Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 grudnia 2017 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 grudnia 2017 r. w G.

sprawy z powództwa (...) Sp. z o.o. we W.

przeciwko A. M.

z udziałem interwenienta ubocznego K. M.

o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powódki (...) sp. z o.o. we W. na rzecz pozwanej A. M. kwotę 4800 zł (cztery tysiące osiemset złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego;

III.  kosztami interwencji ubocznej obciąża interwenienta ubocznego.

Sygnatura akt: I C 499/16

UZASADNIENIE

Powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością siedzibą we W. wniosła pozew przeciwko A. M. domagając się uznania za bezskuteczną czynności prawnej w postaci umowy o podział majątku wspólnego i umowy ustanowienia służebności osobistej dotyczącej:

- stanowiącego odrębną nieruchomość lokalu mieszkalnego nr (...), dla którego Sąd Rejonowy w Gdyni prowadzi księgę wieczystą numer (...) wraz z udziałem wynoszącym 88/10.000 części w nieruchomości wspólnej,

- udziału wynoszącego 2/64 części w zabudowanej nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Gdyni prowadzi księgę wieczystą numer (...) wraz z prawami z nim związanymi, która to umowa została zawarta pomiędzy K. M. a pozwaną w dniu 15 lutego 2013r.

W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, iż w 23 maja 2011r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Fabrycznej we Wrocławiu wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, zasądzając na rzecz powoda kwotę 38.696,09 zł wraz z odsetkami i kosztami procesu. Nadto, Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie nakazał zapłacić tej samej spółce na rzecz powoda kwotę 9.435,17 zł wraz odsetkami oraz kosztami procesu. Następnie, na podstawie ww. tytułów wykonawczych wierzyciel złożył wniosek o wszczęcie egzekucji. Postępowanie egzekucyjne zostało jednak umorzone wobec bezskuteczności egzekucji. Czynności komornika sądowego toczyły się już w 2012r., a zatem – jak wskazuje powód – K. M. był świadomy, że przeciwko spółce (...) sp. z o.o. toczy się postępowanie egzekucyjne. W okresie od 7 czerwca 2006r. do 4 września 2014r. K. M. pozostawał prezesem zarządu ww. spółki. W związku z powyższym powód skierował do K. M. przedsądowe wezwanie że zapłaty. Następnie, wyrokiem z dnia 10 lipca 2014r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia - Fabrycznej we Wrocławiu zasądził od K. M. na rzecz powoda kwotę 12.596,08 zł wraz odsetkami i kosztami procesu. W oparciu powyższy tytuł wykonawczy zostało wszczęte postępowanie egzekucyjne przeciwko dłużnikowi. W toku tego postępowania wierzyciel powziął informację, że w dniu 15 lutego 2013r. dłużnik na podstawie umowy o podział majątku wspólnego i umowy ustanowienia służebności osobistej przeniósł on ww. prawa na pozwaną. Postępowanie egzekucyjne nie doprowadziło do zaspokojenia roszczeń wierzyciela. Zdaniem powoda, ww. czynność prawna została dokonana przez K. M. z pokrzywdzeniem wierzycieli. Z wiedzy powoda wynika, że w ww. nieruchomości były jedynym majątkiem dłużnika do którego można było skierować egzekucję. Czynności te zostały dokonane ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela, o czym świadczy m.in. fakt, iż dłużnik dokonał tej czynności już po rozpoczęciu postępowania egzekucyjnego przeciwko spółce, której prezesem dłużnik pozostawał. K. M. wiedział również, że zawierając z pozwaną sporną umowę znacznie utrudni lub wręcz uniemożliwi powodowi prowadzenie skutecznego postępowania egzekucyjnego.

(pozew k. 2-12)

W odpowiedzi na pozew pozwana A. M. wniosła o oddalenie powództwa w całości. Pozwana zwróciła uwagę, że odpowiedzialność dłużnika za zobowiązania spółki (...) sp. z o.o. została ustalona prawomocnym wyrokiem sądu z dnia 10 lipca 2013r., co oznacza, że dopiero w tej dacie stał się on dłużnikiem powoda. Nadto, w chwili dokonywania tej czynności prawnej powodowi nie przysługiwała wobec dłużnika żadne wierzytelność. W związku z powyższym – zdaniem pozwanej – w niniejszej sprawie zastosowanie znajdzie art. 530 k.c. Pozwana zwróciła uwagę, iż umowa pozwanej i dłużnika miała charakter odpłatny. Pozwana posiadała swój majątek ze sprzedaży mieszkania w J., który odziedziczyła po rodzicach. Małżonkowie porozumieli się, że pozwana środkami z swojego majątku odrębnego spłaci zaciągnięty kredyt na mieszkanie, czym zwolni K. M. z długu, przekaże mu kwotę 40.000 zł oraz ustanowi służebność mieszkania na jego rzecz w zamian za co K. M. zgodził się na podział majątku wspólnego i nabycie spornych nieruchomości przez pozwaną. Pozwana zaprzeczyła, aby dłużnik działał z zamiarem pokrzywdzenia wierzyciela, a w szczególności, aby takie nastawienie dłużnika było jej znane. Pozwana pozostając z dłużnikiem w faktycznej separacji nie miała w tym czasie wiedzy o problemach finansowych spółki, w której dłużnik był członkiem zarządu, a kwestionowana umowa była wynikiem ustaleń stron, które zapadły już w lipcu 2011r. Jednocześnie mając na uwadze specyfikę oraz charakter odpowiedzialności odszkodowawczej w oparciu o art. 299 k.s.h. nie można przyjąć, aby w dacie zawierania umowy była ona realna.

(odpowiedź na pozew k. 110-114)

Interwencję uboczną po stronie pozwanej zgłosił dłużnik K. M., który także wniósł o oddalenie powództwa w całości. W uzasadnieniu interwenient uboczny wskazał, iż celem stron umowy nie było doprowadzenie do sytuacji, w której powód nie mógłby wyegzekwować należności, a powodem rozdzielności majątkowej był planowany rozwód. W tym czasie dłużnik nie mieszkał z rodziną, był w związku pozamałżeńskim. Pozwana otrzymała wtedy spadek po rodzicach, część pieniędzy przeznaczyła na spłatę kredytu za mieszkanie, a część dała interwenientowi, aby zrzekł się na jej rzecz swojego udziału w mieszkaniu w G. przy ul. (...).

(interwencja uboczna k. 133-134)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 23 maja 2011r. w sprawie o sygnaturze XV GNc 2218/11 Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Fabrycznej we Wrocławiu wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym i nakazał (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G., aby zapłaciła (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. kwotę 38.696,09 zł wraz z odsetkami ustawowymi od szczegółowo wskazanych kwot oraz kwotę 2.901 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. W dniu 23 września 2011r. Sąd nadał ww. nakazowi zapłaty klauzulę wykonalności jako orzeczeniu prawomocnemu.

(dowód: nakaz zapłaty z dnia 23 maja 2011r. k. 13-14)

Na podstawie ww. tytułu wykonawczego wierzyciel wszczął przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. postępowanie egzekucyjne, zarejestrowane pod sygnaturą Km 3916/11. Postanowieniem z dnia 28 czerwca 2013r. Komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym Gdańsk – Południe w Gdańsku S. P. umorzył postępowanie wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji.

(dowód: postanowienie z dnia 28 czerwca 2013r. k. 23-24)

W dniu 26 października 2011r. w sprawie o sygnaturze akt VI Nc-e 783813/11 Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie nakazał (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G., aby zapłaciła (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. kwotę 9.435,17 zł wraz z odsetkami ustawowymi od szczegółowo wskazanych kwot oraz kwotę 118,78 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Postanowieniem z dnia 19 grudnia 2011r. Sąd nadał ww. nakazowi zapłaty klauzulę wykonalności jako orzeczeniu prawomocnemu.

(dowód: nakaz zapłaty z dnia 26 października 2011r. k. 15-16, postanowienie z dnia 19 grudnia 2011r. k. 17)

Następnie, powód złożył do Komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym Gdańsk – Południe w Gdańsku S. P. wniosek o wszczęcie egzekucji przeciwko spółce (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G., na podstawie tytułu wykonawczego w postaci nakazu zapłaty Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie z dnia 26 października 2011r. zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 19 grudnia 2011r. Postępowanie egzekucyjne toczyło się pod sygnaturą Km 860/12. Postanowieniem z dnia 4 czerwca 2013r. Komornik umorzył postępowanie wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji.

(dowód: wniosek o wszczęcie egzekucji k. 18-20, postanowienie z dnia 4 czerwca 2013r. k. 21-22, zawiadomienie o zajęciu rachunku bankowego k. 25-26, zawiadomienie o dokonanych czynnościach k. 27)

W latach 2006-2014 K. M. był prezesem zarządu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G.

(dowód: zeznania interwenienta ubocznego płyta CD k. 256)

K. M. od dnia 6 października 2001r. pozostawał w związku małżeńskim z pozwaną A. M.. W związku małżeńskim pozwanej i interwenienta ubocznego obowiązywał ustrój wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej. W dniu 15 lutego 2013r. przed notariuszem E. J. prowadzącą kancelarię notarialną w W. małżonkowie zawarli umowę majątkową małżeńską, ustanawiając w ich małżeństwie ustrój rozdzielności majątkowej.

(dowód: umowa o podział majątku wspólnego i umowa ustanowienia służebności osobistej z dnia 15 lutego 2013r. k. 84-92, zeznania pozwanej płyta CD k. 256, zeznania interwenienta ubocznego płyta CD k. 256)

W dniu 15 lutego 2013r. przed notariuszem E. J. prowadzącą kancelarię notarialną w W., K. M. i pozwana A. M. zawarli – w formie aktu notarialnego – umowę o podział majątku wspólnego i umowę ustanowienia służebności osobistej (rep. A 193/2013). Na mocy przedmiotowej umowy K. M. i A. M. dokonali podziału majątku wspólnego w ten sposób, że:

- stanowiący odrębną nieruchomość lokal mieszkalny nr (...) położony w G. przy ul. (...) o powierzchni 55,50 m ², dla którego Sąd Rejonowy w Gdyni prowadzi księgę wieczystą (...) wraz ze związanym z nim udziałem wynoszącym 88/10.000 części w nieruchomości wspólnej, którą stanowi grunt oraz części budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli poszczególnych lokali;

- udział wynoszący 2/64 części w zabudowanej nieruchomości położonej w G. przy ul (...) składającej się z działek ewidencyjnych nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Gdyni prowadzi księgę wieczystą nr (...) wraz z prawami z nim związanymi

nabyła pozwana A. M..

Jednocześnie pozwana ustanowiła na rzecz K. M. służebność osobistą mieszkania obciążającą ww. lokal, polegającą na nieodpłatnym i dożywotnim prawie zamieszkiwania i korzystania z całego lokalu.

(dowód: umowa o podział majątku wspólnego i umowa ustanowienia służebności osobistej z dnia 15 lutego 2013r. k. 84-92)

Pismem z dnia 14 czerwca 2013r. powód wezwał K. M. do zapłaty kwoty 12.596,08 zł, która stanowiła sumę zobowiązań spółki (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. wobec powoda wynikających z nakazu zapłaty Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie w sprawie o sygnaturze akt VI Nc-e 783813/11 w terminie do dnia 21 czerwca 2013r.

(dowód: przedsądowe wezwanie do zapłaty z dnia 14 czerwca 2013r. wraz z dowodem nadania k. 29-30)

Wyrokiem z dnia 10 lipca 2014r. wydanym w sprawie o sygnaturze XV GC 258/14 Sąd Rejonowy dla Wrocławia –Fabrycznej we Wrocławiu zasądził od K. M. na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. kwotę 12.596,08 zł wraz z odsetkami ustawowymi od kwoty 11.755,15 zł od dnia 10 lipca 2013r. do dnia zapłaty oraz kwotę 630 zł tytułem zwrotu kosztów opłaty sądowej i kwotę 2.417 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. W dniu 4 listopada 2014r. ww. wyrokowi została nadana klauzula wykonalności jako orzeczeniu prawomocnemu.

(dowód: wyrok z dnia 10 lipca 2014r. k. 31-32)

W dniu 16 grudnia 2014r. powód złożył do Komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Gdyni A. R. wniosek o wszczęcie egzekucji przeciwko K. M. na podstawie tytułu wykonawczego w postaci wyroku Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 10 lipca 2014r. zaopatrzonego w sądową klauzulę wykonalności z dnia 4 listopada 2014r. Postępowanie egzekucyjne toczyło się pod sygnaturą Km 342/14. Postanowieniem z dnia 24 grudnia 2015r. Komornik umorzył postępowanie wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji.

(dowód: wniosek o wszczęcie egzekucji wraz z dowodem nadania k. 33-35, postanowienie z dnia 24 grudnia 2015r. k. 41)

Pozwana nabyła spadek po swojej matce M. K. w udziale 3/16 części, co zostało stwierdzone postanowieniem Sądu Rejonowego w Jarosławiu z dnia 25 marca 2011r. w sprawie o sygnaturze I Nc 2394/11. Ponadto, pozwana nabyła spadek po ojcu W. K. w udziale ¼ części, co zostało stwierdzone prawomocnym postanowieniem Sądu Rejonowego w Jarosławiu z dnia 18 maja 2010r. w sprawie o sygnaturze I Ns 6063/10.

(dowód: postanowienie Sądu Rejonowego w Jarosławiu z dnia 18 maja 2010r. k. 125, postanowienie Sądu Rejonowego w Jarosławiu z dnia 25 marca 2011r. k. 116)

W skład majątku spadkowego po rodzicach pozwanej wchodził m.in. lokal mieszkalny. Pozwana wraz z pozostałym trojgiem spadkobierców sprzedała ww. lokal za cenę 165.000 zł. W wyniku działu spadku pozwanej przypadła kwota 41.250 zł.

(dowód: potwierdzenia przelewu k. 117-118, zeznania świadka A. K. k. 250-250v)

Uzyskaną ze sprzedaży ww. lokalu kwotę pozwana przeznaczyła m.in. na spłatę zaciągniętego wspólnie z mężem kredytu mieszkaniowego na zakup mieszkania przy ul. (...) w G..

(dowód: zaświadczenie k. 119, zeznania świadka A. K. k. 250-250v)

K. M. uzależnił dokonanie podziału majątku wspólnego od zapłaty na jego rzecz kwoty 40.000 zł. Pozwana zgodziła się na ten warunek i zapłaciła mężowi taką kwotę.

(dowód: zeznania świadka A. K. k. 250-250v, zeznania pozwanej płyta CD k. 256, zeznania interwenienta ubocznego płyta CD k. 256)

Około 2010r. K. M. nawiązał romans i wyprowadził się z domu, mieszkał w T., W. i O.. Odwiedzał dzieci i początkowo dawał na ich utrzymanie 2.000 zł miesięcznie. Na przełomie 2014/2015 pojawiły się problemy z zapłatą alimentów. W kwietniu 2011r. K. M. zwolnił pozwaną z pracy w (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G.. Po zwolnieniu z pracy pozwana nie rozmawiała z mężem o problemach spółki, ani też nie interesowała się jej kondycją finansową. Dopiero, w 2016r. K. M. i pozwana wrócili do siebie.

(dowód: zeznania świadka K. S. płyta CD k. 185, zeznania świadka A. K. k. 250-250v, zeznania pozwanej płyta CD k. 256)

K. M. był także udziałowcem innych spółek m.in. M.. W 2016r. K. M. sprzedał swoje udziały w (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G..

(dowód: zeznania świadka K. S. płyta CD k. 185, zeznania interwenienta ubocznego płyta CD k. 256)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów, dowodu z zeznań świadków K. S. i A. K. oraz dowodu z zeznań pozwanej A. M. oraz interwenienta ubocznego K. M..

W ocenie Sądu brak było jakichkolwiek podstaw do kwestionowania wiarygodności i autentyczności powołanych wyżej dokumentów. Podkreślić należy, iż dokumenty w postaci aktów notarialnych, orzeczeń sądowych oraz postanowień komornika miały charakter dokumentów urzędowych, zaś w toku niniejszego postępowania żadna ze stron nie kwestionowała w trybie przepisów art. 252 k.p.c. przysługujących tym dokumentom domniemań autentyczności oraz prawdziwości treści powołanych dokumentów z prawdą. Sąd nie dopatrzył się także żadnych podstaw do kwestionowania wiarygodności i mocy dowodowej dokumentów prywatnych w postaci wezwania do zapłaty, zaświadczenia banku czy potwierdzeń przelewów, albowiem żadna ze stron nie kwestionowała autentyczności tych dokumentów ani nie zaprzeczyła, iż osoby podpisane pod tymi dokumentami nie złożyły oświadczeń w nich zawartych.

Za wiarygodne Sąd uznał także zeznania świadków, pozwanej i interwenienta ubocznego. Zdaniem Sądu zeznania wymienionych powyżej osób tworzyły dość spójny obraz relacji dłużnika K. M. z pozwaną, w tym relacji finansowych. W zasadzie zarówno świadkowie jak i pozwana oraz interwenient uboczny zgodnie zeznali, że w małżeństwie pozwanej około 2010r. nastąpił kryzys spowodowany romansem K. M., w następstwie czego opuścił on żonę i dzieci, a następnie zwolnił żonę z pracy w spółce (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G.. W świetle powyższych faktów, nie budzi wątpliwości Sądu, że atmosfera pomiędzy małżonkami w tym czasie była zła, a łącząca ich do tej pory więź została poważnie nadwerężona. Kontakty małżonków ograniczały się do odwiedzin dzieci czy do łożenia środków na ich utrzymanie. W świetle zasad doświadczenia życiowego trudno wymagać, aby zdrada jednego z małżonków nie miała wpływu na ich wzajemne relacje. Zwykle w takiej sytuacji stosunki małżonków są naznaczone żalem, złością i brakiem zaufania, a kontakty pomiędzy nimi zostają ograniczone do podstawowych kwestii jak np. sprawy związane z wychowaniem wspólnych dzieci. Stąd, za wiarygodne należało uznać zeznania pozwanej, że po zakończeniu pracy w spółce nie interesowała się jej kondycją finansową, ani nie rozmawiała z K. M. o jej problemach. Nadto, Sąd nie doszukał się żadnych podstaw, aby kwestionować zeznania pozwanej i jej męża co do tego, że małżonkowie chcieli uregulować swoją sytuację po rozstaniu, odnaleźć się w nowej sytuacji i rozliczyć się ze wspólnych spraw. Za wiarygodne Sąd uznał także zeznania pozwanej i interwenienta ubocznego, że ze środków pozyskanych ze spadku pozwana spłaciła znaczną część wspólnie zaciągniętego kredytu na zakup mieszkania, jak też że przy podziale majątku wspólnego uiściła na rzecz swego męża kwotę 40.000 zł. Zeznania pozwanej w powyższym zakresie zostały uprawomocnione za pomocą zaświadczenia banku, dowodu wpłaty części ceny za sprzedaż mieszkania wchodzącego w skład spadku po rodzicach pozwanej czy wreszcie za pomocą dowodu z zeznań świadka A. K..

Natomiast, wobec bezskutecznego upływu terminu wyznaczonego na podstawie art. 242 k.p.c., Sąd pominął dowód z zeznań świadka K. K.. Przeprowadzenie tego dowodu w innym terminie spowoduje bowiem zwłokę w rozpoznaniu i rozstrzygnięciu niniejszego postępowania.

Przechodząc do szczegółowych rozważań podkreślić należy, iż podstawę prawną powództwa stanowił przepis art. 527 § 1 k.c. zgodnie z którym gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć. W świetle powyższego przepisu do przesłanek warunkujących możliwość skorzystania przez uprawnionego z ochrony pauliańskiej należą: 1) istnienie godnego ochrony interesu wierzyciela w postaci wierzytelności; 2) dokonanie przez dłużnika czynności prawnej z osobą trzecią; 3) pokrzywdzenie wierzyciela wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika; 4) dokonanie przez dłużnika czynności ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela; 5) uzyskanie wskutek tej czynności korzyści majątkowej przez osobę trzecią; 6) działanie osoby trzeciej w złej wierze.

Przechodząc do szczegółowych rozważań wskazać należy, iż pomiędzy stronami nie było sporu co do tego, że K. M. był dłużnikiem powodowej spółki (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością siedzibą we W., albowiem wynika to z prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia –Fabrycznej we Wrocławiu z dnia 10 lipca 2014r. Żadna ze stron nie kwestionowała przy tym, że K. M. pełnił w latach 2006-2014 funkcję prezesa zarządu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G.. Niesporne było także, że w dniu 15 lutego 2013r. dłużnik zawarł z pozwaną umowę podziału majątku wspólnego, na mocy której prawo własności lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w G. przy ul. (...) oraz udział w nieruchomości gruntowej przypadły pozwanej. Mimo jednak powyższego - zdaniem Sądu - powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie, albowiem strona powodowa nie wykazała dalszych wymienionych powyżej przesłanek wynikających z przepisu art. 527 k.c. Przede wszystkim powodowa spółka nie udowodniła, że pozwana działała w złej wierze tj. że pozwana posiadała wiedzę, że dłużnik dokonał tej czynności ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. W ocenie Sądu, pozwana skutecznie obaliła w tym postępowaniu domniemania wynikające z art. 527 § 3 k.c. oraz art. 528 k.c. Zgodnie z treścią art. 527 § 3 k.c. jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli uzyskała korzyść majątkową osoba będąca w bliskim z nim stosunku, domniemywa się, że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Jak wskazuje się w judykaturze o istnieniu podstaw do zastosowania domniemania z art. 527 § 3 k.c. rozstrzyga każdorazowo ocena okoliczności faktycznych wskazujących na rodzaj relacji pomiędzy dłużnikiem i osobą, która w wyniku jego działania uzyskała korzyść majątkową (por. wyrok SN z dnia 23 kwietnia 2009r., IV CSK 460/08, L.). Ustawodawca nie definiuje tego pojęcia, niewątpliwie jednak, zważywszy na cel omawianej regulacji, chodzi o takie relacje pomiędzy dłużnikiem i osobą trzecią, które uzasadniają przypuszczenie, że osoba ta z racji zażyłości z dłużnikiem wie lub przy zachowaniu właściwej staranności mogła się dowiedzieć o jego niewypłacalności. Zażyłość ta winna być przy tym rozumiana jako stosunek nacechowany znacznym zaufaniem, przyjaźnią, wspólnotą interesów czy pokrewieństwem (por. wyrok SA Katowice z dnia 1 kwietnia 2015r., V ACa 573/14, L.). Bliski stosunek oznacza nie tyle powiązania rodzinne, co faktyczne więzy uczuciowe, przyjaźń, wdzięczność itp.; ogólnie - faktyczną bliskość pozwalającą przyjąć, że osoba trzecia mogła znać sytuację majątkową dłużnika i cel jego działań (por. wyrok SO Piotrków Trybunalski z dnia 24 stycznia 2014r., I C 347/13, L.). Jak wskazuje się w doktrynie, aby obalić domniemania z art. 527 § 3 i 4 k.c., osoba trzecia musi udowodnić, że nie wiedziała o tym, iż dłużnik jest świadomy pokrzywdzenia wierzycieli (por. E. Gniewek, P. Machnikowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Wyd. 8, Warszawa 2017). Dopiero, gdy osoba trzecia udowodni brak wiedzy, wierzyciel musi wykazać jej niedbalstwo (por. wyrok SN z dnia 14 stycznia 2016 r., IV CSK 289/15, L.).

Zdaniem Sądu układ wzajemnych relacji pomiędzy pozwaną a dłużnikiem K. M. w chwili zawarcia kwestionowanej przez powoda umowy z dnia 15 lutego 2013r. nie pozwala uznać, że osoby te w danym momencie pozostawały w stosunku bliskości. Co prawda, formalnie strony umowy pozostawały w związku małżeńskim, lecz od około dwóch lat pozostawały w faktycznej separacji, a kontakty pomiędzy nimi zostały ograniczone do minimum, tj. do odwiedzin dzieci przez dłużnika oraz przekazywania środków na utrzymanie dzieci. Zważyć należy, iż K. M. dopuścił się zdrady małżeńskiej i około 2011r. wyprowadził się z domu. Jak wynika z zeznań interwenienta ubocznego, po opuszczeniu domu mieszkał on w różnych miejscach – T., W. czy O., a pozwana nie miała wiedzy co do miejsca jego faktycznego pobytu. Bez wątpienia stosunki pomiędzy małżonkami były napięte, albowiem z zeznań K. M. wynika, że w 2011r. zwolnił on małżonkę z pracy jako przyczynę podając brak dobrej atmosfery pomiędzy nimi. Okoliczność tę potwierdził świadek K. S.. Z chwilą zwolnienia ze spółki, nie miała możliwości uzyskania informacji o kondycji spółki, albowiem z dłużnikiem nie utrzymywała bliskich i zażyłych kontaktów. Wprawdzie pozwana znała się osobiście z innym (...) spółki (...), niemniej on także w 2011r. zakończył współpracę ze spółką. Wobec powyższego Sąd uznał, że pozwana wykazała, że nie miała wiedzy o tym, że dłużnik dokonał ww. czynności prawnej z pokrzywdzeniem wierzyciela. Ponadto, jak wynika z zeznań pozwanej w 2013r. dłużnik uiszczał na rzecz dzieci alimenty w wysokości 2.000 zł, stąd pozwana nie miała podstaw, aby przypuszczać, że ma on kłopoty finansowe. Poprawa stosunków pomiędzy małżonkami nastąpiła dopiero w 2016r. Jednak, zgodnie z zasadami doświadczenia życiowego należało przyjąć, że odbudowa relacji w pierwszej kolejności obejmuje więź emocjonalną, uczuciową, a dopiero w dalszej kolejności stosunki gospodarcze, tym bardziej, że w małżeństwie stron obowiązywała już rozdzielność majątkowa i pozwana nie musiała się martwić, że długi jej męża mogą mieć wpływ na los jej i dzieci. Zgodnie z powyższej cytowanym orzeczeniem wykazanie braku wiedzy powoduje przerzucenie na powoda ciężaru wykazania niedbalstwa osoby trzeciej. Niemniej, w toku niniejszego postępowania powód nie zdołał wykazać, że pozwana nie dochowała należytej staranności i nie przedłożył na tę okoliczność żadnych wiarygodnych dowodów. Jednocześnie zważyć należy, iż odpowiedzialność dłużnika została ustalona na podstawie wyroku, który zapadł już po dokonaniu kwestionowanej czynności prawnej, stąd zgodnie z treścią art. 530 k.c. wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną tylko wtedy, gdy osoba trzecia o zamiarze dłużnika wiedziała. Powyższej przesłanki powód nie wykazał.

W realiach niniejszej sprawy nie ma podstaw do zastosowania domniemania wynikającego z art. 528 k.c. Zgodnie z tym przepisem jeżeli wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, chociażby osoba ta nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Zdaniem Sądu, zebrany w niniejszej sprawie materiał dowodowy nie pozwala na stwierdzenie, że czynność prawna dokonana przez dłużnika z pozwaną miała charakter nieodpłatny. Co prawda, w § 5 aktu notarialnego z dnia 15 lutego 2013r. zastrzeżono, że małżonkowie nie dokonują wobec siebie żadnych spłat ani dopłat, niemniej na podstawie osobowych środków dowodowych Sąd ustalił, że takie rozliczenia pomiędzy małżonkami rzeczywiście miały miejsce. Z zeznań pozwanej, jak też zeznań świadka A. K. wynika, że pozwana dokonała spłaty znacznej części kredytu zaciągniętego wspólnie przez małżonków na zakup mieszkania położonego w G. przy ul. (...), a także spełniła postawiony przez dłużnika warunek tj. dokonała na jego rzecz zapłaty w wysokości 40.000 zł. Zdaniem Sądu pozwana należycie wykazała fakt dokonania spłaty kredytu, przedkładając zaświadczenie z banku, z którego wynika, że dokonała jednorazowej płatności na kwotę 46.700 zł na rzecz (...) Bank (...) S.A. z tytułu kredytu (k. 119). Fakt ustanowienia hipoteki na rzecz banku wynika natomiast z dołączonego do pozwu wydruku z księgi wieczystej nr (...). W dacie dokonania podziału majątku w dziale IV. ww. księgi wieczystej brak było wpisu dotyczącego hipoteki, co dodatkowo potwierdza zeznania pozwanej. Jednocześnie, wobec dołączonych do akt sprawy potwierdzeń przelewu (k. 117-118) nie budzi wątpliwości, że pozwana dysponowała wystarczającymi środkami na spłatę kredytu z tytułu spadku po rodzicach. Dalej, w ocenie Sądu, wobec zgodnych zeznań pozwanej i świadka A. K., należało także uznać, że przed zawarciem kwestionowanej umowy pozwana uiściła na rzecz męża kwotę 40.000 zł. Wreszcie, z treści samego aktu notarialnego wynika, że ustanowiła na jego rzecz służebność osobistą. W tych okolicznościach brak jest – zdaniem Sądu – dostatecznych podstaw, aby umowę uznać za nieodpłatną. Z powyższych względów uznać należało, że w zasadzie dłużnik otrzymał ekwiwalent, zaś zgodnie ze stanowiskiem judykatury czynność prawna dłużnika, za którą otrzymał on świadczenie ekwiwalentne, nie powoduje generalnie pokrzywdzenia wierzycieli, jeżeli uzyskany ekwiwalent znajduje się w majątku dłużnika lub też został wykorzystany do zaspokojenia wierzycieli (por. wyrok SN z dnia 5 marca 2008r., V CSK 471/07, L.; postanowienie SN z dnia 7 grudnia 1999 r., I CKN 287/98, L.; wyrok SN z dnia 6 października 2011r., V CSK 493/10, L.).

Mając zatem na uwadze podniesione powyżej okoliczności – na mocy art. 527 k.c. stosowanego a contrario – powództwo należało oddalić.

O kosztach procesu Sąd orzekł na mocy art. 98 k.p.c. w zw. z § 2 pkt. 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych i zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy zasądził od przegrywającego niniejszą sprawę powoda na rzecz pozwanego kwotę 4.800 zł, na co składa się opłata za czynności fachowego pełnomocnika – radcy prawnego w stawce minimalnej.

Natomiast, na mocy art. 107 k.p.c., kosztami interwencji ubocznej Sąd obciążył interwenienta ubocznego.