Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 03 lipca 2018 roku

Sąd Rejonowy w Środzie Śląskiej Wydział I Cywilny

w składzie: Przewodniczący SSR Bartłomiej Rajca

Protokolant: Mirosława Mękarska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 03 lipca 2018 roku w Ś.

sprawy z powództwa (...) SA z/s w W.

przeciwko D. Z.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego D. Z. na rzecz strony powodowej (...) SA z/s w W. kwotę 11.249,61 zł (jedenaście tysięcy dwieście czterdzieści dziewięć złotych 61/100) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 16 września 2016 r. do dnia zapłaty;

II.  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

III.  zasądza od pozwanego na rzecz strony powodowej kwotę 5.382 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 183/18

UZASADNIENIE

Strona powodowa (...) S.A. z siedzibą w W. wniosła w dniu 16.09.2016 r. do Sądu Rejonowego w Świdnicy pozew przeciwko pozwanemu D. Z. o zasądzenie od pozwanego na rzecz strony powodowej kwoty 11.299,61 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 22.03.2012 r. do dnia zapłaty oraz kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm prawem przewidzianych.

W uzasadnieniu swojego żądania strona powodowa wskazała, że zobowiązanie pozwanego wobec strony powodowej powstało w wyniku nieterminowej realizacji zobowiązań wynikających z czynności bankowej – umowy zawartej między stronami. Wobec nie wywiązywania się pozwanego ze zobowiązań powód wypowiedział umowę i wystawił wyciąg z ksiąg bankowych. Pomimo wezwania do dobrowolnego zaspokojenia wymagalnego roszczenia strony powodowej pozwany do dnia wniesienia pozwu nie spełnił swojego zobowiązania. Nadto strona powodowa wskazała, że z uwagi na dokonane przez pozwanego po dniu wstawienia wyciągu z ksiąg bankowych, tj. po dniu 21.03.2012 r., a przed wniesieniem pozwu w niniejszej sprawie, ogranicza ona żądanie pozwu o 50 zł w stosunku do kwoty widniejącej na wyciągu z ksiąg bankowych i wnosi o zasądzenie kwoty 11.249,61 zł.

Postanowieniem z dnia 09.08.2017 r. Sąd Rejonowy w Świdnicy uznał się niewłaściwym i przekazał sprawę do rozpoznania tut. Sądowi jako właściwemu miejscowo ze względu na miejsce zamieszkania pozwanego.

Wezwaniem z dnia 01.12.2017 r. zobowiązano pełnomocnika strony powodowej do wskazania, z czego wynika data początkowa naliczania odsetek ustawowych od kwoty należności głównej. Pismem procesowym z dnia 11.12.2017 r. pełnomocnik strony powodowej podał, że powód żąda odsetek ustawowych od skapitalizowanych odsetek w wysokości 2.313,51 zł od dnia 22.03.2012 r. na podstawie art. 481 § 2 k.c. w zw. z art. 482 § 2 k.c.

W dniu 05.01.2018 r. Sąd Rejonowy w Środzie Śląskiej wydał w sprawie o sygn. akt I Nc 1496/17 nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym uwzględniający żądanie pozwu.

W dniu 02.02.2018 r. pozwany wniósł sprzeciw od ww. nakazu zapłaty. Pozwany zaskarżając ww. nakaz zapłaty wskazał, że strona powodowa żąda odsetek od skapitalizowanych już odsetek. Podniósł również, że nie otrzymał od strony powodowej żadnego rozliczenia, z którego wynikałoby jaka jest należność główna, a jakie odsetki.

Wezwaniem z dnia 14.02.2018 r. wezwano stronę powodową do wskazania konkretnie wysokości zadłużenia przeterminowanego, od którego strona powodowa naliczyła skapitalizowane odsetki umowne karne w wysokości 1.682,86 zł, składające się oprócz pozostałych kwot, na kwotę łączną roszczenia dochodzonego w niniejszej sprawie, w terminie 7 dni pod rygorem uznania twierdzeń strony powodowej za nieudowodnione.

Pismem procesowym z dnia 28.02.2018 r. strona powodowa potrzymała żądanie zawarte w pozwie z dnia 14.09.2016 r. oraz wniosła o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego oraz kwoty 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Strona powodowa wskazała, że w dniu 22.08.2002 r. strony zawarły umowę odnawialnego kredytu konsumpcyjnego dla posiadaczy MultiKonta, na podstawie której strona powodowa udzieliła pozwanemu odnawialnego kredytu w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym. Umowa między pozwanym a stroną powodową została zawarta poprzez podpisanie jej przez obie strony. Termin spłaty kredytu wynosił, zgodnie z § 1 pkt 3 umowy 12 miesięcy od dnia postawienia kredytu do dyspozycji kredytobiorcy. Umowa kredytu była jednak automatycznie przedłużana o kolejne 12 miesięcy pod warunkiem należytego wypełniania przez kredytobiorcę obowiązków wynikających z umowy. Kredytobiorca mógł też zrezygnować z automatycznego przedłużenia umowy, powiadamiając o tym stronę powodową o swojej decyzji nie później niż 7 dni przed upływem czasu obowiązywania umowy, jednak pozwany nie skorzystał z tego uprawnienia, w związku z czym umowa była przedłużana na kolejne okresy, co było też związane z istotą kredytu odnawialnego jaką jest właśnie jego odnawialność, czyli możliwość jego wielokrotnego wykorzystania bez konieczność podpisywania odrębnych umów kredytowych. Umowa była przedłużana na kolejne lata z uwagi na to, że pozwany wywiązywał się ze swoich obowiązków, nie zrezygnował z automatycznego przedłużenia umowy, a przede wszystkim korzystał ze środków udostępnianych na rachunku, wykazywanych przez elektroniczne zestawienia operacji, obrazujących dokonane przez pozwanego wpłaty oraz kształtowanie się zadłużenia na rachunku. Nadto strona powodowa podała, że wskazane w pozwie kwoty oparte są na danych pochodzących z wyciągu z bankowych ksiąg rachunkowych strony powodowej i są aktualne na dzień 21.03.2012 r., tj. na dzień wystawienia wyciągu.

Strona powodowa podała, że w dniu 08.07.2013 r. pozwany dokonał spłaty zadłużenia w wysokości 50 zł, a w związku z tym faktem zadłużenie kształtuje się w następujący sposób:

- 8.800 zł stanowi należność główna tj. niespłacona kwota kapitału,

- 630,65 zł stanowi kwotę odsetek umownych naliczonych od kapitału tj. od kwoty 8.800 zł za okres od 20.11.2010 r. do 05.04.2011 r. wg stopy procentowej w wysokości 11,50% w skali roku,

- 1.682,86 zł stanowi kwotę odsetek umownych karnych naliczonych za okres od 05.04.2011 r. do 21.03.2012 r. od zadłużenia przeterminowanego, tj. od kwoty 8.800 zł wg stopy procentowej w wysokości 20% w skali roku,

- 186,10 zł stanowi kwotę kosztów, opłat i prowizji.

Nadto strona powodowa powołała się na przedłożone przez nią elektroniczne zestawienie operacji – wskazanie zadłużenia na kontrakcie, które obrazuje w jaki sposób kształtowało się naliczanie odsetek na ww. rachunku.

Odnosząc się natomiast do zarzutu pozwanego dotyczącego żądania przez powoda odsetek od skapitalizowanych odsetek, strona powodowa wskazała, że żąda zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie od skapitalizowanych odsetek od dnia kolejnego po wystawieniu wyciągu z ksiąg bankowych na podstawie art. 481 § 2 k.c. w zw. z art. 482 § 2 k.c. Strona powodowa podniosła, że art. 482 k.c. wprowadza wyjątki od zakazu anatocyzmu obejmujące: 1) umowną regulację samych stron po powstaniu zaległości, 2) wytoczenie powództwa o zaległe odsetki, 3) pożyczkę długoterminową udzieloną przez instytucję kredytową. Strona powodowa podniosła, że w piśmiennictwie prawniczym podkreśla się, że wyjątek poza pożyczkami długoterminowymi, obejmuje także kredyty, wywodząc to z wykładni historycznej i funkcjonalnej ww. przepisu, który powstał w okresie, gdy umowa pożyczki była umową nazwaną, natomiast kredyt był jej rodzajem.

Strona powodowa podkreśliła też, że umowa kredytu jest umową wzajemną w rozumieniu art. 487 § 2 k.c., w związku z tym bank udziela konsumentowi kredytu w zamian za jego spłatę łącznie z ustalonymi odsetkami oraz kosztami prowadzenia rachunku bankowego. Umowa o kredyt odnawialny, elektroniczne zestawienie operacji przedłożone przez stronę powodową oraz wypowiedzenie umowy i wezwanie do zapłaty skierowane do pozwanego stanowią podstawę uzasadniającą wymagalność i prawdziwość dochodzonego roszczenia. Z kolei za dowód pomocniczy należy uznać wyciąg z ksiąg bankowych. Dodatkowo strona powodowa przedłożyła elektroniczne zestawienie operacji oraz wskazanie zadłużenia na kontrakcie, które potwierdzały, jej zdaniem, zasadność oraz wysokość dochodzonego roszczenia, a także świadczyły bezpośrednio o wykorzystaniu przez pozwanego środków z udzielonego kredytu.

Strona powodowa przy tym podniosła, że pojęcie dokumentu nie może być utożsamiane tylko z formą papierową, ale powinno być dostosowane do nowych możliwości technicznych, a zwłaszcza do zyskujących na znaczeniu, coraz powszechniejszych transakcji dokonywanych drogą elektroniczną, a nadto polskie przepisy prawne dają podstawę do zastosowania wykładni rozszerzającej pojęcie dokumentu (tak np. art. 8 ustawy z dnia 18.09.2001 r. o podpisie elektronicznym). Nie ma zatem powodu, by na kanwie niniejszej sprawy odmówić wiarygodności i mocy dowodowej przedłożonym do akt sprawy dokumentom w postaci elektronicznego zestawienia operacji. Strona powodowa wskazała, że art. 7 ust. 2 ustawy Prawo bankowe niewątpliwie dopuszcza sporządzenie dokumentów związanych z czynnościami bankowymi na elektronicznych nośnikach informacji pod warunkiem, że są one należycie utrwalone i przechowywane.

Według strony powodowej, z dokumentów przedłożonych do akt sprawy tj. umowy, wezwania do zapłaty, elektronicznego zestawienia operacji oraz wyciągu z ksiąg rachunkowych, w sposób niebudzący wątpliwości wynika istnienie, wysokość i zasadność dochodzonego przez stronę powodową roszczenia. Przedłożony do akt niniejszej sprawy wyciąg wprost wykazywał, zdaniem strony powodowej, co składa się na dochodzoną kwotę.

Roszczenie należy uznać za poparte, zdaniem strony powodowej, także innymi dowodami tj. umową, elektronicznymi zestawieniami operacji oraz wezwaniem do zapłaty. Odmówienie wartości dowodowej dokumentom, w postaci wyciągu z ksiąg bankowych oraz elektronicznych zestawień operacji pozbawiłoby w procesie stronę powodową wszelkich narzędzi prawnych, by móc udowodnić fakt istnienia roszczenia, co spowodowałoby, iż żaden z banków działających na rynku nie mógłby w procesie cywilnym udowodnić faktu istnienia wierzytelności względem swych kredytobiorców. Podniosła, że w myśl zasady kontradyktoryjności należy w pełni uznać walor dowodowy przedłożonych przez stronę powodową dowodów.

Pismem procesowym z dnia 23.04.2018 r. strona powodowa sprecyzowała, że wnosi o zasądzenie od pozwanego kwoty 11.249,61 zł, a na powyższą kwotę składają się:

- kwota 8.750 zł, stanowiąca należność główną, tj. niespłaconą kwotę kapitału,

- kwota 630,65 zł stanowiąca kwotę odsetek umownych naliczonych od kapitału tj. od kwoty 8.800 zł, za okres od 20.11.2010 r. do 05.04.2011 r. wg stopy procentowej w wysokości 11,5 % w skali roku,

- kwota 1.682,86 zł stanowiąca kwotę odsetek umownych karnych naliczonych za okres od 05.04.2011 r. do 21.03.2012 r. od zadłużenia przeterminowanego, tj. od kwoty 8.800 zł według stopy procentowej w wysokości 20 % w skali roku, naliczane na podstawie § 10 umowy zawartej między stronami,

- kwota 186,10 zł stanowiąca kwotę kosztów, opłat i prowizji.

Odnosząc się do roszczenie odsetkowego powód podał, że domaga się odsetek ustawowych za opóźnienie naliczanych od dnia po dniu wystawienia wyciągu z ksiąg bankowych do całkowitej spłaty zadłużenia w wysokości określonej art. 481 § 2 k.c. Swoje twierdzenia strona powodowa dodatkowo poparła przedłożeniem tabel oprocentowania obowiązujących w okresie naliczania odsetek wskazanych w wyciągu z ksiąg bankowych, na okoliczność wysokości oprocentowania.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 22.08.2002 r. strona powodowa działająca wówczas pod nazwą (...) Bank SA Oddział Bankowości Detalicznej w Ł. ( (...)) z siedzibą w W. zawarła z pozwanym D. Z. umowę nr (...) odnawialnego kredytu konsumpcyjnego dla posiadaczy MultiKonta, na podstawie której strona powodowa udzieliła pozwanemu odnawialnego kredytu w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym. Umowa między pozwanym a stroną powodową została zawarta poprzez podpisanie jej przez obie strony.

Dowód:- umowa kredytu odnawialnego konsumpcyjnego dla posiadaczy MultiKonta nr (...) z dnia 22.08.2002 r. –k. 8-10

Pozwany otrzymał odnawialny kredyt na rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym w kwocie 1.000 zł na dowolny cel konsumpcyjny. Umowa została zawarta na 12 miesięcy. Termin spłaty kredytu wynosił, zgodnie z § 1 pkt 3 umowy, 12 miesięcy licząc od dnia postawienia kredytu do dyspozycji kredytobiorcy i upływał w dniu, który datą odpowiadał dacie postawienia kredytu do dyspozycji. Strona powodowa pobierała od pozwanego następujące prowizje: z tytułu udzielenia kredytu w wysokości 1% kwoty kredytu tj. 10,00 zł oraz za każdorazowe odnowienie kredytu tj. w wysokości wskazanej w ,,Taryfie prowizji i opłat bankowych MultiBanku” zwanej dalej (...). Kredyt oprocentowany był według zmiennej stopy procentowej, która w dniu zawarcia umowy wynosiła 13,60% w stosunku rocznym. Umowa kredytu mogła być jednak automatycznie przedłużana o kolejne 12 miesięcy pod warunkiem należytego wypełniania przez kredytobiorcę obowiązków wynikających z umowy. Kredytobiorca mógł też zrezygnować z automatycznego przedłużenia umowy, powiadamiając o tym stronę powodową o swojej decyzji nie później niż 7 dni przed upływem czasu obowiązywania umowy.

Dowód:- umowa kredytu odnawialnego konsumpcyjnego dla posiadaczy MultiKonta nr (...) z dnia 22.08.2002 r. –k. 8-10

Pozwany nie korzystał z tego ostatniego uprawnienia, w związku z czym umowa była przedłużana na kolejne okresy.

(bezsporne)

Od kwoty kapitału niespłaconego w terminie strona powodowa uprawniona była do naliczania odsetek w wysokości określonej w Tabeli Oprocentowania dla należności przeterminowanych, której wysokość stanowiła dwukrotność aktualnie obowiązującego oprocentowania nominalnego. Oprocentowanie dla należności przeterminowanych wynosiło 27,2%. Niespłacenie wymagalnych należności we wskazanym w wezwaniu terminie upoważniało MultiBank do: podjęcia działań zmierzających do odzyskania należności, obniżenia przyznanej kwoty kredytu, wypowiedzenia umowy (§ 10.3 Umowy).

Dowód:- umowa kredytu odnawialnego konsumpcyjnego dla posiadaczy MultiKonta nr (...) z dnia 22.08.2002 r. –k. 8-10

Strona powodowa zastrzegła sobie prawo do wypowiedzenia umowy w całości lub części, przed terminem spłaty kredytu oraz do podjęcia wszelkich działań zmierzających do odzyskania wymagalnych należności. Okres wypowiedzenia określono na 30 dni i liczony był od dnia doręczenia wypowiedzenia Kredytobiorcy, przy czym za datę wypowiedzenia należało uznać datę pierwszego awizowania przesyłki poleconej. Następnego dnia po upływie okresu wypowiedzenia wszelkie zobowiązania wynikające z umowy stawały się wymagalne.

Dowód:- umowa kredytu odnawialnego konsumpcyjnego dla posiadaczy MultiKonta nr (...) z dnia 22.08.2002 r. –k. 8-10

W przypadku niespłacenia kredytu w umówionym terminie strona powodowa uprawniona była do odzyskania swoich wierzytelności, w szczególności z ustawionych zabezpieczeń oraz poprzez zaliczenie na spłatę każdej wpłaty na rachunek bankowy MultiKonto według kolejności: prowizje, opłaty i inne uzasadnione koszty związane ze spłatą kredytu; koszty upomnień, wezwań oraz inne uzasadnione koszty; odsetki za przekroczenie kwoty kredytu; odsetki od należności przeterminowanych; bieżące odsetki; zaległa kwota kredytu, kwota główna kredytu.

Dowód:- umowa kredytu odnawialnego konsumpcyjnego dla posiadaczy MultiKonta nr (...) z dnia 22.08.2002 r. –k. 8-10

Strona powodowa w dniu 21.03.2012 r. wystawiła wyciąg ze swoich ksiąg bankowych, zgodnie z którym zadłużenie pozwanego na dzień 21.03.2012 r. z tytułu umowę nr (...) odnawialnego kredytu konsumpcyjnego wynosiło 11.299,61 zł i obejmowało:

- 8.800 zł tytułem należności głównej,

- 630,65 zł tytułem odsetek umownych naliczonych od kapitału za okres od 20.11.2010 r. do 05.04.2011 r. wg stopy procentowej w wysokości 11,5 % w skali roku,

- 1.682,86 zł tytułem odsetek umownych karnych naliczonych za okres od dnia 05.04.2011 r. do 21.03.2012 r., od zadłużenia przeterminowanego stopy procentowej w wysokości 20% w skali roku,

- 186,10 zł tytułem kosztów, opłat i prowizji.

Dowód:- W. z ksiąg bankowych (...) BANK S.A nr (...) – k. 6

Zgodnie z przedłożonymi przez stronę powodowa tabelami stóp procentowych oprocentowanie nominalne odnawialnego kredytu konsumpcyjnego wynosiło za okres od 05.11.2010 r. do co najmniej 21.03.2012 r. od 10,5%, a oprocentowanie z tytułu należności przeterminowanych wynosiło 20%.

Dowód:- tabele stóp procentowych MultiBanku - k. 312-355

Pozwany wykorzystał całą kwotę przyznaną tytułem limitu odnawialnego na koncie. W późniejszym czasie na podstawie aneksów do umowy z dnia 22.08.2002 r. kwota limitu została podwyższona do wysokości 8.800 zł. Każda wpłata na rachunek bankowy pozwanego spłacała limit na koncie. Od nieterminowych spłat bank zgodnie z postanowieniami Umowy naliczał odsetki i opłaty.

Dowód:- elektroniczne zestawienie operacji na rachunku bankowym – k. 69-305

Wezwaniem do zapłaty z dnia 25.01.2016 r. strona powodowa wezwała pozwanego do wywiązania się z obowiązku spłaty zadłużenia wynikającego z umowy nr (...) w kwocie 16.357,79 zł, w dalszej części wskazując, iż do ww. zadłużenia należy doliczyć dalsze odsetki liczone od dnia rzeczywistej zapłaty wg. stopy procentowej stosowanej przez Bank dla zadłużenia przeterminowanego. Zgodnie w ww. wezwaniem wpłaty należało dokonać w nieprzekraczalnym terminie do 03.02.2016 r. Wezwanie zostało doręczone pozwanemu w dniu 02.02.2016 r.

Dowód: - wezwanie do zapłaty z dnia 25.01.2016 r. wraz z potwierdzeniem odbioru– k. 7 i k. 11

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało jedynie w części na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29.08.1997 r. – Prawo bankowe przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Zgodnie z art. 6 Kodeksu cywilnego (Kc) ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Podkreślić należy, że art. 6 k.c. rozumiany być musi przede wszystkim w ten sposób, że strona, która nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swych twierdzeń, ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, o ile ciężar dowodu co do tych okoliczności na niej spoczywał. Ten zaś, kto odmawia uczynienia zadość żądaniu powoda, obowiązany jest udowodnić fakty (tamujące, niweczące) wskazujące na to, że uprawnienie żądającemu nie przysługuje (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 grudnia 2006 r., IV CSK 299/06, LEX nr 233051).

Strona powodowa wykazała zdaniem Sądu swoje roszczenie, wypełniając ciążący na niej z mocy art. 6 k.c. obowiązek udowodnienia faktów, z których wywodziła swoje roszczenie i ciążący na niej z mocy art. 232 zd 1 k.p.c. obowiązek procesowy przedstawienia dowodów na te fakty, przedstawiając wskazaną przez siebie dokumentację w postaci: umowy kredytu odnawialnego konsumpcyjnego dla posiadaczy MultiKonta nr (...) z dnia 22.08.2002 r., wyciąg z ksiąg bankowych (...) BANK S.A nr (...), tabeli stóp procentowych, elektronicznego zestawienia operacji na rachunku bankowym, wezwania do zapłaty z dnia 25.01.2016 r. wraz ze zwrotnym potwierdzeniem odbioru. W piśmie procesowym z dnia 23.04.2018 r. strona powodowa sprecyzowała, że wnosi o zasądzenie od pozwanego kwoty 11.249,61 zł, a na powyższą kwotę składają się: - 8.750 zł stanowi należność główną, tj. niespłaconą kwotę kapitału, - 630,65 zł stanowi kwotę odsetek umownych naliczonych od kapitału, tj. od kwoty 8.800 zł, za okres od 20.11.2010 r. do 05.04.2011 r. wg stopy procentowej w wysokości 11,5 % w skali roku, - 1.682,86 zł stanowi kwotę odsetek umownych karnych naliczonych za okres od 05.04.2011 r. do 21.03.2012 r., - 186,10 zł stanowi kwotę kosztów, opłat i prowizji. Strona powodowa żądała również zasądzenia od kwoty 11.249,61 zł odsetek ustawowych za opóźnienie liczonych od dnia 22.03.2012 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu , w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przewidzianych. Pozwany nie kwestionował roszczenia strony powodowej w zakresie poszczególnych kwot składających się na roszczenie główne, ale podniósł że strona powodowa niesłusznie żąda odsetek od skapitalizowanych już odsetek. Nadto wskazał, że nie otrzymał od strony powodowej żadnego rozliczenia, z którego wynikałoby jaka jest należność główna, a jakie odsetki.

W szczególności, jak wynika z ustalonego stanu faktycznego, strony wiązała umowa o kredyt odnawialny konsumpcyjny dla posiadaczy MultiKonta nr (...) z dnia 22.08.2012 r., na podstawie której pozwany otrzymał od strony powodowej określone środki pieniężne z precyzyjne określonymi warunkami spłaty tego zobowiązania, a z której to pozwany się nie wywiązał. Z przedstawionego stanu faktycznego bez wątpienia należy stwierdzić, że strona powodowa - bank udostępnił pozwanemu do dyspozycji ostatecznie kwotę 8.800 zł tytułem limitu na koncie. Kwota powyższa wynika również z dołączonej przez pozwanego historii rachunku. Pozwany korzystał z udostępnionej kwoty, a kwota ta nigdy nie była przez niego kwestionowana. Z dokonanej analizy historii rachunku bankowego wynika, że pozwany wykorzystał całą kwotę przyznaną w ramach limitu, co uprawniało bank do naliczania stosownych odsetek zgodnie z postanowieniami umowy. Strona powodowa do akt niniejszej sprawy dołączyła również tabelę opłat za okresy od 2010 r. do 2012 r., z których można ustalić zarówno odsetki umowne (kapitałowe), jak i umowne od należności przeterminowanej. Za istotny należy również uznać fakt, że pozwany nie kwestionował powyższych dokumentów, co uzasadnia uznanie twierdzeń strony powodowej za przyznane. Pozwany nie kwestionował także faktu zawarcia umowy, jak i roszczenia głównego, ale podniósł naruszenie przez stronę powodową tzw. zakazu anatocyzmu.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia o nie powództwa, chyba że po powstaniu zaległości strony zgodziły się na doliczenie zaległych odsetek do dłużnej sumy (art. 482 § 1 k.c.). Ograniczenia z §1 nie dotyczą pożyczek długoterminowych udzielanych przez instytucje kredytowe. Dokonując wykładni normy art. 482 §2 k.c. w zw. z art. 482 §1 k.c. wskazywano już w orzecznictwie, że norma art. 482 §1 k.c. wprowadza jako zasadę tzw. zakaz anatocyzmu (pobierania odsetek od odsetek) przewidując dwa wyjątki od tej zasady. Norma art. 482 §2 k.c. wyłącza nadto obowiązywanie tego zakazu w przypadku wymienionych tam stosunków prawnych. Jako pożyczki długoterminowe udzielane przez instytucje kredytowe w rozumieniu tego przepisu kwalifikuje się także umowy kredytu bankowego. Wskazuje się jednocześnie w orzecznictwie, że norma art. 482 §2 k.c. przewiduje wyłącznie uchylenie zakazu anatocyzmu. Aby jednak instytucja kredytowa posiadała prawo do kapitalizacji odsetek (doliczenia do sumy świadczenia pieniężnego odsetek i poddania całości dalszemu oprocentowaniu) strony umowy pożyczki (kredytu) powinny zawrzeć stosowne postanowienie umowne. Innymi słowy z normy art. 482 §2 k.c. nie wynika samoistna podstawa prawna dla dowolnego (jednostronnego) kapitalizowania odsetek przez pożyczkodawcę (por. np. wywody zawarte w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 11 października 2002 r. I CKN 516/01 LEX nr 56907) . Istotę jurydyczną kapitalizacji w sensie prawnym postrzega i wyjaśnia się natomiast tradycyjnie w literaturze przedmiotu oraz w orzecznictwie jako umowne połączenie szeregu świadczeń jednostkowych (okresowych) z sumą świadczenia pieniężnego, do którego były one ustalane (por. np. L. S., Opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych, P. 1970, s. 220). Podkreśla się, że taka umowa w zasadzie odbiera zobowiązaniu świadczenia odsetek jego dotychczasowy (okresowy) charakter prawny, doliczona kwota poddana zostaje więc reżimowi prawnemu długu głównego. Od chwili kapitalizacji dalsze odsetki przypadają wierzycielowi od sumy zwiększonej o doliczone odsetki (L. Stecki, op. cit.). W przypadku kapitalizacji odsetek należnych w przypadku umowy o kredyt lub pożyczki, do której będzie miał zastosowanie przepis art. 482 §2 k.c., prawo wierzyciela (banku) do doliczenia (kapitalizacji) w kolejnych okresach rozliczeniowych należnych za te okresy odsetek przypadających od sumy dłużnej powinno więc wynikać z umowy. Umowa (ewentualnie ogólne warunki będące jej częścią) powinna zawierać zatem wyraźne postanowienia określające przesłanki aktualizacji uprawnienia do kapitalizacji odsetek przez bank (np. okres rozliczeniowy po którym odsetki przypadające wierzycielowi będą kapitalizowane). Brak takich postanowień natomiast powoduje, że wierzyciel (bank) nie posiada prawa do powiększania sumy dłużnej o przypadające od niej odsetki.

Przekładając powyższe na grunt niniejszej sprawy należy zauważyć, że strona powodowa nie zastrzegła w umowie z dnia 22.08.2002 r. prawa po jej stronie do stosowania ww. anatocyzmu. Brak jest bowiem wyraźnego postanowienia w tym przedmiocie w ww. umowie. Jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 29 listopada 2001 r. sygn.. akt V CKN 603/00 konsekwencją wyłączenia, na podstawie i w granicach wyznaczonych art. 482 § 2 k.c., tzw. anatocyzmu, przewidzianego w art. 482 § 1 k.c., jest możliwość umówienia się z góry przez strony długoterminowej umowy kredytowej, a więc jeszcze przed powstaniem zaległości, o zapłatę w przyszłości odsetek od zaległych i skapitalizowanych odsetek, opóźnienia zapłaty których dopuści się w przyszłości kredytobiorca. Powyższe nie miało jednak miejsca w niniejszej sprawie, co skutkowało częściowym oddaleniem powództwa w pkt II wyroku, jako pozbawionego podstaw faktycznych i prawnych, z uwagi na ww. zakaz anatocyzmu, oraz zasądzeniem w pkt I wyroku odsetek od należności głównej tj. 11.249,61 zł jedynie od dnia wniesienia pozwu tj. od 16.09.2016 r., zgodnie z art. 482 § 1 k.c., a nie od 22.03.2012 r., jak żądała tego strona powodowa. W pozostałym zakresie powództwo strony powodowej zasługiwało na uwzględnienie, o czym orzeczono w pkt I wyroku.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w pkt III wyroku na podstawie art. 100 zd.2 Kpc, bowiem pozwany przegrał proces prawie w całości; strona powodowa uległa bowiem tylko co do nieznacznej części swojego żądania tj. tylko częściowo w zakresie odsetek. Zasądzona od pozwanego na rzecz strony powodowej kwota 5.382 zł tytułem zwrotu kosztów procesu stanowi sumę celowych w rozumieniu art. 98 § 1 k.p.c. i wykazanych przez stronę powodową kosztów procesu, na którą składała się kwota uiszczonej przez stronę powodową opłaty od pozwu w wysokości 565 zł, kwota 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz kwota 4.800 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, która znajduje uzasadnienie w § 2 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2018, poz. 265) w brzmieniu obowiązującym w dacie wniesienia pozwu w niniejszej sprawie).

Z uwagi na powyższe orzeczono jak w sentencji