Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 grudnia 2013 r.

Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieścia we Wrocławiu, Wydział X Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Agata Masłowska

Ławnicy: Beata Kominiak, Beata Jaruga – Listwan

Protokolant: Iwona Markiewicz

po rozpoznaniu w dniu 16 grudnia 2013 r. we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z powództwa K. W.

przeciwko (...) Bank S.A. z siedzibą we W.

o odszkodowanie z tytułu wypowiedzenia umowy o pracę

I.  oddala powództwo;

II.  nie obciąża powódki kosztami procesu poniesionymi przez stronę pozwaną;

ustala, że koszty sądowe w postaci opłaty sądowej od pozwu, od której powódka była zwolniona z mocy ustawy, ponosi Skarb Państwa.

Sygn. akt XP 402/13

UZASADNIENIE

Pozwem z 19 kwietnia 2013 r. (k.2) powódka K. W. wniosła o zasądzenie na swoją rzecz od strony pozwanej (...) Bank S.A. z siedzibą we W. kwoty 14.130 zł z ustawowymi odsetkami od dnia doręczenia odpisu pozwu do dnia zapłaty, tytułem odszkodowania za rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem. Wniosła ponadto o zasądzenie na swoją rzecz od strony pozwanej kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu swego żądania powódka wskazała, że była zatrudniona u strony pozwanej na stanowisku Dyrektora Strefy. Wypowiedziano jej umowę o pracę z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia, jako przyczynę wskazując likwidację stanowiska. Zdaniem powódki przyczyna ta była fikcyjna, gdyż strona pozwana umieściła w internecie ogłoszenie o poszukiwaniu kandydatów na zajmowane przez nią stanowisko. Powódka wskazała, że jej zdaniem rzeczywistą przyczyną rozwiązania z nią stosunku pracy było to, że jest młodą matką i w związku z tym nie jest w pełni dyspozycyjna. Powódka podkreśliła, że zmniejszyła wymiar etatu w celu zapewnienia ochrony przed zwolnieniem z pracy. Wskazała też, że nie otrzymała od pracodawcy żadnej propozycji pracy pomimo wakatów i zatrudnienia nowego pracownika.

W odpowiedzi na pozew (k.16-26) strona pozwana (...) Bank S.A. z siedzibą we W. wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Strona pozwana wskazała, że wypowiedzenie było zgodne z przepisami i uzasadnione. Powódka była zatrudniona na stanowisku dyrektora strefy w Strefie 35 L.. Od 28 czerwca 2011 r. do 7 kwietnia 2013 r., czy przez prawie 2 lata, powódka nie świadczyła pracy, przebywając na zwolnieniach lekarskich, urlopie macierzyńskim, urlopie wypoczynkowym, a następnie od listopada 2012 r. ponownie na zwolnieniach lekarskich. W tym okresie u strony pozwanej nastąpiły intensywne zmiany organizacyjne, w ramach których w styczniu 2012 r. połączono Strefę 35 L. i Strefę 36 B.; nową strefę powierzono dotychczasowemu dyrektorowi Strefy 36 R. W., która zastępowała w tym czasie powódkę w obowiązkach dyrektora Strefy 35. Kolejne zmiany organizacyjne nastąpiły w marcu 2013 r. i wiązały się ze zlikwidowaniem w Regionie III Strefy 36 B. i przyłączeniem jej obszaru do dwóch strefy (...); po zmianach istniały w Regionie III tylko cztery strefy: Strefa 31 (...), Strefa 32 (...), Strefa 33 W.-B. i Strefa 34 W.-L.. Strefa 34 W.-L. nie była tożsama pod względem obszaru ze Strefą 35 L., obejmuje bowiem również podmioty (...). Ponieważ z końcem marca 2013 r. odchodziła z pracy R. W., poszukiwano kandydatów na stanowiska dyrektorów stref 33 W.-B. i 34 W.-L.. W związku z tym umieszczono ogłoszenie o poszukiwaniu kandydata, który miał zostać zatrudniony jako dyrektor Strefy 33 W.-B.. Poszukiwano kandydatów z W., L. i B. (i dla tych miejscowości miało być publikowane ogłoszenie rekrutacyjne), jednak miejscem pracy miała być W.. Wskutek omyłki firmy (...)Sp. z o.o. przy publikacji zlecenia niewłaściwie określono miejsce pracy. Ogłoszenie ukazało się 25 marca 2013 r., a w dniu 26 marca 2013 r. strona pozwana zwróciła się o skorygowanie zaistniałej pomyłki. Wskutek ogłoszenia zrekrutowano P. K., zatrudnionego od 6 maja 2013 r. jako dyrektor Strefy 33 W.-B.. Ostatecznie pod nieobecność powódki z 6 stanowisk dyrektora strefy w Regionie III zostały tylko 4. Żadne z istniejących obecnie 4 stanowisk nie jest tożsame ze stanowiskiem powódki, zlikwidowanym w lutym 2012 r.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

K. W. została zatrudniona przez (...) Bank S.A. na podstawie umowy o pracę z 16 listopada 2009 r., początkowo na okres próbny, następnie na czas określony, a od 1 marca 2011 r. – na podstawie umowy zawartej na czas nieokreślony. Była zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy jako specjalista ds. sprzedaży kredytów samochodowych, a następnie od 1 marca 2011 r. jako Dyrektor Strefy 35 L..

Dowody:



dokumenty w aktach osobowych powódki, w szczególności umowa o pracę z 16.11.2009 r., umowa o pracę z 16.02.2010 r., umowa o pracę z 1.03.2011 r. (kopia: k.3)



przesłuchanie K. W. w charakterze powódki (k.135-136)

Średnie wynagrodzenie powódki, liczone jak do ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy, wynosiło 3.842,27 zł brutto (2.744,10 zł netto) miesięcznie.

Dowody:



zaświadczenie z 19.06.2013 r. (k.41)

Powódka od 28 czerwca 2011 r. do 7 kwietnia 2013 r. była nieobecna w pracy, początkowo z uwagi na przebywanie na zwolnieniu lekarskim, następnie od 17 lutego 2012 r. do 2 sierpnia 2012 r. korzystała z urlopu macierzyńskiego, od 3 sierpnia 2012 r. do 2 listopada 2012 r. korzystała z urlopu wypoczynkowego, w dniach 5 i 6 listopada 2012 r. korzystała ze zwolnienia w celu opieki nad dzieckiem (art. 188 k.p.), później od 7 listopada 2012 r. do 7 kwietnia 2013 r. przebywała na zwolnieniu lekarskim.

Dowody:



wykaz absencji powódki (k.42-43)



kopie zwolnień lekarskich (k.44-51)



zeznania A. Ł. (k.106)



przesłuchanie K. W. w charakterze powódki (k.135-136)

Pod koniec 2011 r. u strony pozwanej funkcjonowało 7 Regionów Mobilnej Sprzedaży. Powódka była Dyrektorem Strefy 35 L., wchodzącej w skład Regionu III. W Regionie III było sześć stref: Strefa 31 (...), Strefa 32 (...), Strefa 33 (...), Strefa 35 L., Strefa 36 B., Strefa 37 (...). Do obowiązków powódki należała współpraca z partnerami z L., P., Z., C., B. i okolic. Do obowiązków dyrektora Strefy 36 należała współpraca z partnerami z B., S., Ł. i okolic.

Dowody:



kopia uchwały nr (...)z 30.12.2011 r. z załącznikiem (k.52-53)



wyciąg z rejestru partnerów z 1.06.2011 r. (k.54)



zeznania A. Ł. (k.106)

Od 21 lutego 2012 r. połączeniu uległy Strefy 35 i 36, które od tego czasu zastąpiła jedna Strefa 36 B.. Dyrektorem tej strefy była R. W., która wcześniej była także dyrektorem Strefy 36 B., a ponadto podczas nieobecności powódki zastępowała ją w obowiązkach Dyrektora Strefy 35 L..

Dowody:



informacja o pracownikach Regionu III (k.55)



wydruk wiadomości elektronicznej z 16.01.2012 r. (k.56)



kopia uchwały nr (...)z 21.02.2012 r. z załącznikiem (k.57-58)



wyciąg z rejestru partnerów z 1.10.2012 r. (k.59)



zeznania A. Ł. (k.106)

Z dniem 10 lipca 2012 r. zlikwidowano Strefę (...). Z jej dyrektorem A. Z. rozwiązano stosunek pracy. W Regionie III pozostały tylko 4 strefy.

Dowody:



kopia uchwały nr (...) z 10.07.2012 r. z załącznikiem (k.60-61)



kopia wypowiedzenia z 29.05.2012 r. (k.62)

W dniu 11 marca 2013 r. podjęto decyzję o zmianie struktury organizacyjnej strony pozwanej, w szczególności podziału stref w Regionie III. W Regionie III pozostały cztery strefy, ale zmienił się obszar przypisany do każdej z nich. Do dwóch stref obsługujących W. przypisano także miejscowości wchodzące w skład Strefy 36 B.. Od tej chwili istniały następujące strefy: Strefa 31 (...), Strefa 32 (...), Strefa 33 W.-B., Strefa 34 W.-L..

Do obowiązków dyrektora Strefy 34 W.-L. należy współpraca z partnerami z W., P., M., L., P., O., M., C., O., S., M.. Na to stanowisko zatrudniono w dniu 1 marca 2013 r. M. C..

Dowody:



kopia decyzji nr 01/CZ/PKS/SCB/2013 z 11.03.2013 r. z załącznikiem (k.63-64)



wyciąg z rejestru partnerów z 3.06.2013 r. (k.72)



informacja o pracownikach Regionu III (k.79)



kopia wniosku o zatrudnienie M. C. (k.81)



zeznania A. Ł. (k.106)

Strona pozwana opublikowała na portalu internetowym pracuj.pl ofertę pracy o numerze (...), dotyczącą poszukiwania kandydatów do Pionu Kredytów Samochodowych, na stanowisko Dyrektora Strefy. Oferty należało zgłaszać do 6 kwietnia 2013 r. Ogłoszenie to dotyczyło stanowiska dyrektora Strefy 33 W.-B..

Zlecenie publikacji ogłoszenia skierowano 22 marca 2013 r. Dotyczyć miało obszaru W., L., B.. Ogłoszenie opublikowano 25 marca 2013 r. Wskutek omyłki w opublikowanym ogłoszeniu dla każdej lokalizacji wskazano, że miejscem pracy jest ta miejscowość (tj. w ogłoszeniu opublikowanym w kategorii ofert dla obszaru L. wskazano, że miejscem pracy będzie L.). W rzeczywistości intencją strony pozwanej było opublikowanie ogłoszenia w kategorii ofert dla każdego z regionów, ale ze wskazaniem w każdym z ogłoszeń, że miejscem pracy jest W.; osoba zatrudniana na stanowisko Dyrektora Strefy 33 W.-B. miała wykonywać swą pracę głównie w W. i okolicach, ale z uwagi na objęcie obszarem tej strefy także tzw. ściany wschodniej strona pozwana skierowała ogłoszenie także do mieszkańców L. i B., ze względu na znajomość tych rejonów. Pomyłka portalu została dostrzeżona przez stronę pozwaną następnego dnia po publikacji ogłoszenia. Pracownik kadr strony pozwanej zwrócił się do portalu pracuj.pl o wprowadzenie korekty treści ogłoszenia i ogłoszenie zostało poprawione.

Na stanowisko dyrektora Strefy 33 W.-B. zatrudniono w dniu 6 maja 2013 r. P. K..

Dowody:



wydruk ze strony pracuj.pl z 26.03.2013 r. (k.5)



wydruk korespondencji elektronicznej z 25.06.2013 r. (k.73-74)



wydruk wiadomości elektronicznej z 22.03.2013 r. (k.74-75)



wydruk korespondencji elektronicznej z 25.03.2013 r. (k.76-77)



wydruk korespondencji elektronicznej z 26.03.2013 r. (k.78)



informacja o pracownikach Regionu III (k.79)



kopia wniosku o zatrudnienie P. K. (k.80)



zeznania A. Ł. (k.106)

W dniu 30 października 2012 r. powódka zgłosiła wniosek o zatrudnienie jej w obniżonym do 15/16 wymiarze czasu pracy w okresie od 7 listopada 2012 r. do 6 listopada 2013 r. Wniosek ten został uwzględniony.

Dowody:



wydruk wiadomości elektronicznej z 30.10.2012 r. (w aktach osobowych powódki)



porozumienie z 7.11.2012 r. (w aktach osobowych powódki, kopia: k.93)

Pismem z 8 kwietnia 2013 r., wręczonym powódce 10 kwietnia 2013 r., strona pozwana złożyła powódce oświadczenie o rozwiązaniu z nią umowy o pracę z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia, który upływał 31 lipca 2013 r. Jako przyczynę rozwiązania stosunku pracy wskazała likwidację stanowiska pracy. Powódka została jednocześnie powiadomiona, że zostanie jej wypłacona odprawa w wysokości dwumiesięcznego wynagrodzenia. Pierwotnie oświadczenie to miało być powódce złożone 7 listopada 2012 r., ale z uwagi na zwolnienie lekarskie powódki nie było to możliwe.

Dowody:



pismo z 8.04.2013 r. (w aktach osobowych, kopia: k.4)



wydruk wiadomości elektronicznej z 4.04.2013 r. (w aktach osobowych powódki)



zeznania A. Ł. (k.106)



przesłuchanie K. W. w charakterze powódki (k.135-136)

Powódka podczas swojej nieobecności w pracy nie została powiadomiona, że strefa, której była dyrektorem, została zlikwidowana. Nie kontaktowano się z nią w sprawie zmiany stanowiska, na którym była zatrudniona i nie złożono jej propozycji zatrudnienia na nowych warunkach (jako dyrektora innej strefy). Powódka wiedziała, że połączono Strefę L. i Strefę B., ale była przekonana, że ma to na celu wyłącznie tymczasowe ułatwienie raportowania podczas jej nieobecności, w czasie, gdy zastępowała ją R. W..

Dowody:



zeznania A. Ł. (k.106)



przesłuchanie K. W. w charakterze powódki (k.135-136)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jako bezzasadne podlegało oddaleniu.

Stan faktyczny w sprawie został ustalony przez Sąd w oparciu o przedstawioną przez stronę pozwaną i nie zakwestionowaną przez powódkę dokumentację w postaci akt osobowych, aktów wewnętrznych dotyczących struktury organizacyjnej strony pozwanej, informacji o zakresie obowiązków dyrektorów poszczególnych stref, informacji o zatrudnionych na stanowisku dyrektora strefy pracownikach, korespondencji elektronicznej dotyczącej opublikowanej oferty pracy na stanowisku dyrektora strefy. Uzupełniająco Sąd oparł się na zeznaniach A. Ł. oraz przesłuchaniu powódki. Okoliczności wynikające z powyższych dowodów były niesprzeczne, dowody wzajemnie ze sobą korespondowały i uzupełniały się. Stan faktyczny w sprawie w przeważającej mierze nie był sporny.

Żądanie powódki znajdowało oparcie w art. 45 § 1 kodeksu pracy [dalej: k.p.]. Zgodnie z dyspozycją wskazanego przepisu „w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nie określony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy - stosownie do żądania pracownika - orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu - o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.” Wypowiedzenie umowy o pracę dokonane przez pracodawcę powinno być uzasadnione, a ponadto poprawne formalnie, w szczególności powinno być zgodne z art. 30 k.p. Z regulacją art. 45 § 1 k.p. koresponduje art. 30 § 4 k.p., w myśl którego „w oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nie określony (…) powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy.” Pracodawca ma obowiązek wskazać w sposób konkretny, jasny i zrozumiały rzeczywistą przyczynę wypowiedzenia umowy o pracę, a tym samym przedstawić uzasadnienie zwolnienia pracownika i umożliwić mu polemikę na drodze sądowej z decyzją pracodawcy. Wypowiedzenie będzie zasadne w rozumieniu art. 45 § 1 k.p., gdy wskazana w oświadczeniu pracodawcy przyczyna obiektywnie istnieje, a ponadto w okolicznościach sprawy może uzasadniać rozwiązanie stosunku pracy.

W rozpoznawanej sprawie powódka domagała się odszkodowania. Swoje roszczenie oparła na zarzucie nieprawdziwości przyczyny wskazanej w wypowiedzeniu. Zgodnie z oświadczeniem powódki podana przez pracodawcę przyczyna rozwiązania stosunku pracy, tj. likwidacja stanowiska pracy, nie odpowiadała rzeczywistości, bowiem w tym samym czasie, gdy zwalniano powódkę, strona pozwana poszukiwała nowego pracownika na stanowisko dyrektora strefy w L..

Powódka nie kwestionowała formalnej poprawności wypowiedzenia umowy o pracę, a jedynie jego zasadność, w związku z czym nie ma potrzeby obszerniejszego omawiania kwestii zgodności wypowiedzenia z art. 30 i n. k.p. Zaznaczyć należy jedynie, że wypowiedzenie odpowiadało wymogom formalnym, w szczególności było sporządzone w formie pisemnej, wskazywało przyczynę wypowiedzenia, zawierało pouczenie o sposobie odwołania, a ponadto zostało prawidłowo doręczone pracownikowi.

W orzecznictwie nie budzi większych zastrzeżeń pogląd, że likwidacja stanowiska pracy, w ramach rzeczywistych zmian organizacyjnych, może stanowić uzasadnioną przyczynę wypowiedzenia (por. np. wyrok Sądu Najwyższego z 23.05.1997 r., I PKN 176/97, OSNP 1998/9/263). Decyzje co do przydatności i celowości utrzymywania danego stanowiska mieszczą się w uprawnieniach pracodawcy i nie podlegają ocenie sądów pracy. Sąd pracy nie jest więc co do zasady uprawniony do badania celowości i zasadności zmiany struktury organizacyjnej zakładu (tak: wyrok Sądu Najwyższego z 27.11.1997 r., I PKN 401/97, OSNP 1998/18/542), może jednak badać i oceniać, czy likwidacja stanowisk pracy jest autentyczna, czy też ma charakter pozorny (fikcyjny), służący uzasadnieniu rozwiązania umowy o pracę z konkretnym pracownikiem.

Warunkiem prawidłowości wypowiedzenia stosunku pracy z powodu likwidacji stanowiska pracy jest to, że do likwidacji stanowiska faktycznie doszło. Podanie w oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy o pracę przyczyny pozornej (nieprawdziwej, nierzeczywistej, nieistniejącej) jest równoznaczne z brakiem wskazania przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie, co z kolei oznacza, że wypowiedzenie jest nieuzasadnione w rozumieniu art. 45 § 1 k.p. Pozorność likwidacji stanowiska pracy ma miejsce nie tylko wówczas, gdy to samo stanowisko nadal pozostaje w strukturach zakładu pracy. Z pozornością likwidacji stanowiska będziemy mieli do czynienia również wtedy, gdy formalnie stanowisko zostało zlikwidowane, ale w jego miejsce jest tworzone inne stanowisko pracy (o innej nazwie), które w istotnych elementach nie różni się od zlikwidowanego (tak: Sąd Najwyższy w wyroku z 4.09.2007 r., I PK 92/07, OSNP 2008/19-20/286, albo w wyroku z 16.11.2006 r., II PK 81/06, Lex nr 950625). Innymi słowy, treść stosunku pracy (warunki pracy i płacy) pracownika zatrudnionego na nowym (formalnie) stanowisku nie różni się w istotnych elementach (takich, których zmiana wymaga wypowiedzenia) od treści stosunku pracy pracownika zatrudnionego na stanowisku zlikwidowanym (formalnie). Ocena, czy wystąpiła pozorna likwidacja stanowiska pracy polega więc na porównaniu warunków zatrudnienia (treści stosunku pracy) na nowym stanowisku z tymi warunkami na stanowisku zlikwidowanym. Porównaniu podlegają takie elementy stosunku pracy, jak zakres obowiązków, podstawa zatrudnienia, zasady wynagradzania.

W ocenie Sądu strona pozwana w sposób wyczerpujący i przekonujący wykazała, że stanowisko pracy powódki zostało zlikwidowane podczas jej usprawiedliwionej nieobecności w pracy. W strukturach organizacyjnych strony pozwanej pozostały tylko 4 stanowiska dyrektorów strefy w Regionie III, gdy na początku nieobecności powódki było ich 6. W sposób trwały zlikwidowana została Stefa 35 L., w której obowiązki dyrektora pełniła powódka. W zakresie zadań powódki leżało współpracowanie z partnerami z L., P., Z., C., B. i pobliskich miejscowości. Po połączeniu w dniu 21.02.2012 r. Stref 35 L. i 36 B. obowiązki te przejęła R. W. – dyrektor Strefy 36 B.. Nowa Strefa 36 B. obejmowała obszar tak Strefy 35, jak i dotychczasowy obszar Strefy 36. W tym momencie przestało istnieć stanowisko powódki; stanowisko R. W. nie było bowiem tożsame z punktu widzenia zakresu obowiązków ze stanowiskiem powódki. Co prawda obaj pracownicy zatrudnieni byli na stanowisku dyrektora strefy i ogólny zakres obowiązków był analogiczny, ale różnice w obsługiwanym obszarze nakazują przyjąć, że te zakresy obowiązków nie były tożsame. W świetle przedstawionych przez stronę pozwaną informacji o jej strukturze organizacyjnej nie budzi wątpliwości, że elementem wyróżniającym poszczególne stanowiska był obszar konkretnej strefy, a nie tylko rodzaj realizowanych zadań. Oznacza to, że zmiana obszaru, na którym pracownik realizował swoje obowiązki, wiązała się nierozerwalnie ze zmianą zakresu tych obowiązków i zmianą istotnych cech stanowiska.

W późniejszym okresie nie doszło do przywrócenia Strefy 35 L., a tym samym nie doszło do odtworzenia stanowiska powódki w strukturach organizacyjnych strony pozwanej. W dniu 11.03.2013 r. podjęto decyzję o kolejnej zmianie struktury organizacyjnej strony pozwanej, w szczególności podziału stref w Regionie III. W praktyce przestała istnieć Strefa 36 B. (obejmująca także obszar dawnej Strefy 35 L.), zaś współpracę z partnerami z tego obszaru przypisano do zakresu obowiązków dyrektorów dwóch stref (...) – Strefy 33 W.-B. i Strefy 34 W.-L.. Do obowiązków dyrektora Strefy 34 W.-L. należy obecnie współpraca z partnerami z W., P., M., L., P., O., M., C., O., S., M. (k.72). Obszar tej strefy nie jest tożsamy z obszarem Strefy 35 L., zaś intencją strony pozwanej było utworzenie stanowiska, na którym zatrudniony zostanie pracownik, dla którego podstawowym miejscem pracy będzie W. i miejscowości z województwa (...), a ponadto dodatkowo dyrektor strefy miał współpracować z partnerami z (...) i z wybranych innych miejscowości. Z uwagi na położenie tych miejscowości zdaniem strony pozwanej osoba obejmująca to stanowisko powinna mieć swoje centrum zawodowe w W., a nie w L.. Na to stanowisko zatrudniono w dniu 1.03.2013 r. M. C..

Ogłoszenie, na które powoływała się powódka, nie dotyczyło ani jej stanowiska (tj. dyrektora Strefy 35 L.), ani nawet nowego stanowiska dyrektora Strefy 34 W.-L., które w tym czasie zostało już obsadzone. Dotyczyło ono stanowiska dyrektora Strefy 33 W.-B. (obszar tej strefy też odbiegał od strefy przydzielonej powódce, por. zestawienie na k.72). Z uwagi na to, że zdaniem strony pozwanej wskazane byłoby, aby osoba obejmująca to stanowisko miała orientację we wschodniej części kraju, oferta pracy została opublikowana na portalu pracuj.pl nie tylko w ramach kategorii ofert dotyczących W., ale także w kategorii dotyczącej regionu (...) i (...). Strona pozwana przedstawiła korespondencję elektroniczną z marca 2013 r. (a więc jeszcze sprzed daty wręczenia powódce wypowiedzenia), z której jasno wynika, że firma publikująca oferty pracy opublikowała ofertę strony pozwanej w każdej ze zleconych kategorii, wskazując wskutek omyłki nieprawidłowo, że miejscem pracy będzie B. (w kategorii dotyczącej regionu (...)) oraz L. (w kategorii dotyczącej regionu (...)). Omyłka ta została dostrzeżona przez pracownika kadr strony pozwanej już następnego dnia po publikacji ogłoszenia (tj. 26.03.2013 r.) i natychmiast została skorygowana. W późniejszym okresie ogłoszenie prawidłowo określało, że miejscem pracy jest W., a nie L. czy B.. Wobec tego ogłoszenie, na które powołuje się powódka, nie mogło stanowić przekonującego dowodu na to, że strona pozwana bezpośrednio przed zwolnieniem powódki prowadziła rekrutację na jej stanowisko.

Powódka podnosiła, że strona pozwana nie zaproponowała jej obsadzanych w tym czasie stanowisk dyrektora strefy W.-L. czy W.-B.. Zdaniem Sądu pracodawca nie miał takiego obowiązku, zaś zaproponowanie powódce zmiany warunków zatrudnienia i zmiany strefy, w której wykonywała swe obowiązki, należało wyłącznie do jego uznania. W przepisach kodeksu pracy nie ma wymogu, aby pracodawca – przed wypowiedzeniem stosunku pracy wskutek likwidacji stanowiska pracy – podjął próbę zatrudnienia pracownika na innym stanowisku. Nie można uznać, że pracodawca naruszył zasady współżycia społecznego, nie korzystając z możliwości zaoferowania powódce zatrudnienia na jednym z nowych stanowisk dyrektora strefy. Celem pracodawcy było powierzenie obu tych stref pracownikom, którzy skupią się przede wszystkim na W. i pobliskich miejscowościach z województwa (...). Docelowo osoby te miały zamieszkać w W., gdyż tutaj miało być ich miejsce pracy. Powódka nie tylko zamieszkiwała w L., ale także z uwagi na opiekę nad małym dzieckiem miałaby znaczne problemy z przeniesieniem swego centrum życiowego do innego miasta, jak również z wykonywaniem obowiązków na rozległym obszarze strefy W.-L. (a, jak sama przyznała, jej praca miała mobilny charakter, k.136).

Powódka zarzucała ponadto, że przyczyną jej zwolnienia było wyłącznie to, że jako młoda matka nie była w pełni dyspozycyjna. Powódka nie przedstawiła żadnych dowodów, które by potwierdzały, że taka była wyłączna przyczyna rozwiązania z nią stosunku pracy. Z jej własnych zeznań wynika, że jej twierdzenia wynikają raczej z podejrzeń czy też przypuszczeń, nie zaś z konkretnej wiedzy o motywach pracodawcy. Powódka zeznała, że ze strony pracodawcy nikt jej nie informował, że jest w ocenie pracodawcy niedyspozycyjna i dlatego będzie zwolniona; tego rodzaju sygnały otrzymywała wyłącznie od kontrahentów strony pozwanej, którzy informowali ją, że z tego powodu może spodziewać się wypowiedzenia (k.136). Powódka wskazała ponadto, że kwestia niedyspozycyjności pojawiła się w jej kontaktach z pracodawcą wcześniej, w 2010 r., gdy rozważano zatrudnienie jej na czas nieokreślony (k.136). Jak wynika z akt osobowych powódki kwestia dyspozycyjności nie przesądziła jednak o losach jej zatrudnienia, gdyż powódce faktycznie przedłużono umowę na czas nieokreślony. W tej sytuacji zdaniem Sądu nie ma podstaw, aby uznać, że to ewentualna mała dyspozycyjność powódki jako osoby sprawującej opiekę nad małym dzieckiem zadecydowała o jej zwolnieniu. Oczywiście, jest dosyć prawdopodobne, że pracodawca brał pod uwagę tę okoliczność nie proponując powódce objęcia Strefy W.-L. – ale jest to dla sprawy nieistotne, skoro pracodawca nie miał obowiązku zaproponować tego stanowiska w pierwszej kolejności powódce.

Powódka podnosiła również, że podlegała ochronie przed wypowiedzeniem stosunku pracy, gdyż skorzystała z uprawnienia do pracy w ograniczonym wymiarze czasu pracy w okresie, gdy przysługiwało jej prawo do urlopu wychowawczego. Istotnie, powódka taki wniosek złożyła i został on uwzględniony, w związku z czym w okresie od 7.11.2012 r. do 6.11.2013 r. powódka miała wykonywać pracę w wymiarze 15/16 (0,938) etatu (k.93). Zgodnie z art. 186 ⁸ § 1 k.p. „pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego wniosku o obniżenie wymiaru czasu pracy do dnia powrotu do nieobniżonego wymiaru czasu pracy, nie dłużej jednak niż przez łączny okres 12 miesięcy. Rozwiązanie przez pracodawcę umowy w tym czasie jest dopuszczalne tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.” Bezspornym było, że nie doszło do ogłoszenia upadłości ani likwidacji strony pozwanej. Nie oznacza to jednak, że wypowiedzenie stosunku pracy powódce było wadliwe. Ochrona wynikająca z art. 186 ⁸ § 1 k.p. ulega bowiem ograniczeniu także w innych przypadkach, niż powołane bezpośrednio w tymże przepisie.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z 13.03.2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. z 2003 r., nr 90, poz. 844 ze zm.) „przy wypowiadaniu pracownikom stosunków pracy w ramach grupowego zwolnienia nie stosuje się art. 38 i 41 Kodeksu pracy, z zastrzeżeniem ust. 2-4, a także przepisów odrębnych dotyczących szczególnej ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem stosunku pracy, z zastrzeżeniem ust. 5.”. Art. 5 ust. 5 tej ustawy wskazuje pracowników, co do których szczególna ochrona trwałości stosunku pracy utrzymuje się nawet w sytuacji zwolnień grupowych; ustawodawca nie wymienił wśród nich pracownika korzystającego z ochrony uregulowanej art. 186 ⁸ k.p. Wobec tego przyjąć należy, że zwolnienia grupowe umożliwiają rozwiązanie umowy o pracę także i z osobą, która skorzystała z uprawnienia z art. 186 ⁷ k.p. Ponadto powołana ustawa ogranicza ochronę pracowników w przypadku tzw. zwolnień indywidualnych, unormowanych w art. 10 ust. 1 ustawy, a zatem „w razie konieczności rozwiązania przez pracodawcę zatrudniającego co najmniej 20 pracowników stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, jeżeli przyczyny te stanowią wyłączny powód uzasadniający wypowiedzenie stosunku pracy lub jego rozwiązanie na mocy porozumienia stron, a zwolnienia w okresie nieprzekraczającym 30 dni obejmują mniejszą liczbę pracowników niż określona w art. 1” [tj. mniejszą liczbę pracowników, niż stanowiąca dolną granicę zwolnienia grupowego]. W przypadku określonym w art. 10 ust. 1 pracodawca może rozwiązać stosunki pracy, w drodze wypowiedzenia, z pracownikami, których stosunek pracy podlega z mocy odrębnych przepisów szczególnej ochronie przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem i wobec których jest dopuszczalne wypowiedzenie stosunku pracy w ramach grupowego zwolnienia (a więc na zasadach z art. 5 w/w ustawy), pod warunkiem niezgłoszenia sprzeciwu przez zakładową organizację związkową w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o zamierzonym wypowiedzeniu (art. 10 ust. 2). W orzecznictwie przyjmuje się, że art. 10 ust. 1 i 2 w/w ustawy mogą stanowić podstawę rozwiązania stosunku pracy z pracownikiem w okresie urlopu wychowawczego także w sytuacjach, gdy nie zachodzą przesłanki przewidziane w art. 186 ¹ § 1 zd. 2 k.p. (tak: Sąd Najwyższy w uchwale z 15.02.2006 r., II PZP 13/05, OSNP 2006/21-22/315) czy art. 186 ⁸ § 1 zd. 2 k.p. Niewątpliwie zwolnienie pracownika z powodu likwidacji jego stanowiska pracy należy rozumieć jako rozwiązanie stosunku pracy z przyczyn niedotyczący pracownika i dotyczących wyłącznie pracodawcy, zatem strona pozwana była uprawniona do wypowiedzenia powódce stosunku pracy z tego powodu nawet w okresie, gdy powódka podlegała ochronie z art. 186 ⁸ § 1 k.p.

Z uwagi na powyższe Sąd uznał, że wypowiedzenie powódce stosunku pracy było niewadliwe, gdyż doszło do likwidacji jej stanowiska pracy, a więc przyczyna podana przez pracodawcę była rzeczywista i uzasadniona. Z tego względu powództwo zostało w całości oddalone w punkcie I wyroku.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w punkcie II wyroku w oparciu o art. 102 k.p.c., odstępując od ogólnej zasady wynikającej z art. 98 k.p.c., który stanowi, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Zgodnie z art. 102 k.p.c., w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Ustawodawca nie precyzuje, co rozumieć należy przez „szczególnie uzasadniony” wypadek, pozostawiając to ocenie Sądu, który winien wziąć pod uwagę wszystkie okoliczności sprawy, tak związane z jej przebiegiem, jak i treścią i charakterem żądania oraz sytuacją osobistą i majątkową stron. W orzecznictwie przyjmuje się, że „szczególnie uzasadniony wypadek” w rozumieniu art. 102 k.p.c. może zajść w szczególności, gdy z uzasadnionych względów powód mógł być subiektywnie przekonany o zasadności swego roszczenia (por. np. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 20.12.1979 r., III PR 78/79, OSP 1980/11/196, wyroku z 25.02.1975 r., II PR 302/74, Lex nr 7664 lub postanowienia z 7.01.1982 r., II CZ 191/81, Lex nr 8389). W niniejszej sprawie powódka nie miała wiedzy na temat przeprowadzonych u strony pozwanej zmian organizacyjnych, gdyż od dłuższego czasu nieprzerwanie była nieobecna w pracy; nie wiedziała zatem, czy doszło do likwidacji jej stanowiska, zaś po zapoznaniu się z treścią oferty pracy z k.5 mogła pozostawać w uzasadnionym przekonaniu, że oferta ta dotyczy jej stanowiska pracy, a więc że nie zostało ono faktycznie zlikwidowane. Powódka mogła więc pozostawać w uzasadnionym subiektywnym przekonaniu, że w wypowiedzeniu umowy o pracę powołano nieprawdziwą przyczynę rozwiązania stosunku pracy i tym samym że jej żądania są słuszne. Powódka w toku procesu działała bez pełnomocnika fachowego, mogła zatem nie uświadamiać sobie, że argumenty podnoszone przez stronę pozwaną mogą przemawiać za bezzasadnością jej żądania.

O niepokrytych kosztach sądowych (a zatem o opłacie sądowej od pozwu, od uiszczenia której powódka była z mocy ustawy zwolniona) Sąd orzekł w oparciu o art. 113 u.k.s.c. Nie było podstaw, by obciążać nimi ani powódkę, ani też stronę pozwaną, w związku z czym ostatecznie kosztami tymi obciążony został Skarb Państwa (punkt III wyroku).