Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 marca 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSA Jacek Pasikowski

Sędziowie: SA Joanna Walentkiewicz – Witkowska (spr.)

SA Anna Beniak

Protokolant: stażysta Ewa Borysewicz

po rozpoznaniu w dniu 7 marca 2018 r. w Łodzi na rozprawie

sprawy z powództwa M. M. (1), J. M. (1), O. M., K. H. (1) i J. P. (1)

przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powodów i strony pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi

z dnia 23 lutego 2016 r. sygn. akt II C 795/12

I. z apelacji powodów:

a) zmienia zaskarżony wyrok w punktach 2, 3d i 3e, 4 6d i 6e sentencji w ten sposób, że:

- w punkcie 2 zasądza dodatkowo na rzecz:

aa) K. H. (1) kwotę 64.797 (sześćdziesiąt cztery tysiące siedemset dziewięćdziesiąt siedem) złotych z ustawowymi odsetkami za okres od dnia 26 października 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, poczynając od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty, oddalając powództwo w pozostałej części;

ab) J. P. (1) kwotę 34.083 (trzydzieści cztery tysiące osiemdziesiąt trzy) złote z ustawowymi odsetkami za okres od dnia 26 października 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, poczynając od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty;

- w punkcie 3d podwyższa koszty procesu z kwoty 27.201,43 złote do kwoty 34.774,40 (trzydzieści cztery tysiące siedemset siedemdziesiąt cztery i 40/100) złotych;

-w punkcie 3e podwyższa koszty procesu z kwoty 23.208,54 złote do kwoty 28.278,40 (dwadzieścia osiem tysięcy dwieście siedemdziesiąt osiem i 40/100) złotych;

-w punkcie 4 podwyższa kwotę podlegającą ściągnięciu ze 152,01 złotych do kwoty 162,71 (sto sześćdziesiąt dwa i 71/100) złotych;

- w punkcie 6d podwyższa koszty postępowania zabezpieczającego z kwoty 6.210,70 do kwoty 7.149,92 (siedem tysięcy sto czterdzieści dziewięć i 92/100) złotych,

- w punkcie 6e podwyższa koszty postępowania zabezpieczającego z kwoty 4.460,43 do kwoty 4.802,53 (cztery tysiące osiemset dwa i 53/100) złotych

b) uchyla rozstrzygnięcie zawarte w punkcie 5 d i 5 e sentencji;

II. oddala w całości apelację strony pozwanej;

III. zasądza od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym na rzecz:

a) M. M. (1), J. M. (1) i O. M. kwoty po 5.400 ( pięć tysięcy czterysta) złotych,

b) K. H. (1) kwotę 16.200 (szesnaście tysięcy dwieście) złotych,

c) J. P. (1) kwotę 9.000 (dziewięć tysięcy) złotych;

IV. nakazuje ściągnąć od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Łodzi kwotę 4.944 (cztery tysiące dziewięćset czterdzieści cztery) złote tytułem nieuiszczonej opłaty sądowej od apelacji powodów.

Sygnatura akt I ACa 941/17

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 23 maja 2012r.powodowie M. M. (1), J. M. (1), O. M., K. H. (1) i J. P. (1) wnieśli o zasądzenie od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.:

- na rzecz M. M. (1) kwoty 80.727 zł. z ustawowymi odsetkami od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty,

- na rzecz J. M. (1) kwoty 80.727 zł. z ustawowymi odsetkami od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty,

- na rzecz O. M. kwoty 80.727 zł. z ustawowymi odsetkami od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty,

- na rzecz K. H. (1) kwoty 316.004 zł. z ustawowymi odsetkami od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty,

- na rzecz J. P. (1) kwoty 211.875 zł. z ustawowymi odsetkami od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty.

W piśmie procesowym, złożonym w wykonaniu postanowienia z dnia 28 listopada 2013r., strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa.

Prawomocnym wyrokiem częściowym z dnia 29 maja 2013 r. Sąd Okręgowy w Łodzi zasądził od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. od na rzecz:

a)  M. M. (1) kwotę 8.562 zł. z ustawowymi odsetkami od dnia 4 lipca 2012r. do dnia zapłaty,

b)  J. M. (1) kwotę 8.562 zł. z ustawowymi odsetkami od dnia 4 lipca 2012r. do dnia zapłaty,

c)  O. M. kwotę 8.562 zł. z ustawowymi odsetkami od dnia 4 lipca 2012r. do dnia zapłaty,

d)  K. H. (1) kwotę 38.520 zł. z ustawowymi odsetkami od dnia 4 lipca 2012r. do dnia zapłaty,

e)  J. P. (1) kwotę 38.520 zł. z ustawowymi odsetkami od dnia 4 lipca 2012r. do dnia zapłaty;

W punkcie 2. wyroku Sąd oddalił powództwo w zakresie żądania zasądzenia odsetek ustawowych od kwot zasądzonych w pkt 1. na rzecz każdego z powodów za okres od wytoczenia powództwa do dnia 3 lipca 2012r. włącznie . (wyrok z dnia 29.05.2013 r. – k. 356 – 356 odw.)

Wyrokiem z dnia 6 lutego 2014r. Sąd Apelacyjny w Łodzi oddalił apelację strony pozwanej od powyższego orzeczenia Sądu Okręgowego w Łodzi. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 06.02.2014 r. w sprawie I ACa 1001/13 – k. 461)

Postanowieniem z dnia 19 marca 2015r. Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia skargi kasacyjnej strony pozwanej do rozpoznania i zasądził od niej na rzecz powodów koszty postępowania kasacyjnego (postanowienie SN w sprawie II CSK 499/14 – k. 642)

Pismem z dnia 25 kwietnia 2014r. powodowie rozszerzyli powództwo w zakresie żądania lucrum cessans wnosząc dodatkowo o zasądzenie na ich rzecz następujących kwot:

- M. M. (1), J. M. (1) i O. M. : po 998 zł. na rzecz każdego z nich, z ustawowymi odsetkami od dnia 28 kwietnia 2014r. do dnia zapłaty;

- J. P. (1) : 4.916 zł. z ustawowymi odsetkami od dnia 28 kwietnia 2014 r. do dnia zapłaty. (pismo pełnomocnika powodów z dnia 25.04.2014 r. – k. 622 – 622 odw.)

Kolejne rozszerzenie powództwa miało miejsce w piśmie procesowym z dnia 26 października 2015r. I tak, poszczególni powodowie wnieśli dodatkowo o zasądzenie na ich rzecz następujących kwot:

- M. M. (1), J. M. (1) i O. M. : po 9.428 zł. na rzecz każdego z nich, z ustawowymi odsetkami od dnia 26 października 2015 r. do dnia zapłaty;

- J. P. (1) : 34.083 zł. z ustawowymi odsetkami od dnia 26 października 2015 r. do dnia zapłaty;

- K. H. (1) : 64.797 zł. z ustawowymi odsetkami od dnia 26 października 2015r. do dnia zapłaty. (pismo pełnomocnika powodów z dnia 26.10.2015 r. – k. 716-716 odw.)

Zaskarżonym wyrokiem końcowym z dnia 23 lutego 2016 roku Sąd Okręgowy w Łodzi

1.  zasądził od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na rzecz:

a)  M. M. (1) kwotę 73.163 zł z ustawowymi odsetkami w zakresie kwoty 72.165 zł. za okres od dnia 4 lipca 2012r. do dnia 31 grudnia 2015r. i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie poczynając od dnia 1stycznia 2016r. do dnia zapłaty oraz w zakresie kwoty 998 zł. z ustawowymi odsetkami za okres od dnia 6 maja 2014r. do dnia 31 grudnia 2015r. i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie poczynając od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty,

b)  J. M. (1) kwotę 73.163 zł z ustawowymi odsetkami w zakresie kwoty 72.165 zł. za okres od dnia 4 lipca 2012r. do dnia 31 grudnia 2015r. i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie poczynając od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty oraz w zakresie kwoty 998 zł. z ustawowymi odsetkami za okres od dnia 6 maja 2014r. do dnia 31 grudnia 2015r. i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie poczynając od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty

c)  O. M. kwotę 73.163 zł. kwotę 73.163 zł z ustawowymi odsetkami w zakresie kwoty 72.165 zł. za okres od dnia 4 lipca 2012r. do dnia 31 grudnia 2015r. i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie poczynając od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty oraz w zakresie kwoty 998 zł. z ustawowymi odsetkami za okres od dnia 6 maja 2014r. do dnia 31 grudnia 2015r. i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie poczynając od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty

d)  K. H. (1) kwotę 276.243 zł. z ustawowymi odsetkami za okres od dnia 4 lipca 2012r. do dnia 31 grudnia 2015r. i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie poczynając od dnia 1stycznia 2016r. do dnia zapłaty,

e)  J. P. (1) kwotę 178.271 zł. z ustawowymi odsetkami w zakresie kwoty 173.355 zł. za okres od dnia 4 lipca 2012r. do dnia 31 grudnia 2015r. i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie poczynając od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty oraz w zakresie kwoty 4.916 zł. z ustawowymi odsetkami za okres od dnia 6 maja 2014r. do dnia 31 grudnia 2015r. i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie poczynając od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty;

2.  oddalił powództwo w pozostałym zakresie;

3.  zasądził od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W., tytułem zwrotu kosztów procesu, na rzecz:

a)  M. M. (1) kwotę 12.087,38 zł.

b)  J. M. (1) kwotę 12.087,38 zł.

c)  O. M. kwotę 12.087,38 zł.

d)  K. H. (1) kwotę 27.201,43 zł.

e)  J. P. (1) kwotę 23.208,54 zł.

4.  nakazał ściągnąć od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Łodzi kwotę 152,01 zł. tytułem zwrotu nieuiszczonych kosztów sądowych w zakresie uwzględnionej części powództwa;

5.  nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Łodzi, z zasądzonych w pkt 1. roszczeń, tytułem zwrotu nieuiszczonych kosztów sądowych w zakresie oddalonej części powództwa, od :

a)  M. M. (1) kwotę 3,57 zł.

b)  J. M. (1) kwotę 3,57 zł.

c)  O. M. kwotę 3,57 zł.

d)  K. H. (1) kwotę 6,00 zł.

e)  J. P. (1) kwotę 4,70 zł.

6.  zasądził od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W., tytułem zwrotu kosztów postępowania zabezpieczającego prowadzonego przez komornika przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi Śródmieścia w Łodzi A. K. w sprawie AK Km 2503/13, na rzecz:

a)  M. M. (1) kwotę 1.981,20 zł.

b)  J. M. (1) kwotę 1.981,20 zł.

c)  O. M. kwotę 1.981,20 zł.

d)  K. H. (1) kwotę 6.210,70 zł.

e)  J. P. (1) kwotę 4.460,43 zł.

7.  nadał wyrokowi w stosunku do K. H. (1) rygor natychmiastowej wykonalności.

Rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego z dnia 23 lutego 2016 roku poprzedziły następujące ustalenia faktyczne:

W dniu 13 marca 2008r. przed notariuszem P. C. w Kancelarii Notarialnej w Ł. powodowie zawarli z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji umowę, na mocy której sprzedali na rzecz pozwanej udziały we współwłasności nieruchomości przy ul. (...) w Ł. o pow. 10a 10,94 m ², zabudowanej domem mieszkalnym wielolokalowym za cenę 5.600.000 zł, przy czym J. M. (1), M. M. (1) i O. M. sprzedali swoje udziały wynoszące po 2/24 części, a J. P. (1) i K. H. (1) – udziały wynoszące po 9/24 części.

Ze strony powodów w negocjacjach poprzedzających zawarcie umowy z pozwanym uczestniczył pośrednik J. P. (2), pracownik biura (...), działającej pod firmą (...), które doprowadziło do skojarzenia kontrahentów. O tym, że nabywcą będzie Spółka (...) powodowie dowiedzieli się w przeddzień zawarcia umowy, gdyż pozwana Spółka została utworzona w celu zakupu przedmiotowej nieruchomości przez stronę hiszpańską, którą skierowało do właścicieli biuro (...). Zgodnie z umową sprzedaży cena miała zostać uiszczona w częściach, przy czym I część w kwocie 50.000 zł. została zapłacona przed podpisaniem umowy, a II część w kwocie 560.000 zł. miała zostać zapłacona do dnia 19 marca 2008 r. w następujący sposób: kwota 140.000 zł. miała zostać przekazana na rachunek M. M. (1) i J. M. (1), a kwoty po 210.000 zł. – na rachunek J. P. (1) i K. H. (1). III część ceny w kwocie 1.680.000 zł. miała zostać zapłacona do dnia 14 czerwca 2008 r. w następujący sposób: kwota 420.000 zł. miała zostać przekazana na rachunek M. M. (1) i J. M. (1) a kwoty po 630.000 zł. – na rachunek J. P. (1) i K. H. (1). IV część ceny w kwocie 3.310.000 zł. miała zostać zapłacona do dnia 14 września 2008r. w następujący sposób: kwota 827.500 zł. miała zostać przekazana na rachunek M. M. (1) i J. M. (1) a kwoty po 1.241.250 zł. – na rachunek J. P. (1) i K. H. (1).

Pozwana Spółka zapłaciła powodom ogółem, tytułem ceny sprzedaży, kwotę 1.060.000 zł. Na rzecz powodów M. M. (1), J. M. (1) i O. M. pozwana zapłaciła łącznie 265.000 zł., zaś na rzecz powodów J. P. (1) i K. H. (1) – po 397.500 zł. Zapłata I i II części ceny nastąpiła w umówionym terminie oraz w kwotach uzgodnionych w umowie. III rata ceny została przez pozwaną zapłacona z opóźnieniem i jedynie w części (450.000 zł zamiast 1.680.000 zł). Pozwana nie uiściła natomiast żadnej należności z tytułu obowiązku uiszczenia IV części ceny.

Pismem z dnia 16 listopada 2010r. powodowie wezwali Spółkę do zapłaty kwoty 4.540.000 zł., tytułem niezapłaconej części ceny wraz z odsetkami ustawowymi, w tym: na rzecz J. M. (1), M. M. (1) i O. M. – kwoty 1.135.000 zł. oraz na rzecz J. P. (1) i K. H. (1) – kwot po 1.702.500 zł. Powodowie wyznaczyli pozwanej termin 30 dni od doręczenia pisma na spełnienie świadczenia, pod rygorem odstąpienia od umowy. Pismo zostało odebrane w dniu 22 listopada 2010 r. przez D. B., pracownicę firmy (...), świadczącej na rzecz pozwanej tzw. usługę najmu adresu. Strona pozwana, po otrzymaniu powyższego wezwania, nie uiściła na rzecz powodów jakichkolwiek kwot.

Wobec tego, w piśmie z dnia 13 stycznia 2011r., powodowie sformułowali oświadczenie o odstąpieniu od umowy z dnia 13 marca 2008r. na podstawie art. 491 § 1 k.c. Pozwaną wezwano również do stawienia się w Kancelarii Notarialnej I. S. w dniu 27 stycznia 2011r. o g. 10.00, celem dokonania zwrotnego przeniesienia własności nieruchomości na powodów, w związku z odstąpieniem od umowy ze wskazaniem, że niezastosowanie się do wezwania będzie uprawniało powodów do wystąpienia na drogę sądową o zobowiązanie do złożenia wymaganego oświadczenia woli. Pismo to przesłano na w/w adres pozwanej Spółki za pośrednictwem firmy kurierskiej. Pismo to odebrała w dniu 18 stycznia 2011r. D. B., pracownica firmy (...), świadczącej na rzecz pozwanej opisaną powyżej tzw. usługę wynajmu adresu.

W dniu 27 stycznia 2011r. powodowie stawili się w Kancelarii Notarialnej notariusza I. S. w Ł. przy ul. (...) celem zawarcia umowy zwrotnego przeniesienia własności nieruchomości, jednak do g. 10.30 na miejscu nie stawiła się żadna osoba uprawniona do reprezentacji pozwanej Spółki.

Prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi w sprawie II C 176/11 w sprawie z powództwa M. M. (1), J. M. (1), O. M., J. P. (1) i K. H. (1) przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli, strona pozwana została zobowiązana do złożenia oświadczenia woli następującej treści: „pozwana (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. oświadcza, że przenosi własność nieruchomości położonej w Ł. przy ul. (...) oznaczonej jako działka o numerze ewidencyjnym (...), należąca do obrębu S-6, o powierzchni 10 arów i 10,94 metrów kwadratowych, zabudowanej domem mieszkalnym wielolokalowym niezamieszkałym o powierzchni całkowitej 3280 metrów kwadratowych, dla której Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi prowadzi księgę wieczystą (...), na powodów w następujących częściach udziałów w jej współwłasności: na M. M. (1) udział równy 2/24 części, na J. M. (1) udział równy 2/24 części, na O. M. udział równy 2/24 części, na J. P. (1) udział równy 9/24 części i na K. H. (1) udział równy 9/24 części, za równoczesnym zwrotem zapłaconej części ceny sprzedaży na rzecz (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. w następujących kwotach: przez powodów M. M. (1), J. M. (1) i O. M. solidarnie w kwocie 265.000 zł, przez powoda J. P. (1) w kwocie 397.500 zł oraz przez powódkę K. H. (1) w kwocie 397.500 zł, na co powodowie M. M. (1), J. M. (1), O. M., J. P. (1) i K. H. (1) wyrażają zgodę, w związku z odstąpieniem przez powodów od umowy sprzedaży opisanej powyżej nieruchomości, zawartej w dniu 13 marca 2008r. w formie aktu notarialnego, repertorium A Nr 2301/2008, przed notariuszem P. C. w Kancelarii Notarialnej mieszczącej się w Ł. przy ul. (...).

Na przełomie 2007 i 2008r. każdy w powodów otrzymał wysokie odszkodowania do Miasta Ł. i Gazowni (...) w związku z wyrównaniem szkód poniesionych na skutek wybuchu gazu w w/w kamienicy. Kwoty odszkodowań wyniosły od kilkuset tysięcy złotych na rzecz członków rodziny M. do ponad 1.700.000 zł. na rzecz J. P. (1).

Powodowie M. M. (1), J. M. (1) i O. M., środki uzyskane z tytułu sprzedaży spornej nieruchomości w kwocie 265.000 zł., zdeponowali na rachunku oszczędnościowym w (...) Banku (...). Posiadali oni status klientów (...), dlatego z w/w rachunkiem związane było wyższe oprocentowanie, które kształtowało się od 5,25% (przy wkładzie powyżej 100.000 zł.) – na dzień 1 października 2008r. (data otwarcia rachunku) do 8 marca 2009r., po czym systematycznie malało, do 3,25 % w dacie 2 listopada 2010r.

Gdy oprocentowanie obniżono powodowie, w dniu 13 stycznia 2009 roku, przenieśli znaczną część swoich oszczędności, zdeponowanych dotychczas na rachunku w (...) Banku (...), w tym również pieniądze otrzymane od pozwanego, na rachunek w L. Banku, gdzie otworzyli polisę na życie i na dożycie Antidotum (...). Oprocentowanie na tej lokacie wynosiło 8,1%. Umowa została zawarta na okres jednego roku i nie została przez powodów przedłużona. Po roku mogli dysponować zarówno kapitałem, jak i odsetkami. Powodowie dokonywali wpłat na tę lokatę w kilku transzach: łącznie zainwestowali w ten sposób w L. Banku 250.000 zł.

Nadto powodowie M. posiadali lokatę w wysokości 250.000 zł w (...) Banku w tym samym okresie tj. od 13 stycznia 2009 roku do 13 stycznia 2010 roku z oprocentowaniem na poziomie 8,5% w skali roku. W maju 2007 roku nabyli udziały w Funduszu Inwestycyjnym P. o wartości ok. 20.000 zł, które następnie zbyli za taką samą kwotę w lutym 2010 r.

W 2008 r. powodowie nabyli jednostki uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym w (...) za kwotę 100.000 zł, które umorzyli w 2011 r. z niewielkim zyskiem. Kolejne 100.000 zainwestowali w tym samym czasie w innych funduszach inwestycyjnych, umorzyli je w 2011 r., także z niewielkim zyskiem.

W mBanku i w GetinBanku powodowie otworzyli 17 lokat po 10.000 zł. każda. Przez pewien czas posiadali lokaty w PolBanku o nazwie (...). Środki te, w łącznej kwocie 500.000 zł., po upływie roku od ich zainwestowania w styczniu 2009 roku zostały na ok. miesiąc ulokowane na koncie M. M. w mBanku z preferencyjnym oprocentowaniem.

Rodzina M. zainwestowała również kwotę 100.000 zł. w polisę inwestycyjną G. (...) na postawie umowy z (...) Bank S.A. z dnia 16 lipca 2009r. z oprocentowaniem 7% w stosunku rocznym.

W połowie lutego 2010r. powodowie M. zakupili obligacje Spółki (...) za kwotę 400.000 zł. Kwota 100.000 zł pozostała na koncie w mBanku. Wartość nominalna obligacji Spółki (...) opiewała na kwotę nominalną 1.271.200 zł., cena emisyjna wynosiła 1.135.000 zł. Obligacje zgodnie z prospektem emisyjnym powinny być sprzedane do 30 dni i tak się stało. Istniała możliwość zamówienia obligacji wcześniej, nawet 2 miesiące wcześniej. Gdyby w tym okresie ktokolwiek dysponował gotówką w kwocie 1.000.000 zł do 1.500.000 zł, mógł zakupić całą emisję. M. M. (1) zgłosił się w pierwszej ofercie nabywców. Mógł w tym momencie kupić całą emisję. Zaoferował kwotę, którą wówczas dysponował. Gdyby miał większą gotówkę, jego doradca radził, by zainwestował ją w te obligacje, gdyż była to korzystna lokata. Termin wykupu obligacji wynosił 12 miesięcy.

W kwietniu 2010 r. powodowie wydatkowali kwotę 100.000 zł na zakup innych obligacji, w tym 50.000 zł - 75.000 zł na obligacje Spółki (...) w 2011 roku. Obligacje oprocentowane były na poziomie 16% brutto, ale odsetki były płacone miesięcznie.

W sierpniu powodowie 2010 r. zakupili obligacje Spółki (...) za kwotę 75.000 zł. Zostały z nich wypłacone odsetki. Uzyskane w ten sposób środki finansowe zostały ponownie powierzone emitentowi na kolejny rok. Oprocentowanie tych obligacji wynosiło 13% brutto w stosunku rocznym.

J. M. (1) utrzymuje się z emerytury w wysokości 1.380 zł. miesięcznie Emeryturę pobiera od 2007 roku. Powód M. M. (1) od 2007r. nie ma żadnych źródeł dochodów, nigdzie nie pracuje.

Małżonkowie M. posiadają mieszkanie spółdzielcze własnościowe oraz trzynastoletni samochód marki O. (...). Wysokość miesięcznych wydatków na mieszkanie wynosi około 1.000 zł miesięcznie. Na leki powodowie wydatkują średnio 100 zł. miesięcznie. Pozostałe koszty utrzymania rodziny wynoszą od 2 do 3 tys. zł miesięcznie. Rodzina M. dokłada do miesięcznych kosztów utrzymania około 2-3 tys. złotych z posiadanych oszczędności.

W grudniu 2015r. powodowie M. zakupili dwa mieszkania za łączną cenę 740.000 zł., z przeznaczeniem na własne cele mieszkaniowe. Pieniądze pochodziły ze sprzedaży działki budowlanej deweloperowi, a mieszkania stanowiły formę rozliczenia transakcji. Na wykończenie mieszkań wydali około 120.000 zł. Wcześniej zamiarem powodów było inwestowanie pieniędzy uzyskanych ze sprzedaży spornej kamienicy, nie zaś ich wydatkowanie na cele konsumpcyjne. W okresie od marca 2008 do stycznia 2011 r. powodowie nie czynili większych wydatków inwestycyjnych, przekraczających kwotę 20.000 zł. Powódka O. M. ukończyła studia na Akademii (...) w Ł. w czerwcu 2010 roku, do tego czasu nie pracowała. Od grudnia 2009 roku do czerwca 2010 roku otrzymywała stypendium Ministra Kultury w kwocie 1.300 zł netto miesięcznie, uzyskiwała również okazjonalne dochody z tytułu koncertów, w liczbie ok. 10 - 15 rocznie, płatnych od ok. 50 zł netto do 2.000 zł netto za jeden koncert. Od 2 lat O. M. pracuje na etacie solistki w Teatrze Wielkim w Ł., zarabia 2.800 zł. netto miesięcznie, dodatkowo za każdy występ otrzymuje uznaniowy dodatek. Przypadające na powódkę środki z tytułu odszkodowania w związku z wybuchem gazu w kamienicy oraz z tytułu sprzedaży spornej kamienicy znajdowały się w posiadaniu rodziców powódki, na ich wspólnym koncie, do którego powódka została upoważniona. Decyzje inwestycyjne powodowie: M. M. (1), J. M. (1) i O. M. podejmowali wspólnie. Poza oszczędnościami powódka O. M. nie posiada innego majątku. Prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z rodzicami, nie ma własnej rodziny. Dokłada się do kosztów utrzymania rodziny, robiąc zakupy żywnościowe.

Powódka K. H. (1) prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z mężem i 27 letnim synem. Oboje z mężem otrzymują emerytury, mąż powódki – w wysokości 1.300 zł netto, powódka – w wysokości 1.800 zł netto miesięcznie. Syn powódki nie posiada żadnych źródeł dochodu. Powódka dodatkowo pracuje i uzyskuje dochód w wysokości ok. 1.000 zł netto miesięcznie. Miesięczne wydatki rodziny wynoszą ok. 4.000 – 5.000 zł.

W 2008 r. powódka otrzymała od Miasta Ł. i Gazowni (...) odszkodowanie /kilkaset tysięcy złotych/ za szkodę powstałą w wyniku wybuchu gazu w kamienicy. W 2008 lub 2009 roku ze środków pochodzących z odszkodowania powódka zakupiła do wspólności majątkowej małżeńskiej segment położony w Ł. przy ul. (...) za kwotę około 900.000 zł. Dom był używany, na jego remont małżonkowie H. wydali około 20.000 – 30.000 zł. W 2008 roku powódka zakupiła samochód za cenę 46.000 zł. Innych wydatków w latach 2008-2011 małżonkowie H. nie ponosili. Powódka wraz z mężem jest współwłaścicielem mieszkania, które małżonkowie wykupili na własność około 2000 roku, korzystając z udzielonej przez Gminę bonifikaty. Obecnie w mieszkaniu tym nikt nie mieszka, nie jest też przedmiotem najmu.

K. H. (1) posiada od 1999 r. wspólne z mężem konto w Banku (...), na którym zdeponowane były ich pieniądze. Kwotę uzyskaną ze sprzedaży kamienicy powódka zainwestowała w całości w zakup w 2008 r. jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych. Małżonkowie inwestowali wyłącznie w jednostki (...) P., korzystali przy tym z usług doradcy finansowego z ramienia banku, który sugerował im określone inwestycje. Powódka nadal posiada jednostki uczestnictwa w funduszu P.. Nie przynoszą na tę chwilę zysku, dopóki nie zostaną odsprzedane. Pieniądze, które nie zostały zapłacone przez pozwanego z tytułu reszty ceny sprzedaży K. H. także zamierzała zainwestować w fundusze inwestycyjne P.. Miały stanowić rodzaj zabezpieczenia finansowego na przyszłość. Powódka nie miała żadnych długów ani kredytów. Obecne dochody z emerytury i zarobki małżonkowie H. przeznaczają na bieżące wydatki. W dniu 18 stycznia 2011 roku małżonkowie nie wykupili żadnej z jednostek w funduszu inwestycyjnym P., choć mogli je wykupić w każdej chwili.

Powód J. P. (1) prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z żoną. Ma dorosłego, samodzielnego syna. Od maja 2011r. powód jest na emeryturze. Wysokość świadczenia wynosi ok. 2.100 zł. netto miesięcznie. Przed emeryturą powód uzyskiwał dochód z tytułu pracy w wysokości ok. 2.800 zł brutto miesięcznie. Żona powoda uzyskuje emeryturę pomostową, pobiera świadczenie w kwocie 1.900 netto miesięcznie. Wcześniej pracowała w szpitalu, gdzie zarabiała ok. 3.000 zł brutto miesięcznie. Małżonkowie posiadają mieszkanie własnościowe przy ul. (...) w Ł., wykupione przed 2008 rokiem. Skorzystali z możliwości wykupu mieszkania spółdzielczego za symboliczną „złotówkę”. W 2006 roku powód zakupił działkę budowlaną w miejscowości B., rok później rozpoczął tam inwestycję budowlaną - budowę domu mieszkalnego o powierzchni użytkowej 260 m ². Inwestycja została ukończona w końcu 2009 roku. Łączny koszt inwestycji wyniósł około 1.200.000 zł. Pieniądze na inwestycję pochodziły z odszkodowania od Miasta Ł. i Gazowni (...). J. P. (1) otrzymał w 2007 r. od Miasta Ł. i Gazowni tytułem odszkodowania łącznie ok. 1.100.000 zł. Następnie, w 2008 roku, wypłacono na rzecz powoda kwotę ok. 600.000 zł., tytułem dalszego odszkodowania plus odsetki skapitalizowane w kwocie około 200.000 zł. Od w/w. kwoty powód miał obowiązek uiścić podatek w wysokości ok. 60.000 zł. W listopadzie 2008 roku powód zakupił samochód marki C. (...) za cenę 54.000 zł. Na przełomie 2009/2010 roku wykonał kapitalny remont mieszkania przy ul. (...) w Ł.. W mieszkaniu tym zamieszkuje syn powoda, choć pozostaje ono współwłasnością powoda i jego żony. Remont kosztował około 55.000 zł. Innych wydatków w latach 2008-2011 powód nie ponosił. Resztę posiadanych w tym okresie środków powód zdeponował na różnego rodzaju lokatach w jednym Banku (...) S.A., w którym powód posiada rachunek od 1980 roku. Pieniądze od pozwanego zostały przelane na to konto i z tego konta środki zostały rozdysponowane na lokaty i rachunek oszczędnościowy bieżący. W okresie 2008- 2011 roku powód nie miał żadnych zobowiązań finansowych. W styczniu 2011 roku J. P. posiadał oszczędności rzędu kilkuset tysięcy zł na koncie w Banku (...) S.A.

Powodowie inwestując hipotetycznie otrzymane środki z tytułu zapłaty reszty ceny w sposób analogiczny w jaki zainwestowali otrzymaną część ceny – mogliby osiągnąć zyski na analogicznym poziomie rentowności.

Wysokość hipotetycznych zysków netto, jakie mogliby osiągnąć poszczególni powodowie inwestując wskazane kwoty w okresach inwestycyjnych wynosi:

a) dla powodów - M., J., O. M.

1/ 15.06.2008 r. - 12.01.2009 r. - lokata terminowa kwota 307.500,00 zł (...) Bank (...) - oprocentowanie - 5,25% (rocznie), podatek od zysków kapitałowych 19%, ilość dni odsetkowych 211:

307.500 zł x 5,25% = 16.143,75 zł/rok – 19% = 13.076,44 zł x 211/365 = 7.559,26 zł

2/ 15.09.2008 r. - 12.01.2009 r. - lokata terminowa, kwota 827.500,00 zł (...) Bank (...) - oprocentowanie - przyjęto 5,25% (rocznie); podatek od zysków kapitałowych 19%, ilość dni odsetkowych 119:

827.500 zł x 5,25% = 43.443,75 zł/rok – 19% = 35.189,44 zł x 119/365 = 11.472,72 zł;

3/ 13.01.2009 r. - 13.01.2010 r. - polisa na życie i dożycie (...) Bank S.A. oprocentowanie - 8,1%:

1.135.000 zł x 8,1% = 91.935,00 zł;

4/ 14.01.2010 r. - 15.02.2010 r. – polisa inwestycyjna G. (...) b w (...) Bank S.A. oprocentowanie - 7% :

1.135.000 zł x 7% = 79.450,00 x 32/365 = 6.965,48 zł;

5/ 16.02.2010 r. - 17.01.2011 r. - obligacje dyskontowe, krótkoterminowe, zerokuponowe, emitowane przez (...) Spółkę z o.o. w K.;

oprocentowane na poziomie 12% w skali roku i realizowane przez dyskonto z chwilą wykupu obligacji;

Obligacje dyskontowe, zwane również obligacjami zerokuponowymi, dają jej posiadaczowi prawo do otrzymania w terminie wykupu kwoty równiej wartości nominalnej obligacji. Obligacje dyskontowe sprzedawane są nabywcom z dyskontem w stosunku do ceny emisyjnej. Ponieważ obligacje te nie posiadają kuponu odsetkowego, ich nabywcy nie ponoszą ryzyka reinwestowania odsetek, a ich wyłącznym zyskiem jest różnica pomiędzy ceną emisyjną, a ceną wykupu obligacji przez emitenta. Zyskiem z tytułu wykupu obligacji będzie w tym przypadku dyskonto pomniejszone o podatek od zysków kapitałowych.

wartość nominalna obligacji : 1.271.200,00 zł;

cena emisji obligacji : 1.135.000,00 zł;

podatek od zysków kapitałowych : 19%;

1.135.000 zł. x 12% = 136.200 zł. – 19% = 110.322 zł. x 336/365 = 101.556,69 zł;

Reasumując, w okresie od 15 czerwca 2008 r. do 18 stycznia 2011 r. powodowie: M., J., O. M. - realizując analogiczną politykę inwestycyjną o jedynie większym wolumenie inwestycji osiągnęliby hipotetyczny zysk netto w łącznej kwocie 219.489,15 zł., tj. po 73.163,05 zł. każdy z powodów.

b) dla powódki K. H. (1):

1/ 15.06.2008 r. - 15.09.2008 r. : Jednostka uczestnictwa (...) P. Obligacji (...) na dzień 16.06.2008 r. kosztowała 30,62 zł (w dniach 14 - 15.06.2008 r. - nie było notowań ze względu na dni wolne od pracy). Kwota możliwa do zainwestowania, która miała wpłynąć na rzecz powódki z tytułu III. części ceny wynosi 461.250,00 zł. W przypadku zainwestowania tej kwoty fundusz pobrałby 0,25% opłaty manipulacyjnej i tym samym realnie zainwestowana kwota przeznaczona na nabycie jednostek uczestnictwa wyniosłaby 460.096,88 zł., za które można byłoby nabyć 15.026,02 jednostek uczestnictwa. Po okresie inwestycyjnym kończącym się w dniu 15.09.2008 roku jednostka uczestnictwa tego funduszu kosztowała 30,19 zł. Jak wynika z powyższego powódka w tej części odnotowałaby stratę.

15.026,02 zł x 30,19 = 453.635,54 zł;

461.250 - 453.635,54 = (strata) 7.614,46 zł;

2/ 15.09.2008 r. - 18.01.2011 r. : Jednostka uczestnictwa (...) P. Obligacji (...) na dzień 15.09.2008 r. kosztowała 30,19 zł. Kwota możliwa do zainwestowania, która miała wpłynąć na rzecz powódki z tytułu IV. części ceny wynosi 1.241.250,00 zł., czyli łącznie z tytułu III. i IV. części ceny powódka zainwestować mogła kwotę 1.702.500,00 zł. Jednakże z uwagi na odnotowaną stratę z wcześniejszego okresu inwestycyjnego w takim stanie faktycznym powódka mogłaby zainwestować (1.702.500,00 zł – 7.614,46 zł ) 1.694.885,54 zł;

W przypadku zainwestowania tej kwoty fundusz pobrałby 0,25% opłaty manipulacyjnej i tym samym realnie zainwestowana kwota przeznaczona na nabycie jednostek uczestnictwa wyniosłaby 1.690.648,33 zł., za które można byłoby nabyć 56.000,28 jednostek uczestnictwa po 30,19 zł. Po okresie inwestycyjnym kończącym się w dniu 18.01.2011 roku jednostka uczestnictwa tego funduszu kosztowała 36,28 zł. Jak wynika z powyższego powódka w tej części odnotowałaby zysk w wysokości 341.041,83 zł który po pomniejszeniu podatku od zysków kapitałowych 19% wyniósłby 276.243,88 zł.

56.000,28 x 36,28 zł = 2.031.690,16 zł – 1.690.648,33 = 341.041,83 zł – 19% = 276.243,88 zł.

Reasumując, w okresie od 15.06.2008 r. do 18.01.2011 r. powódka K. H. (1) - realizując analogiczną politykę inwestycyjną o jedynie większym wolumenie inwestycji - osiągnęłaby hipotetyczny zysk netto w kwocie 276.243,88 zł.

c) dla powoda J. P. (1)

1/ Okres inwestycyjny 15.06.2008 r. - 13.09.2008 r., obliczany przy pomocy niżej obliczonej stopy procentowej w wysokości 5,17% w skali roku przy kwocie inwestycji 461.250,00 zł.; ilość dni odsetkowych 90; oprocentowanie dzienne 0,014%; 0,014% x 90 = 1,2747% za okres inwestycyjny;

461.250,00 zł. x 1,2747% = 5.879,55 zł. - zysk brutto za okres inwestycyjny – 19% podatku = 4.762,44 zł;

2/ Okres inwestycyjny podany w zaświadczeniu Banku (z dn. 24.04.2012 r.) rozpoczyna się w dniu 14.09.2008 r. a kończy 18.01.2011 r. Szacunkowy zysk z lokaty w kwocie 1.704.000,00 zł wyniósł 173.508,73 zł. (po uwzględnieniu opodatkowania od zysków kapitałowych). Wskazaną przez bank kwotę należy powiększyć o podatek od zysków kapitałowych i wynosi ona brutto 206.475,39 zł;

Szacunkowa weryfikacja wyliczenia banku:

ilość dni odsetkowych 856 dni;

prognozowany zysk 173.508,73 zł + 19% podatku od zysków kapitałowych = 206.475,39 zł./856 = 241,21 zł. zysku brutto na dzień;

241,21 zł. x 365 = 88.041,65 zł. zysku brutto na rok

1.702.500,00: 1.790.541,65 = 100% : x x = 5,17%;

Oprocentowanie wynosi 5,17%, co koresponduje ze stopami procentowymi banków w rzeczonym okresie. Zysk brutto z lokaty zdeponowanej w Banku (...) S.A. w badanych okresach mógł wynieść 173.508,73 zł.;

Reasumując, w okresie od 15.06.2008 r. - 18.01.2011 r. powód J. P. (1) realizując analogiczną politykę inwestycyjną o jedynie większym wolumenie inwestycji osiągnąłby hipotetyczny zysk netto w kwocie 178.271,17 zł. (4.762,44 zł. + 173.508,73 zł.)

Postanowieniem z dnia 28 maja 2013 r. w sprawie I ACz 696/13 Sąd Apelacyjny w Łodzi, udzielił powodom zabezpieczenia roszczenia:

1.  dochodzonego przez M. M. (1), przez zajęcie wierzytelności, jaka przysługuje (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W. w stosunku do K. H. (1) z tytułu zwrotu zapłaconej części ceny nieruchomości, o której mowa w prawomocnym wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 7 marca 2012r. w sprawie II C 176/11, z ograniczeniem zajęcia do kwoty 91.177,67 zł.;

2.  dochodzonego przez J. M. (1) przez zajęcie wierzytelności, jaka przysługuje (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W. w stosunku do K. H. (1), z tytułu zwrotu zapłaconej części ceny nieruchomości, o której mowa w prawomocnym wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 7 marca 2012r. w sprawie II C 176/11, z ograniczeniem zajęcia do kwoty 91.177,67 zł.;

3.  dochodzonego przez O. M. przez zajęcie wierzytelności, jaka przysługuje (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W. w stosunku do K. H. (1) z tytułu zwrotu zapłaconej części ceny nieruchomości, o której mowa w prawomocnym wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 7 marca 2012r. w sprawie II C 176/11, z ograniczeniem zajęcia do kwoty 91.177,67 zł.;

4.  dochodzonego przez K. H. (1) przez zajęcie wierzytelności, jaka przysługuje (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W. solidarnie w stosunku do M. M. (1), J. M. (2) i O. M. z tytułu zwrotu zapłaconej części ceny nieruchomości, o której mowa w prawomocnym wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 7 marca 2012r. w sprawie II C 176/11, z ograniczeniem zajęcia do kwoty 84.793,17 zł. oraz poprzez zajęcie wierzytelności, jaka przysługuje (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W. w stosunku do J. P. (1), z tytułu zwrotu zapłaconej części ceny nieruchomości, o której mowa w prawomocnym wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 7 marca 2012r. w sprawie II C 176/11, z ograniczeniem zajęcia do kwoty 267.922,83 zł.;

5.  dochodzonego przez J. P. (1) przez zajęcie wierzytelności, jaka przysługuje (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W. solidarnie w stosunku do M. M. (1), J. M. (1) i O. M. z tytułu zwrotu zapłaconej części ceny nieruchomości, o której mowa w prawomocnym wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 7 marca 2012r. w sprawie II C 176/11 z ograniczeniem zajęcia do kwoty 153.253,18 zł. oraz poprzez zajęcie wierzytelności, jaka przysługuje (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W. w stosunku do K. H. (1), z tytułu zwrotu zapłaconej części nieruchomości, o której mowa w prawomocnym wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 7 marca 2012r. w sprawie II C 176/11, z ograniczeniem zajęcia do kwoty 83.710,82 zł.

Na podstawie powyższego postanowienia, w toku postępowania o zabezpieczenie, prowadzonego przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi A. K., M. M. (1), J. M. (1) i O. M. wpłacili łącznie kwotę 238.046,35 zł., K. H. (1) wpłaciła 357.243,83 zł. i J. P. (1) wpłacił kwotę 267.922,83 złotych. Wpłaty nastąpiły w lipcu i sierpniu 2013 roku i są przechowywane na rachunku depozytowym sądu.

J. P. dokonał ponadto, bezpośrednio na konto Spółki (...), wpłaty kwoty 89.321 zł.

Postanowieniem końcowym z dnia 28 sierpnia 2013r. w sprawie AK Km 2503/13 Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi A. K. postanowił zakończyć postępowanie w celu wykonania zabezpieczenia (pkt 1.); przyznać uprawnionym, tytułem kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu zabezpieczającym kwotę 1.800 zł. (pkt 2.) oraz ustalił koszty postępowania zabezpieczającego w łącznej wysokości 17.498,53 zł. (pkt 3.), które zostały zapłacone przez uprawnionych, w tym przez K. H. (1) w kwocie 7.068,64 zł., M. M. (1) w kwocie 5.482,64 zł. i przez J. P. (1) w kwocie 4.749,00 zł. Do zapłaty przez uprawnionych pozostała kwota 198,25 zł., która została przez nich uiszczona we wrześniu 2013r.

W dniu 29 maja 2013r. w rozpoznawanej sprawie zapadł prawomocny wyrok częściowy zasądzający od Spółki (...) między innymi na rzecz K. H. odszkodowanie w kwocie 38.520 zł. z ustawowymi odsetkami od dnia 4 lipca 2012 r. Komornik ściągnął tę kwotę wraz z kwotą odsetek w wysokości 8.180,37 zł. z zabezpieczenia udzielonego w tej sprawie K. H..

W piśmie z dnia 17 stycznia 2013 r. J. P. złożył oświadczenie o potrąceniu z należnej Spółce (...) od niego kwoty 397.500 zł., kwoty 40.256,17 zł. przysługującej jemu od Spółki, tytułem kosztów postępowania zasądzonych w sprawach sądowych.

Pozwana Spółka (...) wystąpiła przeciwko K. H. (1) i J. P. (1) z pozwami o zapłatę kwot wynikających z wyroku zapadłego w sprawie IIC 176/11.

Wyrokiem z dnia 1 października 2013r. Sąd Okręgowy w Łodzi w sprawie o sygn. akt II C 255/13 z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. przeciwko J. P. (1) o zapłatę uchylił nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym w dniu 7 grudnia 2012r., w sprawie II Nc 227/12 i zasądził od pozwanego na rzecz powodowej Spółki kwotę 294.808,03 zł. z ustawowymi odsetkami od dnia 23 listopada 2012r. do dnia zapłaty, umorzył postępowanie w sprawie co do kwoty 40.256,17 zł. oraz oddalił powództwo w pozostałej części, a także zasądził od pozwanego na rzecz powodowej Spółki kwotę 9.686 zł., tytułem zwrotu części kosztów procesu.

Sąd Okręgowy w sprawie II C 255/13 uznał, że wyrok z dnia 7 marca 2012 r w sprawie II C 176/11 nie stanowi tytułu egzekucyjnego dla spółki (...) w zakresie wskazanych w nim kwot należnych między innymi od pozwanego J. P., tytułem zwrotu części ceny nieruchomości zapłaconej przez Spółkę i dlatego wniesienie powództwa o zapłatę było konieczne w celu wyegzekwowania przez Spółkę od pozwanego zwrotu tej części ceny. Nie podzielił podniesionego przez pozwanego na podstawie art. 496 k.c. zarzutu zatrzymania. Sąd Okręgowy stwierdził, że nałożony na Spółkę wyrokiem z dnia 7 marca 2012r. II C 176/11 obowiązek złożenia oświadczenia woli o przeniesieniu na pozwanego odpowiedniego udziału we współwłasności nieruchomości nie jest świadczeniem wzajemnym, mogącym podlegać zwrotowi, w rozumieniu art. 496 k.c. Ponadto wyrok ten nie został zaopatrzony w klauzulę wykonalności, bowiem pozwany nie przedstawił dowodów wpłaty obciążającej go części ceny, a zatem nie nastąpił skutek w postaci zastąpienia oświadczenia woli Spółki (...) przez orzeczenie sądu i pozwany nie może powołać się na zarzut zatrzymania, żądając oddalenia roszczenia o zapłatę, jako niewymagalnego.

W ocenie Sądu pierwszej instancji pozwany nie wykazał też, że dokonał na rzecz powodowej Spółki zapłaty całej kwoty 397.000 zł. z tytułu zwrotu przypadającej na niego części ceny nieruchomości wskazanej w wyroku z dnia 7 marca 2012 r., Sąd Okręgowy nie uwzględnił wpłat dokonanych przez pozwanego na rachunek komornika sądowego w łącznej kwocie 267.922,83 zł. w wykonaniu wezwania komornika, uznając że zajęcie tych kwot nastąpiło w postępowaniu zabezpieczającym, w ramach sprawy prowadzonej pod sygn. akt II C 795/12. W tym przypadku pozwany zastosował się do wezwania komornika i zrealizował zajęcie na wniosek K. H. (1) (jednej z osób obowiązanych obok pozwanego do zwrotu części otrzymanej ceny na rzecz powodowej Spółki). Zajęcie dotyczyło wierzytelności przysługującej powodowej Spółce w stosunku do pozwanego J. P. (1). W rezultacie osoby obowiązane do zwrotu części ceny na rzecz powodowej Spółki posiadają status dłużników zajętych wierzytelności, ale wyłącznie w ramach zabezpieczenia ich własnych roszczeń o odszkodowanie. Zgodnie bowiem z art. 869 § 1 pkt 2 k.p.c. przekazane komornikowi kwoty trafiły do depozytu sądowego, a zatem nie zostały jeszcze przekazane wierzycielowi. Nie było więc podstaw do uznania, że wpłacenie przez pozwanego kwoty 267.922,83 zł. stanowiło spełnienie świadczenia na rzecz powódki, tym bardziej, że nie jest znany ostateczny wynik postępowania, w ramach którego udzielono zabezpieczenia.

Pozwany zaskarżył powołany wyrok apelacją w zakresie punktu 2. i 5., t.j. w części zasądzającej od pozwanego na rzecz powodowej Spółki kwotę 294.808,03 zł. z ustawowymi odsetkami od dnia 23 listopada 2012 r. oraz zasądzającej kwotę 9.686 zł. tytułem zwrotu części kosztów procesu.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, wyrokiem z 9 czerwca 2014 r. w punkcie I. sentencji zmienił zaskarżony wyrok w punkcie 2. w ten sposób, że zasądził od pozwanego J. P. (1) na rzecz powódki (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. kwotę 248.107,66 zł. z ustawowymi odsetkami od dnia 23 listopada 2012 r. do dnia zapłaty i odsetki ustawowe od kwoty 38.520 zł. od dnia 23 listopada 2012 roku do dnia 20 lutego 2014 roku oraz od kwoty 8.180,37 zł. od dnia 23 listopada 2012 roku do dnia 5 marca 2014 roku i oddalił powództwo co do kwoty 46.700,37 zł. oraz co do odsetek ustawowych od tej kwoty w pozostałym zakresie; w punkcie II. oddalił apelację w pozostałej części i w punkcie III. zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 3.672 zł tytułem częściowego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym. Sąd Apelacyjny odliczył od zasądzonej przez Sąd Okręgowy kwoty 294.808.03 zł. dodatkowo kwotę 38.520 zł. tytułem należności głównej i kwotę 8.180,37 zł. tytułem odsetek (łącznie 46.700,37 zł.), którą komornik przekazał K. H., realizując w drodze egzekucji tytuł wykonawczy wydany w sprawie II C 795/12 przeciwko Spółce (...) i ściągając tę kwotę z zajętej w powyższej sprawie w trybie zabezpieczenia wierzytelności spółki (...) wobec J. P. z tytułu zwrotu części ceny nieruchomości wskazanej w wyroku z dnia 7 marca 2012 r. II C 176/11.

Sąd Apelacyjny, podzielając stanowisko Sądu Okręgowego, wskazał, że zgodnie z art. 731 k.p.c. realizacja zabezpieczenia nie może zmierzać do zaspokojenia, a przepisy o egzekucji mają w postępowaniu zabezpieczającym zastosowanie jedynie odpowiednie. Nie można zatem przyjąć, że pozwany realizując zajęcie dokonane w trybie zabezpieczenia roszczenia K. H. wobec Spółki (...) o odszkodowanie doprowadził jednocześnie do zaspokojenia roszczenia tej Spółki wobec niego z tytułu zwrotu ceny nieruchomości, bowiem w razie uwzględnienia powództwa K. H. to jej, a nie Spółce (...) będzie przysługiwało roszczenie o wypłatę zabezpieczenia. W takiej sytuacji nie doszłoby do zaspokojenia roszczenia Spółki wobec pozwanego z tytułu zwrotu ceny. Jednocześnie Sąd Apelacyjny stwierdził, że upadek zabezpieczenia jak i umorzenie postępowania egzekucyjnego powoduje uchylenie zabezpieczenia i czynności dokonanych w związku z nim, w tym także zajęcia, co przywraca stan taki, jaki istniał przed zajęciem. Odpadają więc wszelkie ograniczenia w rozporządzaniu przedmiotem egzekucji jakie wynikały dla dłużnika wskutek czynności egzekucyjnych, a zatem kwota wpłacona przez pozwanego tytułem zabezpieczenia powinna być zwrócona jemu, a nie powodowej Spółce, co skutkuje tym, że jego dług wobec Spółki wynikający ze sprawy II C 176/11 nie zostanie spłacony.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu skargi kasacyjnej pozwanego, wyrokiem z dnia 28 października 2015r., uchylił wyrok Sądu Apelacyjnego z 28 października 2014r. w punkcie I., w części uwzględniającej powództwo oraz w punktach II. I III. i w tym zakresie przekazał sprawę Sądowi Apelacyjnemu w Łodzi do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego.

W ocenie Sądu Najwyższego pozwany J. P. (1), wpłacając komornikowi na jego żądanie, mające oparcie w art. 896 §1 pkt.2 k.p.c., łączną kwotę 267.922,83 zł., jako poddłużnik wierzytelności zajętej na podstawie postanowienia o zabezpieczeniu z dnia 28 maja 2013r. I ACz 696/13, spełnił w tym zakresie swoje zobowiązanie wobec powodowej Spółki, wynikające z punktu 1. wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 7 marca 2012r. II C 176/11, dotyczące zwrotu części ceny nieruchomości. Potwierdził to komornik w wydanym pozwanemu pokwitowaniu dla celów postępowania o nadanie klauzuli wykonalności powyższemu wyrokowi, które to pokwitowanie, zgodnie z art. 815 §2 k.p.c., ma taki sam skutek jak pokwitowanie wierzyciela sporządzone w formie dokumentu urzędowego.

Wyrokiem z dnia 16 lutego 2016 r. w sprawie I ACa 3/16, Sąd Apelacyjny w Łodzi, po ponownym rozpoznaniu sprawy, w pkt I. zmienił zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 1 października 2015r. w punkcie 2. w ten sposób, że zasądził od J. P. (1) na rzecz (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. kwotę 26.847,12 zł. z ustawowymi odsetkami od 23 listopada 2012r. oraz odsetki ustawowe od kwoty 253.397,56 zł. za okres od 23 listopada 2012 r. do 15 lipca 2013 r. i od kwoty 14.525,27 zł. za okres od 23 listopada 2012 r. do 25 sierpnia 2013 r. i oddalił powództwo co do kwoty 221.260,54 zł. oraz co do odsetek ustawowych od tej kwoty w pozostałym zakresie; w pkt II. oddalił apelację w pozostałej części oraz w pkt III. orzekł o kosztach postępowania apelacyjnego i kasacyjnego.

Sąd Apelacyjny, uznając, w świetle motywów rozstrzygnięcia Sądu Najwyższego apelację za częściowo zasadną, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. poddał zaskarżony wyrok w punkcie 2. odpowiedniej korekcie. Ponieważ kwota 46.700,37 zł., o którą Sąd Apelacyjny wyrokując w dniu 28 października 2014 r. pomniejszył zasądzoną przez Sąd Okręgowy kwotę 294.808,03 zł. mieści się w uiszczonej komornikowi kwocie 267.922,83 zł. (kwota 46.700,37 zł. została bowiem ściągnięta z zajętej w trybie zabezpieczenia wierzytelności), kwota 294.808,03 zł. podlegała dalszemu pomniejszeniu o kwotę 221.222,46 zł. ( 267.922,83 zł. – 46.700,37 zł. = 221.222,46 zł). Ponadto uwzględniono kwotę 38,08 zł., o którą Sąd Okręgowy na skutek omyłki rachunkowej zawyżył zasądzoną kwotę.

Z tych wszystkich względów, zasądzoną w punkcie 2. zaskarżonego wyroku kwotę, pozostałą po zmianie wyroku przez Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 28 października 2014r., należało pomniejszyć o kwotę 221.260,54 zł. (221.222,46 zł. + 38.08 zł.), co do której Sąd Apelacyjny ponownie rozpoznając sprawę i uwzględniając w tym zakresie apelację, oddalił powództwo.

Dalej idąca apelacja podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

Wyrokiem z dnia 19 kwietnia 2013r. Sąd Okręgowy w Łodzi zasądził od K. H. (1) na rzecz (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. kwotę 376.456,70 zł. z ustawowymi odsetkami od kwoty 357.243,83 zł. od dnia 26 czerwca 2012 roku do dnia zapłaty i od kwoty 19.212,87 zł. od dnia 23 listopada 2012 roku do dnia zapłaty (pkt 1) oraz kwotę 10.186,76 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt 3), oddalił powództwo w pozostałym zakresie (pkt 2), a także orzekł o sposobie poniesienia przez strony nieuiszczonych kosztów sądowych (pkt. 4 i 5).

Sąd Okręgowy uznał powództwo, za usprawiedliwione co do zasady, gdyż wyrok, który zapadł w sprawie II C 176/11 nie stanowi tytułu egzekucyjnego przeciwko pozwanej. Strona powodowa miała interes prawny w dochodzeniu zasądzenia zwrotu świadczenia otrzymanego w wykonaniu umowy, od której odstąpiono.

Wysokość świadczenia podlegającego zwrotowi przez pozwaną nie była przedmiotem sporu, z tym że skuteczny okazał się zarzut potrącenia kwoty 40.256,17 zł. z tytułu kosztów procesu należnych pozwanej K. H. (1), o którą pomniejszeniu uległo zobowiązanie pozwanej do zwrotu tytułem otrzymanej części ceny kwoty 397.500 zł., co daje różnicę 357.243,83 zł.

Apelację od powyższego wyroku złożyła pozwana, która zaskarżyła orzeczenie w zakresie punktów 1, 3, 4 i 5.

W piśmie z dnia 22 lipca 2012 roku pozwana powołała się na nowe okoliczności, wynikające z realizacji zajęcia wierzytelności strony powodowej o zwrot części zapłaconej ceny za nieruchomość na podstawie zabezpieczenia udzielonego jej, a także M. M. (1), J. M. (1), O. M. i J. P. (1) w sprawie II C 795/12. W kolejnych pismach pozwana powoływała się na realizację zajęć z tytułu zabezpieczenia aż do uiszczenia kwot, które w pełni wyczerpały roszczenia strony powodowej z zaskarżonego wyroku.

Wyrokiem z dnia 22 stycznia 2014r. w sprawie I ACa 878/13 Sąd Apelacyjny w Łodzi oddalił apelację pozwanej, jako całkowicie bezzasadną.

W analogicznej sprawie, wytoczonej przez Spółkę (...) przeciwko M. M. (1), J. M. (1) i O. M., zarządzeniem z dnia 17 kwietnia 2013 roku, w sprawie IC 332/13, Sąd Okręgowy w Łodzi dokonał zwrotu pozwu. Pozew został wniesiony ponownie w 2015r. i do chwili obecnej nie nastąpiło doręczenie odpisu pozwu.

W dniu 15 kwietnia 2013 roku J. P. (1) i K. H. (1) stawili się na wezwanie Spółki (...) u notariusza G. G. w celu przeniesienia udziałów w nieruchomości, oświadczając gotowość zapłaty świadczenia wzajemnego z wyroku. W imieniu Spółki nikt się nie stawił.

Wnioskami z dnia 29 sierpnia 2013 roku powodowie, powołując się na wykonanie świadczenia wzajemnego z prawomocnego wyroku z dnia 7 marca 2012 roku wnieśli o nadanie wyrokowi w pkt 1. klauzuli wykonalności. Postanowieniem z dnia 5 września 2013 roku Sąd Okręgowy w Łodzi wszystkie te wnioski uwzględnił i nadał klauzulę wykonalności, zasądzając także zwrot kosztów postępowania klauzulowego. Pozwana J., w dniu 24 września 2013 roku wniosła na to postanowienie zażalenie. Postanowieniem z dnia 11 czerwca 2014 roku Sąd Apelacyjny w Łodzi zawiesił postępowanie zażaleniowe do czasu rozpoznania skargi kasacyjnej w sprawie I ACa 878/13.

Postanowieniem z dnia 19 lipca 2013 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi w sprawie Nr Dz.Kw 38990/12 oddalił wniosek powodów o wpisanie w dziale III księgi wieczystej (...) roszczenia, wynikającego z prawomocnego wyroku z dnia 7 marca 2012 roku w sprawie IIC 176/11, zobowiązującego J. do złożenia oświadczenia woli, przenoszącego własność nieruchomości na powodów. Sąd ten przyjął, że wyrok taki nie kreuje roszczenia o przeniesienie własności.

Postanowieniem z dnia 23 kwietnia 2014 roku, w sprawie I ACz 463/14 Sąd Apelacyjny w Łodzi udzielił powodom zabezpieczenia poprzez wpisanie w dziale III księgi wieczystej (...) ostrzeżenia o toczącym się postępowaniu w przedmiocie zażalenia na postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności do czasu prawomocnego zakończenia się tego postępowania. W dniu 25 kwietnia pełnomocnik powodów złożył w XVI Wydziale Ksiąg Wieczystych wniosek o wpis tegoż ostrzeżenia.

Dokonując powyższych ustaleń faktycznych Sąd I instancji oparł się na powołanych dowodach z dokumentów, z zeznań zgłoszonego świadka oraz z przesłuchania powodów, nie budzących wątpliwości co do ich zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, a w zakresie wiadomości specjalnych - na opinii pisemnej biegłego sądowego, która w pełni wyjaśniła konieczne do rozstrzygnięcia kwestie.

Podkreślenia wymaga, że za podstawę ustalenia hipotetycznej wysokości zysków, jakie mogliby osiągnąć powodowie inwestując środki uzyskane z tytułu zapłaty reszty ceny sprzedaży w poszczególnych okresach inwestycyjnych, Sąd oparł się na wyliczeniu dokonanym przez biegłego sądowego w opinii podstawowej, tj. z uwzględnieniem wszelkich kosztów i opłat w tym także z uwzględnieniem podatku od zysków kapitałowych, pomijając uzupełniającą opinię biegłego, zleconą w uwzględnieniu wniosku dowodowego strony powodowej, w której biegły dokonał przeliczenia wartości hipotetycznych zysków do kwot brutto. Na ewentualną potrzebę dokonania takiego przeliczenia wskazywał sam biegły w swej opinii podstawowej powołując się na art. 21.1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym osób fizycznych /Dz.U. 2012.361 jt./. Zgodnie z treścią art. 21 ust.1 pkt 3b) b zwolnione od podatku dochodowego są m.in. odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć gdyby mu szkody nie wyrządzono. W ocenie Sądu powołany przepis nie znajduje zastosowania do wyliczenia hipotetycznych zysków powodów, albowiem przedmiotem roszczenia jest równowartość utraconych korzyści, obejmujących dochód uzyskany z inwestycji, który podlegałby opodatkowaniu. Zwolnieniu od opodatkowania podatkiem dochodowym będą mogły ewentualnie podlegać dopiero kwoty zasądzone na rzecz powodów niniejszym wyrokiem z tytułu utraconych korzyści. Z powyższych względów Sąd pominął uzupełniającą opinię biegłego sądowego w części, w jakiej obejmowała ona ponowne przeliczenie utraconych przez powodów korzyści w kwotach brutto.

Odnosząc się do zarzutu pełnomocnika strony pozwanej jakoby powodowie K. H. (1) i J. P. (1) nie przedstawili dowodów dokumentujących określoną politykę inwestycyjną środków finansowych uzyskanych z zapłaconej części ceny sprzedaży nieruchomości, a jedynie wykazali zamiar ulokowania środków z tytułu niezapłaconej części ceny na lokatach bankowych lub jednostkach uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych otwartych oferowanych przez bank, w których powodowie posiadali rachunki bankowe lub inwestycyjne, należało podzielić wnioski opinii biegłego, w myśl których powodowie ci nie przedstawili wyimaginowanych instrumentów finansowych o wysokiej stopie zwrotu, które były dostępne w tamtym czasie i które post factum przyniosłyby największy na dany czas zysk zainwestowanych środków, a jedynie wskazali, że otrzymaną kwotę ulokowaliby w ogólnie dostępnych niewyrafinowanych instrumentach finansowych służących do oszczędzania tj. na popularnych lokatach bankowych lub jednostkach uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych otwartych. Sąd podzielił wniosek, że zamiary powodów korespondują z ogólnie dostępnym na rynku finansowym narzędziem służącym do oszczędzania pieniędzy, co prowadzi do wniosku, że zgodnie z powszechnie obowiązującym standardem racjonalności ulokowaliby środki uzyskane z niezapłaconej ceny sprzedaży na popularnym, powszechnie przyjętym instrumencie finansowym przeznaczonym do oszczędzania i zabezpieczenia środków finansowych.

Sąd wskazał za biegłym, że wyliczenia zawarte w opinii zostały oparte nie na estymowanym modelu teoretycznym ex ante (możliwego maksymalnego, minimalnego czy uśrednionego - możliwego zysku), a na modelu ex post i co najistotniejsze - modelu opartym nie na losowo, czy irracjonalnie dobranym koszyku najbardziej lukratywnych dla powodów instrumentów rynku kapitałowego – a na faktycznie dokonanych przez powodów inwestycjach finansowych w konkretnym (tym samym) czasie oraz w oparciu o wysoce prawdopodobny model powszechnego inwestowania (w fundusze i lokaty) możliwe do realizacji w instytucjach finansowych, w których powodowie posiadali rachunki bankowe lub inwestycyjne. Lokowanie środków finansowych w instrumenty wskazane przez powodów K. H. (1) i J. P. (1) tj. lokaty bankowe i fundusze inwestycyjne jest standardowym zachowaniem osoby posiadającej pieniądze i nie ma podstaw do negowania przedstawionych przez powodów zamiarów ulokowania środków w popularne instrumenty finansowe służące do oszczędzania.

Sąd I instancji ocenił, że złożona w sprawie opinia odznacza się pełną przydatnością dowodową, zaś wszystkie zgłaszane przez strony wątpliwości i zastrzeżenia do wniosków opinii zostały wyczerpująco wyjaśnione w opinii uzupełniającej.

Sąd Okręgowy przyjął, że powództwo, w zakresie objętym wyrokiem końcowym okazało się zasadne w przeważającej części.

Sąd ten poddał analizie przepisy art. 491 § 1 k.c. oraz art. 494 k.c. i wskazał na obowiązek strony odstępującej od umowy zwrotu drugiej stronie wszystkiego, co otrzymała od niej na mocy umowy; może żądać nie tylko zwrotu tego, co świadczyła, lecz również naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania. Stosownie zaś do treści art. 496 k.c., jeżeli wskutek odstąpienia od umowy strony mają dokonać zwrotu świadczeń wzajemnych, każdej z nich przysługuje prawo zatrzymania, dopóki druga strona nie zaofiaruje zwrotu otrzymanego świadczenia albo nie zabezpieczy roszczenia o zwrot. Z chwilą skutecznego złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy odpada podstawa prawna spełnionych już świadczeń, co powoduje konieczność przywrócenia stanu rzeczy sprzed zawarcia umowy i rozliczenia się przez strony z tego, co każda z nich otrzymała. Oświadczenie o odstąpieniu od umowy uchyla skuteczność zawartej umowy z mocą wsteczną ( ex tunc).

Należne odstępującemu od umowy odszkodowanie powinno kompensować całą szkodę ( damnum emergens i lucrum cessans), do jakiej doprowadziło niewykonanie zobowiązania, nie tylko uszczerbek wywołany zwłoką, ale także utracony zysk, jak również koszty poniesione przez wierzyciela po odstąpieniu od umowy.

Sąd podkreślił, że strona pozwana dopuściła się zwłoki w zapłacie na rzecz powodów większej części ceny. Łącznie zapłaciła na rzecz powodów kwotę 1.060.000 zł. tytułem ceny sprzedaży, podczas gdy określona w umowie cena wynosiła 5.600.000 zł. Dlatego też istniały uzasadnione podstawy do złożenia przez powodów oświadczenia o odstąpieniu od umowy, co z kolei skutkowało uwzględnieniem powództwa o zobowiązanie nabywcy do złożenia oświadczenia woli na podstawie art. 1047 k.p.c. w zw. z art. 64 k.c., mającego za przedmiot zwrotne przeniesienie własności nieruchomości, za zwrotem ceny przez powodów w odpowiednich częściach.

Z kolei, wobec skutecznego odstąpienia przez zbywców od umowy wzajemnej, przysługuje im również żądanie naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania. Odszkodowanie powinno naprawiać swoistą szkodę wynikającą z nie dokonania zamierzonej wymiany ekwiwalentnych świadczeń, na którą składają się nie tylko różnica między wartością wzajemnych świadczeń, ale również utracony zysk. Do odpowiedzialności odszkodowawczej z art. 494 k.c. ma zastosowanie art. 471 k.c. W stanie faktycznym rozpoznawanej sprawy, za powstanie okoliczności, które spowodowały niewykonanie zobowiązania pełną odpowiedzialność ponosi Spółka (...), która w toku procesu okoliczności tej nie kwestionowała.

Ustalenie szkody w postaci utraconych korzyści ma zawsze charakter hipotetyczny, polega bowiem na przyjęciu - na podstawie okoliczności, które wystąpiły po okresie spodziewanego zysku - że zysk w okresie poprzednim zostałby osiągnięty. Utrata zysku musi być przez żądającego odszkodowania udowodniona (art. 6 k.c.). Hipotetyczny element szkody, jakim są utracone korzyści, podlega ustaleniu w realiach konkretnej sprawy przez przeprowadzenie fikcyjnego rozumowania opartego na analizie dostępnych faktów, mającego odtworzyć sytuację, jaka najprawdopodobniej wystąpiłaby, gdyby nie doszło do zdarzenia powodującego szkodę Utraconą korzyść stanowi to, co przy prawidłowym wykonywaniu umowy weszłoby do majątku powodów, jako tzw. czysty zysk, pochodzący z inwestycji, których poczynienie można uznać za wysoce prawdopodobne. W rozpoznawanej sprawie Sąd przyjął, że realnie powodowie nigdy nie mogli skorzystać z należnych im, na mocy łączącej strony umowy sprzedaży, przez czas od terminu zapłaty do odstąpienia od umowy, środków pieniężnych. Z kolei przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, z wysokim stopniem prawdopodobieństwa, że gdyby Spółka (...) wywiązała się z obowiązku zapłaty całej ceny sprzedaży, uzyskane w ten sposób pieniądze zainwestowaliby oni w ogólnodostępne instrumenty finansowe, służące do oszczędzania. Na powyższe, w odniesieniu do rodziny M. (prowadzącej wspólną politykę inwestycyjną), wskazują faktycznie dokonane przez nich inwestycje finansowe w konkretnym (tym samym) czasie oraz w odniesieniu do pozostałych powodów, w oparciu wysoce prawdopodobny model powszechnego inwestowania (w fundusze i lokaty) możliwe do realizacji w instytucjach finansowych, w których pozostali powodowie posiadali rachunki bankowe lub inwestycyjne. Sąd nie znalazł podstaw do negowania przedstawionych przez powodów zamiarów ulokowania środków w popularne instrumenty finansowe służące do oszczędzania. Wprawdzie poczynili oni również znaczne wydatki konsumpcyjne, jednak zostały one sfinansowane z pieniędzy pochodzących z odszkodowania po wybuchu gazu w budynku przy N. 13. Z kolei małżonkowie M. wraz z córką od lat prowadzili określoną, konsekwentną politykę inwestycyjną, nie czyniąc większych zakupów konsumpcyjnych. Wprawdzie, byli zmuszeni dokładać do bieżącego utrzymania średnio po 2.000 zł.-3.000 zł. miesięcznie z posiadanych oszczędności, jednak nie ulega wątpliwości, że dysponowali oni znacznym kapitałem, pochodzącym również z odszkodowań wypłaconych im tytułem wyrównania szkody powstałej na skutek wybuchu gazu w kamienicy przy ul. (...) i brak było dowodów na to, że wydatki bieżące byliby zmuszeni finansować z pieniędzy otrzymanych od Spółki (...). Brak zysku, wskutek niemożliwości przeznaczenia pieniędzy pochodzących ze sprzedaży nieruchomości przy ul. (...) w Ł. na określone, wysoce prawdopodobne, zyskowne cele inwestycyjne, stanowi szkodę będącą normalnym następstwem nienależytego wykonania przez pozwanego zobowiązania, która powinna być uwzględniona przy naprawieniu szkody zgodnie z art. 494 k.c. w zw. z art. 471 k.c.

Wbrew twierdzeniom strony pozwanej, zwrot świadczenia wzajemnego, który zresztą w okresie objętym żądaniem pozwu nie nastąpił, bowiem pozwana Spółka nie złożyła stosownego oświadczenia woli o zwrotnym przeniesieniu prawa własności nieruchomości przy ul. (...) na rzecz zbywców, w żaden sposób nie rekompensuje tak określonej szkody, obejmującej utracone korzyści.

Reasumując, należne powodom odszkodowanie w granicach pozytywnego interesu umownego, obejmujące lucrum cessans, tj. utracony zysk, wynosi, na rzecz M. M. (1), J. M. (1) i O. M. po 73.163 zł., oraz na rzecz J. P. (1) kwotę 178.271 zł. i K. H. (1) kwotę 276.243 zł.

Z uwagi na to, że strona pozwana dopuściła się opóźnienia w spełnieniu świadczenia pieniężnego powodowie wystąpili z żądaniem zasądzenia odsetek za czas opóźnienia. Sąd uznał, że strona pozwana pozostaje w opóźnieniu w spełnieniu zasądzonego świadczenia objętego pozwem od dnia następnego po doręczeniu odpisu pozwu, co nastąpiło w dniu 3 lipca 2012r. (k.37), zaś w zakresie dokonanego rozszerzenia powództwa od dnia następnego po doręczeniu odpisu pisma w tym przedmiocie, co miało miejsce w dniu 5 maja 2014r. (licząc 7 dni od daty nadania pisma w UP, tj. od 28 kwietnia 2014r. – k.622)

W pozostałym zakresie powództwo podlegało oddaleniu. Sąd przyjął brak podstaw do przyznania powodom odszkodowania z tytułu utraconych korzyści w kwotach brutto, bez pomniejszenia o równowartość podatku, który musieliby ponieść, gdyby- dysponując brakującą ceną sprzedaży- poczynili stosowne inwestycje, skutkujące określonym zyskiem, podlegającym wszak opodatkowaniu.

Powyższe nakazało rozstrzygnięcie o kosztach procesu oprzeć na unormowaniu zawartym w art. 100 k.p.c. Powodowie ze swoim roszczeniem utrzymali się :

- M. M. (1), J. M. (1) i O. M. po 89,7% każdy z nich (w.p.s., po dwukrotnym rozszerzeniu wyniosła 91.153 zł. – w tym z tytułu lucrum cessans po 82.591 zł., podczas, gdy roszczenia każdego z powodów z rodziny M. zostały uwzględnione do kwoty 81.725 zł. (łącznie z odszkodowanie zasądzonym w prawomocnym wyroku częściowym), co stanowi 89,7% w.p.s.), winni zatem, w kosztach procesu, partycypować w granicach 10,3% każdy z nich. Powodowie z rodziny M. wydatkowali łącznie po 13.992,06 zł. (4.558,66 zł. opata sądowa od pozwu + 3.600 zł. wynagrodzenie pełnomocnika – od w.p.s. wskazanej w pozwie + 3,4 zł. opłata skarbowa od pełnomocnictwa przypadająca na każdego z powodów w stosunku 1/5 + 3.000 zł. tytułem zaliczki na wynagrodzenie biegłego sądowego + 900 zł. wynagrodzenie pełnomocnika w postępowaniu wywołanym apelacją od wyroku częściowego + 100 zł. opłata od wniosku o udzielenie zabezpieczenia + 1.800 zł. wynagrodzenie pełnomocnika w postępowaniu wywołanym zażaleniem na postanowienie w przedmiocie wniosku o udzielenie zabezpieczenia + 30 zł. opłata sądowa od zażalenia na postanowienie w przedmiocie wniosku powodów o udzielenie zabezpieczenia), z czego przysługuje im zwrot w 89,7%, co odpowiada kwocie .o 12.550,88 zł. na rzecz każdego z powodów M., Z kolei wydatki pozwanego w stosunku do roszczeń zgłoszonych przez rodzinę M. wyniosły po 4.500 zł. względem każdego z powodów (wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 3.600 zł. + 900 zł. wynagrodzenie pełnomocnika w postępowaniu wywołanym apelacją od wyroku częściowego; w postępowaniu wywołanym zażaleniem powodów na postanowienie w przedmiocie wniosku o udzielenie zabezpieczenia strona pozwana nie wnosiła o zwrot koszów) i ma prawo żądać zwrotu od przeciwnika tych należności w 10,3 %, tj. w kwocie po 463,50 zł. od każdego z powodów M.. Różnica tych dwóch wartości wynosi po 12.087,38 zł. na korzyść każdego z powodów M..

- K. H. (1) w 82,7% (w.p.s., po rozszerzeniu wyniosła 380.801 zł. – w tym z tytułu lucrum cessans 342.281 zł., podczas, gdy jej roszczenia zostały uwzględnione do kwoty 314.763 zł. (łącznie z odszkodowaniem zasądzonym w prawomocnym wyroku częściowym), co stanowi 82,7% w.p.s.), winna zatem, w kosztach procesu, partycypować w granicach 17,3%. Powódka wydatkowała łącznie 34.774,40 zł. (19.041 zł. opłata sądowa od pozwu + 7.200 zł. wynagrodzenie pełnomocnika – od w.p.s. wskazanej w pozwie + 3,4 zł. opłata skarbowa od pełnomocnictwa przypadająca na każdego z powodów w stosunku 1/5 + 3.000 zł. tytułem zaliczki na wynagrodzenie biegłego sądowego + 1.800 zł. wynagrodzenie pełnomocnika w postępowaniu wywołanym apelacją od wyroku częściowego + 100 zł. opłata od wniosku o udzielenie zabezpieczenia + 3.600 zł. wynagrodzenie pełnomocnika w postępowaniu wywołanym zażaleniem na postanowienie w przedmiocie wniosku o udzielenie zabezpieczenia + 30 zł. opłata sądowa od zażalenia na postanowienie w przedmiocie wniosku powodów o udzielenie zabezpieczenia), z czego przysługuje jej zwrot w 82,7%, co odpowiada kwocie 28.758,43 zł. Z kolei wydatki pozwanego w stosunku do roszczeń zgłoszonych przez K. H. wyniosły 9.000 zł. (wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 7.200 zł. + 1.800 zł. wynagrodzenie pełnomocnika w postępowaniu wywołanym apelacją od wyroku częściowego; w postępowaniu wywołanym zażaleniem powodów na postanowienie w przedmiocie wniosku o udzielenie zabezpieczenia strona pozwana nie wnosiła o zwrot koszów) i ma prawo żądać zwrotu od przeciwnika tych należności w 17,3 %, tj. w kwocie 1.557 zł. Różnica tych dwóch wartości wynosi 27.201,43 zł. na korzyść powódki. Z powyższych względów orzeczono jak w pkt 3. ppkt d) sentencji.

- J. P. (1) w 86,4% (w.p.s., po dwukrotnym rozszerzeniu wyniosła 250.875 zł. – w tym z tytułu lucrum cessans 212.354 zł., podczas, gdy jego roszczenia zostały uwzględnione do kwoty 216.791 zł. (łącznie z odszkodowanie zasądzonym w prawomocnym wyroku częściowym), co stanowi 86,4% w.p.s.), winien zatem, w kosztach procesu, partycypować w granicach 13,5%. Powód wydatkował łącznie 28.278,40 zł. (12.545 zł. opłata sądowa od pozwu + 7.200 zł. wynagrodzenie pełnomocnika – od w.p.s. wskazanej w pozwie + 3,4 zł. opłata skarbowa od pełnomocnictwa przypadająca na każdego z powodów w stosunku 1/5 + 3.000 zł. tytułem zaliczki na wynagrodzenie biegłego sądowego + 1.800 zł. wynagrodzenie pełnomocnika w postepowaniu wywołanym apelacją od wyroku częściowego + 100 zł. opłata od wniosku o udzielenie zabezpieczenia + 3.600 zł. wynagrodzenie pełnomocnika w postępowaniu wywołanym zażaleniem na postanowienie w przedmiocie wniosku o udzielenie zabezpieczenia + 30 zł. opłata sądowa od zażalenia na postanowienie w przedmiocie wniosku powodów o udzielenie zabezpieczenia), z czego przysługuje mu zwrot w 86,4%, co odpowiada kwocie 24.432,54 zł. Z kolei wydatki pozwanego w stosunku do roszczeń zgłoszonych przez J. P. wyniosły 9.000 zł. (wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 7.200 zł. + 1.800 zł. wynagrodzenie pełnomocnika w postępowaniu wywołanym apelacją od wyroku częściowego; w postępowaniu wywołanym zażaleniem powodów na postanowienie w przedmiocie wniosku o udzielenie zabezpieczenia strona pozwana nie wnosiła o zwrot koszów) i ma prawo żądać zwrotu od przeciwnika tych należności w 13,6 %, tj. w kwocie 1.224 zł. Różnica tych dwóch wartości wynosi 23.208,54 zł. na korzyść powoda.

Tę samą regułę Sąd zastosował do kosztów tymczasowo wyłożonych przez Skarb Państwa, to jest do kwoty 173,42 zł., obejmującej wydatki na wynagrodzenie biegłego, co odpowiada kwocie po 34,68 zł. obciążającej każdego z powodów, z czego powinni oni ponieść, na podstawie art. 113 ust. 1 i 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, odpowiednio :

- M., J. i O. M. : po 3,57 zł. (10,3 % z 34,68 zł.) każdy z nich,

- K. H. (1) : 6 zł. (17,3% z 34,68 zł.),

- J. P. (1) : 4,70 zł. ( 13,6% z 34,68 zł.).

Natomiast stronę pozwaną obciąża obowiązek poniesienia pozostałej do zapłaty kwoty 152,01 zł.

O kosztach postępowania zabezpieczającego, poniesionych przez powodów, Sąd orzekł zgodnie z wnioskiem uprawnionych, stosownie do dyspozycji art. 770 k.p.c. w zw. z art. 745 k.p.c., w oparciu o prawomocne postanowienie końcowe z dnia 28 sierpnia 2013r. w sprawie AK Km 2503/13 Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi A. K..

Na podstawie art. 333 § 3. k.p.c. Sąd, na wniosek powodów, w pkt 7. nadał wyrokowi, w stosunku do K. H. (1) rygor natychmiastowej wykonalności, uznając że opóźnienie znacznie utrudniałoby wykonanie wyroku i naraziło powodów na szkodę. Sąd miał na uwadze, że względem K. H. zapadł prawomocny wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 19 kwietnia 2013r., na mocy którego Sąd zasądził od K. H. (1) na rzecz (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. kwotę 376.456,70 zł. z ustawowymi odsetkami od kwoty 357.243,83 zł. od dnia 26 czerwca 2012 roku do dnia zapłaty i od kwoty 19.212,87 zł. od dnia 23 listopada 2012 roku do dnia zapłaty (pkt 1) oraz kwotę 10.186,76 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt 3). Świadczenie przysługujące Spółce (...) względem K. H. (1) zostało spełnione w wykonaniu postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia roszczeń powodów (udzielonego w toku niniejszego postępowania), w postępowaniu zabezpieczającym prowadzonym przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi A. K., w toku którego K. H. (1) wpłaciła kwotę 357.243,83 zł. na rachunek depozytowy Sądu, zajętą na poczet roszczeń dochodzonych przez M. M. (1), J. M. (1) i O. M., z ograniczeniem zajęcia do kwoty po 91.177,67 zł. względem każdego z uprawnionych oraz roszczenia dochodzonego przez J. P. (1), z ograniczeniem zajęcia do kwoty 83.710,82 zł.

Z kolei, na mocy postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia, roszczenia powódki K. H. dochodzone w rozpoznawanej sprawie, zostały zabezpieczone na przez zajęcie wierzytelności, jaka przysługuje (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W. solidarnie w stosunku do M. M. (1), J. M. (2) i O. M. z tytułu zwrotu zapłaconej części ceny nieruchomości, o której mowa w prawomocnym wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 7 marca 2012r. w sprawie II C 176/11, z ograniczeniem zajęcia do kwoty 84.793,17 zł. oraz poprzez zajęcie wierzytelności, jaka przysługuje (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W. w stosunku do J. P. (1) z tytułu zwrotu zapłaconej części ceny nieruchomości, o której mowa w prawomocnym wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 7 marca 2012r. w sprawie II C 176/11 z ograniczeniem zajęcia do kwoty 267.922,83 zł.

W tym stanie rzeczy natychmiastowe wykonanie wyroku w zakresie roszczeń przyznanych na rzecz K. H. może nastąpić poprzez zaspokojenie się wierzycielki ze świadczeń złożonych przez współpowodów (a jednocześnie współdłużników względem Spółki (...) z tytułu zwrotu zapłaconej części ceny nieruchomości, o której mowa w prawomocnym wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 7 marca 2012r. w sprawie II C 176/11) do depozytu sądowego i zajętych tytułem zabezpieczenia udzielonego w toku niniejszego procesu, zaś sumy pieniężne przyznane na rzecz pozostałych powodów pozostaną zabezpieczone przez zajęcie świadczenia spełnionego przez K. H., a zasądzonego na mocy prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 19 kwietnia 2013r

Powodowie K. H. (1) i J. P. (1) zaskarżyli wyrok końcowy Sądu Okręgowego w Łodzi w części :

- oddalającej powództwo K. H. (1) co do kwoty 64.798,00 zł z ustawowymi odsetkami za okres od dnia 26.10.2015r. do dnia 31.12.2015 r. i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie poczynając od dnia 1stycznia 2016r . do dnia zapłaty,

- oddalającej powództwo J. P. (1) co do kwoty 34.083,00 zł z ustawowymi odsetkami za okres od dnia 26.10.2015r. do dnia 31.12.2015r. i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie poczynając od dnia 1stycznia 2016r. do dnia zapłaty.

- oddalającej żądania apelujących co do zwrotu kosztów postępowania ponad kwoty zasądzone na ich rzecz z tego tytułu .

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucili:

1. naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 227 k.p.c. w zw. z art. 233 k.p.c. poprzez ocenę zgromadzonych dowodów w sposób niewszechstronny z pominięciem istotnych okoliczności dla rozstrzygnięcia sprawy tj. dowodu z uzupełniającej opinii biegłego, w której biegły dokonał przeliczenia wartości hipotetycznych zysków do kwot brutto, a w konsekwencji zasądzenie przysługującego powodom odszkodowania w kwotach netto,

2. Naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 493 k.c. w zw. z art.471 k.c. oraz art. 361 k.c. poprzez zasądzenie przysługującego powodom odszkodowania w kwotach netto, pomniejszonych o równowartość podatku, który musieliby zapłacić gdyby , dysponując brakującą ceną sprzedaży, poczynili stosowne inwestycje, skutkujące określonym zyskiem, co było sprzeczne z zasadą pełnego odszkodowania.

Apelujący powodowie domagali się zmiany za skarżonego wyroku w części tj. poprzez:

a) zasądzenie od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na rzecz K. H. (1) dodatkowo kwoty 64.798,00 zł z ustawowymi odsetkami za okres od dnia 26.10.2015r. do dnia 31.12.2015r. i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, poczynając od dnia 1stycznia 2016r. do dnia zapłaty;

b) za sądzenie od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na rzecz J. P. (1) dodatkowo kwoty 34.083,00 zł z ustawowym i odsetkami za okres od dnia 26.10.2015r. do dnia 31.12.2015r. i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie poczynając od dnia 1stycznia 2016r. do dnia za płaty.

2) o zasądzenie od strony pozwanej na rzecz K. H. (1) i J. P. (1) zwrotu kosztów procesu, w tym także kosztów postępowań zabezpieczających oraz kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje i w postępowaniu zabezpieczającym według norm przepisanych tj. wg reguły pełnej wygranej w sprawie.

Z kolei Spółka (...) zaskarżyła wyrok (końcowy) Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 23 lutego 2016 roku de facto w części uwzględniającej powództwo.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła :

a) naruszenie art. 361 k.c. w zw. z art. 494 k.c. (w brzmieniu obowiązującym przed wejściem w życie ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta, zgodnie z art. 51 tej ustawy) poprzez ich niezastosowanie w sytuacji, gdy zarówno oszczędzenie sobie przez powodów własnego świadczenia, jak i zwrot świadczenia przez pozwaną, wpływał na byt jak i wysokość dochodzonego roszczenia, a ustalenie roszczenia w zakresie lucrum cessans winno nastąpić w oparciu o wnioskowanie, że poszkodowany uzyskałby korzyść z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością – a zatem nie w oparciu o nieuzewnętrznione zamiary strony odstępującej od umowy, ani też w oderwaniu od faktycznych działań tej strony w okresie, do którego odnosi się roszczenie,

b) nierozpoznanie zarzutu zgłoszonego w piśmie procesowym z dnia 20 grudnia 2012 roku w przedmiocie zaoszczędzenia sobie przez powodów spełnienia własnego świadczenia, co winno mieć wpływ na byt i wysokość dochodzonego roszczenia,

c) naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez wewnętrznie sprzeczne wnioskowanie (jak i wywodzenie wniosków nie znajdujących odzwierciedlenia w przeprowadzonych dowodach) i oparcie się na opinii biegłego wraz z erratą, w sytuacji, gdy opinia ta została sporządzona w sprzeczności z tezą dowodową - która to teza nakazywała założenie, że powodowie ulokowaliby uzyskane od J. kwoty w taki sposób, jak uczynili to z zapłaconą częścią ceny,

Strona pozwana na podstawie art. 368 § 1 pkt 4) k.p.c. powołała się na fakt wydania przez Sąd Apelacyjny w Łodzi w sprawie sygn. akt I ACz 681/14 postanowienia z dnia 25 lutego 2016 roku oddalającego zażalenie (...) sp. z o.o. na postanowienie w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności wyrokowi Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 7 marca 2012 roku sygn. akt: II C 176/ 11 - która to okoliczność nie była znana w postępowaniu przed Sądem I instancji,

Strona pozwana wniosła o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego do spraw szacowania nieruchomości na okoliczność

wartości nieruchomości położonej w Ł. przy ul. (...) (objętej księgą wieczystą (...)) według cen i stanu z dnia 25 lutego 2016 roku - wyjaśniając, że potrzeba powołania tego dowodu powstała dopiero w związku ze zwrotem świadczenia (w trybie art. 64 k.c. w zw. z art.1047 k.p.c.), który nastąpił po wydaniu zaskarżonego wyroku,

Spółka wniosła także o rozpoznanie postanowienia Sądu I instancji z dnia 9 lutego 2016 roku w przedmiocie odmowy zawieszenia postępowania, które to postanowienie miało wpływ na wynik sprawy.

Spółka (...) wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa całości oraz zasądzenie od powodów na rzecz pozwanej (...) Sp. z o.o. kosztów procesu wg norm przepisanych

W odpowiedzi na apelację strony pozwanej powodowie wnieśli o oddalenie apelacji w całości, zasądzenie od strony pozwanej na rzecz każdego z powodów kosztów postępowania apelacyjnego wg norm przepisanych i oddalenie wniosku dowodowego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego ds. szacowania nieruchomości.

W toku rozprawy apelacyjnej pełnomocnik pozwanej Spółki wniósł o oddalenie apelacji powodów.

Sąd Apelacyjny dodatkowo ustalił:

Wysokość hipotetycznych zysków powodów przeliczona do kwot brutto przedstawia się następująco:

W okresie od 15 czerwca 2008 roku do 18 stycznia 2011 roku powodowie M., J., O. M., realizując analogiczną do przedstawionej przez Sąd Okręgowy politykę inwestycyjną, osiągnęliby hipotetyczny zysk brutto w kwocie 247.775,37 zł.

W okresie od 15 czerwca 2008 roku do 18 stycznia 2011 roku powódka K. H. (1), realizując analogiczną do przedstawionej przez Sąd Okręgowy politykę inwestycyjną osiągnęłaby hipotetyczny zysk brutto w kwocie 341.041,83 zł.

W okresie od 15 czerwca 2008 roku do 18 stycznia 2011 roku powód J. P. (1), realizując analogiczną do przedstawionej przez Sąd Okręgowy politykę inwestycyjną osiągnąłby hipotetyczny zysk brutto w kwocie 212.354,94 zł.

(pisemna uzupełniająca opinia biegłego M. P. k- 696-699 akt)

Postanowieniem wydanym w dniu 25 lutego 2016 roku Sąd Apelacyjny w Łodzi w sprawie I ACz 681/14 oddalił zażalenie (...) –Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. na postanowienie Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 5 września 2013 roku, nadające klauzulę wykonalności wyrokowi z dnia 7 marca 2012 roku, wydanemu w sprawie II C 176/11 . ( k- 424-427 v akt II C 176/11 – w załączeniu)

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja powodów okazała się zasadna w całości i skutkowała zmianą orzeczenia Sądu I instancji na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., natomiast apelacja pozwanej Spółki okazała się niezasadna i podlegała oddaleniu w całości na podstawie art. 385 k.p.c.

W pierwszej kolejności rozważeniu podlegać muszą zarzuty zawarte w apelacji pozwanej Spółki, jako dalej idące w relacji do zarzutów zawartych w apelacji powodów.

Sąd Apelacyjny uznał, że na datę orzekania nie było podstaw do zawieszenia postępowania - sprawa I ACz 681/14 została już prawomocnie zakończona. Orzeczeniu, wydanemu w sprawie II C 176/11, została prawomocnie nadana klauzula wykonalności i nie ma żadnych podstaw, by rozważać ponownie zawieszenie postępowania. Sąd Okręgowy był władny oddalić wniosek o zawieszenie postępowania- znał już zapatrywanie prawne wyrażone przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 października 2014 roku (II CSK 784/14), wydanym po rozpoznaniu skargi kasacyjnej pozwanego od wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi w sprawie I ACa 1526/13, wydanego po rozpoznaniu apelacji w sprawie II C 255/13 Sądu Okręgowego w Łodzi oraz w wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi wydanym w sprawie I ACa 3/16. Ostatecznie też odmowa zawieszenia postępowania przez Sąd Okręgowy nie miała znaczenia dla rozstrzygnięcia w sprawie.

Wniosek pozwanej Spółki o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego ds. szacowania nieruchomości celem ustalenia wartości nieruchomości, położonej w Ł. przy ulicy (...) w Ł. wg cen i stanu z dnia 25 lutego2016 roku, zawarty w apelacji, podlegał zdaniem Sądu Apelacyjnego oddaleniu, jako nieprzydatny dla rozstrzygnięcia sprawy, a to wobec niepodzielenia zarzutów naruszenia prawa materialnego i braku konieczności prowadzenia postępowania dowodowego dla wykazania słuszności tez stawianych przez pozwaną Spółkę, że zwrot nieruchomości rekompensuje powodom doznaną szkodę.

Apelująca zarzuca dalej naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez wewnętrznie sprzeczne wnioskowanie (jak i wywodzenie wniosków nie znajdujących odzwierciedlenia w przeprowadzonych dowodach) i oparcie się na opinii biegłego wraz z erratą, w sytuacji, gdy opinia ta została sporządzona w sprzeczności z tezą dowodową.

Pamiętać należy, że na sądzie ciąży obowiązek wyłącznie wyciągnięcia w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wniosków logicznie poprawnych, zaś w zakresie oceny zgromadzonego materiału dowodowego ustawodawca przyznał sądowi swobodę, pod warunkiem, że ocena ta nie jest sprzeczna ze wskazaniami wiedzy, logiki i doświadczenia życiowego. Jedynie w sytuacji, kiedy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo przeczy zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo - skutkowych, to tylko wtedy przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona (tak: SN w wyroku z 27 września 2002 r., sygn. II CKN 817/00).

Analiza akt sprawy w ocenie Sądu Apelacyjnego prowadzi do wniosku, że dokonana ocena materiału dowodowego i ustalenia faktyczne nie były sprzeczne z zasadami logiki, wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, a poczynione ustalenia faktyczne znajdowały logiczne uzasadnienie w zgromadzonym materiale dowodowym. Sąd Apelacyjny stoi na stanowisku, że Sąd Okręgowy w sposób wnikliwy zgromadził niezbędny dla potrzeb rozstrzygnięcia sprawy materiał dowodowy, dokonał jego trafnej oceny, która to nie jest oceną dowolną i poczynił na jego podstawie ustalenia faktyczne. Ustalenia te – w oparciu o znajdujący się w aktach materiał dowodowy –zostały uzupełnione przez Sąd Apelacyjny, niezbędny dla dokonania oceny zasadności zarzutów apelacji powodów.

Dokonaną przez Sąd I instancji ocenę materiału dowodowego i poczynione ustalenia faktyczne, uzupełnione w przedstawionym wyżej zakresie Sąd Apelacyjny przyjmuje za własne. Pamiętać dalej należy, że ocena opinii biegłego ze swej istoty nie dotyczy sfery stricte objętej wiadomościami specjalnymi, ale jedynie wskazanych podstaw rozumowania biegłego, logiki i spójności wywodu, oparcia wniosków, których sformułowanie wymagało zastosowania wiadomości specjalnych, na faktach, które w sprawie zostały wykazane. Wnioski środka dowodowego w postaci opinii biegłego mają być jasne, kategoryczne i przekonujące dla sądu, jako bezstronnego arbitra w sprawie, dlatego gdy opinia biegłego czyni zadość tym wymogom, co pozwala uznać znaczące dla istoty sprawy okoliczności za wyjaśnione, to nie zachodzi potrzeba dopuszczania dowodu z dalszej opinii biegłych. Granicę obowiązku prowadzenia przez sąd postępowania dowodowego wyznacza, podlegająca kontroli instancyjnej, ocena czy dostatecznie wyjaśniono sporne okoliczności sprawy, okoliczność zaś, że opinia biegłych nie ma treści odpowiadającej stronie, nie stanowi dostatecznego uzasadnienia dla przeprowadzenia dowodu z kolejnych opinii. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 19 maja 2015 r. III AUa 1417/14. LEX nr 1766036

Wbrew wywodom apelującego opinia biegłego odpowiada zakreślonej tezie i została w sposób uprawniony przyjęta przez Sąd Okręgowy za podstawę orzekania. W odniesieniu do roszczeń K. H. (1) i J. P. (1)

Sąd Okręgowy trafnie przyjął za biegłym, że powodowie ci nie przedstawili wyimaginowanych instrumentów finansowych o wysokiej stopie zwrotu, które były dostępne w tamtym czasie, a jedynie logicznie i prawdopodobnie wskazali, że otrzymaną kwotę ulokowaliby w ogólnie dostępnych niewyrafinowanych instrumentach finansowych, służących do oszczędzania tj. na popularnych lokatach bankowych lub jednostkach uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych otwartych. Przedstawione zamiary powodów jak najbardziej korespondują z ogólnie dostępnym na rynku finansowym narzędziem służącym do oszczędzania pieniędzy. Zgodnie z powszechnie obowiązującym standardem racjonalności jest bardzo prawdopodobne, że ulokowaliby środki uzyskane z niezapłaconej ceny sprzedaży w popularnym, powszechnie przyjętym instrumencie finansowym przeznaczonym do oszczędzania i zabezpieczenia środków finansowych.

Wyliczenia biegłego zostały oparte na modelu ex post i co najistotniejsze - modelu opartym nie na losowo, czy irracjonalnie dobranym koszyku najbardziej lukratywnych dla powodów instrumentów rynku kapitałowego – a zostały poczynione w oparciu o faktycznie dokonane przez część powodów inwestycje finansowe w konkretnym (tym samym) czasie oraz w oparciu o wysoce prawdopodobny model powszechnego inwestowania (w fundusze i lokaty) możliwe do realizacji w instytucjach finansowych, w których pozostali powodowie posiadali rachunki bankowe lub inwestycyjne. Lokowanie środków finansowych w instrumenty wskazane przez tych powodów tj. lokaty bankowe i fundusze inwestycyjne jest standardowym zachowaniem osoby posiadającej pieniądze i nie ma podstaw do negowania ich zamiarów ulokowania środków w popularne instrumenty finansowe służące do oszczędzania.

Wbrew wywodom apelującego biegły właściwie przeanalizował inwestycje rodziny M.. Jest oczywiste, że w przypadku uzyskania reszty ceny mieliby oni szanse na inwestowanie w sposób wykazany w toku postępowania. Siłą rzeczy muszą tu być czynione pewne założenia hipotetyczne. Apelującemu jest wygodniej przyjąć, że środki ze sprzedaży ci powodowie ulokowaliby w funduszach inwestycyjnych, które następnie umorzyliby z niewielkim zyskiem. To w sposób oczywisty ograniczałoby odpowiedzialność strony pozwanej. Jednak równie prawdopodobny jest wariant przyjęty przez biegłego. Wobec tego Sąd Okręgowy był władny oprzeć się na dokonanych przez biegłego założeniach i wyliczeniach.

Podobnie należy ocenić dokonane założenia w odniesieniu do wyliczeń dotyczących pozostałych powodów . Z przyczyn wskazanych wyżej Sąd był władny przyjąć wskazane założenia za wystarczające.

Jako oczywiście bezzasadny należało potraktować zarzut strony pozwanej, dotyczący zaoszczędzenia sobie przez powodów konieczności świadczenia, czyli przeniesienia na Spółkę (...) przysługujących powodom udziałów we własności nieruchomości. Apelująca pomija, że przecież powodowie swoje świadczenie spełnili, bowiem przenieśli przysługujące im udziały we własności nieruchomości, natomiast nie doczekawszy się na uiszczenie znaczącej części ceny skorzystali z prawa odstąpienia od umowy. Wiązało się to z koniecznością przebrnięcia przez wiele spraw sądowych, bowiem strona pozwana, mimo otrzymania oświadczenia o odstąpieniu od umowy nie kwapiła się z powrotnym przeniesieniem udziałów we własności nieruchomości. Trudno więc odgadnąć o jakim tu zaoszczędzeniu po stronie powodów mowa. Przywołać także można ostatni fragment uzasadnienia Sądu Apelacyjnego w Łodzi w sprawie I ACa 1001/13, w którym Sąd ten podkreślił, że pozwana Spółka zdaje się zapominać, że sama nabyła prawo własności nieruchomości o wartości – jak należy rozsądnie zakładać – odpowiadającej wielkości ustalonej ceny (5,6 mln zł), płacąc łącznie jedynie niespełna 1/5 tej ceny, tj. 1,060 mln zł, a zatem „oszczędzając” ponad 4 mln zł, którą to wartością mogła dysponować mimo, że powinna była ją uiścić powodom. I to raczej po jej stronie występuje owe „zaoszczędzenie”, przypisywane nie wiedzieć czemu powodom.

Przechodząc do ostatniego zarzutu strony pozwanej podkreślić na wstępie trzeba, że w sprawie została już przesądzona podstawowa kwestia, że powodowie mieli podstawy do odstąpienia z winy strony pozwanej od wiążącej strony umowy z dnia 13 marca 2008 r. W takim wypadku, zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym w uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 13 maja 1987 r. w sprawie III CZP 82/86 (OSNC 1987, nr 12, poz. 189), odstępującemu od umowy wzajemnej przysługują roszczenia o naprawienie szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania przez jego kontrahenta w granicach dodatniego interesu umowy. Do zasad tej odpowiedzialności ma zastosowanie art. 471 k.c. Stosownie do treści art. 361 § 2 k.c., naprawienie szkody obejmuje nie tylko stratę, którą poszkodowany bezpośrednio poniósł, lecz także korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Szkoda w postaci utraty spodziewanych korzyści ma zwykle charakter hipotetyczny. Dlatego też w orzecznictwie akcentuje się konieczność wykazania jej realności z tak dużym prawdopodobieństwem, które uzasadnia przyjęcie wniosku, że utrata korzyści rzeczywiście nastąpiła (por. wyrok z dnia 3 października 1979 r., II Cr 304/79, OSNCP 1980, nr 9, poz. 164, czy wyrok z dnia 28 stycznia 1999 r., III CKN 133/98, niepubl.).

Sąd I instancji trafnie przyjął, że ustalenie szkody w postaci utraconych korzyści ma zawsze charakter hipotetyczny. Hipotetyczny element szkody, jakim są utracone korzyści, podlega ustaleniu w realiach konkretnej sprawy przez przeprowadzenie fikcyjnego rozumowania opartego na analizie dostępnych faktów, mającego odtworzyć sytuację, jaka najprawdopodobniej wystąpiłaby, gdyby nie doszło do zdarzenia powodującego szkodę (por. wyroki Sądu Najwyższego dnia 27 listopada 2002 r., I CKN 1215/00, OSP 2004/1/3 i z dnia 28 kwietnia 2004 r., III CK 495/02, Biuletyn SN 2004/11, s. 41). Ustawodawca nie wskazał bliższych kryteriów budowania tych hipotez, pozostawiając je wiedzy i doświadczeniu życiowemu składu orzekającego, stosowanym odpowiednio do okoliczności sprawy.

Rozumowanie to uwzględniać powinno normalne powiązania przyczynowe, a jego podstawą - w przypadku szkody poniesionej przez powodów - musi być usprawiedliwione okolicznościami życiowymi oczekiwanie zainwestowania środków finansowych, pochodzących z brakującej części ceny sprzedaży w instrumenty finansowe przynoszące, w założonym przedziale czasu, określony zysk.

Apelująca w sposób nieuprawniony przyjmuje, że zwrot udziałów w nieruchomości rekompensuje powodom doznaną szkodę.

Powoływana reguła wyrównania korzyści z uszczerbkiem (compensatio lucri cum damno) nie ma podstawy normatywnej w przepisach kodeksu cywilnego. Zgodnie jednak z zasadą, że odszkodowanie nie powinno prowadzić do nieusprawiedliwionego wzbogacenia osoby poszkodowanej, korzyści te przy spełnieniu określonych przesłanek podlegają zaliczeniu na poczet odszkodowania. W literaturze postuluje się wytyczenie ścisłych granic stosowania tej reguły podkreślając, że nie powinno się traktować sprawcy szkody łagodniej tylko dlatego, że poszkodowany uzyskał pewne korzyści majątkowe w związku ze zdarzeniem wyrządzającym szkodę. Konieczne jest w każdym przypadku wyważenie interesów poszkodowanego oraz osoby zobowiązanej do naprawienia szkody i zastosowanie compensatio lucri cum damno tylko wtedy, gdy kumulacja świadczeń mogłaby doprowadzić do nieusprawiedliwionego wzbogacenia poszkodowanego kosztem zobowiązanego do naprawienia szkody. W literaturze i orzecznictwie przeważa też stanowisko, że zaliczenie korzyści na szkodę jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy ich źródłem jest to samo zdarzenie i istnieje między nimi normalny związek przyczynowy. Dodatkowo wymaga się, by uzyskana korzyść zaspokajała te same interesy poszkodowanego, które ma zaspokoić odszkodowanie oraz by wynikała z tej samej podstawy prawnej (patrz m. in. uchwała składu siedmiu sędziów Sadu Najwyższego z 23 marca 1961, OSPiKA 1962, poz. 105; wyrok z dnia 7 marca 2002 r., II CKN 727/99, niepubl.; uchwała pełnego składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 15 maja 2009 r., III CZP 11 140/08, OSNC 2009/10/132). Przyjmuje się też, że co do zasady zmiana wartości przedmiotu sprzedaży, będąca skutkiem wyłącznie wahań cen na rynku nie może być uznana za szkodę w majątku sprzedającego, która pozostaje w normalnym związku przyczynowym z odstąpieniem przez niego od umowy sprzedaży na podstawie art. 491 k.c

W realiach rozpatrywanej sprawy należy przyjąć, że powodowie utracili korzyści na skutek niewywiązania się przez Spółkę (...) z jej zobowiązania, wynikającego z umowy z dnia 13 marca 2008 roku w postaci zapłaty ceny sprzedaży, natomiast obowiązek zwrotu świadczeń jest konsekwencją następczego odstąpienia od umowy. Uzyskana ewentualna korzyść po stronie powodów, wynikająca z różnicy wartości nieruchomości zaspokaja inne interesy powodów, niż dochodzone w procesie utracone korzyści, a dodatkowo nie wynika z tego samego zdarzenia. Nadto, jak wskazano wyżej, zmiana wartości przedmiotu sprzedaży, będąca skutkiem wyłącznie wahań cen na rynku nie może być uznana za szkodę w majątku sprzedającego, która pozostaje w normalnym związku przyczynowym z odstąpieniem przez niego od umowy sprzedaży na podstawie art. 491 k.c

Zbędne było wobec tego prowadzenie dalszego postępowania w kierunku wnioskowanym przez pozwaną Spółkę.

Z tych wszystkich względów – na podstawie art. 385 k.p.c. należało oddalić apelację strony pozwanej.

Skuteczna okazała się apelacja powodów i skutkowała zmianą zaskarżonego orzeczenia w kierunku przez nich wnioskowanym- a to na podstawie art.386 § 1 k.p.c.

Powodowie zasadnie zarzucili:

1. naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 227 k.p.c. w zw. z art. 233 k.p.c. poprzez ocenę zgromadzonych dowodów z pominięciem dowodu z uzupełniającej opinii biegłego, w której biegły dokonał przeliczenia wartości hipotetycznych zysków do kwot brutto, a w konsekwencji zasądzenie przysługującego powodom odszkodowania w kwotach netto – w tym zakresie Sąd Apelacyjny poczynił dodatkowe ustalenia i oparł się ostatecznie na opinii biegłego, zawierającej przeliczenie odszkodowania do kwot brutto,

2. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 493 k.c. w zw. z art.471 k.c. oraz art. 361 k.c. poprzez zasądzenie przysługującego powodom odszkodowania w kwotach netto.

Dokonując oceny zasadności tych zarzutów należy wskazać, że stosownie do treści art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ( DZ. U. 2018 poz. 200 t.j.) wolne od podatku są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień: otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą (lit. a) i dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (lit. b).

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiuje pojęcia odszkodowania dla celów podatkowych. Należy zatem odwołać się do pojęcia odszkodowania, zdefiniowanego w prawie cywilnym. W języku prawniczym pod pojęciem odszkodowania rozumie się wszelkie świadczenia polegające na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, który następuje w majątku poszkodowanego bez jego zgody (por. W. Czachórski "Zobowiązania. Zarys wykładu." PWN Warszawa 1993, s.75 i 78). Jednocześnie wszelkie przepisy dotyczące ulg i zwolnień podatkowych, jako odstępstwo od zasady powszechnego podatkowania, należy interpretować w sposób ścisły (por. wyrok WSA w Krakowie z dnia 14 lipca 2015 r. w sprawie sygn. akt I SA/Kr 666/15 i powołane tam orzecznictwo - (...)

Punktem wyjścia dla wykładni art. 21 ust. 1 pkt 3b u.p.d.o.f. jest podział naprawienia szkody na odszkodowanie za rzeczywiste straty (damnum emergens) i odszkodowanie za utracone korzyści (lucrum cessans). Wychodząc z założenia, że odszkodowanie z tytułu poniesionych strat służy przywróceniu stanu majątku sprzed wystąpienia szkody, tylko w tym zakresie należy uznać uzyskane świadczenie za zwolnione od podatku dochodowego. W myśl cytowanego przepisu, takie zwolnienie nie przysługuje natomiast wypłatom pokrywającym lucrum cessans, gdyż ustawodawca wyraźnie je wyłączył.

( tak WSA w Poznaniu w wyroku z dnia 13 października 2017 roku w sprawie I SA/Po 2/17 oraz NSA w W. w wyroku z dnia 26 maja 2017 roku w sprawie II FSK 371/17).

W świetle tych uregulowań niezrozumiałym jest wywód Sądu Okręgowego, dotyczący braku podstaw do przyznania powodom odszkodowania z tytułu utraconych korzyści w kwotach brutto. Kwoty zasądzone na rzecz powodów tytułem równowartości utraconych korzyści nie będą zwolnione od opodatkowania podatkiem dochodowym. Badaniu podlega bowiem cel przyświecający zasądzeniu odszkodowania. Nie ulega wątpliwości, że dokonując wykładni art. 21 ust. 1 pkt 3b updf należy wziąć pod uwagę fakt, że nie w nazwie tkwi istota danego świadczenia, ale na gruncie zastosowania tego przepisu należy badać oprócz jego podstawy prawnej także charakter i funkcje świadczenia, żeby ocenić, czy jest ono zwolnione od podatku, czy nie. Ustawodawca wprowadził zwolnienia ze względów celowościowych. Rację mają powodowie twierdząc, że zasądzenie odszkodowania w kwocie netto skutkuje niejako „podwójnym” opodatkowaniem- raz Sąd Okręgowy zmniejszył im należne odszkodowanie o kwotę podatku, a następnie kwoty wypłacone na mocy wyroku zostaną opodatkowane podatkiem od osób fizycznych.

W tym stanie rzeczy należało skorygować kwoty zasądzone na rzecz powodów K. H. (1) i J. P. (1) w kierunku wnioskowanym przez nich w apelacji, uwzględniając tym samym ich apelację w całości.

Rozstrzygnięcie to skutkowało zmianą rozstrzygnięcia o kosztach procesu, które należało zasądzić na rzecz powodów w całości. Wysokość poniesionych przez powodów kosztów została szczegółowo opisana w uzasadnieniu Sądu Okręgowego. Podstawą rozstrzygnięcia o kosztach postępowania pierwszoinstancyjnego był przepis art. 98 § 1 i 3 k.p.c.

Uchyleniu podlegało obciążenie powodów nieuiszczonymi kosztami sądowymi.

Weryfikacji na korzyść powodów podlegały także koszty postępowania zabezpieczającego- koszty te wynikały z postanowienia Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi A. K. w sprawie AK Km 2503/13 ( k- 426 -426v akt oraz przelewów z k- 427 i 428 akt )

Koszty postępowania apelacyjnego zostały ustalone na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., przy czym powodowie wygrali postępowanie z własnej apelacji oraz z apelacji strony pozwanej. Koszty zastępstwa procesowego należne M. M. (1), J. M. (1) oraz O. M. wyniosły po 5400 złotych, zaś koszty należne K. H. (1) wyniosły 16.200 złotych, a J. P. (1) 9000 złotych. Stawki zostały ustalone w relacji do wartości przedmiotu zaskarżenia na podstawie § ust. 1 pkt. 5 i 6 w zw. z § 10 ust. 1 pkt. 2 oraz na podstawie § 2 pkt. 7 w zw. z § 10 ust. 1 pkt. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( Dz.U. 2015 poz. 1804 ze zm.)

Równocześnie na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t. jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 623) Sąd nakazał pobrać od strony pozwanej na rzecz Skarbu Państwa nieuiszczoną opłatę sądową od uwzględnionej apelacji powodów.