Pełny tekst orzeczenia

WYROK ŁĄCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 czerwca 2018 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Tomasz Choczaj

Protokolant: sekr. sąd. Justyna Raj

po rozpoznaniu w dniu 14 czerwca 2018 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa A. U. (1) i A. U. (2)

przeciwko Towarzystwu (...) S.A.
w W.

o zadośćuczynienie

1.  zasądza od pozwanej Towarzystwa (...) S.A. w W. na rzecz powódki A. U. (1) kwotę:

a)  33 200,00 zł (trzydzieści trzy tysiące dwieście złotych) tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 12 listopada 2017 roku do dnia zapłaty,

b)  1 009,12 zł (jeden tysiąc dziewięć złotych 12/100) tytułem zwrotu części kosztów procesu,

2.  oddala powództwo A. U. (1) w pozostałej części,

3.  zasądza od pozwanej Towarzystwa (...) S.A. w W. na rzecz powódki A. U. (2) kwotę:

a)  33 200,00 zł (trzydzieści trzy tysiące dwieście złotych) tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 12 listopada 2017 roku do dnia zapłaty,

b)  780,41 zł (siedemset osiemdziesiąt złotych 41/100) tytułem zwrotu części kosztów procesu,

4.  oddala powództwo A. U. (2) w pozostałej części.

Sygn. akt I C 146/18

UZASADNIENIE

A. U. (1) wniosła o zasądzenie na jej rzecz od Towarzystwa (...) S.A. w W. kwoty 75 200,00 zł tytułem zadośćuczynienia w związku ze śmiercią jej matki, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 12 listopada 2017 roku do dnia zapłaty oraz
o zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu.

A. U. (2) wniosła o zasądzenie na jej rzecz od Towarzystwa (...) S.A. w W. kwoty 78 200,00 zł tytułem zadośćuczynienia w związku ze śmiercią jej matki, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 12 listopada 2017 roku do dnia zapłaty oraz
o zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu.

Pozwana spółka nie uznała obu powództw i wniosła o ich oddalenie
oraz o zasądzenie od każdej z powódek na swoją rzecz kosztów procesu.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

W dniu 10 grudnia 2016 roku, na ulicy (...) w W. K. D. nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, że kierując samochodem osobowym marki F. (...) o numerze rejestracyjnym (...), dojeżdżając do oznakowanego przejścia dla pieszych nie zachował szczególnej ostrożności i w wyniku niewłaściwej obserwacji jezdni nie dostrzegł przechodzącej po przejściu pieszej E. U., doprowadzając w ten sposób do jej potrącenia i upadku na jezdnię, skutkiem czego doznała ona obrażeń ciała w postaci obustronnych złamań żeber, złamania kości podudzi i złamania trzonu mostka, w następstwie których w dniu 31 grudnia 2016 roku zmarła. Został za to skazany wyrokiem Sądu Rejonowego w Wieluniu z dnia 26 czerwca 2017 roku, (dowód: wyrok - k. 122 - 122 verte) .

Samochód sprawcy wypadku w chwili zdarzenia był ubezpieczony
w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych
w pozwanej spółce, (bezsporne) .

Pismem z dnia 11 września 2017 roku powódki wezwały pozwaną
do zapłaty kwoty po 100 000,00 zł na rzecz każdej z nich tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną w związku ze śmiercią matki. Pozwana uznała swoją odpowiedzialność co do zasady i na mocy decyzji z dnia 25 października 2017 roku przyznała zadośćuczynienie na rzecz A. U. (1) i A. U. (2)
w kwocie po 21 800,00 zł. Jednocześnie pozwana przyznała A. U. (1) kwotę 3 377,00 zł tytułem zwrotu kosztów pogrzebu, (dowód: pismo - k. 40 - 41; decyzja - k. 64 - 65, 127 verte - 128 i k. 162) .

E. U. była matką powódek. W chwili śmierci miała 68 lat. Była wdową, nie pracowała zawodowo . Pobierała rentę w wysokości około 1 400,00 zł miesięcznie. Mieszkała razem z wnukiem M., synem powódki A. U. (1), która mieszkała ze swoim mężem kilometr dalej. Natomiast A. U. (2) na stale zamieszkiwała w W., (dowód: zeznania powódki A. U. (1) - k. 180 i nagranie z dnia 14 czerwca 2018 roku - płyta - koperta - k. 184, minuta od 01:11:44 do 01:15:25 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 177 verte - k. 178 verte i nagraniem z dnia 14 czerwca 2018 roku - płyta - koperta - k. 184, minuta od 00:06:46 do 00:33:50; zeznania powódki A. U. (2) - k. 180 verte i nagranie z dnia 14 czerwca 2018 roku - płyta - koperta - k. 184, minuta od 01:16:06 do 01:17:44 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 178 verte - 179 i nagraniem z dnia 14 czerwca 2018 roku - płyta - koperta - k. 184, minuta od 00:34:04 do 00:50:47) .

E. U. chorowała na autoimmunologiczne zapalenie wątroby, jednak nie przeszkadzało jej to w codziennym funkcjonowaniu. Pomimo swojego wieku była aktywną i energiczną osobą - jeździła na wycieczki rowerowe, prowadziła samochód. W wolnych chwilach zajmowała się wyrobem biżuterii, uczęszczała też na zajęcia (...). Dla powódek była zawsze pierwszoplanowym rodzicem, także w późniejszym okresie pozostała
z nimi w bliskich relacjach. Razem z córką A. i wnukiem M. zwiedzała Polskę. Odwiedzała córkę A. w W.. Chodziła wtedy z nią do teatru i opery. Zawsze była w stałym telefonicznym kontakcie z córkami. Powódki mogły zawsze liczyć na jej wsparcie i pomoc. Często radziły się jej przed podjęciem decyzji i przy problemach osobistych. Zmarła pomagała córce A. w opiece nad synem, kiedy był jeszcze małoletni, (dowód: zeznania powódki A. U. (1) - k. 180 i nagranie z dnia 14 czerwca 2018 roku - płyta - koperta - k. 184, minuta od 01:11:44 do 01:15:25 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 177 verte - k. 178 verte i nagraniem z dnia 14 czerwca 2018 roku - płyta - koperta - k. 184, minuta od 00:06:46 do 00:33:50; zeznania powódki A. U. (2) - k. 180 verte i nagranie z dnia 14 czerwca 2018 roku - płyta - koperta - k. 184, minuta od 01:16:06 do 01:17:44 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 178 verte - 179 i nagraniem z dnia 14 czerwca 2018 roku - płyta - koperta - k. 184, minuta od 00:34:04 do 00:50:47; zeznania świadków: R. T. - k. 179 verte i nagranie z dnia 14 czerwca 2018 roku - płyta - koperta - k. 184, minuta od 00:53:59 do 01:03:19 i M. U. - k. 179 verte - 180 i nagranie z dnia 14 czerwca 2018 roku - płyta - koperta - k. 184, minuta od 01:04:10 do 01:10:08) .

A. U. (1) ukończyła 43 lata. Jest mężatką i ze związku posiada pełnoletniego syna. Pracuje jako pracownik biurowy i zarabia około 2 100,00 zł netto miesięcznie. Obecnie mieszka razem ze swoim synem w mieszkaniu, które wcześniej było własnością jej matki. O jej wypadku dowiedziała się od swojej znajomej i od razu udała się do szpitala. Początkowo E. U. była przytomna, dlatego powódka miała nadzieję, że jej obrażenia nie są groźne
i że szybko powróci do zdrowia. Z czasem, kiedy stan zdrowia matki zaczął
się pogarszać, powódka spędzała większość swojego czasu przy jej łóżku. Razem z synem i siostrą spędzili Wigilię z nieprzytomną matką w szpitalu. Powódka była też w szpitalu, kiedy jej matka zmarła, zdążyła się z nią pożegnać. Potem organizowała pogrzeb i uczestniczyła w nim. Po jej śmierci nie korzystała
z pomocy psychologa lub psychiatry. Zażywała ogólnodostępne leki
na uspokojenie, z których nadal czasami korzysta. Śmierć matki była dla niej szokiem. Często wspomina matkę, nie pogodziła się z jej odejściem. Nic nie zmieniła w jej mieszkaniu, pozostawiła jej ubrania i pamiątki po niej, chociaż wzbudzają w niej smutek. Raz w tygodniu, bądź raz na dwa tygodnie odwiedza grób matki. Obecnie powódka nie celebruje świąt Bożego Narodzenia ani Sylwestra ze względu na okoliczności śmierci matki. Czasami przegląda jej zdjęcia i płacze kiedy ją wspomina, (dowód: zeznania powódki A. U. (1) - k. 180 i nagranie z dnia 14 czerwca 2018 roku - płyta - koperta - k. 184, minuta od 01:11:44 do 01:15:25 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 177 verte - k. 178 verte i nagraniem z dnia 14 czerwca 2018 roku - płyta - koperta - k. 184, minuta od 00:06:46 do 00:33:50; zeznania powódki A. U. (2) - k. 180 verte i nagranie z dnia 14 czerwca 2018 roku - płyta - koperta - k. 184, minuta od 01:16:06 do 01:17:44 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 178 verte - 179 i nagraniem z dnia 14 czerwca 2018 roku - płyta - koperta - k. 184, minuta od 00:34:04 do 00:50:47; zeznania świadków: R. T. - k. 179 verte i nagranie z dnia 14 czerwca 2018 roku - płyta - koperta - k. 184, minuta od 00:53:59 do 01:03:19 i M. U. - k. 179 verte - 180 i nagranie
z dnia 14 czerwca 2018 roku - płyta - koperta - k. 184, minuta od 01:04:10 do 01:10:08) .

A. U. (2) w chwili śmierci matki miała ukończone 43 lata.
Od 19 roku życia mieszka w W., gdzie pracuje. Zarabia około 6 300,00 zł netto miesięcznie. Nie założyła własnej rodziny. Matkę odwiedzała przede wszystkim podczas świąt. Rozmawiała z nią przez telefon w dzień wypadku,
o samym zdarzeniu dowiedziała się od siostry. Przebywała wówczas za granicą
i odwiedziła matkę w szpitalu po swoim powrocie. Pomagała w organizacji pogrzebu, w którym również uczestniczyła. Po śmierci matki nie korzystała
z pomocy psychologa ani psychiatry, nie zażywała też leków na uspokojenie.
Do dnia dzisiejszego wspomina matkę i wspólnie z nią spędzony czas, przechowuje prezenty, jakie od niej otrzymała - wykonane przez nią obrazy
i biżuterię. Przegląda też zdjęcia matki i jest jej wówczas przykro. Powódka
nie dzieliła się z nikim swoimi odczuciami po śmierci matki, zajęła się pracą
i sportem, który były dla nie formą ucieczki od problemów. Powódka nie obchodzi S. ze względu na to, że tego dnia zmarła jej matka, (dowód: zeznania powódki A. U. (1) - k. 180 i nagranie z dnia 14 czerwca 2018 roku - płyta - koperta - k. 184, minuta od 01:11:44 do 01:15:25 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 177 verte - k. 178 verte i nagraniem z dnia 14 czerwca 2018 roku - płyta - koperta - k. 184, minuta od 00:06:46 do 00:33:50; zeznania powódki A. U. (2) - k. 180 verte i nagranie z dnia 14 czerwca 2018 roku - płyta - koperta - k. 184, minuta od 01:16:06 do 01:17:44 w zw.
z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 178 verte - 179 i nagraniem z dnia
14 czerwca 2018 roku - płyta - koperta - k. 184, minuta od 00:34:04 do 00:50:47; zeznania świadka M. U. - k. 179 verte - 180 i nagranie z dnia
14 czerwca 2018 roku - płyta - koperta - k. 184, minuta od 01:04:10
do 01:10:08) .

Powyższy stan faktyczny jest w większości bezsporny, ponieważ został oparty na dowodach i twierdzeniach nie negowanych przez strony.

Sąd ustalił jakie więzi rodzinne łączyły powódki z matką oraz w jaki sposób powódki przeżyły jej śmierć w oparciu o ich zeznania oraz zeznania świadków: R. T. i M. U.. Sąd przyznał zeznaniom powódek i świadków pełen walor wiarygodności z uwagi na ich spójność i jasność. Ponadto zeznania te nie były negowane przez pozwaną.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powódki wystąpiły z żądaniem wypłaty stosownego zadośćuczynienia
w związku z tragiczną śmiercią ich matki, która nastąpiła na skutek obrażeń doznanych w wypadku komunikacyjnym.

Zgodnie z treścią art. 435 § 1 k.c. w zw. z art. 436 § 1 k.c., samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu wyrządzoną komukolwiek przez ruch tego środka komunikacji, nie wyłączając pasażera pojazdu, który prowadzi, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności. Jego odpowiedzialność prawodawca ukształtował
na zasadzie ryzyka.

Stosownie do treści art. 822 k.c. w zw. z art. 34 ust. 1, art. 35 i art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jedn., Dz. U. z 2018 roku, poz. 473 ze zm.),
z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym
są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Ubezpieczeniem
OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu. Odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej.

Trzeba wspomnieć, iż przepisy powyższej ustawy, w zakresie przez nią uregulowanym, mają charakter szczególny w stosunku do przepisów kodeksu cywilnego (patrz uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 07 lutego 2008 roku, III CZP 115/07, OSNC 2008/9/96).

Nie budzi wątpliwości, iż sprawca wypadku, w którym zginęła matka powódek, korzystał z ubezpieczenia OC pozwanej i kwestia ta nie wymaga dalszego wyjaśnienia. Pozwana uznała swoją odpowiedzialność, gdyż wypłaciła A. U. (1) i A. U. (2) na etapie postępowania likwidacyjnego zadośćuczynienie, a na rzecz A. U. (1) także odszkodowanie za poniesione przez nią koszty pogrzebu.

Zgodnie z dyspozycją art. 446 § 4 k.c. sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę w wyniku czynu niedozwolonego. Chodzi zatem w tym przepisie o naprawienie szkody niemajątkowej.

Prawidłowa wykładnia art. 446 § 4 k.c. wymaga przede wszystkim podkreślenia, że roszczenie oparte na tym przepisie jest rodzajowo i normatywnie odmienne od roszczenia zmierzającego do naprawienia szkody majątkowej, opartego na treści art. 446 § 3 k.c. Zadośćuczynienie przewidziane w art. 446 § 4 k.c. nie jest zależne od pogorszenia sytuacji życiowej osoby bliskiej w wyniku śmierci bezpośrednio poszkodowanego, lecz ma na celu złagodzenie cierpienia psychicznego wywołanego śmiercią osoby najbliższej i pomoc członkom rodziny tej osoby w dostosowaniu się do zmienionej sytuacji życiowej (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 września 2013 roku, IV CSK 87/13, Lex nr 1383297).

Zgodnie z prezentowanym w orzecznictwie stanowiskiem na rozmiar krzywdy, o której mowa w art. 446 § 4 k.c., mają wpływ przede wszystkim: wstrząs psychiczny i cierpienia moralne wywołane śmiercią osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki po jej śmierci, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, rola w rodzinie pełniona przez osobę zmarłą, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem śmierci osoby bliskiej, wiek pokrzywdzonego i jego zdolność do zaakceptowania nowej rzeczywistości oraz umiejętność odnalezienia się w niej (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia
03 czerwca 2011 roku, III CSK 279/10, niepubl.).

Ustawodawca nie wskazuje zasad ustalania wysokości omawianego zadośćuczynienia, zatem posiłkować należy się w tym zakresie poglądami wypracowanymi w judykaturze i piśmiennictwie na tle stosowania art. 445 k.c. Niewątpliwie krzywdę doznaną w wyniku śmierci osoby bliskiej bardzo trudno ocenić i wyrazić w formie pieniężnej. Jednakże orzecznictwie Sądu Najwyższego dotyczącym zasad ustalania wysokości zadośćuczynienia wskazuje się, iż każdy przypadek powinien być traktowany indywidualnie z uwzględnieniem wszystkich okoliczności sprawy. Należy przy tym zaznaczyć, że zadośćuczynienie przewidziane w art. 446 § 4 k.c. jest odzwierciedleniem w formie pieniężnej rozmiaru krzywdy, która nie zależy od statusu materialnego pokrzywdzonego. Jedynie zatem rozmiar zadośćuczynienia może być odnoszony do stopy życiowej społeczeństwa, która pośrednio może rzutować na jego umiarkowany wymiar. Przesłanka „przeciętnej stopy życiowej społeczeństwa” ma więc charakter uzupełniający i ogranicza wysokość zadośćuczynienia w taki sposób, by jego przyznanie nie prowadziło do wzbogacenia osoby uprawnionej. Nie może jednak pozbawiać zadośćuczynienia jego zasadniczej funkcji kompensacyjnej
i eliminować innych czynników kształtujących jego rozmiar (patrz wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 12 września 2002 roku, IV CKN 1266/00 i z dnia 03 czerwca 2011 roku, III CSK 279/10).

Rolą zadośćuczynienia jest zatem złagodzenie doznanej niewymiernej krzywdy poprzez wypłacenie nienadmiernej, lecz odpowiedniej sumy, w stosunku do doznanej krzywdy. Ustalenie jej wysokości powinno być więc dokonane
w ramach rozsądnych granic, odpowiadających aktualnym warunkom i sytuacji majątkowej społeczeństwa przy uwzględnieniu, iż wysokość zadośćuczynienia musi przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość.

Przenosząc powyższe ogólne rozważania na grunt niniejszego stanu faktycznego należy przede wszystkim zauważyć, że powódki utraciły jedną
z najważniejszych osób w ich życiu, co potęguje niepomiernie uczucie osamotnienia i krzywdy. Nie budzi wątpliwości, iż w życiu dziecka, niezależnie
w jakim jest wieku, śmierć rodzica jest przykrym i trudnym doświadczeniem. Więź łącząca rodzica z dzieckiem jest bowiem jedną z najsilniejszych więzi międzyludzkich. Zdaniem Sądu inaczej jednak należy rozpatrywać krzywdę osób, które straciły rodziców w dzieciństwie i w okresie dorastania, kiedy łącząca ich
z rodzicami więź jest co do zasady najsilniejsza, a obecność rodziny najistotniejsza, a osób, które są już dorosłe, a co za tym idzie samodzielne
i w pełni ukształtowane do pełnienia innych ról społecznych, w tym
np. w założonych przez siebie rodzinach.

Trzeba w tym miejscu jednak podkreślić, że E. U. łączyły
z powódkami silne więzi. Ich relacje z matką cechowała bliskość, wzajemne zaufanie i szacunek. W takiej sytuacji jej nagła śmierć były dla nich tym bardziej traumatyczna i spowodowała poczucie krzywdy i rozżalenia.

Uwzględniając zatem całokształt okoliczności sprawy, rozmiar wstrząsu psychicznego, którego doznały powódki po śmierci matki, cierpienia, bólu
i stopnia osamotnienia po jej utracie, więzi łączącej powódki ze zmarłą oraz wpływu śmierci na ich obecne życie, Sąd uznał, że rozmiar doznanej przez powódki krzywdy uzasadnia przyznanie im zadośćuczynienia w wysokości
po 55 000,00 zł na rzecz każdej z nich.

Jednakże, biorąc pod uwagę wypłatę na etapie postępowania likwidacyjnego przez pozwaną na rzecz powódek kwot po 21 800,00 zł tytułem zadośćuczynienia, Sąd zasądził odpowiednio na rzecz każdej z nich kwoty
po 33 200,00 zł, o czym orzekł, jak w pkt 1a i 3a wyroku, na podstawie art. 448 § 4 k.c.

Zadośćuczynienia w ustalonych kwotach stanowią ekonomicznie odczuwalną wartość, utrzymane są w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa. Kompensują doznaną przez powódki krzywdę, nie są przy tym rażąco wygórowane
i nie prowadzą do nieuzasadnionego przysporzenia w ich majątku. Sąd nie znalazł podstaw, aby różnicować wysokość zadośćuczynienia przyznanego na rzecz każdej z powódek, ponieważ nie podały one okoliczności faktycznych, które wskazywałyby na to, że krzywda jednej z nich jest większa i zasługuje na wyższą rekompensatę.

Tym samym żądanie powódek ponad zasądzone kwoty zadośćuczynień, jako wygórowane i nie znajdujące potwierdzenia w zebranym w sprawie materiale dowodowym, podlegają oddaleniu, o czym Sąd orzekł, jak w punkcie 2 i 4 wyroku. Trzeba w tym miejscu zauważyć, że powódki po śmierci matki nie zostały samotne i wspierały się wzajemnie. Ż adna z powódek nie leczyła się psychiatryczne,
jak również nie korzystała z pomocy psychologa. Nie ma też żadnych przesłanek, aby uznać, że żałoba którejkolwiek z powódek miała charakter patologiczny. Ponadto śmierć E. U. nie zaważyła w znaczny sposób na ich funkcjonowaniu w społeczeństwie, nie wpłynęła na pracę zawodową i kontakty
z otoczeniem.

Kwoty zadośćuczynień na rzecz powódek zasądzono z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, jak w pkt 1 a i 3 a wyroku, na podstawie art. 481 k.c.
w brzmieniu obowiązującym od 01 stycznia 2016 roku, w zw. z art. 476 k.c. i art. 817 k.c. i art. 14 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jedn., Dz. U. z 2018 roku, poz. 473 ze zm.), gdyż już
w październiku 2017 roku pozwana odmówiła wypłaty zadośćuczynienia wyższego od kwoty 21 800,00 zł. Zatem już w październiku pozostawała w zwłoce.

O kosztach procesu należnych powódkom od pozwanej Sąd orzekł,
jak w pkt 1 b i 3 b wyroku, na podstawie art. 100 k.p.c.

A. U. (1) poniosła koszty procesu w wysokości 9 177,00 zł (5 400,00 zł - koszty zastępstwa prawnego, 17,00 zł opłata skarbowa od pełnomocnictwa,
3 760,00 zł - opłata stosunkowa od pozwu). Pozwana poniosła koszty procesu
w stosunku do tej powódki w wysokości 5 408,50 zł (5 400,00 zł - koszty zastępstwa prawnego, 8,50 zł - połowa opłaty skarbowej od pełnomocnictwa). Przyjmując, że powódka wygrała sprawę w 44 %, to należy stwierdzić, że wygrała koszty procesu w wysokości 4 037,88 zł (44 % z kwoty 9 177,00 zł), natomiast przyjmując, że przegrała sprawę w 56 %, to należy stwierdzić, że przegrała koszty procesu w wysokości 3 028,76 zł (56 % z kwoty 5 408,50 zł). Zatem pozwana winna zwrócić A. U. (1) kwotę 1 009,12 zł (4 037,88 zł minus 3 028,76 zł).

A. U. (2) poniosła koszty procesu w wysokości 9 327,00 zł
(5 400,00 zł - koszty zastępstwa prawnego, 17,00 zł opłata skarbowa
od pełnomocnictwa, 3 910,00 zł - opłata stosunkowa od pozwu). Pozwana poniosła koszty procesu w stosunku do tej powódki w wysokości 5 408,50 zł
(5 400,00 zł - koszty zastępstwa prawnego, 8,50 zł - połowa opłaty skarbowej
od pełnomocnictwa). Przyjmując, że powódka wygrała sprawę w 42 %, to należy stwierdzić, że wygrała koszty procesu w wysokości 3 917,34 zł (42 % z kwoty 9 327,00 zł), natomiast przyjmując, że przegrała sprawę w 58 %, to należy stwierdzić, że przegrała koszty procesu w wysokości 3 136,93 zł (58 % z kwoty 5 408,50 zł). Zatem pozwana winna zwrócić powódce kwotę 780,44 zł
(3 917,34 zł minus 3 136,93 zł).