Pełny tekst orzeczenia

WYROK

UZASADNIENIE

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Oskarżony Z. Ż. ma 48 lata, jest żonaty, nie posiada nikogo na utrzymaniu. Oskarżony posiada wykształcenie średnie, obecnie nie posiada stałej pracy, utrzymuje się z prac dorywczych z których osiąga dochód około 700- 800 zł miesięcznie. Żona wymienionego nie pracuje. Leczy się odwykowo z uwagi na uzależnienie od alkoholu. Zamieszkuje wraz z żoną w B.. Oskarżony posiada prawo jazdy nr (...) uprawniające do prowadzenia pojazdów silnikowych kategorii AM, B i B1, które zagubił na tydzień przed zdarzeniem.

(dowody: protokół przesłuchania oskarżonego k. 12, wyjaśnienia oskarżonego k. 12, 56)

Oskarżony w dniu 21 października 2018 r. spożył alkohol. W dniu 22 października 2018 r. w godzinach wczesno porannych wsiadł w samochód marki V. (...) o nr rej. (...). Na ulicy (...) w B. około godz. 6:45 został zatrzymany przez patrol Policji. Funkcjonariusze Policji dokonali badania oskarżonego na zawartość alkoholu w wydychanym powietrzu. Badanie urządzeniem Alkotest 7510 wykonane na miejscu zdarzenia o godz. 6:45 wykazało 0,48 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu, a o godz. 7:01- 0,48 mg/l. Badanie urządzeniem Alkometr A2.0 wykonane na Komendzie Powiatowej Policji w B. o godz. 7:10 wykazało– 0,51 mg/l, a o godz. 7:12 – 0,50 mg/l.

(dowody: wyjaśnienia oskarżonego k. 11-12, 56v, protokoły badań na zawartość alkoholu w wydychanym powietrzu k. 2-3v)

Oskarżony jest zdrowy psychicznie. Biegli lekarze nie stwierdzili u niego choroby psychicznej ani upośledzenia umysłowego. Rozpoznali natomiast zespół uzależnienia spowodowany używaniem alkoholu długotrwałymi ciągami z klinowaniem, objawami abstynencyjnymi po odstawieniu, przejawiamy koncentracji życia na zdobywaniu i spożywaniu alkoholu. Podali, jednakże, iż oskarżony dysponuje sprawnym intelektem, zna normy prawne i powinien przewidzieć konsekwencje ich przekraczania. Biegli w chwili czynu nie stwierdzili u niego podstaw do kwestionowania jego poczytalności w rozumieniu art. 31 § 1 czy § 2 kk.

(dowód: opinia sądowo – psychiatryczna k. 31-34)

Oskarżony będąc przesłuchany w postepowaniu przygotowawczym przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu. Wyjaśnił, iż w dniu 21 października 2018 r, w niedzielę, spożywał alkohol od godz. 11:00. Wypił jedno piwo i 200 gram wódki. Na drugi dzień, w poniedziałek, przed godzina 7:00 wsiadł do samochodu i chciał jechać do S.. Na ul. (...) w B. zatrzymał go patrol policji do kontroli. Okazało się, że jest nietrzeźwy. Był przekonany, że od niedzieli rano zdążył już wytrzeźwieć. Czuł się bardzo dobrze. Dodał, że na stałe zażywa leki na obniżenie poziomu cholesterolu i na wątrobę. Podał, że być może to one spowodowały, że jego metabolizm został zakłócony. Oświadczył, że nie posiada obecnie dokumentu prawa jazdy, gdyż został on przez niego zgubiony na około tydzień przed zdarzeniem.

(dowód: wyjaśnienia oskarżonego k. 12)

Oskarżony przesłuchiwany podczas rozprawy ponownie przyznał się do popełnienia zarzuconego mu czynu. Potrzymał wyjaśnienia złożone w postepowaniu przygotowawczym. Dodał, iż tego dnia, to miał być jego pierwszy dzień w pracy. Podał, że już w niedzielę się dobrze czuł. Był świadom, że będzie miał kontrolę. Dodał, że jeżeli uzyska pracę to będzie się ona wiązała się z wyjazdami i koniecznością prowadzenia samochodu. Dodał, że czytał w internecie, ze leki które zażywa mogą zakłócić metabolizm. Oświadczył, że nie pije alkoholu od 22 listopada 2018 r. Uczęszcza na terapię w B., gdzie stara się chodzić systematycznie.

(dowód: wyjaśnienia oskarżonego k. 56v)

Sąd zważył, co następuje:

Wyjaśnieniom oskarżonego przyznającego się do popełnienia zarzuconego mu czynu Sąd dał wiarę, albowiem pozostają one w zgodzie z całokształtem zebranego w sprawie materiału dowodowego. Sąd uznał za wiarygodne również wszystkie dowody z dokumentów ujawnione na rozprawie. Żadna ze stron nie kwestionowała bowiem ich wiarygodności ani autentyczności, a w połączeniu z wyjaśnieniami oskarżonego dokumenty te pozwalają na odtworzenie pełnego i rzeczywistego obrazu czynu popełnionego przez oskarżonego.

Czyn oskarżonego wyczerpuje znamiona przestępstwa z art. 178a § 1 kk, przy czym Sąd uwzględniając wyniki przeprowadzonego postępowania dowodowego jednoznacznie ustalił, że oskarżony kierował samochodem w ruchu lądowym w stanie nietrzeźwości.

Przestępstwo z art. 178a § 1 kk polega na prowadzeniu pojazdu mechanicznego m. in. w ruchu lądowym przez osobę znajdującą się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego. Ustawową definicję stanu nietrzeźwości zawiera art. 115 § 16 kk, zgodnie z którym stan nietrzeźwości występuje m. in. wówczas, gdy zawartość alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg lub prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość.

Oskarżony decydując się na jazdę samochodem w stanie nietrzeźwości, spowodował zagrożenie dla bezpieczeństwa innych uczestników ruchu, zarówno drogowego jak i pieszych. Nie bez znaczenia jest tu fakt, iż poruszał się autem po głównych ulicach w B., gdzie został zatrzymany oraz, iż miało to miejsce w poniedziałek w godzinach porannych, gdyż natężenie ruchu jest dość znaczne.. Ponadto zamierzał pokonać dość spory bo około 5 km odcinek drogi pomiędzy swoim miejscem zamieszkania w B., a miejscowością S.. Okoliczność ta niewątpliwie potęguje stopień społecznej szkodliwości czynu, którego dopuścił się oskarżony.

Z tych względów wina oskarżonego nie może budzić wątpliwości. Swoim zachowaniem wyczerpał on znamiona występku wyczerpującego dyspozycję art. 178a § 1 kk.

Sąd podzielił wnioski zawarte w opinii sądowo – psychiatrycznej dotyczącej oskarżonego. Wynikało z niej, iż stan psychiczny oskarżonego w czasie czynu nie znosił ani nie ograniczał jego zdolności do rozpoznania jego znaczenia i pokierowania swoim postępowaniem, zaś poczytalność oskarżonego zarówno w czasie czynu, jak i w czasie postępowania nie budziła wątpliwości. Oskarżony mógł brać udział w postępowaniu oraz podejmować obronę w sposób samodzielny i rozsądny. Opinia została sporządzona na potrzeby przedmiotowego postępowania, przez biegłych lekarzy psychiatrów, osoby posiadające odpowiednią wiedzę i doświadczenie zawodowe w danej dziedzinie medycyny. Nie była ona kwestionowana przez strony, ani nie budziła wątpliwości Sądu.

Oceniając stopień winy i społecznej szkodliwości czynu, należy mieć także na uwadze to, iż oskarżony w stan nietrzeźwości wprawił się świadomie i zasiadając w godzinach porannych następnego dnia powinien przewidzieć, iż może jeszcze znajdować się pod jego wpływem. Siadając za kierownicę samochodu za kierownicą i mając 0,48 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu organizmie, stworzył realne niebezpieczeństwo nie tylko dla siebie, ale również dla innych uczestników ruchu, co niewątpliwie winno spotkać się z stosowną represją karną. Za całkowicie chybione i niezasługujące na aprobatę jawi się twierdzenie, iż w związku z upływem czasu oskarżony nie miał świadomości i nie był w stanie przewidzieć, że w jego organizmie może się znajdować alkohol o stężeniu wykazanym w badaniu. Oskarżony, zdaniem Sądu jako osoba dorosła, spożywając alkohol (tak jak wskazał co najmniej w ilości 200 gram wódki oraz piw), a następnie na drugi dzień wsiadając do samochodu z zamiarem jego prowadzenia przewidywał i godził się zarówno na działanie wypitego alkoholu jak też i konsekwencje prawne wynikające z takiego działania.

Na stopień winy składają się takie elementy jak możliwość rozpoznania znaczenia czynu, możliwość podjęcia decyzji odnośnie odpowiedniego zachowania, adekwatnego do sytuacji motywacyjnej w jakiej sprawca się znalazł oraz możliwość sterowania swoim postępowaniem. Sąd dostrzega wprawdzie to, iż oskarżony wsiadł do pojazdu na drugi dzień po spożywaniu alkoholu, jednak nie sposób zgodzić się. że potencjalne zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym było przez to mniejsze. Zamiarem oskarżonego było dotarcie samochodem z miejscowości S. czyli przejechanie odcinka około 5 km. Zatem powyższe nie mogło również skutecznie podważyć sposobu oceny społecznej szkodliwości zachowania oskarżonego.

Nie usprawiedliwia oskarżonego to, że brał leki albowiem żaden z przyjmowanych przez oskarżonego leków nie wpływa na sprawność psychofizyczną i zdolność prowadzenia pojazdów i obsługę maszyn. Z drugiej strony to na niekorzyść oskarżonego przemawia fakt, że w czasie przyjmowania leku o nazwie S. nie należy spożywać alkoholu z uwagi na ryzyko toksycznego uszkodzenia wątroby. Wątpliwa jest zatem próba czynienia z powyższego faktu okoliczności łagodzącej winę oskarżonego.

Należy mieć na uwadze to, bezpieczeństwo w komunikacji jest dobrem szczególnie cennym, które zasługuje na specjalną ochronę prawa karnego. Skutki przestępstw drogowych są bowiem bardzo dotkliwe, stanowią ogromny problem społeczny, nie tylko w wymiarze materialnym, ale przede wszystkim w kontekście zapewnienia ochrony życia i zdrowia obywateli. Jest to jeden z podstawowych i w obecnym czasie bardzo aktualny obowiązek państwa. Jedynym ze środków do tego celu jest właśnie odpowiednio ukształtowana polityka karna.

Należy również wskazać, że przestępstwa z art. 178a k.k. zdarzają się niezwykle często w praktyce sądów i organów ścigania. Z tej właśnie przyczyny należy im się w sposób stanowczy przeciwstawić odpowiednio ukształtowaną reakcją karną. Kwestia nagminności dopuszczania się podobnych czynów zabronionych, co prawda nie jest okolicznością, która może być brana pod uwagę przy ocenie stopnia ich społecznej szkodliwości, nie oznacza to jednak, że jest całkowicie obojętna dla wymiaru kary. Wszak jednym z celów, który ma osiągnąć kara jest zapobieganie popełnianiu przestępstw, zwłaszcza tych nagminnych (por. postanowienie SN z 28.11.2008 r. V KK 161/08, Biul.PK 2009/1/83).

Kodeks karny w art. 115 § 2 k.k., który zawiera zamknięty katalog kryteriów oceny stopnia społecznej szkodliwości czynu, które prowadzą do wniosku, że dominujące znacznie mają okoliczności z zakresu strony przedmiotowej, do której dołączono tylko dwie przesłanki strony podmiotowej, jak postać zamiaru i motywację sprawcy. Okoliczności związane natomiast z samym sprawcą czynu, takie jak wiek, opinia, właściwości i warunki osobiste, a które wpływają na wymiar kary, zostały natomiast w kontekście oceny stopnia społecznej szkodliwości pominięte (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 czerwca 2008 r., V KK 1/08, OSNKW 2008 r., Nr 9, poz. 75).

W realiach niniejszej sprawy, patrząc przez pryzmat wymienionych powyżej kryteriów, które na podstawie art. 115 § 2 k.k. decydują o stopniu społecznej szkodliwości czynu, należy stwierdzić, że czynu przypisanego oskarżonemu nie cechuje nieznaczna społeczna szkodliwość w rozumieniu art. 66 § 1 k.k.

Mając na uwadze powyższe, nie sposób uznać, że zachodzą przesłanki do warunkowego umorzenia postępowania w zakresie występku z art. 178a § 1 k.k.

Niemniej ustosunkowując się do wniosku obrońcy oskarżonego należy przede wszystkim poczynić uwagę tej treści, że przywołany przez obrońcę przepis art. 66 § 1 kk zawiera rozwiązanie przyjmujące brak przestępności czynu zabronionego w razie nieznacznego stopnia społecznej szkodliwości. Według przyjętego przez Kodeks Karny założenia, sędzia oceniając czyn sprawcy nie może poprzestać na stwierdzeniu, że czyn ten realizuje wszystkie znamiona typu czynu zabronionego i przejść od razu do ustalania winy, ale musi także zbadać, czy czyn ten nie zawiera atypowo niskiej społecznej ujemności, czy nie jest społecznie szkodliwy w stopniu nieznacznym lub nawet znikomym. Ustalenie stopnia społecznej szkodliwości czynu konieczne jest w każdym przypadku badania odpowiedzialności karnej. Wyższy niż znikomy stopień społecznej szkodliwości czynu przesądza o karygodności czynu zabronionego i stanowi warunek przypisania sprawcy przestępstwa (art. 1 § 2 kk). Brak znacznego stopnia społecznej szkodliwości czynu stanowi warunek umorzenia postępowania na zasadzie art. 17 § 1 pkt. 3 kpk, zastosowania warunkowego umorzenia postępowania (art. 66 § 1 kk) albo odstąpienia od wymierzenia kary w warunkach określonych w art. 59 kk. Stopień społecznej szkodliwości czynu sąd winien uwzględniać przy wymiarze kary (art. 53 § 1 kk). W związku z występującymi trudnościami określenia jednoznacznych wyznaczników stopnia społecznej szkodliwości czynu ustawodawca wprowadził do kodeksu karnego katalog okoliczności, które sąd winien brać pod uwagę przy jego miarkowaniu. Należy zwrócić szczególną uwagę, że wszystkie z wymienionych w tym przepisie okoliczności związane są z czynem, z jego stroną przedmiotową i podmiotową (postać zamiaru, motywacja, okoliczności czynu). Nie wpływają natomiast na stopień społecznej szkodliwości czynu okoliczności dotyczące sprawcy, charakteryzujące jego dotychczasowy tryb życia, warunki osobiste, właściwości, karalność, opinie o sprawcy. Okoliczności te są istotne przy doborze odpowiednich środków reakcji karnoprawnej. Nie mogą one jednak w szczególności decydować o tym, czy czyn realizujący znamiona typu czynu zabronionego jest przestępstwem, czy nie. Ustalenie tego może nastąpić wyłącznie na podstawie oceny samego czynu, a nie na podstawie oceny jego sprawcy poprzez pryzmat jego wcześniejszych zachowań. Wyłącznie cechy indywidualne czynu, konkretyzujące wymienione w przywołanym przepisie okoliczności decydują o stopniu społecznej szkodliwości czynu i tylko przy atypowym wystąpieniu okoliczności zmniejszających społeczną szkodliwość mogą spowodować, że osiągnie ona stopień nieznaczny lub znikomy wyłączający karygodność czynu. O nieznacznym lub znikomym stopniu społecznej szkodliwości czynu może decydować, np. łączne wystąpienie mniejszej wartości zaatakowanego dobra, mała szkoda wyrządzona dobru prawnemu, możliwość naprawienia szkody, sposób zachowania się sprawcy nie zasługujący na szczególne potępienie, sytuacja motywacyjna utrudniająca sprawcy podjęcie właściwiej decyzji. W myśl art. 66 § 2 kk ocena karygodności czynu dotyczy konkretnego, zindywidualizowanego czynu i niższe ustawowe zagrożenie przewidziane za wysepek z art. 178a § 1 kk samo nie implikuje stwierdzenia nieznacznego stopnia społecznej szkodliwości tego rodzaju zachowań albowiem niska wysokość ustawowego zagrożenia związanego z typem czynu zabronionego jest jedną z niezbędnych przesłanek zastosowania warunkowego umorzenia postępowania.

Odnosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należy skonstatować, że całokształt cech indywidualizujących przypisany oskarżonemu czyn nie powoduje, że jego ujemna wartość jest, z punktu widzenia założonego przez ustawodawcę stopnia społecznej szkodliwości, nietypowa w ujęciu art. 1 § 2 kk, ani też nieznaczna w rozumieniu art. 66 § 1 kk.

O przyjęciu znacznego stopnia społecznej szkodliwości przypisanego oskarżonemu czynu zadecydowały m.in. takie okoliczności jak: prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości ulicami o dużym natężeniu ruchu, przejechany od momentu wyjechania do momentu zatrzymania dość spory odcinek drogi, poziom stężenia alkoholu w organizmie oskarżonego, który nie był zbliżony do wartości granicznych warunkujących zaistnienie przestępstwa oraz istotne zagrożenie jakie stwarzał oskarżony kierując pojazdem w stanie nietrzeźwości dla innych uczestników ruchu drogowego.

Nie zaistniała także sytuacja motywacyjna w znacznym stopniu utrudniająca oskarżonemu podjęcie właściwiej decyzji. Jak sam wyjaśnił, wiedział, że na drugi dzień będzie wybierał się samochodem do nowego miejsca pracy, tak więc w inkryminowanym czasie nie wystąpiła jakakolwiek nagła, choćby w pewnym stopniu usprawiedliwiająca, potrzeba kierowania pojazdem.

W konsekwencji sąd nie zgodził się z argumentami przytoczonymi przez obrońcę dla poparcia stanowiska, że przypisany oskarżonemu czyn cechuje jedynie nieznaczny stopień społecznej szkodliwości, w konsekwencji zostały wyczerpane wszystkie przesłanki zastosowania instytucji określonej w art. 66 kk. Eksponowane przez obrońcę okoliczności takie jak: niekaralność oskarżonego, prowadzenie ustabilizowanego trybu życia, brak po jego stronie cech demoralizacji, przyznanie się do winy i wyrażenie skruchy, a także to, iż skazanie za czyn z art. 178a § 1 kk będzie skutkowało wymierzeniem mu zakazu prowadzenie pojazdów na okres co najmniej 3 lat, a to uniemożliwi mu podjęcie pracy– przede wszystkim nie determinują oceny stopnia społecznej szkodliwości czynu jako nie związane z nim jego stroną podmiotowo- przedmiotową, a zarazem nie sprawiają, że zaistniała sytuacja utrudniająca oskarżonemu podjęcie właściwej decyzji.

W konsekwencji skoro ujemna zawartość czynu, którego dopuścił się oskarżony nie była atypowo niska i nie osiągała poziom znikomego, czy też nieznacznego stopnia społecznej szkodliwości, to istnieją podstawy do traktowania tegoż czynu jako przestępstwa.

Wymierzona oskarżonemu kara jest adekwatna do stopnia społecznej szkodliwości przypisanego mu czynu i jego winy. Przy wymiarze kary Sąd jako okoliczność łagodzącą uwzględnił dotychczasową jego niekaralność (k. 39), przyznanie się do winy, wyrażenie skruchy, z drugiej zaś strony miał na uwadze wysoki stopień społecznej szkodliwości czynu jakiego się dopuścił.

W ocenie Sądu dokonana analiza sylwetki oskarżonego przez pryzmat zaprezentowanych okoliczności, uprawnia do wyprowadzenia wniosku, iż wymierzona mu kara nie razi swoją surowością. Ujawnione bowiem okoliczności przemawiają jednoznacznie za uznaniem, że dla osiągnięcia w stosunku do wyżej wymienionego oskarżonego wszystkich celów kary, o których mowa w art. 53 kk wystarczającą będzie kara łagodniejszego rodzaju, tj. kara ograniczenia wolności. Wymierzenie oskarżonemu kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania stanowiłoby represję karną niewspółmiernie surową i zbędną. Natomiast mając na uwadze to, iż na chwilę wydania wyroku oskarżony pracował jedynie dorywczo wymierzenie kary grzywny także uznać należało za niecelowe w sytuacji materialnej oskarżonego.

Konkludując stwierdzić należy, iż wymierzona oskarżonemu kara jest jak najbardziej sprawiedliwa uwzględniająca zarazem wszystkie dyrektywy wymiaru kary, o których mowa w art. 53 kk. W ocenie Sądu tak ukształtowana represja karna stwarza realne możliwości osiągnięcia korzystnych efektów poprawczych w zachowaniu oskarżonego. Powinna ona zarazem wywołać w jego świadomości przeświadczenie o nieuchronności kary oraz wyrobić poczucie odpowiedzialności i poszanowania prawa. Poza tym kara tego rodzaju i w tym wymiarze będzie oddziaływała właściwie na społeczeństwo, osiągając w ten sposób cele prewencji ogólnej, poprzez odstraszanie innych od popełniania tego typu przestępstw.

Na podstawie art. 42 § 2 k.k. Sąd w przedmiotowej sprawie zobligowany był do orzeczenia wobec oskarżonego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych. Sąd uznał, że konieczne jest wyeliminowanie oskarżonego z uczestnictwa w ruchu drogowym na okres trzech lat. Orzeczony zakaz zmusi go do przestrzegania prawa.

Na podstawie art. 43a § 2 k.k. orzeczono obligatoryjne w przypadku skazania za czyn z art. 178a § 1 k.k., świadczenie pieniężne w wysokości 5.000 zł na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.

Na podstawie art. 627 kpk oraz art. 3 ust. 1 ustawy o opłatach w sprawach karnych Sąd orzekł o obowiązku zwrotu Skarbowi Państwa kosztów procesu uznając, że sytuacja rodzinna i majątkowa oskarżonego nie jest przeciwwskazaniem do ich zasądzenia.