Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 marca 2018 r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSO Anna Romańska

Protokolant: sekr. sądowy Joanna Kuś

przy udziale B. P.upoważnionego przez Naczelnika Podkarpackiego Urzędu Celno-Skarbowego w P.

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 marca 2018 r.

sprawy T. B.

oskarżonego o czyn z art. 62 § 2 kks w zw. z art. 6 § 2 kks

na skutek apelacji wniesionej przez Naczelnika Podkarpackiego Urzędu Celno-Skarbowego w P.

od wyroku Sądu Rejonowego w Rzeszowie

z dnia 19 czerwca 2017 r., sygnatura akt II K 897/15

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu
w Rzeszowie do ponownego rozpoznania.

Sygn. akt II Ka 591/17

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 19 czerwca 2017 r. Sygn. akt II K 897/15 Sąd Rejonowy w Rzeszowie na podstawie art. 17 § 1 pkt 9 kpk w zw. z art. 414 § 1 kpk w zw. z art. 113 § 1 kks umorzył postępowanie karne wobec T. B. oskarżonego o to, że:

prowadząc działalność gospodarczą i będąc podatnikiem podatku od towarów i usług, działając czynem ciągłym w okresie od 1 sierpnia do 31 grudnia 2010 r., posługiwał się nierzetelnymi fakturami zakupu VAT, gdzie jako wystawca figuruje firma (...), M., ul. (...); nr (...) z dnia 10.09.2010 r., (...) z dnia 14.09.2010 r., nr (...) z dnia 20.09.2010 r., (...) z 27.09.2010 r., nr (...) z dnia 04.10.2010 r. (...) z dnia 11.10.2010 r., nr (...) z dnia 26.10.2010 r., (...) z dnia 03.11.2010 r., nr (...) z dnia 16.11.2010 r., (...) z dnia 23.11.2010 r., nr (...) z dnia 26.11.2010 r., (...) z dnia 03.12.2010 r., nr (...) z dnia 15.12.2010 r., (...) z dnia 22.12.2010 r., łącznie na kwotę netto 1.144.873,65 zł, i podatku VAT 251.872,20 zł, oraz wystawił nierzetelne faktury sprzedaży, wystawione jako B. T. B. dla firmy (...), K., ul. (...), nr (...) r., z dnia 03.08.2010 r., nr (...)z dnia 12.08.2010 r., nr (...)z dnia 17.08.2010 r., nr (...)z dnia 19.08.2010 r., nr (...)z dnia 27.08.2010 r., nr (...)z dnia 11.09.2010 r., nr(...) z dnia 14.09.2010 r., z dnia 14.09.2010 r., nr (...)z dnia 21.09.2010 r., nr (...)z dnia 27.09.2010 r., nr(...)z dnia 05.10.2010 r., nr (...)z dnia 12.10.2010 r., nr (...)z dnia 27.10.2010 r., nr (...)z dnia 04.11.2010 r., (...)z dnia 16.11.2010 r., nr (...)z dnia 24.11.2010 r., nr (...)z dnia 29.11.2010 r., nr (...)z 04.12.2010 r., nr (...)z dnia 16.12.2010 r., nr (...)z dnia 23.12.2010 r., łącznie na kwotę netto 1.484.244,36 zł i podatku VAT 326.533,76 zł,

tj. o przestępstwo skarbowe z art. 62 § 2 kks w zw. z art. 6 § 2 kks

Sąd Rejonowy ponadto na podstawie art. 618 § 1 pkt 11 kpk w zw. z art. 113 § 1 kks zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. R. Kancelaria Adwokacka w R. kwotę 1018,44 zł tytułem pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu oraz na podstawie art. 632 pkt 2 kpk w zw. z art. 113 § 1 kks kosztami postępowania obciążył Skarb Państwa.

Apelację od tego wyroku wniósł przez osobę upoważnioną Naczelnik Podkarpackiego Urzędu Celno-Skarbowego w P. i zarzucił obrazę przepisów prawa procesowego tj. art. 17 § 1 pkt 9 kpk w zw. z art. 414§1 kpk w zw. z art. 113§1 kks poprzez uznanie, że akt oskarżenia w niniejszej sprawie nie został wniesiony przez uprawniony organ tj. prokuratora, lecz przez inspektora kontroli skarbowej będącego finansowym organem postępowania przygotowawczego ( do dnia 28.02.2017r.), wnosząc o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia Sądowi I instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy uzasadniając umorzenie postępowania wskazał, iż wnoszący akt oskarżenia w niniejszej sprawie w dniu 30 listopada 2015r. organ działający w imieniu Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej nie posiadał samodzielnej legitymacji w tym zakresie, gdyż prokurator zatwierdzając w dniu 14 października 2015r. postanowienie o zastosowaniu w stosunku do podejrzanego T. B. postępowania do nieobecnych, w konsekwencji czego zgodnie z art. 176§1 kks ustanowiono dla wymienionego obrońcę z urzędu, de facto objął nadzorem postępowanie przygotowawcze, a zatem akt oskarżenia wymagał zatwierdzenia i wniesienia przez prokuratora w trybie art. 155§1 i 2 kks. Sąd Rejonowy odwołał się przy tym do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2016r. sygn. akt I KZP 13/15.

Zdaniem Sądu Okręgowego brak jest podstaw do odwoływania się w realiach niniejszej sprawy przez analogię do tezy uchwały Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2016r. sygn. akt I KZP 13/15,

Sąd Okręgowy zgadza się ze stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym w ww uchwale a przyjętym z aprobatą w orzecznictwie sądów powszechnych i doktrynie, iż przesłanki nadzoru prokuratora nad dochodzeniem prowadzonym przez organ finansowy nie są ujęte wyłącznie w przepisie art. 151c § 2 kks. oraz, że za czynność wykonywaną w ramach nadzoru nad postępowaniem, a nie za czynność jedynie techniczną, należy uznawać przedłużenie śledztwa lub dochodzenia na mocy art. 153 § 1 i 3 kks na dalszy czas oznaczony.

Sąd Okręgowy nie przychyla się natomiast do stanowiska Sądu Rejonowego, iż sytuację zatwierdzenia postanowienia o zastosowaniu postępowania w stosunku do nieobecnych należy zrównać z sytuacją przedłużania dochodzenia. Stwierdzić należy, że czynność zatwierdzenia postanowienia o zastosowaniu postępowania w stosunku do nieobecnych, przewidziana ex lege do wyłącznej kompetencji prokuratora, ma znaczenie podobne jak sytuacje określone w art. 122§2 zd.1 kks, co do których Sąd Najwyższy tej samej uchwale wypowiedział się, że „Sam natomiast fakt, że prokurator w związku z dokonywaniem na wniosek finansowego organu postępowania przygotowawczego czynności procesowych wskazanych w art. 122 § 2 zd. 1 k.k.s., ale nieobjętych działaniem zdania drugiego tego przepisu, został powiadomiony o prowadzeniu danego dochodzenia i w związku z tym zapoznał się nawet z jego materiałami, nie powoduje zaistnienia nadzoru tego organu nad owym dochodzeniem, jeżeli prokurator nie zdecydował jednocześnie o przejęciu danej sprawy do własnego prowadzenia, stosownie do art. 122 § 3 i art. 151c § 2 zd. 1 in fine k.k.s. albo nie zarządził w tej sprawie śledztwa (art. 151a § 2 pkt 4 k.k.s.).”

W omawianej sytuacji prokurator, oceniając zasadność postanowienia o zastosowaniu trybu postępowania w stosunku do nieobecnych, musi stwierdzić, czy spełnione są przesłanki pozytywne (art. 173§1 kks) i nie występują okoliczności wyłączające ten tryb (art. 173 § 2 pkt 1 kks). Ingerencja prokuratora nie sięga tak daleko, jak w sytuacji podejmowania decyzji o przedłużenia dochodzenia. Dlatego też w sprawach, w których prokurator rozpoznał wniosek finansowego organu postępowania przygotowawczego o zatwierdzenie postanowienia o zastosowanie trybu postępowania wobec nieobecnych (art. 175 § 1 kks), nie obliguje go do objęcia nadzorem dochodzenia prowadzonego przez finansowy organ postępowania.

Nie jest przekonujący argument za przyjęciem poglądu o objęciu w tej sytuacji procesowej dochodzenia nadzorem prokuratora ten, iż prokurator przed zatwierdzeniem postanowienia wydanego w trybie art. 175 § 1 kks musi zapoznać się z aktami sprawy, gdyż niewątpliwe również każda z decyzji wpadkowych wskazanych w art. 122§2 zd.1 kks takiego zapoznania się wymaga.

Niewątpliwie najważniejszym argumentem wyrażonym przez Sąd Rejonowy w Rzeszowie jest ten, że zdaniem tego Sądu zatwierdzenie przez prokuratora postanowienia wydanego na podstawie art. 175§1 kks przesądza o jego dalszym toku, stosowaniu szczególnego trybu, który prowadzi do obligatoryjnej obrony zgodnie z art. 176 § 1 kks.

Zdaniem Sądu Okręgowego w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę, okoliczność tego, iż zatwierdzenie postanowienia prowadzi do obligatoryjnej obrony, co w domyśle wg Sądu I instancji powinno zrównywać tę sytuację z sytuacją określoną w art. 151c§2 kks, nie przekonuje do przyjęcia poglądu wyrażonego przez Sąd Rejonowy. Ustawodawca wyraźnie wskazał, że nadzór prokuratora nad postępowaniem karnoskarbowym jest obowiązkowy w przypadku stwierdzenia okoliczności wymagających obrony obligatoryjnej z art. 79 § 1 kpk (art. 151c§2 kks), zaś art. 79§1 kpk nie obejmuje sytuacji określonej w art. 176§1kks.

Natomiast odnośnie znaczenia decyzji o zatwierdzeniu albo braku zatwierdzenia postanowienia o zastosowaniu trybu postępowania w stosunku do nieobecnych, to wskazać należy, że dotyczy ona zasadności określonego trybu postępowania, ale nie warunkuje jego dalszego bytu w tym znaczeniu, jakie niesie za sobą decyzja o przedłużeniu bądź nieprzedłużeniu dochodzenia. Jeśli bowiem prokurator zatwierdzi postanowienie wydane w trybie art. 175 § 1 kks, to konsekwencje są takie, że zgodnie z art. 174 kks w dalszym postępowaniu w stosunku do nieobecnych nie stosuje się przepisów, których stosowanie wymaga obecności oskarżonego lub podmiotu pociągniętego do odpowiedzialności posiłkowej, natomiast jeśli prokurator nie zatwierdzi postanowienia, to w dalszym toku postępowania w pełni należy stosować ogólne jego normy bez odstępstw przewidzianych w art. 174 kks, decyzja prokuratora nie oznacza zaś konieczności zakończenia postępowania.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy na podstawie art. 437§2 kpk uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, który przeprowadzi postępowanie z uwzględnieniem tego, iż w sprawie akt oskarżenia został wniesiony przez uprawnionego oskarżyciela.