Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 czerwca 2018 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział I Cywilny w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 8 czerwca 2018 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej w W.

przeciwko D. O.

o zapłatę kwoty 75.100 zł

1.  zasądza od pozwanego D. O. na rzecz strony powodowej (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę 75.100,00 (siedemdziesiąt pięć tysięcy sto) złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 47.833,48 (czterdzieści siedem tysięcy osiemset trzydzieści trzy i 48/100) od dnia 24 lipca 2016 r. do dnia zapłaty i od kwoty 27.266,52 (dwadzieścia siedem tysięcy dwieście sześćdziesiąt sześć i 52/100) od dnia 22 lutego 2018 r. do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo w pozostałej części;

3.  zasądza od pozwanego D. O. na rzecz strony powodowej (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę 8.372,00 (osiem tysięcy trzysta siedemdziesiąt dwa) złote tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 312/18

UZASADNIENIE

W dniu 4 lutego 2016 r. strona powodowa (...) Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna w W. wniosła do Sądu Rejonowego w Tomaszowie Maz. pozew o zasądzenie od pozwanego D. O. kwoty 47.833,48 zł wraz z odsetkami - ustawowymi za okres od dnia 22.04.2015 r. do dnia 31.12.2105 r. i ustawowymi za opóźnienie od dnia 1.01.2016 r. do dnia zapłaty. Nadto pozew zawierał żądanie zasądzenia od pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu pełnomocnik strony powodowej wskazał, że kwota dochodzona pozwem stanowi odszkodowanie i zadośćuczynienie wypłacone przez stronę powodową osobom bliskim P. B., który poniósł śmierć na skutek wypadku spowodowanego przez pozwanego a pozwany w dacie wypadku nie posiadał wymaganych uprawnień do kierowania pojazdem mechanicznym. Jako podstawę odpowiedzialności pozwanego wskazano art. 43 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych.

W dniu 29 lutego 2016 r. Sąd Rejonowy w Tomaszowie Maz. wydał w przeciwko pozwanemu nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym (k. 214).

Postanowieniem z dnia 24 lipca 2017 r. Sąd Rejonowy w Tomaszowie Maz. przywrócił pozwanemu termin do wniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty (k. 264).

Pozwany w sprzeciwie od nakazu zapłaty wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie na jego rzecz zwrotu kosztów procesu wg norm przepisanych (k. 226). Wskazał, że w dacie wypadku nie utracił uprawnień do kierowania pojazdem mechanicznym a nadto, że zadośćuczynienie zostało ustalone niewłaściwie i że „nie został w sposób prawidłowy ustalony uszczerbek E. B.”.

W toku procesu pełnomocnik pozwanego nie kwestionował już wysokości kwot dochodzonych pozew (protokół – k. 328 odwrót) ani faktu, że pozwany w chwili wypadku nie posiadał uprawnień do kierowania pojazdów mechanicznych (protokół – k. 379).

Pismem procesowym z dnia 21 lutego 2018 r. pełnomocnik strony powodowej rozszerzył powództwo wnosząc o zasądzenie od pozwanego kwoty 75.100 zł wraz z odsetkami od kwoty 47.833,48 zł - ustawowymi za okres od dnia 22.04.2015 r. do dnia 31.12.2105 r. i ustawowymi za opóźnienie od dnia 1.01.2016 r. do dnia zapłaty i od kwoty 27.266,52 zł – z ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty (k. 350-354).

Pełnomocnik pozwanego wnosił o oddalenie powództwa, a co kwoty, o którą nastąpiło rozszerzenie powództwa podniósł zarzut przedawnienia
(protokół rozprawy - k. 356 odwrót)

Postanowieniem z dnia 26 lutego 2018 r. Sąd Rejonowy w Tomaszowie Maz. stwierdził swą niewłaściwość i sprawę przekazał do Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim (k. 361).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwany D. O. w dniu 12.09.2014 r. w M. kierując pojazdem marki F. (...) o nr rej. (...) nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym i spowodował wypadek, w wyniku którego śmierć poniósł P. B. kierujący pojazdem marki F. o nr rej. (...). Za powyższe przestępstwo wyczerpujące znamiona przestępstwa z art. 177 § 2 k.k. pozwany został skazany prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Zawierciu z dnia 27 kwietnia 2015 r. wydanym w sprawie II K 1352/14. Sąd orzekł wobec pozwanego środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 1 roku.

(dowód: kserokopia wyroku – k. 18-19)

Pojazd sprawy wypadku w chwili zdarzenia posiadał umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechaniczną w powodowym Towarzystwie (...).

(okoliczność bezsporna)

Najbliższa rodzina zmarłego P. B. zgłosiła do strony zwanej roszczenia odszkodowawcze. W toku likwidacji szkody strona powodowa wypłaciła poszkodowanym łącznie kwotę 194.026,05 zł, w tym między innymi w dniu 22 kwietnia 2015 r. na rzecz ojca zmarłego P. E. B. kwotę 48.833,48 zł, na którą składało się: - 40.000 zł z tytuł zadośćuczynienia w związku ze śmiercią syna, - 8.833,48 zł - koszty pogrzebu.

(dowód: zgłoszenie szkody-k. 38-40, decyzja z dnia 21.04.2015 r. – k.23, faktury – k. 82-85, potwierdzenie realizacji przelewu – k. 25)

Pismami z dnia: 6 marca 2015 r. 18 maja 2015 r. i 27 lipca 2015 r. strona powodowa wezwała pozwanego do zapłaty zadłużenia z tytułu świadczeń wypłaconych z polisy OC w łącznej kwocie 193.226,05 zł w terminie 30 dni od dnia otrzymania wezwania.

(dowód: pisma– k. 26-27)

Na wniosek pozwanego spłata zadłużenia została rozłożona na raty.

(dowód: korespondencja – k. 29-37, decyzja o rozłożeniu na raty – k. 28)

Pozwany wpłacił na rzecz strony pozwanej przed wytoczeniem procesu kwotę 1.000 zł, a w pozostałej części nie spełnił świadczenia.

(okoliczność przyznana przez pozwanego)

W związku z wielkokrotnym naruszeniem przez pozwanego przepisów ruchu drogowego Komendant Wojewódzki Policji w Ł. wystąpił z wnioskiem o sprawdzenie kwalifikacji do kierowania pojazdami posiadanych przez pozwanego. Na podstawie decyzji Starosty (...) z dnia 23.07.2014 r. pozwany został skierowany na egzamin sprawdzający kwalifikacje. Z uwagi na negatywny wynik egzaminu kontrolnego decyzją z dnia 21.08.2014 r. Starosta (...). cofnął pozwanemu uprawnienie do kierowania pojazdami.

W dniu 5.09.2014 r. do Starostwa Powiatowego w T. wpłynęło pismo K. w P. wraz z zatrzymanym prawem jazdy pozwanego.

W październiku 2014 r. zostało przywrócone pozwanemu uprawnienie do kierowania pojazdami.

W dniu 19.08.2015 r. w związku z orzeczonym zakazem prowadzenia pojazdów mechanicznych orzeczono o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdami D. O. na okres 1 roku, które zostało przywrócone w dniu 30.06.2016 r.

(dowód: pismo Starostwa Powiatowego w T. z dnia 27.07.2017 r. – k. 270, decyzja z dnia 21.08.2014 r. – k. 321, decyzja z dnia 19.08.2015 r. – k. 285)

Pozwany w toku postępowania karnego przyznał, że w dacie wypadku nie posiadał uprawnień do prowadzenia pojazdu.

(dowód: kopia protokołu z dnia 12.09.2014 r. – k. 338 – 340)

Przed Sądem Okręgowym w Częstochowie w sprawie I C 360/15 toczył się proces z powództwa rodziców P. M. B. i E. B. o zapłatę zadośćuczynienia z art. 446 § 4 k.c. Prawomocnym wyrokiem z dnia 8 lipca 2016 r. Sąd Okręgowy w Częstochowie zasądził od (...) na rzecz M. B. i E. B. kwoty po 60.000 zł z tytułu zadośćuczynienia. W uzasadnieniu wyroku Sąd wskazał, że należne powodom zadośćuczynienie wynosi po 100.000 zł, a zasądzona kwota 60.000 zł uwzględnia wypłacone przez (...) zadośćuczynienie przed wytoczeniem powództwa.

(dowód: kserokopia wyroku z uzasadnieniem – k. 292-305)

Strona powodowa wypłaciła na rzecz E. B. należność zasądzoną wyrokiem z dnia 8 lipca 2016 r. - w dniu 28.09.2016 r. kwotę 22.121,64 zł i w dniu 30 marca 2017 r. kwotę 45.654,79 zł.

(dowód: potwierdzenia przelewów – k. 307-308)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie nie budziło wątpliwości, że pozwany był sprawcą wypadku drogowego, który spowodował nie posiadając uprawnień do kierowania pojazdami mechanicznymi, a strona powodowa – jako zakład ubezpieczeń ponoszący odpowiedzialność z tytułu ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych - wypłaciła członkom rodziny zmarłego w wyniku wypadku P. B. odszkodowanie i zadośćuczynienie w kwocie przenoszącej kwotę dochodzoną pozwem.

W szczególności fakt odpowiedzialności pozwanego za spowodowanie wypadku z dnia 12.09.2014 r. wynika z prawomocnego wyroku skazującego pozwanego za przestępstwo z art. 177 § 2 k.k., którym to wyrokiem Sąd rozpoznający tę sprawę jest związany w myśl art. 11 k.p.c.

Pozwany ostatecznie nie kwestionował, że nie posiadał w dacie wypadku uprawnień do kierowania samochodem, okoliczność tę przyznał bowiem w dacie wypadku, a fakt, czy została mu skutecznie doręczona decyzja o cofnięciu uprawnienie do kierowania pojazdami nie ma dla tej oceny żadnego znaczenia znaczenia.

Zgodnie z art. 43 pkt 3 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych (tekst jednolity - Dz. U. z 2018 r., poz. 473) zakładowi ubezpieczeń przysługuje prawo dochodzenia od kierującego pojazdem mechanicznym zwrotu wypłaconego z tytułu ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych odszkodowania, jeżeli kierujący nie posiadał wymaganych uprawnień do kierowania pojazdem mechanicznym.

Pozwany ostatecznie nie kwestionował wysokości kwoty dochodzonej pozwem odpowiadającej świadczeniom wypłaconym na rzecz rodziców zmarłego oraz należności wypłaconej z tytułu zwrotu kosztów pogrzebu. Wskazać należy, że wysokość zadośćuczynienia została ustalona prawomocnym wyrokiem sądu, zaś wysokość kosztów pogrzeby wynika z załączonych do akt sprawy faktur. Dlatego zbędne było prowadzenie w tym zakresie postępowania dowodowego, co skutkowało oddaleniem wniosku strony powodowej o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka E. B. oraz dowodu z opinii biegłego

Nie był zasadny podniesiony przez pozwanego zarzut przedawnienia roszczenia w rozszerzonej części.

Możliwość dochodzenia na podstawie art. 43 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku zwrotu wypłaconego świadczenia jest określana w doktrynie i w orzecznictwie mianem regresu nietypowego, w odróżnieniu od sytuacji typowej z 828 § 1 k.c., w której, z dniem zapłaty odszkodowania przez zakład ubezpieczeń, roszczenie ubezpieczającego przeciwko osobie trzeciej odpowiedzialnej za szkodę przechodzi z mocy prawa na zakład ubezpieczeń do wysokości zapłaconego odszkodowania. Roszczenie z art. 43 ustawy nie wynika z umowy ubezpieczenia, lecz jest roszczeniem w stosunku do niej autonomicznym, przyznanym ubezpieczycielowi na podstawie szczególnego przepisu prawa i nie mają do niego zastosowania terminy przedawnienia z art. 442 § 2 k.c. i art. 819 § 1 k.c., lecz ogólny termin przedawnienia roszczeń majątkowych z art. 118 in fine k.c., przy czym jest to roszczenie związane z prowadzeniem działalności gospodarczej (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 2005 r., III CZP 83/05 OSNC z 2006 r, nr 9, poz. 147).

Początek biegu przedawnienia należy liczyć, z uwagi na charakter roszczenia, od dnia zapłaty odszkodowania osobom poszkodowanym, bowiem uprawnienie zakładu ubezpieczeń do poszukiwania roszczenia regresowego w sytuacjach objętych hipotezą art. 43 ustawy powstaje z mocy samego prawa z chwilą wypłacenia odszkodowania poszkodowanemu (por. Radosław Poprawski, Przedawnienie roszczenia zakładu ubezpieczeń z regresu nietypowego w ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego, Prawo asekuracyjne, nr 4 z 2017 r.).

Kwota, o którą nastąpiło rozszerzenie powództwa stanowiła część z kwoty 60.000 zł zasądzonej od powodowego Towarzystwa na rzecz (...) wyrokiem Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 8 lipca 2016 r.

Skoro strona pozwana wypłaciła to świadczenie w dniu 28.09.2016 r. i 40.03.2017 r., to w dacie rozszerzenia powództwa w dniu 21 lutego 2018 r. trzy – letni termin przedawnienia jeszcze nie upłynął.

Podstawą orzeczenia o odsetkach był przepis art. 481 k.c., przy czym odsetki od kwoty pierwotniej dochodzonej pozwem zostały zasądzone od dnia 24 lipca 2016 r., kiedy to pozwany dowiedział się o procesie, a od kwoty 27.266,52 zł –od dnia doręczenia pozwanemu odpisu pisma rozszerzającego powództwo, a w pozostałej części powództwo o odsetki zostało oddalone.

Podstawą rozstrzygnięcia o kosztach procesu był przepis art. 100 zd. 2 k.p.c. Ponieważ strona powodowa uległa tylko co do nieznacznej części swego roszczenia (w zakresie odsetek) Sąd nałożył na pozwanego obowiązek zwrotu wszystkich poniesionych przez stronę powodową kosztów, na które składa się opłata sądowa od pozwu w łącznej kwocie 3.555 zł, koszty zastępstwa procesowego w kwocie 4.800 zł {ustalone po podstawie § 2 pkt 5w zw. z § 19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. poz. 1804) w brzmieniu obowiązującym przez zmianą dokonaną rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. (Dz.U. poz. 166) - § 2 tego rozporządzenia} oraz wydatek na opłatę skarbową od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł – łącznie 8.372 zł .