Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 16 marca 2017 roku skierowanym przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ś. powodowie: P. B. (1), M. D., (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w miejscowości P., J. J. (1), H. J., M. K. (1), S. K., J. P. (1) i P. Z. (wspólnicy tej spółki), reprezentowani przez profesjonalnego pełnomocnika, wnieśli o stwierdzenie nieważności uchwał nr 5 i nr 6 podjętych przez Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (...) w dniu 16 lutego 2017 roku, ewentualnie o uchylenie wyżej wymienionych uchwał.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że przedmiotowa uchwała nr 5 dotyczyła utworzenia funduszu rezerwowego spółki wraz z określeniem celu jego utworzenia, zaś uchwała nr 6 dotyczyła regulaminu zasad dostarczania owoców. Powodowie podnieśli, że byli obecni na zgromadzeniu i głosowali przeciw podjęciu ww. uchwał, a po podjęciu każdej z ww. uchwał zażądali zaprotokołowania sprzeciwu. Powodowie wnieśli o:

1) stwierdzenie nieważności uchwały nr 5 jako sprzecznej z ustawą, w szczególności:

a) sprzecznej z art. 3 k. s. h. (brak podstawy prawnej do regulowania umowy sprzedaży owoców w zakresie płatności ceny i wykroczenie w ten sposób poza zakres obowiązku współdziałania określony w umowie spółki),

b) sprzecznej z art.151 § 3 k. s. h. (wprowadzenie uprawnienia spółki a tym samym odpowiadającym temu uprawnieniu zobowiązania wspólników do świadczenia nieprzewidzianego w umowie spółki),

c) sprzecznej z art.174 § 1 k. s. h. (różnicowanie obowiązków w zakresie finansowania spółki wspólników „nierówno” w stosunku do posiadanych udziałów),

d) sprzecznej z art.177 i nast. k. s. h. (obejście przepisów k. s. h. o dopłatach)

e) sprzecznej z art. 246 § 1 i 3 k. s. h., w konsekwencji również z art.157 § 2 k. s. h. (wprowadzenie nowych obowiązków, tj. zwiększenie świadczeń wspólników, bez zmiany umowy spółki, bez zachowania wymaganej dla tej zmiany formy aktu notarialnego oraz wymaganej większości, brak zgody wspólników, których prawa zostają uszczuplone przez uchwalę),

f) sprzecznej z art. 535 k.c. (jednostronne, bezterminowe zatrzymanie części ceny równoznaczne z obowiązkiem zapłaty ceny przez kupującego),

g) sprzecznej z art.353 ¹ k.c. (uprawnienie spółki do zatrzymania kwot stanowiące część świadczenia z innego stosunku prawnego, tj. ceny należnej z tytułu sprzedaży, sprzeczne z naturą umowy spółki, naruszenie zasady swobody umów),

h) sprzecznej z przepisami o rachunkowości (naruszenie zasad rachunkowości, w szczególności w zakresie sporządzania bilansu oraz tworzenia funduszy rezerwowych).

Powodowie wnieśli o uchylenie uchwały nr 5 jako sprzecznej z umową spółki łub dobrymi obyczajami i godzącą w interesy spółki, a także mającą na celu pokrzywdzenie powodów jako wspólników, w szczególności poprzez przerzucenie ciężaru dofinansowania znajdującej się w trudnej sytuacji spółki ze wspólników posiadających najwięcej udziałów na wspólników, którzy dostarczają owoce, skutkiem czego finansowanie działalności oraz przysporzenia majątkowe na rzecz spółki miałyby miejsce kosztem majątku wspólników nie stosownie do liczby posiadanych przez nich udziałów, ale stosownie do ilości dostarczanych owoców;

2) stwierdzenie nieważności uchwały nr 6 jako sprzecznej z ustawą, w szczególności z następujących powodów:

a) brak podstawy do podjęcia uchwały nr 6 ze względu na bezskuteczność postanowień umowy spółki dotyczących sankcji za naruszenie obowiązków z powodu braku dokładnego przyporządkowania w umowie spółki sankcji do poszczególnych obowiązków wspólników (skutek z art. 159 k. s. h.), co powoduje sprzeczność uchwały z art. 3 k. s. h. (wykroczenie poza zakres obowiązku współdziałania skutecznie określonego w umowie spółki), art. 151 § 3 k. s. h. (zobowiązanie wspólników do świadczeń niezastrzeżonych skutecznie w umowie spółki), art. 246 § 1 i 3 k. s. h., w konsekwencji również art. 157 § 2 k. s. h. (rozszerzenie zakresu odpowiedzialności wspólnika bez zmiany umowy spółki, zachowania wymaganej dla tej zmiany formy aktu notarialnego i wymaganej większości, brak zgody wspólników, których prawa zostają uszczuplone przez uchwalę),

b) bezskuteczność obowiązku w zakresie sprzedaży owoców (przewidzianego w § 12 ust.2 pkt 4 umowy spółki; spowodowany brakiem jego dokładnego określenia, skutek z art. 159 k. s. h.), powodująca brak podstawy do wprowadzania sankcji za jego niewypełnianie, co powoduje, iż ww. zakresie uchwała nr 6 jest sprzeczna z art. 151 § 3, art.157 § 2 oraz art.246 § 1 i 3 k. s. h. (z analogicznych powodów i analogicznym uzasadnieniem, jak przedstawione wyżej przy zarzucie bezskuteczności sankcji),

c) niedopuszczalność wprowadzenia nowych obowiązków wspólnika (sankcji określonych w § 4 ust.5 i 6 regulaminu) uchwałą zgromadzenia wspólników niestanowiącą zmiany umowy spółki, co powoduje, że w zakresie postanowień określonych powyżej, iż uchwała nr 6 jest sprzeczna z art.151 § 3, art.157 § 2 oraz art. 246 § 1 i 3 k. s. h. (przy analogicznym uzasadnieniu, jak przedstawione przy zarzucie bezskuteczności wszystkich sankcji ze względu na brak ich przyporządkowania do poszczególnych dodatkowych obowiązków),

d) bezskuteczność zastrzeżenia w umowie spółki kary pieniężnej z powodu braku określenia jej wysokości lub sposobu obliczenia (skutek z art.159 k. s. h), co powoduje, iż w zakresie postanowień dotyczących kary pieniężnej uchwała nr 6 jest sprzeczna z art. 151 § 3, art.157 § 2 oraz art.246 § 1 i 3 k. s. h. (z powodów i przy uzasadnieniu analogicznym jak przedstawione przy wcześniejszych zarzutach oraz ze względu na sprzeczność postanowień umowy Spółki, w zakresie zasad określania kary umownej, z art.483 k.c. w zw. z art.2 k. s. h.),

e) sprzeczność sposobu podejmowania decyzji o nałożeniu kar za niewypełnienie obowiązków przez wspólników (§ 4 ust.4 pkt 4 regulaminu) z art. 245 k. s. h. (niespełnienie wymagania podejmowania uchwał przez zgromadzenia wspólników bezwzględną większością głosów),

f) brak podstawy do nakładania sankcji za obowiązki niewynikające z umowy spółki, tj. określone w umowie członkowskiej - naruszenie art.353 ¹ k.c. (zasada swobody umów) i art. 3 k. s. h. (sprzeczność z naturą stosunku spółkowego oraz wykroczenie poza zakres określonego w umowie spółki obowiązku współdziałania), a także z art.151 § 3, art. art.157 § 2 oraz art.246 § 1 i 3 k. s. h. (skoro regulamin wprowadza nowe obowiązki/świadczenia wynikające z wprowadzanych sankcji) oraz innych aktach wewnętrznych Spółki,

- naruszenie art.3, art.151 § 3, art.157 § 2 oraz art.246 § 1 i 3 k. s. h. (analogicznie, jak przy wprowadzeniu nowych, nieprzewidzianych w umowie spółki dodatkowych obowiązków w postaci spełnienia określonych świadczeń w razie nałożenia sankcji).

Względnie powodowie wnieśli o uchylenie uchwały nr 6 - na podstawie art. 249 k. s. h. - jako sprzecznej z umową spółki bądź dobrymi obyczajami i godzącą w interesy spółki a także mającą na celu pokrzywdzenie powodów jako wspólników, w szczególności ze względu na to, iż:

a) jednostronnie ingeruje w inne stosunki umowne, przewidując sankcje za niedostarczenie owoców w sytuacji, gdy zasady odpowiedzialności powinny wynikać z zawartej umowy sprzedaży,

b) wprowadza sankcje za niewypełnienie obowiązku sprzedaży owoców w rażącej wysokości, tj. wyższej niż zyski, jakie z reguły można osiągnąć przy prowadzeniu tego rodzaju działalności,

c) wprowadza sankcje za niewypełnienie obowiązku sprzedaży owoców w sytuacji, w której nie została określona cena sprzedaży owoców ani sposób jej wyliczenia - powyższe oznacza wyposażenie Spółki, jednej ze stron L. wy sprzedaży, w instrument nacisku na wspólnika-sprzedawcę, by zaakceptował każdą dyktowaną przez Spółkę cenę (z obawy przed ryzykiem zastosowania sankcji),

d) przewiduje sankcje za niedostarczenie owoców niezależnie od zachowania samej Spółki, np. braku płatności za poprzednio dostarczone owoce, i jej sytuacji majątkowej.

Powodowie podnieśli, że spółka przynosiła straty, a wysokość strat po zakończeniu głównych inwestycji nie zmieniła się. Ponadto, w tym czasie spółka udzieliła pożyczek m.in. jedynemu członkowi zarządu bez zachowania warunków wynikających z art. 210 k. s. h. Dodatkowo spółka odmawiała przyjęcia owoców od wspólników, tłumacząc się barkiem możliwości ich sprzedania. Ponadto, spółka posiada liczne zobowiązania wobec wspólników spółki. Zarząd spółki arbitralnie decydował komu i za jaką kwotę zapłacić z tytułu sprzedaży owoców, m.in. płacąc niektórym wspólnikom za jabłka dostarczone później niż przez wspólników, którym spółka zalegała z płatnościami za wcześniejsze dostawy. Wobec tego, wspólnicy spółki zaczęli odmawiać sprzedaży kolejnych partii owoców spółce, uzależniając ich dostawy od uregulowania zaległości.

Reakcją zarządu na pogarszającą się sytuację było zwołanie Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników ostatecznie na dzień 16 lutego 2016 roku, gdzie podjęto m.in. uchwałę nr 5 i uchwałę nr 6. Uchwały te miały zapewnić finasowanie działalności spółki kosztem wspólników dostarczających owoce: uchwała nr 5 ma upoważnić spółkę do zatrzymywania części ceny należnej wspólnikom za sprzedane owoce (5 gr od każdego kilograma jabłek klasy I), uchwała nr 6 ma wprowadzić sankcje za brak sprzedaży i w ten sposób zmusić wspólników do dostarczania owoców (poprzez groźbę zastosowania sankcji) lub też zapewnić uzyskanie środków finansowych w wyniku realizacji tych sankcji mimo braku płatności ze strony spółki za sprzedane owoce.

Nadto, powodowie wnieśli o zasądzenie od pozwanej na rzecz powodów solidarnie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

(pozew – k. 3 – 20)

W odpowiedzi na pozew z dnia 14 czerwca 2017 roku pozwana (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powodów solidarnie na rzecz pozwanej kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwana podniosła, że jej zdaniem powodowie nie wykazali zasadności roszczeń o stwierdzenie nieważności uchwał nr 5 i nr 6 Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników pozwanej z dnia 16 lutego 2017 roku. Przesłanką roszczenia o stwierdzenie nieważności uchwały zgromadzenia wspólników jest jej sprzeczność z ustawą. Tymczasem, uchwały nr 5 i nr 6 nie naruszają ani przepisów kodeksu spółek handlowych, ani żadnej innej ustawy. Zdaniem pozwanej, powodowie nie udowodnili, również zasadności roszczenia o uchylenie uchwał nr 5 i nr 6, ponieważ uchwały te nie są sprzeczne ani z umową pozwanej spółki, ani z dobrymi obyczajami, a podjęte zostały zarówno w interesie pozwanej spółki jak i jej wspólników.

Jak podała dalej pozwana kodeks spółek handlowych dopuszcza tworzenie w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością kapitału zapasowego i kapitału rezerwowego, ale nie określa zasad tworzenia tych funduszy, pozostawiając w tym zakresie spółce dowolność.

Pozwana podniosła, że przedmiotowa uchwała nr 5 została podjęta z uwagi na trudną sytuację finansową pozwanej i miała na celu poprawę tej sytuacji – jej celem była ochrona pozwanej spółki przed upadłością. Pozwana podniosła, że trudna sytuacja pozwanej wynikała z czynników niezależnych od pozwanej – na rynku dystrybucji jabłek była niekorzystna sytuacja wynikająca z wprowadzenia przez Rosję w dniu 1 sierpnia 2014 roku embargo na wyprodukowane w Polsce warzywa i owoce, w tym jabłka. Ponadto, trudna sytuacja finansowa wynikała, również z nielojalnego zachowania wspólników.

Zdaniem pozwanej, nieuprawnione jest twierdzenie strony powodowej, że wejście do spółki (...) S. A. „blokuje możliwość wejścia do spółki realnego inwestora”. Pozwana wskazała, że (...) S. A. był trzecim inwestorem, którego ofertę odrzucili wspólnicy. Wstąpienie do spółki inwestora i przekazanie 4 mln zł umożliwiłoby dalsze funkcjonowanie spółki i dalszą restrukturyzację. Wstąpienie nowego podmiotu było dozwolone mocą art. 10 ust. 1 a umowy spółki. Wobec powyższego, podwyższenie kapitału zakładowego było niezbędne dla osiągnięcia poprawy sytuacji finansowej spółki.

(odpowiedź na pozew – k. 308 – 310)

W dalszym toku sprawy powodowie reprezentowani przez profesjonalnego pełnomocnika popierali żądanie pozwu, a pozwana wnosiła o oddalenie powództwa.

(stanowiska pełnomocników stron postępowania – e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 03:27:35 – 03:27:58 – płyta CD k. 347)

Sąd Okręgowy ustalił, następujący stan faktyczny:

Powodowie: P. B. (1), M. D., (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w miejscowości P., J. J. (1), H. J., M. K. (1), S. K., J. P. (1) i P. Z. są wspólnikami (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Ś..

(kopia umowy (...) Sp. z o. o. – k. 32 – 38 verte; kopia protokołu z Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników (...) Sp. z o. o. – k. 39 – 44 verte)

Pozwana Spółka (...) Sp. z o. o. została zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym w dniu 19 lutego 2010 roku. Przedmiotem działalności (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością była m.in. sprzedaż hurtowa owoców i warzyw, produkcja soków z owoców i warzyw, przetwarzanie i konserwowanie owoców i warzyw, działalność usługowa wspomagająca produkcję roślinną. Celem działania spółki (...) było:

•

stosowanie korzystnych dla środowiska metod uprawy, technologii produkcji i metod gospodarki odpadami w szczególności w celu ochrony jakości zasobów wody, gleby i krajobrazu oraz zachowania lub stymulowania różnorodności biologicznej,

•

planowanie produkcji owoców i dostosowanie jej do popytu, zwłaszcza pod kątem jakości i ilości,

•

koncentracja podaży i wprowadzanie do obrotu owoców wyprodukowanych w gospodarstwach członków,

•

optymalizowanie kosztów produkcji i stabilizowanie cen producentów.

(odpis z (...) Sp. z o. o. – k. 129 – 132; kopia umowy (...) Sp. z o. o. – k. 32 – 33; kopia informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego (...) Sp. z o. o. – k. 61; zeznania świadka P. B. (2) – e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 00:30:01 – 01:02:47 – płyta CD k. 374)

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością została utworzona w celu funkcjonowania jako uznana organizacja producentów. Początkowo, w 2011 roku spółka uzyskała status wstępnie uznanej grupy producentów, a następnie – w 2016 roku – uznanej organizacji producentów.

(kopia decyzji Marszałka Województwa (...) z dnia 27 stycznia 2011 roku oraz kopia decyzji Agencji Rynku Rolnego z dnia 15 kwietnia 2016 roku – k. 55 – 57 verte)

Zgodnie z § 7 umowy spółki, kapitał zakładowy (...) Sp. z o. o. wynosił 1.000.000,00 zł i był podzielony na 2000 równych i niepodzielnych udziałów po 500,00 zł każdy. (...) spółki (...) objęli udziały w następujący sposób:

1.R. J. - 220 udziałów po 500,00 złotych każdy;

2. J. J. (2) - 210 udziałów po 500,00 złotych każdy;

3.T. J. - 30 udziałów po 500,00 złotych każdy;

4.B. H. - 40 udziałów po 500,00 złotych każdy;

5.J. J. (1) - 150 udziałów po 500,00 złotych każdy;

6. J. P. (1) - 150 udziałów po 500,00 złotych każdy;

7. S. K. - 30 udziałów po 500,00 złotych każdy;

8. J. M. - 40 udziałów po 500,00 złotych każdy;

9. K. J. - 20 udziałów po 500,00 złotych każdy;

10.W. G. (1) - 20 udziałów po 500,00 złotych każdy;

11. D. K. - 70 udziałów' po 500,00 złotych każdy;

12. M. D. - 20 udziałów po 500,00 złotych każdy; 13. A. P. - 40 udziałów po 500,00 złotych każdy;

14. D. P. - 40 udziałów po 500,00 złotych każdy;

15. M. Z. (1) - 30 udziałów po 500,00 złotych każdy;

16. Z. J. - 20 udziałów po 500,00 złotych każdy;

17. K. K. (1) - 80 udziałów po 500,00 złotych każdy;

18. M. K. (1) - 40 udziałów po 500,00 złotych każdy;

19. G. Z. - 40 udziałów po 500,00 złotych każdy;

20. A. M. - 50 udziałów po 500,00 złotych każdy;

21. Spółka (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w miejscowości P. pod nr 8/4, (...)-(...) G., Gmina G., powiat (...), województwo (...), wpisana do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla Łodzi –Śródmieścia w Łodzi, XX Wydział KRS pod nr (...),( REGON (...), NIP (...)) - 1 10 udziałów po 500,00 złotych każdy;

22. G. P. - 40 udziałów po 500,00 złotych każdy;

23.W. G. (2) oraz P. G. - na

wspólność w częściach równych (po 1/2) - 150 udziałów po 500,00 złotych każdy;

24.A. K. (1) - 40 udziałów po 500,00 złotych każdy;

25. J. K. (1) - 20 udziałów po 500,00 złotych każdy; 26.J. P. (2) - 20 udziałów po 500,00 złotych każdy; 27.H. J. - 60 udziałów po 500,00 złotych każdy; 28.P. B. (1) - 130 udziałów po 500,00 złotych każdy;

29.B. N. - 20 udziałów po 500,00 złotych każdy; 30.M. Z. (2)- 20 udziałów po 500,00 złotych każdy;

31.R. R. - 1 udział o wartości 500,00 złotych;

32.W. B. (1) - 5 udziałów po 500,00 złotych każdy; 33.S. S. - 10 udziałów po 500,00 złotych każdy;

34.G. M. - 1 udział o wartości 500,00 złotych; 35.D. S. - 1 udział o wartości 500,00 złotych;

36.G. R. - 1 udział o wartości 500,00 złotych; 37.B. A. - 1 udział o wartości 500,00 złotych;

38.A. K. (2) — 2 udziały po 500,00 złotych każdy;

39.M. K. (2) - 1 udział o wartości 500,00 złotych;

40.D. L. - 1 udział o wartości 500,00 złotych;

41. M. K. (3) - 1 udział o wartości 500,00 złotych;

42.H. P. - 1 udział o wartości 500,00 złotych;

43.M. J. - 3 udziały o wartości 500,00 złotych każdy; 44.W. P. - 1 udział o wartości 500,00 złotych;

45.A. B. - 1 udział o wartości 500,00 złotych;

46. Gospodarstwo Rolne (...) Sp. z o. o. z siedzibą w K. – 10 udziałów o wartości 500,00 złotych każdy;

47.W. B. (2) - 1 udział o wartości 500,00 złotych;

48G. W. - 1 udział o wartości 500,00 złotych;

49.J. D.- 1 udział o wartości 500,00 złotych;

50.P. Z. - 1 udział o wartości 500,00 złotych;

51.Z. C.- 1 udział o wartości 500,00 złotych; 52. W. C. - 1 udział o wartości 500,00 złotych.

53.K. K. (2) - 1 udział o wartości 500,00 złotych.

54.K. M. - 2 udziały o wartości 500,00 złotych.

(kopia umowy spółki (...) sp. z o. o. – k. 33 – 33 verte)

Następnie w dniu 7 września 2016 roku podczas Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością podwyższono kapitał zakładowy spółki do 2.500.000,00 zł poprzez ustanowienie nowych udziałów oraz wyłączenie prawa pierwszeństwa dotychczasowych wspólników do objęcia udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym, szczegółowo określając ich podział.

(kopia protokołu z Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników – k. 39 – 44 verte; zeznania pozwanego R. J. prezesa zarządu (...) Sp. z o. o. – e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 03:05:04 – płyta CD k.374)

Organy spółki (...) stanowią: Zgromadzenie Wspólników, Rada Nadzorcza i jednoosobowy Zarząd.

Do kompetencji Zgromadzenia Wspólników należały m.in. sprawy z zakresu: zatwierdzania planów działania i budżetu na kolejne lata obrotowe, kierunków rozwoju spółki oraz wieloletnich planów jej działalności, rozpatrywanie sprawozdań i zatwierdzanie sprawozdań zarządu z działalności spółki, sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy, podział zysku na pokrycie straty, podwyższenia lub obniżenia kapitału zakładowego. Uchwały wspólników miały zapadać bezwzględną większością głosów, chyba, że kodeks spółek handlowych przewidywał bardziej rygorystyczne wymogi.

Każdy udział uprawniał do jednego głosu na Zgromadzeniu Wspólników, przy czym żaden ze wspólników nie mógł mieć więcej niż 20 % ogólnej liczby przysługujących wszystkim wspólnikom głosów na Zgromadzeniu Wspólników.

(kopia umowy (...) sp. z o. o. – k. 32 – 38 verte; odpis (...) Sp. z o. o. – k. 129 – 132)

Zgodnie z § 11 umowy spółki (...) wspólnicy mogli być zobowiązani do dopłat na pokrycie strat w kapitale zakładowym lub na inne potrzeby spółki w granicach 20-krotności w stosunku do objętych udziałów przez każdego wspólnika. Nadto, wspólnicy mogli udzielać spółce pożyczek na warunkach uzgodnionych między wspólnikiem a zarządem spółki. Wspólnik miał prawo m.in. korzystać z pierwszeństwa sprzedaży wyprodukowanych przez siebie owoców za pośrednictwem spółki zgodnie z zasadami i warunkami określonymi przez Zgromadzenie Wspólników. Jednocześnie do obowiązków wspólników należało m.in. przestrzeganie postanowień dotyczących wspólnych zasad uprawy, marketingu, ochrony środowiska oraz sprawozdawczości, sprzedaż spółce wyprodukowanych w swoim gospodarstwie owoców, dokonywanie wpłat przeznaczonych na tworzenie i uzupełnianie funduszu operacyjnego. W Spółce obowiązywał zakaz sprzedaży owoców i warzyw na rzecz wspólników spółki.

Spółka sprzedawała owoce i warzywa wyprodukowane w gospodarstwach wspólników na zasadzie pierwszeństwa. Szczegółowe warunki na jakich były sprzedawane produkty określała uchwalona przez Zgromadzenie Wspólników i podpisana przez strony umowa członkowska. Umowa członkowska określała zasady współpracy między wspólnikiem a spółką w szczególności w zakresie spełniania wymogów, jakim powinny odpowiadać produkty oferowane do sprzedaży, w tym wymogów jakościowych, określenia harmonogramu dostaw do realizacji sprzedaży owoców i warzyw oraz wzajemnych zasad rozliczeń finansowych.

Wspólnicy spółki mieli obowiązek sprzedawać spółce wyprodukowane w swoim gospodarstwie owoce w ilości nie mniejszej niż określona za dany rok w planie dochodzenia do uznania, a jeśli spółka uzyskałaby status uznanej organizacji producentów owoców i warzyw, sprzedawać spółce wyprodukowane w gospodarstwie owoce w ilości nie mniejszej niż 80 % wielkości rocznej produkcji (§ 12 ust. 2 pkt 4 umowy spółki).

Wspólnicy mieli zgodnie z umową spółki finansować działalność spółki poprzez wniesienie kapitału zakładowego, przez marże handlowe od sprzedawanych produktów pozostające w spółce, a także w miarę potrzeby, poprzez udzielanie pożyczek i wnoszenie dopłat do udziałów. Środki finansowe wnoszone przez wspólników łącznie z niezbędnymi kredytami i uzyskiwaną pomocą ze środków publicznych musiały pokrywać bieżące koszty funkcjonowania spółki i finansować jej rozwój (§ 13 umowy spółki).

Stosownie do § 14 umowy spółki Zgromadzenie Wspólników poza innymi uprawnieniami określonymi w kodeksie spółek handlowych i w umowie spółki ustalało obowiązujące wszystkich wspólników zasady dotyczące sprawozdawczości produkcyjnej, produkcji, wprowadzania do obrotu i ochrony środowiska. Ponadto, udziały w spółce mogły być umarzane z czystego zysku lub poprzez obniżenie kapitału zakładowego (§ 15 umowy spółki).

(kopia umowy spółki (...) – k. 32 – 38 verte)

Zgodnie z § 25 umowy spółki na podstawie uchwały Zgromadzenia Wspólników Spółka może tworzyć kapitały lub fundusze, w tym fundusz operacyjny. Regulamin tworzenia i wykorzystywania kapitałów i funduszy określa uchwała Zgromadzenia Wspólników.

(kopia umowy spółki (...) – k. 38 verte)

Pozwana spółka od początku swojego istnienia przynosiła stratę z prowadzonej działalności gospodarczej, która na koniec roku obrotowego 2015/2016 wynosiła 6.678.869,24 zł i w ciągu roku 2016 wzrastała o około 1 mln złotych.

(dokumentacja (...) spółki (...) – k. 58 – 75; zeznania powoda J. K. (2) - e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 02:05:48, 02:11:26, 02:52:55 – płyta CD k. 374)

Z funduszy Unii Europejskiej zostało sfinansowane 75 % poniesionych przez spółkę (...) kosztów netto, a 25% z budżetu krajowego. Pozostałą część środków finansowych na pokrycie innych kosztów Spółka pozyskała z innych instytucji.

(zeznania świadka P. B. (2) – e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 00:30:01 – 01:02:47 – płyta CD k. 374;

Po kilku latach działalności na (...) spółka (...) znalazła się w złej kondycji finansowej.

(zeznania świadka Ł. J. - e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 01:32:14 – 01:58:54 – płyta CD k. 374; zeznania powoda J. K. (2) - e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 02:05:48 – 02:52:55 – płyta CD k. 374)

Na skutek wprowadzonego przez Rosję embargo na jabłka wyprodukowane w Polsce nastąpiło znaczne podwyższenie podaży jabłek w Polsce i tym samym obniżenie ich cen.

Spółka (...) w 2014 roku utraciła tamtejszy rynek zbytu; 80 % produkcji spółki (...) była kierowana na rynek krajowy.

(zeznania świadka P. B. (2) – e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 00:30:01 – 01:02:47 – płyta CD k. 374; zeznania pozwanego R. J. prezesa zarządu (...) Sp. z o. o. – e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 02:57:54 – płyta CD k.374; zeznania pozwanego R. J. prezesa zarządu (...) Sp. z o. o. – e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 02:57:54– płyta CD k.374)

Przed 2014 rokiem limit sprzedaży jabłek w spółce (...) był zwiększany z roku na rok. Przed wprowadzonym zakazem przez Rosję wynosił około 15.000 ton jabłek.

(zeznania świadka P. B. (2) – e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 00:30:01 – 01:02:47 – płyta CD k. 374)

W celu poprawy sytuacji finansowej spółki poszukiwano nowych rynków zbytu, które pozyskano w Egipcie, Kanadzie, Algierii, Skandynawii, Hiszpanii. Poza tym, spółka (...) kierowała dostawy jabłek również do 3 – 4 centrów handlowych (...) oraz do (...).

(kopia umowy pomiędzy pozwana spółką (...) a (...) S.A. – k. 220 – 221; zeznania świadka P. B. (2) – e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 00:30:01 – 01:02:47 – płyta CD k. 374; zeznania świadka Ł. J. - e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 01:32:14 – 01:58:54 – płyta CD k. 374; zeznania pozwanego R. J. prezesa zarządu (...) Sp. z o. o. – e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 02:57:54 – płyta CD k.374)

Spółka (...) podejmowała próby poszukiwania inwestorów zewnętrznych, ponieważ spółka nie miała środków obrotowych. Spółka we współpracy z inwestorem (...) sprzedała jabłka do Kanady oraz do innych krajów. Następnie (...) wycofał się, ponieważ uznał, że część (...) spółki (...) nie chciało z nim współpracować.

(zeznania świadka P. B. (2) – e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 00:30:01 – 01:02:47 – płyta CD k. 374; zeznania świadka Ł. J. - e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 01:32:14 – 01:58:54 – płyta CD k. 374)

Ostatecznie nie doszło do objęcia części udziałów spółki (...) przez spółkę (...) S.A.

(kopia pisma – k. 315; zeznania powoda J. K. (2) - e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 02:38:20 – płyta CD k. 374)

Spółka (...) nie wywiązywała się z podpisanych kontraktów, ponieważ ilość dostarczanych jabłek przez udziałowców spółki (...) stopniowo ulegała zmniejszeniu.

(kopia dokumentacji spółki (...) – k. 133 – 214; zeznania świadka Ł. J. - e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 01:32:14 – 01:58:54 – płyta CD k. 374; zeznania powoda J. K. (2) - e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 02:27:23 – płyta CD k. 374; zeznania pozwanego R. J. prezesa zarządu (...) Sp. z o. o. – e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 02:57:54 – 03:17:51 – płyta CD k.374)

Przyczyną braku dostaw przez udziałowców spółki (...) przez Spółkę był brak zapłaty za dostarczony towar. Okres zaległości płatniczych Spółki wynosił 2 – 3 lata. W takiej sytuacji Spółka (...) kupowała towar od podmiotów niebędących udziałowcami.

(zeznania świadka P. B. (2) – e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 00:30:01 – 01:02:47 – płyta CD k. 374; zeznania powoda J. K. (2) - e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 02:32:27 – płyta CD k. 374)

W spółce obowiązywał regulamin ceny średniej, z którego wynikała zarówno cena średnia za daną odmianę jabłek i terminy jej płatności. Regulamin cen był co roku odnawiany i był ustalany przez zarząd i radę nadzorczą spółki, a następnie zatwierdzany przez walne zgromadzenie wspólników.

(zeznania świadka P. B. (2) – e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 00:30:01 – 01:02:47 – płyta CD k. 374; zeznania świadka Ł. J. - e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 01:32:14 – 01:58:54 – płyta CD k. 374; zeznania powoda J. K. (2) - e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 02:11:26 – 02:32:27– płyta CD k. 374)

Ceny proponowane udziałowcom spółki (...) były niższe niż średnia rynkowa. Udziałowcy spółki (...) obciążani byli większą marżą, niż podmioty z zewnątrz. Różnica była na poziomie 50%. Cena była ustalana dowolnie przez zarząd na przestrzeni lat.

Regulamin nie został określony w umowie spółki (...).

(zeznania powoda J. K. (2) - e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 02:11:26 – 02:27:23, 02:32:27 – płyta CD k. 374)

Strata spółki (...) wynikała z wysokiej amortyzacji, która zwiększała się ze względu na inwestycje.

(zeznania świadka P. B. (2) – e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 00:30:01 – 01:02:47 – płyta CD k. 374)

Udziałowcy spółki (...) zobowiązani do dostarczenia 80 % jabłek z produkcji swojego gospodarstwa na rzecz spółki (...), nie wywiązywali się z ciążącego na nich obowiązku. Udziałowcy sprzedawali jabłka do innych podmiotów po korzystniejszej cenie, niż oferowana przez spółkę (...).

(kopia dokumentacji spółki (...) – k. 133 – 214; zeznania świadka P. B. (2) – e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 00:30:01 – 01:02:47 – płyta CD k. 374)

Jedynym sposobem generowania przychodu spółki (...) była sprzedaż jabłek przez spółkę.

(zeznania świadka P. B. (2) – e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 00:30:01 – 01:02:47 – płyta CD k. 374;

Na złą kondycję finansową (...) Sp. z o. o. składały się, również zbyt duże koszty przeznaczone na działalność operacyjną spółki.

(zeznania świadka P. B. (2) – e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 00:30:01 – 01:02:47 – płyta CD k. 374; zeznania powoda J. K. (2) - e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 02:11:26 – płyta CD k. 374)

Ponadto, zarząd spółki nie mógł dokonywać zapłaty za towar udziałowcom z uwagi na brak środków, które były przeznaczane na spłatę zaległości wobec banków.

(zeznania świadka P. B. (2) – e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 00:30:01 – 01:02:47 – płyta CD k. 374)

Po wprowadzeniu w Polsce embarga, spółka (...) miała problemy z uzyskaniem w banku kredytu obrotowego na zakup towarów.

(zeznania świadka P. B. (2) – e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 00:30:01 – 01:02:47 – płyta CD k. 374; zeznania świadka Ł. J. - e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 01:32:14 – 01:58:54 – płyta CD k. 374)

Spółka (...) sporządzała na bieżąco plan restrukturyzacji, który był wymagany przez bank przy udzieleniu kredytu. Spółka (...) nie miała jednak wiarygodności finansowej.

(zeznania świadka P. B. (2) – e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 00:30:01 – 01:02:47 – płyta CD k. 374; zeznania świadka Ł. J. - e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 01:32:14 – 01:58:54 – płyta CD k. 374; zeznania powoda J. K. (2) - e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku –02:16:43 – płyta CD k. 374)

Spółka posiadała liczne zobowiązania długoterminowe, w tym również zobowiązania wobec wspólników spółki i jej prezesa.

(dokumentacja (...) spółki (...) – k. 58 – 75; zeznania powoda J. K. (2) - e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 02:21:16 – 02:32:27 – płyta CD k. 374; zeznania pozwanego R. J. prezesa zarządu (...) Sp. z o. o. – e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 03:05:04 – 03:17:51 – płyta CD k.374)

W maju 2017 roku pozwana Spółka (...) posiadała zadłużenia z tytułu pożyczek udzielonych przez banki oraz inne podmioty. Umowy pożyczki zostały wypowiedziane Spółce z powodu braku spłaty.

(zeznania świadka P. B. (2) – e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 00:30:01 – 01:02:47 – płyta CD k. 374; )

Spółka (...) udzieliła pożyczek prezesowi jej zarządu oraz dwóm członkom jego rodziny na wysokie sumy, które w bilansie figurowały jako zaliczki na poczet przyszłych dostaw.

(zeznania powoda J. K. (2) - e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 02:21:16 – płyta CD k. 374)

B. prowadzone rozmowy wspólników z prezesem zarządu Spółki (...) celem podjęcia czynności, mających na celu poprawę sytuacji spółki. Nie osiągnięto jednak żadnego porozumienia, a działania nie przynosiły efektów (zeznania powoda J. K. (2) - e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 02:05:48 – 02:52:55 – płyta CD k. 374)

Spółka ograniczyła koszty stałe w ten sposób, że ograniczyła serwis firm zewnętrznych, zmniejszyła zużycie energii.

(zeznania świadka P. B. (2) – e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 00:30:01 – 01:02:47 – płyta CD k. 374)

Zarząd pozwanej spółki (...) nie podjął czynności w celu poprawy kondycji finansowej spółki i polepszenia jej organizacji. Spółka zatrudniała m.in. biuro rachunkowe negatywnie oceniane przez wspólników oraz osoby, które nie posiadały kompetencji do zajmowania określonych stanowisk, w Spółce była zatrudniona rodzina prezesa, co nie było akceptowane prze wspólników.

(zeznania powoda J. K. (2) - e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 02:11:26 –02:16:43, 02:38:20 – 02:42:30, 02:52:55 – płyta CD k. 374)

Reakcją zarządu spółki na pogarszającą się sytuację finansową było zwołanie Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników spółki (...).

W dniu 16 lutego 2017 roku odbyło się Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników spółki (...) z następującym porządkiem obrad:

•

otwarcie obrad i wybór przewodniczącego oraz protokolanta zgromadzenia,

•

stwierdzenie prawidłowości odbycia Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników oraz jego zdolności do podejmowania uchwał,

•

przyjęcie porządku obrad,

•

podjęcie uchwały w sprawie wyboru biegłego rewidenta do badania sprawozdania finansowego za rok obrotowy 2015/2016,

•

informacja prezesa zarządu o aktualnej działalności spółki,

•

podjęcie uchwały w przedmiocie utworzenia funduszu rezerwowego spółki wraz z określeniem celu jego utworzenia,

•

podjęcie uchwały w przedmiocie podjęcia regulaminu spółki określającego zasady dostarczania owoców spółce,

•

wolne wnioski,

•

zamknięcie obrad.

Podczas zgromadzenia podjęto m.in. uchwałę nr 5 i uchwałę nr 6.

(odpis uchwał nr 5 i nr 6 – k. 45 – 46; kopia protokołu z Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników (...) Sp. z o. o. z dnia 16 lutego 2017 roku – k. 47 - 51)

Zgodnie z treścią uchwały nr 5 Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników Spółki pod nazwą (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w sprawie utworzenia funduszu rezerwowego Spółki wraz z określeniem celu jego utworzenia, w § 1ust. 1 uchwały ustalono, że w związku z trudną sytuacją finansową spółki, postanowiono utworzyć fundusz rezerwowy Spółki, na który składać się będą środki zatrzymane przez spółkę w związku ze sprzedażą przez wspólnika spółce owoców klasy I w wysokości 0,05 zł od każdego sprzedanego (dostarczonego) kilograma. Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników Spółki postanawia, że do czasu wypracowania przez Spółkę zysku i zmiany jej sytuacji finansowej kwoty, o których mowa w ust. 1 zasilać będą fundusz, a po tym okresie (wypracowania zysku przez Spółkę) zatrzymane kwoty zostaną zwrócone wspólnikom spółki bez oprocentowania, w zakresie, w jakim Spółka dokonała ich zatrzymania z przeznaczeniem na ten cel, względem poszczególnych wspólników lub zostaną zagospodarowane w inny sposób wskazany w uchwale Zgromadzenia Wspólników. Fundusz nie stanowi podwyższenia kapitału spółki w rozumieniu § 8 umowy spółki, jak też zmiany umowy spółki.

(odpis uchwały nr 5 – k. 45)

Celem uchwały nr 5 było zwrócenie uwagi na zmniejszenie się ilości dostarczanego towaru Spółce przez udziałowców. Ponadto, zatrzymanie 5 gr od kilograma sprzedanych jabłek 1 klasy było jedną z form możliwości dalszego funkcjonowania i ratowania Spółki.

(zeznania świadka P. B. (2) – e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 00:30:01 – 01:02:47 – płyta CD k. 374; zeznania świadka P. B. (2) – e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 00:30:01 – 01:02:47 – płyta CD k. 374)

Zysk na jednym kilogramie był zależny od rynku zbytu, gatunku jabłek, odmian. Kwoty zatrzymane, o których mowa była w uchwale nr 5, miały być zwrócone wspólnikom.

(zeznania świadka P. B. (2) – e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 00:30:01 – 01:02:47 – płyta CD k. 374;

Fundusz rezerwowy miał być przeznaczony na zakup towaru, który to zakup miał generować zyski.

(zeznania świadka P. B. (2) – e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 00:30:01 – 01:02:47 – płyta CD k. 374;

Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników Spółki (...) zgodnie z uchwałą nr 6 w sprawie podjęcia regulaminu zasad dostarczania owoców postanowiło przyjąć regulamin określający zasady dostarczania owoców oraz szczegółowy zakres i tryb stosowania sankcji wobec wspólnika niewypłacalnego nałożonych na niego obowiązków wobec spółki w treści stanowiący załącznik nr 1 do niniejszej uchwały.

(odpis uchwały nr 5 – k. 45 – 46)

Regulamin określał szczegółowy zakres i tryb stosowania sankcji wobec wspólnika nie wypełniającego nałożonych na niego obowiązków. Zgodnie z treścią regulaminu wspólnik był obowiązany sprzedawać spółce wyprodukowane w swoim gospodarstwie owoce w ilości nie mniejszej niż 80 % wielkości rocznej produkcji. Wspólnik zobowiązany był do przedłożenia zarządowi spółki każdego roku oświadczenia w formie tabeli obrazującej powierzchnie produkcyjne z podziałem na numery działek ewidencyjnych, powierzchnie upraw w ha, rodzaj nasadzenia, odmiany, wiek nasadzeń. Wspólnik obowiązany był do przedłożenia zarządowi każdego roku oświadczenia w formie tabeli obrazującej ilość owoców ze zbioru danego roku z rozbiciem na odmiany i terminy w jakich spółka ma te jabłka zagospodarować (§ 3 pkt. 1 – 4 regulaminu). W rozdziale trzecim regulaminu określono sankcje za nieprzestrzeganie obowiązków przez wspólników w postaci: upomnienia, czasowej odmowy odbioru owoców, karę pieniężną, przymusowe dokonanie umorzenia udziałów.

(kopia regulaminu – k. 52 – 54)

Powyższe uchwały nr 5 i nr 6 zostały podjęte w głosowaniu tajnym. Za uchwałą nr 5 oddano głosów 2.872 i (...) głosów przeciw i 400 głosów wstrzymujących się (wszystkich głosujących – 4.916). Za uchwałą nr 6 oddano 2.800 głosów, (...) głosów przeciwko i 400 głosów wstrzymujących się (wszystkich głosów – 4.916). Powodowie głosowali przeciwko podjętym uchwałom i po ich podjęciu zgłosili wobec nich sprzeciw, żądając zaprotokołowania go.

(odpis uchwał nr 5, 6 – k. 45 – 46)

Celem uchwały nr 6 było zmobilizowanie udziałowców do wypełnienia obowiązków wynikających z umowy spółki. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa kierowała pisma do spółki z przedstawieniem informacji dlaczego udziałowcy nie dostarczają owoców i czy są wyciągane sankcje wobec wspólników spółki. Agencja narzucała takie obowiązki. Uchwała nr 6 nie była po jej podjęciu egzekwowana. Spółka według zapisów księgowanych miała około 200 mln złotych. Spółka posiadała obiekt główny oraz inwestycję w gospodarstwach udziałowców.

(zeznania świadka P. B. (2) – e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 00:30:01 – 01:02:47 – płyta CD k. 374;

Obowiązek wspólników spółki do dostarczenia jej owoców był uzależniony od zdolności produkcyjnej wspólnika, a nie od wielkości jego udziałów.

(zeznania powoda J. K. (2) - e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 02:27:23 – płyta CD k. 374)

Spółka wynajmowała powierzchnie chłodnicze u udziałowców, płacąc za nie czynsz. Udziałowiec decydował o terminie dostarczenia jabłek. Przedpłat dokonywała firma zewnętrzna.

(zeznania świadka P. B. (2) – e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 00:30:01 – 01:02:47 – płyta CD k. 374;

W dniu 6 lutego 2017 roku pozwana spółka podpisała porozumienie dotyczące współpracy handlowej i finansowej z Przedsiębiorstwem Produkcyjno – Handlowym (...) Sp. z o. o. w W., obejmujące swym zakresem sprzedaż przez pozwaną jabłek i gruszek na określonych zasadach.

(kopia porozumienia – k. 215 – 219; zeznania świadka P. B. (2) – e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 00:30:01 – 01:02:47 – płyta CD k. 374)

Dla spółki (...) ustanowiony został nadzorca sądowy i rozpoczęto postępowanie sanacyjne.

(kopia pisma – k. 312 – 314 verte)

Do końca 2017 roku pracownicy spółki dostali zbiorowe wypowiedzenie.

(zeznania świadka Ł. J. - e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 01:32:14 – 01:58:54 – płyta CD k. 374)

W 2017 roku spółka osiągnęła zysk przy kosztach stałych 400 tysięcy złotych (nie licząc amortyzacji).

(zeznania świadka P. B. (2) – e-protokół z rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 roku – 00:30:01 – 01:02:47 – płyta CD k. 374;

Powyższych ustaleń Sąd dokonał w oparciu o powołane wyżej dowody z dokumentów, których autentyczność i wiarygodność nie była kwestionowana przez żadną ze stron, przesłuchanie strony powodowej, w imieniu której działał prezes powodowej spółki (...), przesłuchanie strony pozwanej, w imieniu której działał prezes zarządu pozwanej spółki (...), jak również zeznania świadków: P. B. (2) i Ł. J., które uzupełniły materiał dowodowy w postaci dokumentów.

Nie były przedmiotem sporu okoliczności związane z trudną sytuacją finansową Spółki, przy czym każda ze stron przyczyn tej sytuacji upatrywała w innych przesłankach i zdarzeniach. Abstrahując jednak od tych przyczyn, to istota zagadnienia sprowadzała się przede wszystkim do oceny prawnej treści zaskarżonych uchwał w kontekście regulacji zawartej w umowie spółki kapitałowej i kodeksie spółek handlowych.

Ciężar dowodu w zakresie okoliczności, od których zgodnie z art. 249 k. s. h., zależy zasadność powództwa o uchylenie uchwały obciąża osobę, której przysługuje prawo wystąpienia z powództwem o uchylenie takiej uchwały zgodnie z art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c. (wyrok SN z dnia 7 maja 2009 roku, III CSK 315/08, L.).

W rozpoznawanej sprawie powodowie udowodnili, że zaskarżone uchwały są sprzeczne z dobrymi obyczajami, godzą w ich interesy, bowiem mają na celu pokrzywdzenia wspólnika, a także są sprzeczne z umową spółki przez co godzą jej interesy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo okazało się w pełni zasadne.

Oceniając podstawy prawne powództwa i żądanie sformułowane w pozwie, należy podnieść, że dla wydania wyroku wystarczającym było ustalenie, że chociażby część zarzutów formułowana pod adresem zaskarżonych uchwał okazała się zasadna, co czyni zupełnie zbędnym ocenę czynności prawnych podjętych przez wspólników przez pryzmat wszystkich powołanych przez stronę powodową przepisów kodeksu spółek handlowych.

W ocenie Sądu, argumentacja podniesiona przez stronę powodową, daje podstawy do uchylenia zaskarżonych uchwał.

Odnosząc się do najistotniejszych kwestii prawnych z punktu rozstrzygnięcia należy podnieść, że:

Zgodnie z art. 249 § 1 k.s.h. uchwała wspólników sprzeczna z umową spółki bądź dobrymi obyczajami i godząca w interesy spółki lub mająca na celu pokrzywdzenie wspólnika może być zaskarżona w drodze wytoczonego przeciwko spółce powództwa o uchylenie uchwały.

Z tego sformułowania należy wnosić, że dla wytoczenia powództwa o uchylenie uchwały nie wystarcza samo „powzięcie uchwały wbrew postanowieniom statutu bądź dobrym obyczajom”, lecz musi zachodzić równocześnie dodatkowa przesłanka w postaci „godzenia w interes spółki” lub zamiaru „pokrzywdzenia wspólnika”.

Zasadę, iż podstawa uchylenia uchwały zachodzi dopiero wówczas, gdy zaistniały dwie przyczyny wadliwości uchwały potwierdza jednoznacznie orzecznictwo ( vide: wyrok SA w Gdańsku z dnia 7 grudnia 1993 roku, I ACR 865/93, L.; wyrok SN z dnia 20 czerwca 2001 roku, I CKN 1137/98, L.).

W doktrynie przyjmuje się, że przywołany przepis statuuje cztery niezależne przesłanki uchylenia uchwały. I tak uchwała podlega uchyleniu, jeżeli:

a) jest sprzeczna z umową spółki i godzi w interesy spółki;

b) jest sprzeczna z umową spółki i ma na celu pokrzywdzenie wspólnika;

c) jest sprzeczna z dobrymi obyczajami i godzi w interesy spółki;

d) jest sprzeczna z dobrymi obyczajami i ma na celu pokrzywdzenie wspólnika (vide teza III 2 do art. 249 [w:] A. Szajkowski {współaut.}, Kodeks spółek handlowych, tom II, Warszawa 2002, Nb. 13, s. 576-577).

Artykuł 251 k.s.h. określa terminy do wniesienia powództwa o uchylenie uchwały wspólników, o których mowa w art. 249 § 1 ks.h. S. to mianowicie dwa terminy, których dochowanie powoduje skuteczność powództwa o uchylenie uchwały wspólników. Uprawniony może wnieść powództwo w terminie miesiąca od dnia otrzymania wiadomości o uchwale, nie później jednak niż w terminie sześciu miesięcy od dnia powzięcia uchwały.

Terminy, o których mowa, mają charakter, terminów zawitych (prekluzyjnych). Niewniesienie w tych terminach powództwa o uchylenie uchwały wspólników powoduje utratę uprawnienia do jego wniesienia. Co prawda, z gramatycznej wykładni art. 252 § 3 k.s.h. ( „prawo do wniesienia powództwa wygasa") wynika, że powyższe odnosi się tylko do powództwa o stwierdzenie nieważności (art. 252 § 1 k.s.h.). Z art. 251 k.s.h. wynika natomiast tylko, że powództwo o uchylenie uchwały powinno być wniesione w określonym tam terminie. W literaturze przedmiotu dotyczącej interpretacji art. 241 k.h. [por. m.in. T. D., Z. F., M. H., Kodeks..., s. 400; K. K., Prawo handlowe..., wyd. 4, s. 169; H. R., Zarys prawa handlowego, W. 1936, s. 62], który brzmiał podobnie jak przepis art. 251 ksh, przyjmowano jednak powszechnie, że wymienione w tym przepisie terminy są terminami zawitymi (prekluzyjnymi). Obecnie, na tle kodeksu spółek handlowych nie ma żadnych podstaw merytorycznych do przyjęcia odmiennej supozycji. W konkluzji przyjąć zatem należy, że podobnie jak w art. 241 k.h., także w art. 251 ksh chodzi o terminy prekluzyjne, a nie terminy przedawnienia. S. to ponadto terminy prawa materialnego, a nie procesowego.

Jak wynika zatem z powyższego, powództwo o uchylenie uchwały należy wnieść w zawitym terminie miesiąca od dnia otrzymania wiadomości o uchwale, nie później jednak niż w terminie sześciu miesięcy od dnia powzięcia uchwały.

Powodowie przedmiotowej sprawie byli prawidłowo zawiadomieni o terminie Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników na którym podjęto zaskarżone uchwały, zatem powództwo wniesione do Sądu Okręgowego w dniu 16 marca 2017r. zostało wniesione przed upływem.

Pojęcie dobrych obyczajów jest generalną klauzulą odsyłającą opartą na kryterium ocennym zaczerpniętym z zasad powszechnej obyczajowości. Przez dobre obyczaje należy rozumieć takie zachowania, które wpływają pozytywnie na funkcjonowanie spółki i otoczenie „gospodarcze”, a są z pewnością związane z przestrzeganiem uczciwości „kupieckiej” przy prowadzeniu działalności gospodarczej (J. Szwaja, Kodeks, 1998, t. II, s. 829; zob. również D. Wajda, Dobre obyczaje w spółkach kapitałowych (w:) Prawo handlowe XXI w…, s. 1194 i n.; zob. szerzej A. Koch, Podważanie uchwał Zgromadzeń spółek kapitałowych, Warszawa 2011, s. 184 i n. oraz T. Szczurowski, Wadliwość czynności…, s. 245 i n.). Właściwe jest rozumienie pojęcia dobrych obyczajów jako takiego sposobu postępowania, który da się pogodzić z regułami uczciwego obrotu, zwykle skonkretyzowanych w obowiązujących w tym obrocie zwyczajach, które to reguły uwzględniają charakter danego rodzaju (branży) aktywności gospodarczej, a sama ich treść i sposób wykładni są nakierowane na zapewnienie niezakłóconego jej funkcjonowania, a co za tym idzie – rozwoju (tak słusznie SA w K. w wyroku z dnia 15 listopada 2012 r., I ACa 1036/12, LEX nr 1236699). Należy jednak pamiętać, że regulacja zawarta w tym przepisie nie zawęża pojęcia dobrych obyczajów do norm uczciwego postępowania panujących wśród przedsiębiorców. Dobre obyczaje nie są tworzone ad hoc, ale na przestrzeni określonego czasu, tak że przez ich powtarzalność stają się „dobre”, co należy odnosić jako kierunek dotyczący stosunków obrotu, a w tym spółki. Jeżeli w grupie spółek określonej branży przyjęte są pewne „normy” wewnętrzne, czasem mające wymiar etyczny, należy ich przestrzegać. Zdarzyć się może, że będą one miały formę spisaną. Dobre obyczaje możemy wiązać także z tzw. dobrymi praktykami. Określone zachowania mogą mieścić się co prawda w granicach prawa, to jednak mogą wykraczać poza dobre obyczaje. Chodzi więc o przyzwoite postępowanie, które uwzględnia w odpowiednim stopniu różne interesy służące wszystkim w spółce (tak również SA w W. w wyroku z 10 maja 2013 r., VI ACa 157/12, LEX nr 1342422).

Należy podnieść, że pokrzywdzenie wspólnika będzie miało miejsce, gdy w wyniku uchwał jego pozycja w spółce zmniejsza się, co może wiązać się z pogorszeniem jego sytuacji udziałowej, bądź osobistej. Może polegać na odebraniu praw lub zwiększeniu obowiązków. Pokrzywdzenie wspólnika to nie tylko powstanie „szkody” w jego majątku, może być również odnoszone do jego pozycji, dobrego imienia, naruszenia zasady równouprawnienia, np. nieprzyznanie dywidendy przy przyznaniu innym. Pokrzywdzenie wspólnika może mieć również miejsce poprzez nałożenie obowiązków, którymi nie obarczono pozostałych. Pokrzywdzenie wspólnika oznacza jakąś jego „krzywdę” rozumianą w aspekcie majątkowym (szkoda) i osobistym (krzywda). J. to pojęcie nieostre, w związku z czym pomocne przy wypełnianiu jego treści są poglądy judykatury wyrażane w odniesieniu do konkretnych problemów występujących w rozpatrywanych sprawach. Ocena, czy interesy wspólnika zostały naruszone lub zagrożone w związku z podjętą uchwałą, musi być dokonywana z uwzględnieniem wszystkich okoliczności występujących przy podejmowaniu uchwały (tak słusznie SN w wyroku z 15 marca 2002 r., II CKN 677/00, LEX nr 53927; podobnie SA w Krakowie w wyroku z dnia 15 listopada 2012 r., I ACa 1036/12, LEX nr 1236699, w którym podkreślono, że użyte w art. 249 k.s.h. określenie „uchwała mająca na celu pokrzywdzenie wspólnika” nie może być wykładane tylko z punktu widzenia interesów majątkowych tego wspólnika, którego treść uchwały ma dotyczyć; wykładnia ta musi – wraz z koniecznością rozważenia wszystkich istotnych okoliczności konkretnego wypadku – uwzględniać generalną pozycję wspólnika w ramach podmiotu korporacyjnego, którego status ekonomiczny jest tylko jednym z wyznaczników; ocena, czy kwestionowana uchwała ma na celu pokrzywdzenie wspólnika, musi być przeprowadzona w formie odpowiedzi na pytanie, czy podjęto tę uchwałę po to, by pozycję tę osłabić, i w ten sposób doprowadzić do jego pokrzywdzenia, przejawiającego się także w skali korzyści finansowych, jakie wiążą się z tą pozycją).

W odróżnieniu od godzenia w interesy spółki – co może być działaniem przypadkowym, niecelowym – w przypadku pokrzywdzenia wspólnika uchwała taka musi być podjęta z wyraźną wolą pokrzywdzenia (w celu), a nie może mieć wymiaru przypadkowego (zob. A. Kidyba, Kodeks spółek handlowych. Komentarz. Tom I. Komentarz do art. 150 i n. k.s.h., LEX 2007, komentarz do art. 249 k.s.h.). Natomiast sprzeczność uchwały z dobrymi obyczajami występuje wówczas, gdy w obrocie handlowym może być uznana za nieetyczną. Chodzi przy tym jednak raczej nie o ocenę z punktu widzenia etyki przeciętnego, uczciwego człowieka, lecz o oceny nastawione na zapewnienie niezakłóconego funkcjonowania spółki pod względem ekonomicznym (wyrok SN z dnia 8 marca 2005 roku, IV CK 607/04, Lex nr 299387).

Natomiast interes spółki, określany w judykaturze jako kompromis, wypadkową pomiędzy często sprzecznymi ze sobą interesami wspólników, który winien uwzględniać słuszne interesy wszystkich wspólników ( vide: wyrok SN z dnia 5 listopada 2009 roku, I CSK 158/09, L.). Powszechnie przyjmuje się, że uchwała godzi w interes spółki wówczas, gdy powoduje uszczuplenie majątku, ogranicza zysk, uderza w dobre imię jej organów, chroni interesy osób trzecich kosztem interesów spółki, zagraża jej bytowi. Uchwała godzi w interes spółki także wtedy, gdy w ujemny sposób wpływa na szeroko pojętą sferę interesów spółki, czy to przez pomniejszenie jej majątku z korzyścią dla wspólników, czy też uniemożliwienie spółce rozwoju prowadzonego przez nią przedsiębiorstwa na dotychczasowym polu aktywności gospodarczej. Może to mieć miejsce również w przypadku prowadzenia lub zamiaru prowadzenia przez niektórych wspólników interesów konkurencyjnych wobec spółki, wyeliminowania spółki z określonej branży i wynikającego stąd pojęcia uchwały dla spółki niekorzystnej ( vide: J. Z., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Lex 2016).

Przypadek godzenia w interesy spółki występuje wówczas, gdy nie tylko nastąpi pomniejszenie majątku spółki, ale wszelkie działania godzące w obecne i przyszłe interesy, a więc w rodzaj działalności, jaką spółka prowadzi. Może to więc nie wiązać się bezpośrednio z uszczupleniem majątku spółki, ale może godzić w dobre imię spółki, jej wspólników czy organów, co w konsekwencji może naruszyć interesy spółki (komentarz do art. 249 Spółka z o.o. Kidyba 2014, wyd. 6, opubl. w Legalis). Do uchwał naruszających interesy majątkowe spółki zalicza się przede wszystkim uchwały dotyczące transakcji, które prowadzą do bezpośredniego lub pośredniego zmniejszenia majątku spółki lub jej przyszłych dochodów. Tytułem przykładu można tu wskazać na uchwały zezwalające na zbywanie aktywów spółki poniżej ich wartości, ustalające niekorzystne dla spółki warunki i terminy zapłaty, zezwalające na nabywanie aktywów po cenach nadmiernie wygórowanych, na bezpłatne obciążanie majątku spółki, zawieranie niekorzystnych dla spółki umów dzierżawy i najmu czy też ustalające wygórowane w stosunku do nakładu pracy oraz rynkowego poziomu wynagrodzenia członkom organów spółki. (komentarz do art. 249 KSH red. Strzępka 2015, wyd. 7/Strzępka/Zielińska, opubl. w Legalis).

Ustalone okoliczności sprawy wskazują, że:

a)  co do uchwały nr 5

- zobowiązano wspólników do świadczenia nieprzewidzianego w umowie spółki, które wiązało się z obowiązkiem przekazania części ceny z kilograma jabłek na rzecz Spółki (skorelowane prawo zatrzymania tej części ceny przez Spółkę) - jest to równoznaczne z naruszeniem interesu ekonomicznego udziałowca i jego pokrzywdzeniem, jest również sprzeczne z umową Spółki,

- udziałowiec miał otrzymać zwrot zatrzymanych kwot, dopiero wtedy, gdy Spółka osiągnie zyski, zatem udziałowiec mógł w ogóle nie uzyskać zwrotu zatrzymanych kwot, w sytuacji, gdy zysku nie będzie- jest to równoznaczne z naruszeniem interesu ekonomicznego udziałowca i jego pokrzywdzeniem,

- „finasowanie” Spółki, ponoszenie kosztów -ciężarów związanych z jej funkcjonowaniem nie było związane w tej sytuacji z wielkością udziałów, ale z wielkością dostaw jabłek, im większa dostawa, tym większe obciążenie udziałowca z tytułu kwot zatrzymanych- jest to równoznaczne z naruszeniem interesu ekonomicznego udziałowca i jego pokrzywdzeniem,

- zatrzymanie środki miały tworzyć fundusz rezerwowy nieznany umowie spółki, a jego utrzymanie to dodatkowe ekonomiczne obciążenie dla udziałowców i to dostarczających jabłka, a zatem nie wszystkich udziałowców jest to równoznaczne z naruszeniem interesu ekonomicznego udziałowca i jego pokrzywdzeniem,

- zatrzymanie części ceny i zobowiązanie do jej zwrotu na rzecz udziałowca, to zaciąganie przez Spółkę kolejnych zobowiązań wobec udziałowców, powiększanie długów, które miały być zaspokajane z zysku. Nie wiadomo w ogóle jaki zysk miałby być podstawą do realizacji zobowiązania, czy np. również taki, równy kwotom zatrzymanym. Czy w takiej sytuacji udziałowiec miałby zasadne roszczenie o zwrot zatrzymanych kwot, zresztą bilans operacji przy takim rozliczeniu wychodziłby wtedy na zero. Ogólnikowość tych założeń, brak precyzji w określaniu obowiązków Spółki, godzi w jej interesy, podobnie jak w interesy udziałowców,

- trudno nie zauważyć , że do uchwały próbowano przetransponować, to co mogłoby stanowić treść umowy sprzedaży towaru zawieranej z udziałowcem, a zatem nie jest to typowa praktyka kupiecka i godzi w dobre obyczaje kupieckie.

b)  co do uchwały nr 6

- określa nowe rodzaje kar za niewywiązanie się z obowiązków przez wspólnika spółki, tym samy rozszerzając katalog kar do trzech, z czego wszystkie mają charakter finansowy- jest to równoznaczne z naruszeniem interesu ekonomicznego udziałowca i jego pokrzywdzeniem, jest również sprzeczne z umową Spółki -§ 12 ust. 3 umowy spółki,

- ingeruje w stosunki umowne pomiędzy wspólnikami spółki a spółką pomimo braku zgody wspólników- jest również sprzeczne z umową Spółki, dobrymi obyczajami, jest to także równoznaczne z naruszeniem interesu ekonomicznego udziałowca i jego pokrzywdzeniem,

-umożliwia spółce arbitralne ustalanie wysokości kary pieniężnej, ponieważ brak jest podstaw do określenia wysokości tej kary w uchwale spółki i w regulaminie wprowadzonym na podstawie uchwały. Spółka wyposażona w taki instrument nacisku na wspólników niewątpliwie prowadzi do obniżenia zaufania jej wspólników, którzy z obawy przez ryzykiem zastosowania sankcji zaakceptują każdą zaproponowaną cenę- jest również sprzeczne, dobrymi obyczajami, jest to także równoznaczne z naruszeniem interesu ekonomicznego udziałowca i jego pokrzywdzeniem.

Argumenty wskazane przez stronę powodową w uzasadnieniu pozwu kwalifikują się do przesłanek z art. 249 § 1 k.s.h., nie zaś z art. art. 252 k. s. h. Powództwo o stwierdzenie nieważności uchwały jest szczególnym rodzajem powództwa o ustalenie. Przypadek, który reguluje art. 252 k. s. h., dotyczy sytuacji, gdy zapadła uchwała jest sprzeczna z ustawą. W konsekwencji więc podjęcie uchwały sprzecznej z przepisami powoduje na podstawie art. 58 k.c. bezwzględną nieważność uchwały.

Sankcję nieważności wywołują jedynie czynności sprzeczne z przepisami ustawy bezwzględnie obowiązującymi (ius cogens). Należy do nich zaliczyć te regulacje ustawowe, które w przeciwieństwie do przepisów dyspozytywnych nie pozostawiają stronom swobody odmiennego uregulowania treści stosunku prawnego. W ocenie Sądu, powołane uchwały nie są sprzeczne ani z przepisami kodeksu spółek handlowych, ani kodeksu cywilnego, ani innych przepisów powszechnie obowiązujących wskazanymi przez stronę powodową. Wystarczy wskazać, że kodeks spółek handlowych nie ma normy bezwzględnie obowiązującej zakazującej tworzenia „funduszy”, oprócz kapitału zapasowego, rezerwowego, problem jest jedynie dokładne wskazanie takiej możliwości w umowie spółki kapitałowej z uwzględnieniem celu, sposób gromadzenia środków, jego likwidacji itp. Nie można, również wykluczyć w spółkach będących grupami producenckimi podejmowania uchwał odnoszących się do sposobu zakupu towaru, regulaminu sprzedaży, sankcji za niewywiązywanie się z obowiązków nałożonych umową, regulaminem, statutem. Problemem jednak jest sama merytoryczna treść uchwał, które są przecież wielostronnymi czynnościami prawnymi, a adresatem uchwały są wspólnicy uczestniczący ze spółką w obrocie towarowym.

Mając na uwadze powyższe, Sąd uchylił zaskarżone uchwały.

O kosztach procesu Sąd rozstrzygnął z zastosowaniem zasady odpowiedzialności za wynik procesu na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. Na koszty procesu należnie stronie powodowej od pozwanej składały się koszty zastępstwa procesowego w postaci wynagrodzenia pełnomocnika - radcy prawnego powodów ustalone w oparciu o § 8 ust. 1 pkt 22 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych, (Dz.U. z 2018 r. poz. 265), opłata sądowa od pozwu w wysokości 4.000,00 zł i opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

ZARZĄDZENIE

1.  uzasadnienie przygotowane przez asystenta, zatwierdzone po korektach sędziego (70% asystent, 30% sędzia),

2.  odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikom stron.