dochodzone roszczenie wynika z niezapłaconego przez pozwaną czesnego za uczęszczanie do szkoły prowadzonej przez spółkę powódek w kwocie 700 zł oraz skapitalizowanych odsetek liczonych od dnia wypisania się pozwanej ze szkoły do dnia wniesienia pozwu w wysokości 905,70 zł.

W dniu 30 maja 2016 roku Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. w postępowaniu upominawczym wydał przeciwko pozwanej nakaz zapłaty.

Od powyższego orzeczenia pozwana I. K. (uprzednio C.) w dniu 14 czerwca 2016 roku wniosła sprzeciw, zaskarżając nakaz zapłaty w całości. Pozwana zgłosiła zarzut przedawnienia roszczenia.

Na terminie rozprawy w dniu 28 listopada 2016 roku ustanowiony w sprawie pełnomocnik pozwanej podtrzymał zgłoszony przez nią zarzut przedawnienia i wnosił o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Rejonowy w oparciu o przedstawione dowody ustalił następujący stan faktyczny:

J. G. (1), D. R. (1) i I. P. (1) są wspólniczkami spółki cywilnej prowadzącej działalność oświatową pod nazwą (...) spółka cywilna (...) z siedzibą w P..

W dniu 15 czerwca 2004 roku I. C. (obecnie K.) złożyła do (...) w P. podanie o przyjęcie do (...) na poziomie podstawowym na rok szkolny 2004/2005. Podanie nie zostało podpisane.

I. C. (obecnie K.) została wpisana do księgi uczniów i studentów we wrześniu 2004 roku.

W dniu 20.01.2014r. przez (...) spółka cywilna (...) z siedzibą w P. zostało sporządzone ostateczne wezwanie do zapłaty kwoty 700 złotych tytułem wynagrodzenia z tytułu świadczenia przez (...) na rzecz I. C. (obecnie K.) usług edukacyjnych w roku szkolnym 2004/2005 wraz z odsetkami w kwocie 857,45 zł.

Mając takie ustalenia Sąd Rejonowy zważył, iż powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

W niniejszym procesie powódki dochodziły zapłaty czesnego za świadczenie na rzecz pozwanej usług edukacyjnych.

W pierwszej kolejności należy ustalić, czy strony niniejszego procesu skutecznie zawarły umowę o świadczenie usług edukacyjnych.

Bezsporne w niniejszym procesie jest, że I. C. złożyła w dniu 15 czerwca 2004 roku podanie o przyjęcie do (...) na poziomie podstawowym na rok szkolny 2004/2005. Podanie nie zostało przez pozwaną podpisane. Bezsporne jest również to, że została ona wpisana do księgi uczniów i studentów prowadzonej przez szkołę. Pomimo, iż brak jest jakiegokolwiek dokumentu świadczącego o zawarciu przez strony umowy o świadczenie usług, to można przyjąć, iż strony łączyła ustna umowa, której treści Sąd nie miał możliwości ocenić w zakresie sposobu jej wykonania, bowiem na okoliczność treści umowy nie przedstawiono żadnego dowodu. Sąd nie miał również możliwości zweryfikować okoliczności, czy pozwana w ogóle podjęła naukę w szkole, wobec jej biernej postawy procesowej, wyrażającej się wyłącznie poprzez podniesienie zarzutu przedawnienia.

Ustna umowa o świadczenie usług edukacyjnych łącząca strony stanowi umowę cywilną, do której na podstawie art. 750 k.c. znajdują zastosowanie przepisy o zleceniu, w tym także okresy przedawnienia z art. 750 ust. 2 k.c. Zgodnie z istotą tej umowy, szkoła ma obowiązek przeprowadzić zajęcia edukacyjne z należytą starannością oraz zgodnie z programem nauki, a obowiązkiem pobierającego naukę jest zapłata stosownego wynagrodzenia (art. 734 § 1 k.c. w zw. z art. 735 § 1 k.c. w zw. z art. 750 k.c.).

Bez względu jednak na ocenę skuteczności zawarcia umowy nie ulega wątpliwości, że nawet gdyby pozwana była słuchaczem szkoły, to roszczenie powódek z tego tytułu jest przedawnione.

Zgodnie z art. 751 k.c. pkt 2 z upływem lat dwóch przedawniają się roszczenia z tytułu utrzymania, pielęgnowania, wychowania lub nauki, jeżeli przysługują osobom trudniącym się zawodowo takimi czynnościami albo osobom utrzymującym zakłady na ten cel przeznaczone.

Przedawnienie wskazanych roszczeń w powołanym przepisie dotyczy osób przyjmujących zlecenie, o ile posiadają one status osób trudniących się zawodowo czynnościami w postaci utrzymania, pielęgnowania, wychowania lub nauki, a więc usługami w tym zakresie albo osób utrzymujących zakłady przeznaczone do świadczenia usług polegających na utrzymaniu, pielęgnowaniu, wychowaniu lub nauce. Osobami „zawodowo trudniącymi się” wskazanymi usługami są osoby, które świadczą usługi w ramach wykonywanej profesjonalnej działalności. Zawodowe wykonywanie działalności odnosi się natomiast do wykonywania tej działalności w celach zarobkowych, w sposób ciągły i zorganizowany. Jednocześnie nie oznacza to, że muszą one być wykonywane w ramach działalności gospodarczej, bowiem działalność zawodowa nie może być utożsamiana z działalnością gospodarczą, chociażby z uwagi na nadanie tym pojęciom różnych zakresów przez przepisy Kodeksu cywilnego. W odniesieniu do drugiej grupy osób wskazanych w przepisie należy wskazać, iż utrzymywanie zakładu służącego świadczeniu określonych usług przesądza o stałym i zorganizowanym wykonywaniu działalności w tym zakresie, co dowodzi prowadzeniu we własnym imieniu działalności zawodowej. Wyjaśnienia wymaga jeszcze, że pojęcie „zakład” nie musi wiązać się z działalnością gospodarczą, w odróżnieniu od pojęcia „przedsiębiorstwo”, zdefiniowanego w art. 55 1 k.c., natomiast pojęciem „osoba” objąć należy nie tylko osoby fizyczne, ale również osoby prawne i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, którym ustawa przyznaje zdolność prawną (art. 33 1 § 1 k.c.).

W ocenie Sądu, niepubliczna szkoła powódek jest podmiotem, który w sposób stały i zorganizowany świadczy usługi edukacyjne. Jest to placówka nastawiona na zysk poprzez odpłatne i systematyczne wykonywanie przez nią zajęć dydaktycznych, a więc wykonywaniem działalności w sposób zawodowy i we własnym imieniu oraz w sposób zorganizowany i ciągły. Ponadto działalność powódek charakteryzuje się niewątpliwie powtarzalnością działań i uczestnictwem w obrocie prawnym. Z powyższego wynika, iż działalność strony powodowej jest w ocenie Sądu działalnością zawodową w rozumieniu przepis art. 751 pkt 2 k.c.

Wobec powyższego Sąd uznał, iż roszczenie powódek przedawniło się z upływem dwuletniego terminu określonego w art. 751 k.c., tj. 17 września 2007 roku (w związku z datą wypisania słuchacza ze szkoły, ujętą w księdze uczniów i studentów – tj. w dniu 17.09.2005 r.).

Na marginesie należy zaznaczyć także, iż nawet gdyby przyjąć, że w niniejszej sprawie mógł mieć zastosowanie ogólny termin przedawnienia wskazany w art. 118 k.c., to również i ten termin upłynął, skoro pozwana miała być studentką w roku akademickim 2004/2005, zaś pozew wpłynął do sądu dopiero 11 maja 2016r. Powodowie reprezentowani przez profesjonalnego pełnomocnika wiedząc o zgłoszonym zarzucie przedawnienia roszczenia nie wykazali bowiem żadnymi dokumentami daty wymagalności opłaty za rok akademicki 2004/2005 późniejszej, niż maj 2006 r.

Mając na uwadze przytoczone okoliczności powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie z uwagi na skutecznie podniesiony przez pozwaną zarzut przedawnienia roszczenia.

O kosztach Sąd orzekł w oparciu o art. 98 k.p.c. i zasądził od powódek J. G. (1), D. R. (1), I. P. (1) solidarnie na rzecz pozwanej I. K. kwotę 1.217,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Na zasądzoną kwotę składają się: wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 1.200 zł oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.

Apelacje od powyższego rozstrzygnięcia w imieniu powódek złożył ich pełnomocnik zaskarżając wyrok w całości.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił

I. mające istotny wpływ na treść wyroku naruszenie przepisów postępowania, tj.:

1. art. 233 § 1 k.p.c., poprzez wybiórczą ocenę materiału dowodowego dokonaną z naruszeniem zasad doświadczenia życiowego, co doprowadziło do błędnego ustalenia przez Sąd I instancji, że:

1.1. podanie o przyjęcie do (...) nie stanowi umowy obejmującej uczęszczanie przez Pozwaną do (...) [dalej: umowa edukacyjna] zawartej pomiędzy Stronami;

1.2. Powód nie złożył Pozwanej oświadczenia woli o zawarciu umowy edukacyjnej z Pozwaną;

1.3. Strony nie zawarły umowy edukacyjnej, w tym również nie zawarły umowy edukacyjnej w formie ustnej;

- podczas gdy wszechstronna analiza materiału dowodowego, w tym umowy edukacyjnej powołanej w pozwie [podanie o przyjęcie do (...) oraz fragmentu (...)w P. powołanej w pozwie, prowadzi do wniosku, że Strony zawarły stosowną umowę edukacyjną a Powód złożył stosowne oświadczenie woli o zawarciu umowy edukacyjnej;

2. art. 233 § 1 k.p.c., poprzez wybiórczą ocenę materiału dowodowego dokonaną z naruszeniem zasad doświadczenia życiowego, co doprowadziło do błędnego ustalenia przez Sąd I instancji, że:

2.1. Pozwana nie była słuchaczem (...);

2.2. Pozwana nie uczęszczała do (...) w terminie wskazanym w pozwie;

- podczas gdy wszechstronna analiza materiału dowodowego, w tym umowy edukacyjnej powołanej w pozwie [podanie o przyjęcie do (...) oraz fragmentu (...) w P. powołanej w pozwie, prowadzi do wniosku, że Pozwana była słuchaczem (...) oraz uczęszczała na zajęcia;

3. art. 233 § 1 k.p.c., poprzez wybiórczą ocenę materiału dowodowego dokonaną z naruszeniem zasad doświadczenia życiowego, co doprowadziło do błędnego ustalenia przez Sąd I instancji, że:

3.1. Strony umówiły się na czesne stanowiące świadczenie okresowe w wysokości 100 zł za miesiąc nauki;

- podczas gdy wszechstronna analiza materiału dowodowego, w tym umowy edukacyjnej powołanej w pozwie [podanie o przyjęcie do (...) oraz Postanowienia Organu Prowadzącego w sprawie opłat czesnego w (...)powołane w pozwie, prowadzą do wniosku, że Strony umówiły się na czesne stanowiące świadczenie jednorazowe w wysokości wskazanej w pozwie, które zostało podzielone na raty w wysokości 100 zł [płatne miesięcznie];

4. art. 233 § 1 k.p.c., poprzez wybiórczą ocenę materiału dowodowego dokonaną z naruszeniem zasad doświadczenia życiowego, co doprowadziło do błędnego ustalenia przez Sąd I instancji, że:

4.1. (...) stanowią szkołę wyższą w myśl przepisów ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym;

- podczas gdy wszechstronna analiza materiału dowodowego, w tym zaświadczenia o wpisie do ewidencji szkół i placówek niepublicznych powołane w pozwie, prowadzą do wniosku, że (...) stanowią szkołę niepubliczną w myśl ustawy o systemie oświaty;

5. art. 233 § 1 k.p.c., poprzez wybiórczą ocenę materiału dowodowego dokonaną z naruszeniem zasad doświadczenia życiowego, co doprowadziło do błędnego ustalenia przez Sąd I instancji, że:

5.1. Pozwana nie pozostaje w opóźnieniu ze spełnieniem świadczenia pieniężnego w postaci obowiązku zapłaty czesnego;

- podczas gdy wszechstronna analiza materiału dowodowego, w tym umowy edukacyjnej powołanej w pozwie [podanie o przyjęcie do (...), Postanowienia Organu Prowadzącego w sprawie opłat czesnego w (...) powołane w pozwie, oraz fragmentu (...) w P. powołanej w pozwie, prowadzi do wniosku, że Pozwana nie uiściła należnego czesnego Powodowi;

II. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

1. Art. 60 k.c. poprzez jego błędne zastosowanie i w konsekwencji uznanie, że złożenie podania o przyjęcie do (...)nie jest wystarczające do stwierdzenia złożenia przez Pozwaną oświadczenia woli o chęci pobierania nauki w (...) i w konsekwencji uznanie, że nie doszło do zawarcia umowy edukacyjnej.

2. art. 751 pkt 2 k.c. poprzez jego błędne zastosowanie i w konsekwencji błędne uznanie, że Powód zawodowo trudni się czynnościami związanymi z utrzymaniem, pielęgnowaniem lub nauką lub że utrzymują zakład w postaci (...)na ten właśnie cel przeznaczony i w konsekwencji uznanie, że roszczenia z tytułu umowy edukacyjnej przedawniają się z upływem 2 lat, w konsekwencji uznanie, że Pozwana skutecznie podniosła zarzut przedawnienia;

3. art. 160a ust. 7 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym poprzez jego błędne zastosowanie w konsekwencji błędne uznanie, że roszczenie Powoda o zapłatę czesnego przedawnia się z upływem lat trzech, w konsekwencji uznanie, że Pozwana skutecznie podniosła zarzut przedawnienia;

4. art. 118 k.c. w zw. z art. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, w zw. z art. 83a ust. 1 ustawy o systemie oświaty poprzez ich częściowe niezastosowanie i częściowe błędne zastosowanie w konsekwencji błędne uznanie, że prowadzenie (...) stanowi działalność gospodarczą w myśl art. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, w konsekwencji uznanie, że doszło do przedawnienia roszczenia o zapłatę czesnego dochodzonego pozwem, podczas gdy zgodnie z art. 118 k.c. w zw. z art. 83a ust. 1 ustawy o systemie oświaty działalność ta nie stanowi działalności gospodarczej a termin przedawnienia dla tego typu roszczeń wynosi 10 lat;

5. art. 481 § 1 k.c. poprzez błędne jego zastosowanie i w konsekwencji oddalenie powództwa w zakresie roszczenia o skapitalizowane odsetki ustawowe od świadczenia pieniężnego w postaci czesnego za okres od pierwszego dnia po ukończeniu przez Pozwaną nauki w ramach (...) do dnia złożenia pozwu oraz w zakresie roszczenia o odsetki ustawowe od świadczenia pieniężnego w postaci czesnego za okres od dnia następującego po dniu złożenia pozwu do dnia zapłaty;

III. Powołując się na powyższe zarzuty skarżące wnosiły o zmianę zaskarżonego wyroku, poprzez:

1. Zasądzenie od Pozwanej na rzecz Powoda kwoty 1605,70 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia następującego po dniu złożenia pozwu do dnia zapłaty;

2. ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Ponadto wniosły o obciążenie Pozwanej na rzecz Powoda obowiązkiem zwrotu kosztów procesu za obie instancje według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W odpowiedzi na apelacje pełnomocnik pozwanej wniósł o jej oddalenie i zasądzenie kosztów.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja powódek jest bezzasadna.

Niekwestyjnym jest bowiem, iż z samych przytoczonych przez powódki w pozwie okoliczności faktycznych wynika, iż powództwo podlegało oddaleniu z uwagi na skutecznie podniesiony przez pozwaną zarzut przedawnienia roszczenia i to nawet wtedy gdyby przyjąć za stanowiskiem strony powodowej, że termin ten wynosi zgodnie z art. 118 k.c. lat 10.

W apelacji skarżące za pośrednictwem swojego pełnomocnika starają się dowodzić, iż powódka pozostawała uczennicą (...) do 01.03.2007 roku, a co za tym idzie termin przedawnienia jeszcze nie minął. Tymczasem twierdzenia te mają się nijak do materiału zgromadzonego w sprawie albowiem z księgi uczniów (...)wynika, iż pozwana została wypisana ze szkoły 17.09.2005 roku. Na dodatek w pozwie powódki jako datę wymagalność roszczenia wskazały 01.07.2005 roku. Zatem przyjmując rozumowanie strony powodowej wynikające z samego pozwu najpóźniej w dniu 01.07.2005 roku ewentualnie w chwili wykreślenia ze szkoły to jest 17.09.2005 roku roszczenie było wymagalne i mimo to najdłuższy termin przedawnienia przewidziany w art. 118 k.c. upłynął jeszcze przed dniem wniesienia pozwu. Skoro zatem pozew został złożony do sądu w 2016 roku to powództwo z uwagi na podniesiony skutecznie zarzut przedawnienia podlegało oddaleniu o czym słusznie orzekł Sąd zaskarżonym wyrokiem.

W związku z powyższym nie zachodzi potrzeba oceny pozostałych zarzutów przytoczonych w apelacji gdyż z uwagi na przedawnienie są one bezprzedmiotowe i pozostają bez wpływu na treść rozstrzygnięcia.

Dlatego też, mając na względzie wszystkie powyższe rozważania, Sąd II instancji na podstawie art. 385 kpc i art. 505 ¹² § 3 kpc oddalił apelację powódek jako nieuzasadnioną.

O kosztach procesu miedzy stronami za instancję odwoławczą orzeczono na zasadzie art. 98 kpc przez zasądzenie solidarnie od powódek, które przegrały proces w instancji odwoławczej na rzecz pozwanej kosztów, na które składają się poniesione przez pozwaną koszty zastępstwa procesowego.