Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 października 2018 r.

Sąd Rejonowy w Szczytnie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 11 października 2018 r. w Szczytnie na rozprawie

sprawy z powództwa E. M.

przeciwko J. M.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego J. M. na rzecz powódki E. M. kwotę 20.000 zł (dwadzieścia tysięcy zł) z odsetkami ustawowymi od dnia 3.07.2017 r. do dnia zapłaty,

II.  oddala powództwo w pozostałej części,

III.  przyznaje adw. A. W. ze Skarbu Państwa Sąd Rejonowy w Szczytnie tytułem kosztów pomocy prawnej udzielonej powódce przez pełnomocnika ustanowionego z urzędu kwotę 3.600 zł oraz podatek VAT w kwocie 828 zł,

IV.  przyznaje adw. A. B. ze Skarbu Państwa Sąd Rejonowy w Szczytnie tytułem kosztów pomocy prawnej udzielonej pozwanemu przez pełnomocnika ustanowionego z urzędu kwotę 3.600 zł oraz podatek VAT w kwocie 828 zł.

IC 1310/17

UZASADNIENIE

Powódka E. M. wniosła o zasądzenie od pozwanego J. M. kwoty 70.000 zł.

Roszczenie swoje uzasadniła tym, że strony były małżeństwem. W trakcie trwania małżeństwa pozwany stosował wobec powódki przemoc psychiczną i fizyczną. W związku z tym był czterokrotnie skazany za przemoc psychiczną i fizyczną wobec powódki. Powód naruszył dobra osobiste powódki, tj. zdrowie cześć oraz prawo do spokojnego życia w domu. Całe życie powódki było podporządkowane tej przemocy. Z uwagi na częstotliwość tej przemocy oraz wiele lat żądanie zadośćuczynienia w kwocie 70.000 zł nie jest przesadzone. Powódka dochodzi zadośćuczynienie na podstawie art. 23 k.c. w zw. z art. 448 k.c.

Pismem z dnia 25.01.2018 r. powódka rozszerzyła powództwo wnosząc o zasądzenie odsetek ustawowych od kwoty 70.000 zł od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty. (k.58)

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa.

W uzasadnieniu swego stanowiska stwierdził, że pozostaje z powódką w separacji od 2013 r. Odbył kary pozbawienia wolności orzeczone w sprawach karnych. Powódka wyprzedała majtek w okresie gdy odbywała kary pozbawienia wolności. (k.57) W ocenie pozwanego wystąpienie przez powódkę z żądaniem zasądzenia kwoty jest odwetem za to, że związał się z inną kobietą. Powódka nie liczy się ze zdaniem pozwanego, wbrew jego woli i wiedzy podpisała umowy dotyczące nieruchomości stanowiącej jego majtek osobisty. Powódka uprzykrza codzienne życie pozwanego. składając zawiadomienia na zachowanie pozwanego, na ogół pozostawiane bez dalszego biegu. (k.76-77)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka E. M. i pozwany J. M. zawarli związek małżeński w dniu 29.10.1988 r. Wyrokiem z dnia 19.04.2017 r. Sąd Okręgowy w Olsztynie w sprawie sygn.. akt (...)rozwiązał małżeństwo stron przez rozwód. (dowód: wyrok k.46) Po zawarciu związku małżeńskiego strony zamieszkały na nieruchomości położonej w P. numer (...). Nieruchomość ta stanowi majątek osobisty pozwanego. Z małżeństwa strony mają czworo dzieci, w tym jedno małoletnie. (bezsporne)

Od początku trwania małżeństwa stron, pozwany źle odnosił się do pozwanej. Pozwany będąc pod wpływem alkoholu zaczepiał ją, pluł na nią, wyzywał słowami wulgarnymi, używał przemocy fizycznej, poniżał ją. Powódka miała zasinienie na ciele, zadrapania spowodowane przez pozwanego. Powódka nie leczyła się psychiatrycznie, psychologicznie.

Od września 2017 r., po opuszczeniu przez pozwanego zakładu karnego, powódka przyjmuje leki na uspokojenie dostępne bez recepty. Leki te przyjmuje gdy zdenerwuje się w wyniku awantury wywołanej przez pozwanego. Strony po rozwiązaniu ich małżeństwa przez rozwód, nadal mieszkają na nieruchomości w P.. Każde z nich zajmuje przydzieloną im część domu, do których prowadzą niezależne wejścia Powódka obawia się pozwanego i poprosiła syna P. M. by ponownie zamieszkał na nieruchomości w P.. Pozwany bowiem nadal będąc pod wpływem alkoholu wyzywa ją słowami obelżywymi, nęka ją psychicznie, wygania z domu.

W wyniku zachowania pozwanego powódka stała się bojaźliwa, jest roztrzęsiona, straciła poczucie własnej wartości.

Powódka w czasie trwania małżeństwa nie pracowała, obecnie też nie pracuje. Nie podjęła działań w celu znalezienia zatrudnienia. Korzysta z samochodu stanowiącego własność jej syna. Po awanturze wywołanej przez pozwanego pojechała w odwiedziny do brata zamieszkałego w K., nie było jej przez 3 dni. Małoletniego syna zostawiła pod opieka dorosłej córki. Utrzymuje kontakty z rodziną. (dowód: zeznania świadka P. M. płyta CD k. 84, zeznania powódki płyta k. 97)

Prawomocnym Wyrokiem z dnia 8.12.2003 r. w sprawie (...)Sąd Rejonowy w Szczytnie skazał J. M., za to że w okresie od 1994 r. do 18.03.2003 r. w P. znęcał się psychicznie i fizycznie nad żoną E. M., w ten sposób, że wielokrotnie bił ja po całym ciele używając rak, nóg oraz skórzanego paska, również w okresie gdy była w ciąży, swoim zachowaniem zmuszał ją do ucieczki z domu, wyzywała słowami powszechnie uznanymi za obelżywe, niszczył sprzęt gospodarstwa domowego oraz nożem groził pobiciem i pozbawieniem życia. (dowód: wyroki sprawa (...)k. 258, k.316)

Następnie prawomocnym Wyrokiem z dnia 30.09.2013 r. w sprawie (...) Sąd Rejonowy w Szczytnie skazał J. M., za to że w okresie od grudnia 2012 r. do 26 kwietnia 2013 r. znęcał się psychicznie nad żoną E. M. i synem P. M. w ten sposób, że będąc pod wpływem alkoholu wszczynała awantury domowe, podczas których wyzywała ich słowami wulgarnymi, powszechnie uznanymi za obelżywe, groził pozbawieniem życia i zdrowia oraz spaleniem domu, zakłócał spoczynek nocny, nakazywał opuszczenie mieszkania, a nadto znęcał się fizycznie nad żoną E. M. w ten sposób, że w trakcie awantur szarpał ja za ubranie i uderzył w twarz. (dowód: wyroki ze sprawy IIK (...). 251, 305) Wyrokiem z dnia 14.05.2015 r. w sprawie (...) Sąd Rejonowy w Szczytnie skazał J. M., za to że w okresie od końca maja 2014 r. do 15 października 2014 r. znęcał się psychicznie nad żoną E. M. i synem P. M., w ten sposób, że będąc pod wpływem alkoholu wszczynała awantury, podczas których wyzywała ich słowami wulgarnym i poniżającymi, zakłócał spokój, groził pozbawieniem życia oraz spaleniem dobytku. (dowód: wyrok ze sprawy IIK (...)k. 392, k. 395) Ponadto prawomocnym Wyrokiem z dnia 24.11.2016 r. w sprawie IIK(...) J. M. został skazany przez Sąd Rejonowy w Szczytnie, za to że w okresie od początku marca 2016 r. do 4 czerwca 2016 r. znęcał się psychicznie nad żoną E. M. i synem P. M., w ten sposób, że będąc pod wpływem alkoholu wszczynała awantury, podczas których wyzywała ich słowami powszechnie uznanymi za obelżywe, wyganiał ich z domu, groził pobiciem i pozbawieniem życia. (dowód: Wyrok k. 99) Prawomocnym Wyrokiem z dnia (...)r. w sprawie (...)/18, J. M. został skazany przez Sąd Rejonowy w Szczytnie, za to że w okresie od 3.09.2017 r. do 25.09.2017 r. groził popełnieniem przestępstwa pozbawienia życia lub zdrowia byłej żonie E. M. oraz synowi P. M., przy czym wypowiadane groźby wzbudziły w zagrożonych uzasadnioną obawę, że zostaną spełnione. (dowód: orzeczenie k. 101)

W związku z zachowaniem pozwanego będącego pod wpływem alkoholu powódka wezwała na interwencję funkcjonariuszy policji w dniach: 3.09.2017 r., 6.09.2017 r., 8.09.2017, 24.09.2017 r., 25.11.2017 r., 3.02.2018 r., 10.02.2018 r., 2.03.2018 r., 6.04.2018 r. Powódka zgłaszała, że pozwany awanturuje się będąc pod wpływem alkoholu. Interwencje kończyły się udzieleniem informacji (3.09.2017 r., 6.09.2017 r., 8.09.2017 r. 25.11.2017 r., 3.02.2018 r., 3.02.2018 r., 6.04.2018 r), przekazaniem pozwanego koledze (10.02.2018 r.) zatrzymaniem z izbie wytrzeźwień (2.03.2018 r.) (dowód: informacja k. 91-93)

Powódka, podczas odbywania przez pozwanego, kary pozbawienia wolności, zawarła z M. M. Z. w S. umowę dotyczącą zainstalowania na nieruchomości pozwanego urządzeń obsługujących sieć M.. (dowód: umowa, postanowienie k. 78-79)

Postępowania karne o czyny popełnione na szkodę pozwanego, zakończyły się wydaniem postanowień o odmowie wszczęcia dochodzenia. (dowód: orzeczenia k. 80-82)

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Roszczenie powódki związane jest ze sferą jej dóbr osobistych.

Norma art. 23 k.c. stanowi, że dobrem osobistym jest w szczególności zdrowie, wolność cześć swoboda sumienia, nazwisko, pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania itp. Powołany przepis nie zawiera definicji dóbr osobistych jak również nie stanowi zamkniętego katalogu tych dóbr. Natomiast art. 24 k.c. uzależnia ochronę dóbr osobistych od zaistnienia dwóch przesłanek: zagrożenia lub naruszenia dobra osobistego oraz bezprawności działania. Na żądającym ochrony ciąży obowiązek wykazania, że jego dobro osobiste zostało zagrożone lub naruszone, natomiast wyłączenie odpowiedzialności działającego może polegać na wykazaniu, że działanie jego nie było bezprawne. Ponadto w sytuacji gdy żądający dochodzi kwoty zadośćuczynienia w związku z naruszeniem jego dobra osobistego winien wykazać czy w związku z ewentualnym naruszeniem dobra osobistego doznał krzywdy. Nie każde bowiem naruszenie dobra osobistego rodzi prawo do żądania zadośćuczynienia na podstawie art. 488 k.c. Należy przy tym mieć na względzie, że pojęcia te są w istocie niezmierzalne, co pozwala i zobowiązuje zarazem do zastosowania uznania sędziowskiego przy dokonywaniu ich oceny.

W niniejszej sprawie oczywistym jest to, że mamy do czynienia z dobrami chronionymi prawem. Niewątpliwe jest bowiem, że pełnej ochronie podlega zdrowie człowieka, jego cześć, godność i nietykalność cielesna.

Z zebranego zaś w sprawie materiału dowodowego wynika natomiast, że pozwany był wielokrotnie skazywany prawomocnymi wyrokami za znęcanie się psychiczne i fizyczne nad powódką.

Zgodnie z art. 11 k.p.c. ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego, co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd w postępowaniu cywilnym. Oznacza to, że sąd rozpoznając sprawę cywilną, musi przyjąć, ze skazany popełnił przestępstwo przypisane mu wyrokiem karnym.

Mając na uwadze powyższe, należy przyjąć, że zostały spełnione w niniejszej sprawie przesłanki z art. 24 k.c., a mianowicie istnienie dóbr osobistych powódki podlegających ochronie, których naruszenie oraz bezprawność naruszenia zostały wykazane i potwierdzone prawomocnymi wyrokami skazującymi pozwanego.

Pozwany swoim działaniem polegającym na wieloletnim znęcaniu się nad powódką, godził w jej zdrowie psychiczne i fizyczne. Bijąc ją, szarpiąc dopuścił się naruszenia jej nietykalności cielesnej, wyzywając słowami wulgarnymi, obelżywymi godził w jej cześć i godność, wyganiając z domu naruszał jej mir domowy

W kontekście prawomocnych wyroku zapadłych w sprawach karnych skazujących pozwanego za znęcanie psychiczne i fizyczne nad powódką, sąd dał wiarę zeznaniom świadka P. M. i powódki, z których wynika, że od początku trwania małżeństwa stron pozwany źle odnosił się do powódki, będąc pod wpływem alkoholu zaczepiał ją, pluł na nią, wyzywał słowami wulgarnymi, używał przemocy fizycznej, poniżał ją, a w wyniku tego zachowania powódka miała zasinienie na ciele, zadrapania. Zasługują także na wiarę ich zeznania, że pozwany nadal, po opuszczeniu zakładu karnego, będąc pod wpływem alkoholu wyzywa ją słowami obelżywymi, nęka ją psychicznie, wygania z domu. Potwierdzają to notatki z interwencji policji w miejscu zamieszkania stron.

Z ich zeznań wynika także, że w wyniku zachowania pozwanego powódka stała się bojaźliwa, jest roztrzęsiona, straciła poczucie własnej wartości. Podali, że powódka nie leczyła się psychiatrycznie, psychologicznie, od września 2017 r., przyjmuje leki na uspokojenie dostępne bez recepty, gdy zdenerwuje się w wyniku awantury wywołanej przez pozwanego. Świadek P. M. zeznał, że powódka obawia się pozwanego gdyż poprosiła go by ponownie zamieszkał na nieruchomości w P..

Powódka podała jednocześnie, że w czasie trwania małżeństwa nie pracowała, obecnie też nie pracuje, nie czyni starań w celu podjęcia zatrudnienia, gdyż jak twierdzi musi opiekować się synem w wieku 12 lat. Jednocześnie jednak, jak zeznała, po kolejnej awanturze wywołanej przez pozwanego, która miała związek z zarządzeniem pozwanemu wykonania kary pozbawienia wolności, pojechała w odwiedziny do brata zamieszkałego w K., nie było jej przez 3 dni, małoletniego syna zostawiła pod opieka dorosłej córki. Zeznała, że korzysta z samochodu stanowiącego własność jej syna, utrzymuje kontakty z dalszą rodziną.

Sąd nie dał wiary zeznaniom pozwanego, że jego zachowanie nie wywołało u powódki krzywdy, gdyż pozostaje w sprzeczności z całokształtem zebranego w sprawie materiału dowodowego.

Stosownie do art. 448 k.c. w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Wielkość zadośćuczynienia zależy od oceny całokształtu okoliczności sprawy, w tym rodzaju dobra, natężenia i czasu trwania naruszenia, trwałości skutków naruszenia, ich nieodwracalnego charakteru polegającego zwłaszcza na kalectwie, długotrwałości i przebiegu procesu leczenia, stopnia ich uciążliwości, intensywności ujemnych doznań fizycznych i psychicznych, a także stopnia winy sprawcy. (por. wyrok SN z 20.04.2006 r., IV CSK 99/05, wyrok SN z 1.04.2004 r. II CK 131/03)

Ustalając w niniejszej sprawie wysokość kwoty zadośćuczynienia, sąd miał na względzie ciężar gatunkowy naruszenia dóbr osobistych powódki, jakimi są: zdrowie, godność, cześć i nietykalność cielesna, a jednocześnie, mimo że w wyniku zachowania pozwanego powódka stała się bojaźliwa, jest roztrzęsiona, straciła poczucie własnej wartości, to z zebranego w sprawie materiału dowodowego nie wynika, by w wyniku fizycznego i psychicznego znęcania wystąpiły u niej jakieś zaburzenia psychiczne, neurotyczne uniemożliwiające lub utrudniające jej funkcjonowanie w społeczeństwie, rodzinie. Powódka nie izoluje się od ludzi, utrzymuje kontakty z dalszą rodziną, podejmuje decyzje dotyczące mienia.

W świetle powyższych rozważań, sąd uznał że należy zasądzić od pozwanego na rzecz powódki kwotę zadośćuczynienia w wysokości 20.000 zł.

W tym stanie, na mocy powołanych przepisów orzeczono jak w sentencji.

O kosztach pomocy prawnej udzielonej przez pełnomocników ustanowionych z urzędu orzeczono na mocy Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3.10.2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu.