Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 listopada 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący: SSA Mirosław Godlewski (spr.)

Sędziowie: SSA Dorota Rzeźniowiecka

SSA Anna Rodak

Protokolant: sekretarz sądowy Małgorzata Matusiak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 listopada 2017 r. w Ł.

sprawy H. K. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddziałowi w Ł.

o wysokość świadczenia

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł.

od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi

z dnia 7 grudnia 2016 r. sygn. akt VIII U 1171/16

zmienia zaskarżony wyrok i oddala odwołanie.

Sygn. akt: III AUa 217/17

UZASADNIENIE

Decyzją z 6 kwietnia 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. przeliczył wysokość emerytury H. K. (1) od 1 lutego 2016 roku, to jest od miesiąca w którym zgłoszono wniosek. Jako podstawę prawną wydania decyzji organ przywołał przepis art.174 ust.2a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2015 roku, poz.748 ze zm.) w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 5 marca 2015 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2015 roku, poz.552).

Motywując decyzję organ rentowy wskazał, że do obliczenia emerytury przyjęto: kwotę składki zewidencjonowanej na koncie z uwzględnieniem waloryzacji tj. 35.493,01 zł, kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego tj. 390.827,84 zł, sumę kwot pobranych wcześniej emerytur po uwzględnieniu kwoty wypłaconego wyrównania tj. 107.209,91 zł oraz średnie dalsze trwanie życia tj. 236,20 miesięcy. Wyliczona na podstawie powyższych wskaźników emerytura wyniosła 1.351,02 zł [ (35.493,01 zł + 390.827,84 zł) – 107.209,91 zł : 236,20 ].

Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaznaczył, że po uwzględnieniu waloryzacji należna ubezpieczonej emerytura od 1 lutego 2016 roku wyniosła 1 408,64 zł oraz wskazał, że wyliczona emerytura (z zastosowaniem przepisów art.174 ust.2a ustawy emerytalnej w brzmieniu ustalonym przepisami ustawy z dnia 5 marca 2015 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS) została, jako świadczenie mniej korzystne od dotychczas wypłacanej emerytury, zawieszona i że wnioskodawczyni będzie nadal wypłacana emerytura o symbolu E.

W odwołaniu od powyższej decyzji H. K. (1) wskazała, że 60 lat ukończyła w (...) roku, a wniosek o ustalenie prawa do emerytury złożyła w 2013 roku. Zdaniem wnioskodawczyni, Zakład Ubezpieczeń Społecznych przy wyliczaniu wysokości należnej jej emerytury nie powinien odliczać sumy dotychczas pobranych przez nią świadczeń, bowiem to data osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego, a nie termin złożenia wniosku, powinien decydować o sposobie obliczania wysokości świadczenia.

Organ rentowy wnosił o oddalenie odwołania argumentując jak dotychczas.

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy w Łodzi zmienił decyzję w ten sposób, że ustalił od dnia 1 lutego 2016 roku wysokość emerytury H. K. (1) bez pomniejszania jej o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur.

Wydając przedmiotowy wyrok sąd pierwszej instancji ustalił, że decyzją z dnia 13 marca 2007 roku znak E (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznał ubezpieczonej H. K. (1), urodzonej (...), emeryturę od dnia ukończenia 55 roku życia , tj. od dnia 2 marca 2007 roku. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych (od stycznia 1989 roku do grudnia 1998 roku), ze wskaźnikiem podstawy wymiaru wynoszącym 86,09% oraz kwotę bazową – 2.059,92 zł. Podstawa wymiaru obliczona przez pomnożenie wskaźnika podstawy wymiaru przez kwotę bazową wyniosła 1.773,39 zł. Do ustalenia wysokości emerytury przyjęto 24 lata 7 miesięcy okresów składkowych (295 miesięcy) i 7 lat i 8 miesięcy (92 miesiące) okresów nieskładkowych. Wysokość emerytury wyniosła 1.156,39 zł a została obliczona zgodnie z art.53 ustawy .

Powszechny wiek emerytalny ubezpieczona osiągnęła 2 marca 2012 roku, a w dniu 6 grudnia 2013 roku złożyła wniosek o emeryturę. Decyzją z 18 grudnia 2013 roku w sprawie numer (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. przeliczył H. K. (1) emeryturę od 1 grudnia 2013 roku, to jest od miesiąca w którym zgłoszono wniosek. Wyliczając wysokość emerytury organ rentowy przyjął , kwotę składki zewidencjonowanej na koncie z uwzględnieniem waloryzacji tj. 35.953,99 zł, kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego tj. 371.539,95 zł, sumę kwot pobranych wcześniej emerytur tj. 107.209,91 zł i średnie dalsze trwanie życia tj. 239,90 miesięcy.

Wyliczona na podstawie powyższych wskaźników emerytura wyniosła 1.251,71 zł [(35.953,99 zł + 371.539,95 zł) – 107.209,91 zł : 239,90].

Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaznaczył, że wyliczona emerytura została, jako świadczenie mniej korzystne od dotychczas wypłacanego, zawieszona.

W dniu 10 czerwca 2015 roku ubezpieczona złożyła wniosek o emeryturę, w skutek czego decyzją z dnia 21 lipca 2015 roku w sprawie numer (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. przeliczył H. K. (1) emeryturę od 1 czerwca 2015 roku, to jest od miesiąca w którym zgłoszono wniosek. Do obliczenia wysokości emerytury organ przyjął ,kwotę składki zewidencjonowanej na koncie z uwzględnieniem waloryzacji tj. 35.493,01 zł, kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego (z uwzględnieniem korekty )tj. 389.761,35 zł, sumę kwot pobranych emerytur tj. 107.209,91 zł i średnie dalsze trwanie życia tj. 236,2 miesięcy.

Wyliczona na podstawie powyższych wskaźników emerytura wyniosła 1.346,50 zł [(35.493,01 zł + 389.761,35 zł) - 107.209,91 zł : 236,20]. Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaznaczył, że po uwzględnieniu waloryzacji należna ubezpieczonej emerytura od 1 czerwca 2015 r. wyniosła 1 404,04 zł.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaznaczył, że wyliczona emerytura została, jako świadczenie mniej korzystne od dotychczas wypłacanego, zawieszona.

W dniu 16 lutego 2016 roku ubezpieczona złożyła kolejny wniosek o ustalenie emerytury według nowych zasad z jednoczesnym uwzględnieniem okresu sprawowania opieki nad dziećmi. Po rozpatrzeniu wniosku organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję.

Decyzją z dnia 5 kwietnia 2016 roku Zakład ponownie ustalił wysokość kapitału początkowego dla ubezpieczonej uwzględniając okresy opieki nad dzieckiem obliczone na podstawie art.174 ust.2a ustawy o emeryturach i rentach z FUS przy zastosowaniu przelicznika 1,3% za każdy rok na kwotę 124.846,15 zł.

Sąd Okręgowy ustalił stan faktyczny na podstawie dokumentów, których prawdziwości i rzetelności nie kwestionowała żadna ze stron.

Sąd Okręgowy wskazał, że zaskarżona decyzja ustalająca wysokość emerytury została wydana po złożeniu przez ubezpieczoną H. K. (2) wniosku w trybie art.2 ust.1 ustawy z dnia 5 marca 2015 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2015 roku, poz.552), zgodnie z treścią którego wysokość emerytury przysługującej w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy na podstawie art. 24 oraz art. 27, obliczonej z zastosowaniem art. 26 ustawy, o której mowa w art. 1, ustala się ponownie z zastosowaniem przepisów, o których mowa w art. 1 pkt 1 i 4, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą – na wniosek osoby uprawnionej.

Decyzją z dnia 5 kwietnia 2016 roku Zakład ponownie ustalił wysokość kapitału początkowego dla ubezpieczonej uwzględniając okresy opieki nad dzieckiem obliczone na podstawie art. 174 ust.2a ustawy o emeryturach i rentach z FUS przy zastosowaniu przelicznika 1,3% za każdy rok na kwotę 124.846,15 zł.

Ustalenie wysokości kapitału początkowego skutkowało wydaniem decyzji określającej wysokość świadczenia.

Sąd Okręgowy powołał się na treść art. 25 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2016 roku, poz.887 z późn. zm.) wskazującego podstawę obliczenia emerytury i sposób jej wyliczenia. Dalej przywołał treść art. 100 ust.1 ww. ustawy, który stanowi, że prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego powstaje z urzędu, z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa. Ustalenie prawa do emerytury następuje na podstawie stanu prawnego obowiązującego w dniu spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia uprawnień, a wypłata świadczenia następuje od pierwszego dnia miesiąca, w którym ubezpieczony złożył wniosek, spełniwszy ustawowe przesłanki prawa do emerytury. Zgłoszenie wniosku nie jest zatem warunkiem powstania prawa do świadczenia i decyduje jedynie o wypłacie świadczenia, do którego ubezpieczony nabył prawo, ponieważ spełnił ustawowe przesłanki (w tym wypadku osiągnął powszechny wiek emerytalny).

Do dnia 1 stycznia 2013 roku podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art.24 w/w ustawy stanowiła kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, oraz zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175, z zastrzeżeniem art. 185 (brzmienie art.25 w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - tekst jednolity: Dz. U. z 2004 roku, nr 39, poz. 353).

Przy obliczaniu wysokości tego świadczenia nie dokonywano żadnych potrąceń, w szczególności kwot pobranych z tytułu emerytur, przyznanych w oparciu o inną podstawę prawną (tzw. emerytur wcześniejszych, na podstawie art.46 w zw. z art.29 ww. ustawy).

Ustawą z dnia 11 maja 2012 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2012 roku poz. 637), która wprowadziła istotne zmiany dotyczące wieku uprawiającego do emerytury dla osób urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, różnicując je w zależności od daty urodzenia, dodany został art.25 ust.1 b. Zgodnie z treścią tego przepisu jeżeli ubezpieczony pobrał emeryturę na podstawie przepisów m.in. art.46, podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art.24 (ustaloną zgodnie z ust.1) pomniejsza się o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed obliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne. Ustawa ta weszła w życie od dnia 1 stycznia 2013 roku, nie zawierała jednak żadnych przepisów przejściowych dotyczących osób, które w dacie wejścia jej w życie miały już ustalone prawo do wcześniejszych emerytur.

Ubezpieczona H. K. (1) urodziła się w dniu (...), zatem prawo do emerytury przysługującej w związku z osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego (tj. 60 lat) powstało w dniu 2 marca 2012 roku.

Spór w sprawie sprowadza się natomiast do zagadnienia, czy ustalając prawo ubezpieczonej do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym organ rentowy zasadnie zastosował art. 25 ust.1b ww. ustawy, pomniejszając podstawę emerytury wnioskodawczyni o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranej emerytury wcześniejszej.

Kluczowa dla rozstrzygnięcia przedmiotowego sporu była ocena, czy wysokość emerytury ubezpieczonej należało ustalić na podstawie stanu prawnego obowiązującego w dacie nabycia przez nią prawa do świadczenia (spełnienia przesłanek do emerytury), czy też na podstawie stanu prawnego obowiązującego w dacie złożenia wniosku o ustalenie prawa do emerytury i jej wypłatę.

Sąd Okręgowy, przywołując orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego oraz Sądu Najwyższego wskazał, że art. 100 ust.1 ustawy emerytalnej ustanawia generalną zasadę, zgodnie z którą prawo do świadczeń określonych w ustawie powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa. Nabycie prawa do świadczenia następuje zatem ex lege i co do zasady nie jest uzależnione ani od złożenia przez ubezpieczonego stosownego wniosku, ani też od ustalenia (potwierdzenia) tego prawa decyzją organu rentowego, która ma jedynie charakter deklaratoryjny. Zmiany w przepisach, które ograniczałyby dotychczasowe uprawnienia lub wprowadzały dodatkowe warunki nabycia prawa do świadczenia, nie mają wpływu na istnienie prawa nabytego przed tymi zmianami, niezależnie od daty złożenia wniosku o świadczenie. Nowa ustawa bowiem nie może odbierać prawa, które zostało nabyte na podstawie poprzednio obowiązującej ustawy.

Wprowadzona z dniem 1 stycznia 2013 roku do ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych regulacja, postawiła ubezpieczonych przed koniecznością dokonania wyboru, czy skorzystają z wcześniejszych świadczeń emerytalnych, co jednak wiąże się ze zmniejszeniem wysokości emerytury, do której nabędą prawa w wieku powszechnym, czy też zdecydują się nie korzystać z przywileju przejścia na wcześniejszą emeryturę, uzyskując w ten sposób wyższą emeryturę na zasadach ogólnych. Ubezpieczeni przed dniem 1 stycznia 2013 roku, nie musieli dokonywać takiej kalkulacji. Emerytura w wieku powszechnym była bowiem obliczana i przyznawana na takich samych zasadach osobom, które przeszły na wcześniejszą emeryturę oraz tym ubezpieczonym, którzy z takiego przywileju nie skorzystali albo nie mogli skorzystać. Na gruncie obowiązującego do dnia 1 stycznia 2013 roku stanu prawnego w tym zakresie, ubezpieczeni działając w zaufaniu do państwa i prawa, podjęli decyzję o przejściu na wcześniejszą emeryturę, nie rozważając konsekwencji tej decyzji dla wysokości późniejszego świadczenia emerytalnego.

Podsumowując swoje wywody, Sąd Okręgowy wskazał, że brak jest podstaw do obliczenia należnej ubezpieczonej w związku z osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego emerytury w oparciu o art. 25 ust.1b, czyli na gruncie obowiązywania art. 25 ustawy emerytalnej w brzmieniu nadanym mu nowelizacją z dnia 1 stycznia 2013 roku. Ubezpieczona nabyła bowiem prawo do tego świadczenia z dniem ukończenia 60 lat, czyli w dniu 2 marca 2012 roku, gdy powyższe przepisy jeszcze nie obowiązywały. Data złożenia wniosku ma jedynie znaczenie dla ustalenia daty, od której następuje wypłata świadczenia.

Zmiana stanu prawnego, która nastąpiła na skutek wejścia w życie z dniem 1 stycznia 2013 roku ustawy nowelizującej, pozostaje bez wpływu na uprawnienia emerytalne ubezpieczonej powstałe z mocy prawa przed dokonaniem tych zmian. Wysokość należnego jej świadczenia powinna zostać zatem obliczona według regulacji obowiązującej w dacie nabycia prawa do emerytury.

Ubezpieczona złożyła wniosek o przeliczenie emerytury w dniu 16 lutego 2016 roku, a zatem przeliczenia emerytury należy dokonać od dnia 1 lutego 2016 roku, to jest od miesiąca w którym złożyła wniosek, zgodnie z treścią art. 129 ust. 1 ww. ustawy.

W oparciu o tak przedstawione ustalenia faktyczne oraz przywołaną analizę prawną, Sąd Okręgowy, na podstawie art.477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że ustalił wysokość emerytury od dnia 1 lutego 2016 roku, nie pomniejszając jej o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur.

Wyrok Sądu Okręgowego zaskarżył apelacją w całości organ rentowy zarzucając naruszenie prawa materialnego, a w szczególności art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U z 2016 roku, poz. 887 t.j.), poprzez niewłaściwe jego zastosowanie i ustalenie wysokości emerytury H. K. (1) sprzecznie z powołanym wyżej przepisem.

W oparciu o tak sformułowany zarzut skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania od przedmiotowej decyzji z dnia 6 kwietnia 2016 roku, alternatywnie – o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Łodzi do ponownego rozpoznania.

Wnioskodawczyni H. K. (1) w złożonej odpowiedzi na apelację wniosła o oddalenie apelacji w całości, jako bezzasadnej.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja okazała się uzasadniona, skutkowała zmianą zaskarżonego wyroku i oddaleniem odwołania ubezpieczonej.

W sprawie nie ma sporu co do okoliczności faktycznych stanowiących podstawę rozstrzygnięcia , dlatego też sąd drugiej instancji przyjmuje dla potrzeb rozstrzygnięcia apelacyjnego , ustalenia faktyczne poczynione przez sąd pierwszej instancji . Wobec powyższego u podstaw wydanego wyroku pozostaje to , że ubezpieczono miała przyznaną i realizowaną emeryturę wcześniejszą od 2007 roku , w marcu 2012 roku ukończyła powszechny wiek emerytalny i z wnioskiem o przyznanie emerytury w związku z ukończeniem powszechnego wieku emerytalnego , wystąpiła po raz pierwszy 6 grudnia 2013 roku a wniosek inicjujący postępowanie prowadzone w niniejszej sprawie został złożony w 2016 roku .

Uwzględniając powyższe zasadnie stwierdzić należy , że spór w sprawie sprowadza się do subsumpcji a mianowicie czy ustalając prawo ubezpieczonej do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym organ rentowy zasadnie zastosował art. 25 ust.1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS , pomniejszając podstawę emerytury wnioskodawczyni o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranej emerytury wcześniejszej. Zgodnie z brzmieniem przepisu art. 25 ust. 1 oraz ust. 1b ustawy emerytalnej, podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185, a jeżeli ubezpieczony pobrał emeryturę na podstawie przepisów art. 26b, 46, 50, 50a, 50e, 184 lub art. 88 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2014 r. poz. 191 i 1198, z 2015 r. poz. 357, 1268 i 1418 oraz z 2016 r. poz. 668), podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, ustaloną zgodnie z ust. 1, pomniejsza się o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Apelujący słusznie podnosi, iż nowelizacja w systemie emerytalnym wprowadzona ustawą z dnia 11 maja 2012 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 637), wniosła istotne zmiany dotyczące wieku uprawiającego do emerytury dla osób urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, różnicując je w zależności od daty urodzenia.

Oceniając sytuację skarżącej należy podkreślić, że rozpoznanie wniosku o ustalenie prawa do emerytury wymaga potwierdzenia tego prawa oraz jego wysokości według stanu prawnego obowiązującego, tj. aktualnego w dacie złożenia wniosku, o ile przepisy prawa nie stanowią inaczej, zwłaszcza w sytuacji dokonywania istotnych zmian w prawie ubezpieczeń społecznych, które niekiedy wygaszały lub ograniczały niektóre uprawnienia emerytalne lub modyfikowały istotne warunki ich nabycia, w tym w zakresie przesłanek ich nabywania w określonym przedziale czasowym (por. art. 184 ustawy emerytalnej) lub do ustalania wysokości świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, zastosowanie do ustalenia wysokości emerytury skarżącej, przysługującej z art. 24 ust. 1 w związku z art. 26 ustawy emerytalnej, normy art. 25 ust. 1b tej ustawy, w tym pomniejszenie podstawy wymiaru o sumy kwot wcześniejszej emerytury pobranych w okresie przed 1 stycznia 2013 roku, jak uczynił to organ rentowy wydając zaskarżoną decyzję, było słuszne. Możliwość przejścia z systemu zdefiniowanego świadczenia (obliczonego według zasad wynikających z art. 53 ustawy emerytalnej) do systemu zdefiniowanej składki wiąże się bowiem z koniecznością pomniejszenia podstawy obliczenia emerytury kapitałowej „o sumę kwot pobranych emerytur”.

Jak wskazał Sąd Najwyższy m.in. w uzasadnieniu wyroku z 12 września 2017r., II UK 381/16 (LEX nr 2376896) dodanie art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej wynikło z potrzeby usunięcia istotnych kontrowersji w praktyce zasad obliczania wysokości emerytury ustalanej na podstawie art. 24 i nast. ustawy emerytalnej przez emerytów, którzy wcześniej pobierali już świadczenia emerytalne. Oznacza to, że skorzystanie z przywileju przejścia i pobrania wcześniejszych emerytur na podstawie przepisów szczególnych dotyczących emerytur dla niektórych ubezpieczonych urodzonych po 31 grudnia 1948 roku a przed 1 stycznia 1969 roku, o których mowa w rozdziale 3 Działu I ustawy emerytalnej, albo na podstawie art. 8 ustawy Karta Nauczyciela, uzasadnia i proporcjonalnie usprawiedliwia pomniejszenie podstawy wymiaru emerytury ustalonej na podstawie art. 24 ust. 1 i nast. ustawy emerytalnej o sumy poprzednio pobranych wcześniejszych emerytur, przy zastosowaniu mechanizmu ustalania wysokości świadczeń emerytalnych w zależności od proporcjonalnego prognozowanego "średniego trwania życia" osoby uprawnionej, ponieważ osobom uprawnionym do takich samych rodzajowo świadczeń powinna przysługiwać emerytura ustalana według takich samych (równych) zasad obliczania jej wysokości bez względu na datę złożenia wniosku emerytalnego. Każdy mechanizm ustalania wysokości świadczeń emerytalnych ma określone uwarunkowania majątkowe, które gwarantują prawem określoną wysokość ustalanych emerytur w prognozowanych długoterminowych okresach ich pobierania, przede wszystkim ze względu na zgromadzony kapitał składkowy, który pomniejszają wcześniej wypłacone kwoty pobranych długoterminowych świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Taki stan rzeczy usprawiedliwia ustawowe modyfikowanie wysokości emerytur ze względu na wcześniejsze pobranie i spożytkowanie tych samych rodzajowo, choć wcześniejszych świadczeń emerytalnych, które uszczupliły zgromadzony indywidualny kapitał emerytalny oraz fundusz ubezpieczeń społecznych, z którego emerytury są wypłacane. Co do zasady, wybór potencjalnie korzystniejszego sposobu wyliczania wysokości tego samego rodzajowo świadczenia emerytalnego wymaga wyraźnego oparcia ponownego ustalania prawa i wysokości świadczenia w konkretnych przepisach prawa pozytywnego (art. 108 – 113 ustawy emerytalnej). Ten tok wnioskowania , można odnaleźć także w uchwale (3) SN z 19 października 2017 roku III UZP 6/17 ./ (...)

Również Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 7 maja 2014 roku w sprawie sygn. akt K 43/12 uznał wprowadzone zmiany w ustawie o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw za zgodne między innymi z art 2, 32 i 67 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. W obszernym uzasadnieniu Trybunał uzasadnił swoje stanowisko wskazując, że celem nowego systemu emerytalnego było stworzenie mechanizmu gromadzenia środków finansowych łagodzących w przyszłości zwiększone wydatki związane z postępującym procesem starzenia się ludności, przy ograniczeniu roli państwa.

Trybunał Konstytucyjny odwołując się do utrwalonego orzecznictwa stwierdzał, że przeprowadzona reforma systemu ubezpieczeń społecznych znajdowała oparcie w wartościach i normach konstytucyjnych, "urzeczywistniając" prawo do zabezpieczenia społecznego w aktualnych warunkach demograficznych i gospodarczych.

W nowym systemie zdefiniowanych składek, gdzie świadczenie nabywa się za okresy ubezpieczenia, wysokość świadczenia zależy od sumy zaewidencjonowanych składek. Zgodnie ze wskazaną regulacją prawną, ubezpieczonym, którzy pobrali emeryturę tzw. wcześniejszą czyli w obniżonym wieku, (na podstawie przepisów art. 26b, 46, 50, 50a, 50e, 184 ustawy emerytalnej lub art. 88 Karty Nauczyciela), podstawę obliczenia emerytury, o jakiej mowa w art. 24 ustawy emerytalnej, ustaloną zgodnie z ust. 1, pomniejsza się o kwotę stanowiąca sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Pobranie bowiem emerytur na podstawie wskazanych wyżej przepisów oznacza skonsumowanie części kapitału składkowego, w związku z czym od 1 stycznia 2013 roku odlicza się od niego sumę wypłaconych emerytur . W tą linię orzeczniczą wpisywał się także Sąd Apelacyjny w Łodzi stwierdzając między innymi , że samo spełnienie przesłanki warunkującej prawo do świadczenia nie stanowi podstawy do jego wypłaty obowiązek której kreuje dopiero wniosek . Dlatego też ustalenie wysokości musi być dokonywane według zasad z daty wniosku . ( patrz - SA w/m wyrok z 22 stycznia 2015 roku III AU a 376/14 /legalis/). Nadto w tym miejscu przypomnieć także należy , że zasady ochrony socjalnej zawarte w art.67 Konstytucji RP nie kreują samodzielnego prawa podmiotowego do pobierania świadczenia emerytalnego w konkretnej wysokości a tym samym nie można z przywołanej normy wyprowadzić wniosku o istnieniu podlegającego ochronie prawnej prawa podmiotowego nabytego do korzystniejszego przeliczenia świadczenia emerytalnego . ( patrz bliżej SA (...)-wa wyrok z 10 grudnia 2015 roku III AU a (...) /legalis/)

Dlatego też ,skoro wnioskodawczyni wystąpiła o ustalenie emerytury na podstawie art. 24 ust. 1 ustawy emerytalnej w dniu 10 czerwca 2015 roku, czyli po dodaniu art. 25 ust. 1b ustawy o emeryturach i rentach z FUS, to przy ustalaniu podstawy wymiaru tej "nowej" emerytury oraz jej wysokości należało stosować określoną wyraźnie w tym przepisie zasadę usprawiedliwionego pomniejszenia podstawy wymiaru ustalanej emerytury o sumy wcześniej pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne. W konsekwencji należy uznać, że skorzystanie z przywileju nabycia i pobrania wcześniejszych emerytur na podstawie przepisów szczególnych dotyczących emerytur dla niektórych ubezpieczonych urodzonych po 31 grudnia 1948 roku a przed 1 stycznia 1969 roku, o których mowa w rozdziale 3 Działu I ustawy emerytalnej, albo na podstawie art. 88 Karty Nauczyciela, prowadzi do usprawiedliwionego pomniejszenia podstawy wymiaru "nowej" emerytury przysługującej z art. 24 ust. 1 w związku z art. 26 ustawy emerytalnej o sumy kwot pobranych wcześniejszych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne (art. 25 ust. 1b tej ustawy). Taki pogląd wyraził również Sąd Najwyższy w wyroku z 6 kwietnia 2016 roku, sygn. akt II UK 78/15 (LEX nr 2041117).

Mając na uwadze powyższe Sąd Apelacyjny, uznając apelację za zasadną, działając na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., zmienił zaskarżony wyrok i orzekł co do istoty sprawy, oddalając odwołanie H. K. (1).