Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 października 2018 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Monika Rosłan-Karasińska

Protokolant: praktykant Magdalena Wójcicka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 1 października 2018 r. w Warszawie

sprawy Z. M. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W.

o wcześniejszą emeryturę

na skutek odwołania Z. M. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W.

z dnia 31 lipca 2017 r. znak: (...)

zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. z dnia 31 lipca 2017 r. znak: (...)w ten sposób, że przyznaje odwołującemu Z. M. (1) prawo do emerytury wcześniejszej z warunków szczególnych od dnia złożenia wniosku do organu rentowego (2 czerwca 2017 roku).

UZASADNIENIE

Ubezpieczony Z. M. (1) w dniu 31 sierpnia 2017 roku, odwołał się od decyzji organu rentowego z 31 lipca 2017 roku, znak: (...), odmawiającej mu prawa do wcześniejszej emerytury podważając ustalenia organu rentowego w zakresie stażu pracy w warunkach szczególnych.

Argumentując swoje stanowisko odwołujący wskazał, że nie jest w stanie przedstawić prawidłowego świadectwa pracy w szczególnych warunkach, ponieważ jego ówcześni pracodawcy tj. Spółdzielnia (...) w N. oraz (...) już nie istnieją ( odwołanie z dnia 31 sierpnia 2017 roku, k. 2 a.s.)

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. w odpowiedzi na odwołanie z 5 października 2017 roku wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

Organ rentowy w uzasadnieniu swojego stanowiska wskazał, że ubezpieczony nie spełnił wymogu 15 lat pracy w szczególnych warunkach, na dzień 1 stycznia 1999 roku. Zdaniem organu rentowego Z. M. (1) udowodnił jedynie 4 lata i 8 miesięcy takiej pracy (okres od 26 listopada 1980 roku do 25 lipca 1985 roku).

Natomiast organ rentowy nie uwzględnił do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od 1 sierpnia 1985 roku do 15 września 1992 roku w Spółdzielni (...) w N. oraz od 16 września 1992 roku do 31 grudnia 1992 roku i od 1 stycznia 1993 roku do 6 lutego 1996 roku w (...) s.c. w N., z uwagi na rozbieżności pomiędzy informacjami zawartymi w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach a pozostałą dokumentacją. Ponadto organ rentowy wskazał, że zaświadczenie o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach za okres od 1 sierpnia 1985 roku do 15 września 1992 roku zostało podpisane przez prezesa zarządu Spółdzielni Handlowej (...) w N., a więc przechowawcę dokumentacji zlikwidowanej spółki. ( odpowiedź na odwołanie z 5 października 2017 roku, k. 6 a.s.)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony Z. M. (2) (urodzony w dniu (...)) w dniu 26 kwietnia 2017 roku złożył do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniosek o wcześniejszą emeryturę ( wniosek o emeryturę, k. 1 – 7 tom III a.r.). Do wniosku ubezpieczony dołączył kwestionariusz dotyczący okresów składkowych i nieskładkowych wraz z dokumentami potwierdzającymi okresy jego zatrudnienia.

Powyższe skutkowało przeprowadzeniem przez organ rentowy postępowania wyjaśniającego, w toku którego organ rentowy pierwotnie ustalił, że ubezpieczony nie legitymuje się wymaganym 15-letnim stażem pracy w szczególnych warunkach. Organ rentowy uwzględnił do stażu pracy w szczególnych warunkach okres zatrudnienia w (...) S.A. w W. od 26 listopada 1980 roku do 25 lipca 1985 roku, tj. okres 4 lat i 8 miesięcy.

Jednocześnie organ rentowy nie uwzględnił jako pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia ubezpieczonego: od 1 sierpnia 1985 roku do 15 września 1992 roku w Spółdzielni (...) w N. oraz od 16 września 1992 roku do 31 grudnia 1992 roku w (...) s.c. w N. i od 1 stycznia 1993 roku do 6 lutego 1996 roku w (...) sp. z o.o. w N.. W oparciu o tak poczynione ustalenia organ rentowy wydał decyzję z 31 lipca 2017 roku, znak: (...)którą odmówił ubezpieczonemu prawa do wcześniejszej emerytury. ( decyzja z 31 lipca 2017 roku, znak:(...), k. 45 tom III a.r.)

Z. M. (1) od decyzji z 31 lipca 2017 roku odwołał się inicjując niniejsze postępowanie sądowe, w toku którego ustalono, że ubezpieczony posiada uprawnianie do kierowania ciężarówkami o masie powyżej 3,5 t (kategoria C) od 8 września 1982 roku. W okresie od 26 listopada 1980 roku do 25 lipca 1985 roku był zatrudniony w (...) S.A. w W. na stanowisku kierowcy ciągnika. W okresie od 1 sierpnia 1985 roku do 15 września 1992 roku był zatrudniony w Spółdzielni (...) w N. na stanowisku kierowcy na samochodzie ciężarowym powyżej 3,5 ton w pełnym wymiarze czasu pracy. W związku ze zmianami organizacyjnymi w Spółdzielni (...) w N. polegającymi na przekazaniu w dniu 16 września 1992 roku przedsiębiorstwa spółdzielni w dzierżawę dotychczasowym członkom zarządu, odwołującemu zaproponowano rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron z dniem 15 września 1992 roku i zatrudnienie na dotychczasowym stanowisku w przedsiębiorstwie utworzonym przez A. K., M. krzyżanowskiego i S. J. tj. w (...) s.c. w N.. Z. M. (1) godząc się na ww. propozycję zawarł w dniu 16 września 1992 roku umowę o pracę z (...) s.c.,
w którym pracował na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 t do dnia 31 grudnia 1992 roku. Z dniem 1 stycznia 1993 roku w prawa i obowiązki spółki cywilnej (...) wstąpiła (...) sp. z o.o. z siedzibą w N. w związku z czym odwołujący stał się pracownikiem następcy prawnego. Przez (...)
sp. z o.o. odwołujący był zatrudniony nadal na stanowisku kierowcy - od 1 stycznia 1993 roku do 6 lutego 1996 roku. Przez okres zatrudnienia w Spółdzielni (...), (...) s.c., (...) sp. z o.o. odwołujący nieprzerwanie wykonywał te samą pracę tj. jest był kierowcą samochodów ciężarowych o masie powyżej 3,5 tony. Na początku swojego zatrudnienie w ww. zakładach pracy odwołujący kierował ciężarówką marki J., a następnie samochodem ciężarowym-wywrotką marki K.. Oba samochody miały masę powyżej 3,5 tony. Odwołujący pracował jako kierowca w pełnym wymiarze czasu pracy, po co najmniej 8 godzin dziennie, 5 dni w tygodniu. W pracy odwołującego nie było przestoju. W sytuacji gdy wywrotka K. była w naprawie ubezpieczony do pracy wykorzystywał starego J.. Wyżej wymienionymi ciężarówkami woził węgiel, nawozy, wapno nawozowe oraz cement. Do zadań odwołującego należało również rozładowanie przewożonego towaru. Zadanie odwołującego w tym zakresie polegało na wciśnięciu odpowiedniego klawisza uruchamiającego w wywrotce system wyładowywania. Sporadycznie pomagał ręcznie przy załadunku towaru z wagonu na ciężarówkę, jednak nie należało to do zakresu jego obowiązków i było spowodowane jedynie brakami kadrowymi. (prawo jazdy Z. M. (1), k. 85 a.s., świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach, k. 13 tom III a.r., świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach, k. 15 tom III a.r., świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach, k. 17 tom III a.r. pismo z 15 września 1992 roku, k. 13 akt osobowych, umowa o pracę z 16 września 1992 roku, k. 14 akt osobowych, świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach, k. 19 tom III a.r., pismo z 4 stycznia 1993 roku, k. 15 akt osobowych, świadectwa pracy z 6 lutego 1996 roku, akta osobowe, zeznania ubezpieczonego w charakterze strony k. 40 a.s., k. 63 a.s.; zeznania świadka M. W., k. 47 a.s., zeznania świadka M. P., k. 47 a.s. opinia biegłego z zakresu bhp, k. 66 – 72 a.s.)

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie: dowodów z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, dokumentów znajdujących się w aktach rentowych oraz dołączonych akt osobowych, zeznań świadka M. P., świadka M. W., oraz zeznań ubezpieczonego złożonych przez niego w charakterze strony.

Sąd dał wiarę zeznaniom zarówno świadków jak i odwołującego. Zeznania świadków oraz odwołującego korespondują z materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie.

Sąd w toku sprawy odwołał się do wiadomości specjalnych biegłego sądowego z zakresu BHP i na podstawie złożonej opinii z dnia 27 marca 2018 roku ( k. 66 - 72 a.s.) ustalił, czy czynności wykonywane przez ubezpieczonego w spornych okresach kwalifikują się do zaliczenia ich jako pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Sąd wziął pod uwagę fakt, iż sporządzona przez biegłego opinia uwzględnia i odnosi się do rzeczywistego charakteru pracy odwołującego w spornych okresach czasu i wykonywanych przez niego obowiązków, co biegły szczegółowo omówił. W tym zakresie Sąd uznał przedmiotową opinię za przekonującą, rzeczową i merytorycznie uzasadnioną, a także zgodną z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, w tym przede wszystkim z zeznaniami świadków, a także odwołującego.

Dowody w zakresie w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia są spójne, logiczne i wzajemnie się uzupełniają.

Zdaniem Sądu zgromadzony materiał dowodowy był wystarczający do wydania orzeczenia.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Odwołanie Z. M. (2) od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W. z 31 lipca 2017 roku, znak: (...) jest uzasadnione i zasługuje na uwzględnienie.

Art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2018 r., poz. 1270 t.j., dalej: ustawa emerytalna) wskazuje, że ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1.  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2.  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do Otwartego Funduszu Emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w Otwartym Funduszu Emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Przy określaniu prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze nie ma żadnej swobody. Prace te ściśle i jasno zostały określone w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983r., Nr 8, poz. 43) - zwanym dalej rozporządzeniem w sprawie wieku emerytalnego. Na wykazach prac zawartych w tym akcie prawnym, nie kończą się jednak ograniczenia dotyczące uprawnień z tytułu wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Aby daną pracę uznać za wykonywaną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, pracownik musi ją wykonywać stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązującym na danym stanowisku pracy. Dodatkowo, zgodnie z powołanym rozporządzeniem, aby mężczyzna mógł nabyć prawo do emerytury powinien:

1.  posiadać 25-letni okres zatrudnienia, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia);

2.  wykonywać pracę wymienioną w Wykazie A (Prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego), będącym załącznikiem do rozporządzenia;

3.  osiągnąć wiek emerytalny wynoszący 60 lat (§ 4 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia) oraz

4.  być zatrudnionym przez co najmniej 15 lat w szczególnych warunkach (§ 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia).

Wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze powinno być stwierdzone przez pracodawcę w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze lub w świadectwie pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 1997 roku, II UKN 417/97 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2001 roku, II UKN 598/00). Świadectwo pracy w warunkach szczególnych jest jednak dokumentem prywatnym w rozumieniu art. 245 k.p.c. i nie stanowi dowodu tego co zostało w nim odnotowane. Taki walor mają wyłącznie dokumenty urzędowe, do których w myśl stosowanego a contrario art. 244 § 1 k.p.c. nie zalicza się świadectwa pracy, skoro nie zostało sporządzone przez organy władzy publicznej ani inne organy państwowe (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 17 grudnia 2013 roku, III AUa 783/13, Lex nr 1409118). Dodatkowo należy podkreślić, że w razie wszczęcia postępowania sądowego, toczącego się wskutek odwołania ubezpieczonego od odmownej decyzji organu rentowego w sprawie przyznania uprawnień do emerytury w wieku obniżonym, dopuszczalne jest przeprowadzanie wszelkich dowodów dla wykazania okoliczności, mających wpływ na prawo do świadczenia. W postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość mogą być więc udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego.

W rozpatrywanej sprawie jedyną okolicznością, co do której istniał spór pomiędzy stronami, było to, czy ubezpieczony legitymuje się co najmniej 15 - letnim okresem pracy w warunkach szczególnych. Spełnienie innych warunków, od których zależy przyznanie prawa do wcześniejszej emerytury, nie było zaś sporne, ponieważ Z. M. (2), ukończył 60 lat, posiada 25-letni okres składkowy i nieskładkowy oraz nie przystąpił do Otwartego Funduszu Emerytalnego.

Organ rentowy nie uwzględnił ubezpieczonemu do stażu pracy w warunkach szczególnych wyłącznie okresu jego zatrudnienia od 1 sierpnia 1985 roku do 15 września 1992 roku w Spółdzielni (...) w N. oraz od 16 września 1992 roku do 31 grudnia 1992 roku i od 1 stycznia 1993 roku do 6 lutego 1996 roku w (...) s.c. w N., gdyż w przedłożonym świadectwie pracy pracodawca powołał się na rozporządzenie resortowe w którym wskazana została praca kierowcy autobusy a nie kierowcy samochodu ciężarowego o masie powyżej 3,5 ton. Ponadto organ rentowy wskazał, że zaświadczenie o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach za okres od 1 sierpnia 1985 roku do 15 września 1992 roku zostało podpisane przez Prezesa Zarządu Spółdzielni Handlowej (...) w N., a więc przechowawcę dokumentacji zlikwidowanej spółki, co uniemożliwia jego uwzględnienie.

Odnosząc się do stanowiska organu rentowego wskazać należy, że powoływana przez organ rentowy okoliczność nie niweczy prawa ubezpieczonego do wnioskowanego świadczenia. Okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Brak takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy nie wyklucza jednak dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego. Stanowisko takie wielokrotnie zajmował również Sąd Najwyższy, który między innymi w wyroku z dnia 2 lutego 1996 roku (II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239) wskazał, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego, a ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.) dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami.

Mając na względzie powyższe, w tym okoliczność, iż świadectwo pracy nie jest w postępowaniu sądowym jedynym dopuszczalnym dowodem mogącym potwierdzić pracę w warunkach szczególnych, Sąd przeprowadził inne dostępne dowody, aby ustalić, czy faktycznie w ww. zakładach pracy ubezpieczony pracował w warunkach szczególnych. Na okoliczność rodzaju czynności realizowanych przez ubezpieczonego złożył zeznania on sam, a także świadkowie M. W. oraz M. P.. Zostały pozyskane oryginały akt osobowych ubezpieczonego ze spornego okresu zatrudnienia w (...) s.c. i (...) sp. z o.o. w N. oraz dopuszczony dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu bhp i na tej podstawie został ustalony stan faktyczny w sprawie.

Przesłuchany w sprawie świadek M. W., który był bezpośrednim przełożonym Z. M. (1), potwierdził jego pracę w charakterze kierowcy pojazdów o masie powyżej 3,5 tony, wykonywaną stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Również świadek M. P., który przez niespełna cały sporny okres pracował wraz z ubezpieczonym w tym samym zakładzie pracy, wskazywał na pracę ubezpieczonego w charakterze kierowcy samochodów ciężarowych o masie powyżej 3,5 tony i potwierdził to co wynika z dokumentów. Dodatkowo z zeznań przesłuchanych świadków wynika, że Z. M. (3) w okresie pracy na stanowisku kierowcy nie jeździł czasem autobusami oraz, że nie wykonywał innych dodatkowych prac. W związku z tym nie może być wątpliwości, co do tego, jakie prace i w jakim charakterze realizował w spornym okresie czasu.

Konkludując, przeprowadzona przez Sąd analiza zgromadzonych w sprawie dowodów prowadzi do wniosku, że ubezpieczony będąc zatrudnionym od 1 sierpnia 1985 roku do 15 września 1992 roku w Spółdzielni (...) w N., od 16 września 1992 roku do 31 grudnia 1992 roku w (...) s.c. w N. i od 1 stycznia 1993 roku do 6 lutego 1996 roku w (...) sp. z o.o. w N., stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace kierowcy, a praca ta została wymieniona w Wykazie A, stanowiącym załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, w Dziale VIII "W transporcie i łączności", w poz. 2, gdzie zostały wymienione prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. W przypadku ubezpieczonego taki rodzaj pracy, realizowanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy potwierdzili świadkowie, jak również zgromadzone w sprawie dokumenty. W związku z tym nie było wątpliwości, że odwołanie ubezpieczonego było uzasadnione. Z. M. (1) ponad 15 lat pracował w warunkach szczególnych. Warunek, którego dotyczył spór, został więc spełniony i możliwe było przyznanie prawa do wnioskowanego świadczenia.

W zakresie ustalenia terminu, od jakiego Sąd Okręgowy uznał za zasadne przyznanie ubezpieczonemu prawa do emerytury, zastosowanie znalazł art. 129 pkt 1 ustawy emerytalnej, zgodnie z którym świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu. Zgodnie ze wskazanym przepisem ogólną zasadą prawa emerytalno-rentowego jest to, że świadczenia wypłaca się na wniosek zainteresowanego, poczynając od dnia powstania prawa do emerytury (tj. spełnienia ustawowych warunków), lecz nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o świadczenie.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ^{( 14)} § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W. z dnia 31 lipca 2017 roku, znak: (...) w ten sposób, że przyznał Z. M. (1) prawo do wcześniejszej emerytury od dnia złożenia wniosku do organu rentowego.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć organowi rentowemu.

MG