Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 grudnia 2013 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie – Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:SSO Natalia Lipińska

Protokolant: stażysta Sylwia Dymańska

po rozpoznaniu w dniu 13 grudnia 2013 roku w Tarnowie na rozprawie

sprawy z odwołania P. M.

od decyzji Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Placówka Terenowa w T.

z dnia 29 lipca 2013 roku nr(...)

w sprawie P. M.

przeciwko Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Placówka Terenowa w T.

o prawo do renty rodzinnej z ubezpieczenia społecznego rolników

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującemu się P. M. prawo do przedłużenia renty rodzinnej od dnia 1 września 2013 roku do zakończenia trzeciego roku studiów.

Sygn. akt IV U 1577/13

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie

z dnia 13 grudnia 2013 r.

Decyzją z dnia 29 lipca 2013 r., nr (...), Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, na podstawie 52 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2008 r. Nr 50, poz. 291 ze zm.) w związku
z art. 68 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.), odmówił P. M. przedłużenia prawa do renty rodzinnej po zmarłym ojcu, ponieważ
25 rok życia ubezpieczony uzyskał będąc na przedostatnim roku studiów.

Odwołanie od tej decyzji wniósł P. M., domagając się jej zmiany
i przyznania mu prawa do renty rodzinnej po zmarłym ojcu. W uzasadnieniu, powołując się na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 sierpnia 2007 r., II UK 15/2007 (OSNP 2008/19-20/295), odwołujący podniósł, że spełnia przesłankę z art. 68 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS warunkującą prawo do renty rodzinnej, ponieważ uzyskał wpis na trzeci ostatni rok studiów przed ukończeniem 25 roku życia.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Bezsporne w niniejszej sprawie było, że odwołujący P. M., urodzony
w dniu (...) r., jest synem zmarłego w dniu 28 marca 2004 r. R. M..

Odwołujący pobierał rentę rodzinną po zmarłym ojcu od 28 marca 2004 r. do
31 sierpnia 2013 r.

Od 1 października 2011 r. odwołujący P. M. jest studentem trzyletnich (sześć semestrów) studiów niestacjonarnych I stopnia Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w T.: kierunek Zarządzanie, specjalność Gospodarka nieruchomościami.

(okoliczności bezsporne)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Odwołujący P. M. uzyskał zaliczenia z wszystkich przedmiotów przewidzianych w planie i programie IV semestru studiów w roku szkolnym 2012/2013 do dnia 4 lipca 2013 r., za wyjątkiem zaliczenia seminarium dyplomowego, które otrzymał dopiero w dniu 13 października 2013 r. Było to spowodowane zmianą prowadzącego seminarium z uwagi na urlop macierzyński pierwszego promotora. Grupie seminaryjnej odwołującego nowego promotora przydzielono dopiero pod koniec września 2013 r. Promotor ten sukcesywnie zaliczał studentom seminarium dyplomowe. W związku z tym, wpis na
III rok studiów odwołujący uzyskał w dniu 15 października 2013 r. Z tym dniem Dziekan Wydziału zatwierdził ubezpieczonemu IV semestr studiów, po czym w/w został wpisany na V, ostatni, semestr studiów. Zgodnie z uchwałą Senatu dotyczącą organizacji roku akademickiego 2012/2013, pozostającą w zgodzie z § 20 ust. 1 i § 17 ust. 8 regulaminu studiów Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w T., ostatecznym terminem zaliczenia semestru letniego 2012/2013 bez przedłużenia sesji egzaminacyjnej był dzień
15 października 2013 r. Odwołujący zaliczył IV semestr studiów w regulaminowym terminie. P. M. 25 rok życia ukończył, będąc na trzecim roku studiów. Planowany termin zakończenia studiów to 30 września 2014 r.

dowód:

-

pismo Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w T. z dnia 22.11.2013 r.- k. 16,

-

zaświadczenie nr (...) z dnia 15.11.2013 r.- k. 12,

Stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów.

Pod względem treściowym dokumenty te nie budziły zastrzeżeń Sądu. Sporządzone bowiem zostały przez osoby do tego uprawnione, z zachowaniem wymogów formalnych, wymaganych dla tego typu dowodów. Nie były też kwestionowane przez żadną ze stron postępowania. Nie ujawniły się również żadne okoliczności branego pod uwagę z urzędu, które podważałyby wiarygodność tej kategorii dowodów i godziły w ich moc dowodową od strony merytorycznej czy formalnej.

Sąd rozważył, co następuje:

Odwołanie podlegało oddaleniu.

Przedmiotem postępowania było ustalenie, czy zaskarżoną decyzją organ rentowy słusznie odmówił odwołującemu P. M. przedłużenia prawa do renty rodzinnej z ubezpieczenia społecznego rolników po zmarłym ojcu z powołaniem się na przepisy art. 52 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników
(Dz. U. z 2008 r. Nr 50, poz. 291 ze zm.) w związku z art. 68 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 ustawy
z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.),

Zgodnie z art. 52 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2008 r. Nr 50, poz. 291 ze zm.), w sprawach nieuregulowanych w ustawie do przyznawania świadczeń z ubezpieczenia i do ich wypłaty stosuje się odpowiednio przepisy regulujące przyznawanie i wypłatę odpowiednich świadczeń przysługujących pracownikom i członkom ich rodzin.

Stosownie do treści art. 65 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.), renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń.

Do renty rodzinnej uprawnieni są członkowie rodziny, do których zalicza się m.in. dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione (art. 67 ust. 1 pkt 1 powołanej ustawy).

W myśl art. 68 ust. 1 tej ustawy dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione mają prawo do renty rodzinnej:

1)  do ukończenia 16 lat;

2)  do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia, albo

3)  bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie, o którym mowa w pkt 1 lub 2.

Zgodnie z art. 68 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, renta rodzinna przysługuje zatem dzieciom własnym do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 rok życia, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia. Ustawodawca przyjmuje, że z zakończeniem tej granicy wiekowej prawo do renty rodzinnej ustaje bez względu na okres, jaki pozostał do zakończenia nauki w szkole, jeżeli jest ona odbywana w szkole nie będącej szkołą wyższą.

Jedyny wyjątek- w odniesieniu do odbywania studiów w szkole wyższej- ustanowiony został w art. 68 ust. 2 ustawy, dopuszczając dalsze, maksymalne przedłużenie okresu pobierania renty rodzinnej przez dziecko, które osiągnęło 25 lat życia, będąc na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, do zakończenia tego ostatniego roku studiów. Stosownie bowiem do treści art. 68 ust. 2, jeżeli dziecko osiągnęło 25 lat życia, będąc na ostatnim roku studiów
w szkole wyższej, prawo do renty rodzinnej przedłuża się do zakończenia tego roku studiów.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 marca 2011 r., II UK 303/10 (LEX
nr 842908), wykładnia celowościowa i funkcjonalna art. 68 ust. 2 ustawy z 1998 r.
o emeryturach i rentach z FUS przemawia za możliwością wyjątkowego przedłużenia prawa do renty rodzinnej tylko tym studentom, którym brakuje już niewiele miesięcy do zdobycia dyplomu wyższych studiów, a pozbawienie ich w tym krótkim okresie prawa do renty rodzinnej mogłoby doprowadzić do zaniechania dalszej nauki i zaprzepaszczenia kilkuletnich starań, zmierzających do uzyskania wyższych kwalifikacji zawodowych i możliwości zatrudnienia zgodnej z ich poziomem.

Powołany art. 68 ust. 2 ustawy używa sformułowania „będąc na ostatnim roku studiów”, zatem ocena uprawnień wnioskodawcy uzależniona jest od ustalenia, czy w dniu osiągnięcia wieku 25 lat był on studentem ostatniego roku studiów na uczelni wyższej.

O tym, na którym roku studiów studiuje dany student, w każdym wypadku decyduje regulamin uczelni (por. wyroki SN: z dnia 8 sierpnia 2007 r., II UK 15/07, OSNP 2008/19-20/295; z dnia 20 kwietnia 2006 r., I UK 265/05, Pr. Pracy 2006/7-8/53 i z dnia
28 października 2003 r., II UK 138/03, OSNP 2004/15/271).

Jak wynika z orzecznictwa Sądu Najwyższego, ustalenie daty, w której dziecko pobierające rentę rodzinną było na ostatnim roku studiów w rozumieniu art. 68 ust. 2 ustawy
z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS następuje na podstawie wpisu na ostatni rok studiów dokonanego w oparciu o regulamin obowiązujący uczelnię. Osoba ubiegająca się o rentę rodzinną, która ukończyła 25 lat w okresie wakacji studenckich po ukończeniu nauki na przedostatnim roku studiów a przed rozpoczęciem zajęć na ostatnim roku studiów, na który uzyskała wpis, nie traci uprawnienia do świadczenia w oparciu
o art. 68 ust. 2 ustawy (por. wyroki SN: z dnia 8 sierpnia 2007 r., II UK 15/2007, OSNP 2008/19-20/295 i z dnia 20 kwietnia 2006 r., I UK 265/05, P. Pr. 2006/7-8/53).

W identycznym tonie wypowiedział się Sąd Apelacyjny w Krakowie, który w wyroku z dnia 27 listopada 2012 r., III AUa 815/12 ( Legalis nr 733248) stwierdził, że student, który na przedostatnim roku studiów zdał wszystkie wymagane egzaminy i który ukończył 25 lat życia przed rozpoczęciem zajęć w nowym roku akademickim, zachowuje prawo do renty rodzinnej do zakończenia ostatniego roku studiów. Ustalenie daty, w której dziecko pobierające rentę rodzinną było na ostatnim roku studiów w rozumieniu art. 68 ust. 2 ustawy
z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS następuje na podstawie wpisu na ostatni rok studiów dokonanego na podstawie regulaminu obowiązującego daną uczelnię. Rozpoczęcie i ukończenie poszczególnych semestrów i lat studiów konkretnych studentów, chociażby w przypadku indywidualnego toku studiów, nie musi się bowiem zbiegać się
z okresem nauki obowiązującym ogół studentów. Regulamin uczelni decyduje o tym, na którym roku studiów studiuje dany student.

W niniejszej sprawie bezsporne było, że odwołujący jest studentem trwających sześć miesięcy (trzy lata) studiów niestacjonarnych I stopnia Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w T.: kierunek Zarządzanie, specjalność Gospodarka nieruchomościami.

Jednocześnie, Sąd ustalił, że ubezpieczony uzyskał zaliczenia z wszystkich przedmiotów przewidzianych w planie i programie IV semestru studiów do dnia 4 lipca
2013 r., za wyjątkiem zaliczenia seminarium dyplomowego. Przyczyny takiego stanu rzeczy leżały jednak nie po stronie odwołującego, a po stronie uczelni. Ubezpieczony nie uzyskał bowiem zaliczenia z seminarium dyplomowego z uwagi na nieobecność swojego promotora, przebywającego na urlopie macierzyńskim. Jak wynika z pisma Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej wT.z dnia 22 listopada 2013 r., do której Sąd zwrócił się w toku postępowania o wskazanie istotnych dla sprawy okoliczności, odwołujący zaliczenie
z seminarium dyplomowego (podobnie jak reszta grupy) uzyskał dopiero w dniu
13 października 2013 r. po przydzieleniu grupie seminaryjnej nowego promotora, co miało miejsce pod koniec września 2013 r. W związku z tym, wpis na III rok studiów został dokonany w przypadku odwołującego dopiero w dniu 15 października 2013 r. W piśmie
z dnia 22 listopada 2013 r. zaznaczono ponadto, że zgodnie z uchwałą Senatu dotyczącą organizacji roku akademickiego 2012/2013, pozostającą w zgodzie z § 20 ust. 1 i § 17 ust. 8 regulaminu studiów Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w T., ostatecznym terminem zaliczenia semestru letniego 2012/2013 bez przedłużenia sesji egzaminacyjnej był dzień 15 października 2013 r.

Odwołujący zaliczył więc IV semestr studiów w regulaminowym terminie, tj. do dnia 15 października 2013 r. i w żadnym razie nie może ponosić negatywnych konsekwencji otrzymania wpisu dopiero z tym dniem. Wszak była to okoliczność od niego niezależna, leżąca po stronie szkoły, która promotora dla grupy seminaryjnej ubezpieczonego wyznaczyła dopiero pod koniec września 2013 r.

Jednocześnie, trzeba mieć na uwadze, że odwołujący uzyskał zaliczenia z wszystkich przedmiotów przewidzianych w planie i programie IV semestru studiów w roku szkolnym 2012/2013 do dnia 4 lipca 2013 r.

Skoro zaś tak, P. M. 25 rok życia ukończył będąc na trzecim roku studiów.

Wbrew twierdzeniom organu rentowego, odwołujący spełnia więc przesłankę wynikającą z art. 68 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, warunkującą przedłużenie prawa do renty rodzinnej.

Mając to na uwadze, Sąd zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał odwołującemu prawo do przedłużenia renty rodzinnej od dnia 1 września 2013 r. do zakończenia trzeciego roku studiów.

Uwzględniając powyższe, na podstawie powołanych przepisów prawa materialnego oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.