Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 stycznia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący SSO Agnieszka Troć

Protokolant st.sekr.sąd. Katarzyna Łęczycka

po rozpoznaniu w dniu 10 stycznia 2018 r. w Siedlcach

na rozprawie

sprawy z powództwa K. P.

przeciwko Skarbowi Państwa – Sądowi Okręgowemu w Radomiu reprezentowanemu przez Dyrektora zastępowanemu przez Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej

o zapłatę

I.  zasądza od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Radomiu reprezentowanego przez Dyrektora na rzecz K. P. kwotę 68511,26 zł (sześćdziesiąt osiem tysięcy pięćset jedenaście zł dwadzieścia sześć gr) wraz z odsetkami: od kwoty 67922,23 zł (sześćdziesiąt siedem tysięcy dziewięćset dwadzieścia dwa zł dwadzieścia trzy gr) z ustawowymi odsetkami od dnia 21 września 2015r. do dnia 31 grudnia 2015r. i od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, od kwoty 589,03 (pięćset osiemdziesiąt dziewięć zł trzy gr) z ustawowymi odsetkami od dnia 14 grudnia 2015r. do dnia 31 grudnia 2015r. i od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty z ustawowymi odsetkami za opóźnienie;

II.  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

III.  zasądza od K. P. na rzecz Skarbu Państwa Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej kwotę 872,64 zł (osiemset siedemdziesiąt dwa zł sześćdziesiąt cztery gr) tytułem zwrotu części kosztów procesu;

IV.  nakazuje pobranie od K. P. na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Okręgowego w Siedlcach) kwoty 3618,07 zł (trzy tysiące sześćset osiemnaście zł siedem gr) tytułem wydatków poniesionych tymczasowo z sum Skarbu Państwa.

Sygn. akt I C 441/16

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 14 grudnia 2015 r. (doprecyzowanym pismem z dnia 4 stycznia 2016 r.) K. P. wystąpiła przeciwko Skarbowi Państwa – Sądowi Okręgowemu w Radomiu reprezentowanemu przez Dyrektora o zasądzenie kwoty 200.566,81 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 30 czerwca 2015 r. do dnia zapłaty z tytułu faktury nr (...) z dnia 12 maja 2015 r. wystawionej na kwotę 223.860,00 zł oraz o zasądzenie kwoty 654,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty z tytułu skapitalizowanych odsetek wynikających z uiszczenia należności wynikającej z faktury nr (...) z dnia 26 maja 2015 r. wystawionej na kwotę 149.303,95 zł po terminie płatności a nadto o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych. W uzasadnieniu powódka wskazała, że w dniu 30 kwietnia 2014 r. strony zawarły umowę, której przedmiotem było wykonanie remontu elewacji budynku Sądu Okręgowego w Radomiu przez powódkę. Za wykonanie robót będących przedmiotem umowy strony ustaliły wynagrodzenie ryczałtowe a rozliczenie za wykonane roboty miało się odbywać fakturami częściowymi oraz fakturą końcową, wystawioną po odbiorze końcowym robót. W dniu 22 maja 2015 r. strony podpisały Protokół końcowy odbioru robót oraz Protokół końcowy odbioru prac konserwatorskich, z których wynikało, że roboty wykonane zostały zgodnie z dokumentacją pod względem technicznym, termin wykonania robót został dotrzymany oraz że roboty zostały wykonane bezusterkowo. W chwili podpisania tego protokołu do zapłaty pozostała łączna kwota 373.163,95 zł z tytułu faktury VAT Nr (...) z dnia 12 maja 2015 r. wystawionej na kwotę 223.860,00 zł oraz faktury VAT Nr (...) z dnia 26 maja 2015 r. wystawionej na kwotę 149.303,95 zł. Faktury zostały wysłane i odebrane przez pozwanego w dniu 29 maja 2015 r. Zgodnie z umową, termin płatności należności wynikających z faktur wynosił 30 dni od dnia doręczenia faktury, w związku z czym termin płatności faktury VAT Nr (...) i faktury VAT Nr (...) upływał w dniu 29 czerwca 2015 r. W dniu 17 lipca 2015 r. pozwany uregulował fakturę VAT Nr (...). Powódka wezwała pozwanego do zapłaty odsetek ustawowych z tytułu uregulowania faktury VAT Nr (...) po terminie płatności, których do dnia wniesienia pozwu pozwany nie zapłacił. W związku z tym, w niniejszym pozwie powódka dochodzi zapłaty skapitalizowanych odsetek ustawowych w wysokości 654,00 zł z tytułu zapłaty faktury VAT Nr (...) po terminie płatności. Pozwany odmówił uiszczenia zapłaty należności za fakturę VAT Nr (...) powołując się na okoliczność, że faktura została wystawiona w dniu 12 maja 2015 r., tj. przed podpisaniem Protokołu końcowego odbioru robót. W dniu 14 sierpnia 2015 r. powódka przesłała pozwanemu Fakturę Korygującą nr (...)z dnia 12 sierpnia 2015 r. do Faktury nr (...) z dnia 12 maja 2015 r. Korekta dotyczyła daty sprzedaży. Pismem z dnia 4 września 2015 r. pozwany wezwał powódkę do zapłaty kwoty 123.644,58 zł (10% ryczałtowego wynagrodzenia brutto za realizację całego przedmiotu umowy) tytułem kar umownych naliczonych z tytułu opóźnienia w usunięciu wad stwierdzonych w okresie rękojmi/gwarancji. Pismem z dnia 17 września 2015 r. pozwany potrącił wierzytelność pozwanego z tytułu kar umownych z wierzytelnością powódki z tytułu faktury VAT (...). Jednocześnie, pozwany pomniejszył kwotę z faktury VAT Nr (...) o kwotę 67.922,23 zł, tj. o wartość robót rzekomo niewykonanych przez powódkę. W dniu 18 września 2015 r. pozwany zapłacił powódce kwotę 23.293,19 zł z tytułu faktury VAT Nr (...). Powódka zakwestionowała dokonane przez pozwanego zmniejszenie wynagrodzenia jak również naliczenie kar umownych. Powołała się na art. 632 § 1 k.c, z którego wynika, że zamawiający nie może nigdy żądać obniżenia umówionego ryczałtu, zaś strony decydując się na wynagrodzenie ryczałtowe muszą liczyć się z jego bezwzględnym i sztywnym charakterem. Ponadto powódka wskazała, że terminowo usunęła wszystkie usterki zgłoszone przez pozwanego a więc naliczenie kar umownych było całkowicie bezpodstawne. Pozwany zgłosił powódce wady pismem z dnia 27 maja 2015 r. i wyznaczył termin na ich usunięcie do dnia 3 czerwca 2015 r. Pracownik powódki nie został wpuszczony do węzła ciepłowniczego w celu dokonania oględzin powstałej wady a w celu zachowania dobrych relacji z pozwanym powódka podjęła decyzję o usunięciu łuszczącej się farby na elewacji budynku i zwróciła się do pozwanego o przedłużenie terminu wykonania prac do dnia 17 czerwca 2015 r. i pismem z dnia 11 czerwca 2015 r. poinformowała pozwanego o naprawieniu wad zgłoszonych w piśmie z dnia 27 maja 2015 r. Następnie powódka otrzymała drogą e-mailową pismo datowane na dzień 30 czerwca 2015 r., w którym pozwany poinformował o stwierdzeniu dwóch kolejnych wad, tj. przebicia farby na części cokołowej muru ogrodzenia od strony dziedzińca i ubytku fug przy gresie w pomieszczeniu magazynowym w piwnicy. Powódka od 27 maja do dnia 30 czerwca 2015 r. nie otrzymywała korespondencji od powoda ani też zawiadomień, w tym w szczególności awizo. Zdaniem powódki zgłoszone przez pozwanego usterki nie miały charakteru wad wynikających ze złej jakości wykonania i usunęła je ona wyłącznie z uwagi na zachowanie dobrych relacji z pozwanym. Usterki były wynikiem przedostającej się wilgoci przez ścianę budynku od zasypanej piwnicy i utrzymującej się tam na stałe wilgoci oraz wysolenia na tynku cokołu na ścianie północnej związanego z wieloletnim gromadzeniem przez ściany budynku soli, która wydalana jest z budynku w sytuacji parowania nagromadzonej wody. Ślady, które pozwany zakwalifikował jako przebicia farby były śladami brudu od odbijającej się wody opadowej od nawierzchni betonowej podwórka. Prace związane z położeniem gresu w pomieszczeniu magazynowym w piwnicy nie były objęte umową i zostały wykonane przez powódkę w ramach robót dodatkowych. Powódka zgłosiła wykonanie prac w dniu 21 sierpnia 2015 r. (k.3-15, 309).

W odpowiedzi na pozew pozwany Skarb Państwa reprezentowany przez Dyrektora Sądu Okręgowego w Radomiu, zastępowany przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa wniósł o oddalenie powództwa w całości i o zasądzenie od powódki kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa, według norm przepisanych. Pozwany zaprzeczył wszystkim twierdzeniom strony powodowej, wprost i wyraźnie nie przyznanym, i zakwestionował powództwo co do zasady, jak i wysokości. Pozwany potwierdził fakt zawarcia umowy z powódką. Wskazał, że w trakcie realizacji umowy wielokrotnie zwracał się do wykonawcy z wnioskiem o prawidłową realizację przedmiotu umowy. Pozwany sygnalizował już pismem z dnia 14 kwietnia 2015 r., że odbiór kolejnego etapu robót nie znajduje uzasadnienia ze względu na dużą ilość usterek i niedoróbek w przedmiocie umowy. Powódka dopiero pismem z dnia 29 kwietnia 2015 r. zgłosiła pozwanemu do odbioru końcowego prace budowlane objęte przedmiotem umowy, wobec czego pozwany wyznaczył termin odbioru końcowego robót na dzień 11 maja 2015 r. W tym zaś dniu sporządzony został protokół stwierdzający wady w wykonanych przez powódkę robotach budowlanych, zaś termin ich usunięcia ustalono do dnia 25 maja 2015 r. W dniu 22 maja 2015 r. przy udziale przedstawicieli zamawiającego oraz wykonawcy został podpisany protokół końcowy odbioru wykonanych robót, przy czym strony zgodnie ustaliły, iż rozliczenie końcowe robót wykonanych nastąpi na podstawie protokołu finansowo-jakościowego. Powódka w dniu 12 maja 2015 r. wystawiła fakturę VAT nr (...) na kwotę 223.860 zł powołując się na protokół końcowego odbioru robót z dnia 11 maja 2015 r., który jednakże, zgodnie z umową, nie uprawniał do żądania spełnienia świadczenia. Pozwany odesłał fakturę wyjaśniając, że płatność może nastąpić dopiero po podpisaniu przez strony bezusterkowego protokołu odbioru robót. Następnie pismem z dnia 27 maja 2015 r. pozwany poinformował powódkę o wykrytych wadach i wezwał do ich usunięcia. W odpowiedzi powódka poinformowała pozwanego o natychmiastowym przystąpieniu do usunięcia wad, nie kwestionując ich co do zasady, jak i wysokości. Ostatecznie pismem z dnia 24 sierpnia 2015 r. powódka poinformowała pozwanego o usunięciu wad. Pozwany obowiązany był więc do naliczenia kary umownej z tytułu opóźnienia w usunięciu wad stwierdzonych w okresie rękojmi/gwarancji w kwocie 132.644.58 zł. Ostateczny protokół rozliczeniowy został przesłany powódce pismem z dnia 8 czerwca 2015 r. Powódka nie uznając protokołu rozliczeniowego nie wystawiła końcowej faktury VAT, przesłała zaś pozwanemu fakturę korygującą nr (...)z dnia 12 sierpnia 2015 r. do faktury nr (...) z dnia 12 maja 2015 r. oraz fakturę Nr (...) z dnia 26 maja 2015 r. Wobec powyższego pozwany dokonał potrącenia należności powódki z należną mu karą umowną z tytułu opóźnienia w usunięciu wad stwierdzonych w okresie rękojmi/gwarancji w kwocie 132.644.58 zł oraz pomniejszył kwotę wynikającą z faktury nr (...) o kwotę 67.922.23 zł tj. o wartość robót niewykonanych, stwierdzonych na podstawie rozliczeń Inspektora Nadzoru w protokole finansowo-jakościowym końcowego odbioru wykonanych robót. W dniu 18 września 2015 r. pozwany dokonał na rzecz powódki zapłaty kwoty 23.293,19 zł. Kary umowne naliczone zostały na podstawie (...) Umowy. Fakturę nr (...) z dnia 26.05.2015 r. (data wpływu 2.07.2015 r.) pozwany uregulował w dniu 17 lipca 2015 r., zatem zgodnie z umową został zachowany 30-dniowy termin płatności. W związku z tym, zdaniem pozwanego, brak jest podstaw do żądania przez powódkę kwoty 654 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Pozwany podniósł też, że potencjalne przeszkody jakie uniemożliwiły wykonanie zobowiązania na rzecz pozwanego w terminie, bez wad i w całości, pozostają bez związku z niniejszą sprawą, bowiem powódka, jako profesjonalista, przystępując do przetargu winna zbadać, czy dane zamówienie wykona zgodnie z wyznaczonym terminem i w warunkach określonych umową. Odnosząc się do podnoszonych przez stronę powodową problemów z doręczeniami jej pism, pozwany wskazał, że pozostają one bezprzedmiotowe w świetle określenia przez powódkę przedmiotowego adresu w CEIDG, w pozwie, na wystawionych fakturach VAT, w pismach, na pieczątce powódki. Pozwany w prawidłowy sposób dokonywał doręczeń pism, które pod tym adresem zarówno w okresie wcześniejszym, jak i późniejszym były odbierane przez powódkę. Pozwany powołał się również na art. 483 k.c. Wskazał też, że zgodnie z jednoznaczną liną orzeczniczą i twierdzeniami doktryny w tym zakresie, żądanie zapłaty wynagrodzenia tak ryczałtowego, jak i innego rodzaju, uzależnione jest od wykonania robót określonych w umowie. W razie niewykonania przez przyjmującego zlecenie wszystkich robót, za które w umowie określone zostało wynagrodzenie ryczałtowe, podlega ono proporcjonalnemu obniżeniu, stosownie do zakresu niewykonanej części, co nie przekreśla ryczałtowego charakteru tego wynagrodzenia (k.384-397).

Na rozprawach i w pismach procesowych strony podtrzymywały stanowiska prezentowane na początku procesu (k.1308).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

K. P. prowadzi działalność gospodarczą pod firmą (...) z siedzibą w W. przy ul. (...)(informacja z (...) k.20).

W dniu 30 kwietnia 2014 r., w wyniku rozstrzygnięcia postępowania przetargowego prowadzonego w trybie przetargu nieograniczonego, została zawarta pomiędzy Sądem Okręgowym w Radomiu jako Zamawiającym a K. P. prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwą (...)Firma Budowlano-Handlowa z siedzibą w W. jako Wykonawcą umowa nr (...), której przedmiotem było wykonanie remontu elewacji budynku Sądu Okręgowego w Radomiu przy ul. (...). Powódka zobowiązała się zrealizować przedmiot umowy w terminie 12 miesięcy, licząc od dnia podpisania umowy. Wynagrodzenie wykonawcy zostało określone jako ryczałtowe i ustalone na 1.326.445,81 zł brutto. Podstawą do określenia wynagrodzenia była oferta Wykonawcy przygotowana na podstawie Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia i załączników do niej. W (...) umowy strony ustaliły, że rozliczenie za wykonane roboty odbywać się będzie fakturami częściowymi oraz fakturą końcową, wystawioną po odbiorze końcowym robót. Wykonawca miał prawo przedstawić zamawiającemu faktury częściowe na podstawie protokołu odbioru elementów robót wraz z protokołem zaawansowania robót, podpisanych przez Inspektora Nadzoru oraz Kierownika (...)Sądu Okręgowego w Radomiu, zaś pozostałą kwota 10% ryczałtowego wynagrodzenia za realizację przedmiotu umowy miała być rozliczona po odbiorze końcowym na podstawie bezusterkowego protokołu odbioru końcowego robót podpisanego bez zastrzeżeń przez komisję odbiorową. W (...) umowy ustalony został termin płatności wystawionych faktur VAT na 30 dni licząc od daty ich doręczenia pozwanemu. W (...)umowy strony przewidziały kary umowne. Zgodnie z (...) za opóźnienie w usunięciu wad stwierdzonych przy odbiorze końcowym lub w okresie rękojmi/gwarancji miały one wynosić 0,5% ryczałtowego wynagrodzenia brutto za realizację całego przedmiotu umowy za każdy dzień opóźnienia, przy czym łączna wartość kar umownych naliczonych na tej podstawie nie mogła przekroczyć 10% ryczałtowego wynagrodzenia brutto za realizację całego przedmiotu umowy. W (...)umowy wykonawca udzielił pełnej gwarancji i rękojmi na wykonane roboty budowlane i użyte materiały – na elewację – na okres 60 miesięcy licząc od dnia podpisania bez zastrzeżeń protokołu końcowego odbioru robót. Zgodnie z (...), jeżeli w okresie rękojmi i gwarancji zostaną stwierdzone wady, które kwalifikowałyby się do usunięcia, zamawiający mógł wyznaczyć wykonawcy termin ich usunięcia, nie dłuższy niż 30 dni, a wykonawca zobowiązany był do zawiadomienia o usunięciu wad, zaś w przypadku ich nie usunięcia w wyznaczonym terminie zamawiającemu przysługiwało prawo do naliczania kar umownych zgodnie z (...) Z kolei w (...)przewidziano warunki zmiany umowy. Zgodnie z (...) zamawiający dopuścił zmianę wynagrodzenia wykonawcy wyłącznie w sytuacji określonej w (...) umowy tj. w przypadku zmiany podatku VAT. Nadzór nad robotami przewidzianymi umową z ramienia Zamawiającego prowadził Kierownik (...) Sądu Okręgowego w Radomiu - J. S. oraz Inspektor Nadzoru M. S.. Kierownikiem budowy był J. L. (umowa z dnia 30 kwietnia 2014 r. k.22-28, 403-409v, umowa z 14 maja 2014 r. k.711-713).

Powódka w dniu 6 maja 2014 r. przejęła obiekt do wykonania i przystąpiła do realizacji umowy (protokół wprowadzenia na budowę k.709). Sukcesywnie, po podpisaniu protokołów finansowo-jakościowych częściowego odbioru wykonanych robót, wystawiała faktury częściowe, które były regulowane przez pozwanego (faktury i protokoły – k.466-480).

W dniu 24 listopada 2014 r. kierownik budowy polecił wstrzymanie prac przy renowacji elewacji związanej z procesami mokrymi tj. uzupełnianie ubytków, gruntowanie i malowanie w związku z obniżeniem temperatury do -2°C. W dniu 25 listopada 2014 r. w dzienniku budowy kierownik budowy zawarł informację o założeniu szczelnych plandek od strony ul. (...) oraz uruchomieniu nagrzewnic, co spowodowało wzrost temperatury wewnątrz przy ścianie do +5°C. Prosił o wyrażenie zgody na kontynuowanie robót. Inspektor nadzoru nie wyraził zgody na kontynuowanie prac wymagających procesów mokrych lub malowania, gdyż temperatura w nocy spadała do -6°C, plandeki były nieszczelne, zaś nagrzewnice wytwarzały ciepło miejscowo a nie równomiernie. Zalecił prowadzenie prac w podpiwniczeniu. Decyzję tę podtrzymał na dzień 1 grudnia 2014 r. W dniu 4 grudnia 2014 r. doszczelniono zabudowę ściany od ul. (...). Wykonywano prace bez malowania. W dniu 14 grudnia 2015 r. inspektor nadzoru zezwolił na kontynuowanie prac pod warunkiem utrzymania temperatury całodobowej powyżej 5°C. Zlecił kontrolę temperatury i odnotowywanie jej w dzienniku budowy. W dniu 8 grudnia 2014 r. inspektor nadzoru kolejnym wpisem zwrócił uwagę na niewłaściwość prowadzenia prac elewacyjnych w obecnych warunkach temperaturowych. Z uwagi na pracę nagrzewnic temperatura nie była zapewniana całodobowo. Polecił wstrzymanie prac malarskich bezzwłocznie, do czego przyłączył się inwestor. W dniu 10 grudnia 2014 r. kierownik budowy stwierdził, że technologia malowania farbą silikonową przebiega zgodnie z kartą techniczną. Temperatura malowania wynosi 5°C, zaś czas schnięcia 6-8 godzin. Nie widział podstawy do nie prowadzenia prac. Wpisem z dnia 10 grudnia 2014 r. inspektor nadzoru podtrzymał swoje stanowisko z dnia 24 listopada 2014 r. dotycząc wstrzymania prac elewacyjnych z uwagi na spadki temperatury. Podgrzane powietrze i wilgoć pod plandeką w nocy przy schładzaniu zawilgaca ściany. Podłoże pod powłoką malarską jest miękkie, co stwierdził podczas kontroli. Kierownik budowy uważał, że czynione są starania, aby powódka nie wykonała prac w terminie. Ponadto, jedynie do końca 2014 r. powódka mogła korzystać z wynajętych rusztowań (dziennik budowy k.488-536, zeznania J. L. k.682-684, zeznania R. W. k.729v-731, zeznania M. S. k.731v-734).

Pismem z dnia 9 marca 2015 r. pozwany poinformował powódkę o konieczności usunięcia szeregu usterek i niedoróbek przed zgłoszeniem do odbioru kolejnego etapu robót (pismo k.481-483). Po zgłoszeniu pismem z dnia 7 kwietnia 2015 r. przez powódkę odbioru kolejnych elementów robót, pozwany poinformował pismem z dnia 14 kwietnia 2015 r., że przesłany uprzednio wykaz usterek i niedoróbek nie został w pełni wykonany (pismo k.484-486).

Powódka pismem z dnia 29 kwietnia 2015 r. zgłosiła pozwanemu do odbioru końcowego prace budowlane objęte umową. Zgłoszenie wpłynęło do pozwanego w dniu 5 maja 2015 r. (pismo k.539). W związku z tym pozwany wyznaczył termin odbioru końcowego robót na dzień 11 maja 2015 r. (pismo k.540). W dniu 11 maja 2015 r. sporządzony został protokół stwierdzający, że roboty wykonane zostały z wadami wymienionymi w załączniku nr 1, które powódka zobowiązała się usunąć do dnia 25 maja 2015 r. Protokół został podpisany zarówno przez przedstawicieli pozwanego jak i powódkę oraz kierownika robót J. L. (protokół i załącznik k.536-538).

W dniu 12 maja 2015 r. powódka wystawiła fakturę VAT Nr (...) na kwotę 223.860 zł i powołała się na protokół z dnia 11 maja 2015 r. (faktura k.122, pismo k.543). Pozwany pismem z dnia 20 maja 2015 r. poinformował powódkę o braku podstaw do wystawienia i zapłaty faktury z uwagi na brak protokołu odbioru elementów robót i odesłał fakturę bez akceptacji (pismo k.548).

W dniu 22 maja 2015 r. podpisany został Protokół końcowy odbioru robót oraz Protokół końcowy odbioru prac konserwatorskich. Protokół końcowy odbioru robót został podpisany przez powódkę oraz przedstawicieli pozwanego — G. M. i M. T., Kierownika (...)Sądu Okręgowego w Radomiu — J. S., Kierownika Budowy — J. L., Inspektora Nadzoru — M. S.. Komisja w w/w składzie postanowiła uznać roboty za wykonane bezusterkowo, zgodnie z dokumentacją pod względem technicznym, w terminie. W protokole znalazł się zapis, że rozliczenie końcowe robót wykonanych nastąpi na podstawie protokołu finansowo-jakościowego. Powódka nie zgadzała się z tym zapisem, jednakże podpisała protokół, aby doszło do końcowego odbioru robót (protokół końcowy k.72, protokół końcowy odbioru prac konserwatorskich k.74-75, zeznania powódki k.1308v-1311).

Powódka wykonała wszystkie prace objęte umową z dnia 30 kwietnia 2014 r. za wyjątkiem pokrycia balkonu płytką ceramiczną. Po jego oczyszczeniu okazało się bowiem, że balkon w całości wykonany jest z piaskowca. Wówczas konserwator zabytków zdecydował o tym, że należy płytę oczyścić, uzupełnić ubytki, zaimpregnować i zahydrofozować. W porozumieniu z pozwanym powódka wykonała te prace. W zamian za to, że nie ułożyła płytek na balkonie, powódka ułożyła płytki na schodach zewnętrznych na dziedzińcu oraz w bramie wjazdowej od strony ul. (...) (zeznania powódki k.1308v-1311, zeznania J. L. k.682-684, zeznania M. S. k.731v-734, zeznania G. M. k.735v-736v, pisma k.1262-1265).

Ponadto w ramach prac dodatkowych powódka wykonała między innymi w pomieszczeniu magazynowym w piwnicy studzienkę, w której pozwany miał zainstalować pompę, aby wypompować wodę i osuszyć pomieszczenie. Po wykonaniu studzienki zaszła konieczność wymiany popękanych płytek i ich zafugowania (zeznania powódki k.1308v-1311, zeznania J. L. k.682-684, dziennik budowy k.534, zeznania P. C. k.731-731v).

W dniu 26 maja 2015 r powódka wystawiła fakturę VAT Nr (...) na kwotę 149.303,95 zł (faktura k.123). Faktura ta oraz faktura z dnia 12 maja 2015 r. została wysłana pozwanemu przez powódkę wraz z pismem z dnia 27 maja 2015 r., które zostało odebrane przez pozwanego w dniu 29 maja 2015 r. Jednak pismem z dnia 2 czerwca 2015 r. pozwany poinformował powódkę o braku podstaw do obciążania go koniecznością zapłaty faktury VAT nr (...) r., jak również kolejną faktura VAT nr (...) r. z uwagi na to, że bezusterkowy protokół końcowego odbioru wykonanych robót został spisany w dniu 22 maja 2015 r., w którym ustalono, iż rozliczenie końcowe wykonanych robót nastąpi na podstawie protokołu finansowo-jakościowego (pismo k.581-582).

Po podpisaniu protokołu odbioru pracownicy Sadu Okręgowego w Radomiu stwierdzili, że na niektórych ścianach budynku występuje złuszczenie farby (zeznania M. S. k.731v-734, zeznania J. S. k.734-735v, zeznania G. M. k.735v-736v).

Pozwany pismem z dnia 27 maja 2015 r. poinformował powódkę o stwierdzeniu wad w postaci:

1. przecieku wody w okolicy kanału ciepłowniczego w pomieszczeniu węzła cieplnego w miejscu, gdzie wykonana została izolacja pionowa o strony zewnętrznej,

2. złuszczonej farby na tynku cokołu na ścianie północnej od biblioteki, zgodnie z (...) do protokołu odbioru końcowego robót z dnia 11 maja 2015 r.,

3. łuszczącej się powłoki malarskiej cokołu od strony ul. (...). Zabetonowana szczelina pomiędzy ścianą, a kostką betonową, uniemożliwia swobodną filtrację wody, co powoduje zawilgocenie ścian.

Wskazał jednocześnie, że oczekuje usunięcia wad do dnia 3 czerwca 2015 r., w przeciwnym wypadku zacznie naliczać kary umowne (pismo k.160, zdjęcia k.564-565, 823-824).

W odpowiedzi z dnia 29 maja 2015 r. powódka poinformowała pozwanego, że nie jest w stanie stwierdzić, czy od strony ul. (...) wystąpiła usterka z powodu jakości wykonania czy jest to usterka mechaniczna spowodowana przez osoby trzecie, jednak dla zachowania dobrych relacji przystąpi do jej poprawy. Wskazała, że termin naprawy to 15 czerwca 2015 r. z uwagi na konieczność zamówienia materiałów. Poinformowała też, że jej pracownik nie został wpuszczony do węzła ciepłowniczego w celu oględzin sygnalizowanej wady (pismo k.162).

Jak się później okazało przeciek wody miał charakter jednorazowy – nie wystąpił po raz kolejny i w związku z tym pozwany nie oczekiwał ostatecznie naprawy w tym zakresie (zeznania J. S. k.734-735v).

W dniu 2 czerwca 2015 r. odbyło się w budynku Sądu spotkanie powódki i przedstawicieli pozwanego, podczas którego oczekiwano od powódki podpisania protokołu rozliczeniowo-finansowego na kwotę 305.241,72 zł i w konsekwencji zmniejszenia wynagrodzenia należnego powódce. Powódka otrzymała kosztorys ofertowy uproszczony z naniesionymi przez inspektora nadzoru skreśleniami i poprawkami. Powódka nie wyraziła na to zgody i odmówiła podpisania dokumentu (pismo k.157-158, pismo k.186, protokół finansowo-jakościowy k.585, kosztorys ofertowy uproszczony z poprawkami k.600-657, zeznania M. S. k.731v-734, zeznania G. M. k.735v-736v, zeznania powódki k.1308v-1311).

W związku z powyższym, pismem z dnia 8 czerwca 2015 r. pozwany przesłał powódce protokół finansowo-jakościowy końcowego odbioru robót wraz ze zweryfikowanym kosztorysem. Prosił o podpisanie protokołu i wystawienie faktury zgodnie z nim (pismo k.584).

Pismem z dnia 2 czerwca 2015 r. pozwany wyraził zgodę na wydłużenie terminu usunięcia wad do dnia 15 czerwca 2015 r. (pismo k.188). Pismo to skierowane zostało do powódki na adres w W. przy ul. (...)i po dwukrotnej awizacji zwrócone do nadawcy (kopia koperty k.189).

Powódka zamówiła niezbędne materiały do wykonania prac poprawkowych a następnie jej pracownicy przystąpili do realizacji robót – w pierwszej kolejności od strony biblioteki, później od strony ul. (...) i na końcu również od strony dziedzińca. Została zeszlifowana stara farba i położona nowa. Jednakże w związku z tym, że naprawa została wykonana miejscowo, powstała różnica w kolorze i konieczne było ponowne pomalowanie całego elementu ściany (zeznania A. K. k.684-685, zeznania R. W. k.729v-731).

Pismem z dnia 11 czerwca 2015 r. powódka poinformowała pozwanego, że wady wymienione w piśmie z 27 maja zostały poprawione (pismo k.166).

W odpowiedzi pozwany pismem z dnia 15 czerwca 2015 r. podał, że nie przyjmuje informacji o usunięciu wad, na dowód czego załączył zdjęcia wykonane w dniu 12 czerwca 2015 r. (pismo k.197, zdjęcia k.555-556).

W dniu 30 czerwca 2015 r. powódka otrzymał drogą e-mailową pismo, w którym pozwany poinformował ją o stwierdzeniu w dniu 30 czerwca 2015 r. dwóch kolejnych wad, tj:

1) przebicia farby na części cokołowej muru ogrodzenia od strony dziedzińca;

2) ubytki fug przy gresie w pomieszczeniu magazynowym w piwnicy. Wskazał, że oczekuje usunięcia wad do 17 lipca 2015 r. Pozwany powołał się na kierowane do powódki pismo z dnia 15 czerwca 2015 r. w przedmiocie naliczania kar umownych za nieusunięcie w terminie wad zgłoszonych przez pozwanego w piśmie z dnia 27 maja 2015 r. (korespondencja mailowa i pismo k.170-171). Załączył do pisma wysłanego drogą pocztową zdjęcia (k.559-562).

Pismem z dnia 1 lipca 2015 r. powódka wezwała pozwanego do zapłaty w terminie 7 dni kwoty 373.163,95 zł tytułem faktur VAT Nr (...) (wezwanie do zapłaty k.125). Pismo odebrane zostało w dniu 2 lipca 2015 r. (potwierdzenie odbioru k.126).

Pismem z dnia 3 lipca 2015 r. powódka poinformowała, że na murze od strony dziedzińca nie występuje przebicie farby, lecz brud od obijającej się od nawierzchni betonowej podwórka wody opadowej. Co do ubytków fug wskazała, że prace te wykonała w ramach robót dodatkowych i nie były one objęte umową. Zakwestionowała też to, że nie wykonała naprawy w terminie (pismo k.173-175).

W dniu 3 lipca 2015 r. pracownik powódki pomalował cokół ogrodzenia, co zobrazowano dokumentacją zdjęciową wykonaną w dniu 6 lipca 2015 r. (pismo k.179-185, zdjęcia k.566-567v).

W dniu 17 lipca 2015 r. pozwany uregulował w całości należność z tytułu faktury (...) tj. w kwocie 149.303,95 zł (pismo k.209, informacja o przelewie k.596).

Pismem z dnia 21 lipca 2015 r. pozwany wskazał, że w dniu 17 lipca 2015 r. upłynął termin usunięcia wad stwierdzonych w dniu 30 czerwca 2015 r. Przesłał zdjęcia wykonane w dniu 20 lipca 2015 r. obrazujące próbę zamalowania cokołu oraz zdjęcia wykonane w dniu 15 lipca 2015 r. przedstawiające sposób naprawy wad zgłoszonych w dniu 27 maja 2015 r. Ponadto poinformował o naliczaniu od 18 lipca 2015 r. kar umownych (pismo k.211-212, zdjęcia k.567v-570).

Pismem z dnia 21 lipca 2015 r. skierowanym do powódki Dyrektor SO w Radomiu wyjaśnił, że nie było podstaw do wystawienia faktury z dnia 12 maja 2015 r., gdyż stan robót uniemożliwiał sporządzenie protokołu zaawansowania robót w kwietniu. Wskazał, że oczekuje wystawienia faktury z datą po 22 maja 2015 r., tj. po protokole bezusterkowego odbioru robót (pismo k.132-133).

Pismem z dnia 28 lipca 2015 r. powódka wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 654 zł w terminie 7 dni wraz z odsetkami ustawowymi z tytułu odsetek ustawowych od nieterminowej zapłaty faktury nr (...) (wezwanie do zapłaty k.128). Pismo odebrane zostało w dniu 3 sierpnia 2015 r. (potwierdzenie odbioru k.130).

Następnie wraz z pismem z dnia 14 sierpnia 2015 r. powódka przesłała pozwanemu fakturę korygującą z dnia 12 sierpnia 2015 r. do faktury (...), w której jako datę sprzedaży wskazano 25 maja 2015 r. w miejsce daty 12 maja 2015 r. (pismo k.139, faktura korygująca k.142). Faktura doręczona została pozwanemu w dniu 21 sierpnia 2015 r. (prezentata na piśmie k.588).

Kolejną dokumentację zdjęciową obrazującą naprawę wykonywaną przez pracowników powódki wykonał pozwany w dniu 4, 6, 13, 15, 17, 18, 20, 22 sierpnia 2015 r. (dokumentacja zdjęciowa k.570v-580).

Pismem z dnia 24 sierpnia 2015 r. powódka poinformowała, że w dniu 21 sierpnia zostało zakończone wykonywanie napraw usterek gwarancyjnych (pismo k.228).

W dalszej kolejności pozwany pismem z dnia 4 września 2015 r. stwierdził, że zgodnie z (...) umowy z 30 kwietnia 2014 r. obciąża powódkę karą umowną z tytułu opóźnienia w usunięciu wad stwierdzonych w czasie rękojmi i gwarancji w wysokości 10% ryczałtowego wynagrodzenia brutto za realizację całego przedmiotu umowy. Oznajmił, że wady wyszczególnione w pismach z dnia 27 maja i 30 czerwca zostały usunięte w dniu 21 sierpnia 2015 r. Powołując się na (...) pozwany wskazał, że w przypadku braku zapłaty kary umownej dokona potracenia powyższej kwoty z wynagrodzenia powódki (pismo k.151-152). Oświadczenie o potrąceniu kary umownej w kwocie 132.644,58 zł pozwany złożył powódce w piśmie z dnia 17 września 2015 r. Jednocześnie wskazał w nim, że kwota z faktury nr (...) będzie pomniejszona o kwotę 67.922,23 zł tj. o wartość robót niewykonanych a wynagrodzenie z tego tytułu traktuje jako nienależne (pismo k.154). Pismo to powódka odebrała 23 września 2015 r. (potwierdzenie odbioru k.595).

Powódka nie odebrała kierowanych do niej na adres w W. przy ul (...)licznych pism, między innymi z dnia 29 maja, 2 czerwca, 8 czerwca, 15 czerwca, 30 czerwca, 7 lipca, 20 lipca i 21 lipca 2015 r. Korespondencja po dwukrotnym awizowaniu powracała do nadawcy (pisma i dowody nadania k.816-859).

W dniu 18 września 2015 r. pozwany dokonał na rzecz powódki zapłaty kwoty 23.293,19 zł tytułem faktury Nr (...) (potwierdzenie przelewu k.153).

Pomiędzy stronami toczy się spór sądowy dotyczący zapłaty za roboty wykonane przez powódkę, które traktuje ona jako roboty dodatkowe (protokoły prac dodatkowych k.723-726, zeznania R. W. k.729v-731, zeznania P. C. k.731-731v, zeznania J. S. k.734-735v, zeznania powódki k.1308v-1311).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo w części należało uwzględnić.

Powódka domagała się zapłaty kwoty objętej pozwem z tytułu skapitalizowanych odsetek w kwocie 654 zł za nieterminowe dokonanie płatności za fakturę nr (...), niesłusznie jej zdaniem dokonanych potrąceń - kary umownej za nieterminowe usuniecie stwierdzonych w okresie gwarancji wad tj. 132.644,58 zł i należności za roboty niewykonane w kwocie 67.922,23 zł.

Mając na uwadze stanowiska stron należało przede wszystkim ustalić, czy powódka wykonała prace określone umową z dnia 30 kwietnia 2014 r. w całości i w związku z tym, czy pozwany uprawniony był do zmniejszenia jej wynagrodzenia o kwotę 67.922,23 zł. Ponadto konieczne było ustalenie, czy opisane w pismach z dnia 27 maja i 30 czerwca 2015 r. usterki stanowiły wady w rozumieniu zapisów umowy a jeśli tak, to czy zostały usunięte w terminie i czy pozwany uprawniony był w świetle postanowień umowy do naliczania kar umownych.

W toku procesu przesłuchani zostali świadkowie, zgromadzona liczna dokumentacja oraz dopuszczony dowód z opinii biegłego z zakresu budownictwa A. B..

Zdaniem Sądu powyższy materiał dowodowy pozwala na ustalenie, że powódka wykonała prace objęte umową w całości. Przede wszystkim za takim ustaleniem przemawia fakt, iż strony podpisały w dniu 22 maja 2015 r. protokół końcowy, w którym stwierdziły, że roboty zostały wykonane bezusterkowo, zgodnie z dokumentacją pod względem technicznym, w terminie. Także w opinii pisemnej z kwietnia 2017 r. (k.1120-1141) biegły A. B. stwierdził, że zakres wykonania umowy należy traktować jako spełniony. W opinii ustnej z dnia 9 października 2017 r. biegły dodatkowo wyjaśnił, że prace zostały wykonane w całości i że rozliczenie przez niego wariantów kosztorysów w opinii pierwotnej było jedynie „akademickie”. Wyraził również pogląd, że w związku z tym, że była zawarta „umowa ryczałtowa”, to nie podlega ona rozliczeniu.

Strony zawarły umowę o wykonanie remontu budynku, do której z mocy art. 658 k.c. stosuje się przepisy dotyczące umowy o roboty budowalne. Niewątpliwie umowa z dnia 30 kwietnia 2014 r. określała wynagrodzenie powódki jako ryczałtowe na kwotę 132.6445,81 zł brutto. Pomimo przewidzianych w umowie sytuacji, w których możliwa będzie zmiana zawartej umowy, strony ustaliły jednocześnie, że zmiana wynagrodzenia wykonawcy możliwa będzie jedynie w wypadku zmiany stawki podatku VAT (...)

Zgodnie z art. 632 § 1 k.c. jeżeli strony umówiły się o wynagrodzenie ryczałtowe, przyjmujący zamówienie nie może żądać podwyższenia wynagrodzenia, chociażby w czasie zawarcia umowy nie można było przewidzieć rozmiaru lub kosztów prac. Dopuszczalność stosowania tego przepisu w drodze analogii do umowy o roboty budowlane została potwierdzona w orzecznictwie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 czerwca 2007 r., V CSK 63/07, OSNC 2008/10/116). Istotą wynagrodzenia ryczałtowego jest uzgodnienie przez strony oznaczonej kwoty należnej przyjmującemu zamówienie jako ekwiwalentu za wykonanie dzieła bez względu na rozmiar świadczonych prac i wartość poniesionych kosztów. W orzecznictwie wyrażono poglądy, zgodnie z którymi w przypadku niewykonania przez przyjmującego zamówienie wszystkich robót, za które w umowie określone zostało wynagrodzenie ryczałtowe, podlega ono proporcjonalnemu obniżeniu, stosownie do zakresu niewykonanej części, co nie przekreśla ryczałtowego charakteru tego wynagrodzenia (wyrok SN z dnia 25 marca 2015 r., II CSK 389/14, LEX nr 1657595; wyrok SN z dnia 29 stycznia 1985 r., II CR 494/84, LEX nr 8674; wyrok SN z dnia 16 sierpnia 1972 r., III CRN 202/72, OSNCP 1973, nr 5, poz. 81). Jednakże w omawianych w orzeczeniach przypadkach doszło do sytuacji, gdy wykonawca nie zrealizował wszystkich prac i w związku z tym inwestor zmuszony był wykonać je we własnym zakresie bądź też zlecić ich wykonanie innym podmiotom. W przedmiotowej sprawie niewątpliwie powódka wykonała remont elewacji budynku Sądu Okręgowego w Radomiu zgodnie z zakresem określonym w dokumentacji stanowiącej załącznik do umowy. Powódka w całości wywiązała się z umowy. Jak zgodnie przyznały strony i zeznali świadkowie powódka nie wykonała jedynie pokrycia balkonu płytką ceramiczna. Stało się tak jednak z uwagi na decyzję konserwatora zbytków. Zamiast tej pracy powódka oczyściła i zabezpieczyła płytę z piaskowca, z której wykonany jest balkon a płytki położyła na zewnętrznych schodach dziedzińca. Zostało to zaakceptowane przez pozwanego. Kwota, którą wyliczył pozwany, jako wartość prac zaniechanych, wynikała z dokonanych obmiarów faktycznie wykonanych prac, których zakres był mniejszy niż zakładany i zastosowania innych cen jednostkowych (zeznania M. S.). Jednakże możliwość obniżenia wynagrodzenia ryczałtowego nie dotyczy takich sytuacji. Strony umawiając się na wynagrodzenie ryczałtowe zaakceptowały to, że za ogół prac koniecznych do uzyskania efektu końcowego – remontu elewacji budynku, powódka jako wykonawca otrzyma wynagrodzenie określone w umowie. Obie strony miały możliwość weryfikacji i modyfikacji tego wynagrodzenia na etapie przed podpisaniem umowy i ustalenia rzeczywistego ilościowego zakresu prac oraz kosztów użytych materiałów i ceny robocizny. Należy więc stwierdzić, że umowa zawarta przez strony nie pozwalała na modyfikację umówionego wynagrodzenia w oparciu o obmiar rzeczywiście wykonanych prac i na modyfikację zastosowanych w ofercie cen. Brak jest także podstaw, aby wynagrodzenie to obniżyć w związku z nie wykonaniem przez powódkę umowy. Odnosząc się do zapisu zawartego w protokole końcowy z dnia 22 maja 2015 r. stanowiącego, że ostateczne rozliczenie nastąpi na podstawie protokołu finansowo-jakościowego, należy stwierdzić, że nie znajduje on oparcia w zawartej przez strony umowie i w związku z tym nie jest wiążący. Nie sposób też uznać, aby strony podpisując protokół końcowy zmieniły zawartą w dniu 30 kwietnia 2014 r. umowę. Nic nie świadczy o tym, aby taki był zgodny zamiar stron podpisujących protokół. Powódka nie wyrażała zgody na taką formę rozliczenia i swoje stanowisko przedstawiała w kierowanych do pozwanego pismach. Protokół końcowy podpisała, aby mieć możliwość rozliczenia umowy i uzyskania należnego jej wynagrodzenia.

Kwota 67.922,23 zł nie została zapłacona powódce a była żądana w ramach faktury nr (...). Faktura ta była fakturą częściową i została przez powódkę wystawiona w dniu 12 maja 2015 r. Zgodnie z (...) umowy powódka miała prawo przedstawiać faktury częściowe na podstawie protokołu odbioru elementów robót wraz z protokołem zaawansowania robót podpisanych przez inspektora nadzoru i J. S.. W marcu i kwietniu 2015 r. protokół odbioru elementów robót nie został sporządzony, gdyż istniały niedoróbki i usterki, które powodowały, że pozwany nie widział podstaw do przyjęcia tych prac. Powyższe wynika z załączonej do akt dokumentacji. Także zdaniem Sądu protokół z dnia 11 maja 2015 r., który miał być protokołem końcowym, nie stanowił podstawy do wystawienia faktury częściowej. Protokół ten nie stwierdzał bowiem, że został wykonany określony zakres prac a jedynie, że prace zostały wykonane z wadami, które należy usunąć. Tak więc pozwany zasadnie zakwestionował możliwość rozliczenia na podstawie faktury z dnia 12 maja 2015 r. i oczekiwał jej korekty w zakresie daty wystawienia. Ostatecznie powódka korekty takiej dokonała. Faktura korygująca datę na 25 maja 2015 r. (a więc po podpisaniu protokołu końcowego) została pozwanemu doręczona w dniu 21 sierpnia 2015 r. Tak więc zgodnie z umową w terminie 30 dni od tej daty pozwany winien był ją uregulować. Z tych też względów Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 67.922,23 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 21 września 2015 r. do dnia zapłaty.

Uznał Sąd również za słuszne co do zasady żądanie zapłaty w zakresie skapitalizowanych odsetek za opóźnienie w płatności za fakturę nr (...). Faktura ta wystawiona na kwotę 149.303,95 zł została pozwanemu doręczona w dniu 29 maja 2015 r., zaś zapłata za nią nastąpiła w dniu 17 lipca 2015 r. Pozwany odesłał fakturę wskazując, że rozliczenie za nią nastąpi po sporządzeniu protokołu finansowo-jakościowego. Jak wyżej wskazano, było to stanowisko nieuzasadnione, nie znajdujące oparcia w umowie. Dlatego też zgodnie z umową pozwany winien był uiścić należność w ciągu 30 dni, a więc do dnia 29 czerwca 2015 r. Odsetki ustawowe za opóźnienie za okres do dnia 17 lipca 2015 r. wynoszą 589,03 zł (nie zaś 654 zł, jak twierdziła powódka). Dlatego też kwota ta wraz z odsetkami od dnia wniesienia pozwu (art. 482 § 1 k.c.) została również zasądzona na rzecz powódki.

Na koniec odnosząc się do roszczenia powódki dotyczącego potrącenia kary umownej należy stwierdzić, że stanowisko pozwanego w tym zakresie było słuszne.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że rzeczywiście po odbiorze końcowym wystąpiły wady w zakresie powłoki malarskiej na ścianach budynku. Występowały one już wcześniej i były przez powódkę usuwane (załącznik do protokołu z dnia 11 maja 2015 r. k.537). Pozwany wykonał zdjęcia ścian budynku – od strony północnej (od biblioteki), od ul. (...) i od dziedzińca, które załączył do pism z dnia 27 maja i 30 czerwca 2015 r., a które obrazowały występujące nieprawidłowości. Fakt wystąpienia tych defektów potwierdzili również świadkowie - M. S. (inspektor nadzoru), J. S., G. M. – pracownicy pozwanego, ale również pracownicy pozwanej A. K., R. W., którzy brali udział w ich usuwaniu i J. L. - kierownik budowy. Na okoliczność przyczyn powstania problemów z powłoką malarską wypowiedział się w opiniach biegły A. B.. Stwierdził on w pierwszej opinii (k.1120-1141), że złuszczona farba na cokole od strony biblioteki, od ul. (...) i od strony dziedzińca powstała na skutek przyjętej technologii zabezpieczenia tego fragmentu elewacji na styku z betonową opaską (od strony biblioteki) i kostką brukową i jest to wada, która winna zostać usunięta. Wody opadowe nie są filtrowane bezpośrednio do gruntu, lecz spływają a częściowo zalegają na powierzchni i na styku ze ścianą przenikają do wnętrza tynku kapilarnie. Zacienienie ściany od strony biblioteki dodatkowo wpływa niekorzystnie na szybkie odparowanie wody z tynku. Biegły stwierdził, że obecny sposób wykonania nie zapewnia właściwej izolacji przeciwwodnej tynku na styku z kostką. Będzie nadal występowało tam zjawisko erozji tynku powodujące jego zniszczenie - kruszenie się lub odparzanie od ściany.

Na podstawie złożonej dokumentacji zdjęciowej biegły potwierdził, że powyższe wady zostały usunięte do dnia 21 sierpnia 2015 r. Jak zwrócił uwagę w opinii, jeszcze w dniu 17 sierpnia 2015 r. od strony ul. (...) trwały poprawki i widoczne były ślady po reperacjach, zaś od strony dziedzińca w dniu 15 sierpnia 2015 r. wykonano likwidację śladów zawilgocenia.

W pisemnej opinii uzupełniającej (k.1206-1211) biegły podtrzymał wnioski opinii pierwotnej i dodatkowo wskazał, że warunki w jakich prowadzone były roboty, miały wpływ na jakość wykonania prac. Powołał się na zapisy w dzienniku budowy z okresu od dnia 24 listopada 2014 r. do 10 grudnia 2014 r. i stwierdził, że wynika z nich, że warunki technologii prowadzonych robót nie zostały w pełni spełnione.

W opinii ustnej (k.1282v-1285v) biegły potwierdził, że wady dotyczące powłoki malarskiej powstały w wyniku nie zachowania odpowiednich warunków pogodowych, techniki i technologii wykonania. Łuszcząca się powłoka od ul. (...) może być spowodowana warunkami pogodowymi, które były niesprzyjające, o czym mówią zapisy w dzienniku budowy. Ponadto piwnice zostały zasypane piaskiem, co powodowało dodatkowe zawilgocenie od strony wewnętrznej. Potwierdził, że istniejąca opaska betonowa przy ścianie była wykonana niezgodnie z zalecanym spadkiem na zewnątrz, a nadto jest popękana i nieszczelna. Wykonawca, zdaniem biegłego, winien zgłosić fakt, że gdy wykona roboty zgodnie z projektem, to spowoduje to problemy. Przyznał, że wykonawca nie mógł podjąć samowolnie żadnych kroków bez zgody konserwatora zabytków. W dzienniku budowy nie ma zapisów świadczących o tym, że powódka zgłosiła swoje uwagi. Biegły dodał, że kwestie związane z powłoką malarską do dnia wizji nie były usunięte, bo były nadal ślady. Prace były nieskuteczne, gdyż nie usuwały głównej przyczyny problemu.

Zdaniem Sądu z wnioskami opinii należy się zgodzić. Została ona sporządzana przez specjalistę, obiektywnie. Ewentualne niejasności opinii pisemnej zostały przez biegłego wyjaśnione w opinii pisemnej uzupełniającej i ustnej. Biegły logicznie wyjaśnił, że problem na niektórych ścianach budynku z powłoką malarską wynika z zastosowania nieodpowiedniego rozwiązania kwestii izolacji ściany z podłożem betonowym lub z kostki brukowej oraz z warunków, w których wykonywane były prace, co skutkowało utrzymywaniem się wilgoci na ścianach. Zdaniem Sądu strony nie zdołały skutecznie obalić wniosków opinii i przedstawić innych przyczyn powstania wad. Wnioski biegłego potwierdzają zapisy w dzienniku budowy oraz zeznania świadka M. S..

Zgodnie z art. 651 k.c. jeżeli dostarczona przez inwestora dokumentacja, teren budowy, maszyny lub urządzenia nie nadają się do prawidłowego wykonania robót albo jeżeli zajdą inne okoliczności, które mogą przeszkodzić prawidłowemu wykonaniu robót, wykonawca powinien niezwłocznie zawiadomić o tym inwestora. Jak przewiduje art. 658 k.c. przepisy dotyczące umów o roboty budowlane stosuje się odpowiednio do umowy o wykonanie remontu budynku lub budowli. Z powyższego wynika, że przed rozpoczęciem prac budowlanych wykonawca, na mocy art. 651 k.c., ma obowiązek weryfikacji z należytą starannością dostarczonej przez inwestora dokumentacji, terenu budowy, maszyn lub urządzeń i jeżeli nie nadają się one do prawidłowego wykonania robót, musi o tym niezwłocznie zawiadomić inwestora. Wykonawca ma również obowiązek powiadomienia inwestora w przypadku wystąpienia okoliczności, które mogą przeszkodzić prawidłowemu wykonaniu robót. Sąd Najwyższy w wyroku z 20 października 2005 r. (II CK 134/05, M.Pr. 2005, Nr 23, s. 1163) uznał, że jeśli wykonawca wypełnił obowiązek powiadomienia inwestora o zauważonych nieprawidłowościach, to nie ponosi odpowiedzialności za wady. W innym wyroku z 27 marca 2000 r. (III CKN 629/98, OSNC 2000, Nr 9, poz. 173 Sąd Najwyższy uznał, że brzmienie art. 651 k.c. nie daje podstaw do nałożenia na wykonawcę obowiązku dokonywania w każdym przypadku szczegółowego sprawdzenia dostarczonego projektu w celu wykrycia jego ewentualnych wad. W kolejnym orzeczeniu z 26 czerwca 2008 r. (II CSK 101/08, Legalis) Sąd Najwyższy stwierdził, że obowiązek wykonawcy określony w art. 651 k.c. należy rozumieć w ten sposób, iż musi on niezwłocznie zawiadomić inwestora o niemożliwości realizacji inwestycji na podstawie otrzymanego projektu lub o tym, że realizacja robót zgodnie z dostarczonym projektem spowoduje powstanie obiektu wadliwego. W tym ostatnim przypadku chodzi jednak o takie sytuacje, w których stwierdzenie nieprawidłowości dostarczonej dokumentacji nie wymaga specjalistycznej wiedzy z zakresu projektowania.

Przenosząc powyższe na grunt przedmiotowej sprawy stwierdzić wypada, że powódka jako podmiot wyspecjalizowany w wykonywaniu prac budowlanych posiadała niezbędną wiedzą, posiłkując się również osobą kierownika budowy, by stwierdzić, że opaska wokół budynku czy to z betonu, czy z kostki brukowej, jest ułożona wadliwie i że zastosowane w projekcie rozwiązania nie zapewnią należytego odprowadzenia wody od budynku. Powódka w swoich zeznaniach twierdziła, że zwracała na tą okoliczność uwagę pozwanego. Była to więc kwestia, która zdaniem Sądu nie wymagała szczególnej wiedzy z zakresu projektowania. Brak jest dowodów na to, że powódka w formie pisemnej, zgodnie z wymogiem określonym w (...)umowy, zawiadomiła pozwanego o powyższym. W konsekwencji nie zwolniła się z odpowiedzialności za powstałe wady dotyczące powłoki malarskiej.

Pozostałe zastrzeżenia zgłoszone przez pozwanego pismami z dnia 27 maja i 30 czerwca 2015 r. dotyczące przecieku wody w okolicy kanału ciepłowniczego oraz ubytków fugi przy gresie w magazynie piwnicy, jak się okazało nie mogą obciążać powódki. Jak wynika z korespondencji pomiędzy stronami oraz zeznań J. S. przeciek wody wystąpił jednorazowo w dniu 27 maja 2015 r. Obrazują to również złożone zdjęcia. Ponadto pracownik powódki nie został wpuszczony do tego pomieszczenia, aby zweryfikować twierdzenia powoda. Z kolei z ustnej i pisemnej opinii biegłego A. B. wynika, że brak jest dowodów na to, że przeciek wystąpił z przyczyn leżących po stronie powódki. W dniu oględzin biegły nie stwierdził przecieku. Podał w opinii, że gdyby izolacja wykonana na styku połączenia ściany zewnętrznej przez powódkę była nieskuteczna, to już przy niewielkich opadach wystąpiłby przeciek do wnętrza kotłowni. Powódka nie wykonywała przyłącza ciepłowniczego i nie może za nie odpowiadać. Z wnioskami opinii należy się zgodzić. Pozwany nie wykazał, aby problem przecieku powtórzył się. Niezależnie od tego wydaje się, że pozwany nie oczekiwał ostatecznie od powódki podjęcia działań w tym zakresie. Ponadto biegły stwierdził po analizie dokumentacji, że wykonanie studzienki i położenie płytek wokół niej nie było objęte zakresem umowy z dnia 30 kwietnia 2014 r. poza tym braku fug nie można kwalifikować jako wady, a jedynie jako niedokończenie pracy, niedoróbkę, którą można usunąć w krótkim czasie.

Podkreślić w tym miejscu należy, że powódka został obciążona karą umowną za nieusunięcie wad w terminie, nie zaś za powstanie wad. Niewątpliwie to powódka ponosi wyłączną odpowiedzialność za uchybienie terminowi zakreślonemu na potrzeby usunięcia wad, za których powstanie również współodpowiada. Pracownicy powódki kilkukrotnie podejmowali działania w kierunku poprawy wyglądu ścian. Były one nieskuteczne – fragmentaryczne, występowała niezgodność kolorów. Ostateczny efekt zadowalający został uzyskany dopiero z dniem 21 sierpnia 2015 r., kiedy to powódka poinformowała pozwanego o usunięciu wad.

Odnosząc się do zarzutów powódki, że nie były skutecznie doręczane jej pisma pozwanego, należy uznać, że nie są one słuszne. Pozwanego okoliczności te nie mogą obciążać. Pozwany zgodnie z umową, adresem powódki w niej wskazanym, wysyłał korespondencję. Dopełnił więc w tym zakresie swoich obowiązków. Nie miał żadnych podstaw, aby przypuszczać, że awiza nie są powódce doręczane. Powódka ostatecznie okoliczności tej nie udowodniła. Zgodnie z art. 61 k.c. oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Oświadczenie woli wyrażone w postaci elektronicznej jest złożone innej osobie z chwilą, gdy wprowadzono je do środka komunikacji elektronicznej w taki sposób, żeby osoba ta mogła zapoznać się z jego treścią.

Reasumując należy uznać, że pozwany był uprawniony do obciążenia powódki karą umowną za nieterminowe usunięcie wad, ograniczoną do wysokości 10% wynagrodzenia brutto. Opóźnienie za usunięcie wad podniesionych w piśmie z 30 czerwca 2015 r. wyniosło 34 dni. Powódka w (...) wyraziła zgodę na potrącenie kar umownych z przysługującego jej wynagrodzenia za przedmiot umowy.

W związku z powyższym na rzecz powódki zasądzona została jedynie kwota 68.511,26 zł (67.922,23 zł i 589,03 zł). Powódka wygrała więc proces w 34 %. Powódka poniosła koszty procesu w kwocie 9733 zł (2516 zł opłata i 7217 zł koszty zastępstwa). Po stronie pozwanego powstały koszty w kwocie 1000 zł – zaliczka oraz koszty zastępstwa sprawowanego przez Prokuratorię Generalną RP - 7200 zł. Z sum Skarbu Państwa wyłożone zostało tytułem wydatków 3618,07 zł. Łącznie koszty procesu wynoszą więc 21.551,07 zł. Zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów powódkę obciążać winny koszty na kwotę 14.223,71 zł, zaś pozwanego na kwotę 7327,36 zł. Dlatego też pokrywając w pierwszej kolejności wydatki poczynione z sum Skarbu Państwa należało od powódki pobrać kwotę 3618,07 zł na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Okręgowego w Siedlcach) i na rzecz Prokuratorii Generalnej kwotę 872,64 zł tytułem części wynagrodzenia pełnomocnika.