Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 maja 2018 r.

Sąd Rejonowy w Giżycku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 11 maja 2018 r. w Giżycku na rozprawie

sprawy z powództwa Z. W.

przeciwko A. P.

o zapłatę

1.  Zasądza od pozwanego A. P. na rzecz powoda Z. W. kwotę 7.438,75zł (siedem tysięcy czterysta trzydzieści osiem złotych 75/100) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 17.09.2016r. do dnia zapłaty.

2.  Oddala powództwo w pozostałym zakresie.

3.  Zasądza od pozwanego A. P. na rzecz powoda Z. W. kwotę 907,58zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSR Alina Kowalewska

Sygn. akt I C 1299/17

UZASADNIENIE

Powód Z. W. domagał się zasądzenia od A. P. kwoty 10.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 17.09.2016 r. do dnia zapłaty. Wniósł także o zwrot kosztów procesu. W uzasadnieniu podał, iż żądana kwota stanowi zachowek po J. P.. Twierdził, iż spadek nie obejmował żadnych wartościowych aktywów, jednak przed śmiercią spadkodawczyni dokonała na rzecz pozwanego darowizny nieruchomości o łącznej wartości 80.000 zł.

(pozew – k. 3-6)

Pozwany A. P. uznał powództwo do kwoty 7.438,75 zł twierdząc, iż jest to 1/8 wartości nieruchomości będących przedmiotem darowizny.

(protokół z rozprawy z dnia 11.05.2018 r. – k. 125)

Sąd ustalił, co następuje:

J. P. zmarła dnia 15 sierpnia 2015 r. w W.. Prawomocnym postanowieniem z dnia 29 lutego 2016 r. wydanym w sprawie I Ns 697/15 tut. Sąd stwierdził, iż spadek po J. P. na podstawie ustawy nabyli córka K. K., syn Z. W., syn B. P. oraz wnuk A. P., każdy po ¼ części.

( dowód : z akt sprawy I C 1142/16: postanowienie z dnia 29.02.2016 r. – k. 25)

W skład masy spadkowej nie wchodziły jakiekolwiek aktywa.

( okoliczność bezsporna )

Przed śmiercią, w dniu 12.04.2012 r., na mocy umowy darowizny zawartej w formie aktu notarialnego sporządzonego przed notariuszem J. A. prowadzącym Kancelarię Notarialną w G., Rep. A Nr 1254/2012, J. P. darowała pozwanemu A. P.:

- lokal mieszkalny nr (...) o pow. użytkowej 48 m ², składający się z 2 pokoi, kuchni, łazienki, przedpokoju, wraz z przynależną piwnicą, usytuowany w budynku nr (...) we wsi D. M., gm. W., dla którego Sąd Rejonowy w Giżycku prowadzi księgę wieczystą nr (...), wraz z przynależnym udziałem w 1/8 części w elementach wspólnych budynku i takim samym udziałem we współwłasności działki gruntu, na której znajduje się budynek,

- udział 2/128 części w nieruchomości oznaczonej (...) o pow. 2944 m ², położonej w gm. W., dla której Sąd Rejonowy w Giżycku prowadzi księgę wieczystą nr (...),

- udział 1/8 części w zabudowanej nieruchomości oznaczonej nr geod. (...) o pow. 137 m ², położonej w gm. W., dla której Sąd Rejonowy w Giżycku prowadzi księgę wieczystą nr (...).

( dowód : z akt sprawy I C 1142/16: umowa z 12.04.2012 r. – k. 15-20, wydruk z kw (...) – k. 4-6, wydruk z kw (...) – k. 7-9, wydruk z kw OL (...)- k. 10-12)

Łączna wartość darowanych pozwanemu nieruchomości na dzień 21 września 2016 r. wynosiła 59.510,00 zł.

( dowód : opinia biegłego sądowego M. D. – k. 49-82)

W piśmie z dnia 05 września 2016 r. powód wezwał pozwanego do uiszczenia kwoty 20.000 zł tytułem zachowku w terminie 7 dni od otrzymania pisma. Wezwanie zastało nadane na aktualny adres pozwanego.

( dowód : z akt sprawy I C 1142/16:pismo z 05.09.2016 r. – k. 21-23)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podlegało uwzględnieniu w części uznanej przez pozwanego.

Instytucję zachowku statuuje art. 991 § 1 i 2 k.c. Zgodnie z jego dyspozycją zstępnym, małżonkom oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału. Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia.

W niniejszej sprawie poza sporem pozostawało, iż powód - jako zstępny spadkodawczyni - należy do kręgu osób uprawnionych do zachowku zgodnie z treścią art. 991 § 1 i 2 k.c., art. 931 § 1 i 2 k.c. Z art. 1000 § 1 k.c. wynika natomiast, że roszczenie o zachowek można kierować do osoby, która otrzymała darowiznę bezpośrednio od spadkodawcy.

Poza sporem pozostawało, iż przed śmiercią, w dniu 12.04.2012 r. spadkodawczyni darowała przysługujące jej prawa własności nieruchomości pozwanemu, co wynika z załączonej do akt sprawy I C 1142/16 umowy zawartej w formie aktu notarialnego (k. 15-20). Darowizny te wyczerpały w całości majątek spadkowy. Na mocy jednak art. 994 § 1 k.c. przy obliczaniu zachowku należało doliczyć darowizny dokonane przez spadkodawczynię na rzecz pozwanego będącego spadkobiercą.

W ocenie Sądu zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwala na stwierdzenie, iż roszczenie powoda o zachowek nie zostało zaspokojone w jakiejkolwiek części. Mając na uwadze, iż wysokość należnego zachowku uzależniona jest od wartości stanu czynnego spadku zasadniczą kwestią pozostawało ustalenie wartości rynkowej nieruchomości, darowanych przez J. P. pozwanemu, które na mocy art. 994 § 1 k.c. należało doliczyć do spadku. Powołany w sprawie biegły z zakresu szacowania (...) określił łączną wartość nieruchomości na kwotę 59.510,00 zł. Wskazana opinia zasługiwała na uwzględnienie w całości, gdyż została sporządzona rzetelnie, zaś strony nie wnosiły do niej zastrzeżeń. Wartość rynkową nieruchomości ustaloną przez biegłego według stanu na dzień darowizny, zaś według cen z chwili ustalania zachowku, Sąd przyjął do obliczenia wysokości należnego powodowi zachowku (art. 995 § 1 k.c.).

Sąd ustalił, iż wartość udziału spadkowego powoda, która stanowi podstawę obliczenia należnego po J. P. zachowku, wynosi 1/4 części masy spadkowej (postanowienie tut. Sądu z dnia 29 lutego 2016 r., I Ns 697/15).

Mając na uwadze, iż wartość czynna spadku po zaliczeniu dokonanej darowizny wynosi 59.510,00 zł, natomiast powodowi przysługuje prawo żądania połowy wartości przypadającego mu udziału spadkowego po J. P., który wynosi ¼ części masy spadkowej, żądanie powoda uzasadnione jest do kwoty 7.438,75 zł (59.510,00 zł x 1/4 x ½). W pozostałej części powództwo podlegało oddaleniu jako bezzasadne.

Stosownie do art. 481 § 1 i 2 k.c. od kwoty tej zasądzono odsetki ustawowe za opóźnienie, wyznaczając ich bieg od dnia 17.09.2016 r. Sąd w niniejszym postępowaniu podziela bowiem pogląd prawny wyrażony przez Sąd Najwyższy m.in. w wyroku z dnia 17 września 2010 roku, II CSK 178/10 (L. (...)nr 942800), iż w sprawie o zachowek zastosowanie znajduje ogólna reguła z art. 455 k.c. i dlatego odsetki za opóźnienie należą się od daty wezwania zobowiązanego do zapłaty. W niniejszej sprawie powód wezwał pozwanego do zapłaty zachowku w piśmie z dnia 5 września 2016 r. (nadanym dnia 08.09.2016 r.) wyznaczając 7-dniowy termin zapłaty.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów. Sąd miał na uwadze, iż powód wygrał sprawę w 74%. Na koszty procesu poniesione przez powoda składała się zaś opłata sądowa od pozwu (500 zł) oraz koszty przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego (1.400 zł). Pozwany poniósł natomiast koszty zastępstwa procesowego (1.800 zł), opłaty sądowej od zażalenia (100 zł) oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa (17 zł). Z uwagi na powyższe zasądzono od pozwanego na rzecz powoda kwotę 907,58 zł (1.900 zł x 74% - 1.917 zł x 26%).