Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

26 marca 2018 roku

Sąd Rejonowy w Wąbrzeźnie – Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Izabela Foksińska

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Arleta Ratajczak

po rozpoznaniu w dniu 15 marca 2018 roku na rozprawie

sprawy z powództwa (...)

przeciwko J. K. (1)

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego J. K. (1)na rzecz powoda (...) kwotę 4.140,85 zł (cztery tysiące sto czterdzieści złotych i osiemdziesiąt pięć groszy) z ustawowymi odsetkami od dnia 11 kwietnia 2014 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku oraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty;

II.  zasądzoną w punkcie I wyroku kwotę 4.140,85 złotych z odsetkami rozkłada na 6 (sześć) miesięcznych rat, w tym 5 rat płatnych po 800 zł i ostatnią obejmującą kwotę 140,85 zł oraz odsetki od kwoty 4.140,85 zł, płatnych w terminie do 15-go dnia każdego miesiąca, począwszy od uprawomocnienia się wyroku z ustawowymi odsetkami za opóźnienie na wypadek opóźnienia liczonymi od dnia wymagalności każdej raty do dnia zapłaty;

III.  nakazuje pobrać od pozwanego J. K. (1) na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w W.) kwotę 150,45 zł (sto pięćdziesiąt złotych i czterdzieści pięć groszy) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych;

IV.  zasądza od pozwanego J. K. (1)na rzecz powoda (...) kwotę 1.300,00 zł (jeden tysiąc trzysta złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 9/17

UZASADNIENIE

(...)wniósł o zasądzenie solidarnie od J. K. (1)i D. C.kwoty 4.140,85 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 11 kwietnia 2014 roku do dnia zapłaty oraz o zasądzenie zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że J. K. (1) zawarł ze Starostą (...) umowę o dofinansowanie bezrobotnemu jednorazowo środków na podjęcie działalności gospodarczej, wskutek czego pozwany otrzymał dofinansowanie w kwocie 21.000 złotych. W jej ramach dokonał zakupów niezgodnie ze szczegółową specyfikacją i harmonogramem wydatków, mianowicie dokonał zakupu samochodu osobowego, zakupu od członków rodziny oraz zakupu odzieży codziennego użytku a nie odzieży ochronnej BHP. Z tego powodu został wezwany do zwrotu kwoty 15.452,96 złotych. Zabezpieczeniem zwrotu środków było poręczenie udzielone przez (...) przy (...) oraz D. C.. (...) przy (...) w dniu 11 kwietnia 2014 roku dokonał zapłaty kwoty 12.600 złotych, którą zaliczono w pierwszej kolejności na zaległe odsetki a następnie na należność główną. Pozostała do zapłaty kwota dochodzona pozwem, której pozwani – mimo wezwania do zapłaty – nie uiścili (k. 2-5).

Nakazem zapłaty z dnia 27 października 2016 roku Sąd Rejonowy w W., nakazał pozwanym: J. K. (1) i D. C., by solidarnie zapłacili powodowi dochodzoną pozwem kwotę wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie i kosztami procesu (k. 33). Nakaz zapłaty wobec D. C. uprawomocnił się.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany J. K. (1) wniósł o oddalenie powództwa w całości. Zaprzeczył, by nieprawidłowo wydatkował przyznane mu środki w kwocie 15.452,96 złotych. Nadto pozwany zwrócił uwagę, że powód nadużywa swojego prawa podmiotowego, żądając zwrotu kwoty aż 15.542,96 złotych z przyznanej pozwanemu kwoty 21.000,00 złotych, gdyż poczynione zakupy były wykorzystane w ramach prowadzonej przez pozwanego działalności gospodarczej. Z ostrożności procesowej pozwany wniósł o rozłożenia zasądzonego świadczenia na raty ze względu na swoją sytuację osobistą i majątkową (k. 37-40).

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 19 sierpnia 2013 roku Starosta (...), reprezentowany przez Dyrektora Powiatowego Urzędu Pracy w W., zawarł z J. K. (1) (uczestnikiem projektu) umowę finansowaną ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego o dofinansowanie bezrobotnemu jednorazowo środków na podjęcie działalności gospodarczej. W jej ramach J. K. (1) jako bezrobotny otrzymał dofinansowanie do nowo otwartej działalności gospodarczej w zakresie sprzedaży detalicznej i hurtowej artykułów ochronnych i środków BHP w kwocie 21.000 złotych (§ 2 ust. 2). Dofinansowanie to stanowiło pomoc publiczną określoną w rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 kwietnia 2012 roku w sprawie dokonywania z Funduszu Pracy refundacji kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego oraz przyznawania środków na podjęcie działalności gospodarczej (tekst jednolity Dz. U. z 2015r., poz. 1041 ze zm.). Dofinansowanie zostało przyznane na zakup wyłącznie zgodnie ze szczegółową specyfikacją i harmonogramem wydatków, które zostały zamieszczone we wniosku (§ 3 ust. 1 umowy) i dołączone do umowy, mianowicie na zakup: regałów i mebli (7 sztuk), komputera, urządzenia wielofunkcyjnego, kasy fiskalnej z legalizacją, reklamy, strony internetowej i towaru. Uczestnik projektu zobowiązał się do dokonania zakupów w terminie dwóch miesięcy od rozpoczęcia działalności gospodarczej i potwierdzenia ich fakturami, rachunkami lub umowami sprzedaży. W § 3 ust. 2 umowy wskazano, że przyznane środki nie mogą być przeznaczone na m.in. zakup samochodów osobowych i ciężarowych (pkt 1), zakup towarów do dalszej odsprzedaży w kwocie przekraczającej 30% ogółu środków (pkt 2) i zakupy od członków rodziny (pkt 11). Umowa przewidywała możliwość zmian w specyfikacji i harmonogramie wydatków w porozumieniu z Powiatowym Urzędem Pracy i za jego zgodą przed wystąpieniem tych zmian poprzez wprowadzenie ich jako aneks do umowy (§ 11 umowy). Natomiast w razie wykorzystania otrzymanych środków niezgodnie z przeznaczeniem J. K. (1) zobowiązał się do ich zwrotu z ustawowymi odsetkami od dnia otrzymania środków w terminie 30 dni od dnia wezwania go do zapłaty (§ 10 pkt 1 umowy).

/dowody:

umowa nr (...).1.3/(...) (...) z dnia 19.08.2013r. z załącznikiem - k. 9-13,

wniosek o dofinansowanie k. 150-164,

Regulamin k. 165-173,

zeznania świadka J. W. 00:06:14-00:25:19 protokołu rozprawy z dnia 18.01.2018r.,

zeznania M. D. 00:26:22-00:41:37 protokołu rozprawy z dnia 8.02.2018r. /

J. K. (1)zobowiązał się również do zabezpieczenia uzyskanych środków poprzez ustanowienie poręczenia. I tak w dniu 19 sierpnia 2013 roku (...)przy (...)udzielił solidarnego poręczenia za zobowiązania J. K. (1)z tytułu przyznania przez Starostę W. powyższego dofinansowania do kwoty 12.600 złotych. Tego samego dnia solidarnego poręczenia J. K. (1)udzielił D. C..

/dowód: poręczenia k. 23-24/

Kwota 21.000 złotych została uiszczona przelewem na rachunek bankowy J. K. (1). W dniu 16 września 2013 roku J. K. (1) rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej. Jego główna działalność koncentrowała się wokół sprzedaży hurtowej wyrobów tekstylnych.

/dowód: polecenie przelewu k. 14/

Po otrzymaniu dofinansowania z Powiatowego Urzędu Pracy J. K. (1) w całości wydatkował dofinasowanie uzyskane na podstawie umowy zawartej ze Starostą (...). W dniu 31 października 2013 roku zakupił samochód osobowy za kwotę 6.500 złotych. Ponadto w okresie od 17 sierpnia 2013 roku do 8 września 2013 roku dokonał zakupu odzieży nie będącej odzieżą ochronną na łączną kwotę 4.450,14 złotych. Nadto dokonał zakupu regałów od swojej siostry za kwotę 1.800 złotych i odzieży ochronnej od swojego ojca na łączną kwotę 3.997,13 złotych. Z kolei w dniu 30 sierpnia 2013 roku J. K. (1) zakupił 5 sztuk manekinów za kwotę 319,80 złotych oraz kamerę dozorową wraz z oświetleniem za kwotę 2.040 złotych.

/dowody:

faktura nr (...) k. 122,

faktury k. 125-126, 130-133,

faktura k. 134,

faktura k. 135,

notatki służbowe k. 184-185/

W ramach rozliczenia wykonania powyższej umowy J. K. (1) przedłożył w Powiatowym Urzędzie Pracy dowody zakupów na łączną kwotę 25.648,31 złotych, w tym takie, które nie były wymienione w załączonej do niej specyfikacji i harmonogramie wydatków, jak i faktury wystawione przed datą rozpoczęcia przez niego działalności gospodarczej. Ponadto J. K. (1) przedłożył dokument WZ na kwotę 525 złotych stanowiący jedynie potwierdzenie wydania z magazynu a nie uiszczenia zapłaty. Wbrew wyraźnemu zastrzeżeniu umownemu J. K. (1) przedłożył także dowody zakupów towaru od swojej siostry i ojca.

/dowody:

zestawienie k. 28,

opinia w sprawie (...) (...)k. 290-295 akt(...) (...),

umowa sprzedaży z dnia 10.09.2013r. k. 123-124,

faktury k. 127-129,

dokument WZ k. 129/

Kwota dotacji przeznaczona przez J. K. (1) na wydatki zgodnie z umową wynosiła 5.547,04 złotych brutto, przy czym możliwy do odliczenia VAT z tej sumy wynosił 1.037,25 złotych. Zatem J. K. (1) wydatkował realnie kwotę 4.509,79 złotych netto. W pozostałym zakresie, tj. kwoty 15.452,96 złotych przyznane dofinansowanie wydatkowane było przez niego niezgodnie z umową.

/dowód: faktury k. 136-139/

W związku z powyższym pismem z dnia 19 grudnia 2013 roku Dyrektor Powiatowego Urzędu Pracy w W. wezwał J. K. (1) do zwrotu kwoty 15.542,96 złotych z odsetkami, wskazując na naruszenie przez J. K. (1) § 3 umowy poprzez wydatkowanie przyznanych środków na niezgodnie z załączoną do niej specyfikacją i harmonogramem. Termin zawrotu nienależnego świadczenia zakreślono na 30 dni.

/dowód: pismo PUP z dnia 19.12.2013r. z potwierdzeniami odbioru k. 15-16/

J. K. (1) odmówił zwrotu kwoty 15.542,96 złotych, wskazując że wydatkował żądaną kwotę zgodnie z umową.

/bezsporne/

Pismem z dnia 17 lutego 2014 roku Dyrektor Powiatowego Urzędu Pracy w W., w odpowiedzi na stanowisko J. K. (1), wyszczególnił wydatki, które podlegają – jako niezgodne z umową – zwrotowi.

/dowód: pismo z dnia 17.02.2013r. z potwierdzeniami odbioru k. 19-22/

Wobec odmowy przez J. K. (1) zapłaty kwoty 15.542,96 złotych Starosta (...) wezwał do zapłaty poręczyciela (...) przy (...).

/bezsporne/

W dniu 10 kwietnia 2014 roku (...)przy (...)uiścił na rzecz Starosty W.kwotę 12.600 złotych, która została zaliczona na poczet ustawowych odsetek w wysokości 1.287,89 złotych i należność główną.

/dowód: karta kontowa k. 29/

Pismem z dnia 24 czerwca 2014 roku Dyrektor Powiatowego Urzędu Pracy w W. wezwał J. K. (1) do zapłaty kwoty 4.140,85 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 11 kwietnia 2014 roku do dnia zapłaty.

/dowód: wezwanie do zapłaty z potwierdzeniem odbioru k. 25-27/

Prawomocnym wyrokiem z dnia 30 stycznia 2017 roku w sprawie (...) (...)Sąd Rejonowy w T.zasądził od J. K. (1)na rzecz (...)przy (...)kwotę 1.260 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 10 czerwca 2014 roku do dnia zapłaty

/dowód: wyrok z uzasadnieniem w sprawie (...) 444/16 k. 88-97/

J. K. (1) ma 33 lata. Nie posiada żadnego majątku, a jego jedynym dochodem jest wynagrodzenie za pracę. Osiąga miesięczne wynagrodzenie w wysokości ok. 1.500 złotych netto, przy czym ma na częściowym utrzymaniu dziecko, na które łoży alimenty w wysokości 400 złotych miesięcznie oraz ponosi koszty opłat zamieszkanie w wysokości 300 złotych i wyżywienia. Ponadto spłaca jeszcze inne zobowiązanie, zasądzone wyrokiem wydanym w sprawie (...), w kwocie po 1000 złotych miesięcznie.

/dowody:

dowody wpłaty k. 140-144,

zeznania świadka J. K. (2) 00:42:45-00:58:52 protokołu rozprawy z dnia 8.02.2018r.,

zeznania świadka R. K. 00:58:52-01:22:16 protokołu rozprawy z dnia 8.02.2018r.,

przesłuchanie pozwanego J. K. (1) 00:02:32-0040:14 protokołu rozprawy z dnia 15.03.2018r./

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest zasadne i podlega uwzględnieniu.

Stan faktyczny został ustalony na podstawie załączonych przez strony dokumentów, które nie były kwestionowane a jedynie odmiennie interpretowane. Pozwany w toku postępowania podnosił, że nie wydatkował przyznanych środków niezgodnie z umową.

Bezspornie strony łączyła umowa z dnia 19 sierpnia 2013 roku zawarta na postawie przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jednolity Dz. U. z 2017r., poz. 1065 ze zm.) oraz rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 kwietnia 2012 roku w sprawie dokonywania z Funduszu Pracy refundacji kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego oraz przyznawania środków na podjęcie działalności gospodarczej (tekst jednolity Dz. U. z 2015r., poz. 1041 ze zm.).

Na mocy przepisu art. 46 ust. 1 pkt 2 wskazanej ustawy Starosta z Funduszu Pracy mógł przyznać bezrobotnemu jednorazowo środki na podjęcie działalności gospodarczej, w tym na pokrycie kosztów pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa związane z podjęciem tej działalności, w wysokości określonej w umowie, nie wyższej jednak niż 6-krotnej wysokości przeciętnego wynagrodzenia. Dofinansowanie stanowiło pomoc de minimis w rozumieniu przepisów rozporządzenia Komisji (WE) nr 1998/2006 z dnia 15 grudnia 2006 roku w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu do pomocy de minimis (Dz. Urz. UE L 379 z 28.12.2006, str. 5) i było finansowane ze środków Funduszu Pracy.

Na podstawie umowy z dnia 19 sierpnia 2013 roku pozwany uzyskał od powoda jednorazową pomoc finansową w wysokości 21.000,00 złotych na pokrycie wydatków związanych z podjęciem działalności gospodarczej. Powód wypłacił pozwanemu środki w dniu 20 sierpnia 2013 roku.

Zgodnie z postanowieniami umowy dofinansowanie zostało przyznane na zakup wyłącznie zgodnie ze szczegółową specyfikacją i harmonogramem wydatków, które zostały zamieszczone we wniosku (§ 3 ust. 1 umowy) i dołączone do umowy a przyznane środki nie mogły być przeznaczone na m.in. zakup samochodów osobowych i ciężarowych (pkt 1), zakup towarów do dalszej odsprzedaży w kwocie przekraczającej 30% ogółu środków (pkt 2) i zakupy od członków rodziny (pkt 11). Umowa wprawdzie przewidywała możliwość zmian w specyfikacji i harmonogramie wydatków, lecz możliwe to było za zgodą Powiatowego Urzędu Pracy uzyskaną przed wystąpieniem tych zmian i wprowadzonych jako aneks do umowy. Uczestnik projektu zobowiązał się do dokonania zakupów w terminie dwóch miesięcy od rozpoczęcia działalności gospodarczej i potwierdzenia ich fakturami, rachunkami lub umowami sprzedaży.

Pozwany w całości wydatkował dofinasowanie uzyskane na podstawie umowy zawartej ze Starostą (...), przy czym kwota dotacji przeznaczona przez pozwanego na wydatki zgodnie z umową wynosiła 5.547,04 złotych brutto zakup: mebli i regałów, komputera, kasy fiskalnej, reklamy i pieczątki). W zakresie kwoty 15.452,96 złotych przyznane dofinansowanie wydatkowane było przez niego niezgodnie z umową (zakup samochodu osobowego, regałów sklepowych od siostry, kamery z oświetleniem, odzieży tekstylnej i manekinów), z tym że kwota ta częściowo została uiszczona na rzecz powoda przez poręczyciela (...) przy (...). Wynika to z jasnego brzmienia umowy, której pozwany po prostu nie przeczytał. Bez znaczenia jest tu powoływanie się na brak należytego wytłumaczenia pozwanemu jego obowiązków przez pracowników Powiatowego Urzędu Pracy w W., skoro pełnomocnik pozwanego nawet nie powoływał się na jakąkolwiek wadę oświadczenia woli. Pozwany zawarł umowę określonej treści i taka go obowiązywała.

Kwestia prawidłowości wykonania przez pozwanego umowy była przedmiotem rozpoznania w postępowaniu przed Sądem Rejonowym w T. w sprawie(...) (...), a następnie w wyniku apelacji przed Sądem Okręgowym w T. w sprawie (...). W wyniku powyższych postępowań prawomocnym wyrokiem stwierdzono, że pozwany nieprawidłowo wykonał powyższą umowę, albowiem wydatkował przyznane środki na zakupy inne niż określone w § 3 ust. 1 i 2 umowy. Tym samym przytaczane przez niego w pismach procesowych argumenty dotyczące prawidłowego wydatkowania przyznanych środków, stanowią pozbawioną podstaw polemikę z prawomocnymi orzeczeniami sądów i nie mogły podważyć jego ustaleń. Wobec powyższego sąd przyjął, że doszło do niezgodnego z umową wydatkowania środków przyznanych pozwanemu przez Starostę (...). Tym samym, mając na uwadze postanowienia § 10 pkt 1 umowy, pozwany był zobowiązany do zwrotu w ciągu 30 dni, od dnia otrzymania wezwania od Powiatowego Urzędu Pracy, otrzymanej refundacji wraz z odsetkami ustawowymi naliczonymi od dnia uzyskania środków. Pozwany nie kwestionował wypłacenia mu refundacji i otrzymania kwoty 21.000 złotych, ponadto okoliczność ta została potwierdzona załączonym do pozwu wyciągiem bankowym, z którego wynika że pozwany otrzymał kwotę 21.000, złotych. Tym samym po skutecznym wezwaniu go przez Dyrektora Powiatowego Urząd Pracy w W., na podstawie przesłanek z § 3 ust. 1 i 2 umowy, miał on obowiązek zwrotu przyznanej refundacji. Bezspornym w sprawie było, że refundacja zwrócona został przez poręczyciela do kwoty 12.600,00złotych. Tym samym należało zasądzić od pozwanego kwotę 4.140,85 złotych na rzecz strony powodowej z odsetkami.

Sąd dysponował w niniejszej sprawie opinią biegłego z zakresu rachunkowości sporządzoną w sprawie (...) (...). Opinia ta została włączona w poczet materiału dowodowego sprawy jako dokument prywatny. Sąd Najwyższy w wyroku z 10 grudnia 1998r. stwierdził, że "pisemna opinia złożona do akt innej sprawy nie ma charakteru dowodu z opinii biegłego, gdyż sąd nie wydał uprzednio postanowienia w przedmiocie dopuszczenia tego dowodu, nie wyznaczył biegłego i nie zakreślił mu przedmiotu i granic, w jakich ma się on wypowiedzieć" (I CKN 922/97, nie publ.). Traktowanie więc tej opinii jako opinii w niniejszej sprawie nie miałoby formalnych podstaw. Zatem dowód z opinii biegłego złożonej w innej sprawie, w zakresie zawartej w takiej opinii treści, ma charakter dokumentu prywatnego co oznacza, że stanowi dowód tego, że dana osoba, która go podpisała złożyła oświadczenie zawarte w tym dokumencie (wyrok SN z dnia 9 listopada 2011r., II CNP 23/11, nie publ.). Podzielając tę konstatację, w odniesieniu do sprawy niniejszej, Sąd uznał, że E. K., podpisująca opinię w sprawie (...) (...), złożyła oświadczenie wiedzy co do prawidłowości wydatkowania przez pozwanego środków przyznanych przez powoda, przy czym osobie tej w sprawie niniejszej nie można było przypisać statusu biegłego. Taki prywatny dokument, o charakterze informacyjnym, nie może prowadzić do obejścia przepisów o dowodach. Dokument prywatny jest jednym z dowodów wymienionych w kodeksie postępowania cywilnego i podlega ocenie tak jak wszystkie inne dowody. Może stanowić podstawę ustaleń faktycznych i wyrokowania (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 25 września 1985r., IV PR 200/85, OSNCP 1986, nr 5, poz. 84 i z dnia 3 października 2000r., I CKN 804/98, niepubl.). Nie może zastępować jednak dowodu z opinii biegłego.

W tym kontekście nie można dać przymiotu pełnej wiarygodności tej opinii prywatnej, że jedynie kwota 12.390,21 złotych była wydatkowana przez pozwanego niezgodnie z umową. Stanowisko E. K.nie jest dla Sądu wiążące. Dlatego Sąd ocenił je przez pryzmat at. 233 § 1 kpc zgodnie z zasadą swobodnej oceny materiału procesowego. Biegła w sprawie (...) (...)nie uwzględniła, iż niezgodny z umową, mianowicie jej § 3 ust. 1, był zakup przez pozwanego 5 sztuk manekinów za kwotę 319,80 złotych oraz kamery dozorowej wraz z oświetleniem za kwotę 2.040 złotych, jako że nie były wymienione w specyfikacji i harmonogramie zakupów.

Obowiązek zwrotu otrzymanych środków określony w § 10 pkt 1 umowy wynika wprost z przepisu art. 46 ust. 3 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, który zobowiązuje do zwrotu otrzymanych środków wraz z odsetkami ustawowymi, jeżeli osoba, która je otrzymała prowadziła działalność gospodarczą przez okres krótszy niż 12 miesięcy albo naruszone zostały inne warunki umowy dotyczące przyznania tych środków. Norma ta nakazuje zwrot środków nie w przypadku jakiegokolwiek naruszenia warunku umowy, lecz takiego, który dotyczył przyznania środków.

Nadto pozwany twierdził, że żądanie przez powoda zwrotu wypłaconego dofinansowania narusza zasady współżycia społecznego i nie powinno podlegać ochronie. Ze stanowiskiem takim nie sposób się zgodzić.

Zgodnie z art. 5 kc nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego, takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. Wykonywanie prawa podmiotowego w sposób sprzeczny z ustanowionymi w art. 5 kc kryteriami oceny jest bezprawne i z tego względu nie korzysta z ochrony prawnej. O nadużyciu prawa podmiotowego decydują obiektywne kryteria oceny w postaci sprzeczności z zasadami współżycia społecznego i ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa podmiotowego.

Nie ulega wątpliwości, że fakt realizacji przez powoda zadania o charakterze publicznym oraz obowiązek stania na straży wydawania środków budżetowych czy unijnych, nie stawia go w stosunkach umownych na z góry uprzywilejowanej pozycji oraz nie wyklucza możliwości oceny jego zachowania na podstawie przepisu art. 5 kc. Także podmioty prawa publicznego, od których wymaga się troski o ochronę interesów państwa, powinny dbać o to, by kierując się interesem powszechnym, nie krzywdzić nikogo swym postępowaniem (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2002r., V CA 2/02, OSNC 2003, nr 1, poz. 12 i z dnia 21 kwietnia 2011r. I CSK 799/10, Legalis nr 464178).

Na gruncie spraw dotyczących przyznania dofinansowania ze środków publicznych w orzecznictwie sądów powszechnych oraz Sądu Najwyższego sformułowano pogląd o konieczności kładzenia akcentu na cel przepisów pomocowych oraz treść społeczną i gospodarczą stosunku prawnego łączącego strony i to w ramach konstrukcji nadużycia prawa podmiotowego. Choć bowiem z jednej strony nie ulega wątpliwości, że umów należy dotrzymywać, w związku, z czym nie powinno się bagatelizować powinności beneficjenta programu, które dobrowolnie na siebie nałożył, to jednak biorąc pod uwagę kształt stosunku cywilnoprawnego pozbawiony zbalansowania i zdecydowanie promujący jedną ze stron, można w pewnych przypadkach odwołać się do konstrukcji nadużycia prawa podmiotowego. Ma to za zadanie ochronę drugiej, słabszej strony przed nadużyciami podmiotu publicznego i może pozwolić na przywrócenie zachwianej równowagi kontraktowej wskutek narzucenia przez instytucję treści umowy. Istotne dla możliwości zastosowania art. 5 kc do oceny roszczeń o zwrot dofinansowania pozostaje zagadnienie osiągnięcia celów projektu (umowy), a także przyczyny i rozmiar naruszenia umownych obowiązków. Ostatecznie decyzja Sądu o zastosowaniu art. 5 kc jest zawsze podejmowana na kanwie konkretnych, zindywidualizowanych okoliczności faktycznych (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 24 kwietnia 2013r. IV CSK 621/13, Legalis nr 741814 i z dnia 21 marca 2013r. I CSK 241/12, Legalis 661548, wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 26 czerwca 2013r. I ACa 161/13, Legalis nr 775937, wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu 13 listopada 2012r. I ACa 801/12, Legalis 737614 i wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 5 listopada 2013r., I ACa 375/13, Legalis nr 1024498).

W realiach przedmiotowej sprawy w ocenie Sądu należało przyjąć, iż zgłoszone przez powoda żądanie zwrotu otrzymanego dofinansowania nie jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Pozwany nie udowodnił, że w niniejszej sprawie zaszła szczególna sytuacja uzasadniająca oddalenie żądania pozwu w oparciu o przepis art. 5 kc Strony łączyła umowa z dnia 19 sierpnia 2013 roku, której postanowienia naruszył pozwany. Pozwany nie prowadzi już działalności gospodarczej. Jeśli więc wziąć pod uwagę, iż celem projektu „Aktywni na start”, w ramach którego pozwany uzyskał dofinansowanie, było ograniczenie zjawiska bezrobocia i jego przyczyn poprzez wsparcie dla osób bezrobotnych, tak aby nie wypadały z rynku pracy, nie stawały się i nie pozostawały bezrobotnymi, to wynika z tego, iż pozwany nie osiągnął celu umowy. Należy więc w drugiej kolejności rozważyć charakter i wagę naruszonych obowiązków umownych.

Powód, domagając się zwrotu środków, powołał się na naruszenie postanowienia zawartego w § 3 ust. 2 umowy, mianowicie zakup od samochodu osobowego, zakup od członka rodziny oraz zakup towaru niewymienionego w specyfikacji i harmonogramie i wykazał ich zaistnienie. Można zatem zarzucić pozwanemu J. K. (1) naruszenie obowiązku umownego i to o charakterze podstawowym. Uregulowanie zawarte w art. 46 ust. 3 ustawy o promocji zatrudnienia zobowiązuje do zwrotu otrzymanych środków wraz z odsetkami ustawowymi, jeżeli osoba, która je otrzymała prowadziła działalność gospodarczą przez okres krótszy niż 12 miesięcy albo naruszone zostały inne warunki umowy dotyczące przyznania tych środków. Norma ta nakazuje zwrot środków nie w przypadku jakiegokolwiek naruszenia warunku umowy, lecz takiego, który dotyczył przyznania środków. Do obowiązków pozwanego należała także dbałość o realizację swoich zobowiązań, tymczasem pozwany naruszył podstawowe obowiązki kontraktowe. Było to wynikiem niedołożenia najmniejszej nawet staranności i niezapoznania się z treścią tej umowy, mimo takiej możliwości przed jej podpisaniem oraz własną interpretacją jej przepisów. Zaniedbania w tej mierze nie usprawiedliwia brak doświadczenia, bowiem umowa została sformułowana jednoznacznie.

W związku z powyższym Sąd w punkcie pierwszym wyroku zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4.140,85 złotych. O odsetkach orzeczono zgodnie z § 10 ust. 1 pkt1 umowy zawartej między stronami w dniu 19 sierpnia 2013 roku oraz art. 481 § 1 i § 2 kc, zasądzając je od dnia 11 kwietnia 2014 roku do dnia zapłaty, czyli od dnia następnego po dniu zapłaty części kwoty przez poręczyciela.

Stosownie do przepisu art. 320 kpc w szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie. O zastosowaniu przepisu art. 320 kpc sąd rozstrzyga fakultatywnie, biorąc za podstawę orzeczenia całokształt sytuacji zobowiązanego do zapłaty. Sytuacja osobista i majątkowa pozwanego uzasadnia zastosowanie wobec niego regulacji przewidzianej w przepisie art. 320 kpc. Pozwany oświadczył, iż osiąga dochód w wysokości 1.500 zł miesięcznie, przy czym jego stałe i konieczne wydatki wynoszą 700 złotych. Ma syna, który jest na jego częściowym utrzymaniu. Wprawdzie wysokość tego dochodu mogłaby wskazywać, iż sytuacji majątkowej pozwanego nie można uznać za szczególnie trudną, jednak z uwagi na obciążenia finansowe i ponoszone wydatki, w ocenie sądu pozwany nie jest w stanie zasądzonej pozwem kwoty uregulować jednorazowo. Z osiąganego wynagrodzenia pozwany ponosi wydatki mieszkaniowe w kwocie 300 zł, wydatki na telefon i wyżywienie. Ponadto pozwanego obciążają wydatki związane z innymi zobowiązaniami, na których spłatę miesięcznie przeznacza kwotę 1.000 zł. W ocenie sądu kwotę raty na wysokości 800 zł należy uznać za rozsądną i gwarantującą spłatę zasądzonej należności. Rozłożenie należności na raty leży zatem nie tylko w interesie pozwanego, ale również w interesie powoda, gdyż czyni zapłatę zasądzonej kwoty realną.

Według Sądu Najwyższego, art. 320 kpc ma znamiona materialnoprocesowe, pozwala bowiem sądowi ingerować w sferę prawa materialnego, jaką jest termin wykonania zobowiązania. Stanowisko to zostało zawarte w mającej moc zasady prawnej uchwale składu siedmiu sędziów z 22 września 1970 r. (III PZP 11/70), w której stwierdzono zarazem, że wyrok w części orzekającej o rozłożeniu zasądzonego świadczenia na raty ma charakter konstytutywny. Sąd nie może wprawdzie na podstawie powyższego przepisu odmówić przyznania wierzycielowi żądanych odsetek za okres do dnia wydania wyroku zasądzającego świadczenie, jednakże rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty ma ten skutek, że wierzycielowi nie przysługują odsetki od ratalnych świadczeń za okres od daty wyroku do daty płatności poszczególnych rat, co znalazło odzwierciedlenie w treści wyroku.

O kosztach procesu orzeczono zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania, wyrażoną w art. 98 § 1 i 3 kpc w zw. z art. 99 kpc. Pozwany przegrał proces w całości, zatem winien zwrócić powodowi poniesione przez niego koszty postępowania. Na powyższe koszty złożyła się opłata od pozwu w wysokości 100 zł (art. 28 pkt 2 ustawy z dnia 25 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych – tekst jednolity Dz. U. z 2018r., poz. 300 ze zm.) i wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika ustalone zgodnie z zapisami § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jednolity Dz. U. z 2018r., poz. 265) w wysokości 1.200 zł w zw. z § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku zmieniające rozporządzenie w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

W toku postępowania Sąd poniósł tymczasowo koszty stawiennictwa na rozprawie świadka w wysokości 150,45 złotych. Zatem, na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 98 § 1 kpc, Sąd nakazał w punkcie III wyroku pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w W. pozwanego J. K. (1) kwotę 150,45 złotych.

ZARZĄDZENIE

1/ (...):

- (...)

-(...);

(...)

W., 9/04/2018 roku