Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 stycznia 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie, I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 21 stycznia 2014 r. w Lublinie na rozprawie

sprawy z powództwa M. M. (1) i B. M.

przeciwko Towarzystwu (...) w W.

o odszkodowanie i zadośćuczynienie

na skutek apelacji obu stron od wyroku Sądu Okręgowego w Zamościu z dnia
5 czerwca 2013 r., sygn. akt I C 127/12

I.  z apelacji pozwanego zaskarżony wyrok zmienia w pkt I w ten sposób, że obniża zasądzone kwoty zadośćuczynienia pieniężnego z 52 000 zł do 27 000 (dwudziestu siedmiu tysięcy) zł i w pkt III w ten sposób, że nakazaną do ściągnięcia kwotę 4 450zł obniża do kwoty 1 350 (tysiąc trzysta pięćdziesiąt) zł;

II.  w pozostałej części apelację pozwanego i w całości apelację powodów oddala;

III.  nie obciąża powodów kosztami procesu w postępowaniu odwoławczym.

I A Ca 660/13

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 5 czerwca 2013r. Sąd Okręgowy w Zamościu po rozpoznaniu sprawy z powództwa M. M. (1) i B. M. przeciwko Towarzystwu (...) w W. o odszkodowanie i zadośćuczynienie zasądził od pozwanego na rzecz powodów zadośćuczynienie pieniężne na podstawie art. 446 § 3 kc, w kwocie po 52 000zł z ustawowymi odsetkami od dnia 22 stycznia 2012r. na rzecz każdego z nich. Oddalił powództwo w części żądającej zasądzenia zadośćuczynienia ponad zasądzoną kwotę, oraz w całości w zakresie żądania zasądzenia odszkodowania na podstawie art. 446 § 3 kc. Nakazał pobrać od pozwanego nieuiszczoną opłatę sądową od zasądzonego roszczenia i zniósł wzajemnie pomiędzy stronami koszty procesu.

Powodowie w pozwie wnosili o zasądzenie na rzecz każdego z nich od pozwanego po 130 000 zł tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami od 22 grudnia 2011r. do dnia zapłaty oraz po 80 000 zł tytułem odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami od dnia doręczenia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie na ich rzecz od pozwanego kosztów procesu.

Pozwane Towarzystwo (...) w W. wnosiło o oddalenie powództwa każdego z powodów podnosząc, że w toku postępowania likwidacyjnego wypłaciło każdemu z nich po 13 000 zł tytułem zadośćuczynienia, przyjmując 50% stopień przyczynienia się zmarłego syna powodów do powstania szkody (k. 43 – 47, 250v.).

Sąd Okręgowy ustalił, że syn powodów J. M. zginął w dniu 12 lipca 2009r. w wypadku komunikacyjnym jadąc jako pasażer samochodu prowadzonego przez swojego brata M. M. (2). Przed wypadkiem bracia przebywali na przyjęciu urodzinowym u kolegi gdzie spożywali alkohol.

Po północy M. M. (2), będąc w stanie upojenia alkoholowego zaproponował uczestnikom przyjęcia przejażdżkę swoim nowo zakupionym samochodem marki O. (...). Z zaproszenia tego skorzystali J. M., P. G., J. P. i K. T. [zeznania świadków: M. C. - k 249, 251, T. G. - k. 249v., 251, E. S. – k. 249v., 251, dokumenty z akt (...))].

M. M. (2) prowadził samochód z nadmierną prędkością, nie mniejszą niż 113 km/h. Ok. godz. 1.40, z nieustalonych przyczyn zjechał na lewe pobocze i zderzył się z przydrożnym przepustem i drzewem. Na skutek doznanych obrażeń śmierć na miejscu zdarzenia ponieśli kierujący pojazdem M. M. (2), jego brat - J. M. i kolega P. G., a w skutek odniesionych obrażeń także K. T.. J. P. doznał obrażeń ciała, stanowiących naruszenie czynności narządów ciała na okres powyżej dni siedmiu (opinia biegłego (...) - k. 321 – 238).

W chwili zdarzenia zawartość alkoholu w krwi kierowcy samochodu M. M. (2) wynosiła 3,1 promila, a w przypadku J. M. 1,4 promila.(uzasadnienie postanowienia o umorzeniu śledztwa – k. 239 – 241).

Posiadacz pojazdu był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w Towarzystwie (...) w W. (dokument ubezpieczenia – k. 22).

W momencie śmierci J. M. miał 17 lat i był uczniem II klasy Technikum Informatycznego w Z. (odpis aktu zgonu – k. 23). Zmarły był kawalerem i zamieszkiwał wraz z rodzicami B. i M. M. (1), a także rodzeństwem ośmiorgiem rodzeństwa (oświadczenia o stanie rodzinnym k. 25 – 32, wyjaśnienia powodów k. 67 – 71).

J. M. w klasie pierwszej uczył się słabo, otrzymał jednak promocję do klasy drugiej. W przyszłości miał zamiar studiować w W. (świadectwo szkolne – k. 61 – 62, zeznania świadków: A. M. – k. 92v., K. M. k. 93 – 94, M. S. k. 94 – 95.).

J. M. pomagał ojcu w czasie wakacji w układaniu kostki brukowej, a w czasie roku szkolnego w drobnych pracach domowych, w gospodarstwie rolnym oraz pomagał w nauce młodszemu rodzeństwu (zeznania świadków: A. M. – k. 92v. – 93, K. M. – k. 93 – 94, M. S. – k. 94 – 95).

Śmierć syna J. (i jednoczesna śmierć drugiego syna M. M. (2)) dla rodziców M. M. (1) i B. M. stanowiły przeżycie traumatyczne.

U B. M. wystąpiły objawy zespołu stresu pourazowego z typowym początkowym przebiegiem, z poczuciem oszołomienia, odrętwienia, derealizacji. Nasilenie zaburzeń uległo stopniowemu zmniejszeniu wskutek upływu czasu, jak też wobec przyjmowania leków uspokajających i nasennych od lekarza rodzinnego.

Zdaniem biegłego psychiatry D. Ł. utrwalone nerwice skutkują uszczerbkiem na zdrowiu powódki w wysokości 8% (opinia – k. 120 – 124).

U powoda M. M. (1) przedwczesna śmierć synów skutkowała wystąpieniem objawów depresyjnych lekowych, somatyzacyjnych i spowodowała rozwinięcie się zaburzeń lękowych uogólnionych. Trwały uszczerbek na zdrowiu (utrwalone nerwice) wynosi 5% (opinia biegłego psychiatry D. Ł. k. 121 – 124).

Cierpienia i zaburzenia w stanie zdrowia powodów rozwinęły się wskutek śmierci obu synów. Niemożliwe jest określenie jednoznacznie, w jakim stopniu na te zaburzenia miała wpływ śmierć jednego, a w jakim śmierć drugiego syna (opinia uzupełniająca biegłego psychiatry D. Ł. – k. 154 – 156).

Z opinii biegłego sądowego psychologa M. K. wynika, że nagła, tragiczna śmierć synów, przedłużająca się żałoba, która przybrała patologiczny przebieg, spowodowała u powodów trwały uszczerbek na zdrowiu psychicznym: u powódki w postaci zaburzeń depresyjnych oraz nerwicowych, co skutkowało rozwojem zespołu stresu pourazowego, u powoda w postaci zaburzeń depresyjnych oraz nerwicowych, co skutkowało rozwojem zaburzeń lękowych uogólnionych (opinia – k. 206 – 212).

Po śmierci syna J. M. (i M. M. (2)) ani M. M. (1), ani B. M. nie korzystali z pomocy psychologa czy też psychiatry.

W ubiegłym roku powód zlikwidował działalność gospodarczą polegającą na układaniu kostki brukowej, jednak w krótkim czasie działalność tego samego rodzaju rozpoczęła powódka. Praktycznie powód w dalszym ciągu pracuje w firmie żony wraz z innymi robotnikami (na umowę zlecenia – zeznania stron – k. 249v. – 250, 251). Powodowie w gospodarstwie rolnym hodują świnie, w pracach pomagają im dzieci, które z upływem czasu przejmują pewne obowiązki domowe (R. ma 17 lat i przejął obowiązki J. – wyjaśnienia stron – k. 250).

Sąd Okręgowy uznał roszczenia powodów częściowo za uzasadnione. :

Zasada odpowiedzialności pozwanego wynikająca z art. 436 § 1 kc i art. 446 § 3 i 4 kc i art. 34 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych w zw. z zawartą z pozwanym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych nie była i nie jest kwestionowana .

Pozwane Towarzystwo (...) w W. podnosiło zarzut przyczynienia się J. M. w 80% do powstałej szkody oraz zarzut zawyżenia roszczeń przez powodów.

Biorąc pod uwagę okoliczności wypadku w szczególności fakt , że bracia przed wypadkiem spozywali alkohol na przyjeciu urodzinowym, że J. M. wiedział , że brat M. M. (2) prowadził samochód będąc w stanie nietrzeźwości, uznał, że J. M. przyczynił się do powstania szkody w 50%.

Zarówno w doktrynie jak i orzecznictwie utrwalony jest pogląd, że współudział poszkodowanego w spożywaniu alkoholu z kierowcą i następnie podjęcie decyzji jazdy z nietrzeźwym kierowcą pojazdu mechanicznego, który z powodu swego stanu doprowadził do wypadku i poniesienia szkody przez poszkodowanego (jego bliskich) będzie z reguły uzasadniać przyczynienie się poszkodowanego do powstania szkody w stopniu znacznym (wyrok SN z dnia 20 listopada 2003r., III CKN 606/00, LEX nr 550935; wyrok S.A. w Katowicach z 20 września 2012r., I ACa 983/11, LEX nr 1220476; wyrok SN z 7 grudnia 1985r. IV CR 398/85, LEX nr 8740).

Sąd Okręgowy uznał ponadto, że odpowiednią kwotą zadośćuczynienia pieniężnego na podstawie art. 446 § 4 kc dla każdego z powodów z tytułu śmierci syna J. M., jest kwota 130 000 zł na rzecz każdego z nich. Po uwzględnieniu stopnia przyczynienia się zmarłego syna J. do powstania szkody, pomniejszył zadośćuczynienie o połowę do kwoty 65000zł. A po uwzględnieniu kwot przyznanych z tego tytułu przez pozwanego – po 13 000zł dla każdego z powodów , do kwoty 52 000zł, którą zasądził wyrokiem.

Odsetki ustawowe od zasądzonych kwot zadośćuczynienia Sąd zasądził od dnia 22 stycznia 2012r., tj. po upływie trzydziestu dni od daty, w której ubezpieczyciel został wezwany do zapłaty dochodzonych od niego należności (potwierdzenie odbioru – k. 24). Podstawę prawna w tym zakresie stanowi art. 481 § 1 kc. w związku z art. 14 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2003r., nr 124, poz. 1152 ze zm.)

Żądanie zasądzenia zadośćuczynienia w wyższym rozmiarze, a także żądanie zasądzenia odszkodowania Sąd Okręgowy oddalił jako niezasadne.

W ocenie Sądu Okręgowego sytuacja powodów nie uległa znacznemu pogorszeniu na skutek śmierci syna J.. Powodowie mają jeszcze dziesięcioro dzieci. Większość z nich mieszka z rodzicami, pomaga w pracy we wspólnym rodzinnym gospodarstwie domowym i gospodarstwie rolnym. Syn R., który ma 17 lat przejął obowiązki J.. Pomaga rodzicom bezrobotny syn K.. Powodowie mogą liczyć w przyszłości również na pomoc pozostałych dzieci.

J. M. miał zamiar wyjechać do W., a więc jego pomoc dla powodów nie byłaby znacząca. Powód w dalszym ciągu wykonuje prace polegające na układaniu kostki brukowej (chociaż pod firmą żony). Powodowie uprawiają gospodarstwo rolne, hodują trzodę chlewną(zeznania powodów – k. 67 – 71, 249v. – 250, 251).

Z zeznań synów powodów A. M. i K. M. śmierć J. M. nie miała znaczącego wpływu na działalność gospodarczą rodziców (k. 92v. – 94). W ocenie Sądu nie zostało udowodnione, że wskutek śmierci syna J. doszło do pogorszenie sytuacji życiowej powodów, co skutkowało oddaleniem roszczeń odszkodowawczych powodów . Orzeczenie o kosztach procesu ma podstawę prawną w art. 100 kpc.

O obciążeniu pozwanego opłatą od uwzględnionej części powództwa Sąd orzekł na mocy art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. Dz. U. z 2010r., Nr 90, poz. 594 ze zm.).

Powodowie zaskarżyli wyrok w części oddalającej powództwo o zadośćuczynienie i odszkodowanie oraz w części rozstrzygającej o kosztach procesu i w tym zakresie wnosili o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez podwyższenie kwoty zadośćuczynienia pieniężnego do kwoty 91 000zł na rzecz każdego z powodów i zasądzenie odszkodowania na rzecz każdego z powodów w kwocie po 56 000zł , po uwzględnieniu 30% przyczynienia się.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucali naruszenie:

1)  art. 362 w zw. z art. 446 § 4 Kodeksu cywilnego poprzez błędne przyjęcie,
że bezpośrednio poszkodowany J. M. przyczynił się w 50% do powstania szkody, co miało bezpośredni wpływ na wysokość zasądzonego zadośćuczynienia, gdy w świetle utrwalonego stanowiska judykatury w tym stanie faktycznym zasadne jest przyjęcie co najwyżej 30% przyczynienia;

2)  art. 446 § 4 Kodeksu cywilnego poprzez obniżenie zadośćuczynienia o wypłacone powodom z tego tytułu w toku postępowania likwidacyjnego kwoty po 13 000 zł;

3)  art. 328 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego, poprzez brak wskazania w
treści uzasadnienia zaskarżonego wyroku, jakie inne okoliczności, poza przyczynieniem się bezpośrednio poszkodowanego J. M. do zaistnienia szkody zadecydowały o obniżeniu zadośćuczynienia;

4)  art. 446 § 3 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 233 § l Kodeksu
postępowania cywilnego poprzez brak wszechstronnego rozważenia zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i nieprawidłową jego ocenę, a w konsekwencji bezpodstawne przyjęcie, iż powodowie nie doznali znacznego pogorszenia sytuacji życiowej po śmierci syna, J. M..

Pozwany zaskarżył wyrok w części ponad zasądzone na rzecz powodów kwoty zadośćuczynienia pieniężnego w wysokości po 12 000zł oraz w części rozstrzygającej o kosztach procesu i kosztach postępowania [ pkt III i IV wyroku].

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucał:

1.  naruszenie przepisów prawa materialnego tj. 446 § 4 k.c. poprzez rażące zawyżenie wysokości zadośćuczynienia i zasądzenie na rzecz powodów kwot nieadekwatnych do rozmiaru
doznanych cierpień.

2.  naruszenie przepisów postępowania mające wpływ na treść orzeczenia tj. art. 233 § l k.p.c. poprzez niewłaściwą ocenę materiału dowodowego i wskutek tego wydanie orzeczenia
z pominięciem obowiązku wszechstronnego rozważenia całokształtu okoliczności sprawy przy ocenie rozmiaru krzywdy doznanej przez powodów w związku ze śmiercią syna, a w szczególności przez pominięcie przy orzekaniu istotnych okoliczności dla rozstrzygnięcia tj. że:

-

rozmiar krzywdy, wskazywane cierpienia powodów, ich aktualny stan zdrowia są wynikiem przeżyć powodów związanych ze śmiercią obydwu synów i okoliczności tych śmierci a pozwany ponosi
tylko i wyłącznie odpowiedzialność za krzywdę wywołaną śmiercią jednego z synów powodów tj. J.,

-

na rozmiar krzywdy powodów miał wpływ fakt, że wypadek, w którym zginął m.in. J. M. i P. G. spowodował syn powodów M., będąc w stanie nietrzeźwości
(poczucie winy po stronie powodów, że nie potrafili zapobiec takiemu zachowaniu starszego syna, z uwagi na wiedzę o wcześniejszych przypadkach kierowania pojazdem pod wpływem alkoholu).

Apelujący wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku w zaskarżonej części przez oddalenie powództwa w części ponad zasądzone na rzecz powodów kwoty zadośćuczynienia w wysokości 12.000,00 zł i zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego kosztów procesu za obie instancje wg norm prawem przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje. Uzasadniona jest apelacja strony pozwanej w zakresie kwestionującym wysokość ustalonej przez Sąd Okręgowy odpowiedniej kwoty zadośćuczynienia pieniężnego należnej powodom na podstawie art. 446 § 4 kc.

Ustalając wysokość tej kwoty Sąd winien brać pod uwagę wszystkie okoliczności konkretnej sprawy wpływające na ocenę wielkości krzywdy odniesionej przez powodów. Powodowie, którzy w wyniku wypadku w dniu 12 lipca 2009r. stracili dwóch synów doznali ogromnej straty, co uzasadnia ich subiektywne poczucie krzywdy, które jednak winno być obiektywnie ocenione przez Sąd.

Z tego względu nie można przy ustalaniu wysokości kwoty odpowiedniego zadośćuczynienia pieniężnego należnego powodom z tytułu śmierci syna J. pomijać całego splotu okoliczności wpływających na stan powodów w chwili obecnej, pozostających w adekwatnym związku przyczynowym z konsekwencjami wypadku drogowego jaki miał miejsce w dniu 12 lipca 2009r., w którym między innymi zginął syn J..

Niewątpliwie bowiem na odczuwaną przez powodów krzywdę ma wpływ fakt, że sprawcą wypadku był ich drugi syn M., że prowadził on samochód w stanie upojenia alkoholowego [ 3,14 promila ], że on sam jako drugie dziecko powodów poniósł śmierć w wypadku, w którym poza dziećmi powodów poniosły śmierć również dwie inne młode osoby, a trzecia odniosła poważne obrażenia skutkujące długotrwałym leczeniem. Niesposób bowiem uznać by los pozostałych ofiar wypadku, za który odpowiedzialnośc ponosi zmarły syn powodów był im obojętny. A skoro nie , to niewątpliwie świadomość okoliczności, które doprowadziły do wypadku i jego skutków ma wpływ na aktualny stan powodów psychiczny powodów i stopień odczuwanej przez nich krzywdy.

Oczywistym jest, że tak jak nie ma narzędzi pozwalających na wyliczenie sądowi orzekającemu odpowiedniej sumy zadośćuczynienia za szkodę niemajątkową, tak samo nie ma narzędzi pozwalających na ustalenie w jakim zakresie powodowie odczuwają krzywdę w związku z zaistniałym wypadkiem, a w jakim zakresie odczuwają krzywdę w związku ze śmiercią w tym wypadku jednego z synów. Nie oznacza to jednak, że okoliczności te nie powinny być wzięte pod uwagę przy ustalaniu odpowiedniej kwoty zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę, w związku z którą powodowie dochodzą roszczenia w sprawie niniejszej. Podkreślić także należy, że nie chodzi w tym przypadku o okoliczności, które wpływają na miarkowanie kwoty zadośćuczynienia ze względu na przyczynienie się zmarłego syna J. do powstałej szkody. Kwestia wpływu przyczynienia bezpośrednio pokrzywdzonego w wypadku syna J. na wysokość zasądzonej kwoty może bowiem być badana dopiero po ustaleniu odpowiedniej kwoty zadośćuczynienia pieniężnego, jako okoliczność uzasadniająca ewentualne obniżenie tej kwoty.

Sąd Apelacyjny w oparciu o ustalone okoliczności wypadku dotyczące: sprawcy wypadku, jego stanu upojenia w chwili wypadku, stopnia jego zawinienia i konsekwencji wypadku uznał, że stosowną kwotą zadośćuczynienia pieniężnego należnego powodom z tytułu śmierci w wypadku z dnia 12 lipca 2009r. syna J. jest kwota 80 000zł. Sąd Apelacyjny podzielił ocenę Sądu Okręgowego co do przyczynienia się syna J. w połowie do powstałej szkody. Uznał również za uzasadniony wniosek Sądu pierwszej instancji o zasadności obniżenia ustalonych kwot do 40 000zł. Od tak ustalonej kwoty odjął 13 000zł wypłacone przez ubezpieczyciela i na podstawie art. 386 § 1 kpc obniżył zasądzone z tego tytułu kwoty z 52 000zł do 27 000zł.

Apelacja powodów nie jest uzasadniona.

Zarzut naruszenia art. 328 § 2 kpc w ogóle nie jest uzasadniony gdyż uzasadnienie sądu pierwszej instancji spełnia wszystkie wymogi formalne uzasadnienia przewidziane w tym artykule, a motywy orzeczenia są jasne i nie budzą żadnych wątpliwości.

Ustalony przez Sąd Okręgowy stopień przyczynienia się J. M. do powstałej szkody jest uzasadniony, czemu Sąd Apelacyjny dał wyraz wcześniej. Bracia wspólnie spożywali alkohol przed wypadkiem na przyjęciu urodzinowym kolegi. Stwierdzone stężenie alkoholu we krwi kierowcy wynoszące 3.14 promila uzasadnia przyjęcie, że J. wiedział, że jego brat M. M. (2) nie tylko nie powinien prowadzić pojazdu, a on sam nie tylko nie powinien godzić się na jazdę z bratem jako pasażer, lecz winien uczynić wszystko co było możliwe by uniemożliwić prowadzenie samochodu bratu. Niewątpliwie działań takich nie podjął.

Zarzut apelacji powodów dotyczący uwzględnienia przez Sąd Okręgowy faktu wypłacenia przez pozwanego w toku postępowania likwidacyjnego kwoty 13 000zł jest oczywiście nieuzasadniony. Sąd bowiem nie był związany żądaniem powoda zawartym w pozwie. Ciążył na nim obowiązek ustalenia odpowiedniej kwoty zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę powodów, oceny stopnia przyczynienia się J. do powstałej szkody w kontekście obniżenia kwoty zadośćuczynienia i uwzględnienia kwot wypłaconych przez zobowiązanego z tego tytułu, gdyż w tym zakresie pozwany swoje zobowiązanie wykonał i w tej części roszczenie powodów wygasło.

Sąd Apelacyjny zgadza się także w całości z oceną Sądu Okręgowego co do braku podstaw do uwzględnienia roszczenia powodów o zasądzenie odszkodowania na podstawie art. 446 § 3 kc. Przepis ten pozwala na zasądzenie odszkodowania w przypadku znaczącego pogorszenia sytuacji życiowej osób pośrednio poszkodowanych wskutek śmierci osoby bliskiej. Szkoda podlegająca naprawieniu na tej podstawie ma wyłącznie charakter majątkowy w odróżnieniu od szkody niemajątkowej, do której zastosowanie ma art. 446 § 4 kc. Syn stron był siedemnastoletnim chłopcem, który uczył się i, wobec którego rodzice mieli zobowiązania alimentacyjne. Pomoc jaką świadczył w domu miała charakter pomocy członka rodziny. Nawet jeżeli w okresie wakacyjnym syn J. zatrudniał się sezonowo, lub pracował z ojcem układając kostkę, to uzyskiwane dochody przeznaczał na zaspakajanie potrzeb własnych, o czym zeznawali świadkowie [ zakup komputera , słodyczy]. Prawidłowe w świetle zeznań świadków – synów powodów, jest ustalenie Sądu pierwszej instancji, że to syn M. pracował z ojcem przy układaniu kostki i z tytułu jego śmierci powodowie mogli odczuwać w tym zakresie pogorszenie sytuacji życiowej, co jednak w żaden sposób nie pozostaje w związku przyczynowym ze śmiercią syna J..

Z tych względów brak było podstaw do stwierdzenia, że wskutek śmierci syna J. po stronie powodów doszło do znacznego pogorszenia sytuacji życiowej uzasadniającej uwzględnienie roszczeń odszkodowawczych w oparciu o art. 446 § 3 kc.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 kpc oddalił apelację powodów jako nieuzasadnioną.

Na podstawie art. 108 § 1 kpc w zw. z art. 113 ust. 1 uksc Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok w pkt III obniżając kwotę nakazaną do ściągnięcia od pozwanego wobec zmniejszenia zasądzonej kwoty zadośćuczynienia.

Mając na uwadze sytuacje rodzinną i życiową powodów Sąd Apelacyjny odstąpił od obciążania ich kosztami procesu za drugą instancję na podstawie art. 102 kpc.