Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

postanowienia z dnia 4 sierpnia 2016 roku

W dniu 16 marca 2015 r. (data prezentaty), wnioskodawczyni J. J. (1) wniosła o stwierdzenie, że prawa do spadku po S. J. zmarłym w dniu 21 stycznia 2015 r. w W., ostatnio stale zamieszkałym w W. przy ulicy (...), nabyły na podstawie ustawy żona J. J. (1), córka B. K. oraz córka M. S. po 1/3 części każda z nich, a także o stwierdzenie, iż wnioskodawczyni J. J. (1) nabyła w drodze zapisu windykacyjnego ustanowionego w testamencie notarialnym z dnia 12 stycznia 2012 r. Rep. A nr 275/2012, własność nieruchomości lokalowej w postaci lokalu mieszkalnego położonego przy ulicy (...) w W. oraz stwierdzenie, że wnioskodawczyni i uczestnicy ponoszą koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

W uzasadnieniu wniosku wnioskodawczyni wskazała, że spadkodawca S. J. był dwukrotnie żonaty, pierwszy raz z B. J. (1), a następnie z uczestniczką J. J. (1). Z pierwszego małżeństwa miał dwoje dzieci uczestniczki M. S. i B. K.. Nie miał dzieci pozamałżeńskich ani przysposobionych. Spadkodawca pozostawił testament notarialny sporządzony w dniu 12 sierpnia 2012 r. Rep A nr 275/2012, w którym ustanowił zapis windykacyjny na rzecz żony J. J. (1). Przedmiotem zapisu jest samodzielny lokal mieszkalny położony w W. przy ulicy (...). Ponadto wnioskodawczyni wskazała, iż w skład spadku wchodzi nieruchomość położona w miejscowości J., w gminie P., stanowiąca własność majątkową małżeńską jej i spadkodawcy (wniosek k. 2-4).

Na rozprawie w dniu 15 marca 2016 r. pełnomocnik wnioskodawczyni wniósł, o stwierdzenie nabycia zapisu windykacyjnego w postaci prawa odrębnej własności lokalu, ponieważ taka była wola testatora, bowiem w chwili dokonywania zapisu był właścicielem odrębnej własności lokalu (protokół z rozprawy z dnia 15 marca 2016 r. k. 59-62).

W odpowiedzi na wniosek uczestniczki postępowania M. S. oraz B. K. przyłączyły się do wniosku o stwierdzenie nabycia spadku po zmarłym S. J. na podstawie ustawy. Odnosząc się do kwestii zapisu windykacyjnego, uczestniczki zakwestionowały zapis windykacyjny co do jego ważności, ze względu na odmienność przedmiotu stanowiącego masę spadkową. Podniosły, że przedmiotem zapisu windykacyjnego było spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, które stanowi odmienne prawo i tytuł własności oraz odmienny przedmiot testamentu, aniżeli ustanowione prawo do lokalu mieszkalnego położonego w W. przy ulicy (...). Uczestniczki wskazały, że nie zgadzają się ze stanowiskiem wnioskodawcy, iż prawo własności do lokalu, a spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu dotyczy tego samego przedmiotu (protokół z rozprawy z dnia 15 marca 2016 r. k. 59-62, pismo procesowe uczestniczek k. 63-65).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

S. J. zmarł w dniu 21 stycznia 2015 r. w W.. Ostatnio stale zamieszkiwał w W. przy ulicy (...) ( odpis skrócony katu zgonu k. 9).

Spadkodawca był dwukrotnie żonaty. Pierwszy związek małżeński zawarł z B. J. (1) z domu R.. Z tego małżeństwa pochodzą dzieci M. S. z domu J. i B. K. z domu J.. W dacie śmierci spadkodawca pozostawał w związku małżeńskim z J. J. (1) z domu G.. Z tego małżeństwa nie miał dzieci. Spadkodawca nie miał innych dzieci pozamałżeńskich, ani przysposobionych. Jego rodzice zmarli przed nim. W skład spadku wchodzi odrębna własność lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w W. przy ulicy (...), dla którego Sąd Rejonowy dla Warszawy – Mokotowa, VI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o nr (...) oraz udział w wysokości ½ we własności nieruchomości zabudowanej o powierzchni 13 arów i 21 m ², położonej we wsi J., w gminie P., dz. ew. nr 74/14, dla której prowadzona jest księga wieczysta nr (...). Nie toczyło się wcześniej postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku po spadkodawcy. Nie został sporządzony akt poświadczenia dziedziczenia. Żaden ze spadkobierców ustawowych nie składał oświadczenia o odrzuceniu spadku po S. J., nikt też nie zawierał umowy o zrzeczeniu się po nim dziedziczenia, ani nie został uznany za niegodnego dziedziczenia (dowody: odpis skrócony aktu urodzenia B. J. (2) k. 5, odpis skrócony aktu małżeństwa k. 6, odpis skrócony aktu urodzenia M. J. k. 7, odpis skrócony aktu małżeństwa M. S. k. 8, odpis skrócony aktu małżeństwa J. J. (1) k. 10, zaświadczenie k. 18, wydruk z elektronicznej księgi wieczystej k. 19-21, zapewnienie spadkowe wnioskodawczyni utrwalone na płycie CD k. 62).

W dniu 24 marca 2004 r. Z. G., syn wnioskodawczyni J. J. (1) nabył spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w W. przy ulicy (...). Następnie w dniu 6 lutego 2007 r. Z. G. darował swojemu synowi Ł. G. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w W. przy ulicy (...). Spadkodawca S. J. nie rościł sobie żadnych praw do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w W. przy ulicy (...). W dacie sporządzania zapisu windykacyjnego tj. 12 stycznia 2012 r. właścicielem lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w W. przy ulicy (...) był wnuk wnioskodawczyni – Ł. G. (dowody: akt notarialny Rep A nr 910/2004 k. 74-75, akt notarialny Rep. A nr (...) k. 76-77, zeznania wnioskodawczyni utrwalone na płycie CD k. 71).

W dniu 28 września 2006 r. na pisemne żądanie S. J. członka spółdzielni, (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) z siedzibą w W. ustanowiła odrębną własność lokalu mieszkalnego nr (...), położonego w W. przy ulicy (...) oraz nieodpłatnie przeniosła na rzecz S. J. własność lokalu mieszkalnego nr (...) wraz z przynależnym pomieszczeniem - piwnicą nr 35, który stanowić miał odrębną nieruchomość wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej, która stanowi prawo użytkowania wieczystego działki gruntu oraz części budynków i urządzeń, które nie służą do wyłącznego użytku właścicieli poszczególnych lokali, wynoszącym (...) części. Natomiast S. J. oświadczył, że przedmiotowy lokal nabywa do majątku osobistego (dowód: akt notarialny Rep. A nr (...) k. 14-17).

W dniu 12 stycznia 2012 r. spadkodawca S. J. przed notariuszem E. B. prowadzącą Kancelarię Notarialną w W. oświadczył, że dokonuje zapisu windykacyjnego i postanawia, że J. J. (1), córka J. i K., urodzona w dniu (...) w miejscowości D., nabędzie z chwilą otwarcia spadku spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...), położonego w W. przy ulicy (...). Nie został sporządzony żaden inny testament. Spadkodawca nie miał wiedzy prawniczej i nie rozróżniał pojęć takich jak spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, a odrębna własność lokalu mieszkalnego. W dniu 12 stycznia 2012 r. spadkodawca stawił się do Kancelarii Notarialnej wraz z małżonką J. J. (1). Notariusz przy sporządzaniu aktu notarialnego nie żądała dodatkowych dokumentów oraz nie weryfikowała złożonego przez spadkodawcę oświadczenia. Wolą spadkodawcy było by po jego śmierci lokal mieszkalny nr (...), położony w W. przy ulicy (...) stał się własnością J. J. (1) (dowód: akt notarialny Rep. A nr (...) k. 11-12, protokół otwarcia i ogłoszenia testamentu notarialnego k. 58, zapewnienie spadkowe wnioskodawczyni utrwalone na płycie CD k. 62, zeznania wnioskodawczyni utrwalone na płycie CD k. 71).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wyżej powołanych dokumentów, których autentyczności ani treści strony nie kwestionowały, zaś Sąd również nie miał wątpliwości, co do ich wartości dowodowej. Wskazane dowody z dokumentów urzędowych - aktów stanu cywilnego, stanowią dowód tego co zostało w nich urzędowo zaświadczone, a nadto mają tzw. wyłączność dowodową co do zdarzeń w nich stwierdzonych. Sąd uznał za wiarygodne zapewnienie spadkowe złożone w trybie art. 671 § 1 i 2 k.p.c. przez wnioskodawczynię oraz zeznania wnioskodawczyni odnośnie wątpliwości co do przedmiotu zapisu windykacyjnego, ponieważ były jasne, niesprzeczne wewnętrznie, a także korespondowały z dowodami z dokumentów, wobec czego nie budziły wątpliwości co do zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy.

Sąd zważył, co następuje:

Na wstępie należy zauważyć, że prawo polskie przewiduje dwa źródła powołania do spadku: ustawę i testament (art. 926 § 1 k.c.). Pierwszeństwo ma dziedziczenie testamentowe, bowiem dziedziczenie ustawowe następuje tylko wtedy, gdy spadkodawca nie powołał spadkobiercy albo gdy żadna z osób, które powołał, nie chce lub nie może być spadkobiercą (art. 926 § 2 k.c.). Artykuł 959 k.c. pozwala spadkodawcy powołać do całości lub części spadku jedną lub kilka osób. Przepis ten jest wyrazem swobody testowania, która stanowi zakres uprawnień pozwalających spadkodawcy kształtować losy swojego majątku na czas po swojej śmierci. Testatorowi pozostawiona zostaje możliwość dokonania wyboru, kogo powoła do dziedziczenia, a także, czy będzie to jedna, czy więcej osób. Ponadto spadkobierca ma możliwość wyboru kilku form, w jakich może sporządzić testament. Testament może być sporządzony, między innymi, w formie aktu notarialnego (art. 950 k.c.).

Na gruncie niniejszej sprawy spadkodawca S. J. pozostawił testament notarialny z dnia 12 stycznia 2012 r. Rep. A nr 275/2012, którego przedmiotem uczynił zapis windykacyjny obejmujący prawo do lokalu mieszkalnego nr (...), położonego w W. przy ulicy (...), dla którego Sąd Rejonowy dla Warszawy – Mokotowa prowadzi księgę wieczystą o nr (...), na rzecz wnioskodawczyni J. J. (1).

W toku postępowania uczestniczki B. K. oraz M. S. kwestionowały skuteczność uczynionego przez spadkodawcę zapisu windykacyjnego.

Zgodnie z treścią art. 9811 § 1 k.c., w testamencie sporządzonym w formie aktu notarialnego spadkodawca może postanowić, że oznaczona osoba nabywa przedmiot zapisu z chwilą otwarcia spadku (zapis windykacyjny).

Przedmiotem zapisu windykacyjnego może być rzecz oznaczona co do tożsamości, zbywalne prawo majątkowe, przedsiębiorstwo lub gospodarstwo rolne, ustanowienie na rzecz zapisobiercy użytkowania lub służebności (art. 9811–9816 k.c.).

W świetle art. 9812 k.c., zapis windykacyjny jest bezskuteczny, jeżeli w chwili otwarcia spadku przedmiot zapisu nie należy do spadkodawcy albo spadkodawca był zobowiązany do jego zbycia. Jeżeli przedmiotem zapisu jest ustanowienie dla zapisobiercy użytkowania lub służebności, zapis jest bezskuteczny, gdy w chwili otwarcia spadku przedmiot majątkowy, który miał być obciążony użytkowaniem lub służebnością nie należy do spadku albo spadkodawca był zobowiązany do jego zbycia. Takie rozwiązanie jest logiczną konsekwencją zasady, że uprawniony może rozporządzać tylko tymi prawami, które mu przysługują w chwili otwarcia spadku.

Należy zwrócić uwagę, że w świetle powyższego przepisu bezskuteczność zapisu windykacyjnego będzie oczywista w sytuacji, gdy zmarłemu nie przysługiwało żadne uprawnienie (prawo) w stosunku do przedmiotu zapisu. Wskazany przepis nie rozstrzyga natomiast, czy możliwa jest częściowa bezskuteczność zapisu windykacyjnego, np. w sytuacji, gdy spadkodawca wprawdzie był właścicielem danej rzeczy lub prawa, jednakże w zakresie mniejszym, niż postanowił w treści zapisu windykacyjnego. W ocenie Sądu skuteczność takiego zapisu windykacyjnego należy ocenić każdorazowo w świetle art. 948 k.c. zawierającego reguły interpretacyjne ostatniej woli testatora.

Należy zauważyć, że to, że wolą spadkodawcy było ustanowienie zapisu windykacyjnego, najczęściej nie będzie budziło wątpliwości. Zapis tego typu może być uczyniony tylko w testamencie notarialnym, zatem wola testatora spisywana jest za pośrednictwem notariusza. Zgodnie z art. 80 prawa o notariacie z dnia 14 lutego 1991 r. notariusz jest obowiązany czuwać nad należytym zabezpieczeniem praw i słusznych interesów stron oraz innych osób, dla których czynność ta może powodować skutki prawne, jak również zobowiązany jest udzielać stronom niezbędnych wyjaśnień dotyczących dokonywanej czynności notarialnej. (...) notariusza powinno gwarantować więc brak wątpliwości co do woli testatora w tym zakresie.

Należało zastanowić się również, czy w niniejszej sprawie nie znajdzie zastosowania art. 961 k.c., zgodnie z którym jeżeli spadkodawca przeznaczył oznaczonej osobie w testamencie poszczególne przedmioty majątkowe, które wyczerpują prawie cały spadek, osobę tę poczytuje się w razie wątpliwości nie za zapisobiercę, lecz za spadkobiercę powołanego do całego spadku.

W ocenie Sądu rozrządzenie przez spadkodawcę poszczególnymi przedmiotami majątkowymi poprzez ustanowienie zapisów windykacyjnych (art. 9811 i n. k.c.), nawet jeżeli zapisy te wyczerpują prawie cały spadek, nie budzi wątpliwości, stąd też reguła interpretacyjna z art. 961 k.c. nie będzie miała tu zastosowania (tak m.in. A. Kidyba (w:) Kodeks cywilny. Komentarz. Tom IV. Spadki). Nawet jednak, gdyby podzielić pogląd przeciwny reprezentowany przez część doktryny ( m.in. M. Pazdan (w:) K. Pietrzykowski, Komentarz, t. II, s. 873 i 894 oraz K. Osajda (w:) K. Osajda, Kodeks cywilny. Komentarz, t. III, s. 634), to na gruncie niniejszej sprawy przedmiot zapisu windykacyjnego nie wyczerpał ani całego, ani prawie całego spadku. W skład spadku po S. J. wchodzi nie tylko bowiem odrębna własność lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w W. przy ulicy (...), dla którego Sąd Rejonowy dla Warszawy – Mokotowa, VI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o nr (...) ale i udział w wysokości ½ we własności nieruchomości zabudowanej o powierzchni 13 arów i 21 m ², położonej we wsi J., w gminie P., dz. ew. nr 74/14, dla której prowadzona jest księga wieczysta nr (...).

Dalej należy zauważyć, że ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika że w dniu 28 września 2006 r. na pisemne żądanie S. J. członka spółdzielni, (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) z siedzibą w W. ustanowiła odrębną własność lokalu mieszkalnego nr (...), położonego w W. przy ulicy (...) oraz nieodpłatnie przeniosła na rzecz S. J. własność lokalu mieszkalnego nr (...) wraz z przynależnym pomieszczeniem piwnicą nr 35. Zatem w dacie sporządzenia zapisu windykacyjnego tj. w dniu 12 stycznia 2012 r. nie istniało już ograniczone prawo rzeczowe w postaci spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...), położonego w W. przy ulicy (...), bowiem prawo to zostało przekształcone w odrębną własność lokalu. Wskazanie w testamencie spółdzielczego prawa do lokalu, zamiast prawa własności stanowiło zatem zwykłą omyłkę testatora wynikającą z braku wiedzy prawniczej, nie zaś celowe rozrządzenie uprawnieniem, które S. J. już nie przysługiwało.

W ocenie Sądu nie można uznać, iż mamy do czynienia w niniejszej sprawie z bezskutecznością zapisu windykacyjnego, o jakiej mowa w art. 9811 k.c. ze względu na to, że przedmiot zapisu nie należał do spadkodawcy. Bez wątpienia S. J. przysługiwało w dacie sporządzania testamentu uprawnienie do lokalu nr (...) przy ul. (...) i było to najpełniejsze z możliwych uprawnień – prawo własności.

Należy zauważyć, iż sam brak rozeznania spadkodawcy, co do formy władztwa nad posiadanym lokalem, co jest sytuacją często spotykaną u ludzi starszych, nie może prowadzić do przełamania zasady favor testamenti, o jakiej mowa w art. 948 § 1 k.c. Testament należy bowiem tak tłumaczyć, ażeby zapewnić możliwie najpełniejsze urzeczywistnienie woli spadkodawcy. Nieprecyzyjność dyspozycji spadkodawcy zawartych w testamencie nie przesądza jego nieważności. Pociąga natomiast za sobą konieczność dokonania wykładni, ustalenia treści dokonanych w nim rozrządzeń z uwzględnieniem reguł określonych w art. 948 § 1 i 2 k.c. (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 kwietnia 2009 r., II CSK 637/08, LEX nr 610215). Zasada poszanowania woli testatora ma na celu nie tylko utrzymanie woli spadkodawcy w mocy, ale - przede wszystkim - nadanie jej treści zgodnej z rzeczywistą wolą zmarłego. O rzeczywistej woli zmarłego może świadczyć wiele okoliczności, na przykład okoliczności sporządzenia testamentu, stosunki zmarłego z rodziną i innymi osobami, motywy, którymi się kierował przy dokonywaniu rozrządzeń. Dokonując wykładni, należy więc wziąć pod uwagę wszelkie okoliczności pomocne przy ustalaniu woli zmarłego.

Na gruncie niniejszej sprawy wszystkie okoliczności przemawiają za uznaniem , że spadkodawca chciał darować lokal (...) przy ul. (...) swojej małżonce, z którą wspólnie w tymże lokalu zamieszkiwał. Pomijając jednocześnie od jego dziedziczenia córki z pierwszego małżeństwa, których centrum życiowe znajduje się za granicą, a z którymi testator miał ograniczony kontakt. Jednocześnie, jak wynika z zeznań wnioskodawczyni, notariusz sporządzający testament, nie weryfikował w żaden sposób uprawnień S. J. do dysponowania lokalem, zaś sam testator ze względu na stan zdrowia i wiek, nie potrafił właściwie określić swojego tytułu do lokalu – wskazując, że jest to prawo spółdzielcze.

W ocenie Sądu nie ma żadnych wątpliwości, jakim lokalem chciał rozdysponować testator w zapisie windykacyjnym. Z całą pewnością nie mógł to być lokal nr (...) przy ul. (...) w W., co sugerowały uczestniczki. Należy zauważyć, że w dniu 24 marca 2004 r. Z. G., syn wnioskodawczyni J. J. (1) nabył spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w W. przy ulicy (...), a następnie w dniu 6 lutego 2007 r. Z. G. darował swojemu synowi Ł. G. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w W. przy ulicy (...). Spadkodawca S. J. nie rościł sobie żadnych praw do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w W. przy ulicy (...), albowiem w dacie sporządzania zapisu windykacyjnego tj. 12 stycznia 2012 r. właścicielem lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w W. przy ulicy (...) był wnuk wnioskodawczyni – Ł. G..

Wobec powyższych ustaleń należy przyjąć, że wolą spadkodawcy było uczynienie przedmiotem zapisu windykacyjnego prawo do odrębnego lokalu mieszkalnego nr (...) przy ulicy (...) w W., odmienna konstatacja byłaby całkowicie sprzeczna z wolą spadkodawcy i niemożliwa do zaakceptowania.

Złożony do akt testament został sporządzony w przewidzianej przepisami formie aktu notarialnego. Wskazać w tym miejscu należy, że notarialna forma testamentu uważana jest za najbardziej bezpieczną i najtrudniejszą do obalenia formę testamentu, z uwagi na charakter dokumentu oraz udział w czynności notariusza. Najpełniej też zabezpiecza rzeczywistą wolę spadkodawcy. Niemniej istotne jest też i to, że testament taki ma charakter dokumentu urzędowego w świetle art. 244 k.p.c. (por. J. Kremis, K. Górska (w:) E. Gniewek, Komentarz, s. 1574), co oznacza, iż jego obalenie jest znacznie utrudnione. Strona zaprzeczająca prawdziwości takiego dokumentu powinna udowodnić, że dokument ten nie pochodzi od organu, który go wystawił, lub że zawarte w nim oświadczenie jest niezgodne z prawdą (post. SN z dnia 8 stycznia 2003 r., II CKN 247/01, niepubl., A. Kidyba (w:) Kodeks cywilny. Komentarz. Tom IV. Spadki).

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd przyjął, że dokonany przez spadkodawcę S. J. zapis windykacyjny w formie aktu notarialnego Rep. A nr (...), jest ważny i skuteczny.

Zgodnie z treścią art. 931 § 1 zd. 1 k.c. w pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku.

Spadkodawca S. J. w chwili śmierci pozostawał w związku małżeńskim z J. J. (1), z którą nie posiadał wspólnych dzieci. Z poprzedniego małżeństwa z B. J. (1) z domu R. miał dwie córki M. S. z domu J. i B. K. z domu J.. W toku sprawy nie ujawniły się okoliczności, które wyłączałyby od dziedziczenia, którąkolwiek ze spadkobierczyń.

W świetle poczynionych rozważań niewątpliwym jest, że J. J. (1) oraz M. S. i B. K. należą do pierwszej grupy spadkobierców ustawowych i stosownie do art. 931 § 1 k.c. dziedziczą one w częściach równych. W konsekwencji stwierdzić należało, że spadek po S. J., na podstawie ustawy, nabyła jego żona J. J. (1) z domu G. oraz córki B. K. z domu J. i M. S. z domu J. po 1/3 części spadku każda z nich.

W postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku sąd stwierdza także nabycie przedmiotu zapisu windykacyjnego, wymieniając osobę, dla której spadkodawca uczynił zapis windykacyjny, oraz przedmiot tego zapisu (art. 677 § 2 k.c.). Wobec tego Sąd w pkt. 2 sentencji postanowienia stwierdził, że J. J. (1) nabyła tytułem zapisu windykacyjnego ujętego w testamencie notarialnym z dnia 12 stycznia 2012 r., Rep. A nr 275/2012, prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego przy ulicy (...) w W..

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 2 k.p.c., który stanowi, że jeżeli uczestnicy są w różnym stopniu zainteresowani w wyniku postępowania lub interesy ich są sprzeczne, sąd może stosunkowo rozdzielić obowiązek zwrotu kosztów lub włożyć go na jednego z uczestników w całości. To samo dotyczy zwrotu kosztów postępowania wyłożonych przez uczestników. Zasadą w postępowaniu nieprocesowym jest, iż każdy uczestnik postępowania ponosi koszty związane ze swym udziałem w sprawie, co oznacza, że obciążają go koszty tej czynności, której sam dokonał, jak i czynności podjętej w jego interesie, także przez sąd, na jego wniosek lub z urzędu. Zasada ujęta w art. 520 § 1 k.p.c. jest nienaruszalna wtedy, gdy uczestnicy są w równym stopniu zainteresowani wynikiem postępowania lub - mimo braku tej równości - ich interesy są wspólne. W pozostałych wypadkach sąd może od tej zasady odstąpić i na żądanie uczestnika albo z urzędu - jeżeli działa on bez adwokata lub radcy prawnego - orzec według dyrektyw określonych w art. 520 § 2 lub 3 k.p.c. (zob. postanowienie Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 9 listopada 2011 r., o sygn. III Ca 1096/11, LEX nr 1714029 oraz postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 marca 2012 r., o sygn. V CZ 155/11, LEX nr 1164757). W postępowaniu o stwierdzeniu nabycia spadku przyjmuje się, że interesy uczestników są wspólne. Jednakże w niniejszej sprawie należało odstąpić od ogólnej zasady ponoszenia kosztów z art. 520 par. 1 k.p.c., albowiem bez wątpienia interesy uczestników postępowania były sprzeczne. Mając na uwadze, że wniosek został uwzględniony w całości należało zasądzić od uczestniczek na rzecz wnioskodawczyni w częściach równych kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania na podstawie § 19 pkt 1 w zw. z § 9 pkt 2 oraz § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jedn.: Dz. U. z 2002 r., Nr 163 poz. 1348 z późń. zm.). Sąd stanął na stanowisku, że niniejsza sprawa była skomplikowana pod względem faktycznym oraz wymagała dodatkowego, ponadprzeciętnego nakładu pracy pełnomocnika, uzasadniającego przyznanie mu wynagrodzenia w trzykrotnej wysokości stawki minimalnej.

Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w sentencji postanowienia.

SSR Magdalena Hemerling

Zarządzenie: odpis postanowienia wraz z uzasadnieniem proszę doręczyć pełnomocnikowi uczestniczek.