Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 marca 2018 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie IV Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSR (del.) Robert Masznicz

Protokolant: sekretarz sądowy Edyta Prządka

po rozpoznaniu w dniu 20 lutego 2018 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa

Z. K.

przeciwko pozwanej

M. S.

o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną

1)  uznaje za bezskuteczną w stosunku do powoda czynność prawną w postaci umowy darowizny udziału w nieruchomości z dnia 17 stycznia 2014 r. sporządzonej przez B. G. – notariusza prowadzącego kancelarię notarialną w P., Rep. (...)nr(...), na podstawie której J. S. darował pozwanej udział (...) we współwłasności nieruchomości stanowiącej działkę o numerze ewidencyjnym (...) położonej w J. w gminie S., dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy w Pruszkowie prowadzi księgę wieczystą o oznaczeniu (...), w celu egzekucji wierzytelności przysługujących powodowie względem J. S. z tytułów:

a)  umowy pożyczki zawartej w dniu 21 kwietnia 2011 r. w wysokości 56.782,30 zł (pięćdziesiąt sześć tysięcy siedemset osiemdziesiąt dwa złote 30/100) wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 1 stycznia 2012 r. (od dnia 1 stycznia 2016 r. są to odsetki ustawowe za opóźnienie) do dnia zapłaty,

b)  umowy pożyczki zawartej w dniu 4 kwietnia 2011 r. w wysokości 150.000,00 zł (sto pięćdziesiąt tysięcy złotych),

c)  umowy pożyczki zawartej w dniu 11 lutego 2011 r. w wysokości 8.192,00 zł (osiem tysięcy sto dziewięćdziesiąt dwa złote);

2)  zasądza od pozwanej na rzecz powoda sumę 41.315,00 zł (czterdzieści jeden tysięcy trzysta piętnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym:

a)  kwotę 10.749,00 zł (dziesięć tysięcy siedemset czterdzieści dziewięć złotych) tytułem zwrotu kosztów uiszczonej opłaty od pozwu,

b)  kwotę 10.749,00 zł (dziesięć tysięcy siedemset czterdzieści dziewięć złotych) tytułem zwrotu kosztów uiszczonej opłaty od apelacji,

c)  kwotę 17,00 zł (siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów opłaty skarbowej od złożonego pełnomocnictwa procesowego,

d)  kwotę 7.200,00 zł (siedem tysięcy dwieście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego przed Sądem Okręgowym w Warszawie, jako sądem pierwszej instancji,

e)  kwotę 5.400,00 zł (pięć tysięcy czterysta złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym przed Sądem Apelacyjnym w Warszawie (sygn. akt VI ACa 1797/15) wskutek apelacji od wydanego w sprawie wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 4 maja 2015 r. (sygn. akt IV C 948/14),

f)  kwotę 3.600,00 zł (trzy tysiące sześćset złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowym przed Sądem Apelacyjnym w Warszawie (sygn. akt VI ACz 1090/15) wskutek zażalenia pozwanej na wydane w sprawie postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 4 grudnia 2014 r. o udzieleniu zabezpieczenia (sygn. akt IV C 948/14);

3)  obciąża pozwaną kosztami sądowymi w kwocie 29,52 zł (dwadzieścia dziewięć złotych 52/100), stanowiące niepokryte zaliczkami wydatki Skarbu Państwa w sprawie i nakazuje pozwanej uiszczenie tej kwoty na rzecz Skarbu Państwa na rachunek Sądu Okręgowego w Warszawie.

Sygn. akt IV C 329/17

UZASADNIENIE WYROKU

Pozwem z dnia 7 października 2014 r. (data pieczęci biura podawczego Sądu Okręgowego w Warszawie – k. 2) Z. K. (powód) wniósł o:

1)  uznanie za bezskuteczną w stosunku do niego czynności prawnej w postaci umowy darowizny z dnia 17 stycznia 2014 r. sporządzonej w formie aktu notarialnego przez B. G. – notariusza prowadzącego kancelarię notarialną w P. za repertorium (...) nr (...) (umowa darowizny), na podstawie której J. S. (dłużnik) darował M. S. (pozwanej) udział (...) we współwłasności nieruchomości stanowiącej działkę o numerze ewidencyjnym (...) położonej w J. (gmina S.), dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy w Pruszkowie prowadzi księgę wieczystą o oznaczeniu nr (...) (nieruchomość);

2)  zasądzenie od pozwanej na swoją rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

(pozew – k. 2 i n.)

W odpowiedzi na pozew z dnia 3 kwietnia 2015 r. (data nadania w urzędzie pocztowym – k.165) pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

(odpowiedź na pozew – k. 162 i n.)

Postanowieniem z dnia 4 grudnia 2014 r. wydanym w sprawie Sąd Okręgowy w Warszawie udzielił powodowi zabezpieczenia w ten sposób, że:

1)  ustanowił na czas toczącego się postępowania zakaz dokonywania czynności rozporządzających lub zobowiązujących do rozporządzania dotyczących nieruchomości;

2)  nakazał dokonania wpisu w księdze wieczystej nieruchomości ostrzeżenia o tym zakazie.

Pozwana wniosła zażalenie na postanowienie

Pełnomocnik powoda wniósł odpowiedź na zażalenie, wnoszą o oddalenie zażalenia w całości i o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Postanowieniem z dnia 27 sierpnia 2015 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie zmienił zaskarżone postanowienie w ten sposób, że oddalił wniosek powoda o udzielenie zabezpieczenia oraz pozostawił Sądowi Okręgowemu w Warszawie rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego.

(postanowienie – k. 111 i n., zażalenie – k. 128 i n., odpowiedź na zażalenie – k. 208 i n., postanowienie – k. 219 i n.)

Wyrokiem z dnia 4 maja 2015 r. wydanym w sprawie Sąd Okręgowy w Warszawie oddalił powództwo oraz zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 7.200,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, stanowiącą zwrot kosztów zastępstwa procesowego.

Powód wniósł apelację od wyroku

Sąd Apelacyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 7 lutego 2017 r. uchylił zaskarżony wyrok i przekazał Sądowi Okręgowemu w Warszawie do ponownego rozpoznania, pozostawiając Sądowi Okręgowemu w Warszawie rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

(wyrok – k. 191, apelacja – k. 213 i n., wyrok – k.256 i n.)

Po uchyleniu wyroku i przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania powód uściślił sprecyzował powództwo w ten sposób, że żądał uznania za bezskuteczną w stosunku do niego umowy darowizny dotyczącej nieruchomości, wnosząc o stwierdzenie bezskuteczności tejże umowy w celu zaspokojenia wierzytelności przysługujących powodowi względem dłużnika z następujących tytułów:

-

umowy pożyczki zawartej w dniu 21 kwietnia 2011 r. w wysokości 56.782,30 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 1 stycznia 2012 r. do dnia zapłaty;

-

umowy pożyczki zawartej w dniu 4 kwietnia 2011 r. w wysokości 150.000,00 zł;

-

umowy pożyczki zawartej w dniu 11 lutego 2011 r. w wysokości 8.192,00 zł.

(pismo procesowe – k. 275 i n.)

Pozwana nadal żądała oddalenia powództwa w całości.

Takie stanowiska strony podtrzymały do zamknięcia rozprawy.

Rozpoznając sprawę wskutek uchylenia wyroku i odpowiednio do wskazań Sądu Apelacyjnego w Warszawie, Sąd Okręgowy w Warszawie ustalił następujący stan faktyczny.

Dnia 20 listopada 2008 r. Sąd Okręgowy w Warszawie w sprawie o sygnaturze akt XVI GNc wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, którym zasądził od dłużnika na rzecz syndyka masy upadłości Przedsiębiorstwa (...) Spółki Akcyjnej w S. kwotę 150.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 17 maja 2008 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 5.492,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Dłużnik wniósł zarzuty od nakazu zapłaty. Wyrokiem z dnia 30 czerwca 2009 r. wydanym w tamtej sprawie pod sygnaturą akt XVI GC 12/09 Sąd Okręgowy w Warszawie utrzymał w mocy nakaz zapłaty. Wniesiona od tamtego wyroku apelacja dłużnika została oddalona wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 18 stycznia 2011 r. pod sygnaturą akt I ACa 1220/00, w którym dodatkowo zasądzono od dłużnika na rzecz syndyka masy upadłości Przedsiębiorstwa (...) spółki akcyjnej w likwidacji w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w S. kwotę 2.7000,00 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

(nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym – k. 32, wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie– k. 33, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie – k. 34).

Dnia 11 lutego 2011 r. powód, jako dający pożyczkę, zawarł z dłużnikiem, jako biorącym pożyczkę, ustnie umowę pożyczki pieniężnej na kwotę 8.192,00 zł. Strony uzgodniły, że cała suma pożyczki zostanie przekazana na rachunek syndyka masy upadłości Przedsiębiorstwa (...) Spółki Akcyjnej w S. w celu zapłaty odpowiedniej sumy obciążającej dłużnika zgodnie z odpowiednim nakazem zapłaty i wyrokiem właściwego sądu odwoławczego w tamtej sprawie. Tego samego dnia powód dokonał na rachunek na rachunek odpowiedniego syndyka masy upadłości przelewu kwoty 5.492,00 zł ze wskazaniem w tytule zapłaty „koszty procesu za J. S.” oraz przelewu kwoty 2.700 zł ze wskazaniem w tytule zapłaty „koszty postępowania apelacyjnego za J. S.”.

(potwierdzenie wykonania przelewu – k. 45 i 46 oraz zeznania powoda – k. 321odwrót i n.).

Dnia 4 kwietnia 2011 r. powód, jako dający pożyczkę, zawarł z dłużnikiem, jako biorącym pożyczkę, w formie pisemnej umowę pożyczki pieniężnej na kwotę 150.000,00 zł z terminem zwrotu do dnia 31 grudnia 2011 r. W umowie uzgodniono również odsetki w wysokości 5% w skali roku, liczone od dnia wpływu pożyczki na konto biorącego pożyczkę do dnia zwrotu pożyczki. Strony uzgodniły, że cała suma pożyczki zostanie przekazana na rachunek syndyka masy upadłości Przedsiębiorstwa (...) Spółki Akcyjnej w S. w celu zapłaty odpowiedniej sumy obciążającej dłużnika zgodnie z odpowiednim nakazem zapłaty i wyrokiem właściwego sądu odwoławczego w tamtej sprawie.

(kopia projektu umowy pożyczki – k. 180, zeznania świadka A. D. – k. 303 i n., zeznania dłużnika w charakterze świadka – k. 316 i n., zeznania pozwanej – k. 322 oraz zeznanie powoda – k. 321odwrót i n.)

Tego samego powód dokonał przelewu kwoty 150.000,00 zł na rachunek odpowiedniego syndyka masy upadłości ze wskazaniem w tytule zapłaty „kwota główna za J. S. sygn. akt XVI GNc 502/08” oraz złożył do Urzędu Skarbowego w P. deklarację (...) w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych ze wskazaniem, że jej przedmiotem jest umowa pożyczki pieniężnej na kwotę 150.000,00 zł.

(potwierdzenie wykonania przelewu – k. 44, deklaracja w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych – k. 50 i n.)

Dnia 21 kwietnia 2011 r. powód, jako dający pożyczkę, zawarł z dłużnikiem, jako biorącym pożyczkę, w formie pisemnej umowę pożyczki pieniężnej na kwotę 56.782,30 zł z terminem zwrotu do dnia 31 grudnia 2011 r. W umowie uzgodniono również odsetki w wysokości 5% w skali roku, liczone od dnia wpływu pożyczki na konto biorącego pożyczkę do dnia zwrotu pożyczki. Strony uzgodniły, że cała suma pożyczki zostanie przekazana na rachunek syndyka masy upadłości Przedsiębiorstwa (...) Spółki Akcyjnej w S. w celu zapłaty odpowiedniej sumy obciążającej dłużnika zgodnie z wezwaniem nadanym przez odpowiedniego syndyka masy upadłości.

(umowa pożyczki – k. 42, zeznania świadka A. D. – k. 403 i n., zeznania powoda – k. 321odwrót i n.)

Tego samego dnia powód dokonał przelewu kwoty 56.782,30 zł na rachunek odpowiedniego syndyka masy upadłości ze wskazaniem w tytule zapłaty „wezwanie do zapłaty za J. S.” oraz złożył do Urzędu Skarbowego w P. deklarację (...) w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych wskazując, że jej przedmiotem jest umowa pożyczki pieniężnej na kwotę 56.782,30 zł, a następnego dnia zlecił wykonanie przelewu na kwotę 4.136,00 zł na konto Urzędu Skarbowego w P..

(potwierdzenia wykonania przelewów – k. 43 i k. 53, deklaracja w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych – k. 47 i n.)

W okresie od dnia 22 grudnia 2013 r. do dnia 16 stycznia 2014 r. dłużnik przebywał w zakładzie psychiatrycznym.

(zeznania pozwanej – k. 322)

Następnego dnia po opuszczeniu szpitala pozwana stawiła się wraz z dłużnikiem przed B. G. – notariuszem prowadzącym kancelarię notarialną w P.. Stawający złożyli w formie aktu notarialnego oświadczenia o treści umowy darowizny, zgodnie z którą dłużnik przeniósł na pozwaną udział wynoszący (...) własności nieruchomości.

(wypis aktu notarialnego – k. 105 i n.)

W tym samym czasie dłużnik podarował córce nieruchomość w miejscowości K., wartą około 330.000,00 zł.

W tamtym czasie dłużnik nie był właścicielem innych nieruchomości i nie miał żadnych innych wartościowych składników majątkowych, poza oszczędności w sumie około 20.000,00 zł, częściowo w gotówce, a częściowo w funduszu emerytalnym.

(zeznania dłużnika w charakterze świadka – k.316 i n. oraz zeznania pozwanej – k. 322)

Sąd Okręgowy ustalił stan faktyczny na podstawie całokształtu przeprowadzonych dowodów, w szczególności na podstawie dokumentów urzędowych i prywatnych, z uwzględnieniem zeznań świadków oraz wyników przesłuchania stron, odpowiednio do art. 244, 245 i 258 oraz 299 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (k.p.c.), jak również z uwzględnieniem okoliczności bezspornych oraz przyznanych między stronami zgodnie z art. 229 oraz 230 k.p.c.

Oceniając zeznania przesłuchanych osób, Sąd Okręgowy uznał za niewiarygodne zeznania I. D. (1) (k. 315 i n.) w tej części, w jakiej twierdziła, że była świadkiem przedstawienia dłużnikowi do podpisu dokumentu umowy na sumę 150.000,00 zł w taki sposób, aby dłużnik podpisał umowę bez czytania dokumentu i bez świadomości tego, co podpisuje (zeznania I. D. – k. 315odwrót). Takiej wersji zaprzeczył sam dłużnik, który stanowczo stwierdził, że świadomie podpisał dokument umowy pożyczki na sumę 150.000,00 zł w tym celu, aby powód zapłacił dług na rzecz odpowiedniego syndyka masy upadłości (zeznania dłużnika – k. 316odwrót). W odpowiedzi na szczegółowe pytania I. D. (1) przyznała zresztą, że była jedynie świadkiem przygotowywania umowy oraz przygotowywania jej rozliczenia z właściwym urzędem skarbowym, natomiast nie była świadkiem podpisywania tego dokumentu przez dłużnika (zeznania I. D. – k. 316).

Pozwana, twierdząca początkowo, że dłużnik nieświadomie podpisał dokument odpowiedniej umowy i że odmienne zeznania dłużnika wynikają jedynie z niezrozumienia zadawanych mu pytań (twierdzenie pozwanej – k. 316 ), przyznała później we własnych zeznaniach, że dłużnik sam powiedział jej, że podpisał umowę pożyczki na sumę 150.000,00 zł (zeznania pozwanej – k. 322).

Rozpoznając sprawę wskutek uchylenia wyroku oraz odpowiednio do wskazań Sądu Apelacyjnego w Warszawie, Sąd Okręgowy w Warszawie zważył, co następuje.

Powództwo podlega uwzględnieniu, a pozwana ma obowiązek zwrócenia powodowi kosztów procesu.

Podstawę rozstrzygnięcia stanowią przepisy prawa niżej przytoczone i objaśnione, stosownie do oceny prawnej i wskazań Sądu Apelacyjnego w Warszawie, zawartych w uzasadnieniu odpowiedniego wyroku.

Zgodnie z art. 527 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (k.c.), gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia (tu: pozwana) uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli (tu: powód) może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

Zagadnienie wiedzy obdarowanej (tu: pozwanej), czy dłużnik działa z pokrzywdzeniem wierzycieli, jest nieistotne w sprawie, gdyż zgodnie z art. 528 k.c., jeżeli wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, chociażby osoba ta nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

Zgodnie z art. 527 § 2 k.c., czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności.

Postępowanie dowodowe wykazało, że powodowi przysługują względem dłużnika wierzytelności z tytułów następujących:

d)  umowy pożyczki z dnia 11 lutego 2011 r. (pożyczona suma 8.192,00 zł),

e)  umowy pożyczki z dnia 4 kwietnia 2011 r. (pożyczona suma 150.000,00 zł);

f)  umowy pożyczki z dnia 21 kwietnia 2011 r. (pożyczona suma 56.782,30 zł)

- wraz z odpowiednimi odsetkami.

Powód nie przedstawił ani oryginału dokumentu umowy pożyczki na sumę 150.000,00 zł, ani kopii tego dokumentu zawierającego podpisy stron, a tylko wydruk projektu umowy, który miał zostać podpisany przez strony. Fakt podpisania odpowiedniego dokumentu został jednak udowodniony zgodnymi w tym zakresie zeznaniami powoda i samego dłużnika oraz zeznaniami świadków A. D. (2) i I. D. (1). Ta ostatnia twierdziła, co prawda, że dłużnik podpisał dokument nieświadomie, jednakże faktowi podpisania dokumentu nie zaprzeczała. Podpisanie umowy potwierdzają zresztą dokumenty temu towarzyszące, w szczególności odpowiednia deklaracja podatkowa, wreszcie sam przelew wykonany zgodni z porozumieniem.

Nawet gdyby przyjąć, że pod dokumentem zaprojektowanej umowy nie złożono żadnych podpisów, uzgodnione między stronami brzmienie umowy i tak stanowiłoby treść ważnej czynności prawnej, skoro przewidziany w art. 720 § 2 k.c. (w brzmieniu obowiązującym w chwili zawierania umowy) wymóg stwierdzenia odpowiedniej umowy pismem nie stanowi warunku ważności umowy zgodnie z art. 74 § 1 k.c., nawet gdyby uznać, że wymóg stwierdzenia umowy pismem jest równoznaczny z wymogiem formy pisemnej w rozumieniu art. 78 § 1 k.c.

Zawarcie kolejnej umowy pożyczki na sumę 56.782,30 zł zostało doskonale udokumentowane, skoro na właściwym dokumencie znajdują się podpisy obu stron umowy. Dłużnik, któremu okazano dokument tej umowy, zeznał, że nie pamięta podpisywania umowy, jednakże nie zaprzeczał faktowi podpisania takiego dokumentu, ani okolicznościom temu towarzyszącym, a związanym z zaspokajaniem przez powoda roszczeń kierowanych przeciwko dłużnikowi przez odpowiedniego syndyka masy upadłości

Z ustaleń faktycznych wynika, że najwcześniejsza z odpowiednich umów, czyli umowa pożyczki na sumę 8.192,00 zł, nie została sporządzona w formie pisemnej. Z faktu zapłacenia przez powoda odpowiedniego długu za dłużnika oraz okoliczności tej zapłaty, zbliżonej w czasie z zapłatą pozostałych długów dłużnika w okolicznościach jednakowych z okolicznościami pożyczek zawieranych w formie pisemnej, należy zasadnie domniemywać według art. 231 k.c., że do zawarcia umowy jednak doszło, tyle że ustnie. Niesporządzenie umowy na piśmie było w takim razie wynikiem stosunkowo niskiej sumy pożyczki oraz wieloletniej znajomości stron umowy, współdziałających zgodnie i we wzajemnym zaufaniu od wielu lat.

Zgodnie z art. 720 k.c., odpowiednie umowy oznaczały zaciągnięcie zobowiązania do zwrotu pożyczek przez dłużnika, jako biorącego pożyczkę, skoro spełnione zostało umówione świadczenie przez powoda, jako dającego pożyczkę.

Pozwana zarzucała, że odpowiednie sumy pieniężne nigdy nie zostały dane dłużnikowi biorącemu pożyczkę. Twierdziła, że dłużnik, jako biorący pożyczkę, nie wskazał powodowi żadnych rachunków do odpowiednich przelewów, a przez to powód wcale nie wykonał własnego zobowiązania z tytułu umów, czyli nie może dochodzić zwrotu pożyczek. Taki zarzut jest oczywiście nieskuteczny, skoro sam dłużnik przyznał że wspólnie z powodem zgodnie postanowili, że odpowiednie sumy nie będą dawane przez powoda dłużnikowi, lecz że powód wpłaci te sumy bezpośrednio wierzycielowi dłużnika w celu zaspokojenia roszczeń kierowanych przeciwko dłużnikowi.

Pozwana zarzucała poza tym, że umowy wszystkich pożyczek były umowami pozornymi, pod którymi kryły się rozliczenia między powodem a dłużnikiem z tytułu wspólnych przedsięwzięć. Twierdziła w szczególności, że dłużnik miał wierzytelności względem powoda i że powód z tej tylko przyczyny zaspokajał kierowane przeciwko dłużnikowi roszczenia odpowiedniego syndyka masy upadłości, a nie z przyczyny pozornych pożyczek. W związku z tym twierdziła, że zgodną intencją obu stron odpowiednich umów pożyczek było zaspokojenie roszczeń odpowiedniego syndyka masy upadłości bez zaciągania przez dłużnika jakiegokolwiek zobowiązania względem powoda.

Na takie twierdzenia, wbrew wymogowi art. 6 k.c. w związku z art. 3 k.p.c., pozwana nie przedstawiła jednak żadnego dowodu, poza zeznaniem samego dłużnika, opisującego okoliczności wieloletniej współpracy z powodem zawarcia odpowiednich umów pożyczek.

W takim stanie dowodów, rażącym wykroczeniem poza ustawowe granice swobodnej oceny dowodów byłoby uznanie, jakoby pozwana udowodniła, że strony odpowiednich umów pożyczek zawarły dodatkowe porozumienia ze skutkiem niepowstania wierzytelności powoda o zwrot udokumentowanych pożyczek albo że zawarły dodatkowe porozumienia ze skutkiem umorzenia wierzytelności powoda.

Zresztą, sam pośpiech, z jakim pozwana zadbała o rozporządzenie przez dłużnika niemal całym jego majątkiem po opuszczeniu przez dłużnika szpitala psychiatrycznego, uzasadnia ocenę, że wbrew twierdzeniom pozwanej o niezadłużeniu dłużnika względem powoda, pozwana i dłużnik byli przekonani, że istnieją możliwe do udokumentowania wierzytelności, które mogą być przez powoda dochodzone od dłużnika.

Zgodnie ze wskazaniem oraz oceną przedstawionymi w wydanym w sprawie i wiążącym wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie, ustalenie istnienia wierzytelności powoda z tytułu odpowiednich pożyczek oraz ustalenie, że odpowiednie rozporządzenie majątkiem przez dłużnika nastąpiło z pokrzywdzeniem powoda w rozumieniu w art. 527 k.c., uzasadnia uwzględnienie powództwa, pomimo braku tytułów uprawniających powoda do odpowiednich egzekucji tych wierzytelności.

Oczywiście, nawet w razie uprawomocnienia się niniejszego wyroku, nie będzie on stanowił tytułu egzekucyjnego w zakresie zwrotu odpowiednich pożyczek. Do wszczęcia przeciwko dłużnikowi egzekucji oraz jej prowadzenia z odpowiedniej nieruchomości konieczne będzie uzyskanie takiego tytułu w odrębnym postępowaniu przeciwko dłużnikowi o zapłatę. W takim postępowaniu, dłużnik, jako pozwany, sam będzie mógł podnosić względem powoda odpowiednie zarzuty w kierunku wykazania nieistnienia długu, gdyż rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie odnosi skutek wyłącznie między powodem a pozwaną, nie zastępując ustaleń koniecznych w razie procesu o zapłatę miedzy samymi stronami umów pożyczek.

Zgodnie z art. 108 § 1 zdanie pierwsze k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł w wyroku o kosztach postępowania przez zasądzenie od przegranej pozwanej na rzecz wygranego powoda zwrotu wszystkich kosztów procesu według norm przepisanych, na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w związku z odpowiednim rozporządzeniem wykonawczym do ustawy – Prawo o adwokaturze, obowiązującym w chwili wszczęcia postępowania i nadal stosowanym w sprawie zgodnie z przepisami przejściowych.

Na zasądzoną z tego tytułu od pozwanej na rzecz powoda sumę 41.315,00 zł złożyły się kwoty następujące:

- kwota 10.749,00 zł, tytułem zwrotu kosztów uiszczonej przez powoda opłaty od pozwu;

- kwota 10.749,00 zł, tytułem zwrotu kosztów uiszczonej przez powoda opłaty od apelacji;

- kwota 17,00 zł, tytułem zwrotu kosztów uiszczonej opłaty skarbowej od złożonego pełnomocnictwa procesowego udzielonego prze powoda;

- kwota 7.200,00 zł, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego przed Sądem Okręgowym w Warszawie, jako sądem pierwszej instancji;

- kwota 5.400,00 zł, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym przed Sądem Apelacyjnym w Warszawie;

- kwota 3.600,00 zł, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowym przed Sądem Apelacyjnym w Warszawie.

Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych stosując zasady zastosowane przez Sąd przy orzekaniu o zwrocie kosztów procesu Sąd Okręgowy obciążył pozwaną obowiązkiem poniesienia kosztów sądowych w kwocie 29,52 zł, co stanowiło wydatek Skarbu Państwa z rachunku Sądu Okręgowego w Warszawie zgodnie z postanowienia Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 4 grudnia 2014 r. w celu uzyskania wypisu odpowiedniego aktu notarialnego (postanowienie – k. 116).

Z tych wszystkich przyczyn oraz na podstawie przytoczonych przepisów prawa Sąd Okręgowy w Warszawie orzekł, jak w sentencji.

ZARZĄDZENIE

(...)