Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 kwietnia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Zielonej Górze IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Bogusław Łój

Protokolant: stażysta Joanna Dejewska vel Dej

po rozpoznaniu w dniu 26 kwietnia 2018 r. w Zielonej Górze

odwołania T. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 07.12.2017 r. znak (...)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o przyznanie emerytury

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy T. K. prawo do emerytury poczynając od dnia 20 lipca 2017r.

SSO Bogusław Łój

sygn. akt IV U 302/18

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 07.12.2017 r. (znak:(...)) pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił wnioskodawcy T. K. prawa do emerytury.

W uzasadnieniu podał, że na dzień 1.09.1999 r. wnioskodawca nie udowodnił wymaganego 15 –letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasowym.

Na dzień 01.01.1999 r. wnioskodawca udokumentował staż pracy: 25 lat, 4 miesięce i 25 dni okresów składkowych, w tym ani jednego dnia stażu w warunkach szczególnych.

W odwołaniu od tej decyzji wnioskodawca T. K. wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez przyznanie mu prawa do emerytury. Domagał się uwzględnienia stażu pracy w warunkach szczególnych od 07.03.1978 r. do 15.01.1994 r.

Wnioskodawca wskazał, że w tym w okresie pracował w Przedsiębiorstwie (...) w C.. W chwili obecnej zakład ten nie istnieje, w związku z czym wnioskodawca, nie ma możliwości uzyskania świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

Na okoliczność wykonywanych prac odwołujący wniósł o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, podtrzymując twierdzenia zawarte w motywach zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca T. K., urodzony (...), w dniu 06.07.2017 r. złożył w pozwanym Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. wniosek o przyznanie prawa do emerytury.

Wnioskodawca nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. W dacie składania wniosku wnioskodawca pozostawał w stosunku pracy.

Organ rentowy uznał za udowodniony ogólny staż pracy w wymiarze 25 lat, 4 miesiące i 25 dni, w tym ani jednego dnia pracy w szczególnych warunkach.

W okresie od 07.03.1978 r. do 15.01.1994 r. wnioskodawca był zatrudniony na podstawie umowy o pracę w Przedsiębiorstwie (...) w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowca- operator. (tak w świadectwie pracy), faktycznie jednak powód pracował jako maszynista ciężkich maszyn budowlanych. Operator to potoczna nazwa maszynisty. Operator ładowarek ŁK- 1 i ŁK2 to w istocie maszynista maszyn budowlanych (porównaj k. 8 i 6 akt sadowych).

W początkowym okresie zatrudnienia wnioskodawca pracował jako operator spycharki gąsienicowej DT 75 bez resorowania. Później odwołujący operował także ładowarko- spycharką kołową Fadroma ŁK-1, o pojemności około 1,5 do 2 metrów sześciennych, w której operator podczas pracy siedział bokiem do kierunku jazdy. Spycharki te służyły do ładowania sypkich materiałów, robienia wykopów na budowach, transportu materiału na żwirownię oraz robieniu okrywek na żwirowniach. Podczas robienia odkrywek trzeba było przerzucić setki tysięcy mętów sześciennych ziemi. Po wybraniu żwiru żwirowiska należało zasypać. Przez cały okres zatrudnienia wnioskodawca pracował tylko na tym sprzęcie. Zdarzało się także, że wnioskodawca, wraz ze sprzętem, był wypożyczany do wykonywania usług w innych zakładach.

/dowód: zeznania świadka Z. W., k.25v akt sąd..,

- zeznania świadka Z. R. k. 25v-26 akt sąd.,

- zeznania wnioskodawcy T. K. k. 26-26v akt sąd.,

- akta osobowe wnioskodawcy k. 22 akt sąd./

Wnioskodawca 23.09.1977 r. ukończył kurs maszynistów ciężkich maszyn budowlanych i drogowych, a dnia 24.03.1986 r. zdał egzamin podwyższający jego kwalifikacje. Dnia 24.09.1977 r. T. K. uzyskał książkę operatora nr (...) uprawniającą go do samodzielnego wykonywania prac związanych z obsługą maszyn i innych urządzeń technicznych do robót ziemnych, budowlanych i drogowych.

/dowód: zaświadczenie, k. 6 akt sąd.,

- zaświadczenie o ukończeniu kursu, k. 8 akt sad.,

-książka operatora nr (...), k. 9 akt sąd/

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie okazało się uzasadnione.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1383 ze zm.), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31.12.1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (art. 184 ust. 2).

Wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom tym przysługuje prawo do emerytury ustala się na podstawie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983r., Nr 8, poz. 43). Konkretne stanowiska, na których wykonywana praca została uznana za pracę w szczególnych warunkach wymienione są natomiast w zarządzeniach resortowych wydanych przez właściwych kierowników urzędów centralnych.

W myśl § 2 ust. 1 powołanego wyżej rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Reasumując, mężczyzna, będący pracownikiem zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, może przejść na emeryturę w wieku 60 lat, pod warunkiem, że udowodnił wymagany okres składkowy i nieskładkowy - co najmniej 25 lat, w tym co najmniej 15-letni okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami była okoliczność posiadania przez wnioskodawcę wymaganego 15-letniego okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Organ rentowy podniósł bowiem, że wnioskodawca nie dysponuje świadectwem pracy w warunkach szczególnych, a przedłożone dokumenty nie mogą być podstawą do stwierdzenia, że wnioskodawca, w spornym okresie, wykonywał pracę w warunkach szczególnych.

Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Odnośnie oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu zważyć należy, iż okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego. Okoliczność niedysponowania przez skarżącego świadectwem pracy w szczególnych warunkach, nie przesądza jeszcze, że wnioskodawca takiej pracy nie wykonywał.

Stanowisko takie wielokrotnie zajmował również Sąd Najwyższy, który między innymi w wyroku z dnia 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239 stwierdził, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.) dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami.

Spór w niniejszej sprawie wygenerowała okoliczność, że w dokumentach przedłożonych w toku postępowania przed organem rentowym, tj. w świadectwie pracy nie wskazano, iż wnioskodawca wykonywał prace w warunkach szczególnych. Brak świadectwa wykonywania prac w warunkach szczególnych nie może jednak być wyłączną podstawą dla oddalenia odwołania. Zgodnie bowiem z ugruntowaną linią orzeczniczą, dla zaliczenia kwestionowanych przez ZUS okresów zatrudnienia do stażu pracy w warunkach szczególnych istotne jest to, jakie obowiązki skarżący faktycznie wykonywał (por. wyrok SN z dnia 21 lipca 2016 roku, sygn. akt I UK 311/15).

Dokonując ustaleń w zakresie rodzaju prac wykonywanych przez wnioskodawcę w okresie od 07.03.1978 r. do 15.01.1994 r. w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) Sąd oparł się na dokumentach znajdujących się w aktach osobowych wnioskodawcy oraz spójnych i wiarygodnych zeznaniach świadków Z. W. i Z. R., którzy w spornym okresie pracowali wraz z wnioskodawcą. Zatem dysponują bezpośrednią i szczegółową wiedzą co do codziennych obowiązków pracowniczych odwołującego.

Świadek Z. W., który w spornym okresie był bezpośrednim przełożonym wnioskodawcy potwierdził, że wnioskodawca przez cały okres zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) wykonywał pracę operatora spycharko- ładowarki czyli maszynisty ciężkich maszyn budowlanych w ramach działalności budowlanej pracodawcy, w pełnym wymiarze czasu pracy i bez przerw w zatrudnieniu.

Okoliczności te potwierdził świadek Z. R., a zeznania świadków korespondują z twierdzeniami wnioskodawcy.

Zeznania zostały przez te osoby złożone spontanicznie. Są one logiczne, spójne i konsekwentne. Nie ma powodów, aby odmówić im wartości dowodowej.

Zeznania świadków i wnioskodawcy korespondują także z dokumentacją znajdującą się w aktach sprawy w postaci świadectwa pracy (k. 30 akt sąd.) czy angażu (k. 33 akt sąd.), Pozwany nie kwestionował zeznań świadków oraz wiarygodności dokumentów i nie przedstawił dowodów przeciwnych. Wnioskodawca posiada także stosowne kwalifikacje i uprawnienia do wykonywania takiej pracy (k. 6-9 akt).

Praca świadczona przez wnioskodawcę na stanowisku operatora spycharko- ładowarki mieści się w definicji prac maszynistów ciężkich maszyn budowlanych, a zatem jest to praca wymieniona w wykazie A dział V pkt 3, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku.

W świetle przeprowadzonego postępowania dowodowego nie budzi zatem żadnych wątpliwości, że wnioskodawca faktycznie wykonywał w spornym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace w szczególnych warunkach, wymieniona w załączniku do rozporządzenia i właściwego aktu resortowego.

Wskazać należy, że zgodnie z treścią przepisu art. 473 § 1 k.p.c., dowód z zeznań świadków jest dopuszczalny w zasadzie co do wszystkich faktów spornych lub niemożliwych do udowodnienia za pomocą dowodu z dokumentu, a nawet ponad i przeciwko osnowie dokumentu (por. wyrok SN z 08.12.1998 r„ II UKN 357/98, OSNP 2000/3/112, LEX nr 38907, uchwała SN z 24.09.1984, III UZP 6/84, LEX nr 14625). Postępowanie sądowe zainicjowane wniesieniem przez ubezpieczonego odwołania od decyzji organu rentowego toczy się bowiem według zasady swobodnej oceny dowodów, wyrażonej w art. 233 § 1 k.p.c. Zgodnie zaś z art. 233 § 1 k.p.c. Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału.

Należy w tym miejscu zauważyć, że dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie jest kluczowa nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r. (wyroki Sądu Najwyższego z dnia: 14.09.2007 r., III UK 27/07, OSNP 2008/21-22/325; 19.09.2007 r., III UK 38/07, OSNP 2008/21-22/329; 06.12.2007 r., III UK 66/07, LEX nr 483283; 22.01.2008 r., I UK 210/07, OSNP 2009/5-6/75; 24.03.2009 r., I PK 194/08, LEX nr 528152).

Po zaliczeniu spornego okresu zatrudnienia do stażu pracy w szczególnych warunkach wnioskodawca legitymuje się tego rodzaju stażem w wymiarze przekraczającym 15 lat.

W konsekwencji, spełnił więc wszystkie przesłanki do przyznania spornego świadczenia od dnia ukończenia wieku emerytalnego.

Z tych względów, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., orzeczono jak w sentencji wyroku.