Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 maja 2017 roku

Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie Wydział III Cywilny

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia Sądu Rejonowego Anna Szarek

Protokolant – stażysta A. G.

po rozpoznaniu w dniu 9 maja 2017 roku w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa Bank (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko S. S.

o zapłatę

I oddala powództwo;

II zasądza od powódki Bank (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz pozwanej S. S. kwotę 2 417 (dwóch tysięcy czterystu siedemnastu) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt III C 1220/16

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 23 maja 2017 roku

/w postępowaniu zwykłym/

W dniu 20 października 2015 roku Bank (...) Spółka Akcyjna w W. wniosła do Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym, którym żądała zasądzenia od S. S. kwoty 17 356,03 złotych wraz z umownymi odsetkami w wysokości czterokrotności stopy lombardowej Narodowego Banku Polskiego liczonymi od kwoty 12 073,80 złotych od dnia 20 października 2015 roku do dnia zapłaty i kosztami procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że strony łączyła umowa pożyczki nr (...) z dnia 13 grudnia 2011 roku. S. S. nie wywiązywała się z obowiązku terminowej spłaty pożyczki, wobec czego dokonano wypowiedzenia umowy. Pomimo upływu terminu wypowiedzenia S. S. nie spłaciła powstałego zadłużenia. Na dochodzoną pozwem kwotę składają się należności z następujących tytułów:

- należność główna w kwocie 12 073,80 złotych,

- odsetki umowne naliczone od należności głównej od dnia 9 sierpnia 2015 roku do dnia 8 września 2015 roku w wysokości 10% w stosunku rocznym w kwocie 5 084,77 złotych,

- odsetki od zadłużenia przeterminowanego naliczone od należności głównej od dnia 29 marca 2015 roku do dnia 19 października 2015 roku w według zmiennej stopy procentowej określonej w stosunku rocznym, zgodnie z postanowieniami art. 359 § 2 ¹ k.c., tj. czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego w kwocie 197,46 złotych.

W dniu 5 listopada 2015 roku referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym Lublin – Zachód w Lublinie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, zgodnie z treścią żądania pozwu (ówczesna sygn. akt VI Nc – e (...)).

S. S. zaskarżyła nakaz zapłaty sprzeciwem, w skutek czego postanowieniem z dnia 20 stycznia 2016 roku Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie, kierując się dyspozycją przepisu art. 505 ³⁶ § 1 k.p.c., przekazał sprawę do rozpoznania tutejszemu Sądowi.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym S. S. wskazała, że roszczenie pozwu jest nieuzasadnione, a nadto że nie otrzymała i nie zaakceptowała Regulaminu Kredytów i pożyczek udzielanych klientom indywidualnym przez Bank (...) Spółkę Akcyjną w W.. Z ostrożności procesowej pozwana podniosła zarzut przedawnienia roszczenia.

W piśmie z dnia 30 września 2016 roku Bank (...) Spółka Akcyjna w W. doprecyzowała żądanie pozwu i wskazała, że kwota 5 084,77 złotych stanowi równowartość odsetek umownych naliczonych od należności głównej za okres od dnia 6 marca 2013 roku do dnia 8 września 2015 roku, a nadto, że domaga się zasądzenia dalszych odsetek od kwoty 12 073,80 złotych w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego za okres od dnia 20 października 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku, a następnie w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, nie wyższymi jednak niż dwukrotność odsetek ustawowych za opóźnienie, liczonymi od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty.

W odpowiedzi na pozew złożonej w postępowaniu zwykłym S. S. wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu swojego stanowiska procesowego podniosła, że żądanie pozwu nie zostało udowodnione ani co do zasady ani co wysokości, wskazując na rozbieżność w wysokości żądania należności głównej wskazanej w wyciągu z ksiąg banku i żądania pozwu. Żądanie natomiast zapłaty odsetek umownych nie znajduje uzasadnienia w treści łączącej strony umowy tak co do zasady – Aneks do umowy pożyczki nie przewiduje obowiązku zapłaty odsetek umownych – jak i co do wysokości, ponieważ dokonywane przez pozwaną wpłaty księgowane były nie tylko na poczet kapitału, ale również i na poczet odsetek. S. S. wskazała również, że Bank (...) Spółka Akcyjna w W. obciąża ją obowiązkiem zapłaty kwoty 4 469,60 złotych tytułem składki ubezpieczeniowej, tymczasem z żadnego z załączonych do pozwu dokumentów nie wynika aby pozwana została objęta umową ubezpieczenia. W dniu 17 lipca 2013 roku powódka zwróciła jej kwotę 3 280,98 złotych tytułem składki ubezpieczeniowej poprzez zaliczenie tej kwoty na poczet wymagalnych rat. Do zwrotu pozostaje z tego tytułu kwota 1 188,62 złotych powiększona o odsetki za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego liczone od dnia 14 grudnia 2011 roku do dnia 17 marca 2013 roku w łącznej kwocie 678,74 złotych. Pozwana dokonuje zatem potrącenia przysługującego jej z tego tytułu roszczenia. Nadto pozwana zaprzeczyła, aby wypowiedzenie umowy zostało jej skutecznie doręczone. W okresie od 9 czerwca 2015 roku do 31 sierpnia 2015 roku przebywała bowiem poza granicami Polski.

W piśmie z dnia 13 lutego 2017 roku Bank (...) Spółka Akcyjna w W. wskazała, że na dzień sporządzenia pisma zobowiązanie dochodzone pozwem opiewa na kwotę 18 366,05 złotych, na którą składają się należności z następujących tytułów:

- należność główna w kwocie 11 573,80 złotych,

- odsetki umowne w kwocie 5 084,77 złotych

- odsetki za opóźnienie naliczone od należności głównej za okres od dnia 29 marca 2015 roku do dnia 9 lutego 2017 roku w kwocie 1 707,48 złotych

wraz z dalszymi odsetkami od należności głównej od dnia 9 lutego 2017 roku w wysokości w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, nie wyższymi jednak niż dwukrotność odsetek ustawowych za opóźnienie, wskazując, że zmiana żądania jest konsekwencją zarachowania wpłaty kwoty 500 złotych dokonanej przez pozwaną w dniu 3 grudnia 2015 roku i nie stanowi przedmiotowej zmiany powództwa. W odniesieniu do zarzutów zawartych w odpowiedzi na pozew wskazano, że umowa pożyczki z dnia 13 grudnia 2011 roku przewidywała naliczanie odsetek umownych i zawarty do niej Aneks nie stanowił zmiany umowy w tym zakresie.

W piśmie złożonym na rozprawie w dniu 24 marca 2017 roku S. S. wskazała, że w świetle postanowień Aneksu do umowy z dnia 13 grudnia 2011 roku nie dała ona podstaw do wypowiedzenia umowy z powodu pozostawania w zwłoce ze spłatą kredytu. Nadto roszczenie o zapłatę jako roszczenie o świadczenie okresowe uległo przedawnieniu.

W dalszym toku procesu strony nie modyfikowały swoich zasadniczych stanowisk procesowych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 13 grudnia 2011 roku S. S. zwarła z Bankiem (...) Spółka Akcyjną w W. umowę pożyczki numer (...) na warunkach określonych w umowie oraz „Regulaminie kredytów i pożyczek udzielanych Klientom indywidualnym przez Bank (...) SA”.

Na podstawie umowy Bank (...) Spółka Akcyjna w W. udzieliła S. S. pożyczki w kwocie 25 049,60 zł, w tym 20 000 zł do wypłaty i 5 049,60 zł na sfinansowanie kosztów prowizji w kwocie 600 zł i ubezpieczenia spłaty pożyczki w kwocie 4 449,60 zł.

Okres spłaty pożyczki wynosił 72 miesiące i rozpoczynał się od miesiąca następującego po miesiącu, w którym została zawarta umowa, przy czym spłata pierwszej raty nie mogła być dokonana przed upływem 30 dni od dnia uruchomienia środków. Data płatności raty przypadała na szósty dzień każdego miesiąca. Spłata pożyczki miała następować w równych ratach w kwocie po 514,83 złotych, przy czym wysokość tej raty nie dotyczyła ostatniej raty spłaty pożyczki, która miała być ratą wyrównującą, co oznaczało, ze służyła rozliczeniu całości zobowiązania pożyczkobiorcy względem Banku. Wysokość raty wyrównującej miała być przesłana na adres korespondencyjny pożyczkobiorcy z wyprzedzeniem w wyciągu miesięcznym.

Nominalne roczne oprocentowanie pożyczki wynosiło 13,90 % (stała stopa oprocentowania), z tym zastrzeżeniem, że przystąpienie albo odstąpienie od ubezpieczenia w trakcie trwania umowy przez pożyczkobiorcę miało powodować od dnia następnego zmianę oprocentowania pożyczki zgodnie z Cennikiem usług (par. 2 ust. 4 umowy).

Zgodnie z par. 3 ust. 1 umowy prowizja w kwocie 600 złotych miała być pobrana poprzez doliczenie jej do kwoty pożyczki, zwiększając tym samym wysokość kwoty pożyczki do spłaty, a następnie poprzez potrącenie jej od wypłacanej kwoty pożyczki z rachunku wskazanego w umowie.

Odsetki od wykorzystanej pożyczki miały być naliczane za każdy dzień od salda zadłużenia i płatne razem z miesięcznymi spłatami raty kapitałowej w terminie określonym w umowie, przy założeniu, że miesiąc liczy 30 dni, a rok 360 dni. Łączna kwota odsetek, jeżeli pożyczka jest spłacana terminowo miała wynosić 12 673,29 złotych (par. 3 ust. 4 umowy).

Stosownie do par. 3 ust. 6 umowy całkowity koszt pożyczki, w przypadku terminowego jej spłacania miał wynosić 17 722,89 złotych.

W par. 3 ust. 7 umowy postanowiono, że rzeczywista roczna stopa oprocentowania wynosi 25,59%.

Zgodnie z postanowieniem par. 3 ust. 8 umowy odsetki od zadłużenia przeterminowanego naliczane miały być według stopy procentowej określonej w Cenniku usług, która na dzień zawarcia umowy wynosiła 24%.

W par. 4 umowy postanowiono, że Bank obciąża rachunek wskazany w umowie do wysokości wszystkich należnych Bankowi kwot w terminie ich wymagalności z tytułu udzielonej pożyczki. Pożyczkobiorca zobowiązany był do zapewnienia na rachunku wskazanym w umowie należne Bankowi kwoty rat spłaty udzielonej pożyczki najpóźniej w dniu poprzedzającym termin ich wymagalności.

Zgodnie z postanowieniem par. 7 umowy Bank oferował do pożyczki ubezpieczenie jej spłaty na wypadek: zgonu, niezdolności do pracy, poważnego zachorowania, czasowej niezdolności do pracy, utraty stałego źródła dochodu na warunkach określonych w „Warunkach ubezpieczenia” zwanych dalej (...). Postanowiono również, że pożyczkobiorca przystępuje do ubezpieczenia po zapoznaniu się z „Warunkami ubezpieczenia” poprzez podpisanie „Deklaracji zgody przystąpienia do ubezpieczenia” oraz że koszt ubezpieczenia spłaty pożyczki wynosi 4 449,60 złotych.

Stosownie do treści par. 9 ust. 5 umowy w przypadku braku spłaty zobowiązań w ustalonym terminie, począwszy od dnia następnego, niespłacona kwota pożyczki traktowana jest jak zadłużenie przeterminowane z oprocentowaniem dla tego rodzaju zadłużenia określonym w Cenniku usług.

Zgodnie z postanowieniem par. 9 ust. 7 umowy Bank rozlicza zobowiązania pożyczkobiorcy z tytułu umowy w następującej kolejności:

1.  koszty sądowe poniesione przez Bank,

2.  prowizje i opłaty Banku,

3.  odsetki od zadłużenia przeterminowanego,

4.  odsetki umowne od zadłużenia nieprzeterminowanego,

5.  kapitał,

przy czym należności, o których mowa w punktach 3-5 są pobierane w kolejności od najstarszej wymagalnej raty.

Zgodnie z postanowieniem par. 14 ust. 1 umowy w zakresie nieuregulowanym umowa zastosowanie mają postanowienia „Regulaminu kredytów i pożyczek udzielanych Klientom indywidualnym przez Bank (...) SA”.

W postanowieniu par. 14 ust. 2 każdej ze stron przyznano uprawnienie do rozwiązania umowy na warunkach i w trybie przewidzianym w Regulaminie.

W par. 16 umowy odnotowano, że: pożyczkobiorca oświadcza, że:

1.  przed podpisaniem niniejszej umowy otrzymał:

- Regulamin oraz Cennik usług obowiązujący w dniu zawarcia umowy,

- wzór „Oświadczenia o odstąpieniu od umowy”,

- warunki ubezpieczenia spłaty pożyczki,

2.  zapoznał się z Regulaminem, Cennikiem usług oraz warunkami ubezpieczenia spłaty pożyczki oraz akceptuje postanowienia w nich zawarte.

S. S., w zakresie roszczeń Banku wynikających z ww. umowy poddała się egzekucji w trybie art. 97 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku prawo bankowe oraz wyraziła zgodę na wystawienie przez Bank bankowego tytułu egzekucyjnego do kwoty 37 574,40 złotych, wynikającej z umowy w przypadku niewywiązania się z zobowiązań. Bank uprawniony był do objęcia bankowym tytułem egzekucyjnym – obok wierzytelności kapitałowych wynikających z udzielonego kredytu – także odsetek i kosztów związanych z realizacja umowy oraz wszelkich kosztów związanych z windykacją należności banku z tytułu powyższej umowy do dnia zapłaty całego roszczenia objętego bankowym tytułem egzekucyjnym wraz z kosztami zastępstwa prawnego. Bank uprawniony był do wystąpienia o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu w terminie do 36 miesięcy od dnia rozwiązania umowy.

Dowód:

- umowa pożyczki z dnia 13 grudnia 2011 r. k. 37-38,

- Cennik usług k. 45.

W dniu 14 grudnia 2011 roku Bank (...) Spółka Akcyjna w W. przelała na prowadzony dla rozliczeń pożyczki udzielonej S. S. na podstawie umowy z dnia 13 grudnia 2011 roku o numerze (...) kwotę 20 000 złotych. Saldo pożyczki wynosiło na ten dzień 25 049,60 złotych.

Dowód:

- wyciąg nr (...) z rachunku nr (...) k. 46-47.

S. S. na poczet spłaty pożyczki dokonała w dniach 6 lutego, 6 marca, 6 kwietnia, 8 maja, 6 czerwca 2012 roku wpłat po 514,83 zł, które zostały zaliczone na kapitał i odsetki, 6 lipca 2012 roku wpłaty 3,84 zł, która została zaliczona na odsetki, w dniu 9 lipca 2012 roku wpłaty 510,99 zł, która została zaliczona na odsetki, w tym odsetki za zwłokę oraz na kapitał, 6 sierpnia 2012 roku wpłaty 514,83 zł, która została zaliczona na odsetki i kapitał, 6 września 2012 roku wpłaty 63,34 zł, która została zaliczona na odsetki, 10 września 2012 roku wpłaty 451,49 zł, która została zaliczona na odsetki, w tym odsetki za zwłokę i kapitał, 6 października 2012 roku wpłaty 17,01 zł, która zaliczona została na odsetki, 10 października 2012 roku wpłaty 497,82 zł, która została zaliczona na odsetki, w tym odsetki za zwłokę i kapitał, 7 listopada 2012 roku wpłaty 514,83 zł, która zaliczona została na odsetki i kapitał, 17 grudnia 2012 roku wpłaty 514,83 zł, która została zaliczona na odsetki, w tym odsetki za zwłokę i kapitał, 21 stycznia 2013 roku wpłaty 514,83 zł, która została zaliczona na odsetki, w tym odsetki za zwłokę i kapitał, 18 marca 2013 roku wpłaty 514,83 zł, która została zaliczona na odsetki, w tym odsetki za zwłokę i kapitał i wpłaty 78,11 zł, która została zaliczona na odsetki, w tym odsetki za zwłokę, 18 kwietnia 2013 roku wpłaty 296,10 zł, która została zaliczona na odsetki, w tym odsetki za zwłokę i kapitał, 18 czerwca 2013 roku dwóch wpłat w łącznej kwocie 250 zł, które zostały zaliczone odsetki, w tym odsetki za zwłokę i kapitał. Na dzień 18 czerwca 2013 roku kapitał pozostały do spłaty wynosił 21 642,06 zł.

Dowód:

- zestawienie transakcji w okresie od 14.12.2011 do 08.02.2016 (k. 160 160 – 161).

W dniu 17 lipca 2013 roku S. S. i Bank (...) Spółka Akcyjna w W. zawarli Aneks do umowy pożyczki nr (...), w którym w par. 1 wskazano, że spłata pożyczki z dnia 14 grudnia 2011 roku od zawarcia Aneksu nastąpi w 60 miesięcznych ratach płatnych 30 dnia każdego miesiąca, z zastrzeżeniem ust. 2, w tym:

- 12 rat w wysokości 230 złotych każda,

- 47 rat w wysokości 468,21 złotych każda,

- 60 ostania rata wyrównująca zadłużenie płatna do dnia 30 czerwca 2018 roku.

Pierwsza rata pożyczki od dnia obowiązywania Aneksu płatna jest dnia 30 lipca 2013 roku.

Zgodnie z postanowieniem par. 1 ust. 7 Aneksu w okresie obowiązywania umowy pożyczki od dnia zawarcia Aneksu, w przypadku opóźnienia się dłużnika ze spłatą należnych Bankowi rat od niespłaconej/nich w terminie rat/raty kapitałowej/ych naliczać będzie odsetki od zadłużenia przeterminowanego, które dłużnik ma obowiązek regulować na bieżąco z rata następną po miesiącu, w którym dane odsetki się naliczyły. Wysokość stopy procentowej, według której Bank nalicza odsetki od zadłużenia przeterminowanego określona jest w Cenniku usług i na dzień podpisania Aneksu wynosi 16% w stosunku rocznym.

Zgodnie z postanowieniem par. 1 ust. 9 Aneksu od dnia jego zawarcia Bank naliczać będzie w okresach miesięcznych odsetki od pozostałej do spłaty kwoty należności głównej wg stałej stopy procentowej w wysokości 13,90% w stosunku rocznym.

Zgodnie z postanowieniem par. 2 ust. 1 Aneksu pozostałe warunki umowy pożyczki z dnia 13 grudnia 2011 roku nie uległy zmianie.

Dowód:

- Aneks do umowy pożyczki z dnia 13 grudnia 2011 r. k. 39-40.

W dniu 17 lipca 2013 roku Bank (...) Spółka Akcyjna w W. zwróciła S. S. kwotę 3 280,98 zł tytułem zwrotu składki ubezpieczeniowej, która została zaliczona w całości na kapitał pomniejszając go do kwoty 18 622,20 zł.

Dowód:

- wyciąg nr (...) z rachunku nr (...) k. 71v.

W okresie od 12 sierpnia 2013 roku do 28 marca 2015 roku S. S. dokonała na poczet spłaty pożyczki wpłat, które pomniejszyły kapitał do kwoty 12 073,80 zł. Wpłata dokonana w dniu 28 marca 2015 roku w kwocie 41,04 zł została w całości zaliczona na kapitał.

Dowód:

- zestawienie transakcji w okresie od 14.12.2011 do 08.02.2016 (k. 160 – 161).

Zgodnie z postanowieniem par. 10 ust. 3 pkt 1 Regulaminu kredytów i pożyczek udzielanych Klientom indywidualnym przez Bank (...) S.A. stanowiącym załącznik do zarządzenia nr ZA/107/06/RE z dnia 31 lipca 2006 roku, zmienionego zarządzeniem z dnia 22 czerwca 2007 roku, 18 maja 2010 roku, 3 sierpnia 2010 roku i 21 lipca 2011 roku, bank miał prawo wypowiedzieć umowę, z zachowaniem 30 – dniowego terminu wypowiedzenia, jeżeli kredytobiorca nie zapłaci w terminach określonych w umowie pełnych rat kredytu za co najmniej dwa okresy płatności w rozumieniu ustawy z dnia 20 lipca 2001 roku o kredycie konsumenckim, i o ile w terminie 7 dni od daty otrzymania przez kredytobiorcę wezwania do zapłaty, kredytobiorca nie zapłaci zaległych rat lub ich części, wynikających z treści wezwania.

Wypowiedzenie umowy staje się skuteczne z chwila otrzymania przez kredytobiorcę wypowiedzenia listem poleconym lub w przypadku doręczenia do bezpośrednio do rąk kredytobiorcy. Najpóźniej w ostatnim dniu okresu wypowiedzenia umowy, kredytobiorca jest zobowiązany do spłaty całości kredytu w wysokości wskazanej w umowie wraz z odsetkami należnymi Bankowi.

Dowód:

- Regulamin kredytów i pożyczek udzielanych Klientom indywidualnym przez Bank (...) SA k. 43-44.

W piśmie z dnia 16 lipca 2015 roku Bank (...) Spółka Akcyjna w W. oświadczyła, że działając na podstawie § 11 ust. 1 pkt 4 i ust. 3 „Regulaminu Kredytów i pożyczek udzielanych klientom indywidualnym przez Bank (...) SA”, z powodu określonego w § 11 ust. 3 i 4 Regulaminu kredytów i pożyczek wypowiada umowę pożyczki o numerze rachunku (...) z zachowaniem 30 – dniowego okresu wypowiedzenia, który biegnie od daty doręczenia niniejszego pisma. W związku z wypowiedzeniem umowy wezwano S. S. do spłaty całości zadłużenia w okresie biegu wypowiedzenia. W wypowiedzeniu wskazano, że zadłużenie z tytułu umowy na dzień 16 lipca 2015 roku wynosiło 17 044,66 zł, w tym zadłużenie przeterminowane 1 862,74 złotych.

W ww. piśmie Bank poinformował S. S., że skutki wypowiedzenia ustaną pod warunkiem rozwiązującym w przypadku dokonania przez nią w terminie do dnia upływu okresu wypowiedzenia spłaty zadłużenia przeterminowanego wobec Banku z tytułu zawartej umowy ( w tym nowo zapadłych zgodnie z harmonogramem rat kredytu/pożyczki/ugody) powiększonych o należne Bankowi opłaty i odsetki naliczone do dnia spłaty.

Nadto wskazano, że w przypadku braku spłaty zadłużenia wg stanu salda na dzień wpływu środków na rachunek do spłaty, kwota pozostała do spłaty stanie się w pełni wymagalna (zadłużeniem przeterminowanym) i Bank rozpocznie dochodzenia swoich należności w drodze postępowania egzekucyjnego dokonując wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego, złoży wniosek o nadanie klauzuli wykonalności, a następnie skieruje sprawę na drogę egzekucji komorniczej, co wiązać się będzie z obciążeniem dodatkowymi kosztami.

Pismo zostało wysłane S. S. za zwrotnym potwierdzeniem odbioru i odebrane przez inną osobę w dniu 24 lipca 2015 roku.

Dowód:

- wypowiedzenie umowy kredytu wraz ze zwrotnym potwierdzeniem odbioru k. 35-36.

W okresie od 11 czerwca do 30 sierpnia 2015 roku S. S. przebywała w rejsie w charakterze stewarda.

Dowód:

- książeczka żeglarska (k. 167 – 168).

Na dzień 31 sierpnia 2015 roku saldo na rachunku numer (...) wynosiło 12 073,80 złotych.

Dowód:

- wyciągi z rachunku nr (...) k. 48-97,

- zestawienie transakcji na rachunku nr (...) k. 159-161.

W dniu 20 października 2015 roku Bank (...) Spółka Akcyjna w W. wystawiła wyciąg z ksiąg bankowych, w którym stwierdzono, że w jej księgach rachunkowych figuruje wymagalne zadłużenie dłużnika S. S. zam. w S. przy ulicy (...) z tytułu umowy pilnej pożyczki nr (...) z dnia 13 grudnia 2011 roku, ewidencjonowanej na rachunku nr (...) w łącznej kwocie 17 356,03 złotych, na którą składają się należności z następujących tytułów:

- należność główna w kwocie 12 073,80 złotych,

- odsetki umowne naliczone od należności głównej za okres od dnia 6 marca 2013 roku do dnia 8 września 2015 roku w kwocie 5 084,77 złotych,

- odsetki przeterminowane naliczone od należności głównej za okres od dnia 29 marca 2015 roku do dnia 19 października 2015 roku w kwocie 197,46 złotych,

a nadto od dnia 20 października 2015 roku Bankowi przysługują dalsze odsetki od kwoty należności głównej, które na dzień wystawienia wyciągu wynoszą 10,00% w stosunku rocznym, obliczane wg zmiennej stopy procentowej, zgodnie z postanowieniami umowy, Cennikiem usług oraz art. 359 § 2 ¹ k.c., tj. czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, naliczane od dnia wystawienia wyciągu z ksiąg Banku do dnia efektywnego zaspokojenia wierzytelności Banku.

Dowód:

- wyciąg z ksiąg Banku (...) Spółki Akcyjnej w W. z dnia 20 października 2015 r. k. 34,

- wyliczenie odsetek umownych k. 178- 179.

W dniu 2 grudnia 2015 roku S. S. wpłaciła na poczet spłaty pożyczki kwotę 500 złotych, która została w całości zaliczona na kapitał.

Dowód:

- dowód wpłaty k. 162.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się niezasadne.

Powódka wywodziła swoje roszczenie z umowy pożyczki gotówkowej. Podstawę prawną powództwa w części co do kwoty 11 573,80 zł stanowił zatem przepis art. 720 § 1 k.c., który stanowi, że przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność kupującego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

W pierwszej kolejności należało rozważyć podniesiony zarzut przedawnienia roszczenia, albowiem jego zasadność skutkowałaby już z tej przyczyny oddaleniem powództwa w całości.

Stosownie do treści art. 118 k.c., jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Nie budzi wątpliwości, że roszczenie dochodzone pozwem związane jest z prowadzoną przez stronę powodową działalnością gospodarczą, w związku z czym termin jego przedawnienia wynosi trzy lata. Roszczenie z umowy pożyczki płatnej ratalnie nie stanowi świadczenia okresowego. Przez świadczenie okresowe należy bowiem rozumieć stałe dawanie przez czas trwania stosunku prawnego pewnej ilości pieniędzy lub innych rzeczy zamiennych w określonych, regularnych odstępach czasu, jednakże nie składających się na pewną z góry określoną całość. Odmiennie zatem niż w świadczeniu jednorazowym, wielkość całego świadczenia zależy od czasu trwania stosunku i dlatego nie jest znana z góry. Z tego też względu zwrot pożyczki w ratach nie nadaje świadczeniu pożyczkobiorcy cech świadczenia okresowego, choćby poszczególne raty miały równą wysokość i były uiszczane w równych odstępach czasu. Wielkość świadczenia jest bowiem z góry znana (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 października 1998 r., III CKN 578/98). Świadczenie pozwanej miało zatem charakter jednorazowy mimo, że było spełniane w równych częściach, w z góry określonych odstępach czasu. Bieg przedawnienia roszczenia rozpocząłby swój bieg dopiero od dnia, w którym całe roszczenie stałoby się wymagalne (art. 120 § 1 k.c.), a zatem nie wcześniej niż po upływie okresu wypowiedzenia wskazanego w piśmie z dnia 16 lipca 2015 roku. Stąd też roszczenie strony powodowej mogło uzyskać przymiot wymagalności najwcześniej w dniu 26 sierpnia 2015 roku, natomiast pozew został wniesiony w dniu 20 października 2015 roku. Oznacza to, że bieg terminu przedawnienia roszczenia jeszcze nie upłynął, co tyczy się zarówno należności z tytułu pozostałego do spłaty kapitału w kwocie 11 573,80 zł jak i będących świadczeniem okresowym odsetek, albowiem w części co do kwoty 5 084,77 zł zostały one wyliczone przez powódkę za okres od dnia 6 marca 2013 roku, a w części co do kwoty 1 707,48 zł za okres od dnia 29 marca 2015 roku.

Tym samym zarzut przedawnienia roszczenia okazał się niezasadny.

W dalszej kolejności zbadać należało skuteczność oświadczenia o wypowiedzeniu umowy pożyczki zawartego w piśmie z dnia 16 lipca 2015 roku.

W pierwszej kolejności wskazania wymaga, że zarzut pozwanej co do niedoręczenia jej wypowiedzenia umowy okazał się niezasadny. Pismo z dnia 16 lipca 2015 roku zostało bowiem wysłane na podany przez nią w umowie pożyczki adres i zostało pod tym adresem odebrane. Zgodnie z art. 61 § 1 k.c. oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. W świetle przytoczonego przepisu nie jest konieczne, by adresat tego oświadczenia zapoznał się z treścią pisma zawierającego oświadczenie. Uznaje się za wystarczające to, że miał możliwość zapoznania się z treścią pisma. Fakt, że z własnej woli z tego zrezygnował, pozostaje co do zasady bez wpływu na skuteczność złożenia oświadczenia woli (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 lipca 2012 roku, sygn. II CSK 655/11, LEX nr 1228436). Pozwana w żaden sposób nie wykazała, by po zakończeniu rejestru w dniu 30 sierpnia 2015 roku nie miała możliwości zapoznania się z treścią oświadczenia powódki, w tym by nie zostało jej ono przekazane przez osobę, która potwierdziła własnoręcznym podpisem odbiór pisma z dnia 16 lipca 2015 roku.

W dalszej kolejności wskazać należy, że powódka złożyła do akt dwa różniące się w swej treści Regulaminy kredytów i pożyczek udzielanych Klientom indywidualnym przez Bank (...) S.A., w tym jeden stanowiący załącznik do zarządzenia nr ZA/107/06/RE z dnia 31 lipca 2006 roku, zmienionego zarządzeniem z dnia 22 czerwca 2007 roku, 18 maja 2010 roku, 3 sierpnia 2010 roku i 21 lipca 2011 roku (k. 43 – 44) i drugi nieopatrzony analogiczną adnotacją (k. 41-42), na podstawie treści którego nie sposób ustalić okresu jego obowiązywania, w związku z czym brak jest możliwości zbadania czy w tej wersji, w jakiej został złożony do akt, obowiązywał w dniu 16 lipca 2015 roku i znajdował zastosowanie do zawartej przez strony umowy. Otrzymanie Regulaminu (…) przy zawarciu umowy pozwana potwierdziła własnoręcznym podpisem (k. 37v.). Z pewnością nie mogła ona otrzymać Regulaminu znajdującego się w aktach na kartach 41 - 42, skoro w jego treści w par. 11 ust. 4 pkt 1 powołano się na datę 18 grudnia 2011 roku, natomiast strony zawarły umowę pożyczki w dniu 13 grudnia 2011 roku. Okoliczność, że w treści par. 11 ust. 4 pkt 1 Regulaminu znajdującego się w aktach na kartach 41 – 42 wskazano, że znajduje on zastosowanie do umów zawartych przed dniem 18 grudnia 2011 roku, nie przesądza również o początkowej dacie jego obowiązywania. W szczególności nie można na tej podstawie ustalić, że w tym brzmieniu obowiązywał on niewątpliwie w dniu 16 lipca 2015 roku. Tym bardziej, że w dolnej części tego dokumentu pod numerami stron widnieje data 15 lutego 2016 roku, co do której nie sposób ustalić, czy jest to data sporządzenia wydruku, czy też data zmiany Regulaminu. Obowiązek dowodowy co do wykazania podstawy wypowiedzenia umowy pożyczki spoczywał na powódce (art. 6 k.c.) i w związku z tym to powódkę obciążają negatywne skutki zaniechania w tym zakresie. Pozwana zaprzeczyła bowiem zarówno temu, by przy zawarciu umowy otrzymała jakikolwiek Regulamin (…) jak i skuteczności dokonanego wypowiedzenia umowy i tym samym nie sposób uznać, że twierdzenia powódki w tym zakresie zostały przez pozwaną choćby milcząco przyznane. Wskazać należy, że w piśmie z dnia 16 lipca 2015 roku jako podstawę wypowiedzenia umowy pożyczki wskazano par. 11 ust. 1 pkt 4 i ust. 3, a jako powód wypowiedzenia umowy par. 11 ust. 3 i 4 Regulaminu kredytów i pożyczek udzielanych Klientom indywidualnym przez Bank (...) S.A. bez bliższego jego oznaczenia. Tymczasem w Regulaminie stanowiącym załącznik do zarządzenia nr ZA/107/06/RE z dnia 31 lipca 2006 roku, zmienionego zarządzeniem z dnia 22 czerwca 2007 roku, 18 maja 2010 roku, 3 sierpnia 2010 roku i 21 lipca 2011 roku nie ma takich jednostek redakcyjnych. W drugim z przedłożonych przez powódkę Regulaminów co prawda występują takie jednostki redakcyjne, jednak par. 11 ust. 4 zawiera dwa punkty, z których żaden w piśmie z dnia 16 lipca 2015 roku nie został powołany. Zważywszy na to, że powołując się na par. 11 ust. 1 wskazano pkt 4, natomiast powołując się par. 11 ust. 4 punktu tego nie wskazano, nie sposób uznać, że przy redagowaniu pisma przyjęto zasadę wskazywania jedynie paragrafów i ustępów bez powoływania punktów. W konsekwencji nie sposób wykluczyć, że podstawę wypowiedzenia umowy pożyczki stanowił Regulamin w innym brzmieniu niż przedłożony do akt. Tym bardziej, że jak już wcześniej wskazano w Regulaminie (…) znajdującym się w aktach na kartach 41-42 pod numerami stron widnieje zapis: „z dnia 15 lutego 2016 r.” Zwrócić należy uwagę, że treść Regulaminów (…), jeśli chodzi o warunki wypowiedzenia umowy istotnie się między sobą różni. W pozwie powódka wskazała, że załącza do pozwu Regulamin aktualny na dzień udzielenia kredytu i aktualny Regulamin. Z uwagi na powołanie w piśmie z dnia 16 lipca 2015 roku takich jednostek redakcyjnych Regulaminu (…), których brak jest w Regulaminie, który zgodnie z treścią pozwu miał być aktualny na dzień udzielania kredytu, natomiast co do drugiego – aktualnego, brak informacji co do początkowej daty jego obowiązywania, Sąd nie był władny zweryfikować zasadności wypowiedzenia umowy, w tym zaistnienia przesłanek wypowiedzenia umowy oraz dochowania właściwego trybu wypowiedzenia umowy, w kontekście postanowień Regulaminu stanowiącego – zgodnie z treścią pisma z dnia 16 lipca 2015 roku – podstawę tego wypowiedzenia. Wskazać przy tym należy, że powódka w niniejszym postępowaniu miała wystarczająco dużo czasu na skorzystanie z inicjatywy dowodowej w powyższym zakresie, czego jednak do chwili zamknięcia rozprawy nie uczyniła. Rzeczą sądu nie jest zarządzanie dochodzenia w celu wykrycia środków dowodowych pozwalających na udowodnienie twierdzeń którejkolwiek ze stron, ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 kpc). To strona powodowa, która domaga się zapłaty należności na drodze sądowej, winna wykazać roszczenie tak co do wysokości jak i co do samej zasady. Z obowiązku tego powódka się nie wywiązała, co skutkować musiało już z tej przyczyny oddaleniem powództwa.

Niezależnie od powyższego nadmienić należy, że w par. 10 ust. 3 pkt 1 Regulaminu kredytów i pożyczek udzielanych Klientom indywidualnym przez Bank (...) S.A. stanowiącego załącznik do zarządzenia nr ZA/107/06/RE z dnia 31 lipca 2006 roku, zmienionego zarządzeniem z dnia 22 czerwca 2007 roku, 18 maja 2010 roku, 3 sierpnia 2010 roku i 21 lipca 2011 roku (k. 43 – 44), bank miał prawo wypowiedzieć umowę, z zachowaniem 30 – dniowego terminu wypowiedzenia, jeżeli kredytobiorca nie zapłaci w terminach określonych w umowie pełnych rat kredytu za co najmniej dwa okresy płatności w rozumieniu ustawy z dnia 20 lipca 2001 roku o kredycie konsumenckim, i o ile w terminie 7 dni od daty otrzymania przez kredytobiorcę wezwania do zapłaty, kredytobiorca nie zapłaci zaległych rat lub ich części, wynikających z treści wezwania.

Zgodnie z powyższym uregulowaniem bank nabywał prawo do wypowiedzenia umowy po uprzednim wezwaniu kredytobiorcy do zapłaty i bezskutecznym upływie 7-dniowego terminu wyznaczonego do zapłaty. Analogiczny zapis został zawarty w par. 11 ust. 4 drugiego z Regulaminów (…). Tymczasem powódka nie przedłożyła żadnego dowodu na okoliczność, że pozwana przez wysłaniem do niej pisma z dnia 16 lipca 2015 roku zawierającego oświadczenie o wypowiedzeniu umowy została wezwana do zapłaty oraz że pomiędzy datą doręczenia jej wezwania do zapłaty a dniem 16 lipca 2015 roku minęło 7 dni.

Po drugie, z przedłożonego przez pozwaną zestawienia transakcji (k. 157 – 161), który to dokument koresponduje w swej treści z wyciągami z rachunku bankowego przedłożonymi przez powódkę (k. 45 – 97) wynika, że na dzień 28 marca 2015 roku powódka nie miała żadnych zaległości w spłacie pożyczki, albowiem cała wpłata dokonana przez nią w tym dniu została zaliczona na poczet kapitału, a termin płatności kolejnej raty przypadał dopiero – zgodnie z par. 1 ust. 1 aneksu do umowy (k. 39) - na dzień 30 marca 2015 roku. Zgodnie z postanowieniem par. 9 ust. 7 umowy Bank miał rozliczać zobowiązania pożyczkobiorcy z tytułu umowy w następującej kolejności: koszty sądowe poniesione przez Bank, prowizje i opłaty Banku, odsetki od zadłużenia przeterminowanego, odsetki umowne od zadłużenia nieprzeterminowanego, kapitał, przy czym należności, o których mowa w punktach 3-5 miały być pobierane w kolejności od najstarszej wymagalnej raty. Oznacza to, że zaliczenie danej wpłaty w całości na kapitał następowało przy braku jakiegokolwiek zadłużenia z tytułu odsetek od zadłużenia przeterminowanego lub nieprzeterminowanego. Pozwana nie dokonała żadnej wpłaty w okresie od 29 marca 2015 roku do 16 lipca 2015 roku. W tym okresie przypadały terminy płatności czterech rat, z których każda zgodnie z aneksem wynosiła 468,21 zł, co daje łącznie kwotę 1 872,84 zł. Pomniejszenie tej kwoty o wpłatę 41,04 zł z dnia 29 marca 2015 roku, która została w całości zaliczona na kapitał, daje z kolei kwotę 1 831,80 zł. W piśmie z dnia 16 lipca 2015 roku zaległość w spłacie pożyczki określono na kwotę 1 862,74 zł, a zatem odpowiadającą trzem pełnym ratom za trzy okresy płatności i niepełnej czwartej racie kredytu. Należy jednak zauważyć, że powódka z kwoty przyznanej pozwanej pożyczki pobrała na poczet zawarciu umowy pożyczki z dnia 13 grudnia 2011 roku pobrała na poczet kosztów ubezpieczenia pożyczki kwotę 4 449,60 zł. Tymczasem z żadnego z przedłożonych przez powódkę dokumentów nie wynika, by pozwana została objęta ochroną ubezpieczeniową, natomiast pozwana wyraźnie temu zaprzeczyła. W szczególności powódka nie przedłożyła podpisanej przez pozwaną „Deklaracji zgody przystąpienia do ubezpieczenia”, o której mowa w par. 7 ust. 2 umowy. Z zebranego materiału dowodowego nie wynika również, by oprocentowanie pożyczki uległo zmianie w stosunku do pierwotnie ustalonego w par. 4 umowy na 13,90 %, zgodnie z zastrzeżeniem tam poczynionym na wypadek przystąpienia przez pożyczkobiorcę do umowy ubezpieczenia. Dodatkowo w dniu 17 lipca 2013 roku powódka zwróciła pozwanej kwotę 3 280,98 zł pobraną z przyznanej pożyczki na poczet kosztów jej ubezpieczenia. Wskazać należy, że nie jest to pełna pobrana z tego tytułu kwota. Różnica wynosi bowiem 1 168,36 zł. Z wyciągów z rachunku bankowego oraz z zestawienia transakcji nie wynika, by kwota ta została pozwanej zwrócona w późniejszym terminie. Gdyby kwota ta została pozwanej w dniu 17 lipca 2013 roku zwrócona wraz z kwotą 3 280,98 zł, to zaległość na dzień 16 lipca 2015 roku, która została wskazana w piśmie z dnia 16 lipca 2015 roku wynosiłaby nie 1 862,74 zł, ale 694,38 zł. Kwota 694,38 zł jest zaś mniejsza od kwoty dwóch pełnych rat pożyczki za co najmniej dwa okresy płatności.

Wypowiedzenie umowy stanowi czynność prawną jednostronną. Stosownie do art. 58 par. 2 k.c. nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. W okolicznościach niniejszej sprawy wypowiedzenie pozwanej przez powódkę umowy pożyczki z uwagi na istnienie zadłużenia w kwocie 1 862,74 zł, w sytuacji, w której do zwrotu pozwanej pozostawała kwota 1 168,36 zł z tytułu pobranych kosztów ubezpieczenia, która w przypadku zwrotu wraz z kwotą 3 280,98 zł pomniejszyłaby zadłużenie pozwanej do kwoty 694,38 zł, uznać należy za sprzeczne z zasadą uczciwości i lojalności podmiotu jakim jest bank wobec swojego kontrahenta. W świetle par. 10 ust. 3 pkt 1 powołanego wyżej Regulaminu (…), który został pozwanej doręczony przy zawarciu umowy, zaległość w kwocie 694,38 zł odpowiadająca dwóm niepełnym ratom pożyczki nie stanowiłaby bowiem podstawy do wypowiedzenia umowy.

Na zakończenie wyjaśnienia wymaga, że jakkolwiek Sądowi znany jest prezentowany przez powódkę pogląd, że wytoczeniu powództwa o zwrot pożyczki można w okolicznościach konkretnej sprawy przypisać moc wypowiedzenia umowy, to jednak w niniejszej sprawie nie sposób go zaaprobować. Należy mieć bowiem na uwadze, że w niniejszej sprawie pożyczkodawcą jest bank – instytucja zaufania publicznego. Owo zaufanie do banków ma swoje źródło w przeświadczeniu o ich wiarygodności i uczciwości w obrocie. W sytuacji, w której powodowy bank określił wobec pożyczkobiorcy tryb wypowiedzenia umowy, którego następnie nie dopełnił, po czym skierował pozew o zapłatę, w którym powołując się na skuteczność dokonanego wcześniej wypowiedzenia umowy, nie sposób przyjąć, by po zaprzeczeniu tej okoliczności przez pozwaną i podjęciu przez nią obrony przeciwko skuteczności dokonanego wypowiedzenia z dnia 16 lipca 2015 roku, powódka mogła powoływać się skutecznie w toku dalszego postępowania na to, że to wniesiony przez nią pozew w istocie stanowi złożone w sposób dorozumiany oświadczenie o wypowiedzeniu umowy pożyczki. Po drugie, skoro w przedłożonym przez powódkę Regulaminie (…) widnieje zapis: „z dnia 15 lutego 2016 r.” brak jest podstaw do ustalenia na podstawie treści tego dokumentu brzmienia Regulaminu na dzień wniesienia pozwu i tym samym oceny skuteczności wypowiedzenia umowy pożyczki dokonanego – zgodnie z aktualnym twierdzeniem powódki – poprzez wniesienia powództwa w niniejszej sprawie.

Mając powyższe na uwadze Sąd oddalił powództwo w całości z uwagi na brak wykazania przez powódkę zasadności wypowiedzenia pozwanej umowy pożyczki z dnia
13 grudnia 2011 roku, zmienionej aneksem z dnia 17 lipca 2013 roku i skuteczności tego wypowiedzenia.

O kosztach procesu orzeczono zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu wyrażoną w art. 98 par. 1 kpc, zgodnie z którą strona, która przegrywa proces obowiązana jest zwrócić drugiej stronie poniesione przez nią koszty celowej obrony swych praw. Na zasądzoną z tego kwotę składa się wynagrodzenie pełnomocnika pozwanej będącego adwokatem, który reprezentował pozwaną obok niezawodowego pełnomocnika, ustalone na podstawie par. 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jednolity z 2013 roku, poz. 461), w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2016 roku, na kwotę 2 400 złotych w kwocie 2 400 zł oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł. Wskazać należy, że zawodowy pełnomocnik był zawiadamiany o terminach rozpraw, były mu doręczane odpisy pism powódki oraz stawił się na dwóch z pięciu wyznaczonych terminów rozpraw.

Sygn. akt III C 1220/16

ZARZĄDZENIE

S., dnia 29 czerwca 2017 roku

1.  Odnotować, w tym urlop Przewodniczącego w dniu 31 maja 2017 roku i w okresie od 12 do 15 czerwca, zwolnienie lekarskie w okresie od 16 do 18 czerwca 2017 roku i szkolenie w Sądzie Apelacyjnym w Szczecinie w dniu 28 czerwca 2017 roku.

2.  Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powódki.

3.  Akta przedłożyć z apelacją lub za 30 dni od doręczenia.

SSR Anna Szarek