Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 06 lipca 2018r

Sąd Rejonowy w Chełmnie III Wydział Rodzinny i Nieletnich

w składzie:

Przewodniczący SSR Sławomir Lewandowski

Protokolant st. sekr. sąd. Małgorzata Mazela

po rozpoznaniu w dniu 22 czerwca 2018 r. w Chełmnie

sprawy z powództwa A. W.

przeciwko K. W.

o ustanowienie rozdzielności majątkowej

1/ Ustanawia rozdzielność majątkową stron A. W. i K. W. znoszącą wspólność majątkową małżeńską stron wynikającą z zawarcia przez nie małżeństwa przed Kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego w B. w dniu 20 października 2007r zarejestrowanego pod numerem (...) - z dniem 03 października 2012r.

2/ Zasądza od pozwanej K. W. na rzecz powoda A. W. kwotę 200 złotych / dwieście złotych/ z tytułu zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt III RC 213/17 Uzasadnienie

Powód A. W. w pozwie z dnia 30 października 2017 r., wniesionym do tutejszego Sądu w dniu 03 listopada 2017 r., wniósł o ustanowienie rozdzielności majątkowej między nim a pozwaną K. W. z datą wsteczną, t. j. z dniem 03 października 2012 r., w którym pozwana K. W. wyprowadziła się z domu w L.. W uzasadnieniu swojego żądania powód podniósł, iż proces rozwodowy między stronami toczy się od końca 2012 r. i obie strony nie mieszkają razem. Podał on ponadto, że jest właścicielem nieruchomości, której własność nabył przed zawarciem małżeństwa z pozwaną, która to nieruchomość z racji wieku wymaga nieustannych napraw i remontów, co w konsekwencji może skutkować – zdaniem powoda – nieuprawnionymi roszczeniami pozwanej. Uzasadnieniem żądania pozwu jest również – według powoda – fakt, iż strony od dawna żyją w faktycznym rozłączeniu. (k. 2).

Pozwana K. W. na rozprawie w dniu 16 maja 2018 r. wniosła o oddalenie powództwa, oświadczając, że ustanowienie rozdzielności majątkowej między stronami nastąpiło z chwilą uprawomocnienia się wyroku orzekającego rozwód między nimi, co nastąpiło w listopadzie 2017 r. (k. 52).

W piśmie procesowym z dnia 28 maja 2018 r. pozwana K. W. podniosła, iż przez ostatnie 6 lat wyłącznie powód A. W. czerpał dochody i inne korzyści z ich wspólnego majątku i inwestycji. Podniosła ona również, że podczas małżeństwa strony dokonały z ich wspólnych środków nakładów na modernizacje i przebudowę jego domu (którego powód był posiadaczem jeszcze przed zawarciem związku małżeńskiego) w tym miedzy innymi: modernizację 2 piętra - ze strychu został zrobiony salon bilardowy i garderoba, doprowadzenie ogrzewania kominkiem, ocieplenie, położenie nowej podłogi. W trakcie związku małżeńskiego strony zmieniły również użytkowanie i przeprowadziły modernizacje pomieszczeń gospodarczych: stodoły i budynku spichrza, zmieniając je na 4 mieszkania lokatorskie o powierzchni około 55 m ² każde, w tym 2 dwupoziomowe. Do dnia dzisiejszego powód A. W. nie rozliczył się z poniesionych nakładów na inwestycje. Od 6 lat tylko A. W. czerpie dochody z ich wspólnych inwestycji w postaci comiesięcznych czynszów oraz opłat dodatkowych pobieranych przy podpisywaniu umowy z nowymi lokatorami. W pozostałych 11 mieszkaniach lokatorskich przeprowadzone zostały podczas trwania związku małżeńskiego stron inne modernizacje, dotyczące m. in. wymiany dachu, ogrzewania, łazienek. Podwyższanie standardu mieszkań lokatorskich miało miejsce podczas trwania małżeństwa stron, a po wyprowadzce pozwanej wraz z dziećmi z posiadłości powoda tylko on czerpał dochody przez kolejne 6 lat z wspólnych inwestycji. Ustalenie rozdzielności majątkowej na dzień rozstania, a nie na dzień uprawomocnienia się wyroku rozwodowego, byłoby krzywdzące i jednoznacznie przekreśliłoby możliwość otrzymania należnej części dochodów z wspólnych kilkuletnich inwestycji. Według pozwanej, powód A. W. próbuje pozbawić nią i dzieci należnej części majątku. Zważywszy na fakt, że starszy syn stron M. (ur. (...)) jest dzieckiem niepełnosprawnym, cierpi na autyzm i opóźnienie psychoruchowe, wymaga całodobowej opieki ze strony matki, takie zachowania A. W. są – zdaniem pozwanej - wręcz odrażające i zasługujące na potępienie. Należy ponadto podkreślić – według pozwanej - że powód A. W., po rozstaniu stron - dokonywał manipulacji w obszarze ich wspólnego majątku. (k. 75 – 76).

W kolejnym piśmie procesowym z dnia 14 czerwca 2018 r. pozwana K. W. podniosła, że ustanowienie rozdzielności majątkowej na dzień 03.10.2012 r. stanowi wyłącznie próbę uniknięcia przez powoda konieczności rozliczenia dochodów z majątku wspólnego oraz majątku osobistego, które strony uzyskały podczas trwania małżeństwa. Powód A. W. miał i ma świadomość, że zgodnie z art. 31 § 2 pkt 2 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków, należą do majątku wspólnego. Pozwana podniosła, iż wcześniej - razem z byłym małżonkiem - sfinansowała, w tym ze środków własnych, zakup materiałów potrzebnych dla przeprowadzenia modernizacji i przebudowy domu powoda A. W., jak również stanowiących jego majątek odrębny lokali mieszkalnych. Powód A. W. prowadził wynajem tychże lokali, i mimo brzmienia przepisów prawa, świadomie nie przedkładał uzyskanych zysków do majątku wspólnego. Przez kilka lat po 2012 r. pozwana dokonywała również spłat zaciągniętych przez strony wspólnie długów. Jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 stycznia 1994 r., (sygn. akt I CRN 194/93) zniesienie ustawowej wspólności majątkowej przez sąd wymaga występowania ważnych powodów przez które rozumieć należy takie okoliczności, które powodują, iż w konkretnej sytuacji faktycznej wspólność majątkowa nie służy dobru drugiego małżonka lub założonej przez strony rodziny, a nawet prowadzi do sytuacji sprzecznej z zasadami prawa rodzinnego. Ponadto zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 8 czerwca 1977 r. (sygn. akt: III CRN 129/77) dokonując zniesienia wspólności majątkowej sąd nie może ograniczyć się wyłącznie do tego, jak postępuje jeden z małżonków względem drugiego, gdyż takie zniesienie nie jest tylko sprawą samych małżonków, zwłaszcza wtedy, gdy z małżeństwa są dzieci zawsze sąd jest obowiązany dokonać oceny, czy takie rozstrzygnięcie nie jest sprzeczne z dobrem rodziny jako całości, a więc także i z dobrem dzieci. W niniejszej sprawie ustanowienie rozdzielności majątkowej na dzień 03.10.2012 r. byłoby – zdaniem pozwanej - niekorzystne nie tylko dla pozwanej, ale również dla wspólnych dzieci stron. Sąd Najwyższy stwierdził w wyroku z dnia 31 stycznia 2003 r. (sygn. akt IV CKN 1710/00), że ustrój małżeńskiej wspólności majątkowej ma na celu wzmocnienie rodziny oraz zapewnienie jej ustabilizowanej bazy materialnej i najpełniej realizuje zasadę równych praw obojga małżonków w dziedzinie stosunków majątkowych, stanowiących materialną podstawę funkcjonowania rodziny. Przez ważne powody, dające podstawę do zniesienia tej wspólności, przyjęło się rozumieć wytworzenie się takiej sytuacji, która w konkretnych okolicznościach faktycznych wywołuje stan pociągający za sobą naruszenie lub poważne zagrożenie interesu majątkowego jednego z małżonków i z reguły także dobra rodziny. Pozwana nadmieniła, że - z uwagi na unikanie przez powoda A. W. ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dzieci stron - został on zobowiązany w pkt 5 wyroku rozwodowego z dnia 1 lipca 2016 r., wydanym w naszej sprawie przez Sąd Okręgowy w Toruniu, Wydział I Cywilny, sygn. akt I C 139/13, który to punkt jest prawomocny, do comiesięcznego płacenia alimentów na oboje dzieci. Powód A. W. nigdy dobrowolnie nie łożył na utrzymanie własnych dzieci, zaś ustanowienie rozdzielności majątkowej na dzień 03.10.2012 r. pozwoli mu uwolnić się od obowiązków utrzymywania rodziny, a w szczególności dzieci, które ciążyły na nim w latach 2012 - 2018. Podsumowując, pozwana wskazała, że uwzględnienie powództwa A. W. będzie bezzasadne, zagraża interesowi rodziny, w szczególności wspólnych dzieci stron, zaś samo działanie powoda stanowi nadużycie jego praw podmiotowych, którego celem jest uwolnienie się od obowiązków rodzicielskich i pokrzywdzenie pozwanej oraz ich wspólnych dzieci. (k. 173 – 174).

Sąd ustalił i zważył, co następuje.

Powód A. W. i pozwana K. W. zawarli związek małżeński w październiku 2007 r. Umowy majątkowej małżeńskiej nie zawierali. Ich małżeństwo zostało rozwiązane przez rozwód z dniem 07 listopada 2017 r. W trakcie trwania małżeństwa strony zakupiły kilka wartościowych ruchomości, takich jak: samochody (...) i (...), motorcykl marki (...), jacht (...) 22, quad marki (...) oraz wyposażenie tj. sprzęt RTV i AGD, które to ruchomości objęte były wspólnością majątkową małżeńską stron. W tej wspólności majątkowej nie wchodziły żadne nieruchomości. Powód A. W. jest natomiast właścicielem nieruchomości zabudowanych budynkami, położonych w L., których to własność powód otrzymał od swojego ojca w drodze darowizny. Część tych nieruchomości jest przeznaczona na wynajem. W w/w budynkach - po wyprowadzeniu się pozwanej - nie było przeprowadzanych gruntownych remontów, były przeprowadzane jedynie ich bieżące remonty.

(dowód: zeznania powoda A. W. – k. 179, zeznania pozwanej

K. W. – k. 180, odpis wyroku Sądu Okręgowego w Toruniu

z dnia 01 lipca 2016 r., wydany w sprawie o sygnaturze I C 139/13

– k. 175 – 176, odpis wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia

07 listopada 2017 r., wydany w sprawie o sygnaturze V ACa 294/17

– k. 55, faktury za zakup materiałów budowlanych – k. 62 - 72).

Strony nie zamieszkują razem od 03 października 2012 r., kiedy to pozwana K. W. wyprowadziła się z dwójką wspólnych synów, którzy nadal są jeszcze małoletni, i swoją córką z pierwszego małżeństwa. Pozwana wyjechała z domu samochodem marki (...), objętym wspólnością majątkową stron, zabierając go z sobą, podobnie jak różne inne ruchomości takie jak, n. p. garnki, narty, dokumenty, i informując powoda, że kontaktować się będzie z nim tylko za pośrednictwem adwokata. Pozwana po rozstaniu się powodem wypłaciła też, bez zgody powoda, z ich wspólnego konta bankowego, na którym znajdowała się kwota około 30000 zł., kwotę ponad 28000 zł., którą to kwotę przeznaczyła na zaspokojenie własnych potrzeb i potrzeb swoich dzieci. Po wyprowadzeniu się pozwanej K. W. od powoda zaciągała ona również drobne kredyty w kwotach po 2, 3 i 4 tysiące złotych na pokrycie bieżących wydatków. Pożyczała również pieniądze od swojej rodziny, korzystając w przeszłości jak i obecnie z pomocy rodziny. Po wyprowadzeniu się pozwanej od powoda strony nie utrzymywały ze sobą żadnych istotnych kontaktów, w tym nie prowadziły żadnych rozmów o sprawach majątkowych, oprócz spraw dotyczących alimentów na małoletnie dzieci stron.

(dowód: zeznania powoda A. W. – k. 179, zeznania pozwanej

K. W. – k. 180)

Powód A. W. od początku lat 90-tych ubiegłego wieku zajmuje się wynajmowaniem lokali, znajdujących się na w/w nieruchomości, wchodzącej w skład jego majątku osobistego, uzyskując z tego dochód z tytułu czynszu. Pieniądze uzyskane w ten sposób powód przeznaczał na płacenie alimentów i dokonywanie remontów budynków, znajdujących się na przedmiotowej nieruchomości, które mają ponad 100 lat. Poza dochodem z tytułu czynszów najmu powód otrzymuje jeszcze od września 2013 r. rentę wysokości około 1300 zł. netto miesięcznie. Po rozstaniu z pozwaną powód pożyczał pieniądze od rodziców oraz wiosną 2013 r. sprzedał – bez zgody pozwanej – za kwotę około 30000 zł. jacht, objęty wspólnością majątkową małżeńską, aby uregulować zaległości alimentacyjne i płacić bieżące alimenty.

(dowód: zeznania powoda A. W. – k. 179 – 180)

W trakcie trwania małżeństwa stron, jeszcze przed opuszczeniem powoda przez pozwaną, został zmodernizowany przez strony budynek mieszkalny, w którym strony wspólnie mieszkały. W tym okresie zmieniono również przeznaczenie części budynków gospodarczych, znajdujących się na nieruchomości powoda, na budynki mieszkalne. Zmodernizowane w tym okresie zostały wszystkie budynki od dachu poprzez instalacje, przebudowę domu, w którym strony mieszkały, wykonanie ocieplenia budynku, wykonanie ogrodzenia posesji, przerobienie nie używanego strychu na pokój bilardowy, garderobę i gabinet. Wszystkie te prace remontowe były finansowane zarówno z aktualnych dochodów stron jak i z oszczędności pozwanej, pochodzących jeszcze sprzed zawarcia przez strony małżeństwa.

(dowód: zeznania powoda A. W. – k. 179, zeznania pozwanej

K. W. – k. 180)

Stan faktyczny sprawy Sąd ustalił na podstawie znajdujących się w aktach sprawy dokumentów takich jak: odpis wyroku Sądu Okręgowego w Toruniu z dnia 01 lipca 2016 r., wydany w sprawie o sygnaturze I C 139/13 (k. 175 – 176), odpis wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 07 listopada 2017 r., wydany w sprawie o sygnaturze V ACa 294/17 (k. 55) i faktury za zakupy materiałów budowlanych, dokonanych po wyprowadzeniu się pozwanej od powoda (62 - 72), które to dokumenty uznał za wiarygodne, ponieważ żadna ze stron ich autentyczności nie kwestionowała.

Sąd przy ustalaniu stanu faktycznego oparł się również na zeznaniach powoda A. W. (k. 179 – 180) i pozwanej K. W. (k. 180), które uznał za wiarygodne ponieważ są logiczne i spójne, a ponadto zeznania powoda - w zakresie przeprowadzania bieżących remontów wynajmowanych lokali mieszkalnych w okresie po wyprowadzeniu się od powoda pozwanej - są potwierdzone znajdującymi się w aktach sprawy w/w dokumentami, które Sąd uznał za wiarygodne.

Sąd nie uwzględnił natomiast - przy ustalaniu stanu faktycznego sprawy –dokumentów złożonych do akt sprawy przez pozwaną K. W. (k. 77 – 81 i 99 - 168), dokumentujących zakupy przez powoda i pozwaną materiałów budowlanych, dokonane przed datą opuszczenia przez pozwaną powoda, jak również zaciąganych w tym okresie przez strony zobowiązań kredytowych, t. j. przed dniem 03 listopada 2012 r., która to data jest również datą, która to data – zgodnie z żądaniem powoda – ma być datą, z którą Sąd ma ustanowić rozdzielność majątkową między stronami, ponieważ okoliczności dokonywania nakładów przez pozwaną z jej majątku osobistego lub z majątku wspólnego stron na majątek osobisty powoda, w okresie sprzed daty, z którą powód żąda ustanowienia między stronami rozdzielności majątkowej, nie mają w tej sprawie znaczenia. Mogą one mieć zaś znaczenie dopiero w ewentualnej późniejszej sprawie o podział majątku wspólnego. Sąd również nie uwzględnił przy ustalaniu stanu faktycznego sprawy złożonych przez pozwaną do akt sprawy dokumentów, będących wypowiedzeniami umów najmu i umowami najmu lokali mieszkalnych (k. 91 – 98), albowiem fakt wynajmowania takich lokali przez powoda jest okolicznością w sprawie niesporną.

W myśl art. 52 § 1 k. r. i op., z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej. Stosownie natomiast do § 2 tego artykułu, rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia, a w wyjątkowych wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności, jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu.

Zgodnie ze stanowiskiem SN (wyr. SN z 14.1.2005 r., III CK 112/04, L.), przesłanką zastosowania art. 52 § 1 k. r. i o. może być trwałe zerwanie wszelkich stosunków majątkowych oraz brak możliwości podejmowania wspólnych decyzji gospodarczych, będące konsekwencją uprzedniego ustania więzi rodzinnoprawnych między małżonkami i co za tym idzie – powstania trwałego stanu separacji faktycznej.

Również w wyroku z dnia 12 września 2000 r., wydanym w sprawie o sygnaturze III CKN 373/99, opublikowanym w L. , Sąd najwyższy wyraził pogląd, że separacja faktyczna małżonków, uniemożliwiająca im współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym, może stanowić ważny powód zniesienia przez sąd wspólności majątkowej, zaś z żądaniem zniesienia wspólności może wystąpić również małżonek, który jest wyłącznie winny separacji, przy czym wina jego, jak też wzgląd na dobro rodziny lub pozwanego małżonka, powinny być brane pod uwagę jedynie przy ocenie żądania zniesienia wspólności z punktu widzenia zasad współżycia społecznego. Podobny pogląd wyraził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 04 czerwca 2004 r., wydanym w sprawie o sygnaturze III CK 126/03, opublikowanym w MoP 2004, Nr 13, s. 582, stwierdzając, że jednym z powodów dających sądowi podstawę do oznaczenia w wyroku daty ustania wspólności majątkowej jest separacja, stan taki oznacza bowiem, że między małżonkami doszło do trwałego rozkładu pożycia, a co się z tym wiąże faktycznej rozdzielności majątkowej.

Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, wyrażonym w wyroku z dnia 08 maja 2003 r., sygnatura akt II CKN 78/01, opublikowanym w L. , dla ustalenia istnienia separacji nie jest istotne, czy zachodzi zupełny i trwały rozkład pożycia małżeńskiego, stanowiący przesłankę orzeczenia rozwodu (art. 56 k. r. i o.). Obojętne jest także, który z małżonków jest winny separacji. Okoliczność ta może być brana pod rozwagę przy ocenie zasadności powództwa w świetle art. 5 k. c., brak natomiast podstaw do oddalenia powództwa o zniesienie wspólności majątkowej małżeńskiej z tej tylko przyczyny, że żądanie takie zgłasza małżonek winny separacji. Ponadto w tym samym wyroku Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że zniesienie wspólności majątkowej małżeńskiej z datą wsteczną może nastąpić tylko wtedy, jeżeli ważne powody, o jakich mowa w art. 52 k. r. i op., a więc m.in. separacja faktyczna, istniały już w tej wcześniejszej dacie.

Przenosząc powyższe ustalenia i rozważania na grunt niniejszej sprawy należy stwierdzić, że od dnia 03 listopada 2012 r. istnieje między stronami stan faktycznej separacji, podczas którego strony nie komunikowały się w zasadnie w żadnych istotnych sprawach rodzinnych, nie licząc kwestii alimentacji powoda na wspólne małoletnie dzieci stron. Relacje między stronami w okrasie po wyprowadzeniu się pozwanej od powoda były i nadal są złe. Nie było między stronami żadnych ustaleń dotyczących ich majątku wspólnego, jak również dochodów z czynszów najmu, które to dochody były objęte ustawową wspólnością małżeńską. Prawdą jest, że powód wynajmował lokale mieszkalne znajdujące się na nieruchomości, stanowiącej jego majątek osobisty, jak również uzyskiwał z tego tytułu dochód z czynszów, jednakże dochody te były pochłaniane w znacznej części na pokrycie przez powoda jego zobowiązań alimentacyjnych wobec wspólnych małoletnich dzieci stron, a ponadto były one w części przeznaczane na pokrycie kosztów bieżących remontów w/w lokali mieszkalnych. Należy przy tym podkreślić, że pozwana – od czasu wyprowadzenia się od powoda – nie uczestniczyła w jakimkolwiek zakresie w sprawach dotyczących wynajmu tych lokali, jak również dotyczących ich bieżącego utrzymania, w tym bieżących remontów. Tymi wszystkimi sprawami zajmował się – od momentu wyprowadzenia są pozwanej od powoda – powód A. W..

W ocenie Sądu taka sytuacja, tzn. stan długotrwałej separacji faktycznej między stronami, datujący się od dnia 03 listopada 2012 r., jak również to, że to właśnie powód od tej daty samodzielnie zarządzał swoim majątkiem osobistym, jak również - objętymi ustawową wspólnością majątkową małżeńską - dochodami uzyskiwanymi z wynajmowania w/w lokali, wchodzących w skład jego majątku osobistego, przemawiają za tym, aby uznać, że w niniejszej sprawie zachodzi wyjątkowy wypadek – przewidziany w art. 52 § 2 k. r. i o. - i właśnie od tej daty ustanowić między stronami – zgodnie z żądaniem powoda –rozdzielność majątkową. W ocenie Sądu w niniejszej sprawie nie zachodzi stan zagrożenia słusznych interesów majątkowych pozwanej, jak również wspólnych dzieci stron, ponieważ interesy małoletnich dzieci stron dotyczące powoda są zabezpieczane alimentami, które powód jest obowiązany na nie płacić, zaś pozwana będzie mogła dochodzić kwestii dotyczących podziału majątku wspólnego stron, jak również rozliczenia swoich ewentualnych nakładów, w ewentualnym późniejszym postępowaniu w sprawie o podział majątku wspólnego.

Mając powyższe na uwadze Sąd, w punkcie 1 wyroku, ustanowił rozdzielność majątkową stron A. W. i K. W., znoszącą wspólność majątkową małżeńską stron, wynikającą z zawarcia przez nie małżeństwa przed Kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego w B. w dniu 20 października 2007 r., zarejestrowanego pod numerem (...) - z dniem 03 października 2012 r.

W punkcie 2 wyroku Sąd – mając na uwadze wynik sprawy - orzekł – w myśl art. 98 § 1 i § 2 k. p. c. – o kosztach procesu, zasądzając z tytułu zwrotu kosztów procesu od pozwanej K. W. na rzecz powoda A. W. kwotę 200 zł., stanowiącą równowartość opłaty sądowej należnej od pozwu w niniejszej sprawie, którą powód uiścił, wnosząc w niniejszej sprawie powództwo.