Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 grudnia 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 14 grudnia 2018 r. w Białymstoku

na rozprawie

sprawy z powództwa J. J. (1)

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę i rentę

na skutek apelacji obu stron

od wyroku Sądu Okręgowego w Suwałkach

z dnia 9 stycznia 2018 r. sygn. akt I C 1010/15

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie II, III i IV :

a)  w punkcie II, o tyle, że zasądza kwotę 3.776,80 (trzy tysiące siedemset siedemdziesiąt sześć 80/100) zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 8 stycznia 2018 r. i oddala powództwo o odszkodowanie w pozostałym zakresie;

b)  w punkcie III w ten sposób, że oddala żądanie zasądzenia renty;

II.  oddala apelację pozwanego w pozostałym zakresie, zaś apelację powódki w całości;

III.  zasądza od powódki na rzecz pozwanego kwotę 1.593,25 zł tytułem zwrotu kosztów instancji odwoławczej.

(...)

Sygn. akt I ACa 352/18

UZASADNIENIE

Powódka J. J. (1) wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego (...) S.A.: kwoty 150.000 zł tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami od dnia 30 kwietnia 2014r. do dnia zapłaty; kwoty 15.000 zł tytułem odszkodowania za koszty leczenia z ustawowymi odsetkami od dnia 30 kwietnia 2014 r. do dnia zapłaty; kwoty 26.528,92 zł tytułem odszkodowania za utracony zarobek wynikający z prowadzenia działalności gospodarczej w okresie od 27 listopada 2012r. do 18 listopada 2014r.; kwoty 2000 zł comiesięcznej renty z tytułu częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej. Ponadto domagała się ustalenia odpowiedzialności pozwanego za skutki wypadku z dnia 27 listopada 2012 r, jakie mogą się pojawić u powódki w przyszłości oraz zasądzenia na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa podnosząc, że w toku postępowania likwidacyjnego zostały w całości zaspokojone żądania powódki, która otrzymała 4000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę na skutek wypadku oraz 294, 02 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia. W ocenie pozwanego przebyta operacja oraz niezdolność do pracy powódki nie mają związku ze zdarzeniem z dnia 27 listopada 2012r., lecz są wynikiem zmian zwyrodnieniowych w organizmie powódki.

Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 9 stycznia 2018 r. zasądził od pozwanego (...) . U. S.A. w W. na rzecz J. J. (1) kwotę 56.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 8.01.2016r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia; kwotę 10.205,64 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 8 stycznia 2016 r do dnia zapłaty tytułem odszkodowania; kwotę 1.159 zł tytułem comiesięcznej renty płatnej do końca każdego miesiąca oraz oddalił powództwo w pozostałym zakresie.

Postanowieniem z dnia 5 marca 2018 r. Sąd Okręgowy w Suwałkach uzupełnił powyższy wyrok w ten sposób, że : w pkt V wyroku zasądził od pozwanego na rzecz powódki J. J. (1) 702, 87 zł tytułem zwrotu kosztów procesu; w pkt VI wyroku nakazał pobrać od powódki J. J. (1) na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Suwałkach 2542, 91 zł tytułem brakujących kosztów sądowych w sprawie; w pkt VII wyroku nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Suwałkach 3631,45 zł tytułem brakujących kosztów sądowych w sprawie.

U podstaw powyższego rozstrzygnięcia znalazły się następujące ustalenia faktyczne:

W dniu (...) doszło do kolizji drogowej, w której powódka kierująca samochodem osobowym marki F. została uderzona przez samochód marki S., którym kierował L. G. ubezpieczony w pozwanym towarzystwie.

Tego samego dnia J. J. (1) zgłosiła się na szpitalny oddział ratunkowy (...)gdzie stwierdzono u niej liczne stłuczenia całego ciała po wypadku samochodowym bez utraty przytomności, zaś z uwagi na ból kręgosłupa w odcinku szyjnym, zlecono badanie TK głowy bez kontrastu, badanie TK kręgosłupa piersiowego . Badania TK nie wykazały zmian. W związku z nasilającymi się dolegliwościami (zawroty głowy, zaburzenia widzenia, ból) powódka w dniu 28 listopada 2012r. została skierowana do poradni ortopedycznej. W dniach od 28 listopada 2012r. do 3 grudnia 2012r. powódka przebywała na oddziale(...) w S. z rozpoznaniem zwichnięcia kręgu odcinka szyjnego kręgosłupa, stłuczenia ciała ze skręceniem kręgosłupa szyjnego i urazu głowy ze wstrząśnieniem mózgu. W okresie od 11 grudnia 2012r. do 28 grudnia 2012r. pozostając pod opieką poradni ortopedycznej zgodnie z zaleceniami poszpitalnymi, powódka w dalszym ciągu odczuwała bóle w okolicy miednicy, bóle kręgosłupa, ograniczenie ruchomości kręgosłupa, drętwienie barków. W dniu 28 grudnia 2012r. ortopeda skierował powódkę do poradni neurologicznej w związku z rozpoznaniem stanu po skręceniu kręgosłupa i stanu po urazie głowy. W dniu 2 stycznia 2013r. lekarz neurolog stwierdził u powódki bóle kręgosłupa na odcinku szyjnym, bóle barków, usztywnienie karku, uczucie ucisku głowy i osłabienie pamięci w wywiadzie, wzmożone napięcie mięśni karku po stronie prawej, ograniczenie ruchomości kręgosłupa na odcinku szyjnym, bolesność kręgosłupa na odcinku piersiowym między łopatkami, zlecając badanie MR. Przeprowadzone badanie MR wykazało m. in. wypukliny krążków międzykręgowych C4/C5, C5/C6 z uciśnięciem worka oponowego, z redukcją przedniej przestrzeni płynowej przed brzuszną powierzchnią rdzenia kręgowego, z przewężeniem otworów międzykręgowych, także przez wpuklające się osteofity krawędziowe, z modelowaniem korzeni nerwowych, a także cechy uwypuklania się krążka międzykręgowego C6/ C7 z modelowaniem worka oponowego. W okresie od 25 marca 2013 r. do 15 kwietnia 2013 r. powódka odbyła rehabilitację w postaci zabiegów manualnych z uwagi na znaczne ograniczenie ruchu odcinka szyjnego kręgosłupa i hypomobilność górnych odcinków kręgosłupa szyjnego. W dniu 20 kwietnia 2013r. powódka przeszła zabieg operacyjny neurochirurgiczny polegający na usunięciu uszkodzonego jądra miażdżystego i stabilizacji kręgosłupa na odcinku C4/ C5 oraz C 5/ C6 implantami. W związku z pourazowym zespołem bólowym, przykurczem kręgosłupa na odcinku C, L-S na podłożu zmian dyskopatycznych powódka przeszła kolejną rehabilitację w dniach od 15 marca 2014r. do 7 kwietnia 2014r. , a następnie w dniach od 19 lutego 2015r. do 4 marca 2015r. W latach 2013-2015r. powódka korzystała także z rehabilitacji w (...) ośrodku (...) w S., gdzie korzystała z zabiegów fizjoterapeutycznych i ćwiczeń. W dniach od 18 września 2015r. do 11 października 2015r. powódka przebyła kolejną rehabilitację leczniczą w ramach prewencji ZUS.

W okresie leczenia i rehabilitacji powódka pozostawała niezdolną do pracy i otrzymywała zasiłki chorobowe, zaś w okresie od 29 maja 2013r. do 23 kwietnia 2014r. pobierała świadczenie rehabilitacyjne. Decyzją ZUS w związku z wypadkiem przy prowadzeniu działalności gospodarczej, powódce przyznano 7300 zł odszkodowania z tytułu stałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 10% spowodowanego kolizją drogową z dnia 27 listopada 2012r.W okresie od 24 kwietnia 2014r. do 30 listopada 2014r. powódka pobierała rentę z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem.

W latach 2013-2015 r. powódka poniosła koszty związane z diagnostyką, dojazdami, leczeniem farmakologicznym, rehabilitacją i zwiększonymi potrzebami dietetycznymi w łącznej kwocie 10205,64 zł. Przed wypadkiem J. J. (1) leczyła się jedynie endokrynologicznie, nie cierpiała na dolegliwości związane z kręgosłupem.

W wyniku zdarzenia z 27 listopada 2012r. życie powódki zmieniło się diametralnie. Przed wypadkiem J. J. (1), pracująca jako agent ubezpieczeniowy samodzielnie jeździła do B., W., pracowała po 10,12 godzin. Po zdarzeniu powódka pracuje do 7 godzin dziennie z przerwami, zaś z uwagi na zażywane przez nią leki ma zakaz prowadzenia samochodu. Ponadto była ona osobą aktywną fizycznie, ćwiczyła, jeździła na nartach, rowerze, lubiła tańczyć. Obecnie nie może uprawiać żadnych sportów, jak również wykonywać prac domowych. Wymaga częstych zastępstw w pracy, natomiast większość obowiązków powódki w obsłudze klientów wyjazdowych i rozwożeniu polis przejęli inni pracownicy oraz mąż powódki. Orzeczeniem Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności powódka został zaliczona do lekkiego stopnia niepełnosprawności ze wskazaniem, iż wymaga zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne.

W wyniku wypadku powódka doznała urazu kręgosłupa szyjnego, urazu kręgosłupa lędźwiowego, powierzchownego urazu klatki piersiowej, obu stawów kolanowych i głowy. Biegli określili 10 % trwałego uszczerbku na zdrowiu w związku z wygojonym urazem i pozostałym po nim zespołem bólowo- korzeniowym kręgosłupa na odcinku szyjnym oraz 5% uszczerbku na zdrowiu w związku z zespołem bólowym korzeniowym na odcinku lędźwiowym. Wskazali, że powódka jest zdolna do pracy agenta ubezpieczeniowego, lecz w związku z kolizją wymaga leczenia rehabilitacyjnego. W ocenie biegłych za obecne dolegliwości odczuwane przez powódkę w 60 % odpowiadają zmiany zwyrodnieniowe, zaś w 40 % kolizja drogowa.

Ponadto po wypadku u powódki wystąpiły zaburzenia adaptacyjne z objawami lęku i depresji, zaś jej aktualny stan wskazuje na zaburzenia o średnim nasileniu w postaci reakcji depresyjno- lękowych. Od jesieni 2016 r. powódka zażywa leki antydepresyjne, co spowodowało złagodzenie objawów lękowych oraz poprawę snu. Biegła z zakresu psychiatrii długotrwały uszczerbek na zdrowiu powódki określiła na 5% uznając, że w dalszym ciągu wymaga ona leczenia farmakologicznego, psychiatrycznego oraz psychoterapii. W okresie od 19 kwietnia 2017r. do 27 kwietnia 2017r. powódka przebywała w klinice neurologicznej w W. z powodu nasilającej się braku sprawności kończyn górnych i braku skuteczności leków przeciwbólowych przyjmowanych przewlekle. J. J. (1) w dalszym ciągu wymaga systematycznej rehabilitacji w postaci specjalistycznych zabiegów fizjoterapeutycznych oraz ćwiczeń.

Mając na uwadze powyższe ustalenia, Sąd Okręgowy stwierdził, że żądania powódki zasługują na uwzględnienie w zasadniczej części.

Na wstępie wskazał, że w rozpoznawanej sprawie nie było sporu między stronami w zakresie odpowiedzialności pozwanego za zdarzenie z dnia 27 listopada 2012 r.

Ustalając wysokość należnego powódce zadośćuczynienia, Sąd miał na uwadze w szczególności rodzaj doznanych przez nią cierpień – zarówno fizycznych jak i psychicznych, długotrwałość choroby, rozmiar kalectwa, a także trwałe następstwa zdarzenia. Wskazał, że z opinii biegłych sądowych z zakresu rehabilitacji, ortopedii i traumatologii, neurochirurgii, a także opinii biegłej z zakresu psychiatrii, wynikało, że powódka w wyniku wypadku doznała poważnego urazu ciała, urazu więzadłowo- mięśniowego kręgosłupa na odcinku szyjnym, skutkującego trwałym uszczerbkiem na jej zdrowiu. Pomimo wygojenia urazu kręgosłupa na odcinku szyjnym pozostał zespół bólowo- korzeniowy. Sąd zwrócił również uwagę, iż fakt, iż badania MR wykazały liczne zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa powódki nie niweluje adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy kolizją drogową, a jej skutkami dla zdrowia powódki. Z opinii biegłych z zakresu ortopedii oraz neurochirurgii wynikało, że kolizja drogowa mogła wyzwolić ujawnienie się zmian dyskopatycznych pod postacią zespołu bólowo- korzeniowego. Z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie nie wynika, by powódka cierpiała wcześniej na bóle kręgosłupa. Wszechstronna analiza dokumentacji medycznej powódki wskazuje, że to właśnie wypadek z dnia 27 listopada 2012r. wyzwolił zespół bólowy kręgosłupa, na który w chwili obecnej cierpi powódka. Nie bez znaczenia w tej mierze były również szkody w sferze psychicznej. Sąd zwrócił uwagę, że w dacie wypadku powódka była osobą w średnim wieku (46 lat), niezwykle aktywną zawodowo, towarzysko, sportowo, zaś na skutek wypadku jej życie osobiste jak i zawodowe doznało ogromnej zmiany. Wprawdzie w chwili obecnej nie utraciła zdolności do wykonywania pracy zawodowej, niemniej z powodu przyjmowania silnych leków przeciwbólowych o charakterze narkotycznym, nie może prowadzić samochodu. Z osoby pogodnej, uprawiającej sporty, aktywnie spędzającej czas, stała się osobą z lękami, zaburzeniami adaptacyjnymi, skoncentrowaną głównie na leczeniu, rehabilitacji, poszukującą skutecznych sposobów zniwelowania bólu. Powódka w życiu codziennym wymaga pomocy również pomocy męża.

Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że kwotą, która powinna w całości zaspokoić roszczenie powódki z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę jest kwota 60.000 zł, która jest adekwatna do skali krzywdy, której doznała powódka. Od tak określonej kwoty należało odliczyć kwotę 4000 zł, którą pozwany wypłacił w toku postępowania likwidacyjnego. Dlatego też Sąd zasądził kwotę 56.000 zł tytułem zadośćuczynienia. W pozostałym zaś zakresie Sąd oddalił roszczenie o zadośćuczynienie jako wygórowane. Wskazał, że powódka w dalszym ciągu wykonuje pracę agenta ubezpieczeniowego w niemalże pełnym wymiarze czasu pracy, a zaburzenia zdrowia psychicznego powódki mają charakter przemijający i dobrze rokują na przyszłość. Dodał, iż w znacznej części obecne cierpienia powódki są spowodowane również samoistną chorobą tkwiąca w jej organizmie- zmianami zwyrodnieniowymi kręgosłupa.

Za zasadne uznał Sąd roszczenie odszkodowawcze obejmujące poniesione przez powódkę koszty diagnostyki, leczenia, rehabilitacji, leków, zwiększonych potrzeb dietetycznych, dojazdów do ośrodków lecznictwa, oparte o art. 444§1kc. Sąd nie podzielił stanowiska pozwanego, iż powódka winna była oczekiwać na badanie MR refundowane przez NFZ , czy korzystać z rehabilitacji refundowanej jedynie przez NFZ. Podkreślił, że działania powódki, która dążyła do pełnej diagnostyki i wykorzystania wszystkich dostępnych możliwości leczniczych zasługiwały na pełne poparcie. Nie zgodził się ze stanowiskiem pozwanego, że zbędny przy schorzeniu powódki był zakup nutridrinków, czy preparatów witaminowych, wzmacniających, łagodzących dolegliwości ze strony układu trawiennego. Dodał, że przy ogromnej ilości spożywanych przez nią leków przeciwbólowych, co znajduje pełne odzwierciedlenie w historii choroby z 2017r., było to jak najbardziej uzasadnione.

Za uzasadnione uznał Sąd żądanie powódki zasądzenia na jej rzecz renty w oparciu art. 444§2 k.c. Uznał, że w niniejszej sprawie powódka wykazała, że zwiększyły się jej potrzeby oraz zmniejszyły możliwości zarobkowe. Powódka wskazywała przy tym, że zwiększenie owych potrzeb powoduje dodatkowe wydatki w kwocie obejmujące koszty rehabilitacji, zakupu leków, wizyt lekarskich, konieczności korzystania z pomocy sprzątającej, na co przedstawiła rachunki obrazujące ponoszone przez nią koszty. Z zeznań powódki wynikało, że raz w tygodniu korzysta z basenu (koszt-14 zł), co drugi tydzień korzysta z dwóch zabiegów fizjoterapeutycznych w tygodniu (koszt jednego zabiegu - 80 zł), miesięcznie na leki przeciwbólowe i inne związane ze schorzeniem kręgosłupa wydaje 400 zł, raz na pół roku korzysta z zabiegu krioterapii (koszt-80 zł), ponadto ponosi dodatkowe koszty wynajęcia osoby do sprzątania domu (około 370 zł miesięcznie), a także ponosi dodatkowe koszty związane z transportem. Uwzględniając powyższe, Sąd uwzględnił żądanie renty w wysokości 1159 zł.

Sąd oddalił roszczenie odszkodowawcze powódki z tytułu utraconych zarobków w kwocie 26.528, 29 zł. Zauważył, że spadek dochodów powódki z tytułu prowadzonej działalności ubezpieczeniowej po 2012 r. nie świadczy o tym, że nastąpił on na skutek choroby powódki. Wskazał, że J. J. (1) była zastępowana w pracy przez męża i inne osoby i nie zrezygnowała z prowadzonej działalności gospodarczej. Zauważył, że powódka nie wykazała, że to właśnie brak osobistej pracy powódki spowodował utratę klientów, a w konsekwencji - spadek dochodów.

Za zasadne uznał natomiast zasądzenie odsetek od dnia doręczenia odpisu pozwu na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c., gdyż od tego czasu pozwany pozostawał w zwłoce. Oceniając bowiem sprawę profesjonalnie, winien zaspokoić żądania powódki. Zdaniem Sądu przyznanie odsetek ustawowych od daty wskazanej w pozwie stanowiłoby niezasadne uprzywilejowanie dłużnika. W okolicznościach przedmiotowej sprawy pełne rozpoznanie w stanie zdrowia powódki i jej sytuacji życiowej strona pozwana uzyskała bowiem z chwila doręczenia jej pozwu.

Sąd oddalił żądanie powódki ustalenia odpowiedzialności pozwanego za skutki wypadku z dnia 27.11.2012 r. na podstawie art. 189 k.p.c. Wskazał, że powódka nie wykazała interesu prawnego w ustaleniu odpowiedzialności pozwanego na przyszłość. Z opinii biegłych z zakresu ortopedii i neurochirurgii wynika bowiem, że obecny stan zdrowia powódki jest spowodowany dwoma czynnikami: samoistnymi zmianami zwyrodnieniowymi w układzie kostnym powódki i wygojonymi urazami kręgosłupa powstałymi w czasie kolizji w dniu 27 listopada 2012r, które pozostawiły po sobie zespół bólowy. Zabieg operacyjny, jaki przeszła powódka na odcinku szyjnym kręgosłupa nie miał związku z kolizją, podobnie, jak zalecany zabieg operacyjny na odcinku kręgosłupa lędźwiowego. Związek z kolizją miał natomiast istniejący w dalszym ciągu zespół bólowy kręgosłupa. W przypadku zwiększenia się potrzeb powódki w związku z leczeniem zespołu bólowego, powódka będzie mogła wystąpić z pozwem o świadczenie. Nie wykazano natomiast, by uraz kręgosłupa powstały w wyniku kolizji w dniu 27 listopada 2012r. mógł wywołać w przyszłości dalsze skutki w zdrowiu powódki. Natomiast dolegliwości psychiczne mają charakter przemijający.

O kosztach procesu rozstrzygnął na podstawie art. 100 k.p.c. obciążając obie strony kosztami procesu stosownie do wyniku sporu (powódka wygrała sprawę w około 37 %, zaś pozwany w 63 %).

Apelacje od powyższego wyroku wniosły obie strony.

Powódka zaskarżyła wyrok w części, tj. w zakresie punktów II i V zarzucając: 1.naruszenie przepisów postępowania, mające istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy tj.

-art. 328 § 2 k.p.c. poprzez wewnętrzną sprzeczność pomiędzy sentencją orzeczenia a uzasadnieniem wyroku polegająca na tym, iż w pkt II wyrok Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 10.205,64 zł wraz odsetkami tytułem odszkodowania, natomiast w uzasadnieniu orzeczeni Sąd wskazał, iż uwzględnił w całości roszczenie powódki w zakresie odszkodowania, które to roszczenie powódka zgłosiła w kwocie 15.000 zł, a która to sprzeczność całkowicie uniemożliwia kontrolę instancyjną orzeczenia;

- art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 328 § 2 k.p.c. poprzez nierozpoznanie co do istoty sprawy żądania powódki w zakresie poniesionych wydatków związanych z dojazdami na badania i wizyty lekarskie w kwocie 4.471,53 zł, a przez to dowolne orzeczenie tylko co do części roszczenia odszkodowawczego, bez uzasadnienia decyzji Sądu, co uniemożliwia kontrolę instancyjną wyroku.

-art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 212 § 1 k.p.c. poprzez oddalenie powództwa o zwrot utraconego zarobku wypadku podczas gdy powódka wykazała w/w okoliczność przedkładając zeznania podatkowe obrazujące spadek dochodów oraz zeznania świadków w osobach D.. J., A. J. i J. P. ;

-art. 227 k.p.c., art. 232 k.p.c. i 236 k.p.c. poprzez nierozpoznanie wniosku dowodowego pozwanego, a w konsekwencji wniosku dowodowego powódki z dnia 18 kwietnia 2016 r. w przedmiocie dopuszczenia dowodu z opinii biegłego księgowego w przedmiocie wyliczenia utraconego przez powódką zarobku z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej na okoliczność ustalenia wysokości utraconego zarobku i nie przeprowadzenie tego dowodu, w sytuacji, gdy dowód ten miał istotne znaczenie dla rozpoznania żądania powódki, również pod kątem udowodnienia okoliczności;

- art. 189 k.p.c. w zw. z art. 231 k.p.c. poprzez oddalenie żądania powódki o ustalenie na przyszłość odpowiedzialności pozwanego za skutki wypadku z dnia 27 listopada 2012 r. uznając, iż powódka nie wykazała interesu prawnego w dochodzeniu w/w roszczenia i wystarczającym jest istnienie każdorazowej możliwości wystąpienia z pozwem o roszczenie, podczas gdy występujące w sprawie domniemanie faktyczne istnienie interesu prawnego jest oczywiste, a nadto odpowiedzialność powinna zostać ustalona z uwagi na ewentualne późniejsze trudności dowodów związane z wytoczeniem kolejnego powództwa, poniesienie kolejnych kosztów postępowania oraz czasu oczekiwania na rozstrzygnięcie;

-art. 228 k.p.c. w zw. z art. 233 k.p.c. poprzez błędne jego zastosowanie uznanie, co miało istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia, iż zespół bólów kręgosłupa, który powstał po przedmiotowym zdarzeniu i na który do chwili obecnej cierpi powódka - nie ma znaczenia dla ustalenia odpowiedzialności na przyszłość za zdarzenie dnia 27 listopada 2012 r., które to rozstrzygnięcie stanowi wewnętrzną, sprzeczność i jest wbrew zasadom logiki;

2. sprzeczność istotnych ustaleń Sądu mających wpływ na rozstrzygnięcie tj.-:

- uznanie, iż kolizja z dnia 27 listopada 2012 r. wyzwoliła zespół bólów kręgosłupa, na który w chwili obecnej cierpi powódka natomiast ustalenie odpowiedzialności na przyszłość pozwanego nie znajduje uzasadnienia : uwagi na brak interesu prawnego powódki;

- uznanie, iż powódka nie sprostała ciężarowi dowodowemu w zakresie wykazania utraty zarobku na skutek zdarzenia z dnia 27 listopada 2012 r. podczas gdy z zeznań świadków: D.; J., A. J. czy J. P. wynika wprost, iż zaangażowanie w pracę powódki oraz umiejętność specjalistyczne przedkładały się na uzyskiwane dochody z działalność gospodarczej, które, jak wynika z przedłożonych zeznań podatkowych zmalały znacznie po wypadku, co czyni ustalenia Sądu dowolnymi w tym zakresie.

Wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa w zaskarżonym zakresie, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz obciążenie pozwanego kosztami postępowania apelacyjnego, w tym kosztami zastępstwa prawnego.

Ponadto wniosła o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu księgowości na okoliczność ustalenia wysokości utraconego zarobku z tytuł prowadzenia przez powódkę działalności gospodarczej a wywołanego niemożnością wykonywania przez nią pracy na skutek wypadku z dnia 27 listopada 2012 r.a także dopuszczenie dowodu z uzupełniających zeznań świadków: D. J., A. J., J. P. na okoliczność porównania umiejętności zawodowych powódki z umiejętnościami świadków, możliwości zastąpienia przez świadków powódki w zakresie wykonywanej pracy w tym samym stopniu zaangażowania i osiąganych wyników (dochodów).

Pozwana zaskarżyła wyrok w zakresie pkt I w części zasądzającej od pozwanej na rzecz powódki kwotę 35.000 zł tj. ponad kwotę 21.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 8.01.2016 r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia oraz w pkt. II i III zarzucając:

1.naruszenie przepisów postępowania, tj.

- art. 233 § 1 k.p.c. mający wpływ na treść orzeczenia, przez błędną, sprzeczną z zasadami logiki i doświadczenia życiowego ocenę dowodów poprzez ustalenie, że w okolicznościach niniejszej sprawy w przekonaniu Sądu kwota 60.000 zł jest adekwatna do rozmiaru cierpień powódki doznanych w związku z kolizją z 27.11.2012 r.

-art. 233 § 1 k.p.c. mający wpływ na treść orzeczenia, przez błędną, sprzeczną z zasadami logiki i doświadczenia życiowego ocenę dowodów poprzez ustalenie, że powódka doznała trwałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 15%, uwzględniając 5% trwałego uszczerbku z uwagi na uraz kręgosłupa lędźwiowego, podczas gdy zdaniem pozwanej w wyniku kolizji powódka nie doznała urazu kręgosłupa lędźwiowego, o czym świadczy dokumentacja medyczna powódki załączona do pozwu, z której wynika, że u powódki zdiagnozowano przykurcz kręgosłupa odcinka L-S- na podłożu zmian dyskopatyczno - zwyrodnieniowych, zaś żaden z biegłych nie potwierdził wprost takiego związku, a jedynie biegły z zakresu ortopedii wskazał na teoretyczną możliwość występowania takiego związku z kolizją;

-art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 278 k.p.c. mający wpływ na treść orzeczenia przez błędną sprzeczną z zasadami logiki i doświadczenia życiowego ocenę dowodów polegająca na ustaleniu, że koszty leczenia w wysokości 10.205,64 złotych pozostają w adekwatnym związku przyczynowo skutkowym z kolizją z 27.11.2012 r. podczas gdy orzekający w niniejszej sprawie biegli nie wykazali zasadności przedmiotowych kosztów leczenia; zaś dokumentacja medyczna powódki w tym badania obrazowe dowodzą, że to zaawansowana choroba zwyrodnieniowa, a nie kolizja z dnia 27.11.2012 r. jest powodem leczenia przewlekłego powódki z leczeniem kręgosłupa szyjnego włącznie, zaś ustalenie koniecznych wydatków na koszty leczenia wymaga wiadomości specjalnych, a zatem opinii biegłego wskazującej na zasadność takich wydatków;

-art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 278 k.p.c. mający wpływ na treść orzeczenia przez błędną sprzeczną z zasadami logiki i doświadczenia życiowego ocenę dowodów poprzez ustalenie, że wskutek zdarzenia z dnia 27.11.2012 r. zwiększyły się potrzeby powódki i zmniejszyły się jej możliwości zarobkowe, co doprowadziło do zasądzenia na rzecz powódki od pozwane kwoty 1.159 złotych podczas gdy jak wynika z opinii biegłego ds. ortopedii przebyty uraz nie ogranicza zdolności do zarobkowania powódki, a w życiu codziennym ogranicza powódkę w stopniu niewielkim;

-art. 217 § 2 i 3 k.p.c. w zw. z art. 227, art. 232 i 236 k.p.c. poprzez nierozpoznanie wniosku dowodowego pozwanej zawartego w punkcie 5 odpowiedzi na pozew w przedmiocie zobowiązania NFZ do przedłożenia całej posiadanej dokumentacji medycznej powódki J. J. (1) za okres od roku 2006 do chwili bieżącej i nie przeprowadzenie tych dowodów, w sytuacji gdy były one powołane na istotne okoliczności sporne pomiędzy stronami tj. wykazania stanu zdrowia powódki sprzed zdarzenia z 27.11.2012 r.

2.naruszenie przepisów prawa materialnego tj.:

-art. 436 k.c. w zw. z art. 445 k.c. poprzez jego błędne zastosowanie i ustalenie w sposób rażąco zawyżony kwoty zadośćuczynienia na rzecz powódki w stosunku do doznanej przez nią krzywdy;

-art. 444 § 1 k.c. poprzez jego błędnie zastosowanie i ustalenie, że koszty w wysokości 10.205,64 złotych pozostają w adekwatnym związku przyczynowo skutkowym z kolizją z 27.11.2012 r.;

- art. 444 § 2 k.c. poprzez jego błędne zastosowanie i ustalenie, że wskutek zdarzenia z dnia 27.11.2012 r. zwiększyły się potrzeby powódki i zmniejszyły się jej możliwości zarobkowe, co doprowadziło do zasądzenia na rzecz powódki od pozwanej comiesięcznej renty w wysokości 1159 zł, podczas, gdy roszczenie to nie znajduje uzasadnienia w zgromadzonym materiale dowodowym.

Wskazując na powyższe wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w zaskarżonym zakresie oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej zwrotu kosztów postępowania za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych

Powódka w odpowiedzi na apelację pozwanej wniosła o jej oddalenie i zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa prawnego za postępowanie apelacyjne.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja powódki jest bezzasadna, zaś apelacja pozwanej uzasadniona w części.

Zadośćuczynienie.

Ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji w części dotyczącej zadośćuczynienia zasadniczo znajdują należyte oparcie w materiale sprawy i są prawidłowe, w konsekwencji Sąd drugiej instancji podziela je i przyjmuje za własne dla potrzeb rozpoznania sprawy na etapie postępowania apelacyjnego, poza kwestiami omówionymi niżej. Nie zachodzi zatem potrzeba ich szczegółowego powtarzania. Zasadniczo na aprobatę zasługuje dokonana przez Sąd Okręgowy prawna ocena sprawy w tym zakresie

Strona pozwana w apelacji neguje „odpowiedniość” w rozumieniu art. 445 § 1 k.c. zasądzonej tytułem zadośćuczynienia kwoty, jak też prawidłowość ustaleń faktycznych Sądu Okręgowego.

Pozwana kwestionuje rozstrzygnięcie Sądu I instancji w części zasądzającej na rzecz powódki kwoty 56.000,00 złotych tytułem zadośćuczynienia (przy uwzględnieniu 4000 zł wypłaconych wcześniej), podnosząc, iż odpowiednią jest kwota 25.000 zł tj.

Pozwana podnosiła, że powódka doznała powierzchownych obrażeń ciała na skutek kolizji. Żaden z urazów nie został zakwalifikowany jako uraz powyżej 7 dni. Powódka przebywała w szpitalu przez okres 6 dni, zaś kołnierz ortopedyczny nosiła przez 4 tygodnie.

Pozwana powołała się też na opinie biegłych, którzy stwierdzili, że ograniczenia w funkcjonowaniu w życiu codziennym z pewnością trwały przez okres unieruchomienia kręgosłupa szyjnego z kołnierzem tj. okres 4 tygodni i w okresie kolejnych 2-3-4 tygodni. W okresie unieruchomienia kręgosłupa kołnierzem ograniczenia można określić jako nasilone, a w okresie późniejszym jako mierne, stopniowo ustępujące. W ocenie neurochirurgicznej powódka w chwili obecnej nie wymaga terapii specjalistycznej. Biegli stwierdzili też, że badania MR kręgosłupa wykonanego powódce w okresie po wypadku jednoznacznie wykazują istnienie zaawansowanych zmian zwyrodnieniowych samoistnych w postaci m.in. osteofitów krawędziowych trzonów kręgów, zmiany zwyrodnieniowo - dyskopatyczne kręgosłupa szyjnego jak i lędźwiowo - krzyżowego i są to typowe zmiany dla wieku powódki, które mogą się manifestować objawami klinicznymi jak ból i ograniczenie ruchów w ich obrębie. Ponadto biegli zakwestionowali zespól bólowy kręgosłupa powódki, który miałby jakoby jej towarzyszyć codziennie.

Należy jednak zauważyć, iż biegli jednocześnie uznali, że choć uraz więzadłowo – mięśniowy kręgosłupa szyjnego został wygojony, to tego typu urazy często nasilają istniejące zmiany zwyrodnieniowe i w efekcie powodują konieczność leczenia operacyjnego (opinia neurochirurga W. Ł. k.805, 843). U powódki występuje obecnie zespół bólowo –korzeniowy o trwałym charakterze i zaburzenia adaptacyjne o charakterze nerwicowym, pozostające w związku przyczynowym z wypadkiem. Sąd Apelacyjny podziela natomiast zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błędne ustalenie, że zmiany zwyrodnieniowo - dyskopatyczne kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego mają związek z przebytym urazem. Z dokumentacji medycznej powódki wynika, że u powódki zdiagnozowano przykurcz kręgosłupa odcinka L-S- na podłożu zmian dyskopatyczno - zwyrodnieniowych, zaś żaden z biegłych nie potwierdził wprost takiego związku, a jedynie biegły z zakresu ortopedii wskazał na teoretyczną możliwość występowania takiego związku z kolizją. W ocenie Sadu Apelacyjnego teza biegłego ortopedy M. R. nie ma oparcia w dokumentacji medycznej, gdyż nie stwierdzono, aby doszło do urazu kręgosłupa na odcinku L-S, w wyniku kolizji. Zatem należało przyjąć, iż powódka doznała trwałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 10%, po wyeliminowaniu 5% trwałego uszczerbku z uwagi na uraz kręgosłupa lędźwiowego.

Okoliczność ta nie prowadzi jednak do oceny, iż zasądzone zadośćuczynienie można uznać za rażąco zawyżone. W orzecznictwie sądowym ukształtował się jednolity pogląd (por. jako reprezentatywny wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 kwietnia 2006., IV CSK 99/05,LEX nr 198509), według którego, skoro ustawodawca zaniechał wskazania w art. 445 § 1 k.c. kryteriów ustalania wysokości zadośćuczynienia, przez posłużenie się klauzulą generalną "suma odpowiednia", to pozostawił je uznaniu sądów. Uznaniowość w zakresie przyznania, jak i określania wysokości zadośćuczynienia nie oznacza jednak pełnej swobody. Jest bowiem poddana ocenie na podstawie wypracowanych w orzecznictwie kryteriów. Z poglądów judykatury wynika przy tym, że ustalenie wysokości zadośćuczynienia przewidzianego w art. 445 § 1 k.c. wymaga uwzględnienia wszystkich okoliczności istotnych dla określenia rozmiaru doznanej krzywdy, takich jak: wiek poszkodowanego, stopień cierpień fizycznych i psychicznych, ich intensywność i czas trwania, nieodwracalność następstw uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia (kalectwo, oszpecenie), rodzaj wykonywanej pracy, szanse na przyszłość, poczucie nieprzydatności społecznej, bezradność życiowa (np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 kwietnia 2004 r., II CK 131/03, LEX nr 327923). Podkreśla się także, że wysokość zadośćuczynienia odpowiadająca doznanej krzywdzie powinna być odczuwalna dla poszkodowanego i przynosić mu równowagę emocjonalną, naruszoną przez doznane cierpienia psychiczne i fizyczne. Zadośćuczynienie powinno mieć przede wszystkim charakter kompensacyjny, wobec czego jego wysokość nie może stanowić zapłaty symbolicznej, lecz musi przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 23 grudnia 2014 r., I ACa 1379/14, Lex nr 1659072). Zadośćuczynienie powinno bowiem w przybliżeniu stanowić ekwiwalent utraconych dóbr ( A. Cisek, W. Dubis (w:) E. Gniewek, P. Machnikowski, Komentarz, 2013, art. 445).

W judykaturze utrwalony jest także pogląd, zgodnie z którym korygowanie przez Sąd drugiej instancji zasądzonego zadośćuczynienia może być aktualne tylko wtedy, gdy przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy, mających wpływ na jego wysokość, jest ono niewspółmiernie nieodpowiednie, tj. albo rażąco wygórowane, albo rażąco niskie (por. np. wyrok SN z dnia 18 listopada 2004 r., I CK 219/04, LEX nr 146356).

W przedmiotowej sprawie brak jest podstaw do przyjęcia, aby przyznana przez Sąd pierwszej instancji powódce zadośćuczynienie były rażąco wygórowane, czy rażąco zaniżone. Sąd Okręgowy, poza wyżej omówioną kwestią, dotyczącą związku wypadku z zespołem bólowym kręgosłupa lędźwiowego, uwzględnił wszystkie okoliczności rozpatrywanej sprawy, a jego decyzji nie można przypisać arbitralności czy dowolności. Wziął pod uwagę wskazane wyżej kryteria ustalenia sumy zadośćuczynienia, wyjaśniając motywy rozstrzygnięcia w sposób pozwalający na ich zweryfikowanie. W konsekwencji brak jest podstaw do przyjęcia, aby przyjęte przez Sąd Okręgowy tytułem zadośćuczynienia jako wyjściowa kwota 60.000 zł była zawyżona i wymagała obniżenia.

Odszkodowanie – koszty leczenia.

Z apelacji stron wynika, że powódka skarży wyrok w zakresie oddalającym żądanie o zasądzenie dalszego odszkodowania związanego z kosztami leczenia, zaś pozwany w części uwzględniającej te wydatki. Zgodzić się należy z zarzutami obu apelacji, iż doszło do naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. w tym zakresie. Podkreślić należy iż rozstrzygające jest wykazanie przez poszkodowaną, które z przedstawionych przez nią wydatków określonych na kwotę 15.000 zł, pozostają w związku przyczynowym z wypadkiem z dnia 27 listopada 2012 r. Zgodzić się należy też z zarzutem, iż Sąd Okręgowy rozstrzygając o kosztach leczenie uchybił zasadom wynikającym z art. 328 § 2 k.p.c., nie uzasadniając w zasadzie z jakich przyczyn uwzględnił wszystkie wydatki wskazane przez powódkę jako pozostające w związku przyczynowym z urazem. Zasądził co prawda z tego tytułu kwotę 10.205, 64 zł, nie zaś żądaną 15.000 zł, ale jak wyjaśniła powódka na rozprawie apelacyjnej, ostatecznie nie popiera żądania w pierwotnym zakresie, gdyż z treści pozwu wynika, iż kwota 15.000 zł była błędnie wyliczona i nie odpowiadała uzasadnieniu pozwu. Zatem zarówno uzasadnienie Sądu Okręgowego jak i twierdzenia i dowody przedstawionej przez powódkę nie wyjaśniają tej kwestii w sposób należyty, zgodny z regułami dowodzenia (art. 6 k.c.). Należy przypomnieć, że z art. 232 k.p.c. wynika zasada, że to strony, a nie sąd, powinny przedstawiać materiał pozwalający poczynić ustalenia faktyczne, z których wywodzą skutki prawne. Sąd nie jest odpowiedzialny za wynik procesu (wyrok SN z dnia 7 października 1998 r., II UKN 244/98, OSNAPiUS 1999, nr 20, poz. 662), jak również nie jest jego rzeczą zarządzanie dochodzenia w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, sąd nie jest też zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (wyrok SN z dnia 17 grudnia 1996 r., I CKU 45/96, OSNC 1997, nr 6-7, poz. 76). Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, w której strona jest reprezentowana przez fachowego pełnomocnika.

W konsekwencji do wydatków związanych z urazem jakiego doznała powódka wskutek wypadku należało zaliczyć wydatki związane z rehabilitacją i zabiegami fizjoterapeutycznymi dotyczącymi kręgosłupa szyjnego: 260 zł (k. 18), 420 zł (k. 23), 100 zł (k. 26), 100 zł (k. 27), 100 zł (k. 34), konsultacjami i badaniami lekarskimi przed zabiegiem operacyjnym z dnia 20 kwietnia 2013 r. – 80 zł (k. 22), 45,50 zł, (k. 28) 42,70 zł (k. 30), 6,50 (k. 31), 75,60 zł (k. 32), 260 zł (k. 33), 32,50 (k. 35), poradami psychiatrycznymi – 70 zł, 120zł (k. 24), 70 zł (k.29), kołnierz ortopedyczny – 93 zł (k. 37), korzystaniem z basenu po operacji – 42 zł (k. 44), 59 zł (k. 45) i rehabilitacją w zakresie dotyczącym odcinka C kręgosłupa za okres czerwiec - grudzień 2013 r. - 1800 zł (k. 47). Łącznie 3.7768 zł. W pozostałym zakresie Sąd Apelacyjny uznał roszczenie powódki o odszkodowanie z tytułu kosztów leczenia i rehabilitacji za bezzasadne. Jeśli chodzi o zakup leków powódka przedstawiła szereg faktur, nie wyjaśniając jakiego rodzaju są to leki i w jaki sposób powiązane są z leczeniem jej urazu kręgosłupa szyjnego. Nie wyjaśniła też jak skalkulowała koszty dojazdów do lekarzy i na zabiegi. Wskazana kwota jest dowolna i brak jest nawet twierdzeń faktycznych pozwalających skontrolować zasadność żądanej kwoty. Sąd Apelacyjny nie podziela też stanowiska, iż zakup nutridrinków jako formy odżywiania się powódki pozostawał w związku przyczynowym z ze zwichnięciem kręgu odcinka szyjnego kręgosłupa i skręceniem kręgosłupa szyjnego. Długotrwale leczenie powódki nie wynikało jedynie z leczenia skutków wypadku. Przypomnieć należy, iż u powódki ujawniły się po wypadku inne samoistne schorzenia na odcinku kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego, wynikające ze zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa. Biegły z zakresu neurochirurgii wskazał, iż uraz kręgosłupa jakiego doznała powódka, często nasila istniejące już wcześniej zmiany zwyrodnieniowe i w efekcie powoduje konieczność leczenia operacyjnego (k. 805,843). Ocenił, iż obecny stan kręgosłupa szyjnego w 40% jest wynikiem wypadku, zaś w 60% związany jest ze zmianami zwyrodnieniowymi. Bez związku z wypadkiem pozostaje zespól bólowy kręgosłupa lędźwiowego. Przedstawione przez powódkę dokumenty dotyczące konsultacji lekarskich i wydatków po operacji kręgosłupa szyjnego w dniu 20 kwietnia 2013 r. związane są z jej samoistnymi schorzeniami, głównie kręgosłupa lędźwiowego. W tej mierze powódka nie wykazała normalnego związku przyczynowo – skutkowego, o jakim mowa art. 361 §1 k.c. Z tych przyczyn apelacja pozwanej podlegała częściowemu uwzględnieniu, zaś apelacja powódki oddaleniu.

Odszkodowanie z tytułu utraconych dochodów.

Bezzasadny jest zarzut powódki dotyczący odszkodowania z tytułu traconych dochodów. Sąd Apelacyjny podziela ustalenia Sądu Okręgowego w tym zakresie i ocenę prawną. Powódka nie udowodniła, aby to na skutek wypadku doszło do utraty dochodów dotyczące utraty dochodów w prowadzonej przez nią firmie. Powódka uzyskiwała przychody w 2012 r., 2013 r. i 2014 r. na zbliżonym poziomie (odpowiednio 125.140 zł, 113.459,60 zł, 128.200 zł.). Kwestia mniejszego dochodu w 2013 r. nie została wyjaśniona przez powódkę, przy czym może ona wynikać z różnych przyczyn, np. sposobu księgowania kosztów uzyskania przychodu. Ustalenia Sądu Okręgowego są więc prawidłowe. W tym miejscu zauważyć należy, że powódka wobec niezdolności do pracy pobierała zasiłek chorobowy i świadczenie rehabilitacyjne, a następnie rentę, które rekompensowały jej utracony dochód z tytułu własnej pracy. Powódka zatrudniała też pracowników, zatem nie sposób uznać, aby wykazała, iż to doznany uraz spowodował utratę jej dochodów, przy zbliżonym poziomie przychodów w latach 2012 -2014. Zeznania świadków, iż to osobista praca powódki miała wpływ na uzyskiwany dochód, są bez znaczenia prawnego, skoro przychód w latach 2012 -2014 był podobny. Z tych samych przyczyn bezzasadny był też zarzut obrazy art. 227 k.p.c., art. 232 k.p.c. i 236 k.p.c. poprzez odmowę dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu księgowości na okoliczność ustalenia wysokości utraconego zarobku z tytułu prowadzenia przez powódkę działalności gospodarczej.

Zatem apelacja powódki podlegała oddaleniu w tej części.

Renta.

Sąd Apelacyjny uznaje za trafne zarzuty apelacji pozwanej co do zasądzonej renty. Trzeba zauważyć, że elementami identyfikującymi powództwo są żądanie i podstawa faktyczna je uzasadniająca. Powódka w pozwie domagała się renty z tytułu utraty zdolności do pracy zarobkowej. Sąd Okręgowy uznał słusznie, w ślad za opiniami biegłych, iż powódka jest zdolna do pracy i renta z tego tytułu jej nie przysługuje. Zasądził natomiast rentę z tytułu zwiększonych potrzeb powódki, podczas, gdy powódka takiego żądania na piśmie nie zgłosiła. Przypomnieć trzeba, iż wskutek ilościowej lub jakościowej zmiany powództwa następuje prowadzenie do procesu obok dotychczasowego, dalszego roszczenia, które w ogóle lub w pewnym zakresie nie było przedmiotem sporu. Pismo procesowe zawierające nowe żądanie jest pozwem, który musi odpowiadać zarówno wymaganiom przewidzianym dla pisma procesowego (art. 126 k.p.c.), jak i dla pozwu (art. 187 w zw. z art. 193 §2 1 zd. 2 k.p.c.). Art. 187 k.p.c. zawiera wprawdzie jedynie określenie wymogów formalnych, jakie powinno spełniać to pismo, ale na to, że zostało ono poddane takim samym rygorom jak pierwotny pozew, wskazuje tożsamy charakter procesowy (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 stycznia 2016 r., III CZP 95/15, OSNC 2017/1/7).

Samo wyjaśnianie przez powódkę w toku procesu jakie zwiększone wydatki obecnie ponosi, nie mogą zastąpić prawidłowo sformułowanego żądania. Zupełnie dowolnie Sąd Okręgowy ustalił te wydatki, i nie można oprzeć się wrażeniu, iż zasądzona kwota z tego tytułu – 1159 zł, odpowiada co do wysokości rencie wypłacanej czasowo powódce przez ZUS z tytułu utraty zdolności do pracy zarobkowej (k.613).

Ustalenie odpowiedzialności na przyszłość

Nietrafny jest zarzut obrazy art. 189 k.p.c. w zw. z art. 231 k.p.c. poprzez oddalenie żądania powódki o ustalenie na przyszłość odpowiedzialności pozwanego za skutki wypadku z dnia 27 listopada 2012r. Sąd Okręgowy prawidłowo ustalił w oparciu o opinie biegłych, z zakresu ortopedii i neurochirurgii, że obecny stan zdrowia powódki jest spowodowany dwoma czynnikami: samoistnymi zmianami zwyrodnieniowymi w układzie kostnym powódki i wygojonymi urazami kręgosłupa powstałymi w czasie kolizji. Jego trwałym następstwem jest zespół bólowo -korzeniowy kręgosłupa. W toku postępowania nie wykazano, by uraz kręgosłupa powstały w wyniku kolizji, mógł wywołać w przyszłości dalsze skutki w zdrowiu powódki. Dolegliwości psychiczne powódki mają zaś charakter przemijający.

Z tych względów apelacja powódki kwestionująca to rozstrzygnięcie podlegała oddaleniu.

Biorąc pod uwagę wszystkie powyższe motywy Sąd Apelacyjny na mocy art. 385 k.p.c. oddalił w całości apelację powódki, zaś o apelacji pozwanej orzekł na mocy art. 385 i art. 386 § 1 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego postanowiono w oparciu o art. 98 §1 i 100 k.p.c. Powódka przegrała w całości swoją apelację, zaś pozwany wygrał swoją w 0,2248 części. Jednak zważywszy, iż przedmiotem obu apelacji był jedna sprawa przedstawiona pod osąd Sądu Apelacyjnego, Sąd Apelacyjny rozliczył łącznie koszty obu apelacji. Wartość przedmiotu zaskarżenia przy apelacji powódki wyniosła 31.324 z, pozwanego – 59.113,64 zł, łącznie 90.437 zł. Z tej kwoty pozwany wygrał obie apelacje w 0,5712 części (31.324 z apelacji powódki i 20.336, 84 zł ze swojej apelacji – nieuwzględniona renta 12 x 1.159 zł i odszkodowanie – 6.428,84 zł, podzielone przez łączny w.p.z. 90.437 zł.). Powódka poniosła koszty w wysokości 5.617 zł (4.050 zł- zastępstwo procesowe, 1.567 zł – opłata od apelacji), pozwany – 7006 zł (4.050 zł- zastępstwo procesowe, 2.956 zł – opłata od apelacji). Po stosunkowym rozliczeniu łącznych kosztów apelacji 12.623 zł x 0, (...), powódka zobowiązana jest zwrócić pozwanemu 1593,25 zł.

(...)