Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 listopada 2016 r.

Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie, I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Marcin Kołakowski

Protokolant: Daria Kamionowska

po rozpoznaniu w dniu 7 listopada 2016 r. w Warszawie, na rozprawie

sprawy z powództwa Syndyka Masy Upadłości (...) z siedzibą
w W.,

przeciwko Ł. S., S. S., A. K. i M. Ł.,

o zapłatę;

1.  zasądza solidarnie od pozwanych Ł. S., S. S., A. K. i M. Ł. na rzecz powoda Syndyka Masy Upadłości (...) z siedzibą w W. kwotę 428.797,92 zł (czterysta dwadzieścia osiem tysięcy siedemset dziewięćdziesiąt siedem złotych dziewięćdziesiąt dwa grosze)
z ustawowymi odsetkami od dnia 28 listopada 2013 r., do dnia 31 grudnia 2015 r., oraz dalszymi ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016 r., do dnia zapłaty;

2.  zasądza solidarnie od pozwanych Ł. S., S. S., A. K. i M. Ł. na rzecz powoda Syndyka Masy Upadłości (...) z siedzibą w W. kwotę 12.577,00 zł (dwunastu tysięcy pięciuset siedemdziesięciu siedmiu złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

3.  pobiera solidarnie od pozwanych Ł. S., S. S., A. K. i M. Ł. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie kwotę 16.080,00 zł (szesnastu tysięcy osiemdziesięciu złotych) tytułem kosztów procesu.

SSO Marcin Kołakowski

Sygn. akt I C 604/15

UZASADNIENIE

Powódka S. K. z siedzibą w W. w pozwie wniesionym w dniu 28 listopada 2013 r. uzupełnionym pismem z dnia 19 listopada 2014 r. domagała się zasądzenia solidarnie od pozwanych Ł. S., S. S., A. K. i M. Ł. w postępowaniu upominawczym kwoty 428.797,92 złotych z odsetkami ustawowymi od dnia 28 listopada 2013 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu i ww. pisma procesowego powódka twierdziła, że na dochodzoną pozwem kwotę składała się kwota: 337.479,06 złotych z tytułu umowy pożyczki (kapitał), 71.548,91 złotych z tytułu odsetek umownych, 16.209,16 zł z tytułu odsetek za opóźnienie, 186 złotych z tytułu wezwań do zapłaty oraz 3.374,79 zł z tytułu prowizji. Ponadto twierdziła, że żądanie zapłaty wynika z umowy pożyczki na kwotę 345.000 złotych zawartej między powodem, a pozwaną M. Ł., za która poręczyli Ł. S. i A. K.. W celu zabezpieczenia spłaty pożyczki, pozwana M. Ł. wystawiła powodowi także weksel in blanco, który poręczyli Ł. S., A. K. i S. S.. Z uwagi na to, że pozwana M. Ł. zaprzestała spłacania ww. pożyczki, umowa ta została wypowiedziana przez powoda, który następnie wezwał ww. pozwanych do zapłaty całości niespłaconej pożyczki, odsetek i kosztów wezwań do zapłaty, czego pozwani nie uczynili.

W dniu 31 stycznia 2014 r. Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie, VI Wydział Cywilny wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym – zgodnie z żądaniem pozwu.

W dniu 20 lutego 2014 r. pozwana M. Ł. wniosła sprzeciw od powyższego nakazu zapłaty. Jednocześnie wniosła o wyznaczenie terminu rozprawy, celem wyjaśnienia stanu faktycznego w zakresie rozdysponowania udzielonej pożyczki i wysokości naliczonych kwot (nakaz zapłaty – k. 17, sprzeciw – k. 18 i k. 170).

Pozostali pozwani, A. K., Ł. S. i S. S. w dniu 1 kwietnia 2014 r. złożyli sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym (k. 27).

Z uwagi na ogłoszenie upadłości S. K. (1) z siedzibą w W., postanowieniem z dnia 28 maja 2015 roku, podjęto postępowanie z udziałem Syndyka Masy Upadłości (...) z siedzibą w W..

Pozwani w pismach procesowych wskazali, że S. S. jest osobą bezrobotną, zaś Ł. S. utrzymuje żonę i dwójkę dzieci z miesięcznej kwoty 1.750 zł brutto, natomiast A. K. wskazała, że otrzymuje niskie miesięczne wynagrodzenie, a dodatkowo spłaca swój kredyt hipoteczny, dlatego też z powyższych względów nie są w stanie spłacić powyższej kwoty, jako poręczyciele. Ponadto nadmienili, iż poręczając kredyt M. Ł., jako zabezpieczenie została ustanowiona hipoteka na nieruchomości zabudowanej stanowiącej działki o nr ew. (...) o pow. 3.180 m ^{( 2)}, położonej w J. przy ul. (...) i tym samym w razie niewywiązania się ze spłat, miała nastąpić sprzedaż tych nieruchomości w celu zaspokojenia roszczeń S. K.z siedzibą w W..

Pozwana M. Ł. i A. K., nie kwestionowały kwoty głównej, tylko wysokość odsetek karnych i innych kosztów (k. 322, k. 343 i k. 391-392).

Ostatecznie, strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska, przy czym pełnomocnik powódki z uwagi na zmianę treści art. 481 k.c. z dniem 1 stycznia 2016 r., sprecyzował powództwo w ten sposób, że wniósł o zasądzenie solidarnie od pozwanych kwoty 428.797,92 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 28 listopada 2013 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz odsetek ustawowych za opóźnienie od ww. kwoty od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 26 września 2011 r. powódka S. K. z siedzibą w W. ((...)) zawarła umowę pożyczki o nr (...) z M. Ł. na podstawie której powódka udzieliła ww. pozwanej pożyczki na cele mieszkaniowe w wysokości 345.000 zł, która miała być spłacana w 57 ratach miesięcznych, począwszy od 1 grudnia 2011 r. do dnia 1 sierpnia 2016 r. na warunkach określonych w tej umowie i z dołączonym harmonogramem spłat. Z udzielonej pożyczki powódka potrąciła prowizję z tytułu udzielenia pożyczki w wysokości 5 % kwoty pożyczki tj. kwotę 17.250 zł. Pożyczka była oprocentowana według zmiennej stopy procentowej ustalonej przez Zarząd S. K. z siedzibą w W. wynoszącej w dniu zawarcia umowy na 15,5 % w skali roku, z zastrzeżeniem, że może ona ulec zmianie (pkt 1 i 4 umowy). Zgodnie z pkt 10 umowy pożyczki, zabezpieczeniem przyznanej pożyczki był weksel in blanco wystawiony przez pożyczkobiorcę – M. Ł., za który poręczyli S. S., Ł. S. i A. K.. M. Ł. dodatkowo ustanowiła na rzecz powódki hipotekę na nieruchomości zabudowanej stanowiącej działki o nr ew. (...)o pow. 3.180 m ^{( 2)}, położonej w J. przy ul. (...) w powiecie (...), dla której Sąd Rejonowy w Legionowie, IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze (...). Poręczycielami zobowiązań z umowy pożyczki (poręczenie cywilne) byli Ł. S. i A. K., zaś S. S. złożyła oświadczenie jako małżonka poręczyciela Ł. S., że znana jest jej treść umowy pożyczki i wyraża zgodę na poręczenie umowy pożyczki przez jej męża Ł. S..

Zgodnie z pkt 16 umowy pożyczki, w przypadku nieterminowej spłaty pożyczki należności z tego tytułu stawały się w dniu następnym należnością przeterminowaną. Od niespłaconego w całości lub w części kapitału, a od dnia wniesienia powództwa od całości zadłużenia, pobierane miały być odsetki w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, wynoszącej na dzień zawarcia umowy 24 %. Jednocześnie zastrzeżono, że (...) może dokonać zmiany wysokości odsetek dla należności przeterminowanych w przypadku zmiany stopy kredytu lombardowego przez Narodowy Bank Polski. O wysokości stopy procentowej kredytu lombardowego (...) zobowiązany był poinformować przez wywieszenie informacji w miejscu prowadzenia działalności. Natomiast pkt 17 umowy stanowił, że w przypadku zaległości w spłacie pożyczki, pożyczkodawca będzie zobowiązany do uiszczania na rzecz (...) opłat za czynności windykacyjne określone w tabeli prowizji i opłat, przy czym każde wezwanie skierowane do pożyczkodawcy wynosić miało 25 zł, zaś do poręczyciela 10 zł.

W trakcie obowiązywania umowy pożyczki, w związku ze zmianą stóp procentowych Narodowego Banku Polskiego w 2011 r. uchwałą numer (...) z dnia 2 grudnia 2011 r. zmieniono jednokrotnie odsetki umowne z 15,5 % na 16,6 %, zaś uchwałą numer (...) z dnia 27 listopada 2012 r. zmieniono opłaty za wezwanie i ustalono je od 3 grudnia 2012 r. na kwotę 27 zł za wezwanie skierowane do pożyczkodawcy oraz na kwotę 12 zł za wezwanie do poręczyciela.

Dowody: umowa pożyczki k. 84 – 86; harmonogram spłat k. 87 – 88; weksel k. 266, deklaracja wekslowa k. 113, dokumenty znajdujące się w dołączonych aktach sprawy VII C 334/15 - deklaracja do weksla in blanco k. 65; uchwała nr(...) k. 278 – 279; uchwała numer (...) k. 377 – 378.

Pozwana M. Ł., początkowo spłacała raty pożyczki mieszkaniowej, zgodnie z harmonogramem spłat, jednakże zaprzestała to czynić i w związku z tym, uchwałą numer (...) z dnia 10 kwietnia 2013 r. powódka wypowiedziała jej umowę, z uwagi na brak spłat rat pożyczki, brak reakcji na pisemne wezwania do zapłaty oraz brak możliwości polubownego załatwienia sprawy. Sprawę przekazano do działu windykacji.

Pismem z dnia 10 kwietnia 2013 r. poinformowano pozwaną A. K., że Zarząd (...) wypowiedział pozwanej M. Ł. umowę pożyczki o nr (...) z dnia 26 września 2011 r. Termin wypowiedzenia niniejszej umowy wynosił 30 dni od dnia otrzymania ww. wezwania. Po upływie okresu wypowiedzenia, umowa uległa rozwiązaniu. W przypadku nieuregulowania należności w terminie 7 dni od dnia upływu 30 dniowego terminu wypowiedzenia umowy, sprawa miała zostać skierowana na drogę postępowania sądowego. Jednocześnie wskazano, że kwota zadłużenia na dzień 15 kwietnia 2013 r. (nie upłynął jeszcze wówczas termin wypowiedzenia umowy pożyczki) wynosiła 35.058,84 zł z tytułu kapitału, 63.914,96 zł z tytułu odsetek umownych, 1.922,51 zł z tytułu odsetek karnych oraz 135 zł z tytułu kosztów wezwań i powiadomień poręczycieli tj. łącznie 104.406,31 zł. Pisma o ww. treści skierowano także od pozwanych Ł. S., A. K..

Dowód: wezwania do zapłaty z dowodami nadania do pozwanych k. 355 – 376; uchwała nr (...) – k. 109; zawiadomienie o wypowiedzeniu umowy – k. 92; pismo z rozliczeniem zobowiązania – k. 114; uchwała powódki k. 377; tabela opłat i prowizji k. 378 – 379; harmonogram spłat k. 380.

Powódka po skutecznym wypowiedzeniu umowy pożyczki wypełniła weksel własny in blanco przez wpisanie daty i miejsca jego wystawienia (23 sierpnia 2013 r., W.), miejsca i terminu płatności (12 września 2013 r., (...), W.) oraz kwoty należności (428.797,92 zł). Na drugiej stronie weksla pod słowem (...) za dostawcę tego weksla poręczyli przy zawieraniu umowy pożyczki oraz złożyli własnoręczne podpisy wskazując także adresy i nr PESEL - S. S., Ł. S. i A. K.. Weksel ten został wypełniony zgodnie z deklaracją wekslową.

Wezwaniem do zapłaty weksla z dnia 22 sierpnia 2013 r. wezwano pozwaną M. Ł. jako wystawcę weksla in blanco do zapłaty ww. kwoty weksla w dniu 12 września 2013 r. w siedzibie S. K. w W.. W wezwaniu powódka wskazała, że weksel został wystawiony na kwotę 428.797,92 zł, na którą składa się kwota: 337.479,06 złotych tytułem niespłaconego kapitału, 71.548,91 złotych tytułem odsetek umownych, 16.209,16 zł tytułem odsetek karnych, 186 złotych tytułem wezwań i powiadomień oraz kwota 3.374,79 zł tytułem prowizji, oraz to, że zobowiązanie to wynika z umowy pożyczki o numerze (...) zawartej w dniu 26 września 2011 r., między (...), a M. Ł.. Jednocześnie poinformowano ww. pozwaną, że w przypadku braku płatności weksla w terminie, powódka skieruje sprawę na drogę postępowania sądowego, co narazi ją na dodatkowe koszty postępowania. Wezwaniem z dnia 22 sierpnia 2013 r. wezwano A. K., Ł. S. i jego żonę S. S. jako poręczycieli wekslowych do zapłaty kwoty 428.797,92 zł w terminie 12 września 2013 r. z tożsamą informacją o miejscu płatności i skutkach niewywiązania się z powyższego zobowiązania.

Odsetki umowne w okresie od 28 września 2011 r., do 26 maja 2013 r., wynosiły 90.530,48 zł plus odsetki karne sprzed renegocjacji 85,05 zł z których pozwana M. Ł. spłaciła 18.981,57 zł, wobec czego do spłaty pozostały odsetki umowne w wysokości 71.548,91 zł. Odsetki karne za okres od 1 grudnia 2012 r., do 22 sierpnia 2013 r., wyniosły 16.401,15 zł z których pozwana M. Ł. spłaciła 106,94 zł od których odliczono także 85,05 zł (odsetki karne naliczone, niezapłacone sprzed „renegocjacji”, co dało różnicę 16.209,16 zł. Niespłacony kapitał to kwota 337.479,06 zł (z kwoty 345.000 zł pozwana M. Ł. spłaciła 7.520,94 zł), koszty wezwań i powiadomień poręczycieli wyniosły 186 zł (321 zł w tym 6 x 25 zł , 12 x 10 zł, 27 zł, 2 x 12 zł – spłacone 135 zł o czym niżej), zaś prowizja 3.374,79 zł, co łącznie z ww. odsetkami daje kwotę 428.797,92 zł. Pozwana M. Ł. spłaciła w okresie od 21 grudnia 2011 r., do 29 lutego 2012 r., łącznie kwotę 26.829,50 zł która została rozliczona w ten sposób, że kwotę 135 zł zaliczono na wezwania do zapłaty (3 x 45 (25 zł + 10 zł + 10 zł – pożyczkobiorca i poręczyciele cywilni), 106,94 zł na odsetki karne, 19.066,62 zł na odsetki umowne i 7.520,94 zł na kapitał.

Dowód: wezwanie do zapłaty weksla z dowodami nadania i doręczenia k. 89 – 105; weksel k. 111 – 112, 254 – 255, 266; deklaracja wekslowa k. 113; zestawienie odsetek, opłat i prowizji od udzielonej pożyczki k. 114, 276 – 277; dowód z dołączonych dowodów znajdujących się w aktach sprawy VII C 334/15 - deklaracja do weksla in blanco k. 65; zestawienie należności oraz wyliczenie odsetek umownych i karnych k. 114, 276; uchwała k. 278 – 279; stopy procentowe NBP k. 281.

W związku z tym, że pozwani – mimo wielokrotnych wezwań – nie uiścili powódce ww. kwoty w wyznaczonym terminie, wniosła ona do Sądu pozew, który zapoczątkował postępowanie w niniejszej sprawie.

Dowód: wezwanie do zapłaty z dowodami nadania k. 355 – 376; potwierdzenia odbioru wezwań do zapłaty z tytułu nie spłaty pożyczki k. 93 – 101.

Postanowieniem z dnia 5 lutego 2015 r., została ogłoszona upadłość S. K.z siedzibą w W. z możliwością zawarcia układu. Postanowieniem z dnia 19 marca 2015 r., zmieniono ww. postanowienie na upadłość likwidacyjną.

Dowód: postanowienia k. 119, 124, 125.

Sąd zważył, co następuje:

W rozpoznawanej sprawie niesporne było to, że M. Ł. i powodową S.łączyła umowa pożyczki, że zobowiązania pozwanej M. Ł. z ww. umowy poręczyli pozwani Ł. S. i A. K., zaś S. S. złożyła oświadczenie jako małżonka poręczyciela Ł. S., że znana jest jej treść umowy pożyczki i wyraża zgodę na poręczenie umowy pożyczki przez jej męża, że pozwana M. Ł. zabezpieczyła spłatę zobowiązań wynikających z ww. pożyczki ustanawiając na rzecz powódki hipotekę na ww. nieruchomości, jak również wystawiła powódce weksel in blanco z deklaracją wekslową, który poręczyli pozwani S. S., Ł. S. i A. K.. N. było także i to, że pozwana M. Ł. zaprzestała spłat rat ww. pożyczki, jak również i to, że powódka wypowiedziała jej te umowę oraz zawiadomiła o powyższym wszystkich pozwanych, a następnie wystawiła weksel na kwotę dochodzoną pozwem, której pozwani odpowiedzialni za jej spłatę solidarnie nie uiścili.

Okolicznością sporną było to, czy powódka prawidłowo wyliczyła pozwanej M. Ł. poszczególne kwoty odsetek (ustawowych i karnych) oraz pozostałe poszczególne składowe roszczenia dochodzonego pozwem, czy zostało ono zawyżone oraz czy przysługuje powódce.

Zajęcie stanowiska w powyższych kwestiach pozwoliło Sądowi rozstrzygnąć, czy powództwo jest uzasadnione.

Sąd przyznał moc dowodową wszystkim dowodom z dokumentów, jakie zostały zgromadzone w niniejszej sprawie, uznając, że stanowią one pełnowartościowy materiał dowodowy. Autentyczność i wiarygodność tych dokumentów nie była bowiem przez strony kwestionowana. Wskazać przy tym należy, że zdecydowana większość okoliczności faktycznych ostatecznie nie była między stronami sporna.

Powództwo było w całości zasadne, wobec czego został w całości uwzględnione.

Zgodnie z treścią art. 720 § 1 k.p.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy (…), a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy (…). W myśl paragrafu 2 tego przepisu umowa pożyczki, której wartość przenosi pięćset złotych, powinna być stwierdzona pismem.

Cytowany wyżej przepis w paragrafie pierwszym wskazuje, że pożyczka jest umową konsensualną, dwustronnie zobowiązującą. Dalej należy podnieść, że umowa pożyczki w swojej treści winna określać strony umowy ze wskazaniem ich roli oraz przedmiot pożyczki. Przedmiotowo istotnym elementem umowy pożyczki jest obowiązek zwrotu pożyczki. Bez tego elementu nie dochodzi do zawarcia umowy pożyczki (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia 2000 roku, sygn. akt I CKN 1040/98, LEX nr 50828).

W rozpoznawanej sprawie niesporne było to, że powódkę i M. Ł. łączyła umowa pożyczki. Wynika to także z materiału dowodowego zaoferowanego przez powódkę. Za wszelkie zobowiązania wynikające z tej umowy poręczyli Ł. S., na co zgodę wyraziła jego żona S. K. sobolewska i A. S. (poręczenie cywilne). Wszystkie ww. osoby nadto poręczyły wekslowo za wystawiony przez M. Ł. weksel in blanco wręczony powódce przy zawieraniu ww. umowy pożyczki (poręczyciele wekslowe). Trzecim zabezpieczeniem umowy była hipoteka na nieruchomości pozwanej M. Ł..

Istota zaś weksla własnego polega na tym, że wystawca zobowiązuje się do zapłaty w charakterze dłużnika głównego, a jego odpowiedzialność jest niezależna od jakichkolwiek czynności zachowawczych. Zobowiązanie wystawcy jest abstrakcyjne, bezwarunkowe, pieniężne i ściśle formalistyczne. Zapłata weksla może być przy tym zabezpieczona poręczeniem wekslowym (awal), co do całości lub co do części sumy wekslowej. Poręczenie wekslowe polega więc na przyjęciu odpowiedzialności wekslowej za dług osoby podpisanej na wekslu. Nie zabezpiecza natomiast wywiązania się z umowy, w związku z którą został wystawiony weksel lub zostało udzielone poręczenie wekslowe. Oznacza to, że poręczenie wekslowe jest zobowiązaniem abstrakcyjnym, niezależnym od umowy łączącej poręczyciela z osobą, za którą poręcza, ani od tego, czy umowa taka istnieje. Dla ważności poręczenia konieczna jest jednak ważność weksla. Prawo wekslowe nie określa, jakimi zarzutami może zasłaniać się wobec posiadacza weksla poręczyciel wekslowy. Skoro jednak odpowiada on tak samo, jak ten, za kogo poręczył przysługuje mu prawo podnoszenia także wszelkich zarzutów, jakie przysługują tej osobie. A zatem poręczyciel wekslowy może podnosić przeciwko wierzycielowi posiadającemu weksel zarzuty zarówno obiektywne służące każdemu dłużnikowi wekslowemu przeciwko każdemu posiadaczowi weksla (np. brak zdolności wekslowej, nieważność weksla, zarzut przedawnienia), jak i subiektywne oparte na jego osobistych stosunkach z posiadaczem weksla (np. zarzut wypełnienia weksla niezgodnie z zawartym porozumieniem).

Prawo wekslowe używając wyrażenia "weksel niezupełny w chwili wystawienia" wskazuje tym samym, że taki dokument nie może być uznany za papier bezwartościowy. Weksel in blanco zawiera już bowiem zobowiązanie wekslowe, gdyż wystawca złożył na nim swój podpis właśnie w zamiarze zaciągnięcia zobowiązania wekslowego. Z chwilą uzupełnienia weksla in blanco zgodnie z wolą wystawcy i w sposób nadający mu cechy weksla własnego staje się on wekslem zupełnym. Jednakże zobowiązanie z poprawnie uzupełnionego weksla istnieje od chwili złożenia na nim podpisu, a nie dopiero od chwili uzupełnienia weksla (por. wyrok SN z dnia 4 czerwca 2003 r., I CKN 434/01, LEX nr 137623; postanowienie SA w Poznaniu z 14 listopada 2003 r., II AKz 835/03, Wokanda 2004, nr 5, s. 43). Mimo tego, dopóki weksel in blanco nie zostanie uzupełniony w sposób nadający mu cechy weksla, osoby podpisane na wekslu in blanco nie mogą być traktowane jako zobowiązane wekslowo (por. wyrok SN z dnia 20 listopada 1930 r., Rw. III 1445/30, PS 1931, poz. 486). Weksel in blanco musi zawierać co najmniej podpis wystawcy weksla własnego. Oprócz tego mogą znajdować się jeszcze inne elementy wymagane przez prawo wekslowe dla ważności weksla, np. data wystawienia weksla, co pozwala przede wszystkim ocenić, czy np. wystawca miał prawo do skutecznego zaciągania zobowiązań wekslowych, bądź czy istniał remitent. Umieszczanie takich elementów nie jest jednak obligatoryjne w chwili wystawienia weksla, dopiero bowiem w chwili jego uzupełnienia i przedstawienia do zapłaty musi zawierać wszystkie cechy ważności, co powinno nastąpić najpóźniej w chwili dochodzenia na jego podstawie roszczeń (por. orzeczenie SN: z dnia 8 czerwca 1932 r., III 1 Rw. 1064/32, PPA 1932, poz. 358; z dnia 19 grudnia 1962 r., II CR 1148/61, Zb. Orz. SN 1962, nr 3, poz. 115).

Z chwilą wystawienia weksla in blanco i wręczenia go remitentowi następuje zawarcie porozumienia między wystawcą weksla, a osobą, której ten weksel zostaje wręczony. Porozumienie takie jest umową zawieraną między odbiorcą weksla, a wystawcą weksla, na podstawie której dochodzi do powstania zobowiązania z weksla in blanco. Skutkiem zawarcia porozumienia i wydania tego weksla jest powstanie po stronie wierzyciela uprawnienia do wypełnienia weksla zgodnie z warunkami określonymi w porozumieniu, a po stronie wystawcy - obowiązek zapłaty sumy wekslowej na podstawie uzupełnionego dokumentu weksla. Artykuł 10 prawa wekslowego nie wymaga żadnej szczególnej formy takiego porozumienia wekslowego. Może być więc ono zarówno pisemne, jak i ustne, może zostać osiągnięte w sposób wyraźny lub dorozumiany (wyr. SN z dnia 28 maja 1998 r., III CKN 531/97, OSN 1999, nr 1, poz. 13; z 23 października 2001 r., I CKN 19/01, LEX nr 52712; wyrok SA w Warszawie z dnia 19 listopada 1999 r., I ACa 775/99, OSA 2001, z. 7–8, poz. 37). Ponieważ porozumienie jest umową, musi określać wzajemne prawa i obowiązki stron umowy. Prawo wekslowe nie określa, jaka powinna być jego treść. Ma zatem zastosowanie ogólna zasada wyrażona w art. 353 ¹ k.c., zgodnie z którą strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego ( I. Heropolitańska, Prawo wekslowe i czekowe, Praktyczny komentarz, LEX 2011). Powszechnie jednak przyjęte jest, że w deklaracji należy oznaczyć wierzytelność, którą zabezpiecza weksel np. przez podanie rodzaju umowy, na zabezpieczenie której wręczany jest weksel, daty jej zawarcia, numeru. Przede wszystkim należy precyzyjnie określić przypadki, w których weksel in blanco może zostać uzupełniony. Konieczne jest także określenie, kiedy weksel może być uzupełniony oraz wskazanie kwoty, na którą weksel może być wypełniony. Możliwe jest oznaczenie tej kwoty przez wskazanie konkretnej sumy lub przez jej opisanie. W deklaracji należy również określić rodzaj terminu płatności, jakim weksel może być opatrzony. Dopuszczalne jest także umieszczenie w treści deklaracji upoważnienia do wpisania na wekslu "terminu płatności według uznania wierzyciela". W niniejszej sprawie złożone zostało pisemne porozumienie wekslowe, z którego wynika, że powódka miała prawo wypełnić weksel niezupełny w każdym czasie, na sumę odpowiadającą zadłużeniu pozwanej M. Ł. wynikającemu z umowy pożyczki (kapitał, odsetki, opłaty etc.), jak i oznaczyć weksel terminem płatności według swego uznania.

Poczynione rozważania pozwalają zatem na stwierdzenie, że weksel, z którego powód dochodzi zapłaty, uzupełniony został zgodnie z deklaracją wekslową.

Poręczyciel wekslowy odpowiada bowiem tak samo, jak ten, za kogo poręczył. Zobowiązanie awalisty zależy zatem od istnienia i formalnej ważności podpisu osoby, za którą poręcza. Nie odpowiada więc, gdy poręczany np. w ogóle nie zaciągnął zobowiązania wekslowego (nie złożył podpisu) albo, gdy trasat, za którego awalista poręczył, nie zaakceptował weksla. Poza tym odpowiedzialność awalisty jest samoistna, niezależna od zobowiązania poręczanego. Suma wekslowa, za którą odpowiada awalista, nie może przekroczyć tej, za którą odpowiada poręczony. Stąd poręczyciel odpowiada maksymalnie do sumy, za którą odpowiada dłużnik wekslowy względem wierzyciela.

W świetle poczynionych ustaleń faktycznych nie ulega wątpliwości, że pozwana M. Ł. zawarła umowę pożyczki ze (...)z siedzibą w W. na kwotę 345.000 złotych na warunkach określonych w umowie i że powyższa kwota została jej wydana. Zabezpieczeniem przyznanej pożyczki jest weksel, za który poręczyli pozwani S. S., Ł. S. i A. K. (poręczyciele wekslowi), a ponadto została ustanowiona hipoteka na nieruchomości zabudowanej stanowiącej działki o nr ew. (...) o pow. 3.180 m ^{( 2)}, położonej w J. przy ul. (...), powiat (...), dla której Sąd Rejonowy w Legionowie, IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze (...). Poręczycielami (cywilnymi) powyższej umowy pożyczki byli Ł. S. i A. K., zaś S. S. złożyła oświadczenie jako małżonka poręczyciela Ł. S., że znana jest jej treść umowy pożyczki i wyraża zgodę na poręczenie umowy pożyczki przez jej męża. Nadto, że termin zwrotu pożyczki z uwagi na jej skuteczne wypowiedzenie upłynął bezskutecznie.

Zarzut pozwanych odnośnie wysokości kwoty pożyczki z odsetkami umownymi i karnymi, prowizją i kosztami doręczeń wezwań do zapłaty – kwoty dochodzonej pozwem w niniejszej sprawie, na którą został wypełniony przez powódkę weksel jest nieuzasadniony. Po pierwsze, powódka wystawiła ten weksel zgodnie z umową pożyczki łączącą ją z pozwaną M. Ł. oraz pozwanymi S. S., Ł. S. i A. K., którzy poręczyli za ten weksel. Nadto pozwani Ł. S. i A. K. byli poręczycielami cywilnymi za zobowiązania pozwanej M. Ł. z ww. umowy pożyczki, zaś S. S. złożyła oświadczenie jako małżonka poręczyciela Ł. S., że znana jest jej treść umowy pożyczki i wyraża zgodę na poręczenie umowy pożyczki przez jej męża.

Odpowiedzialność wszystkich ww. pozwanych jest odpowiedzialnością solidarną na podstawie ww. weksla, pozwanej M. Ł. dodatkowo z umowy pożyczki, zaś poznanych Ł. S. i A. K., także jako poręczycieli cywilnych. Po drugie, powódka w sposób prawidłowy wyliczyła kwotę dochodzoną pozwem – tak w zakresie należności głównej, jak i odsetek – tak umownych, jak i karnych, kosztów wezwań i prowizji. W szczególności wskazać należy, że powódka podała w jaki sposób ww. odsetki zostały wyliczone, co zostało odzwierciedlone w stanie faktycznym i złożonej przez powódkę tabelą przy jednym z pism procesowych. Wskazała kwoty główne okresy, za jaki je wyliczyła i stopę tych odsetki. Podobnie wskazała w jaki sposób obliczyła należność za wezwania do zapłaty, jak i to, w jaki sposób rozliczyła poszczególne wpłaty dokonane przez pozwaną M. Ł.. Wyliczenie (skapitalizowanie) odsetek umownych, jak i karnych nie budzi wątpliwości Sądu, ani pod względem rachunkowym, ani co do sposobu wyliczenia (kwoty od których były one liczone, okresy, za jaki je wyliczono oraz w zakresie stopy tych odsetek) – co znalazło odzwierciedlenie w zestawieniu k. 276 – 277 i 114 akt sprawy. Po trzecie, pozwani, mimo podnoszenia zarzutu, że powódka niezasadnie wyliczyła ww. kwoty po przedstawieniu tych zestawień przez powódkę aż do chwili zamknięcia rozprawy nie wskazali, na czym polega ta nieprawidłowość. W szczególności nie zakwestionowali tych wyliczeń w żadnym stopniu, ani co do wyliczenia matematycznego, ani co do sposobu wyliczenia przy uwzględnieniu określonych faktów na których powódka opierała się wyliczając wszystkie składowe poszczególnych kwot składających się na kwotę dochodzoną pozwem, ani w końcu kwoty łącznej spłaconej przez pozwaną M. Ł. i sposobu jej rozliczenia przez powódkę – zaliczenia na poszczególne jej zobowiązania (odsetki, kwotę główną, czy wezwania do zapłaty).

Powódka dołączyła do weksla in blanco deklarację, w ramach której była uprawniona do wypełnienia weksla na sumę wekslową obejmującą: sumę wykorzystanego przez pozwaną kredytu z odsetkami, prowizją i innymi należnościami. Deklaracja wekslowa nie wskazywała maksymalnej kwoty do której weksel mógł być wystawiony. W tych okolicznościach zarzuty pozwanych, że uznają zobowiązania z weksla tylko do kwoty głównej, zaś nie uznają odsetek i innych kosztów są nieuzasadnione, gdyż nie znajdują potwierdzenia w ww. deklaracji wekslowej, ani umowie pożyczki do której został on wystawiony. Zarzuty te zostały zgłoszone na potrzeby tego procesu, tym bardziej, że strona pozwana przez cały czas trwania procesu nie wskazała w jakim zakresie żądane kwoty odsetek umownych, czy karnych są nieuzasadnione.

Poręczenie wekslowe zostało uregulowane przepisami art. 30 - 32 ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. Prawo wekslowe. Formę udzielenia poręczenia wekslowego reguluje przepis art. 31 ustawy, zgodnie z którym poręczenie umieszcza się na wekslu albo na przedłużku. Poręczenie oznacza się wyrazem "poręczam" lub innym zwrotem równoznacznym; podpisuje je poręczyciel. Sam podpis na wekslu uważa się za udzielenie poręczenia, wyjąwszy, gdy jest to podpis wystawcy lub trasata. Poręczenie powinno wskazywać, za kogo je dano. W braku takiej wskazówki uważa się, że poręczenia udzielono za wystawcę.

Weksel przedstawiony przez powódkę spełnia wymogi art. 31 prawa wekslowego w zakresie formy udzielenia poręczenia wekslowego przez pozwanych Ł. S., S. S. i A. K.. Pozwani ci umieścili bowiem swoje podpisy pod słowem poręczam ze swoimi danymi: S. S., Ł. S. i A. K.. Powyższe podpisy zostały złożone na odwrocie weksla.

Nie budzi także wątpliwości, że zamiarem tych pozwanych było poręczenie za wystawcę weksla, a zatem za pozwaną M. Ł., która odpowiada wekslowo, jako wystawca weksla

Zgodnie z przepisem art. 32 ustawy poręczyciel wekslowy odpowiada, tak samo, jak ten, za kogo poręczył, ale zobowiązanie poręczyciela jest ważne, chociażby nawet zobowiązanie, za które poręcza, było nieważne z jakiejkolwiek przyczyny z wyjątkiem wady formalnej. Poręczyciel wekslowy odpowiada, zatem za zapłatę sumy wekslowej po nastąpieniu tych samych przesłanek, które aktualizują odpowiedzialność wskazanego przez poręczyciela dłużnika głównego. Poręczenie wekslowe jest jednak ważne, nawet jeżeli zobowiązanie dłużnika głównego jest nieważne, z wyjątkiem wady formalnej. (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 2011 r. III CSK 254/10, opubl. OSNC 2012/2/20). Jak wynika z powyższych rozważań odpowiedzialność poręczyciela wekslowego jest samodzielna i w pewnym zakresie oderwana od odpowiedzialności dłużnika głównego.

Zobowiązanie poręczyciela wekslowego ma charakter abstrakcyjny, a zatem niezależny od umowy łączącej go z osobą za którą poręcza i od stosunku kauzalnego łączącego go z uprawnionym na podstawie weksla. Poręczenie wekslowe może być udzielone, chociaż pomiędzy poręczycielem, a wierzycielem wekslowym nie zachodzi stosunek z zakresu prawa cywilnego. Jest ono także nieodwołalne, bezwarunkowe i nie może być ograniczone terminem (por. wyrok SN z dnia 24 listopada 2009, V CSK 129/09 LEX nr 688047).

Pozwani w niniejszym postępowaniu nie wykazali, mimo iż to ich obciążał ciężar dowodu, że weksel został wypełniony niezgodnie z deklaracją wekslową, albo, że nie ponoszą odpowiedzialności na podstawie poręczenia wekslowego (por. wyrok SN z dnia 12 grudnia 2008 roku, II CSK 360/08, LEX nr 584726).

Przenosząc powyższe rozważania na stan faktyczny rozpoznawanej sprawy, nie budzi wątpliwości odpowiedzialność pozwanych S. S., Ł. S., jak i A. K. na postawie poręczenia wekslowego. Weksel in blanco wystawiony przez S. K. z siedzibą w W., a poręczony przez ww. pozwanych, służył zabezpieczeniu należności S. K. z siedzibą w W., a obecnie Syndyka Masy UpadłościS. K. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w W. z uwagi na ogłoszenie upadłości S. K. z siedzibą w W. z odroczonym terminem płatności. Powód wykazał należycie dołączonymi do pozwu dokumentami w postaci umowy zawarcia pożyczki, wezwań i dowodów doręczenia, że pozwana M. Ł. ani jej poręczyciele nie uiścili należnych powodowi kwot z tytułu zawartej umowy pożyczki z M. Ł..

Sąd nie uwzględnił zarzutu pozwanych odnoszącego się do błędnego naliczenia kwot i odsetek dochodzonych przez powoda. Zarzut ten jest ogólnikowy, pozwani nie wykazali, aby odsetki były naliczone błędnie, odsetki wynikają z opóźnień płatności, a suma odsetek jest zgodna z żądaniem pozwu i wynika wprost z wyliczeń przedstawionych przez powoda.

Odpowiedzialność pozwanej M. Ł. wynika tak z umowy pożyczki, jak i z weksla jaki wystawiła ona stronie powodowej. Odpowiedzialność pozwanych S. S., Ł. S. i A. K. jest odpowiedzialnością z tytułu poręczenia ww. weksla – za zobowiązania M. Ł. wynikające ww. umowy pożyczki, zaś odpowiedzialność Ł. S. i A. K. wobec powódki jest dodatkowo odpowiedzialnością z tytułu umowy poręczenia (cywilnego) – art. 876 i nast. k.c. – za zobowiązania M. Ł. z ww. umowy pożyczki, przy czym odpowiedzialność Ł. S. obejmuje nie tylko jego majątek odrębny, ale i majątek wspólny małżeński, gdyż S. S. złożyła oświadczenie jako małżonka poręczyciela Ł. S., że znana jest jej treść umowy pożyczki i wyraża zgodę na poręczenie umowy pożyczki przez jej męża. Zgodnie bowiem z art. 876 § 1 k.c. przez umowę poręczenia poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał.

Wskazać przy tym trzeba na to, że zabezpieczenia umowy pożyczki, jaka została zawarta przez M. Ł. tj. hipoteka, poręczenie cywilne i poręczenie wekslowe, nie zostały zhierarchizowane – strony tej umowy nie ustaliły z którego zabezpieczenia strona powodowa będzie mogła skorzystać w pierwszej kolejności, a to oznacza, że może ona korzystać z nich według swojego uznania, a zatem także równocześnie. Do skorzystania jednak z zabezpieczenia w postaci hipoteki ustanowionej na ww. nieruchomości pozwanej M. Ł. niezbędnym jest uzyskanie tytułu wykonawczego (np. wyroku) w stosunku do właściciela tej nieruchomości. Dopiero na podstawie ww. tytułu wykonawczego powód może wszcząć egzekucję i skierować ją w stosunku do ww. nieruchomości. Z uwagi na powyższe niezasadny był także i ten zarzut pozwanych, że powód powinien w pierwszej kolejności zaspokoić się z ww. nieruchomości, skoro działania powoda zmierzają właśnie m. in. do tego, aby mógł ewentualnie zaspokoić się i z tego składnika majątkowego pozwanej M. Ł., przy czym to strona powodowa – wierzyciel decyduje w stosunku do którego z dłużników skieruje egzekucje i w stosunku do którego jego składnika majątkowego.

Orzekając o odsetkach ustawowych od zasądzonej kwoty Sąd zasądził je od dnia wniesienia pozwu do Sądu, tj. od dnia 28 listopada 2013 r. do dnia 31 grudnia 2015 r., oraz dalszymi ustawowymi odsetkami za opóźnienie, uwzględniając znowelizowaną treść art. 359 § 2 i 2 ¹ k.c. – od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty.

Mając na uwadze powyższe Sad orzekł, jak w pkt 1 sentencji wyroku, na podstawie ww. przepisów.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu znajduje uzasadnienie w świetle art. 98 § 1 k.p.c. i obejmuje wynagrodzenie zawodowego pełnomocnika procesowego z opłatą skarbową od pełnomocnictwa, jak również opłatę od pozwu w zakresie w jakim została ona uiszczona (1/4 opłaty). Jednocześnie Sąd zarządził pobrać od pozwanych pozostałą nieuiszczoną dotychczas opłatę od pozwu – ¾ tej opłaty w wysokości 16.080,00 zł solidarnie od pozwanych mając na uwadze wynik procesu, a w szczególności to, że pozwani przegrali niniejszy proces, a zatem to ich obciążają w całości koszty procesu, także w zakresie w jakim dotychczas koszty te nie zostały pokryte.

Mając na uwadze powyższe Sad orzekł, jak w pkt 2 i 3 sentencji wyroku, na podstawie ww. przepisów.