Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 kwietnia 2018 roku

Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie V Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący – SSR Anna Ziembinska

Protokolant – Paulina Kowalczyk

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 kwietnia 2018 roku sprawy

K. S. s. J. i E. ur. (...) w W.

oskarżonego o to, że jako osoba fizyczna prowadząca jednoosobowo działalność gospodarczą , działając w okresie od 28.05.2013r. do 28.12.2016r. uporczywie nie wpłacał podatku od towarów i usług w terminie ustawowym tj. do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu w którym powstał obowiązek podatkowy na rachunek Trzeciego Urzędu Skarbowego (...) za miesiące: 04-12/2013, 01-12/2014, 01-12/2015, 03-11/2016 w łącznej kwocie 48.032,00 zł. tj. o wykroczenie skarbowe z art. 57 § 1 kks

1.  oskarżonego K. S. uznaje za winnego popełnienia zarzucanego czynu i za to na podstawie art. 57 § 1 kks wymierza mu karę 6.000 (sześciu tysięcy) złotych grzywny,

2.  zwalnia oskarżonego od kosztów sądowych, którymi obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt V W 352/17

UZASADNIENIE

Na podstawie całokształtu zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

K. S. prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą. W związku z prowadzoną działalnością oraz z uwagi na wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlega on obowiązkowi podatkowemu wynikającemu z ustawy o podatku od towarów i usług. Mimo to, w okresie od dnia 28 maja 2013 r. roku do dnia 28 grudnia 2016 roku uporczywie nie wpłacał w terminach ustawowych, tj. do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy na rachunek Trzeciego Urzędu Skarbowego (...) przy ul. (...) w W. podatku od towarów i usług za okres od kwietnia 2013 roku do grudnia 2015 roku oraz od marca do listopada 2016 roku w łącznej kwocie 48.032 złotych.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie następujących dowodów:

1)  dokumentacji podatkowej – k. 1-36

2)  wyjaśnień K. S. – k. 42-43, 121-122

3)  listy zaległości – k. 87

K. S. ma 38 lat. Z zawodu jest inżynierem budownictwa, pracuje jako doradca techniczno – budowlany, prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą. Osiąga zróżnicowane dochody oscylujące w granicach 3-10 tys. złotych, nie posiada majątku. Ma na utrzymaniu 7 osób – żonę i sześcioro dzieci. W 2009 roku był leczony psychiatrycznie. Nie był dotychczas karany. (dokumentacja medyczna – k. 94, karta karna - k. 34, 59, 116)

Oskarżony K. S. w toku postępowania przygotowawczego przyznał się do popełnienia zarzucanego mu wykroczenia skarbowego i wyjaśnił, że powodem niepłacenia przez niego podatku VAT jest brak płynności finansowej oraz wysokie koszty utrzymania rodziny. Oskarżony wyraził chęć spłaty zaległości podatkowych. (k. 42-43)

Przed Sądem oskarżony podtrzymał swoje stanowisko z postępowania przygotowawczego, a nadto wyjaśnił, iż ma wiele zobowiązań finansowych, w tym zaległości w czynszu, Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych i Urzędzie Skarbowym oraz kredyt. Podkreślił, że z uwagi na ciężką sytuację materialną chciałby orzeczoną wobec niego karę odpracować. (k. 121-122)

Sąd zważył, co następuje:

Biorąc pod uwagę całokształt okoliczności ujawnionych w toku postępowania dowodowego, wina i sprawstwo oskarżonego K. S. w zakresie zarzucanego mu aktem oskarżenia czynu nie budzi wątpliwości.

Sąd dał wiarę wyjaśnieniom oskarżonego, albowiem są one spójne
i logiczne. Wskazać należy, że w niniejszej sprawie jest oczywistym, iż to K. S., jako prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą, w okresach wskazanych w akcie oskarżenia był odpowiedzialny za rozliczanie się z zobowiązań podatkowych. Miał on również możliwość podejmowania samodzielnych decyzji gospodarczych, w tym decyzji finansowych i był odpowiedzialny za prawidłowe i terminowe wpłacanie na rachunek Trzeciego Urzędu Skarbowego (...) przy ul. (...) w W. podatku od towarów i usług.

Wiarygodny dowód w sprawie stanowiły także ujawnione na rozprawie dokumenty, bowiem ich treść nie budziła wątpliwości Sądu co do zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, nie były one też kwestionowane przez strony. Nie ma również wątpliwości co do wysokości zaległości podatkowych, gdyż wynikają one wprost z kserokopii dokumentacji podatkowej, znajdującej się w aktach sprawy.

W niniejszym postępowaniu oskarżonemu zarzucono popełnienie wykroczenia skarbowego z art. 57 § 1 kks. Wykroczenie stypizowane w art. 57 § 1 kks, polega na uporczywym niewpłacaniu w terminie dowolnego podatku. Uporczywość natomiast przejawia się w wielokrotnym naruszaniu obowiązku terminowej wpłaty podatku, pomimo możliwości dokonania wpłaty. W myśl art. 103 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, podatnicy oraz podmioty wymienione w art. 108 ustawy są obowiązani, bez wezwania naczelnika urzędu skarbowego, do obliczania i wpłacania podatku za okresy miesięczne w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy, na rachunek urzędu skarbowego. Zgodnie zaś z art. 21 § 2 ustawy z dnia 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa, w przypadku, gdy przepisy prawa podatkowego nakładają na podatnika obowiązek złożenia deklaracji, a zobowiązanie podatkowe powstaje przez zaistnienie zdarzenia, z którym ustawa wiąże powstanie zobowiązania podatkowego, podatek wykazany w deklaracji jest podatkiem do zapłaty.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, iż oskarżony swoim zachowaniem niewątpliwie wypełnił znamiona wskazane w art. 57 § 1 kks i dopuścił się tym samym popełnienia zarzuconego mu wykroczenia skarbowego. Bezspornym pozostaje bowiem fakt, iż K. S. we wskazanych w akcie oskarżenia okresach nie wpłacał terminowo na rachunek Trzeciego Urzędu Skarbowego (...) przy ul. (...) w W. należnego podatku od towarów i usług, pomimo obowiązku wynikającego z powołanych wyżej artykułów. Jednocześnie biorąc pod uwagę ponad trzyletni okres, w którym to oskarżony nie dopełnił wymaganego obowiązku, bez wątpienia stwierdzić należy, iż jego zachowanie cechowała uporczywość - przemawia za tym przede wszystkim cykliczność zachowań podatnika, co w myśl utrwalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego przemawia za zaistnieniem znamienia uporczywości (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 2013 r., sygn. I KZP 11/13, OSNKW 2014/1//3). Należy w tym miejscu podkreślić, że kondycja finansowa oskarżonego, to czy posiadał środki finansowe na zapłatę podatków oraz powody nieopłacenia należnych podatków w ustawowych terminach nie mają tu decydującego znaczenia. Na potwierdzenie powyższego warto w tym miejscu przywołać uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 27 marca 2003 r., sygn. I KZP 2/03, OSNKW 2003/5-6/57, gdzie trafnie zauważono, że „nie można do rozliczeń podatnika z fiskusem stosować takich samych reguł, jak do rozliczeń cywilnoprawnych, których naruszenie stanowi przestępstwo (np. do uporczywego uchylania się od płacenia alimentów). Podatnik nie może przerzucać na Skarb Państwa i pozostałych, regulujących terminowo podatki podatników, swoich niepowodzeń gospodarczych, i nie płacić w terminie swych zobowiązań podatkowych, tłumacząc się brakiem środków finansowych na wymagane podatki. Uwzględnić też należy, że prawo podatkowe przewiduje, na wniosek zainteresowanego, złożony z odpowiednim wyprzedzeniem, odraczanie płatności i rozkładanie na raty należności podatkowych, w tym i zaległości podatkowych, gdy ważny interes podatnika za tym przemawia (art. 48 ustawy - Ordynacja podatkowa z 1997 r.). Tym samym podatnik, nie mogąc uregulować w terminie podatku, ma prawne instrumenty dla zmiany terminu jego płatności. Jeżeli uzyska on odroczenie płatności lub rozłożenie podatku na raty, to reguluje go w nowym, ustalonym przez organ podatkowy, terminie. Nie popełnia zatem wówczas wykroczenia określonego w art. 57 kks”. W niniejszym stanie faktycznym oskarżony nie zareagował w odpowiednim czasie na powstające w jego rozliczeniach i narastające zaległości. Potwierdził to w sprzeciwie od wyroku nakazowego wskazując, iż dopiero zamierza złożyć prośbę o rozłożenie na raty swoich zaległości w Urzędzie Skarbowym. Działania oskarżonego były zatem spóźnione.

Pomimo uznania za w pełni wiarygodne wyjaśnień oskarżonego co do jego trudnej sytuacji finansowej, zaznaczyć w tym miejscu wypada, że to na podmiocie gospodarczym, który zobowiązany jest do płacenia podatków spoczywa obowiązek takiego zorganizowania działalności, aby zabezpieczone zostały środki finansowe przeznaczone na zapłatę wszelkich ciężarów i świadczeń publicznych, a w tym określonych ustawowo podatków. A zatem to na oskarżonym ciążyło ryzyko związane z prowadzeniem działalności gospodarczej i nie miał on prawa przenosić go na państwo i innych obywateli. Co więcej, biorąc pod uwagę specyfikę podatku od towarów i usług, a także podatku dochodowego od osób fizycznych, tłumaczenie się przez K. S. brakiem pieniędzy jest tym bardziej, ze wszech miar nieuzasadnione. Zważyć bowiem wypada, iż podatek od towarów i usług zawarty jest w cenie produktu, czy też usługi i jego ciężar ponosi de facto nabywca. Zatem sprzedający ma jedynie niejako przechować kwotę podatku do czasu wpłacenia jej na konto Urzędu Skarbowego. Wobec tego, biorąc pod uwagę charakter zarzucanych oskarżonemu czynów, niezależnie od składanych przez niego wyjaśnień i uznania jego problemów finansowych za wiarygodne, Sąd stoi na stanowisku, że problemy finansowe w jakie popadł oskarżony nie zwalniają go z obowiązku terminowego płacenia wszelkich danin publicznych, w tym również podatku VAT.

W związku z pojawieniem się w toku postępowania wątpliwości co do stanu psychicznego oskarżonego, koniecznym stało się przeprowadzenie badania w przedmiocie jego poczytalności w chwili czynu, a także możliwości rozpoznania jego znaczenia i pokierowania swoim postępowaniem. Zasadnicze znaczenie miała zatem opinia sądowo – psychiatryczna z dnia 7 lipca 2017 r., która została uznana przez Sąd za pełnowartościowy dowód w sprawie i w której to wskazano, iż nie stwierdzone zostały u oskarżonego ani objawy choroby psychicznej ani też objawy upośledzenia umysłowego. Rozpoznane natomiast zostały przebyte ostre zaburzenia psychotyczne, jednakże według biegłych stan psychiczny oskarżonego w odniesieniu do zarzutów, o które został oskarżony nie znosił ani nie ograniczał jego zdolności do rozpoznania znaczenia czynów ani zdolności pokierowania swoim postępowaniem. Poczytalność oskarżonego zarówno w czasie czynu jak i w toku postępowania biegłe oceniły jako nie budzącą żadnych wątpliwości. Opinia powyższa w ocenie Sądu jest jasna, pełna, nie zawiera żadnych sprzeczności, została sporządzona rzetelnie po przeprowadzeniu badania oskarżonego, a sporządzające ją biegłe mają odpowiednią wiedzę i kwalifikację do jej wydania. (opinie sądowo – psychiatryczne – k. 69-71, 102-103)

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, iż sprawstwo i wina K. S. w zakresie popełnienia zarzucanego mu czynu nie budzą wątpliwości, bowiem wszystkie przytoczone wyżej okoliczności jednoznacznie wynikają zarówno z wiarygodnych wyjaśnień oskarżonego jak i całokształtu materiału dowodowego sprawy w postaci stosownej dokumentacji skarbowej.

Od strony przedmiotowej o przyjętej kwalifikacji zadecydował fakt wielokrotnego i powtarzającego się nie wpłacania w ustawowym terminie podatku od towarów i usług, jakiego na przestrzeni lat 2013-2016, czyli w okresie ponad trzyletnim dopuścił się K. S..

O winie oskarżonego przesądza przede wszystkim wielokrotność naruszeń terminów wpłaty podatku VAT w krótkich odstępach czasu, a niejednokrotnie następujących wręcz bezpośrednio po sobie. Jak wynika z listy zaległości dołączonej do akt sprawy brak wpłat następował w krótkich odstępach czasu w wykonaniu tego samego zamiaru w rozumieniu art. 6 § 2 kks.

Od strony podmiotowej czyn oskarżonego charakteryzuje wina umyślna. Oskarżony będąc osobą dorosłą, sprawną umysłowo, prowadzącą działalność gospodarczą od wielu lat, bez wątpienia zdawał sobie sprawę z ciążących na nim obowiązków podatkowych, jak również rozumiał istotę podatku od towarów i usług, pobieranego na każdym kolejnym etapie obrotu towarami lub usługami, z którym spotkać się musiał każdy przedsiębiorca działający na terenie kraju. Tym samym nie ma wątpliwości, że chciał popełnić czyn zabroniony w rozumieniu art. 4 § 2 kks.

Oceniając stopień społecznej szkodliwości czynu zarzucanego oskarżonemu Sąd uznał, iż jest on duży. Na taką ocenę wpływ miało działanie oskarżonego charakteryzujące się winą umyślną oraz skutkujące narażeniem na uszczuplenie należności publicznoprawnych w postaci podatku od towarów i usług w niebagatelnej wysokości 48.032 złotych. Sąd stoi na stanowisku, że oskarżony z uwagi na to, iż zdecydował się na prowadzenie działalności gospodarczej, winien w sposób rzetelny zajmować się sprawami finansowymi, zdając sobie sprawę z obowiązku płacenia podatków oraz interesować się tym, w jakich wysokościach i w jakich terminach obowiązany jest takie zobowiązania wobec Urzędu Skarbowego regulować.

Jako okoliczności łagodzące Sąd uznał fakt, iż oskarżony wyraża chęć spłaty swoich zaległości wobec Urzędu Skarbowego.

Mając na uwadze stopień zawinienia K. S., społeczną szkodliwość jego czynu oraz powołane okoliczności łagodzące, Sąd uznał, iż sprawiedliwą, wyważoną i uwzględniającą elementy przedmiotowe jak też podmiotowe charakteryzujące czyn oskarżonego, a nadto cele ogólno oraz indywidualno - prewencyjne jest kara 6.000 złotych grzywny za popełnione wykroczenia skarbowe. W sytuacji, gdy maksymalna sankcja za wykroczenie z art. 57 § 1 kks wynosi obecnie ponad 30.000 zł (art. 48 § 1 kks), wymierzoną oskarżonemu karę trudno uznać za zbyt surową. Zaznaczyć również wypada, iż biorąc pod uwagę oprócz górnej granicy zagrożenia karą także łączną kwotę niewpłaconego w terminie przez oskarżonego podatku, kara ta nie jawi się jako bardzo wysoka, a nadto spełni swoje cele w stosunku do K. S.. Jednocześnie kara ta w żadnym wypadku nie mogła być niższa, gdyż kłóciłaby się z wysokością zaległości podatkowej w pokaźniej kwocie ponad 48.000 złotych. Nie przemawia za tym również zachowanie oskarżonego po popełnieniu czynu zabronionego, w szczególności brak starań o zapobieżenie uszczuplenia należności publicznoprawnej lub jej wyrównanie (art. 13 § 1 kks), co doskonale obrazuje lista narastających ciągle zaległości podatkowych.

W ocenie Sądu, przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy, orzeczona wobec oskarżonego kara grzywny spełni cele zapobiegawcze i wychowawcze, jakie ma osiągnąć w stosunku do oskarżonego oraz zaspokoi potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Kara ta jest współmierna do stopnia winy sprawcy oraz do stopnia społecznej szkodliwości jego czynu.

W odniesieniu do prośby oskarżonego o odpracowanie kary koniecznym staje się przytoczenie art. 12 § 2 kks, który stanowi w szczególności o tym, że Sąd wymierza karę, środek karny lub inny środek według swego uznania, związany jest jednakże granicami przewidzianymi przez ustawę. W przedmiotowej sprawie niedopuszczalne było orzeczenie kary ograniczenia wolności w postaci wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne, ponieważ zgodnie art. 57 § 1 kks uporczywe niewpłacanie podatku zagrożone jest wyłącznie karą grzywny i tylko tę karę Sąd mógł orzec wobec oskarżonego. Zamiana orzeczonej kary grzywny na pracę społecznie użyteczną jest możliwa, jednak dopiero na etapie postępowania wykonawczego.

Mając na uwadze art. 624 § 1 kpk w zw. z art. 113 § 1 kks, Sąd zwolnił oskarżonego z obowiązku zapłaty w całości opłaty i kosztów postępowania. Biorąc pod uwagę sytuację majątkową oskarżonego, przy uwzględnieniu konieczności zapłaty orzeczonej w niniejszej sprawie kary grzywny, Sąd doszedł do przekonania, iż obciążanie K. S. kosztami sądowymi byłoby dlań nazbyt uciążliwe.

Mając na względzie powyższe orzeczono jak w sentencji.