Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 stycznia 2019 r.

Sąd Rejonowy w Tomaszowie Mazowieckim I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 stycznia 2019 r. w T.

sprawy z powództwa

G. T., M. G.

przeciwko

(...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

orzeka:

1.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powódki G. T. kwotę 22.000 złotych (dwadzieścia dwa tysiące złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 24 października 2017 roku;

2.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powódki M. G. kwotę 6.000 złotych (sześć tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 24 października 2017 roku;

3.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

4.  znosi wzajemnie między stronami koszty postępowania.

UZASADNIENIE

Powódki G. T. i M. G. wniosły do tut. Sądu pozew
o zapłatę przeciwko (...) S.A. w W.. Powódki domagały się zasądzenia od strony pozwanej kwoty 39.000 zł na rzecz G. T. i kwoty 29.000 zł na rzecz M. G. z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 24 października 2017 roku do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w związku ze śmiercią swojego syna i brata w wypadku. Ponadto, powódki wniosły o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódek kwoty po 7200 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania. W uzasadnieniu powódki podały, iż w dniu 5 czerwca 1999 roku na drodze B.-Z. w gminie U. doszło do wypadku komunikacyjnego,
w którym śmierć poniósł syn i brat powódek. Sprawca zdarzenia S. M.
w wyniku nieumyślnego naruszenia zasad w ruchu drogowym podczas manewru wyprzedzania potrącił prawidłowo poruszających się rowerzystów, z których jeden,
w wyniku doznanych obrażeń, zmarł. Sprawca szkody posiadał ubezpieczenie OC
u strony pozwanej. Strona powodowa zgłosiła pozwanemu szkodę pismem z dnia
16 października 2017 roku, domagając się zapłaty zadośćuczynienia w kwocie 80.000 zł na rzecz powódki G. T. oraz w kwocie 50.000 zł na rzecz powódki M. G.. Pozwany w toku likwidacji szkody uznał swoją odpowiedzialność i wypłacił kwotę 11.000 zł na rzecz matki zmarłego oraz kwotę 6.000zł na rzecz jego siostry. W ocenie powódek kwota ta była zaniżona.

vide : pozew k. 3-10 akt

W odpowiedzi na pozew strona pozwana (...) S.A.
w W. wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powódek na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.
W uzasadnieniu strona pozwana potwierdziła, iż pojazd podlegał obowiązkowemu ubezpieczeniu OC posiadaczy pojazdów mechanicznych i nie kwestionowała odpowiedzialności za skutki wypadku z dnia 5 czerwca 1999 roku jako ubezpieczyciel pojazdu. Pozwany podniósł, iż wypłacone zadośćuczynienie jest wystarczające, a żądanie dalszej kwoty nie zasługuje na uwzględnienie z uwagi na upływ czasu pomiędzy zdarzeniem, w wyniku którego śmierć poniósł syn i brat powódek, a wytoczeniem powództwa oraz niemożność rozprawiania o krzywdzie po upływie tak znacznego czasu. Nadto pozwany wskazał, iż wypłacił w 2001 roku na rzecz żony zmarłego M. T. i jej syna I. T. kwoty po 15.000 zł z tytułu znacznego pogorszenia sytuacji życiowej, a także rentę alimentacyjną po 200 zł miesięcznie oraz rentę na rzecz M. T. w kwocie 800 zł miesięcznie.

vid e: odpowiedź na pozew k. 85-88 akt

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 5 czerwca 1999 roku doszło do wypadku samochodowego, w którym śmierć poniósł R. T., syn i brat powódek. Sprawca wypadku S. M., kierując samochodem osobowym, nie zachował należytej staranności. Podczas wykonywania manewru wyprzedzania, utracił panowanie nad pojazdem i potrącił dwóch rowerzystów. W wyniku uderzenia jeden z rowerzystów doznał szeregu obrażeń ciała i zmarł. Poszkodowany w chwili zdarzenia poruszał się rowerem w sposób prawidłowy i zgodny z zasadami bezpieczeństwa.

vide : wyrok Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim z dnia 6 grudnia 1997 roku oraz dokumenty znajdujące się w dołączonych aktach tutejszego Sądu o sygn. akt II K 759/99.

Biegły sądowy mgr inż. K. L. potwierdził, iż S. M. utracił panowanie nad ruchem samochodu, co było spowodowane niewłaściwa techniką wykonywania manewrów podczas wyprzedzania rowerzystów, tym samym powodując wypadek.

vide : opinia biegłego sądowego z zakresu mechaniki pojazdowej i ruchu drogowego mgr inż. K. L. z dnia 11 września 1999 roku k. 96 - 101 akt II K 759/99

Samochód, którym kierował sprawca był ubezpieczony w chwili wypadku
w zakresie polisy OC u pozwanego.

/okoliczność bezsporna/

Zmarły w wyniku wypadku R. T. był synem G. T. i bratem M. G.. Rodzina była ze sobą bardzo związana. Przed wypadkiem powódki zamieszkiwały razem, a R. T. odwiedzał je wraz ze swoją żoną w każdą niedzielę, a także czasami w ciągu tygodnia. Rodzina spędzała ze sobą wszystkie święta. Powódka M. G. w chwili wypadku miała 25 lat. Była zatem osobą młodą, potrzebującą autorytetu i wsparcia, które po śmierci taty dawał jej brat R. T.. W wyniku śmierci brata, powódka stała się bardziej zamknięta w sobie, a jej kontakty ze znajomymi i rodziną rozluźniły się. Powódka G. T. w wyniku wypadku
z dnia 5 czerwca 1999 roku straciła ukochanego syna, z którym pozostawała w bardzo dobrych stosunkach. Po jego śmierci powódka zmuszona była przyjmować środki uspakajające. Do dnia dzisiejszego G. T. przeżywa utratę syna i pielęgnuje pamięć o nim. Powódki często odwiedzają i dbają o grób zmarłego.

vide : zeznania świadków E. D. i E. C., nagranie protokołu rozprawy z dnia 12 grudnia 2018 roku, k. 103 verte - 104; przesłuchanie powódek G. T.
i M. G., nagranie protokołu rozprawy z dnia 12 grudnia 2018 roku, k. 104 verte - 105.

Decyzją z dnia 23 października 2017 roku pozwany (...) S.A. z siedzibą w W. uznał swoją odpowiedzialność z tytułu OC
i przyznał powódkom G. T. i M. G. kwoty 11.000 zł i 6.000 zł, tytułem zadośćuczynienia.

vide: dokumenty z postępowania w sprawie likwidacji szkody, k. 27-32

Mając na uwadze ustalony stan faktyczny Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 446 § 4 w kodeksu cywilnego Sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Przewidziane w art. 446 § 4 k.c. zadośćuczynienie ma wynagradzać uszczerbek niemajątkowy doznany przez najbliższe osoby zmarłego. Kompensacji podlega krzywda za naruszenie prawa do życia w rodzinie, cierpienie, ból i poczucie osamotnienia po śmierci najbliższej osoby. Zadośćuczynienie przyznane na tej podstawie ma na celu przede wszystkim złagodzenie cierpień fizycznych i psychicznych będących wynikiem śmierci najbliższej osoby, a także ma pomóc przystosować się ponoszącym stratę do nowej rzeczywistości (vide: wyrok Sądu Najwyższego z 20 grudnia 2012 r., sygn. akt IV CSK 192/12, wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 14 sierpnia 2014 r., sygn. akt I ACa 321/14).

Ustalenie wysokości zadośćuczynienia przewidzianego w art. 446 § 1 k.c. nastąpić powinno według kryteriów branych pod uwagę przy zasądzaniu zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych (art. 23 i 24 w związku z art. 448 k.c.) z uwzględnieniem ciężaru gatunkowego naruszonego dobra. Samo wyrażenie „odpowiednia suma” użyte w treści przywołanego przepisu wskazuje na to, iż niemożliwym jest ścisłe ustalenie wysokości zadośćuczynienia ze względu na istotę krzywdy. Dlatego przy ustalaniu zadośćuczynienia nie można kierować się automatyzmem, a każda krzywda winna być oceniona przez Sąd przez pryzmat konkretnych okoliczności sprawy. Zadośćuczynienie pełnić ma bowiem funkcję kompensacyjną, a przyznana kwota pieniężna wynagradzać powinna doznane cierpienia fizyczne i psychiczne tak, aby choć częściowo przywrócona została równowaga zachwiana wskutek doznanego uszczerbku. Wysokość zadośćuczynienia nie może jednakże mieć symbolicznego charakteru. Podczas określania wysokości tego świadczenia konieczne jest rozważenie okoliczności konkretnej sprawy. Przede wszystkim, Sąd powinien mieć na względzie cechy pokrzywdzonego, jego zdolności do powrotu do równowagi psychicznej po upływie określonego czasu oraz poziom dotychczasowego życia, rzutujący na rodzaj wydatków, które minimalizować będą doznane cierpienia (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 22 listopada 2012 roku, sygn. akt I Ac 558/12).

Podstawową przesłanką, którą Sąd bierze pod uwagę podczas ustalania wysokości należnego zadośćuczynienia na podstawie art. 446 § 4 k.c. jest rozmiar doznanej krzywdy. W orzecznictwie podkreśla się, iż na jej rozmiar wpływ mają przede wszystkim: wstrząs psychiczny i cierpienia moralne spowodowane śmiercią bliskiej osoby, poczucie osamotnienia, rola jaką osoba zmarła pełniła w rodzinie, rodzaj i intensywność więzi, która łączyła pokrzywdzonych ze zmarłym, wiek pokrzywdzonego, a także zdolność do odnalezienia się w nowej rzeczywistości (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 7 stycznia 2014 roku, sygn. akt I ACa 1093/13).

Mając na uwadze powyższe rozważania, Sąd uznał, iż przyznane powódkom kwoty 11.000 zł i 6.000 zł tytułem zadośćuczynienia, nie były wystarczającą rekompensatą za krzywdę, jakiej powódki doznały w wyniku śmierci syna i brata.

Jak wynikało z zeznań świadków, powódki miały bardzo dobry kontakt ze zmarłym synem i bratem. Rodzina utrzymywała ze sobą kontakt i spędzała ze sobą dużo czasu. Brat był dla powódki M. G. ogromnym wsparcie, zwłaszcza po śmierci ich taty. Również dla mamy zmarłego - G. T. - śmierć syna była ogromnym przeżyciem i ciosem. W wyniku obrażeń doznanych w wypadku straciła swoje dziecko. Powszechnie wiadomym jest, iż śmierć dziecka jest największą tragedią, która może spotkać rodzica. Nie jest bowiem naturalną koleją rzeczy, aby rodzic musiał pochować swoje dziecko - stoi to w sprzeczności do naturalnego biegu życia. Powyższe okoliczności uzasadniały wniosek, iż powódki doznały większego rozmiaru krzywdy, aniżeli ten „wyceniony” przez pozwanego na kwoty 11.000 zł i 6.000 zł. Sąd wziął pod uwagę to, iż na rozmiar zadośćuczynienia ma wpływ wiele okoliczności, podlegających ocenie Sądu. Przyznane kwoty w ocenie Sądu były zbyt niskie i Sąd zdecydował podwyższyć powódce G. T. przyznane zadośćuczynienie przez stronę pozwaną o 200%. Sąd zasądzając powódce kwotę 22.000 zł wziął w szczególności pod uwagę to, iż w wyniku śmierci syna powódki zostały bezpowrotnie utracone więzi rodzicielskie łączące te osoby, a także fakt, iż stosunki powódki z synem były bardzo dobre. Natomiast, powódce M. G. Sąd podwyższył kwotę zadośćuczynienia o 100 % w stosunku do sumy, otrzymanej w toku postępowania likwidacyjnego u ubezpieczyciela i zasądził dalsze 6.000 zł tytułem zadośćuczynienia, uznając, iż więzi między dorosłym rodzeństwem, choć dobre, nie są tak silne jak między rodzicem, a dzieckiem. Ponadto, w ocenie Sądu, powódka jako osoba młoda, która założyła własną rodzinę, dobrze wdrożyła się i przystosowała do nowej rzeczywistości po śmierci brata. W toku postępowania powódki nie udowodniły, aby po utracie syna i brata borykały się z traumą, która spowodowałaby konieczność leczenia psychologicznego, czy farmakologicznego. Obie powódki mają własne życie, a poszkodowany nie zamieszkiwał z nimi. Ważąc wszystkie okoliczności, Sąd uznał, iż przyznane kwoty będą odpowiednią rekompensatą. W pozostałym zakresie Sąd oddalił powództwo, uznając roszczenie za wygórowane.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 kodeksu cywilnego, zasądzając odsetki od dnia 24 października 2017 roku, zatem od dnia następnego po dniu wydania decyzji przez stronę pozwaną w przedmiocie przyznania zadośćuczynienia. Tym samym Sąd podzielił stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w uzasadnieniu do wyroku z dnia 18 lutego 2011 roku (sygn. akt I CSK 243/10), w którym Sąd Najwyższy uznał, że „jeżeli powód żąda od pozwanego zapłaty określonej kwoty tytułem zadośćuczynienia
z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od danego dnia, poprzedzającego dzień wyrokowania, odsetki te powinny być (…) zasądzone zgodnie z żądaniem pozwu, o ile w toku postępowania zostanie wykazane, że dochodzona suma rzeczywiście się powodowi należała tytułem zadośćuczynienia od wskazanego przez niego dnia”.

Sąd w niniejszej sprawie zniósł wzajemnie między stronami koszty postępowania
i zastosował wyrażoną w art. 102 kodeksu postępowania cywilnego zasadę słuszności
w orzekaniu o kosztach. Zasada ta stanowi wyjątek od zasady odpowiedzialności za wynik procesu. Podstawą zastosowania art. 102 k.p.c. są okoliczności danej sprawy, przekonujące o tym, że w rozpoznawanym przypadku obciążenie strony przegrywającej kosztami procesu na rzecz przeciwnika byłoby niesłuszne. Artykuł ten ma zastosowanie w „wypadkach szczególnie uzasadnionych", które ocenia Sąd na tle okoliczności konkretnej sprawy. Do okoliczności tych zalicza się m.in. sytuację majątkową i osobistą strony, która powoduje, że obciążenie jej kosztami postępowania może pozostawać w kolizji z zasadami współżycia społecznego. Na tle rozpoznawanej sprawy Sąd wziął pod uwagę to, że w tego typu sprawach podlegają ocenie niewymierne okoliczności takie jak ból i cierpienie i z tej uwagi orzekł jak w punkcie 4 wyroku.

Sędzia Jolanta Szczęsna