Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 22 grudnia 2016 roku E. Z. wyniosła o zasądzenie od Towarzystwa (...) w W. kwoty 76 489 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 8 października 2016 roku do dnia zapłaty, zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 35 444 zł tytułem odszkodowania za poniesione koszty opieki wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 8 października 2016 roku do dnia zapłaty oraz zasądzenie kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego.

/pozew k. 3-11/

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania.

/odpowiedź na pozew, k. 97-100/

Pismem z dnia 21 marca 2018 roku powódka zmodyfikowała powództwo w ten sposób, że w miejsce żądania zasądzenia od pozwanego na rzecz powódki tytułem odszkodowania kwoty 35 444 zł wniosła o zasądzenie kwoty 4 496, 38 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od następujących kwot i dat: od kwoty 4 356 zł od dnia 8 października 2016 roku do dnia zapłaty, a od kwoty 140,38 zł od dnia rozszerzenia powództwa do dnia zapłaty, a nadto wniosła o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki renty na przyszłość w wysokości po 125 zł miesięcznie, płatnej do 10. dnia każdego miesiąca, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w razie uchybienia terminowi płatności któregokolwiek z rat, począwszy od miesiąca marca 2018 roku. W pozostałym zakresie wskazała, iż cofa powództwo bez zrzeczenia się roszczenia.

/pismo procesowe, k. 185-187/

Pismem z dnia 24 maja 2018 r. pozwany nie wyraził zgody na cofnięcie powództwa bez zrzeczenia się roszczenia.

/pismo procesowe, k. 291/

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 12 września 2015 roku w miejscowości R., E. Z. jako rowerzystka uczestniczyła w wypadku drogowym, spowodowanym z winy kierowcy pojazdu mechanicznego, który posiadał umowę ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej zawartą z Towarzystwem (...) w W..

/okoliczności bezsporne/

W wyniku wypadku u powódki wystąpiły urazy ortopedyczne: stan po złamaniu kości głowy promieniowej lewej z przemieszczeniem - upośledzenie funkcji łokcia, który spowodował 10 % trwały uszczerbek na jej zdrowiu oraz stan po urazie barku lewego z częściowym uszkodzeniem struktur wewnątrzstawowych - upośledzenie funkcji barku, który również spowodował 10% uszczerbek na zdrowiu. W wyniku wypadku powódka doznała zatem 20% trwałego uszczerbku na zdrowiu. Stan po alloplastyce stawu kolanowego lewego z powodu zmian zwyrodnieniowych nie ma natomiast związku z wypadkiem z dnia 12 września 2015 roku, gdyż spowodowany jest chorobą samoistną. Po wypadku, w związku z urazami ortopedycznymi, przez okres około 4-6 tygodni, E. Z. odczuwała fizyczne dolegliwości bólowe o średnim stopniu natężenia, które następnie zmniejszały się. Na skutek wypadku wystąpiły też ograniczenia powódki w życiu codziennym, co powodowało konieczność pomocy osób trzecich w wykonywaniu bieżących czynności, w wymiarze 2 - 3 godzin dziennie, przez okres około 3 miesięcy. Obecnie powódka wymaga pomocy osób trzecich przy wykonywaniu ciężkich prac fizycznych w wymiarze 1-2 godzin tygodniowo. Po wypadku u powódki powstała nadto konieczność stosowania leków przeciwbólowych w sposób ciągły, przez okres od 6 do 8 tygodni. Po tym okresie zachodziła zaś potrzeba okresowego stosowania tych leków. Koszt leków kształtuje się w granicach 20 do 30 zł miesięcznie.

/dowód: opinia biegłego chirurga ortopedy, k. 168-172/

Na skutek wypadku E. Z. posiada również pourazową bliznę czoła i skrzydła nosa, a w związku z tym posiada stały uszczerbek na zdrowiu, będący wynikiem istniejących zniekształceń bliznowatych twarzy, w wysokości 2%. Cierpienia fizyczne wynikające z rany czoła i stłuczenia twarzy były średnio nasilone przez około 2 tygodnie. Główne dolegliwości bólowe wynikały ze złamania kości promieniowej. Rana głowy nie zwiększyła zakresu pomocy związanego z skutkami ortopedycznymi Powódka nie stosowała żadnych preparatów w celu leczenia lub pielęgnacji blizn, a obecnie blizny te nie wymagają pielęgnacji ani leczenia. Opisane blizny powodują trwałe, niewielkie oszpecenie powódki. Nie powodują zaburzeń czynnościowych. Nie jest możliwe całkowite usunięcie istniejących blizn, ani w drodze operacji plastycznej ani poprzez leczenie zachowawcze.

/dowód: opinia biegłego z zakresu chirurgii plastycznej, k. 319-321/

W zakresie twarzoczaszki w wyniku wypadku powódka doznała stłuczenia tkanek miękkich z krwiakiem w okolicy czołowej lewej jarzmowej policzkowej i bocznej części żuchwy po lewej stronie. Rozmiar cierpień fizycznych i psychicznych związanych z tymi obrażeniami był średniego stopnia i trwał około 3 tygodni. Z uwagi na uraz twarzoczaszki powódka nie musiała korzystać z leków ani pomocy osób trzecich oraz nie doznała uszczerbku na zdrowiu stałego.

/dowód: opinia biegłego chirurga twarzy, k. 314-317/

W zakresie narządu wzroku powódka doznała otarcia skóry czoła nad lewym okiem. Cierpienia z tym związane mieściły się jednak w cierpieniach powodowanych złamaniem kości promieniowej. Otarcie skóry czoła zagoiło się bez powikłań i bez śladu. Zaćma obu oczu, występująca u powódki, istniała już przed wypadkiem i nie ma z nim związku. Obecnie u E. Z. jest zachowane widzenie obuoczne.

/dowód: opinia biegłego okulisty, k. 304-305/

U powódki nie powstał trwały ani długotrwały neurologiczny uszczerbek na zdrowiu.

/ dowód: opinia biegłego neurologa, k. 309-312/

Stan zdrowia powódki związany ze skutkami wypadku jest utrwalony. Powódka wymaga zabiegów rehabilitacyjnych kończyny górnej lewej, szczególnie barku. Zabiegi te mogą być wykonywane w ramach ubezpieczenia w NFZ dwa razy w roku.

/dowód: opinia biegłego chirurga ortopedy, k. 168-172/

Wysokość stawki dla opiekunki domowej świadczącej usługi na zlecenie (...) Komitetu Pomocy (...) wynosiła w 2016 roku 11 zł za jedną godzinę pracy.

/okoliczność bezsporna/

Powódka zgłosiła pozwanemu szkodę pierwotnie w dniu 8 września 2016 roku, przy czym żądanie obejmowało jedynie zadośćuczynienie w kwocie 20.000 zł. Kolejne wezwanie obejmujące żądanie zadośćuczynienia w kwocie 120.000 zł i odszkodowania za koszty leczenia w wysokości 620,65 zł doręczono pozwanemu w dniu 17 października 2016 roku

/dowód: akta szkody, k. 109/

Pozwany w postępowaniu likwidacyjnym wypłacił powódce kwotę 10 000 z tytułem zadośćuczynienia oraz kwotę 196 zł tytułem odszkodowania – kosztów opieki.

/okoliczność bezsporna/

Pismem datowanym na dzień 14 października 2016 roku powódka zgłosiła szkodę powstałą w wyniku przedmiotowego wypadku i wniosła o zapłatę kwoty 120 000 zł tytułem zadośćuczynienia oraz kwoty 620 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia. Pismo zostało doręczone pozwanemu 17 października 2016 r.

/dowód: zgłoszenie, k. 66-68, akta szkody, k. 109/

Ustalając powyższy stan faktyczny Sąd oparł się na powołanych powyżej dowodach, które uznał za w pełni wiarygodne źródła dla poczynienia na ich podstawie ustaleń faktycznych w sprawie. W zakresie stanu zdrowia powódki, jego związku przyczynowego z przedmiotowym wypadkiem i konsekwencji z tym zawiązanych Sąd oparł się na przeprowadzonych w sprawie dowodach z opinii biegłych, które były konsekwentne i spójne, przy czym biegli wyczerpująco odpowiedzieli na wszelkie zgłaszane pytania.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

Mając na uwadze niekwestionowanie przez stronę pozwaną co do zasady jej odpowiedzialności za skutki wypadku powódki z dnia 12 września 2015 roku, można od razu przejść do oceny wysokości zgłoszonych roszczeń.

W zakresie żądania zapłaty zadośćuczynienia, podnieść należy, iż zgodnie z przepisem art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 444 § 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia Sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Na skutek przedmiotowego wypadku powódka doznała złamania kości głowy promieniowej lewej z przemieszczeniem oraz urazu barku lewego z częściowym uszkodzeniem struktur wewnątrzstawowych. Urazy te spowodowały upośledzenie funkcji łokcia oraz upośledzenie funkcji barku. Dodatkowo powódka na skutek wypadku doznała rany czoła i stłuczenia twarzy, w związku z czym posiada obecnie pourazowe blizny czoła i skrzydła nosa, które powodują trwałe oszpecenie jej twarzy. Te konsekwencje urazu prowadzą do przyjęcia, iż długotrwały uszczerbek na zdrowiu poszkodowanej ocenić należy sumarycznie na 22 %. Na skutek rzeczonych urazów oraz dodatkowo stłuczenia tkanek miękkich twarzy z krwiakiem okolicy czołowej, powódka odczuwała dolegliwości bólowe o średnim natężeniu.

Pomimo fakultatywnego charakteru zadośćuczynienia, okoliczności konkretnej sprawy uzasadniają, w ocenie Sądu, przyznanie go powódce. Należy tu podkreślić, iż ustalając wysokość zadośćuczynienia, Sąd w żaden sposób nie jest związany procentowym uszczerbkiem na zdrowiu ustalonym przez biegłych lekarzy. Ta okoliczność ma jedynie dać pewną wskazówkę co do wielkości zadośćuczynienia, lecz w żaden sposób jej nie przesądza. Ustalając wysokość zadośćuczynienia Sąd zważył na stopień długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, będącego następstwem wypadku (22 %) i brak szans na zmniejszenie tego uszczerbku, a nadto na zakres i długotrwałość cierpień fizycznych i psychicznych, wiek powódki, a także brak możliwości jej samodzielnego funkcjonowania w życiu codziennym, zarówno w okresie po wypadku jak i w przyszłości. Rozważając powyższe okoliczności Sąd uznał, że odpowiednim dla powódki zadośćuczynieniem będzie kwota 55.000 zł. Ustalenie zadośćuczynienia w tej wysokości uwzględnia jego kompensacyjny charakter, przedstawiając ekonomicznie odczuwalną wartość i nie jest nadmierne w stosunku do aktualnych stosunków majątkowych społeczeństwa. Mając jednakże na uwadze fakt, iż tytułem zadośćuczynienia w toku postępowania likwidacyjnego strona pozwana wypłaciła powódce kwotę 10.000 zł, Sąd zasądził na jej rzecz z tego tytułu kwotę 45.000 zł, oddalając w pozostałej części powództwo w tym zakresie.

W zakresie żądania zasądzenia odsetek Sąd zważył, iż termin spełnienia świadczenia przez dłużnika, którym jest zakład ubezpieczeń, w ramach ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, oznaczony jest przez przepis art. 14 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych (Dz.U. 2003/124/1152 ze zm.), zgodnie z którymi zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Jedynie w przypadku gdyby wyjaśnienie w powyższym terminie okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe (…). W rozważanej sprawie szkoda została zgłoszona w dniu 8 września 2016 roku. Nie zachodziły przy tym żadne szczególne okoliczności, które uniemożliwiłyby stronie pozwanej wyjaśnienie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości świadczenia, a tym samym pozwany powinien spełnić świadczenie w terminie wyznaczonym przez przepis art. 14 ust. 1 ustawy. W dniu tym pozwany świadczenia jednak nie spełnił. W pierwotnym zgłoszeniu szkody powódka żądała wypłaty kwot 20 000 zł tytułem zadośćuczynienia. Skoro więc pozwany wypłacił powódce ostatecznie kwotę 10.000 zł tytułem zadośćuczynienia, uzasadnione jest zasądzenie na rzecz powódki odsetek za opóźnienie od pozostałej żądanej kwoty 10 000 zł od dnia upływu terminu ustawowego na jego zapłatę, a zatem od 9 października 2016 r. Do co pozostałej części zasądzonego zadośćuczynienia, tj. kwoty 35 000 zł, powódka wezwała pozwanego do jej zapłaty pismem doręczonym pozwanemu 17 października 2016 r. Dzień ten przypadał zatem już po upływie 30-dniowego terminu od zawiadomienia o szkodzie, a wpływał jedynie na żądaną wysokość jej rekompensaty. W razie wyrządzenia szkody czynem niedozwolonym odsetki należą się poszkodowanemu – co do zasady - już od chwili zgłoszenia roszczenia o zapłatę odszkodowania, w tej bowiem chwili staje się, zgodnie z art. 455 k.c., wymagalny obowiązek spełnienia świadczenia odszkodowawczego. Rozmiar szkody, a tym samym wysokość zgłoszonego żądania podlega weryfikacji, nie zmienia to jednak faktu, że chodzi o weryfikację roszczenia wymagalnego już w dacie zgłoszenia, a nie dopiero w dacie sprecyzowania kwoty i przedstawienia dowodów (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 lutego 2012 r. V CSK 57/11). Wymagalność roszczenia powódki nastąpiła zatem w dniu następnym po zgłoszeniu szkody (przy uwzględnieniu upływu 30- dniowego terminu postępowania likwidacyjnego), a więc odsetki należne od tej kwoty Sąd zasądził od 18 października 2018 r. Wysokość odsetek Sąd zasądził zgodnie z żądaniem w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie, mając na względzie art. 481 § 1 k.c.

Dyspozycja art. 444 § 1 przewiduje, że w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. W ramach roszczenia z tego tytułu mieści się zarówno roszczenie o zwrot kosztów związanych z koniecznością korzystania z opieki osób trzecich, przy czym nie jest to uzależnione od wykazania, że poszkodowany efektywnie wydał odpowiednie kwoty pieniężne na koszty tej opieki, jak i inne koszty ponoszone przez powódkę a związane z doznaną szkodą powstałą w wyniku wypadku, w tym koszty zakupu leków (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 13 lipca 2018 r. I ACa 1604/17 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dn. 4 października 1973 r., II CR 365/73). Po wypadku, ze względu na doznane obrażenia, przez okres 3 miesięcy występowała u powódki konieczność korzystania z pomocy osób trzecich, w rozmiarze około 3. godzin dziennie. Po tym okresie powódka mogą również wymagać okresowej pomocy w wykonywaniu codziennych czynności w rozmiarze około 2 godzin tygodniowo. Łączny zakres opieki, biorąc pod uwagę okres systematycznej pomocy (pierwsze 3 miesiące po wypadku) wynosił zatem 270 godzin. W późniejszym czasie, do końca lutego 2018 roku, zakres te wynosił zaś 228 godzin. Jako miarodajne do oceny kosztów opieki przyjęte zostały przy tym stawki stosowane przez (...) po 11 zł za godzinę. Stawki te stosowane są na rynku usług opiekuńczych i to przez stowarzyszenie charytatywne, nie ma więc podstaw do twierdzenia, iż są one zawyżone. Pozwany wypłacił powódce w postępowaniu likwidacyjnym tytułem odszkodowania kwotę 196 zł. Biorąc zaś pod uwagę łączny czas koniecznej opieki należy przyjąć, iż koszty związane ze zwiększeniem się potrzeb poszkodowanej w tym zakresie, dochodzone w niniejszej sprawie w wysokości wynoszącej 4356 zł, mieszczą się w granicach zwiększonych potrzeb powódki i podlegają uwzględnieniu w ramach skapitalizowanej renty (odszkodowania) na zwiększone potrzeby. Zasadne było również zasądzenie na rzecz powódki kwoty 140, 38 zł tytułem odszkodowania za koszty leków, które powódka musiała zażywać na skutek wypadku, skoro miesięczny koszt leków od dnia wypadku do chwili obecnej wynosi 20 – 30 zł.

O odsetkach odstawowych od świadczenia odszkodowawczego Sąd orzekł na podstawie art. 481 k.c., uznając, że ich wymagalność nastąpiła: w zakresie kwoty 4356 zł od 21 marca 2018 r., tj. od dnia doręczenia pozwanemu pozwu (k. 96), zaś w zakresie kwoty 140,38 zł od 22 września 2016 r. – w zakresie kosztów leczenia z uwagi na zgłoszenie tego żądania już w postępowaniu likwidacyjnym, a w zakresie kosztów opieki z uwagi na zgłoszenie tego żądania dopiero w pozwie i sprecyzowanie go w piśmie modyfikującym powództwo

Rozstrzygnięcie zawarte w pkt 3. wyroku znajduje podstawę prawną w przepisie
art. 444 § 2 k.c., według którego jeżeli zwiększyły się potrzeby poszkodowanego może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty. Zwiększenie się potrzeb poszkodowanego stanowi szkodę przyszłą, wyrażającą się w stale powtarzających się wydatkach na ich zaspokojenie. Z uwagi na to, że w postępowaniu ustalone zostało, iż powódka na skutek wypadku może potrzebować pomocy osób trzecich w wykonywaniu cięższych prac, w wymiarze około 2 godzin tygodniowo, należało więc również uwzględnić roszczenie o zasądzenie renty, związane z tą okolicznością. Z uwagi na to, że rok ma 52 tygodnie, roczna suma godzin opieki wynosić będzie 104 godziny. Roczna suma wydatkowanych przez powódkę środków na koszty opieki wyniesie więc 1144 zł, zaś miesięcznie - 95 zł. Nadto, powódka zmuszona jest ponosić koszty zakupu leków, których miesięczny koszt może wynosić do 30 zł. Miesięczna kwota wydatków powódki na zwiększone potrzeby, będące skutkiem wypadku, stanowi więc 125 zł i w tej wysokości Sąd zasądził na jej rzecz od pozwanego rentę, płatną do 10. dnia każdego miesiąca, począwszy od marca 2018 r. - zgodnie z żądaniem.

Z uwagi na to, że pismo pozwanej, zawierające rozszerzenie powództwa o zasądzenie renty, zostało doręczone pełnomocnikowi pozwanej 7 maja 2018 r. (k. 227), jego wymagalność nastąpiła z dniem następnym. Sąd zasądził więc odsetki ustawowe za opóźnienie od 8 maja 2018 r. co do zaległych rat, tj. za miesiące marzec i kwiecień 2018 r. W zakresie pozostałych rat, Sąd zasądził odsetki ustawowe w razie uchybienia płatności którejkolwiek z nich, na podstawie art. 481 k.c., stosowanie do żądania powódki.

O kosztach postępowania sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. Suma roszczeń powódki wynosiła 113 433 zł (76 489 zł odszkodowania, 35 444 zł zadośćuczynienia, 1 500 zł renty). Suma zasądzonych świadczeń wynosi zaś 50 996, 38 zł. Powódka wygrała więc sprawę w 44,96%. Poniesione przez powódkę koszty procesu wyniosły 7517 zł, na które to koszty złożyły się: opłata od pozwu (300 zł), wynagrodzenie pełnomocnika wraz z kosztem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa (5417 zł - § 2 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, Dz.U.2015.1804 z dnia 2015.11.05), a także koszty wynagrodzeń biegłych w łącznej kwocie 1800 zł (300 zł – k., 177; 281,13 zł – k. 324; 99,96 zł – k. 325; 398,59 zł – k. 326; 365,04 zł – k. 328; 355,28 zł – k. 329). Koszty poniesione przez pozwanego związane były zaś z kosztami zastępstwa prawnego i wyniosły 5417 zł (§ 2 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, Dz.U.2015.1804 z dnia 2015.11.05). Z uwagi więc na to, że powódka powinna ponieść w przybliżeniu 55% sumarycznych kosztów postępowania, tj w kwocie 7 119,23 zł, zaś poniosła je w większym zakresie, Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 400 zł, tytułem zwrotu kosztów procesu.

O nieuiszczonych kosztach sądowych (poniesione tymczasowo pozostałe koszty wynagrodzenia biegłych w kwotach 325,61 zł - k. 177 oraz 597,79 zł - k.326) Sąd orzekł na podstawie art. 113 ust. 1 u.k.s.c. zasądzając od Pozwanego, odpowiednio do stosunku w jakim przegrał on sprawę, na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Łodzi, kwotę 415 zł. Z uwagi zaś na sytuację materialną powódki, a także charakter dochodzonego przez nią roszczenia, Sąd nie obciążył jej nieuiszczonymi kosztami sądowymi, w oparciu o art. 113 ust. 4 u.k.s.c.