Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 kwietnia 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 10 kwietnia 2019 r. w Lublinie

sprawy J. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o wstrzymanie wypłaty renty rodzinnej

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

od wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie

z dnia 7 września 2018 r. sygn. akt VIII U 2619/17

oddala apelację.

Barbara Mazurkiewicz-Nowikowska Elżbieta Gawda Krzysztof Szewczak

Sygn. akt III AUa 890/18

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 21 września 2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. wstrzymał J. J. wypłatę renty rodzinnej z powodu ustania uprawnień.

W odwołaniu od decyzji J. J. domagała się uchylenia decyzji, podnosząc, iż w dalszym ciągu spełnia warunki do wypłaty renty rodzinnej. Wskazywała, że decyzja organu rentowego nie zawiera ponadto uzasadnienia oraz powołania przepisów stanowiących podstawę jej wydania.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy, wniósł o jego oddalenie. Argumentował, że wstrzymanie wypłaty świadczenia było niezbędne do prawidłowego transferu danych, dotyczących świadczenia wnioskodawczyni, pomiędzy programami informatycznymi. Po nadaniu świadczeniu nowego numeru jego wypłata została podjęta od daty wstrzymania wypłaty.

Wyrokiem z dnia 7 września 2018 r. Sąd Okręgowy w Lublinie zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że nie wstrzymał wypłaty renty rodzinnej ubezpieczonej.

Sąd Okręgowy ustalił, że zaskarżona decyzja z dnia 21 września 2017 r. wstrzymująca J. J. wypłatę renty rodzinnej, nie zawierała uzasadnienia faktycznego i prawnego wydanego rozstrzygnięcia. Pismem z dnia 25 września 2017 r. wnioskodawczyni została poinformowana przez organ rentowy o zmianie numeru wypłacanej renty rodzinnej w związku ze zmianami technologicznymi, przeprowadzanymi w zakresie obsługi świadczeń emerytalno-rentowych, które nie wpłynęły na wysokość świadczenia oraz termin wypłaty.

Dowody z dokumentów w postaci decyzji organu rentowego oraz pisma z dnia 25 września 2017 r., na podstawie których Sąd I instancji ustalił stan faktyczny, zostały uznane przez Sąd Okręgowy za wiarygodne. Dokumenty te nie były również kwestionowane przez strony.

Powołując się na art. art. 83 ust. 1 pkt 4 z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 2017, poz. 1778 ze zm.) Sąd I instancji stwierdził, iż Zakład wydaje decyzje w zakresie indywidualnych spraw dotyczących w szczególności ustalania uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych. Od decyzji tych na mocy ust. 2 tego przepisu przysługuje odwołanie do właściwego sądu w terminie i według zasad określonych w przepisach kodeksu postępowania cywilnego. Zaskarżona decyzja z dnia 21 września 2017 r. nie zawiera elementów wskazanych w art. 107 k.p.a. ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2017 r., poz. 1257, tekst jedn. ze zm.) bowiem nie wskazuje na podstawę prawną, powołując się ogólnie na ustawę z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 887, tekst jedn. ze zm.) oraz nie zawiera żadnego uzasadnienia. Organ rentowy zgodnie z art. 11 k.p.a. obowiązany jest w toku całego postępowania do informowania strony o przesłankach, którymi kieruje się przy załatwieniu sprawy. Motywy rozstrzygnięcia winny zostać wskazane uzasadnieniu prawnym i faktycznym decyzji (art. 107 § 1 pkt 6 k.p.a.). Uzasadnienie decyzji, zgodnie z treścią art. 107 § 3 k.p.a., powinno zawierać wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, zaś uzasadnienie prawne - wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji, z przytoczeniem przepisów prawa.

Sąd Okręgowy podniósł, że organ rentowy nie wyjaśnił wnioskodawczyni, że powodem wydania decyzji były zmiany w oprogramowaniu Zakładu i zmiana numeru świadczenia. Nie wyjaśnia tego również pismo z dnia 25 września 2017 r. O tej okoliczności skarżąca mogła dowiedzieć się dopiero w toku postępowania sądowego. Jednocześnie decyzja nie jest prawidłowa i nadal, pomimo swej niezasadności, pozostaje w obrocie prawnym.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy w Lublinie, na podstawie powołanych przepisów oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., orzekł jak w sentencji wyroku.

Apelację od wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 7 września 2018 r. wywiódł Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.. Zaskarżając wyrok w całości skarżący zarzucił naruszenie prawa procesowego przez niezastosowanie art. 477 ¹³ k.p.c.

Wskazując na powyższy zarzut skarżący wnosił o uchylenie zaskarżonego wyroku i umorzenie postępowania.

W przekonaniu apelanta Sąd Okręgowy nieprawidłowo uznał, że odwołanie zasługuje na uwzględnienie bowiem wstrzymanie wypłaty renty rodzinnej wnioskodawczyni miało jedynie techniczny charakter – było niezbędne do prawidłowego transferu danych dotyczących świadczenia przysługującego wnioskodawczyni, pomiędzy aplikacjami (...) i(...). Po dokonaniu tej operacji i nadaniu nowego numeru organ rentowy podjął wypłatę świadczenia od daty jej wstrzymania. O czynnościach tych wnioskodawczyni została poinformowana pismem z dnia 25 września 2017 r. Na dzień wyrokowania renta rodzinna była wnioskodawczyni wypłacana. Wypłata tego świadczenia była realizowana bez przerw. Wyrokowanie okazało się więc zbędne na mocy art. 355 § 1 k.p.c. i dlatego brak było podstaw do zmiany zaskarżonej decyzji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest nieuzasadniona i z tego powodu podlega oddaleniu.

Ustalenia Sądu I instancji i wyprowadzone na ich podstawie wnioski, Sąd Apelacyjny w pełni podziela i przyjmuje za własne. W tej sytuacji nie zachodzi potrzeba ich powtarzania (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 1997 r. , II UKN 61/97 – OSNAP 1998/3/104 oraz wyroki Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 1999 r., I PKN 21/98 – OSNAP 2000/4/143, z dnia 9 lipca 2009 r., II UK 374/08 teza 2 - LEX nr 533104).

Na wstępie należy podnieść, iż postępowanie w sprawie niniejszej toczy się na skutek odwołania J. J. od wydanej z urzędu decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 21 września 2017 r., wstrzymującej ubezpieczonej wypłatę renty rodzinnej, pobieranej przez uprawnioną od 36 lat. Decyzje w zakresie indywidualnych spraw dotyczących w szczególności ustalania uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych są wydawane przez organ rentowy na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 4 z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017, poz. 1778). Od decyzji tych na mocy ust. 2 tego przepisu przysługuje odwołanie do właściwego sądu w terminie i według zasad określonych w przepisach kodeksu postępowania cywilnego. Zaskarżona decyzja z dnia 21 września 2017 r. zwierała pouczenie o przysługującym stronie prawie do wniesienia od niej odwołania do właściwego Sądu Okręgowego. Jednocześnie organ rentowy, wbrew treści art. 107 § 1 k.p.a., nie zawarł w decyzji podstawy prawnej oraz uzasadnienia faktycznego i prawnego, pozwalających na dokonanie jej kontroli. Jak prawidłowo uznał Sąd Okręgowy, mimo wskazanych braków, przedmiotowa decyzja nie jest dotknięta wadami formalnymi, odbierającymi jej cechy aktu administracyjnego. Pozwala to sądowi na rozstrzygnięcie odwołania złożonego przez wnioskodawczynię. Uznając, iż odwołanie J. J. zasługuje na uwzględnienie Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że nie wstrzymał wypłaty renty rodzinnej ubezpieczonej.

W ocenie apelanta Sąd I instancji wydając zaskarżone orzeczenie naruszył art. 477 ¹³ k.p.c. Zarzut ten należy uznać za całkowicie bezzasadny.

Zgodnie z treścią art. 477 ¹³ § 1 k.p.c. zmiana przez organ rentowy zaskarżonej decyzji lub wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności zaskarżonego orzeczenia przed rozstrzygnięciem sprawy przez sąd - przez wydanie decyzji lub orzeczenia uwzględniającego w całości lub w części żądanie strony - powoduje umorzenie postępowania w całości lub w części. Poza tym zmiana lub wykonanie decyzji lub orzeczenia nie ma wpływu na bieg sprawy. Postanowienie sądu o umorzeniu postępowania może zapaść na posiedzeniu niejawnym (§ 2).

Wyniki wykładni gramatycznej powołanego przepisu prowadzą do wniosku, że umorzenie postępowania w całości lub części następuje wówczas gdy organ rentowy zmienia zaskarżoną decyzję przed rozstrzygnięciem sprawy przez Sąd, przez wydanie decyzji uwzględniającej w całości lub części żądanie strony. Warunkiem niezbędnym umorzenia postępowania przez sąd na mocy art. 477 ¹³ k.p.c. jest więc wydanie kolejnej decyzji przez organ rentowy. W sprawie niniejszej decyzja taka nie została wydana. Zaskarżona decyzja z dnia 21 września 2017 r. wstrzymująca wypłatę renty rodzinnej przysługującej J. J. nadal pozostaje w obrocie prawnym.

Podnoszona przez apelanta okoliczność, iż wnioskodawczyni została poinformowana o czynnościach podejmowanych przez organ rentowy związanych z wypłatą renty rodzinnej, nie znajduje potwierdzenia w zgromadzonym materiale dowodowym. Przesłane wnioskodawczyni pismo „Informacja o zmianie numeru wypłacanego świadczenia” z dnia 25 września 2017 r., ze wskazaniem, że zmiana numeru świadczenia wynika ze zmian technologicznych i nie ma wpływu na wysokość świadczenia oraz termin jego wypłaty, nie może zastąpić uzasadnienia decyzji oraz wydania przez organ rentowy kolejnej decyzji uwzględniającej w całości lub części żądanie strony.

Wydanie przez organ rentowy, przed rozstrzygnięciem sprawy przez sąd, decyzji uwzględniającej w całości lub w części żądanie strony stanowi szczególną postać uznania powództwa i powoduje, że wydanie wyroku staje się zbędne, a sprawa wraca na drogę postępowania przed organem rentowym. Umorzenie postępowania następuje wówczas na podstawie art. 477 ¹³ k.p.c., który stanowi lex specialis w stosunku do art. 355 § 1 k.p.c. (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2018 r., III SPP 63/17, Legalis nr 1733687, z dnia 15 listopada 2018 r. , I UZ 40/18, Legalis Nr 1846939, z dnia 13 marca 2012 r. II UK 314/11, Legalis nr 491876).

Podnoszony przez apelanta zarzut naruszenia art. 477 ¹³ k.p.c. należy więc uznać za całkowicie chybiony. W ocenie Sądu Apelacyjnego wykładnia art. 477 ¹³ k.p.c. nie budzi wątpliwości. Zastosowanie tego przepisu przez Sąd i umorzenie postępowania może mieć miejsce wyłącznie wtedy gdy organ rentowy zmienił zaskarżoną decyzję w drodze wydania decyzji zmieniającej. Postępowanie sądowe z pozostawieniem w obrocie prawnym negatywnej dla ubezpieczonej decyzji, od której wniosła odwołanie, nie może zostać umorzone. W zaistniałym stanie faktycznym Sąd Okręgowy nie mógł, czego domagał się organ rentowy, umorzyć postępowania w sprawie.

Zaskarżony wyrok odpowiada prawu, a apelacja jako bezzasadna podlega oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.