Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 maja 2013r.

Sąd Okręgowy we Włocławku IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Katarzyna Augustyniak

Protokolant: starszy protokolant sądowy Agnieszka Przystupa

po rozpoznaniu w dniu 24 maja 2013r. we Włocławku na rozprawie

sprawy M. R.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania M. R.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 01 marca 2013r. znak: (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt IV U 304/13

UZASADNIENIE

M. R.złożyła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.z dnia 1 marca 2013r. znak (...), mocą której organ rentowy o przyznaniu jej prawa do emerytury od dnia (...). tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego 60 lat i 1 m-ca.

W uzasadnieniu wniesionego odwołania wnioskodawczyni wskazała, że wyliczona przez ZUS emerytura jest dla niej krzywdząca, albowiem ustawa o emeryturach i rentach z FUS nie zawiera przepisów mówiących o odliczaniu pobranych już emerytur od kapitału początkowego zgromadzonego już na koncie ubezpieczonego. Zdaniem wnioskodawczyni jej świadczenie zostało zaniżone o 460 zł. Wnioskodawczyni podnosiła dalej, że w momencie gdy przechodziła na wcześniejszą emeryturę nikt nie poinformował jej po ukończeniu 60 roku życia przeliczenie świadczenia będzie aż tak niekorzystne. Osoby, które przechodziły na emerytury w roku 2012 uzyskały świadczenia bardziej korzystne niż ona, co dla wnioskodawczyni jest zupełnie niezrozumiałe. Wreszcie wnioskodawczyni wskazała, że ustalenie kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999r. było niekorzystne dla ubezpieczonych – przyszłych emerytów albowiem zakłady pracy niszczyły dokumentację płacową, co przyczyniało się do zaniżania jego wartości.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. wniósł o jego oddalenie, podtrzymując w całości zaskarżoną decyzję.

Uzasadniając swoje stanowisko wskazał, iż zaskarżoną decyzją przyznał wnioskodawczyni prawo do emerytury od osiągnięcia wieku emerytalnego 60 lat i 1 m-ca, na jej wniosek, który złożyła w dniu (...). Nadto wskazano, ze wnioskodawczyni na podstawie art. 46 ustawy emerytalnej ma przyznane prawo do emerytury od 25 lutego 2008r.

Powołując się na przepisy art. 24 ust. 1 i 1a, art. 25 i 26 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (dalej jako ustawa emerytalna) organ wskazał na zasady przyznawania i ustalania wysokości świadczenia. Nadto wskazując na przepis art. 25 ust. 1 b ustawy emerytalnej zgodnie z którym jeżeli ubezpieczony pobrał emeryturę na podstawie przepisów art. 26b, 46, 50, 50a, 50e, 184 lub art. 88 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674, z późn. zm.), podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, ustaloną zgodnie z ust. 1, pomniejsza się o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne, zakład uzasadniał konieczność pomniejszenia kapitału początkowego wnioskodawczyni o sumę pobranych już świadczeń.

Pozwany przedstawił zatem wyliczenie emerytury przysługującej wnioskodawczyni w sposób następujący:

- kwota składek zaewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji – 79.389,51 zł

- kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego - 383.391,39 zł

- suma kwot pobranych emerytur po uwzględnieniu kwoty wypłaconego wyrównania – 89.505,80 zł

- średnie dalsze trwanie życia – 254,10 m-cy

- wyliczona kwota emerytury wynosi 1.469,01 zł.

Wysokość emerytury została ustalona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej czyli 79.389,51 zł +383.391,39 zł – 89.505.80 zł : 254,10 = 1.469,01 zł.

Pozwany wskazał, że wyliczona w powyższy sposób emerytura została zawieszona ponieważ jest świadczeniem mniej korzystnym niż dotychczas pobierane świadczenie przyznane na mocy decyzji z 17 grudnia 2007r. Jednocześnie podjęto wypłatę świadczenia przyznanego na mocy decyzji z 17.12.2007r., które po waloryzacji wynosi 1.688,64 zł.

W tym stanie rzeczy w ocenie organu rentowego wydana decyzja jest prawidłowa.

Sąd Okręgowy ustalił co następuje :

Wnioskodawczyni urodziła się w dniu(...)

Dowód: wnioski w aktach emerytalnych ZUS.

Decyzją z dnia 3 września 2003r. ustalono dla wnioskodawczyni kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 1999r. na kwotę 127.891,28 zł.

Dowód: decyzja z 3.09.2003r. w aktach kapitału początkowego ZUS.

W dniu 10 grudnia 2007r. wnioskodawczyni wystąpiła z wnioskiem o przyznanie emerytury.

Decyzją z dnia 17 grudnia 2007r. przyznano wnioskodawczyni wcześniejszą emeryturę poczynając od dnia 25 lutego 2008r., której wypłata podlegała zawieszeniu z uwagi na kontynuowanie zatrudnienia. Z dniem 26 grudnia 2007r. wnioskodawczyni rozwiązała stosunek pracy, wobec czego decyzją z dnia 30 stycznia 2008r. zakład dokonał jej przeliczenia i przystąpił do jej wypłaty począwszy od dnia 30 stycznia 2008 r. tj. od dnia zaprzestania pobierania zasiłku chorobowego.

Późniejszymi decyzjami dokonano kolejnych waloryzacji świadczenia.

Dowód: wniosek i decyzje w aktach emerytalnych ZUS plik I .

W dniu 28 stycznia 2013r. wnioskodawczyni złożyła wniosek o emeryturę po osiągnięciu wieku emerytalnego.

Decyzją z dnia 6 lutego 2013r. ponownie ustalono kapitał początkowy dla wnioskodawczyni na dzień 1 stycznia 1999r. na kwotę 127.676,01 zł. Do ustalenia kapitału początkowego nie uwzględniono okresu od 18 września 1989r. do 18 października 1989r. albowiem w tym czasie wnioskodawczyni przebywała na urlopie bezpłatnym.

Dowód: decyzja z 6.02.2013r. w aktach kapitału początkowego.

Zaskarżoną decyzją z dnia 1 marca 2013r. przyznano wnioskodawczyni emeryturę począwszy od (...). tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego 60 lat 1 m-ca.

Wysokość emerytury obliczono zgodnie z art. 26 ustawy emerytalnej, przy czym:

- kwota składek zaewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji – 79.389,51 zł

- kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego - 383.391,39 zł

- suma kwot pobranych emerytur po uwzględnieniu kwoty wypłaconego wyrównania – 89.505,80 zł

- średnie dalsze trwanie życia – 254,10 m-cy,

co daje następujące wyliczenie:

[(79.389,51 + 383.391,39) – 89.505,80] : 254,10 = 1469,01 zł.

Dowód: decyzja z 1 marca 2013r. w aktach emerytalnych ZUS plik II.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o materiał dowodowy zgromadzony w aktach organu rentowego, którego wiarygodności nie kwestionowano, tym samym brak podstaw by odmówić mu wiary .

Odwołanie wnioskodawczyni okazało się bezzasadne.

Zaskarżoną decyzją organ rentowy przyznał wnioskodawczyni emeryturę zgodnie z art. 24 ust. 1 a ustawy emerytalnej (w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2013r.) tj. od dnia osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego dla kobiet urodzonych w okresie od dnia 1 stycznia 1953 r. do dnia 31 marca 1953 r. - 60 lat 1 m-ca.

Jednocześnie zaskarżoną decyzją ustalono wysokość świadczenia przysługującego wnioskodawczyni w oparciu przepisy art. 25 i 26 ustawy emerytalnej.

Zgodnie z art. 25 ust. 1 ustawy emerytalnej podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, oraz zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.

Art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej stanowi, że jeżeli ubezpieczony pobrał emeryturę na podstawie przepisów art. 26b, 46, 50, 50a, 50e, 184 lub art. 88 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674, z późn. zm.), podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, ustaloną zgodnie z ust. 1, pomniejsza się o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Powyższe brzmienie przepisu zostało ustalone ustawą z dnia 11 maja 2012r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw, która to zmiana weszła w życie od dnia 1 stycznia 2013r. Organ rentowy zobowiązany jest do stosowania obowiązujących przepisów, nie mając prawa ich kontroli pod względem zasadności czy celowości. Skoro więc ubezpieczona urodziła się w dniu (...). i powszechny wiek emerytalny ukończyła po dniu 1 stycznia 2013r., pozwany miał obowiązek zastosować w jej sprawie znowelizowane przepisy. Podobnie sąd pracy i ubezpieczeń społecznych rozpoznający odwołanie ubezpieczonego winien jedynie dokonać kontroli zaskarżonej decyzji z punktu widzenia obowiązujących unormowań.

Zgodnie z art. 26 ust. 1 emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183.

W celu ustalenia podstawy obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, organ rentowy dokonał ponownego ustalenia kapitału początkowego wnioskodawczyni, co nastąpiło na mocy decyzji z dnia 6 lutego 2013r. Wnioskodawczyni owej decyzji nie kwestionowała podobnie jak i decyzji z dnia 3 września 2003r. Przy ponownym ustaleniu kapitału początkowego zakład nie uwzględnił okresu urlopu bezpłatnego z jakiego korzystała wnioskodawczyni w okresie od 18 września do 18 października 1989r. Fakt korzystania z urlopu bezpłatnego został ujawniony dopiero z chwilą rozwiązania przez wnioskodawczynię stosunku pracy i wynika on ze złożonego przez nią świadectwa pracy z dnia 27 grudnia 2007r. (k.33 plik I akt emerytalnych)

Zasady obliczania kapitału początkowego uregulowano w art. 173 – 174 ustawy emerytalnej. Zgodnie z art. 173 ust. 2 i 3 ustawy emerytalnej kapitał początkowy stanowi równowartość kwoty obliczonej według zasad określonych w art. 174 pomnożonej przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone zgodnie z art. 26 ust. 3 dla osób w wieku 62 lat, a jego wartość ustala się na dzień wejścia w życie ustawy tj. na dzień 1 stycznia 1999r. Art. 174 ust. 1 stanowi, że kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12.

Według art. art. 53 ust. 1 emerytura wynosi:

1)24 % kwoty bazowej, o której mowa w art. 19, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, oraz

2)po 1,3 % podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych,

3)po 0,7 % podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych

- z uwzględnieniem art. 55.

W oparciu o wskazane przepisy pozwany dokonał ustalenia wysokości emerytury wnioskodawczyni, co należy uznać za prawidłowe. Ubezpieczona w zasadzie nie kwestionowała samego wyliczenia. Z treści odwołania jak i z jej oświadczenia złożonego na rozprawie w dniu 24 maja 2013r. wynika, że nie zgadza się z zastosowaniem do niej znowelizowanych przepisów ustawy emerytalnej, które nakazują pomniejszenie podstawy obliczenia emerytury o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne. Zdaniem wnioskodawczyni zastosowanie do niej przepisów w takim brzmieniu jest o tyle niewłaściwe, że w chwili nabycia przez nią prawa do emerytury przepisy te nie obowiązywały.

W ocenie Sądu ta argumentacja nie może być uwzględniona. W przedmiotowym zakresie zmiana przepisów ustawy emerytalnej nie jest sprzeczna z konstytucyjnymi zasadami ochrony praw nabytych, zaufania obywatela do państwa i stanowionego przezeń prawa a także równego traktowania obywateli w zakresie prawa do zabezpieczenia społecznego. Zmiana art. 25 ustawy emerytalnej poprzez dodanie art. 25 ust. 1 b nie narusza bowiem prawa ubezpieczonego do emerytury, a jedynie modyfikuje zasady obliczania wysokości świadczenia. Zdaniem Sądu modyfikacje takie jak i pewne ograniczenia w tym zakresie są dopuszczalne i mogą wynikać z koniecznych zmian prawa emerytalno-rentowego podyktowanych kryzysem gospodarczym lub złym stanem finansów ubezpieczenia społecznego albo reformą tego prawa w związku ze zmianą ustroju państwa (por. orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 listopada 1992 roku, sygn. K 12/92). W uzasadnieniu wyroku z dnia 13 listopada 2012r. w sprawie K 2/12 Trybunał Konstytucyjny wskazał m.in. że system emerytalny wprowadzony ustawą z 17 grudnia 1998r. w przeciwieństwie do poprzedniego, jest tzw. systemem zdefiniowanej składki co oznacza, że wysokość otrzymywanego świadczenia jest uzależniona od wysokości wnoszonej do systemu składki i poziomu stopy zwrotu z inwestycji. Podstawową cechą tego systemu jest więc przerzucenie ryzyka wysokości przyszłego świadczenia na przyszłych świadczeniobiorców (emerytów). Państwo gwarantuje tylko emeryturę minimalną z obowiązkowej części systemu, a wysokość przyszłego świadczenia emerytalnego zależna jest od długości aktywności zawodowej i wysokości składki. Przenosząc to na grunt niniejszej sprawy oznacza to zatem, że przyszły świadczeniobiorca (wnioskodawczyni) winien liczyć się z okolicznością, że im wcześniej zacznie korzystać ze świadczenia (wnioskodawczyni skorzystała na swój wniosek z prawa do przejścia na emeryturę w obniżonym wieku emerytalnym po ukończeniu 55 roku życia na podstawie art. 46 ustawy), tym jego wysokość będzie relatywnie niższa. Tak bowiem skonstruowany jest sposób naliczenia wysokości świadczenia. Ustawodawca zmieniając sposób obliczania świadczenia nie ingeruje w treść ryzyka emerytalnego, którym jest prawo do zaprzestania pracy po osiągnięciu określonego wieku. Pozostaje ono bez zmian, toteż argument ewentualnej niezgodności spornego przepisu z konstytucją jest niezasadny.

Należy wskazać dalej, że zaskarżona decyzja w istocie nie pogarsza sytuacji wnioskodawczyni w stosunku do chwili nabycia przezeń emerytury w obniżonym wieku sprzed zmiany przepisu art. 25 ustawy albowiem nadal wypłacane jest jej świadczenie w poprzedniej wysokości. Ponieważ świadczenie wyliczone na podstawie znowelizowanych przepisów jest dla wnioskodawczyni mniej korzystne niż poprzednio ustalone, zakład wypłaca w dalszym ciągu świadczenie wyższe.

Mając na uwadze powyższe na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 kpc odwołanie jako niezasadne podlega oddaleniu.