Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 stycznia 2019 roku

Sąd Okręgowy w Płocku IV Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący - SSO Małgorzata Szeromska

Sędziowie SO Barbara Kamińska

SO Renata Wanecka (spr.)

Protokolant: Katarzyna Lewandowska

po rozpoznaniu na rozprawie 10 stycznia 2019r. w P.

sprawy z powództwa J. P.

przeciwko R. Z. (1)

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Płocku z 16 sierpnia 2018 r.

sygn. akt I C 979/17

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie I i zasądza od R. Z. (1) na rzecz J. P. kwotę 2.767 złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 8 czerwca 2017 r. do dnia zapłaty oraz w punkcie II i zasądza od R. Z. (1) na rzecz J. P. kwotę 1.056 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

2.  zasądza od R. Z. (1) na rzecz J. P. kwotę 589 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za II instancję.

Sygn. akt IV Ca 740/18

UZASADNIENIE

J. P. 8 czerwca 2017r. złożył do Sądu Rejonowego w Mławie pozew w postępowaniu upominawczym, w którym domagał się zasądzenia na jego rzecz od R. Z. (1) kwoty 2.767 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztów procesu. W uzasadnieniu wskazał, że dochodzona przez niego kwota stanowi równowartość odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia, tj. obowiązku zapłaty odszkodowania i nawiązki nałożonego na pozwanego w wyroku karnym.

Sąd Rejonowy w Mławie 22 czerwca 2017r. wydał nakaz zapłaty
w postępowaniu upominawczym, w którym orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

R. Z. (1) wniósł sprzeciw od nakazu zapłaty,
w którym wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie na jego rzecz od powoda kosztów procesu według norm przepisanych.

Sąd Rejonowy w Mławie wyrokiem z 16 sierpnia 2018 r.
oddalił powództwo i „obciążył powoda kosztami procesu
w zakresie poniesionym”.

Sąd Rejonowy ustalił:

Sąd Rejonowy w Mławie 18 września 2015 r., w sprawie
II K 1035/14, uznał R. Z. (1) za winnego tego, że w okresie od 1 września 2014 r. do 19 października 2014 r. w rejonie miejscowości B., pow. (...), kierował wyrębem 40 sztuk drzew tartacznych, w ten sposób, że zlecił wyrąb drzew M. M., wskazując mu miejsce wycinki w lesie należącym do J. P., jako swoją własność, a następnie zabrał w celu przywłaszczenia wycięte drzewo i sprzedał na tartaku w S., i za to na podstawie art. 18 § 1 kk w zw. z art. 290 § 1 kk, przyjmując za podstawę wymiaru kary art. 290 § 1 kk w zw. z art. 278 § 1 kk, wymierzył mu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawiesił na okres próby 2 lat, a nadto na podstawie art. 46 § 1 kk orzekł wobec oskarżonego obowiązek naprawienia szkody poprzez zapłatę na rzecz oskarżyciela posiłkowego J. P., kwoty 14.067,85 zł oraz na podstawie art. 290 § 2 kk orzekł od oskarżonego na rzecz J. P. nawiązkę w kwocie 28.135,70 zł.

Sąd Okręgowy w Płocku, po rozpoznaniu apelacji oskarżonego, wyrokiem z 29 grudnia 2015 r. zmienił zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego w Mławie w ten sposób, że ustalił właściwą kwalifikację prawną czynu oraz obniżył odszkodowanie do kwoty 10.000 zł sumę, przyjmując, że stanowi ona częściowe naprawienie szkody wyrządzonej przestępstwem.

Dokonując oceny prawnej, Sąd Rejonowy przywołał i podzielił stanowisko wyrażone w uzasadnieniu do wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie z 21 lutego 2018 r. w sprawie IX Ca 1009/17, w którym stwierdził, że obowiązek naprawienia szkody orzeczony na postawie art. 46 § 1 kk nie obejmuje odsetek wynikających z opóźnienia świadczenia odszkodowawczego. W ocenie Sądu I instancji, te same uwagi odnieść należy do nawiązki, która ma postać zbliżoną do obowiązku naprawienia szkody. Tym samym obowiązek zapłaty przez powoda nawiązki na rzecz pokrzywdzonego nie obejmował konieczności uiszczenia odsetek.

Sąd Rejonowy wskazał, że obowiązek naprawienia szkody stanowi rekompensatę rzeczywistej szkody, tym samym nie obejmuje odsetek. Środek w postaci obowiązku naprawienia szkody, orzeczony zgodnie z art. 46 § 1 kk jest ograniczony jedynie do rozmiaru rzeczywistej szkody, wynikłej bezpośrednio z przestępstwa i nie obejmuje odsetek stanowiących element szkody będącej następstwem czynu sprawcy. Sąd wskazał, że szkodą, do której naprawienia sąd zobowiązuje sprawcę, jest równowartość rzeczywistej szkody wynikłej bezpośrednio z przestępstwa i nie jest dopuszczalne uwzględnianie przy ustalaniu jej wysokości tych składników i elementów szkody, które wynikły z następstw czynu, np. odsetek.

Z tych wszystkich względów, Sąd oddalił powództwo.

Uzasadniając podstawę rozstrzygnięcia o kosztach procesu, Sąd wskazał art. 98 kpc.

Apelację od wyroku złożył J. P., zaskarżając go w całości i zarzucił mu naruszenie prawa materialnego, tj. art. 481 § 1 kc, polegające na jego niezastosowaniu, w sytuacji gdy roszczenie o odsetki dotyczy szkody materialnej wynikającej z zaboru mienia (wyrąb i kradzież drzewa w lesie), a zatem roszczenie o zasądzenie odsetek jest uzasadnione, co miało wpływ na treść wyroku. Powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku
i uwzględnienie powództwa w całości oraz zasądzenie na jego rzecz od pozwanego zwrotu kosztów procesu za obie instancje.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna.

Zarzut naruszenia art. 481 § 1 kc poprzez jego niezastosowanie, podniesiony przez apelującego, zasługuje na uwzględnienie. Zgodnie z treścią tego przepisu, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Nie ma więc wątpliwości, że przewidziany w nim obowiązek zapłaty odsetek za opóźnienie dotyczy długu pieniężnego, jeśli nie został spłacony w terminie.

Wyrok karny, z którego wynika obowiązek zapłaty odszkodowania i nawiązki na rzecz powoda, uprawomocnił się z chwilą rozpoznania apelacji R. Z. (1) przez Sąd Okręgowy w Płocku, czyli 29 grudnia 2015r. Oznacza to, że już następnego dnia, tj. 30 grudnia 2015r. pozwany był zobowiązany do spełnienia świadczenia na rzecz J. P. poprzez zapłatę odszkodowania w wysokości 10.000 zł oraz nawiązki w wysokości 28.135,70 zł, łącznie 38.1325,70 zł. Skoro pozwany nie wykonał zobowiązania w terminie, to powód ma prawo do odsetek ustawowych za opóźnienie.

Przywołany przez Sąd I instancji wyrok Sądu Okręgowego w Olsztynie z 21 lutego 2018r. w sprawie IX Ca 1009/17 nie ma wiążącego charakteru w niniejszym postępowaniu. Niemniej jednak należy zauważyć, że jego uzasadnienie odnosi się przede wszystkim do kwestii, czy zapłata odsetek ustawowych za opóźnienie od nawiązki, które to zobowiązanie zostało spełnione po terminie, jest świadczeniem nienależnym.

Z kolei Sąd Najwyższy w wyroku z 1 lutego 2011 r., wydany w sprawie III KK 243/10 stwierdził, że środek karny w postaci obowiązku naprawienia szkody nałożonego na podstawie art. 46 § 1 kk jest ograniczony jedynie do rozmiaru rzeczywistej szkody wynikłej bezpośrednio z przestępstwa i nie obejmuje odsetek stanowiących element szkody wynikły z następstw czynu sprawcy. Sąd Najwyższy podniósł, że w judykaturze utrwalony został pogląd, że środek karny w postaci obowiązku naprawienia szkody, nałożonego na podstawie art. 46 § 1 kk jest ograniczony jedynie do rozmiaru rzeczywistej szkody wynikłej bezpośrednio z przestępstwa i nie obejmuje odsetek stanowiących element szkody wynikającej z następstw czynu sprawcy.

Należy podkreślić, że zobowiązania wynikające z odpowiedzialności za popełnienie czynu niedozwolonego, są bezterminowe. Dlatego stan opóźnienia w ich wykonaniu pojawia się dopiero wtedy, gdy dłużnik nie spełnia świadczenia niezwłocznie po wezwaniu przez wierzyciela. R. Z. (2) został zobowiązany do zapłaty nawiązki i odszkodowania, które nie obejmują odsetek. Niemniej jednak należy uznać, że najpóźniej z chwilą uprawomocnienia się wyroku w sprawie karnej, był on obowiązany do niezwłocznego spełnienia świadczenia pieniężnego. Skoro pozwany nie wykonał tego obowiązku, to jest zobowiązany do zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie.

Skapitalizowane odsetki ustawowe za opóźnienie za okres od 30 grudnia 2015r. do dnia złożenia pozwu, tj. do 8 czerwca 2017r. wynoszą 3.856,41 zł.

Wyliczenie przedstawia się następująco:

Od 30 grudnia 2015r. do 31 grudnia 2015r. (2 dni) wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie wynosiła 8%, zatem należność za ten okres wynosi 16,72 zł. Natomiast w okresie od 1 stycznia 2016r. do 8 czerwca 2017r. (525 dni), stopa odsetek ustawowych za opóźnienie wynosiła 7% (obwieszczenie Ministra Sprawiedliwości z 7 stycznia 2016 r. w sprawie wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie - M.P. 2016.47), więc należność za ten okres wynosi 3.839,69 zł. Łącznie powód mógłby domagać się zapłaty 3.856,41 zł.

Sąd jest związany żądaniem pozwu (art. 321 kpc), dlatego też należało zmienić zaskarżony wyrok poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda 2.767 zł.

Odsetki ustawowe za opóźnienie od w/w sumy należało zasądzić zgodnie z art. 482 § 1 kc od dnia wytoczenia powództwa, tj. od 8 czerwca 2017r. Zgodnie z tym przepisem, od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia o nie powództwa, chyba że po powstaniu zaległości strony zgodziły się na doliczenie zaległych odsetek do dłużnej sumy.

Następstwem uwzględnienia powództwa w całości, jest zmiana orzeczenia w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach procesu. J. P. wniósł opłatę od pozwu w wysokości 139 zł oraz koszty zastępstwa adwokackiego w wysokości 900 zł (§ 2 pkt. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie) wraz z kosztami opłaty skarbowej od pełnomocnictwa 17 zł, łącznie 1.056 zł i taką sumę należało zasądzić od R. Z. (1) na jego rzecz, zgodnie z art. 98 kpc.

Z tych wszystkich względów, Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok, stosując art. 386 § 1 kpc.

O kosztach procesu za II instancję Sąd również orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Powód w postępowaniu odwoławczym wniósł opłatę od apelacji w wysokości 139 zł oraz poniósł koszty zastępstwa prawnego w wysokości 450 zł (§ 10 ust. 1 pkt. 1 w zw. z § 2 pkt. 3 cyt. wyżej rozporządzenia), łącznie 589 zł i taką sumę należało zasądzić na jego rzecz od pozwanego.