Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 marca 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 28 marca 2018 r. w Gdańsku

sprawy S. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o prawo do renty rodzinnej w drodze wyjątku na małoletnią J. D.

na skutek apelacji S. D.

od wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku VII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 18 maja 2017 r., sygn. akt VII U 1037/17

oddala apelację.

SSO del. Monika Popielińska SSA Daria Stanek SSA Lucyna Ramlo

Sygn. akt III AUa 1411/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12 października 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w G. wstrzymał ubezpieczonej S. D. wypłatę renty rodzinnej przyznanej
w drodze wyjątku dla J. D. od 01 listopada 2016 r.

Odwołanie z dnia 31 października 2016 r. od powyższej decyzji wniosła matka ubezpieczonej S. D., wnosząc o zmianę decyzji i dalszą wypłatę renty rodzinnej przyznanej w drodze wyjątku dla córki J. D..

Pozwany organ rentowy w odpowiedzi z dnia 24 listopada 2016 r. na odwołanie ubezpieczonej wniósł o jego oddalenie, powołując się na argumentację wskazaną
w zaskarżonej decyzji.

Pismem z dnia 20 marca 2017 r. ubezpieczona wniosła o zasądzenie od pozwanego
na rzecz odwołującej się zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy w Gdańsku Wydział VII Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem
z dnia 18 maja 2017 r. oddalił odwołanie, sygn. akt VII U 1037/17.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny.

Ubezpieczona S. D., urodzona w dniu (...), fryzjerka, decyzją
z dnia 31 maja 2012 r. uzyskała w drodze wyjątku prawo do renty rodzinnej dla córki J. D. do ukończenia przez nią 16 roku życia.

Zaskarżoną decyzją z dnia 12 października 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. wstrzymał S. D. wypłatę renty rodzinnej przyznanej w drodze wyjątku dla J. D. od 01 listopada 2016 r., wskazując na fakt, iż w związku z poprawą sytuacji materialnej ubezpieczonej - zwiększenia wysokości dochodu przypadającego
na osobę w rodzinie stwierdzono, że ustała przesłanka braku niezbędnych środków utrzymania, a zatem brak jest podstaw do dalszej wypłaty świadczenia przyznanego w drodze wyjątku.

Ubezpieczona ma na utrzymaniu trójkę dzięki: J. D. (10 lat), O. N. (4 lata) oraz K. N. urodzonego dnia (...), które wychowuje sama. Córka chodzi do szkoły, syna do przedszkola.

Ubezpieczona miesięcznie uzyskuje następujące dochody:

• Alimenty na 4 -letniego syna - 250 zł,

• 1500 zł z tytułu programu „500+” (po 500 zł na dziecko),

• Zasiłek rodzinny na córkę - 124 zł,

• Zasiłek rodzinny na syna O. - 95 zł (do 31.08.2017 r.) i 124 zł (od 01.09.2017 r. do 31.10.2017 r. )

• Zasiłek rodzinny na syna K.- 95 zł,

• Dodatek do zasiłku rodzinnego na syna K.- 95 zł,

• Zasiłek macierzyński: styczeń 2017 r. - 47,16 zł, luty 2017 r. – 1320,66 zł, marzec 2017 r. – 1462,43 zł, kwiecień 2017 r. – 1414,90 zł.

W 2016 r. ubezpieczona otrzymała również łącznie 2100 zł jednorazowych dodatków.

W okresie od 01 maja 2016r. do 31 października 2016r. ubezpieczona miała przyznany dodatek mieszkaniowy w wysokości 229,11 zł miesięcznie oraz dodatek energetyczny w wysokości 15,68 zł miesięcznie. Ubezpieczona będzie starała się o ponowne przyznanie dodatków.

Ubezpieczona nie występowała o podwyższenie alimentów otrzymywanych
na 4-letniego syna, które nie są przyznane orzeczeniem Sądu, lecz płacone są dobrowolnie, aktualnie nie otrzymuje jeszcze alimentów na najmłodsze dziecko – nie prosiła o nie ojca dziecka. Nie ma kontaktu z ojcem dwójki młodszych dzieci, nie otrzymuje alimentów regularnie.

Ojciec synów ubezpieczonej M. N. nie figuruje w Powiatowym Urzędzie Pracy w G.. Utracił status osoby bezrobotnej w dniu 01 lipca 2017 r. z uwagi na podjęcie pracy.

Ubezpieczona nie korzysta z pomocy Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej
w G..

J. D. znajduje się w trakcie leczenia ortodontycznego, koszt aparatu ruchomego to 480 zł, koszt wizyty kontrolnej to 40 zł.

Sąd Okręgowy wskazał, że okoliczności faktyczne niniejszej sprawy zostały ustalone na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach rentowych ubezpieczonej S. D., jak również na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy. Prawdziwość dokumentów nie była w żadnym zakresie kwestionowana przez strony. Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się również na zeznaniach ubezpieczonej, które były szczere, spontaniczne i korespondowały z dokumentacją zebrana w sprawie.

Przechodząc do rozważań prawnych Sąd I instancji przytoczy, że - jak stanowi przepis art. 134 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2016r. poz. 887) (dalej: ustawa o emeryturach) - wypłatę świadczeń wstrzymuje się, jeżeli powstaną okoliczności uzasadniające zawieszenie prawa do świadczeń lub ustanie tego prawa. Zgodnie natomiast z art. 101 ust. 1 ustawy
o emeryturach prawo do świadczeń ustaje, gdy ustanie którykolwiek z warunków wymaganych do uzyskania tego prawa.

Zgodnie z treścią przepisu art. 83 ust. 1 ustawy o emeryturach ubezpieczonym oraz pozostałym po nich członkom rodziny, którzy wskutek szczególnych okoliczności nie spełniają warunków wymaganych w ustawie do uzyskania prawa do emerytury lub renty, nie mogą - ze względu na całkowitą niezdolność do pracy lub wiek - podjąć pracy
lub działalności objętej ubezpieczeniem społecznym i nie mają niezbędnych środków utrzymania, Prezes Zakładu może przyznać w drodze wyjątku świadczenia w wysokości nieprzekraczającej odpowiednich świadczeń przewidzianych w ustawie.

W powyższym przepisie przewidziano 4 przesłanki przyznania świadczenia w drodze wyjątku, które muszą być spełnione kumulatywnie (por. wyrok WSA w Warszawie
z 4.1.2011 r., II SA/WA 1538/10, Legalis; wyrok NSA z 18.12.2009 r., I OSK 1132/09, Legalis; wyrok NSA z 9.10.2008 r., I OSK 378/08, Legalis; wyrok WSA w Warszawie
z 4.11.2009 r., II SA/WA 1108/09, Legalis).

Należą do nich:

1) bycie ubezpieczonym lub pozostałym po ubezpieczonym członkiem jego rodziny;

2) spowodowane szczególnymi okolicznościami niespełnienie wymagań dających prawo
do emerytury lub renty na zasadach ogólnych;

3) niemożliwość podjęcia pracy lub innej działalności zarobkowej objętej ubezpieczeniem społecznym z powodu całkowitej niezdolności do pracy lub wieku;

4) brak niezbędnych środków utrzymania.

Spornym w niniejszej sprawie było, w świetle uzasadnienia zaskarżonej decyzji z dnia 12 października 2016 r., czy sytuacja finansowa ubezpieczonej S. D., jako opiekuna prawnego J. D., uległa poprawie, tj. czy zwiększył się dochód przypadający na osobę w rodzinie w porównaniu z sytuacją istniejącą w dacie wydania decyzji o przyznaniu renty rodzinnej w drodze wyjątku.

Sąd wskazał przy tym, że przy rozstrzygnięciu niniejszej sprawy zasadnicze znaczenie winna znaleźć zasada wyrażona w art. 6 k.c., zastosowana odpowiednio w postępowaniu
z zakresu ubezpieczeń społecznych, co oznacza, że eto S. D. powinna wykazać,
iż jej sytuacja finansowa nie uległa poprawie, to ona bowiem z tej okoliczności wywodziła dla siebie skutki prawne – w postaci prawa do świadczenia. Okoliczność ta, w ocenie Sądu, nie została wykazana.

Jedną z przesłanek, od których zależy przyznanie świadczenia w drodze wyjątku, jest wykazanie braku "niezbędnych", a nie "niewystarczających" środków utrzymania (por. wyrok NSA z 10.10.2010 r., I OSK 352/10; wyrok NSA z 11.12.2009 r., I OSK 819/09, czy też wyrok WSA w Warszawie z 4.11.2009 r., II SA/WA 1108/09). Ocena braku niezbędnych środków utrzymania powinna być dokonywana w odniesieniu do minimalnej emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy i renty rodzinnej (por. wyrok WSA w Warszawie
z 1.12.2009 r., II SA/WA 1107/09,; wyrok WSA w Warszawie z 10.9.2008 r., II SA/WA 440/09, czy też wyrok WSA w Warszawie z 14.12.2007 r., II SA/WA 1726/07). Kryterium dochodowe powinno zostać ustalone w przeliczeniu na jednego domownika, z którym mieszka wnioskodawca (por. wyrok WSA w Warszawie z 29.5.2007 r., II SA/WA 596/07).
W procesie dokonywania powyższej oceny nie można pomijać żadnych świadczeń pieniężnych otrzymywanych przez osobę ubiegającą się o świadczenie w drodze wyjątku (por. wyrok NSA z 20.4.2010 r., I OSK 150/10) (tak: „Emerytury i renty z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Komentarz” 2013 r. pod. Red. Beaty Gudowskiej i dr. hab. Krzysztofa Ślebzak).

Sąd Okręgowy stwierdził, że z ustalonego stanu faktycznego wynika, iż miesięczne dochody ubezpieczonej, z uwzględnieniem zasiłku macierzyńskiego w wysokości 1400 zł, wynoszą 3559 zł, co w przeliczeniu na jedną osobę wynosi 889,75 zł. Nadto, w 2016 r. ubezpieczona otrzymała łącznie 2100 zł jednorazowych dodatków (czyli 43,75 miesięcznie
na osobę), a także dodatek mieszkaniowy i energetyczny, których wysokość w przeliczeniu
na członka rodziny (biorąc pod uwagę, że były otrzymywane przez pół roku) wynosi 30,60 zł miesięcznie. Nadto, ubezpieczona nie wystąpiła o alimenty najmłodsze dziecko, nie starała się również o podwyższenie alimentów otrzymywanych na syna O., nie korzysta z pomocy MOPS w G.. Wszystkie powyższe okoliczności, rozpatrywane łącznie z faktem,
iż wysokość najniższej renty wynosi 1000 zł, doprowadziły Sąd I instancji do przekonania,
iż nie można uznać, aby J. D. brak było niezbędnych środków utrzymania.

Sąd Okręgowy wskazał, że zgodnie z przepisem art. 155 ust. 1 ustawy o emeryturach decyzje w sprawach świadczeń wydają i świadczenia te wypłacają, z uwzględnieniem ust.
2-4, organy rentowe właściwe ze względu na miejsce zamieszkania osoby zainteresowanej.
W przepisach brak jest uregulowań wyłączających uprawnienia organów emerytalno- rentowych do wstrzymania wypłaty renty przyznanej w drodze wyjątku przez Prezesa ZUS. W komentarzu do art. 83 ustawy o emeryturach wskazano, iż decyzja Prezesa ZUS dotycząca przyznania bądź odmowy przyznania świadczeń w drodze wyjątku ma charakter uznaniowy, co oznacza, że wydający decyzję samodzielnie ocenia, czy zaszły szczególne okoliczności, które uniemożliwiły zainteresowanemu spełnienie ustawowych warunków nabycia prawa
do świadczeń. Decyzje Prezesa w tym względzie nie podlegają kontroli sądów powszechnych. Wyłącza je spod tej kontroli art. 83 ust. 4 u.s.u.s. Decyzja odmawiająca przyznania świadczenia w drodze wyjątku może jednak zostać zaskarżona do wojewódzkiego sądu administracyjnego, który zbada jej zgodność z prawem. Kontroli sądów powszechnych będzie natomiast podlegała decyzja wstrzymująca wypłatę renty lub emerytury przyznanej w drodze wyjątku, gdy wstrzymanie wypłaty renty lub emerytury następuje w okolicznościach wymienionych w art. 134 u.e.r., a decyzję w tym względzie wydaje organ rentowy, a nie Prezes ZUS. Podobnie, kontroli sądów powszechnych podlega decyzja przyznająca świadczenie w drodze wyjątku w zakresie ustalającym wysokość świadczenia. W tej bowiem części decyzja nie jest uzależniona od swobodnego uznania, a zatem nie jest wyłączona
spod kompetencji sądu okręgowego - sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. (zob. „Prawo
do emerytury. Komentarz do ustaw z orzecznictwem” K. Jankowska ,I. Jędrasik-Jankowska, tak tez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18 października 2004 r., I UK 123/04 oraz w wyroku z dnia 9 stycznia 2012 r., III UK 36/11). Z powyższego jasno wynika, że decyzje w sprawie wstrzymania wypłaty świadczeń przyznanych w drodze wyjątku wydawane są przez organ rentowy.

Podsumowując, Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do ustalenia, aby sytuacja finansowa skarżącej S. D. nie uległa poprawie. Brak jest zatem podstaw do zmiany decyzji z dnia 12 października 2016 r. wstrzymującej wypłatę renty rodzinnej przyznanej
w drodze wyjątku. Mając powyższe na uwadze, na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oraz cytowanych przepisów oddalono odwołanie.

Apelację od wyroku wywiodła S. D., zarzucając naruszenie art. 233 k. p. c.
w zw. z art. 227 k. p. c. w zw. z art. 83 ust. l ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poprzez:

1) błędne przyjęcie, że J. D. posiada niezbędne środki utrzymania, a w konsekwencji, iż zostały spełnione przesłanki do wstrzymania wypłaty renty rodzinnej w drodze wyjątku,

2) nieustalenie kwoty przeznaczonej na utrzymanie małoletniej J. D. przez jej matkę
i dowolnym przyjęciu, iż przekracza ona kwotę minimalnego świadczenia wypłacanego
przez ZUS,

3) nieuprawnione zaliczenie do dochodów rodziny świadczenia 500+, co znacząco zawyżyło dochody rodziny, a w konsekwencji doprowadziło do uznania, że J. D. posiada niezbędne środki utrzymania i przestała spełniać warunki do wypłaty renty rodzinnej
w drodze wyjątku.

Mając na uwadze powyższe skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku
i uchylenie decyzji organu rentowego z dnia 12 października 2016 r., ewentualnie
- o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji oraz zasądzenie od organu rentowego na rzecz odwołującej kosztów postępowania według norm przepisanych za obie instancje.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja S. D. nie zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie była zasadność decyzji pozwanego organu
z dnia 12 października 2016 r., wstrzymującej wypłatę renty rodzinnej w drodze wyjątku
dla J. D. od 1 listopada 2016 r.

We wskazanym powyżej zakresie Sąd Okręgowy przeprowadził stosowne postępowanie dowodowe, a w swych ustaleniach i wnioskach nie wykroczył poza ramy swobodnej oceny wiarygodności i mocy dowodów wynikające z przepisu art. 233 k.p.c.,
nie popełnił też uchybień w zakresie zarówno ustalonych faktów, jak też ich kwalifikacji prawnej, które mogłyby uzasadnić ingerencję w treść zaskarżonego orzeczenia.
W konsekwencji, Sąd odwoławczy oceniając jako prawidłowe ustalenia faktyczne
i rozważania prawne dokonane przez Sąd pierwszej instancji (z jednym wyjątkiem, o czym mowa dalej) uznał je za własne, co oznacza, iż zbędnym jest ich szczegółowe powtarzanie
w uzasadnieniu wyroku Sądu odwoławczego (por. wyrok Sądu Najwyższego z 5 listopada 1998 r., sygn. I PKN 339/98, OSNAPiUS z 1999 r., z. 24, poz. 776).

Podkreślić należy, co ma kluczowe znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy,
że w postępowaniu w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych - które ma charakter odwoławczy i kontrolny - postępowanie sądowe ogranicza się do sprawdzenia zgodności
z prawem decyzji wydanej przez organ rentowy. Badanie takie jest możliwe tylko
przy uwzględnieniu stanu faktycznego i prawnego istniejącego w chwili wydania decyzji.
W postępowaniu odwoławczym sąd weryfikuje jedynie ustalenia dokonane przez organ. Przeniesienie sprawy na drogę sądową przez wniesienie odwołania od decyzji organu rentowego ogranicza się zatem do okoliczności uwzględnionych w decyzji, a między stronami spornych - poza tymi okolicznościami spór sądowy nie może zaistnieć. Oznacza to,
że przesłanki wstrzymania wypłaty renty rodzinnej w drodze wyjątku dla J. D. Sąd ocenia według stanu na dzień 12 października 2016 r., tj. na dzień wydania zaskarżonej decyzji. Zmiana sytuacji majątkowej po tej dacie nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, może być natomiast podstawą kolejnego wniosku o przyznanie świadczenia w drodze wyjątku.

Wobec powyższego Sąd Apelacyjny oddalił wnioski dowodowe ubezpieczonej zgłoszone w piśmie procesowym z dnia 22 lutego 2018 r. na okoliczność ustalenia aktualnej sytuacji materialnej J. D., albowiem ich przedmiotem nie są fakty mające
dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.).

Sąd I instancji prawidłowo ustalił, iż w dacie wydania kwestionowanej
przez odwołującą decyzji w porównaniu ze stanem faktycznym, jaki miał miejsce na chwilę wydania decyzji z dnia 31 maja 2012 r. w przedmiocie przyznania w drodze wyjątku prawa do renty rodzinnej, nastąpiła zmiana uzasadniająca wstrzymanie wypłaty tego świadczenia.

W tym miejscu wyjaśnić należy, wobec powoływania się przez ubezpieczoną
na okoliczność, że renta przyznana została do czasu ukończenia przez J. D. 16 roku życia, iż świadczenia z ubezpieczeń społecznych co do zasady nie są przyznawane na stałe. Jak wynika z art. 101 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, przytoczonego zresztą trafnie w podstawie prawnej zaskarżonej decyzji, prawo do świadczeń ustaje, gdy ustanie którykolwiek z warunków wymaganych do uzyskania tego prawa. Kryteria ustalenia prawa do świadczenia w drodze wyjątku mają konkretny, sprawdzalny charakter, wobec czego ich spełnienie może podlegać ocenie organu rentowego, który w przypadku niespełnienia (ustania) któregokolwiek z tych kryteriów jest właściwy do wydania decyzji o wstrzymaniu wypłaty świadczenia, biorąc za podstawę takiej decyzji art. 101 pkt 1 w związku z art. 134 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 23 listopada 2015 r., III AUa 341/15, LEX nr 1934366).

Przypomnieć można, że Sąd Okręgowy ustalił, iż ubezpieczona ma na utrzymaniu trójkę dzieci, w tym J. D., które wychowuje sama. Ubezpieczona miesięcznie uzyskiwała dochody w kwocie przekraczającej 3.500 zł z tytułu programu „500+”, alimentów na syna, zasiłków rodzinnych na dzieci oraz zasiłku macierzyńskiego. Ubezpieczona otrzymała również w 2016 r. łącznie 2100 zł jednorazowych dodatków, korzystała z dodatku mieszkaniowego - 229,11 zł miesięcznie oraz dodatku energetycznego - 15,68 zł miesięcznie.

S. D. w zasadzie ustaleń tych nie kwestionowała, powołując się konsekwentnie na późniejsze zmiany sytuacji majątkowej, które - ze wskazanych powyżej względów - nie mają znaczenia dla oceny prawidłowości decyzji z dnia 12 października
2016 r. Sąd odwoławczy przyznaje natomiast rację ubezpieczonej, że brak jest podstaw
do wliczania do dochodu S. D. w okolicznościach rozpoznawanej sprawy alimentów otrzymywanych przez nią na utrzymanie syna, albowiem jest to dochód, który w całości podlega przeznaczeniu na jego potrzeby, a nie na pokrywanie kosztów utrzymania J. D..

Powyższe zastrzeżenie nie zmienia faktu, że wysokość dochodu uzyskiwanego
przez S. D. w październiku 2016 r. w przeliczeniu na jednego członka rodziny nie pozwala na uznanie, jakoby J. D. brak było niezbędnych środków utrzymania, co jest przesłanką ustalenia prawa do świadczenia będącego przedmiotem sporu w niniejszej sprawie. Sąd Okręgowy co prawda nie ustalał drobiazgowo kosztów utrzymania J. D. (przypomnieć tu zresztą należy o ciążącym na ubezpieczonej w tym zakresie się ciężarze dowodu - art. 6 k.c.,) miał jednak na względzie, że była ona wówczas 10-letnią uczennicą, uwzględnił nadto koszty leczenie ortodontycznego. Zdaniem Sądu I instancji ustalenia te są wystarczające dla oceny przesłanki niezbędnych środków utrzymania. Sąd I instancji prawidłowo przy tym zinterpretował znaczenie przedmiotowego pojęcia, przywołując w tym zakresie przykłady z utrwalonego orzecznictwa sądowego. Podsumowując je, podkreślić można że sama trudna sytuacja materialna nie jest wystarczająca do przyznania świadczenia typu ubezpieczeniowego, a więc uzależnionego - co do zasady - od zaistnienia przesłanek składających się na jego podstawę prawną. Świadczenie z art. 83 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS nie jest bowiem świadczeniem socjalnym i nie zależy wyłącznie od potrzeb osoby ubiegającej się o to świadczenie, nawet gdy są one uzasadnione. Potrzeby te mogą
co najwyżej uzasadniać ubieganie się o świadczenia z tytułu pomocy społecznej (tak np. wyrok WSA w Warszawie z dnia 8 września 2017 r., II SA/Wa 1948/16, LEX nr 2359386).

Odnosząc się do zarzutów dotyczących wliczenia do dochodu rodziny świadczenia wychowawczego otrzymywanego przez S. D. z programu „Rodzina 500 plus” stwierdzić należy, że Sąd I instancji zasadnie uwzględnił go ustalając dochód na członka rodziny. Sąd Apelacyjny zwraca uwagę, że przedmiotowe świadczenie nie podlega wliczeniu do dochodu stanowiącego kryterium ustalania prawa do świadczeń w wyraźnie przewidzianych przypadkach. Przede wszystkim dotyczy to świadczeń z pomocy społecznej, co wynika z art. 8 ust. 4 pkt 7 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej
(j.t. Dz. U. z 2017 r., poz. 1769 ze zm.), jak również czy alimentów na dzieci, co z kolei wynika z art. 135 § 3 pkt 3 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy
(j. t. Dz. U. z 2017 r., poz. 682). Analogicznych rozwiązań nie przewidziano dla świadczenia rentowego przyznawanego w drodze wyjątku. W nawiązaniu do uzasadnienia apelacji wskazać należy, że nie jest to sprzeczne z uzasadnieniem projektu ustawy, która wprowadziła do porządku prawnego świadczenie wychowawcze z założeniem, że nie będzie ono miało wpływu na przyznawanie prawa do świadczeń z pomocy społecznej, świadczeń rodzinnych, świadczeń z funduszu alimentacyjnego czy dodatków mieszkaniowych. Renta rodzinna przyznawana w drodze na podstawie art. 83 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS nie należy do żadnej z wymienionych kategorii świadczeń Stąd też, nieuprawnione jest odliczanie przez ubezpieczoną od sumarycznego dochodu rodziny - obliczanego na potrzeby prawa
do renty - kwoty 1.500 zł uzyskiwanej z tytułu świadczenia wychowawczego otrzymywanego na trojkę dzieci.

Odejmując od dochodu rodziny kwotę 250 zł otrzymywaną przez S. D. tytułem alimentów na syna, dochód w przeliczeniu na jednego członka rodziny,
bez uwzględnienia nawet kwot otrzymanych tytułem jednorazowych dodatków, dodatku mieszkaniowego i dodatku energetycznego, wynosił ok. 830 zł. Sąd Apelacyjny podziela stanowisko Sądu I instancji, że - również w porównaniu z kwotami najniższych świadczeń emerytalnych i rentowych - kwota ta nie może zostać uznana za niewystarczającą
dla zapewnienia małoletniej J. D., zgodnie z art. 83 ust. 1 ustawy o emeryturach
i rentach z FUS - „niezbędnych środków utrzymania”.

Sąd Apelacyjny nie kwestionuje, że sytuacja materialna i osobista wnioskodawczyni nie jest łatwa. Należy jednak mieć na względzie, że zarówno organ rentowy, jak i sądy obowiązane są przestrzegać obowiązujących przepisów prawa ubezpieczeń społecznych,
a te mają charakter zamknięty, co wynika z braku w nim norm opartych na klauzulach generalnych (zasadach współżycia społecznego). Przy tym reżim dotyczący przyznania świadczenia w drodze wyjątku jest ścisły, z wyraźnie restrykcyjnym określeniem warunków wyjątkowego świadczenia.

W tym stanie rzeczy, nie znajdując podstaw do uwzględnienia apelacji ubezpieczonej, Sąd Apelacyjny oddalił apelację na podstawie art. 385 k.p.c., jak w sentencji.

SSO del. Monika Popielińska SSA Daria Stanek SSA Lucyna Ramlo