Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 marca 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 21 lutego 2019 r. w Białymstoku

na rozprawie

sprawy z powództwa K. F. (1)

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionych przez obie strony

od wyroku Sądu Okręgowego w Łomży

z dnia 16 sierpnia 2018 r. sygn. akt I C 553/16

I.  zmienia zaskarżony wyrok:

a)  w punkcie I w ten sposób, że zasądza od (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powoda K. F. (1) kwotę 122 414,65 (sto dwadzieścia dwa tysiące czterysta czternaście złotych 65/100 groszy) złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, w tym od kwoty:



120 063,25 złotych od dnia 18 sierpnia 2013 r. do dnia zapłaty,



512,40 złotych od dnia 5 marca 2014r. do dnia zapłaty,



70 złotych od 13 kwietnia 2017 r, do dnia zapłaty,



1.385 złotych od 30 czerwca 2018r. do dnia zapłaty,



384 złotych od 30 czerwca 2018r. do dnia zapłaty;

b)  w puncie II w ten sposób, że zasądza od (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powoda K. F. (1) poczynając od 1 lutego 2014 r. rentę miesięczną w kwocie 137 (stu trzydziestu siedmiu) złotych, płatną do dnia 10 - tego kolejnego miesiąca do dnia 7 marca 2019r. i w kwocie po 252 złotych od dnia 8 marca 2019 r, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w wypadku uchybienia terminu płatności każdej raty;

c)  w punkcie IV w ten sposób, że odstępuje od obciążania powoda nieuiszczonymi kosztami sądowymi oraz kosztami zastępstwa procesowego na rzecz strony pozwanej;

II.  odrzuca apelację powoda w części dotyczącej zasądzenia na jego rzecz renty z tytułu utraty zdolności do pracy zarobkowej;

III.  oddala apelacje powoda oraz pozwanego w pozostałej części;

IV.  odstępuje od obciążania powoda kosztami zastępstwa procesowego na rzecz strony pozwanej .

(...)

UZASADNIENIE

Powód K. F. (1) wnosił o zasadzenie od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. kwoty 9.539,67 zł tytułem odszkodowania oraz kwoty 610.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę z ustawowymi odsetkami od dnia 13 października 2012 r. oraz renty w kwocie po 800 zł miesięcznie z tytułu zwiększonych potrzeb, począwszy od dnia 4 sierpnia 2012 r. Pismem z dnia 14 lutego 2017 r. powód rozszerzył powództwo w zakresie odszkodowania o kwotę 877,33 zł i wniósł o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz odszkodowania w kwocie łącznej 13.432,37 zł. Swoje stanowisko uzasadniał poniesionymi wydatkami w związku z rehabilitacją, dojazdami do placówek medycznych i zakupem medykamentów (k. 564-569). Natomiast kolejnym pismem procesowym z 14 czerwca 2018 r. rozszerzył powództwo w zakresie odszkodowania o dodatkową kwotę 2671,18 zł i wniósł o zasądzenie z tego tytułu od pozwanego na swoją rzecz kwoty 16.103,55 zł (k. 661-689). Wskazywał, iż cały czas ponosi koszty rehabilitacji, zakupu medykamentów oraz dojazdów do placówek leczniczych.

Pozwany (...) Spółka Akcyjna w W. wnosił o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania.

Wyrokiem z dnia 16 sierpnia 2018 roku Sąd Okręgowy w Łomży: zasądził od (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powoda K. F. (1) kwotę 87.414,95 złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, w tym od kwoty 85.575,95 złotych od 13 października 2012 r. oraz od kwoty 70 złotych od 13 kwietnia 2017 r, od kwoty 1.385 złotych od 8 listopada 2016 r. i od kwoty 384 złotych od 4 lipca 2017 r. (punkt I.), zasądził od (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powoda K. F. (1) poczynając od 1 lutego 2014 r. rentę miesięczną w kwocie 137 złotych oraz od 1 lipca 2015 r. w kwocie 252 złotych, płatną do dnia 10-tego kolejnego miesiąca, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w wypadku uchybienia terminu płatności każdej raty (punkt II.), oddalił powództwo w pozostałej części (punkt III.), zasądził od (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powoda K. F. (1) kwotę 678 złotych tytułem opłaty od pozwu oraz kwotę 2.000 złotych tytułem wydatków (punkt IV.), nakazał pobrać od (...) Spółki Akcyjnej złotych tytułem nieuiszczonej opłaty sądowej od uwzględnionej części powództwa (punkt V.), nakazał pobrać od powoda K. F. (1) z zasądzonego na jego rzecz roszczenia na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Łomży kwotę 2.000 złotych tytułem części nieuiszczonej opłaty sądowej od nieuwzględnionej części powództwa oraz odstąpił od obciążania powoda pozostałą nieuiszczoną częścią opłaty sądowej od nieuwzględnionego roszczenia oraz nieuiszczoną częścią wydatków (punkt VI.) oraz pozostałe koszty procesu zniósł wzajemnie między stronami (punkt VII.).

Z ustaleń poczynionych przez Sąd Okręgowy wynikało, że powód uczestniczył w wypadku komunikacyjnym w dniu 4 sierpnia 2012 r. Kierujący pojazdem R. (...) nr rej. (...), R. M. znajdując się w stanie nietrzeźwości zjechał do rowu i uderzył w drzewo, w wyniku czego pasażer pojazdu K. F. (1) doznał licznych obrażeń. Wyrokiem Sądu Rejonowego w Zambrowie z dnia 11 marca 2013 r., sygn. II K 575/12, sprawca zdarzenia – R. M. został skazany za spowodowanie powyższego wypadku tj. za czyn z art. 177 §2 k.k. w zw. z art. 178 §1 k.k., a także za czyn z art. 178a §1 k.k.

W chwili wypadku pojazd marki R. (...) nr rej. (...) objęty był obowiązkowym ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej w firmie (...) Spółka Akcyjna w W..

W wyniku wypadku powód K. F. (1) doznał obrażeń ciała w postaci ostrej niewydolności oddechowej, urazu czaszkowo - mózgowego ze złamaniem kości czaszki, ukrwieniem podpajęczynówkowym, krwiakami przymózgowymi po stronie lewej oraz stłuczeniem i obrzękiem mózgu, nadto stłuczenia płuc, stanowiących chorobę realnie zagrażającą życiu, ciężkie kalectwo oraz ciężką chorobę nieuleczalną w rozumieniu art. 156 § 1 pkt 2 k.k. Z miejsca zdarzenia powód został przetransportowany karetką do (...) w Z., gdzie rozpoznano uraz wielonarządowy powstały w wyniku wypadku komunikacyjnego. Po wykonaniu badania TK głowy, diagnostycznego płukania otrzewnej i zszycia niektórych ran powód został przewieziony do Oddziału (...) w Ł.. Podczas pobytu na Oddziale zastosowano oddech kontrolowany (15 dni), sedację (15 dni), leczenie cytoprotekcyjne przeciwobrzękowe, wlew katecholamin (2 doby), diurezę wymuszoną, antybiotykoterapię, żywienie parenteralne (od 10 doby). Stosowano rehabilitację przyłóżkową. W drugiej i czwartej dobie wykonano kontrolne badanie CT głowy. Od 16-ej doby powód był na oddechu własnym. W dniu 22 sierpnia 2012 r. K. F. (1) został przeniesiony na Oddział (...) w Ł., gdzie stwierdzono niedowład czterokończynowy z przewagą kk dolnych, ruchy czynne w kk gg zachowane zwłaszcza w zginaczach, odruchy głębokie żywe – obustronnie objaw B.. W trakcie pobytu na Oddziale Neurologicznym powód był konsultowany psychiatrycznie i zgodnie z zaleceniami lekarskimi włączono mu leki. W dniu 30 sierpnia 2012 r. powoda w stanie ogólnym dobrym wypisano do Oddziału (...) z zaleceniami kontroli w (...). Z karty informacyjnej leczenia szpitalnego Szpitala (...)w Ł. Oddziału (...) (...)wynikało, że K. F. (1) przebywał w Oddziale od 30 sierpnia 2012 r. do 19 grudnia 2012r. z rozpoznaniem niedowładu czterokończynowego na skutek urazu czaszkowo-mózgowego. Po zastosowaniu leczenia usprawniającego uzyskano poprawę zakresu ruchów i siły mięśniowej kończyn górnych i dolnych z poprawą funkcji chwytnej i precyzyjnej rąk. Powód stał się bardziej samodzielny w czynnościach samoobsługi. W zakresie chodu niezbędna była asekuracja bierna, stwierdzono chód ataktyczny z brakiem współruchów kończyn górnych. Podczas pobytu na oddziale był konsultowany przez psychiatrę i psychologa, rozpoznano zespół amnestyczny.

Z historii zdrowia i choroby Poradni Neurologicznej w Z. wynikało, że K. F. (1) zgłosił się do poradni w dniu 23 kwietnia 2013r. i kontynuował leczenie do 24 października 2016 r, kiedy to w dalszym ciągu stwierdzono zaburzenia pamięci i orientacji.

W dniu 8 stycznia 2013 r. powód podjął leczenie w Poradni (...) w Z.. Podczas licznych wizyt stwierdzano niedowład kończyn dolnych, opadającą prawą stopę, zaburzenia koordynacji ruchów i zalecano ćwiczenia rehabilitacyjne oraz zabiegi fizjoterapeutyczne. Podczas wizyty w dniu 21 października 2016r. powód nadal zgłaszał brak poprawy stanu zdrowia. W okresie od 7 do 20 kwietnia 2013 r. powód wraz z opiekunem uczestniczył w turnusie rehabilitacyjnym organizowanym przez (...) (...) (...)w Ł., gdzie stosowano zabiegi fizjoterapeutyczne. Od 21 maja 2013 r. do 11 czerwca 2013 r. przebywał na Oddziale (...) (...)w O.. Po cyklu zabiegów i ćwiczeń stwierdzono poprawę sprawności powoda. Od 2 do 14 grudnia 2013 r. powód był hospitalizowany w (...) (...) w K.. Po zastosowanym leczeniu został wypisany ze wskazaniami kontynuacji ćwiczeń wg wyuczonego schematu, w miarę możliwości aktywnego trybu życia oraz dalszej rehabilitacji narządu ruchu i neuropsychologicznej. W dniach 30 marca – 12 kwietnia 2014 r. brał udział w turnusie usprawniająco - rekreacyjnym organizowanym przez (...) (...) (...)w Ł., podczas którego stosowano ćwiczenia aktywizujące prace półkul mózgowych oraz zabiegi fizjoterapeutyczne. W okresach od 28 września 2014 r. do 11 października 2014 r., a następnie od 19 lipca 2015 r. do 1 sierpnia 2015 r. miały miejsce kolejne pobyty powoda na turnusach usprawniająco – rekreacyjnych(...) (...) (...) w Ł., gdzie zastosowano zabiegi fizjoterapeutyczne oraz zajęcia terapeutyczne. Od 6 do 19 maja 2016 r. powód odbywał rehabilitację podczas turnusu w (...)w S.. W okresie od 16 lipca 2017 r. do 29 lipca 2017 r. K. F. (1) przebywał na turnusie usprawniająco-rekreacyjnym(...) (...) (...) w Ł., gdzie zastosowano zabiegi fizjoterapeutyczne oraz zajęcia terapeutyczne.

W dniu 21 czerwca 2016 r. został przyjęty do Oddziału(...)ze (...) Sp. z o.o. w G.. Z karty informacyjnej wynika, że na oddziale przebywał do 13 lipca 2016 r, kiedy to został wypisany dyscyplinarnie, ze względu na nieprzestrzeganie regulaminu – wprowadzenie na teren Oddziału artykułów na alkoholu. U powoda rozpoznano zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane używaniem różnych środków psychoaktywnych, zespół uzależnienia i organiczne zaburzenia osobowości i zastosowano leczenie farmakologiczne.

Z zaświadczeń lekarskich (...) w O. (...) wynika, że K. F. (1) był konsultowany w ww. poradni w dniach 8 lutego 2017 r., 12 kwietnia 2017r., 10 maja 2017 r. i 12 lipca 2017r. Rozpoznano inne nabyte zniekształcenia stawu skokowego i stopy.

W dniu 27 września 2012 r. K. F. (1) uzyskał orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu znacznym, w którym stwierdzono, że niepełnosprawność istnieje od 4 sierpnia 2012 r., schorzenia w znacznym stopniu ograniczają zdolność powoda do samodzielnej egzystencji. Stwierdzono również niezdolność do podjęcia zatrudnienia a także, że powód wymaga długotrwałej opieki oraz pomocy w pełnieniu ról społecznych, samoobsłudze, procesie leczenia, rehabilitacji, terapii. Orzeczenie wydano do 30 września 2015 r.

Z orzeczenia lekarza orzecznika ZUS z dnia 28 stycznia 2015 r. wynika, że K. F. (1) był całkowicie niezdolny do pracy do dnia 31 lipca 2017 r.

Decyzją (...) w Z. z dnia 15 października 2012 r. przyznano powodowi zasiłek pielęgnacyjny w kwocie 153 zł miesięcznie, na okres od 1 września 2012 r. do 30 września 2015 r. Kolejną decyzją z dnia 26 października 2012 r. (...) w Z. przyznał K. F. (1) zasiłek stały dla osoby samotnie gospodarującej, od 1 września 2012 r. do 30 września 2012 r. w kwocie 324 zł, a od 1 października 2012 r. do 30 września 2015 r. w kwocie po 389 zł miesięcznie.

Decyzją z dnia 20 października 2014 r. pozwany przyznał na rzecz powoda kwotę 180.000 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę oraz łączną kwotę 5 241,65 zł tytułem odszkodowania. Strona pozwana przyjęła, że powód przyczynił się do szkody w 50% i przyznane kwoty pomniejszono w tej wysokości, w efekcie czego powód otrzymał kwotę łączną 92.620,82 zł.

Decyzją z dnia 15 kwietnia 2015 r. (...) S.A. w W. przyznał K. F. (1) rentę na zwiększone potrzeby w kwocie 115 zł miesięcznie, uwzględniając 50% stopień przyczynienia się powoda do zaistniałej szkody, począwszy od 1 lutego 2014 r. Zrefundowano również powodowi koszty dwóch turnusów rehabilitacyjnych z 2014 r. w łącznej kwocie 2200 zł. Łącznie wypłacono powodowi kwotę 4 155 zł.

Sąd I instancji stwierdził, że w toku postępowania powód przyznał, że dzień przed wypadkiem spożywał alkohol z R. M. na terenie ogródków działkowych w K.. Na rozprawie w dniu 5 grudnia 2016 r. wyjaśniał, że noc spędzili w altanie i na drugi dzień udali się w podróż powrotną do domu. Powód twierdził, że zaraz po tym jak R. M. polecił mu wsiąść do samochodu, usnął. Prawdopodobnie miał zapięte pasy bezpieczeństwa. Tamtego dnia padał deszcz, samochód wpadł w poślizg i uderzył w drzewo. Natomiast składając zeznania w dniu 9 sierpnia 2018 r. powód stwierdził, że alkohol pili w samochodzie, tam też spali i nie był świadomy jazdy powrotnej. Zeznawał, że nie pamięta momentu wypadku, obudził się w szpitalu. K. F. (1) podał, że na skutek doznanych obrażeń nie jest osobą samodzielną. Ma problemy z pamięcią, dlatego musi korzystać z pomocy osób trzecich. Z powodu urazu czterokończynowego ma problemy z poruszaniem się. Cały czas uczęszcza na rehabilitację, zarówno w ramach ubezpieczenia, jak i z własnych środków. Dokonał zakupu krzyżaka na stopę, uczęszcza na basen i wykonuje ćwiczenia w domu. Był zmuszony korzystać z pomocy lekarzy – neurologa, psychiatry, lekarza rodzinnego. Powód wyjaśnił, że w celu poprawy pamięci czyta bardzo dużo książek.

K. F. (1) w chwili wypadku miał 18 lat, uczęszczał do liceum ogólnokształcącego o profilu policyjnym, a później do szkoły zawodowej o kierunku gastronomicznym. Pracował dorywczo w firmie zajmującej się pielęgnacją ogrodów w Z., a następnie przy pracach wykończeniowych. Po wypadku ukończył szkołę policealną o profilu administracyjnym, nie uzyskał jednak tytułu technika administracji. Powód po wypadku odbywał staż w call center, obecnie nie pracuje. Otrzymuje zasiłek w kwocie ok. 600 zł. K. F. (1) podał, że przed wypadkiem miał dziewczynę. Obecnie nie utrzymuje kontaktów towarzyskich, poza dwoma – trzema kolegami.

Matka powoda K. F. (2) zeznała, że po wypadku powód był w ciężkim stanie i wymagał pomocy. Świadek przez pół roku jeździła codziennie do szpitala, aby zająć się synem. Powód musiał nauczyć się siadać i chodzić. W dalszym ciągu korzysta z rehabilitacji. Świadek podała, że z uwagi na zmienne nastroje powód leczył się u psychiatry. Korzystał też z leczenia neurologicznego. K. F. (2) potwierdziła, że przed wypadkiem powód pracował, miał dziewczynę, kolegów. Po wypadku jego życie się zmieniło. Z uwagi na kłopoty z pamięcią wymaga pomocy i kontroli ze strony osób trzecich. Nie potrafi załatwić spraw urzędowych, nie ma orientacji w terenie. Świadkowie A. K. i G. W. zeznawali, że powód po wypadku wymaga stałej pomocy. A. K., który jest przyjacielem powoda podał, że był jego opiekunem podczas jednego z pobytów na turnusie rehabilitacyjnym. Wskazywał, że powód wymaga pomocy w robieniu zakupów, trzeba go zaprowadzić na rehabilitację. Nadto zdarzały się sytuacje, że w czasie rozmowy powód tracił jej wątek, a nawet zapominał o czym wcześniej rozmawiali. Ma problemy z poruszaniem się jak jest ślisko, albowiem ma zachwiania równowagi. Świadek G. W., która jest sąsiadką powoda i jego matki twierdziła, że przed wypadkiem powód był bystry, wesoły i sprawny. Od momentu wypadku stał się spowolniony i ma problemy z pamięcią oraz z poruszaniem. G. W. była świadkiem jak powód wracając do mieszkania nie wiedział, do której klatki schodowej ma wejść. Zeznała, że na prośbę K. F. (2) zajmuje się powodem, jak ten zostaje sam w mieszkaniu. Powód potrzebuje kontroli i pomocy innych osób, albowiem kilkakrotnie wrzucił niedopałek papierosa do śmietnika i palił się kosz czy też spalił jedzenie, które sobie odgrzewał i o tym zapomniał.

Sąd Okręgowy wskazał, że podstawą odpowiedzialności pozwanego jest art. 822 §1 k.c., zgodnie z którym ubezpieczyciel przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Roszczenie powoda wywiedzione zostało z art. 445 §1 k.c. w zakresie dochodzonego zadośćuczynienia oraz art. 441 k.c. co do żądanego odszkodowania (§1) i co do żądanej renty (§2). Na podstawie art. 444 §1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Zgodnie z § 2 wskazanego artykułu jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty. W wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę (art. 445 §1 k.c.).

Sąd I instancji wskazywał ponadto, że pozwany podnosił zarzut przyczynienia się powoda do zaistniałej szkody. W postępowaniu likwidacyjnym przyjęto, że K. F. (1) przyczynił się do powstałej szkody w 50%. Powód w toku procesu kwestionował powyższe ustalenia wskazując, iż nie można mówić o przyczynieniu się z jego strony, albowiem nie miał świadomości, że kierowca będzie prowadził w stanie nietrzeźwości. W ocenie Sądu Okręgowego biorąc pod uwagę okoliczności wypadku były podstawy do przyjęcia przyczynienia, jednakże nie w takiej wysokości jak to przyjął pozwany. Sąd I instancji uznał, że powód przyczynił się do powstałej szkody w 30%. K. F. (1) z R. M. udali się na imprezę towarzyską, na której spożyli znaczną ilość alkoholu, po czym położyli się dość późno spać w altanie. Następnego dnia wczesnym rankiem wstali i jechali samochodem w kierunku miejsca zamieszkania. Można przyjąć, że powód mógł zasnąć w trakcie tej podróży. Jak wynika ze sprawy karnej poziom alkoholu we krwi powoda wynosił 2,25 promila, co oznacza że był on pod silnym wpływem alkoholu. U R. M. stwierdzono 1,01 promila stężenia alkoholu etylowego we krwi. Za spowodowanie wypadku w stanie nietrzeźwości został skazany prawomocnym wyrokiem karnym. W myśl art. 11 zd. 1 k.p.c. ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd w postępowaniu cywilnym. W tej sytuacji Sąd Okręgowy uznał, iż powód musiał mieć świadomość, że zarówno on jak i R. M. byli pod wpływem alkoholu i w takim stanie podjęli podróż powrotną. Wskazał, że nie trzeba szczególnej wiedzy, aby mieć świadomość, iż kilka godzin snu po spożyciu znacznej ilości alkoholu, jaką spożyli powód z R. M., jest niewystarczająca do usunięcia alkoholu z organizmu. W takiej sytuacji nie miał wątpliwości, że powód miał świadomość, iż wyruszył w podróż powrotną z kierowcą będącym pod wpływem alkoholu. Dlatego też przyjął przyczynienie, jednakże uznał, iż stopień przyczynienia się powoda do szkody był niższy niż przyjął to pozwany. Powód nie miał wpływu na sposób prowadzenia samochodu przez sprawcę. Ponadto biegli opiniujący w niniejszej sprawie stwierdzili, że stan pojazdu, którym podróżował powód oraz doznane przez niego obrażenia ciała prowadzą do wniosku, że powód w chwili zdarzenia podróżował przypięty pasem bezpieczeństwa. Z tych względów Sąd przyjął 30 % stopień przyczynienia się powoda do powstałej szkody.

Sąd Okręgowy wskazał, że roszczenia powoda były trafne co do zasady. Niewątpliwie na skutek wypadku doznał on poważnej krzywdy. Powód w sposób niespodziewany dla siebie znalazł się w szpitalu z poważnymi uszkodzeniami ciała. Fakty te były przyczyną cierpień fizycznych i poważnego stresu psychicznego. W początkowym okresie powód był unieruchomiony na skutek wystąpienia u niego niedowładu czterokończynowego. Przez okres pół roku przebywał w (...)w Ł., gdzie starano się go uruchomić i spionizować. Podczas pobytu w szpitalu odbywał codzienną rehabilitację. Z powodu doznanych urazów korzystał z opieki neurologicznej i psychiatrycznej. Biegli ocenili dolegliwości bólowe jakie były udziałem powoda należało uznać jako znaczne i nasilone w okresie pierwszych 4-6 tygodni od daty wypadku, po czym stopniowo ustępujące. W ocenie biegłych po kompleksowej, kilkuletniej rehabilitacji następstwa urazu wycofały się częściowo. Trwałym skutkiem doznanych przez powoda urazów jest: niedowład kończyny dolnej prawej oraz zaburzenia wyższych czynności ośrodkowego układu nerwowego (obniżenie funkcji poznawczych, deficyt pamięci wzrokowej i uwagi). Przebyte stłuczenie płuc może skutkować zmniejszeniem tolerancji wysiłkowej np. wejście na wyższe piętra. W chwili obecnej powód nie może uprawiać sportów, którymi zajmował się przed wypadkiem: piłka nożna, pływanie, koszykówka, siatkówka, ćwiczenia na siłowni. Najprawdopodobniej nie będzie mógł również w przyszłości zajmować się tymi aktywnościami w formie rekreacyjnej, poza pływaniem. Powód przed wypadkiem uczęszczał na kurs prawa jazdy. Obecnie odczuwa strach w czasie jazdy samochodem. Zdaniem biegłych wielce prawdopodobnym jest, że w przyszłości powód nie uzyska prawa jazdy, nie będzie mógł być kierowcą prywatnym i zawodowym, głównie z powodu zaburzeń czynności ośrodkowego układu nerwowego - zaburzeń pamięci. Biegli stwierdzili również, że powód nie będzie mógł wykonywać pracy na stanowisku pracownika fizycznego typu magazynier, pracownik budowlany czy kucharz (jest to wyuczony zawód powoda w szkole zawodowej). Powód w dalszym ciągu wymaga i będzie wymagał w przyszłości systematycznej, kompleksowej rehabilitacji pod kontrolą lekarza rehabilitacji celem utrzymania aktualnego stanu funkcjonalnego. Również ze względu na stwierdzony u powoda zespół psychoorganiczny, jako skutek doznanego rozległego uszkodzenia (...), wymaga on dalszej, stałej opieki psychiatrycznej oraz psychoterapii. W ocenie biegłych nie istnieje realna możliwość, aby powód powrócił do sprawności z okresu przedwypadkowego.

Mając na względzie powyższe okoliczności, Sąd Okręgowy nie miał wątpliwości co do zasadności roszczenia powoda o zadośćuczynienie. Wskazał powołując się na poglądy prezentowane w orzecznictwie, że określenie jego wysokości winno być dokonane z uwzględnieniem wszystkich okoliczności mających wpływ na rozmiar doznanej krzywdy oraz trwania cierpień i możliwości powrotu do zdrowia, sposobu życia prowadzonego przed wypadkiem, także poczucia przydatności życiowej, możliwości wykonywania pracy. Wskazał, że w przywołanym orzecznictwie został ugruntowany pogląd o kompensacyjnym charakterze zadośćuczynienia pieniężnego z art. 445 §1 k.c., tj. uznający je za sposób naprawienia szkody niemajątkowej, wyrażającej się krzywdą w postaci doznanych cierpień fizycznych i psychicznych. O rozmiarze należnego zadośćuczynienia pieniężnego powinien decydować rozmiar krzywdy, z uwzględnieniem stopnia cierpień fizycznych i psychicznych, ich intensywności, czas trwania, nieodwracalności następstw i innych niewymiernych okoliczności danego wypadku. Ocena sądu winna opierać się na całokształcie okoliczności sprawy. „Odpowiednia suma” przewidziana w art. 445 §1 k.c., jak się przyjmuje, winna być utrzymana w rozsądnych granicach. Zadośćuczynienie ma bowiem służyć złagodzeniu doznanej krzywdy, a jednocześnie nie być źródłem wzbogacenia Mniejsze znaczenie ma przesłanka „przeciętnej stopy życiowej społeczeństwa”, gdyż rozmiar krzywdy nie zależy od statusu materialnego pokrzywdzonego. Dlatego może ona więc mieć tylko charakter uzupełniający i nie powinna pozbawiać zadośćuczynienia jego zasadniczej funkcji kompensacyjnej. Właśnie ze względu na kompensacyjny charakter zadośćuczynienia, jego wysokość powinna być ekonomicznie odczuwalna.

Mając na względzie powyższe okoliczności faktyczne i oceny prawne, Sąd I instancji uznał, że cierpienia powoda zostaną wyrównane kwotą 250.000 złotych, znacznie przewyższającą przyznaną przez pozwanego sumę 180.000 złotych. Po pomniejszeniu powyższej kwoty o 30 % w związku z przyczynieniem się powoda do powstałej szkody i po uwzględnieniu faktu wypłacenia przez pozwanego kwoty 90.000 zł do wypłaty powodowi pozostała kwota 85.000 zł, którą Sąd I instancji uwzględnił w pkt I wyroku. Zdaniem Sądu Okręgowego tak określone zadośćuczynienie będzie stanowiło ekonomicznie odczuwalną wartość i pozwoli powodowi przystosować się do zaistniałej sytuacji. Wskazał ponadto, że powód doznał poważnych cierpień fizycznych związanych z leczeniem obrażeń somatycznych, a także cierpień psychicznych wywołanych ograniczeniem sprawności podczas leczenia i na przyszłość, przede wszystkim niemożnością kontynuowania wybranej drogi zawodowej, koniecznością ograniczenia korzystania z przyjemności i sportów właściwych młodym ludziom. Podkreślił, że wypadek zaistniał we wczesnej fazie dorosłego życia powoda, który miał określone plany na przyszłość, a wypadek je zniweczył.

Sąd Okręgowy uwzględnił także na mocy art. 444 §1 k.c. powództwo o odszkodowanie z tytułu kosztów leczenia w oparciu o przedstawione przez powoda rachunki i zestawienia w przedmiocie wydatków na rehabilitację i środki zaopatrzenia medycznego oraz dojazdów związanych z leczeniem i rehabilitacją. Wskazał, że przyjmuje się bowiem, że świadczenie ubezpieczyciela w ramach umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje także uzasadnione i celowe koszty leczenia oraz rehabilitacji poszkodowanego niefinansowane ze środków. Strona pozwana wypłaciła część odszkodowań, po pomniejszeniu o 50% z tytułu przyczynienia, za okres do dnia przyznania renty, czyli 1 lutego 2014 r. i zdaniem Sądu I instancji za ten okres roszczenia powoda z tytułu kosztów leczenia, wyjazdów i rehabilitacji były wyrównane. Sąd Okręgowy mając na względzie, przyjęte 30% przyczynienie powoda zasądził dodatkową kwotę, wynikającą z różnicy między przyjętym przyczynieniem przez pozwanego w wysokości 50 % a przyjętym przez ten Sąd 30%. W ocenie Sądu I instancji niezasadne były żądania powoda zwrotu kosztów poniesionych z tytułu zakupu odzieży sportowej i nawigacji. Nie dostrzegł żadnego związku pomiędzy zaistniałą sytuacją a potrzebą poczynienia takich wydatków.

Sąd Okręgowy uwzględnił natomiast kwoty z tytułu dopłat do turnusów rehabilitacyjnych (1.385zł oraz 384 zł ) oraz koszt kul (70 zł) i sprzętu rehabilitacyjnego w postaci krzyżaka do ćwiczeń (732 zł), które powód nabył i przedstawił stosowne faktury (łącznie 2.571 zł). Z tego tytułu zasądzona została suma 1.799.70 zł po uwzględnieniu 30% przyczynienia się powoda. Z opinii medycznej wynikało bowiem, że rehabilitacja była konieczna i powód potrzebował zaopatrzenia w sprzęty rehabilitacyjne.

Za zasadne uznał też roszczenia z tytułu nabywanych leków oraz kosztów dojazdów zarówno o prywatnym samochodem, jak i publicznymi środkami transportu na rehabilitację i kontrolne wizyty lekarskie. W związku z wypłaconym odszkodowaniem, uwzględniającym 50% przyczynienia się z tytułu kosztów leczenia (leków i kosztów dojazdu –k. 32), sumę z tego tytułu podwyższył o 614.95 zł. Należna byłaby kwota 2152,32 zł (z sumy 1.285,81 zł plus 1788,93 zł), podczas gdy należy przyjąć, że wypłacono połowę z niej czyli 1.537,37 zł. Różnica między 2152,32 zł a 1.537,37 zł dała kwotę 614.95 zł.

Dodanie należnej z tego tytułu kwoty do kwoty należnego powodowi zadośćuczynienia w wysokości 85.000 zł., dało to ogólną sumę 87.414,95 zł, zasądzoną w pkt I wyroku, ustalając wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie od 13 października 2012 r. w zakresie zgłoszonych roszczeń przed tą datą (co do kwoty 85.575,95 zł). Sąd Okręgowy zróżnicował terminy płatności odsetek, ponieważ część świadczeń była zrealizowana później niż bezpośrednio po zaistnieniu wypadku, dlatego odsetki nie mogły być uwzględnianie od wcześniejszych dat, skoro wydatki zostały poniesione później, tj. od 13 kwietnia 2017 r. od kwoty 70 zł, od 8 listopada 2016 r. od kwoty 1.385 zł i od 4 lipca 2017 r. od kwoty 384 zł. W zakresie przyrządu do ćwiczeń stawu skokowego odsetki winny być zasądzone od 5 marca 2014 r. Omyłkowo przeoczono tę okoliczność.

Następnie Sąd Okręgowy stwierdził, że K. F. (1) żądał również zasądzenia na jego rzecz renty w kwocie 800 złotych miesięcznie, począwszy od 4 sierpnia 2012 r. Wskazał, że zgodnie z ugruntowanym w judykaturze stanowiskiem, renta na podstawie art. 444 § 2 k.c. należy się poszkodowanemu m.in. z tytułu zwiększonych potrzeb, polegających na zapewnieniu opieki, pokryciu kosztów przejazdu, stałych kosztów leczenia, lepszego odżywiania itp. Należy się ona bez względu na to, czy rzeczywiście poszkodowany ponosi wydatki na wspomniane cele, ponieważ wystarczy ustalenie tych potrzeb jako następstwo czynu niedozwolonego. Dlatego też nie można uzależniać zasądzenia renty od wykazania, że poszkodowany te potrzeby faktycznie zaspokaja i ponosi związane z tym wydatki. Sąd Okręgowy stwierdził, że powód wykazał istnienie zwiększonych potrzeb jako następstwo doznanego wypadku. Powyższe wynikało z zeznań świadków, zeznań i wyjaśnień powoda, a przede wszystkim z opinii biegłych. Na podstawie tych dowodów, Sąd I instancji przyjął, że w związku z doznanymi w wyniku wypadku przez powoda obrażeniami, po wyjściu ze szpitala przez 6 miesięcy wymagał on pomocy i asekuracji innych osób w wykonywaniu czynności dnia codziennego: korzystania z toalety, kąpieli, ubierania się, przygotowywania posiłków, a w pierwszym etapie również w poruszaniu się. Powód w dużym stopniu czynności te wykonywał samodzielnie, ale z powodu zaburzeń czynności ośrodkowego układu nerwowego wymagał pomocy w zaplanowaniu czynności oraz asekuracji biernej w trakcie jej wykonywania. W okresie 6 miesięcy od wyjścia ze szpitala powód wymagał pomocy innych osób w wymiarze 8 godzin na dobę. W ocenie biegłych w obecnej chwili taka pomoc nie jest powodowi potrzebna, jednakże w związku z niekorzystnymi rokowaniami konieczne jest dalsze leczenie, rehabilitacja i zakup odpowiedniego sprzętu medycznego. Z tego tytułu powód ponosi koszty rehabilitacji, korzystania z basenu, koszty zakupu leków i przejazdów na zabiegi medyczne i wizyty lekarskie. Dlatego Sąd Okręgowy uznał za zasadne żądanie renty, jednakże nie w wysokości wskazywanej przez powoda. Wskazał, że obecnie powód nie pracuje. Utrzymuje się z zasiłków przyznanych przez (...) w Z. w kwocie łącznej 757 złotych miesięcznie oraz przyznanej przez pozwanego renty z tytułu zwiększonych potrzeb w kwocie 115 złotych miesięcznie netto. Przy określaniu wysokości renty Sąd I instancji uwzględnił wszystkie okoliczności, wskazujące na zwiększenie się potrzeb powoda. Przypominał, że pozwany przyznał powodowi rentę od 1 lutego 2014 r. w kwocie 230 zł miesięcznie i wypłacano kwotę 115 zł miesięcznie (k. 86), uwzględniając koszty leków 130 zł miesięcznie, koszty basenu 80 zł miesięcznie i koszty dojazdów 20 zł miesięcznie. Wcześniej ponoszone koszty zostały uwzględnione w odszkodowaniu jednorazowym.

Zdaniem Sądu Okręgowego zwiększone potrzeby powoda kształtują się na poziomie 360 złotych miesięcznie. Na tę sumę składają się koszty leków w kwocie 130 zł miesięcznie (opinia k. 632 odwrót, 634 odwrót), koszty basenu 130 zł miesięcznie (karnet na basen i rehabilitację) i koszty dojazdów do lekarzy, na zajęcia rehabilitacyjne – 100 zł miesięcznie. Uwzględniając 30% stopień przyczynienia się powoda do zaistniałej szkody Sąd w pkt II wyroku zasądził na jego rzecz kwotę 252 zł z tytułu renty. Biorąc pod uwagę, że od 1 lutego 2014 r. powód otrzymywał rentę od pozwanego w kwocie 115 złotych, za ten okres przyznaną rentę należało pomniejszyć o tę kwotę, dlatego Sąd I instancji zasądził jak w pkt II wyroku.

Sąd Okręgowy wskazał, że w pozostałej części roszczenia były niezasadne co skutkowało ich oddaleniem.

O odsetkach orzekł na podstawie art. 481 k.p.c., mając na względzie, ze termin spełnienia świadczenia upłynął pozwanemu z dniem 12 października 2012 r., to jest po upływie 30-dniowego okresu od daty zgłoszenia szkody. Dalsze zróżnicowanie terminów płatności odsetek było związane z ponoszonymi w różnych datach wydatkami przez powoda.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. oraz

art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Apelacje od wyroku Sądu Okręgowego w Łomży z dnia 16 sierpnia 2016 roku wniosły obie strony, zaskarżając ww. wyrok w części.

Pozwany (...) Spółka Akcyjna w W.

w punkcie pkt I, II, IV, V i VII i zarzucał mu naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie:



art. 481 § 1 k.c. poprzez bezpodstawne zasądzenie odsetek ustawowych od zasądzonej na rzecz powoda tytułem zadośćuczynienia i odszkodowania kwoty 87.414,75 zł: od kwoty 85.575,95 zł od dnia 13 października 2012 r, od kwoty 70 zł od dnia 13 kwietnia 2017, od kwoty 1.385 zł od dnia 8 listopada 2016 r i od kwoty 384 zł od dnia 4 lipca 2017 r podczas, gdy należne powodowi zadośćuczynienie i odszkodowanie udało się dopiero ustalić w chwili wyrokowania i to od dnia wyrokowania czyli od dnia 16 sierpnia 2018 r powinny być przyznane powodowi odsetki ustawowe od zasądzonych na jego rzecz kwot, pozwany zaś kwestionował przez cały czas dochodzone przez powoda roszczenie w tym także odsetki ustawowe od dochodzonych przez niego kwot w tym odpowiedzi na pozew z dnia 2016-11-16;



art. 118 k.c. poprzez bezpodstawne przyznanie powodowi odsetek ustawowych od zasądzonej kwoty 85.575,95 zł od dnia 13 października 2012 r podczas, gdy odsetki ustawowe jako świadczenie okresowe od daty wcześniejszej niż 3 lata wstecz od dnia skierowania przez powoda sprawy do Sądu t.j. do dnia 18 sierpnia 2013 r uległy już przedawnieniu;



art. 444 § 2 k.c. poprzez bezpodstawne zasądzenie renty w kwocie 252 zł od dnia 1 lipca 2015 r, podczas gdy powód od dnia 1 lutego 2014 r do chwili obecnej otrzymywał rentę w kwocie 115 zł i Sąd powinien zasądzić różnicę do przyznanej renty czyli kwotę 137 zł od dnia 1 lutego 2014 r do dnia wyrokowania, zaś dopiero od dnia wyrokowania powinna być przyznana renta w kwocie 252 zł którą to Sąd uznał za odpowiednią;



art. 98 k.p.c. i art. 100 k.p.c. poprzez bezpodstawne wzajemne zniesienie pozostałych kosztów procesu miedzy stronami, podczas gdy pozwany wygrał spór w 85,78 % i zgodnie z wynikiem procesu należy się jemu zwrot od powoda kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 12.350 zł

Wskazując na powyższy zarzut, wnosił o:

1.  a) zmianę zaskarżonego wyroku w pkt I i zasądzenie odsetek ustawowych od zasądzonej łącznej kwoty 87.414,95 zł od dnia wyrokowania t.j. 16 sierpnia 2018 r,

b) zmianę wyroku w pkt II i zasądzenie renty w kwocie 252 zł od dnia wyrokowania,

c) odpowiednią zmianę wyroku w pkt IV i V i obniżenie zasądzonych na rzecz powoda i Skarbu Państwa kwot,

d) zmianę wyroku w pkt VII wyroku i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kwoty 12.340 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego,

e) zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa prawnego za II instancję

ewentualnie

2.  uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do Sądu Okręgowego celem ponownego jej rozpoznania z uwzględnieniem kosztów postępowania apelacyjnego.

Powód K. F. (1) zaskarżył powyższy wyrok w zakresie punktów: punktu I. w części oddalającej powództwo w zakresie żądania zadośćuczynienia i odszkodowania ponad kwotę 87 414,95 zł tj. co do kwoty 538 688,60 zł wraz z ustawowymi odsetkami od tej kwoty od dnia 13.10.2012 rok oraz w części orzekającej o kosztach postępowania tj. objętej pkt I, III, VI i VII wyroku oraz punktu II. w części oddalającej powództwo w zakresie żądania renty ponad kwotę 137,00 zł w okresie od 01 lutego 2014 roku oraz od dnia 01 lipca 2015 roku ponad kwotę 252,00 zł tj. co do kwoty 663,00 zł od 01.02.2014 roku oraz co do kwoty 548,00 zł od dnia 01.07.2015 roku wraz z ustawowymi odsetkami od tych kwot, jak też od dnia wymagalności tj. objętej pkt II, III wyroku. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucał:

1.  obrazę prawa materialnego, tj.:



naruszenie przepisów: art. 444 § 1 k.c. oraz art. 445 § 1 k.c. w związku z art. 363 k.c. - poprzez ich niewłaściwe zastosowanie - polegające na przyznaniu K. F. (1) odszkodowania i zadośćuczynienia w zaniżonej wysokości oraz uznanie, iż zasądzona kwota stanowi sumę odpowiednią do naprawienia wyrządzonych Powodowi K. F. (1) szkód i zniwelowania doznanych przezeń krzywd - w sytuacji kiedy kwota ta winna być znacznie wyższa, biorąc pod uwagę okoliczności danej sprawy, tj.: trwałe, poważne i nieodwracalne skutki wypadku;



naruszenie przepisów: art. 444 § 2 k.c., w związku z art. 363 k.c. - poprzez ich niewłaściwe zastosowanie - polegające na zaniżeniu wysokości świadczeń rentowych należnych powodowi - w sytuacji kiedy kwota ta winna być znacznie wyższa, biorąc pod uwagę zwiększone potrzeby Powoda K. F. (1) i brak widoków na znalezienie zatrudnienia tym samym pozbawienia możliwości zarobkowania w celu pozyskiwania, środków na utrzymanie miesięczne wskutek doznanego wypadku;



naruszenie przepisu art. 362 k.c. - poprzez jego zastosowanie i uznanie, że K. F. (1) przyczynił się do powstania szkody w realiach niniejszej sprawy w stopniu odpowiadającym 30 % i pomniejszenie świadczeń należnych Powodowi K. F. (1) od Po-zwanego (...) S.A. z siedzibą w W. w tym zakresie;

2.  obrazę przepisów prawa procesowego, tj.:



naruszenie art. 100 k.p.c. - poprzez nieuzasadnione obciążenie Powoda K. F. (1) obowiązkiem zwrotu części kosztów sądowych,



naruszenie art. 233 § 1 k.p.c., polegające na:

⚫

ocenie, błędnej i sprzecznej z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, materiału dowodowego w postaci opinii biegłych sądowych tj. specjalisty medycyny sądowej i neurologii, psychiatrii, rehabilitacji medycznej neurochirurgii, chirurgii oraz ruchu drogowego zeznań świadków w tym K. F. (2), A. K., G. W., gdzie wnioski końcowe opinii jak też zeznania świadków jednoznacznie wskazują na rozmiar szkody i brak możliwości powrotu do stanu sprzed wypadku powoda (strona 42-61 Sprawozdania S. Lekarskiego wraz Opinią (...) w B.),

⚫

nierozważeniu w sposób wszechstronny zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz jego dowolną ocenę sprzeczną z zasadami logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego, polegającą na uznaniu, że Powód K. F. (1) przyczynił się do powstania szkody;

Z uwagi na powyższe, wnosił o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku co do punktu I poprzez zasądzenie od Pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz Powoda K. F. (1) kwot:



610 000,00 zł (słownie: sześćset dziesięć tysięcy złotych) tytułem zadośćuczynienia z należnymi odsetkami za opóźnienie w zapłacie od dnia 13 października 2012 r. do dnia zapłaty,



16 103,55 zł (słownie: szesnaście trzynaście tysięcy sto trzy złote 55/100) tytułem odszkodowania z należnymi odsetkami za opóźnienie w zapłacie;

2.  zmianę zaskarżonego wyroku co do punktu II poprzez zasądzenie od Pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz Powoda K. F. (1) kwoty 800,00 zł (słownie: osiemset złotych) miesięcznie jako renty z tytułu zwiększonych potrzeb Powoda K. F. (1) - od dnia 04 sierpnia 2012 r. włącznie, płatnej do dnia 10 - go kolejnego miesiąca z należnymi odsetkami za opóźnienie w zapłacie w wypadku uchybienia terminowi płatności każdej raty;

3.  zmianę punktu VI wyroku poprzez nakazanie pobrania od Pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Łomży kwoty 2 000,00 zł (słownie: dwa tysiące złotych) tytułem brakujących kosztów sądowych;

4.  zmianę punktu VII wyroku poprzez zasądzenie od Pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz Powoda kwoty 14 417,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 14 400,00 i 17 zł opłaty skarbowej od pełnomocnictwa;

5.  zwolnienie Powoda K. F. (1) od ponoszenia kosztów sądowych w całości, gdyż nie jest on w stanie ponieść danych kosztów bez uszczerbku w utrzymaniu koniecznym dla siebie i swej rodziny;

6.  zasądzenie od Pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz Powoda K. F. (1) kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych;

ewentualnie o

7.  uchylenie zaskarżonego wyroku co do punktów I, II, III, VI, VII w zaskarżonej części i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Łomży do ponownego rozpoznania.

SĄD APELACYJNY ZWAŻYŁ I USTALIŁ, CO NASTĘPUJE:

Obie apelacje zasługiwały na częściowe uwzględnienie

W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd Okręgowy w sposób wszechstronny i prawidłowy wyjaśnił okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy oraz poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne odnośnie zakresu obrażeń odniesionych przez powoda w związku z wypadkiem komunikacyjnym z dnia 4 sierpnia 2012r, w tym zakresu jego cierpień fizycznych i psychicznych, a także przyczynienia się przez powoda do zaistnienia wypadku oraz wszechstronnie i wnikliwie rozważył materiał dowodowy zaoferowany sądowi przez powoda na okoliczność zakresu jego zwiększonych potrzeb związanych z ww. wypadkiem. Sąd Apelacyjny podziela je i przyjmuje za własne.

W tym miejscu Sąd Apelacyjny zwraca jednakże uwagę, że powód w niniejszej sprawie domagał się zasądzenia renty z tytułu zwiększenia się jego potrzeb na przyszłość w związku ze skutkami przebytego wypadku oraz rehabilitacją i leczeniem farmakologicznym, natomiast nie domagał się zasądzenia renty z tytułu utraty możliwości zarobkowania i kwestia ta nie była przedmiotem rozstrzygania przez Sąd I instancji, dlatego też apelacja w zakresie w jakim zarzuca Sądowi Okręgowemu nie uwzględnienie kwestii utraty możliwości zarobkowania przez powoda podlegała odrzuceniu. Jeśli powód chciałby, aby ta kwestia była rozważona przez Sąd to powinien wnieść w tym zakresie oddzielne powództwo.

Lektura apelacji powoda prowadzi do wniosku, że skarżący kwestionuje dokonaną przez Sąd I instancji ocenę rozmiaru doznanej przez powoda krzywdy wskazując, że w rzeczywistości jest ona znacznie wyższa. Sąd Apelacyjny zarzut ten częściowo podziela. Zdaniem Sądu Apelacyjnego w okolicznościach niniejszej sprawy zachodzą podstawy, aby uznać, że zasądzone przez Sąd Okręgowy zadośćuczynienie było zbyt niskie. Przypomnienia wymaga, że zgodnie z utrwalonym poglądem judykatury określenie wysokości zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia stanowi istotne uprawnienie sądu merytorycznie rozpoznającego sprawę w I instancji. Korygowanie przez Sąd Odwoławczy wysokości zasądzonego już zadośćuczynienia uzasadnione jest tylko wówczas, gdy przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy, mających wpływ na jego wysokość, jest ono niewspółmiernie nieodpowiednie, jako rażąco wygórowane lub rażąco niskie (vide: wyrok Sądu Najwyższego z 9 lipca 1970 roku, III PRN 39/70, OSNCP 1971, nr 3, poz. 53). Aprobując ten pogląd Sąd Apelacyjny skupił się zatem na ustaleniu, czy zasądzona na rzecz powoda w postępowaniu pierwszoinstancyjnym kwota zadośćuczynienia nie jest rażąco nieodpowiednia.

Zaznaczyć należy, że określenie wysokości zadośćuczynienia powinno być dokonane z uwzględnieniem wszystkich okoliczności mających wpływ na rozmiar doznanej krzywdy, w tym wysokości stwierdzonego trwałego uszczerbku na zdrowiu, który jednakże stanowi tylko jedno z wielu kryteriów podlegających ocenie sądu. Poza tym, okoliczności te powinny być rozważane indywidualnie, w związku z konkretną osobą poszkodowanego (wyrok SN z 22 czerwca 2005 roku, III CK 392/2004, LEX nr 177203). Dokonując oceny krzywdy doznanej przez powoda Sąd Okręgowy słusznie oparł swoje ustalenia na opinii biegłych lekarzy specjalistów z (...) w B., z których opinii jednoznacznie wynikało, iż powód w wyniku wypadku doznał bardzo poważnych obrażeń, które spowodowały realne zagrożenie życia powoda. Podkreślono także w szczególności, że rokowania co do stanu psychicznego powoda na przyszłość nie są pomyślne, gdyż może on ulegać dekompensacji zwłaszcza w sytuacjach dla powoda trudnych, a stwierdzony u niego zespół psychooganiczny otępienny ma charakter przewlekły i postępujący. Niewątpliwie utrudnia mu to normalne funkcjonowanie w życiu codziennym – niezdolność do podjęcia pracy zarobkowej, zdobycie wykształcenia, czy nawet samodzielne poruszanie się poza domem. Tak poważne konsekwencje dla trybu życia powoda w sposób zasadniczy rzutowały na ocenę wysokości należnego mu zadośćuczynienia i wymagały przyjęcia za kwotę adekwatną z uwagi na zakres cierpień fizycznych i psychicznych związanych z wypadkiem – wyższej kwoty tj . kwoty 300 000 złotych, która będzie stanowić „odpowiednią sumę” w rozumieniu art. 445 § 1 k.c. mając na uwadze jego kompensacyjny charakter.

Za zasadne należało także uznać zarzuty pozwanego dotyczące naruszenia art. 118 k.c. poprzez bezpodstawne przyznanie powodowi odsetek od zasądzonej kwoty zadośćuczynienia i częściowo odszkodowania od dnia 13 października 2012 r podczas, gdy jak prawidłowo wskazywał pozwany ubezpieczyciel odsetki ustawowe jako świadczenie okresowe od daty wcześniejszej niż 3 lata wstecz od wniesienia sprawy do Sądu tj. do dnia 18 sierpnia 2013 roku, uległy przedawnieniu.

Za zasadny należało także uznać było zarzut apelacji pozwanego dotyczący bezpodstawnego zasądzenia powodowi renty z tytułu zwiększonych potrzeb w kwocie 252 zł od dnia 1 lipca 2015 roku do dnia wyrokowania, podczas, gdy powód od dnia 1 lutego 2014r. powód otrzymuje rentę od ubezpieczyciela w kwocie 115 złotych miesięcznie, a zatem do dnia wyrokowania powinna być przyznana renta w kwocie pomniejszonej o 115 złotych. a zatem kwota 137 złotych miesięcznie, a dopiero od dnia wyrokowania w kwocie 252 złotych.

Pozostałe zarzuty apelujących, w ocenie Sądu Apelacyjnego okazały się natomiast niezasadne.

I tak przede wszystkim okazał się niezasadny zarzut powoda, iż sąd w sposób wadliwy przyjął przyczynienie się powoda do zaistnienia wypadku w wysokości 30 %. Powód godząc się na jazdę z pijanym kierowcą niewątpliwie przyczynił się do doznanej przez siebie szkody. Powinien bowiem zdawać sobie sprawę, iż kierowca prowadzący auto pod wpływem alkoholu może źle ocenić warunki panujące na drodze i doprowadzić do zaistnienia wypadku komunikacyjnego co miało miejsce także w tym przypadku. Stąd pomniejszenie należnych powodowi świadczeń o 30% przyczynienia przez Sąd I instancji było prawidłowe.

Właściwie także w okolicznościach sprawy, Sąd Okręgowy ocenił zakres zwiększonych potrzeb powoda, przyjmując za uzasadnione przyjęcie kwoty 2 020 zł z tytułu kosztów opieki osób trzecich, 1 285,81 zł z tytułu kosztów leczenia oraz 1 788, 93 zł z tytułu kosztów dojazdu. Ubezpieczyciel uznał z tego tytułu kwotę 5 094, 74 zł i decyzją z 3 stycznia 2014 r. przyjmując przyczynienie się powoda na poziomie 50% - wypłacił z tego tytułu powodowi 2 547,37 zł, natomiast Sąd Okręgowy przyjął przyczynienie się na poziomie 30%, a zatem z tego tytułu powodowi należała się dodatkowa kwota – 1018,94 zł.

Prawidłowo również za pozostające w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym – Sąd I instancji uznał za zasadne rozliczenie dopłaty do turnusów rehabilitacyjnych, w których udział wziął powód w kwotach 1385 zł i 384 zł zgłoszone w piśmie zawierającym rozszerzenie powództwa z dnia 21 czerwca 2018 r., doręczonym pozwanemu 29 czerwca 2018r., a zatem odsetki za opóźnienie należą się w tym zakresie powodowi od dnia 30 czerwca 2018 r. Zasadnie Sąd I instancji przyjął także rozliczenie sprzętu rehabilitacyjnego w postaci krzyżaka do ćwiczeń oraz zakupu kul w kwocie 70 zł, co do których pismo z rozszerzeniem powództwa zostało pozwanemu doręczone w dniu 12 kwietnia 2017 roku, a zatem odsetki za opóźnienie w tym zakresie powinny być liczone od dnia 13 kwietnia 2017 r. W pozostały zakresie powód nie sprostał ciężarowi dowodu, jaki na nim spoczywał i nie wykazał, aby odszkodowanie należało mu się w wyższej wysokości.

Analiza materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie pozwala na stwierdzenie, że Sąd I instancji nie dopuścił się w odniesieniu do kwestii ustalenia wysokości przyczynienie się powoda do wyrządzonej mu szkody, należnego mu odszkodowania i oraz wyliczenia należnej mu renty - uchybień zarzucanych mu w apelacji, w tym naruszenia art. 233 § 1 k.p.c.. Wbrew przekonaniu skarżącego, znajdują one oparcie w zebranym materiale dowodowym, nie stoją w sprzeczności z zasadami doświadczenia życiowego ani logiką. Podkreślić, przy tym należy, że skuteczne podniesienie zarzutu obrazy art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że Sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego. Tymczasem, skarżący powód na uzasadnienie powyższego zarzutu ograniczył się wyłącznie do zaprezentowania swojej własnej, odmiennej oceny dowodów zgromadzonych w sprawie.

Niezasadny okazał się także zarzut apelacji pozwanego dotyczący błędnego ustalenia przez Sąd Okręgowy początkowej daty płatności odsetek od należnego powodowi zadośćuczynienia i odszkodowania, zamiast przyjęcia jej od daty rozprawy.

Powód domagał się w pozwie zasądzenia odsetek od dnia 13 października 2012 roku, zaś pozwany postulował, aby zostały one zasądzone z datą wyrokowania w sprawie.

Sąd Okręgowy w tym zakresie podzielił stanowisko prezentowane przez powoda i takie postępowanie Sądu I instancji w okolicznościach niniejszej sprawy należało uznać za prawidłowe, z zastrzeżeniem upływu przedawnienia odsetek do dnia 18 sierpnia 2013 roku.

W myśl bowiem art. 455 k.c., jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony, ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Wynikająca z ww. artykułu reguła ulega jednak modyfikacji w odniesieniu do świadczeń przysługujących od zakładu ubezpieczeń, gdyż według art. 817 § 1 i 2 k.c., zakład ubezpieczeń jest obowiązany spełnić świadczenie w terminie dni trzydziestu, licząc od dnia zawiadomienia o wypadku, jeżeli nie umówiono się inaczej, zaś gdy wyjaśnienie w tym terminie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości świadczenia okazało się niemożliwe, świadczenie powinno być spełnione w ciągu dni czternastu od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe. Podobna regulacja została zamieszczona w ustawie z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych (Dz.U. z 2003 r. Nr 124, poz. 1152 z późn. zm. ), gdzie zgodnie z art. 14 ust. 1 tej ustawy zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie.

. W tym miejscu podkreślić należy, że dłużnik popada w opóźnienie, jeśli nie spełnia świadczenia w terminie, w którym stało się ono wymagalne także wtedy, gdy kwestionuje istnienie lub wysokość świadczenia (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 października 1994 r., I CRN 121/94, OSNC 1995, Nr 1, poz. 121).

Mając powyższe na uwadze, na mocy art. 386 § 1 i 385 k.p.c. orzeczono jak w sentencji.

O kosztach postępowania za I instancję oraz postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 102 k.p.c. odstępując od obciążania powoda kosztami procesu na rzecz pozwanego z uwagi na jego trudną sytuację życiowa i finansową, będącą następstwem wypadku komunikacyjnego, a także charakter roszczenia..

(...)