Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 stycznia 2019 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 stycznia 2019 r. w G.

sprawy z powództwa W. B. (1)

przeciwko Bankowi (...) S.A. z siedzibą w W.

o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności (art. 840kpc)

I.  pozbawia tytuł wykonawczy- wyrok Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 12 lipca 2014 r. wydany w sprawie VIII C 744/03 wykonalności w części, tj, w zakresie odsetek ustawowych od należności głównej za okres od 4 sierpnia 2004 r. do 22 marca 2008 r.

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie

III.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 606 zł (sześćset sześć złotych z tytułu zwrotu kosztów postępowania

Sygn. akt I C 942/18

UZASADNIENIE

Powód W. B. (1) wystąpił przeciwko pozwanemu Bankowi (...) S.A. z siedzibą w W. z roszczeniem o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego – wyroku Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 12 lipca 2004 r., wydanego w sprawie o sygn. VIII C 744/03.

W uzasadnieniu wskazał, że pozwany zainicjował w stosunku do niego postępowanie egzekucyjne dopiero w lipcu 2018 roku, a więc po 13 latach od momentu uprawomocnienia się wyroku stanowiącego podstawę egzekucji. Powód podniósł, że roszczenie pozwanego w całości dotknięte jest przedawnieniem i nie może być egzekwowane.

Pozwany Bank (...) S.A. z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów procesu.

Podniósł, że zarzut przedawnienia jest nieuzasadniony, gdyż wbrew twierdzeniom powoda postępowanie egzekucyjne, które wszczęto w lipcu 2018 roku, nie jest pierwszą, ani jedyną próbą pozwanego podjętą celem wyegzekwowania zasądzonych należności. Pozwany podkreślił, że kilkukrotnie (w dniach : 15 maja 2005 r.,22 marca 2011 r., 15 stycznia 2015 r. i 19 lipca 2018 r.) wszczynał przeciwko powodowi postępowania egzekucyjne, które jednak kończyły się umorzeniem z uwagi na bezskuteczność egzekucji (odpowiednio w dniach :13 czerwca 2007 r., 12 marca 2012 roku i 5 sierpnia 2015 r.). Powyższe czynności przerywały natomiast bieg przedawnienia. Nadto pozwany powołując się na pogląd utrwalony w judykaturze, wskazał, że określony w przepisach trzyletni termin przedawnienia świadczeń okresowych ma zastosowanie jedynie do odsetek za opóźnienie należnych i wymagalnych po dniu uprawomocnienia się wyroku. Pozostałe, a więc wymagalne już w chwili uprawomocnienia się wyroku przedawniają się natomiast, podobnie jak należność główna - z upływem lat dziesięciu.

Ustosunkowując się do odpowiedzi na pozew powód wskazał, że wbrew twierdzeniom pozwanego odsetki, nawet takie wymagalne już w dniu uprawomocnienia się wyroku, w dalszym ciągu pozostają świadczeniem o charakterze okresowym, a co za tym idzie ma do nich zastosowanie trzyletni termin przedawnienia. Powód analizując podane przez pozwanego daty wszczęcia i umorzenia poszczególnych postępowań egzekucyjnych wskazał także, że pomiędzy umorzeniem w dniu 13 czerwca 2007 roku, a kolejnym wszczęciem postępowania w dniu 24 marca 2011 roku upłynął okres 3 lat i 9 miesięcy. Tym samym odsetki przynajmniej za ten okres należy uznać za przedawnione. Nadto powód podniósł, że odsetki za opóźnienie stanowią swoistą karę umowną, która jest naliczana w nadmiernej wysokości i należy rozważyć czy nie zachodzi konieczność jej miarkowania, jako że jest ona niewspółmierna do należności głównej.

Pismem z dnia 7 grudnia 2018 roku pozwany wskazał, iż nie sposób zgodzić się z twierdzeniem powoda, jakoby przedawnieniu uległy odsetki za okres od 13 czerwca 2007 roku do 22 marca 2011 roku. Pozwany podkreślił, że odsetki za opóźnienie stają się wymagalne za każdy kolejny dzień opóźnienia, a tym samym także w taki sposób podlegają one przedawnieniu. Końcową datą przedawnienia będzie więc w takim wypadku dzień 22 marca 2008 roku. Równocześnie pozwany podkreślił, że wspomniane odsetki są naliczane od zadłużenia przeterminowanego w sposób zgodny z zawartą przez strony umową, a uznanie ich przez powoda za karę umowną i żądanie o ich miarkowanie jest bezpodstawne.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny :

Wyrokiem z dnia 12 lipca 2004 r. w sprawie o sygn. VIII C 744/03 Sąd Rejonowy w Gdyni zasądził od W. B. (2) na rzecz Banku (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 1.149,52 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości 150% odsetek ustawowych w stosunku rocznym od dnia 30 września 2001 r. do dnia zapłaty, oraz kwotę 239 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu. Przedmiotowy wyrok uprawomocnił się z dniem 3 sierpnia 2004 r. W dniu 30 grudnia 2004 r. została mu nadana klauzula wykonalności.

dowód : wyrok – k. 7,k 112 akt postepowania o sygn. VIII C 744/03,

Pismem z dnia 15 marca 2005 r. złożonym u Komornika Rewiru II przy Sądzie Rejonowym w Gdyni, Bank (...) S.A. z siedzibą w W. złożył wniosek o wszczęcie egzekucji przeciwko W. B. (1). Postanowieniem z dnia 13 czerwca 2007 roku, postępowanie egzekucyjne, które toczyło się pod sygnaturą II KM 1164/05 zostało umorzone wobec stwierdzenia bezskuteczności prowadzonej egzekucji. Powyższe orzeczenie uprawomocniło się w dniu 27 czerwca 2007 r.

dowód : wniosek o wszczęcie egzekucji – k. 60, postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego – k. 63,

W dniu 22 marca 2011 roku Bank (...) S.A. z siedzibą w W. po raz kolejny złożył wniosek o wszczęcie egzekucji przeciwko W. B. (1). Przedmiotowe pismo zostało doręczone komornikowi w dniu 24 marca 2011 roku. Postanowieniem z dnia 12 marca 2012 postępowanie egzekucyjne prowadzone pod sygnaturą KM 526/11 zostało umorzone z uwagi na bezskuteczność egzekucji. Przedmiotowe orzeczenie uprawomocniło się w dniu 24 marca 2012 r.

dowód : wniosek o wszczęcie egzekucji – k1 akt komorniczych Km 526/11, postanowienie o umorzeniu postepowania egzekucyjnego – k50 akt komorniczych Km 526/11,

Pismem z dnia 5 stycznia 2015 r. (doręczonym komornikowi w dniu 7 stycznia 2015 r.) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. ponownie wniósł o wszczęcie egzekucji wobec W. B. (1). P. egzekucyjne w tej sprawie, prowadzone pod sygnaturą KM 157/15 zostało umorzone postanowieniem z dnia 5 sierpnia 2015 r. wobec bezskuteczności egzekucji.

dowód : wniosek o wszczęcie egzekucji – k2 akt komorniczych Km 157/15, postanowienie o umorzeniu postepowania egzekucyjnego – k88 akt komorniczych Km 157/15,

Pismem z dnia 19 lipca 2018 roku, które zostało doręczone komonikowi w dniu 23 lipca 2018 r., Bank (...) S.A. z siedzibą w W. po raz kolejny wniósł o wszczęcie postępowania egzekucyjnego wobec W. B. (1).

dowód : wniosek o wszczęcie egzekucji – k2 akt komorniczych Km 1655/18,

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy, bezsporny stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów pochodzących z akt komorniczych, dokumentacji przedstawionej przez pozwanego dotyczącej podejmowanych przez niego działań zmierzających do egzekucji zasądzonych na jego rzecz należności, a także na podstawie wyroku wydanego w sprawie o sygn. VIII C 744/03 oraz wniosku pozwanego o nadanie mu klauzuli wykonalności. Powyższe, niekwestionowane przez strony dokumenty Sąd uznał za wiarygodne, jako że są one pozbawione jakichkolwiek wewnętrznych sprzeczności i wzajemnie ze soba współgrają, tworząc spójny obraz wydarzeń.

Mając na uwadze powyższe ustalenia, Sąd uznał roszczenia powoda za częściowo uzasadnione.

Stosownie do art. 840 § 1 pkt 2 kpc dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części, jeżeli po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło. Przepis ten stanowi więc podstawę do skutecznego zwalczania tytułu wykonawczego w sytuacji, gdy na skutek zmiany okoliczności zobowiązanie przestało istnieć. Co istotne, wystąpienie zdarzenia o którym mówi wyżej powoływana norma może zarówno zależeć od woli stron (np. potrącenie, czy spełnienie świadczenia), jak i być od niej niezależne (np. potrącenie).

W przedmiotowej sprawie powód początkowo wskazywał, że na skutek bezczynności pozwanego, która miała przejawiać się w podjęciu pierwszej próby egzekucji po niemal 14 latach od daty uprawomocnienia się wyroku, stanowiącego tytuł wykonawczy, doszło do przedawnienia roszczenia tak w zakresie należności głównej, jak i dochodzonych odsetek. Następnie po przedstawieniu przez pozwanego stosownej dokumentacji powód uznał natomiast, że z uwagi na upływ ponad trzyletniego okresu pomiędzy umorzeniem postępowania egzekucyjnego w dniu 13 czerwca 2007 roku a 24 marca 2011 roku, kiedy to nastąpiło kolejne wszczęcie postępowania egzekucyjnego, odsetki za ten okres uległy przedawnieniu.

Zgodnie z dyspozycją art. 125 § 1 k.c. w brzmieniu obowiązującym do 9 lipca 2018 r. roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu przedawnia się z upływem lat dziesięciu, a jeśli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, bądź roszczenie o świadczenie okresowe należne w przyszłości przedawnia się z upływem lat trzech. Wskazywany wyżej termin dziesięcioletni od dnia 9 lipca 2018 r. uległ skróceniu do lat sześciu. Art. 5 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw przewiduje, że do roszczeń powstałych przed dniem wejścia w życie przedmiotowej ustawy i zarazem nieprzedawnionych stosuje się przepisy w brzmieniu obowiązującym od 9 lipca 2018 r. Jeśli termin przedawnienia jest krótszy niż według przepisów w brzmieniu dotychczasowym liczy się go od dnia wejścia w życie ustawy, chyba że przedawnienie, które zaczęło swój bieg w czasie obowiązywania przepisów dotychczasowych nastąpiłoby wcześniej.

Bieg terminu przedawnienia zgodnie z art. 123 § 1 pkt 1 k.c. przerywa się m.in. przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do egzekwowania roszczeń danego rodzaju, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia, albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. Po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo. W przypadku przerwania na skutek czynności podjętej przed sądem, lub organem powołanym do egzekwowania roszczeń, przedawnienie rozpoczyna swój bieg dopiero z momentem zakończenia postepowania przed sądem, bądź w/w organem.

W tym miejscu wskazać należy, że orzekający w sprawie Sąd w pełni podziela powołany przez pozwanego i utrwalony w judykaturze, a przedstawiony m.in. w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 2016 r. (sygn. IV CSK 528/15) pogląd, iż trzyletni termin przedawnienia przewidziany w dyspozycji art. 125 § 1 k.c. dotyczy jedynie odsetek „należnych w przyszłości”, a więc takich, które stały się wymagalne po uprawomocnieniu się wyroku sądowego stwierdzającego obowiązek ich zapłaty. Roszczenie o odsetki za opóźnienie wymagalne już w momencie uprawomocnienia się wyroku przedawnia się natomiast z upływem terminu przewidzianego dla roszczenia głównego (por. wyrok SN z dnia 15 stycznia 2014 r., sygn. I CSK 197/13). Tym samym w niniejszej sprawie Sąd obowiązany był zbadać upływ dwóch osobnych terminów przedawnienia – co do należności głównej i odsetek umownych wymagalnych na dzień uprawomocnienia się wyroku, oraz co do odsetek, które stały się wymagalne już po dniu 3 sierpnia 2004 roku.

W przedmiotowej sprawie pozwany czterokrotnie przerywał bieg przedawnienia. Wyrok stanowiący tytuł wykonawczy uprawomocnił się z dniem 3 sierpnia 2004 r. Tym samym przedawnienie rozpoczęło swój bieg w dniu 4 sierpnia 2004 r. Pierwszy wniosek o wszczęcie wobec powoda postępowania egzekucyjnego pozwany złożył w dniu 15 marca 2005 r., czym przerwał bieg przedawnienia po upływie nieco ponad 7 miesięcy. Tak wszczęte postępowanie zostało umorzone postanowieniem z dnia 13 czerwca 2007 r., które uprawomocniło się w dniu 27 czerwca 2007 r. Od tego też dnia (27 czerwca 2007 r.) bieg przedawnienia rozpoczął się na nowo. Z kolejnym wnioskiem o wszczęcie postępowania egzekucyjnego pozwany wystąpił w dniu 22 marca 2011 r.. Pismo to wpłynęło do komornika w dniu 24 marca 2011 r., a co za tym idzie bieg przedawnienia co do roszczenia głównego i odsetek wymagalnych na dzień uprawomocnienia się wyroku został ponownie przerwany po upływie prawie 3 lat i 9 miesięcy. Postępowanie egzekucyjne zostało umorzone postanowieniem z dnia 12 marca 2012 r., które uprawomocniło się w dniu 24 marca 2012 r. Kolejny wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego wpłynął do komornika w dniu 7 stycznia 2015 r., co przerwało bieg przedawnienia po upływie niecałych 2 lat i 10 miesięcy. Postępowanie egzekucyjne zostało umorzone postanowieniem z dnia 5 sierpnia 2015 roku. Następny, ostatni już wniosek pozwanego o wszczęcie wobec powoda postępowania egzekucyjnego wpłynął do komornika w dniu 23 lipca 2018 roku, a co za tym idzie bieg przedawnienia po raz kolejny został przerwany po upływie około 2 lat i 6 miesięcy.

Mając na uwadze powyższe należało uznać, że roszczenie powoda o pozbawienie w całości wykonalności tytułu wykonawczego w postaci wyroku Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 12 lipca 2004 r. jest niezasadne. Pozwany bowiem w sposób skuteczny (zarówno w świetle brzmienia przepisu obowiązującego do dnia 9 lipca 2018 r., jak i po tej dacie) przerywał bieg przedawnienia co do wynikającej z w/w tytułu wykonawczego należności głównej oraz odsetek umownych wymagalnych już w chwili uprawomocnienia się wyroku.

W tym miejscu wskazać należy, że Sąd nie podzielił argumentacji pozwanego, który opierając na dyspozycji art. 843 § 3 k.p.c. podnosił, że powództwo należy oddalić, jako że powód żądał pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego w całości, a nie w części, mimo że dochowując należytej staranności mógł dowiedzieć się o podejmowanych przez pozwanego próbach egzekucji, które przerywały bieg przedawnienia. Powyższe jest w ocenie Sądu całkowicie sprzeczne z zasadą rozumowania a maiori ad minus. Za naturalny uznać bowiem należy fakt, że z roszczenia dalej idącego, tj. o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w całości, wynika też roszczenie o pozbawienie w/w tytułu wykonalności jedynie w części.

Dokonując analizy niniejszej sprawy Sąd miał na uwadze fakt, że okresowy charakter świadczeń dłużnika zobowiązanego do zapłaty odsetek za opóźnienie przejawia się tym, iż z każdym dniem opóźnienia powstaje wobec dłużnika odrębne roszczenie o odsetki, które jest także od tego dnia wymagalne i od tego dnia zaczyna się przedawniać (por. wyrok SN z dnia 19 stycznia 2017 r., sygn. II CSK 202/16). Zważywszy na to, Sąd uwzględnił roszczenie powoda co do części odsetek, które stały się wymagalne już po uprawomocnieniu się wyroku. W związku z nieprzerwaniem przez pozwanego trzyletniego biegu przedawnienia wobec w/w, powyższe (wymagalne od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia 27 czerwca 2007 r.) przedawniły się z upływem trzech lat od uprawomocnienia się orzeczenia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego, tj. z dniem 27 czerwca 2010 r. Nadto mając na uwadze fakt, że pozwany kolejny wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego złożył dopiero w marcu 2011 r., uznać należało, że przedawnieniu uległo też roszczenie o odsetki do dnia 22 marca 2008 r.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie przepisu art. 100 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Zważyć bowiem należało, iż powód wygrał niniejszą sprawę w około 15 %, zaś pozwany w 85 % i w takim stosunku stronom należy się zwrot kosztów od przeciwnika. Strona powodowa poniosła koszty w postaci opłaty sądowej od pozwu (246 zł), wynagrodzenia fachowego pełnomocnika (900 zł), opłaty skarbowej od pełnomocnictwa (17 zł) tj. w łącznej kwocie 1163 zł, z czego należy jej się zwrot kwoty 174 zł. Z kolei pozwany poniósł koszty zastępstwa procesowego w wysokości 900 zł i opłaty skarbowej – 17 złotych, przy czym należy mu się od powoda kwota 780 zł. Po skompensowaniu należności należało zasądzić od powoda na rzecz pozwanego kwotę 606 zł, o czym orzeczono jak w punkcie trzecim wyroku.