Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 kwietnia 2019 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie IX Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 18 kwietnia 2019 r. w Olsztynie na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w O.

przeciwko Gminie P.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej od wyroku Sądu Rejonowego w Olsztynie

z dnia 12 czerwca 2018 r., sygn. akt I C 4935/17,

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 1.800 zł (jeden tysiąc osiemset złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Dorota Ciejek Bożena Charukiewicz Agnieszka Żegarska

sygn. akt IX Ca 1258/18

UZASADNIENIE

Powódka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w O. wniosła o zasądzenie od pozwanej Gminy P. kwoty 21.000 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 23 września 2017 r. do dnia zapłaty oraz kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazała, że pozwana prowadziła postępowanie w sprawie zamówienia sprzętu, pomocy dydaktycznych oraz innego wyposażenia dla Zespołu Szkół w P. w trybie zapytania ofertowego. W opisie przedmiotu zamówienia wskazano, że dotyczy m.in. klocków L. M. E. lub równorzędnych posiadających cechy i składniki takie jakie posiada zestaw L. M. E.. W dniu 27 czerwca 2017 r. strony zawarły dwie umowy i w dniu 25 lipca 2017 r. powódka dostarczyła przedmioty objęte zamówieniem, a pozwana potwierdziła, że dostawa jest zgodna z umową. W dniu 27 lipca 2017 r. powódka wystawiła dwie faktury na kwoty 10.500 zł każda. Pozwana, pomimo upływu terminu, nie uiściła żądanych przez powódkę należności.

Pozwana Gmina P. wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu.

W uzasadnieniu podała, że w ramach przedmiotowego zamówienia oczekiwała od powódki dostawy klocków L. M. E. lub równorzędnego posiadającego cechy i składniki takie jakie posiada zestaw L. M. E. w wersji E. do realizacji celów edukacyjnych, a nie do celów zabawowo – rekreacyjnych. Dostarczone przez powódkę zestawy są uboższą wersją zestawu, jakiego oczekiwała pozwana. Sprawdzenie klocków nastąpiło dopiero pod koniec sierpnia 2017 r., dlatego też dopiero wtedy pozwana stwierdziła niezgodność dostarczonego produktu z zamówionym. W związku z odmową wymiany zestawów klocków przez powódkę pozwana złożyła oświadczenie o częściowym odstąpieniu od umowy.

Wyrokiem z dnia 12 czerwca 2018r. Sąd Rejonowy w Olsztynie zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 21.000 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 23 września 2017r. do dnia zapłaty oraz kwotę 4.667 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Rejonowy ustalił, że pozwana Gmina P. prowadziła postępowanie w sprawie zamówienia sprzętu, pomocy dydaktycznych oraz innego wyposażenia dla Zespołu Szkół w P. w trybie zapytania ofertowego.

W zapytaniu ofertowym wskazano, że przedmiotem zamówienia jest dostarczenie sprzętu, pomocy dydaktycznych oraz innego wyposażenia dla Szkoły Podstawowej w P. oraz Publicznego Gimnazjum w P. zgodnie ze specyfikacją załączoną do zapytania ofertowego. W pkt 3.2. opisu przedmiotu zamówienia wskazano, że zamówienie dotyczy m. in. klocków L. M. – L. (...) lub równorzędnego posiadającego cechy i składniki takie, jakie posiada zestaw L. M. E.. Przedmioty zamówienia musiały być fabrycznie nowe, nieuszkodzone, wolne od wad fizycznych i wad prawnych.

Pismem z dnia 17 maja 2017 r., w odpowiedzi na zapytanie ofertowe, powódka złożyła ofertę zgodnie z warunkami określonymi w zapytaniu ofertowym. Wartość żądanych przez pozwaną zestawów klocków L. M. – L. (...)określona została na 21.000 zł. W dniu 7 czerwca 2017 r. dokonano wyboru oferty powódki.

Następnie w dniu 27 czerwca 2017 r. strony zawarły umowę nr (...)oraz (...)Przedmiotem umowy (...) była dostawa sprzętu, pomocy dydaktycznych oraz innego wyposażenia dla Szkoły Podstawowej w P.. Szczegółowy zakres dostawy został określony w zapytaniu ofertowym.

Jak ustalił Sąd Rejonowy przedmiotem umowy (...) była dostawa sprzętu, pomocy dydaktycznych oraz innego wyposażenia dla Publicznego Gimnazjum w P.. Szczegółowy zakres dostawy został określony w zapytani ofertowym.

Zgodnie z § 6 ust. 4 umów w razie wystąpienia istotnej zmiany okoliczności powodującej, że wykonanie umowy nie leży w interesie publicznym, czego nie można było przewidzieć w chwili zawarcia umowy, Zamawiający może odstąpić od umowy w terminie 30 dni od powzięcia wiadomości o powyższych okolicznościach. W takim wypadku Wykonawca może żądać jedynie wynagrodzenia należnego mu z tytułu wykonania części umowy.

W dniu 25 lipca 2017 r. powódka dostarczyła przedmioty objęte zamówieniem. Pozwana potwierdziła, że dostawa jest zgodna z umową. W protokole odbioru nie stwierdzono żadnych nieprawidłowości.

W związku z wykonaną dostawą powódka w dniu 27 lipca 2017 r. wystawiła fakturę nr (...) obejmującą klocki L. M. na kwotę 10.500 zł brutto oraz fakturę (...) obejmująca klocki L. M. na kwotę 10.500 zł. W obu fakturach termin płatności określony został na dzień 22 września 2017 r.

Z dalszych ustaleń Sądu I instancji wynika, że pismem z dnia 29 sierpnia 2017 r. pozwana złożyła powódce zastrzeżenia do dostarczonego towaru, tj. klocków L. (...). Pozwana wskazała, że przedmiotem zamówienia były zastawy klocków L. (...) w wersji edukacyjnej (nr kat. (...)), natomiast powódka dostarczyła zestawy klocków L. (...) (nr kat. (...)). Z uwagi na to pozwana wskazała, że zwraca dostarczony towar, ponieważ nie spełnia on oczekiwań pozwanej i nie odpowiada specyfice projektu.

W odpowiedzi na złożone zastrzeżenia powódka w piśmie z dnia 5 września 2017 r. wyjaśniła, że nie wyraża zgody na przyjęcie klocków stanowiących przedmiot dostawy, bowiem wszystkie towary zostały odebrane bez zastrzeżeń, co potwierdzono w protokole odbioru, a ponadto brak jest podstaw do zwrotu, ponieważ towar jest zgodny z umową.

W dniu 22 września 2017 r. pozwana złożyła oświadczenie o częściowym odstąpieniu od umowy (...) z dnia 27 czerwca 2017 r. powołując się na § 6 ust. 4 umowy.

W odpowiedzi, pismem z dnia 25 września 2017 r. powódka zakwestionowała skuteczność oświadczenia, wobec czego wezwała pozwaną do zapłaty kwoty 21.000 zł. Wezwanie pozostało jednak bezskuteczne.

W ocenie Sądu Rejonowego powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości. Sąd I instancji przyjął, że zawarte przez strony umowy były umowami sprzedaży. Analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego uzasadniała, zdaniem Sądu Rejonowego, stwierdzenie, że powódka spełniła swoje obowiązki wynikające z łączących stron umów, dostarczając pozwanej przedmiot umowy zgodny z zapytaniem ofertowym. Podstawę zamówienia stanowił bowiem niebudzący wątpliwości, jednoznaczny i sporządzony przez pozwaną opis przedmiotu zamówienia w postaci zapytania ofertowego. W opisie tym wskazano na zestaw klocków L. (...). Sąd Rejonowy podkreślił, że pozwana nie wskazała w opisie na żadne numery katalogowe, które jednoznacznie wskazałyby, czy strona pozwana oczekuje wersji domowej, czy może edukacyjnej tego zestawu. Uczyniła to dopiero w piśmie z dnia 29 sierpnia 2017 r., w którym złożyła powódce zastrzeżenia do dostarczonego towaru. Sąd Rejonowy zwrócił uwagę, że również po złożonej ofercie pozwana nie kwestionowała zaproponowanych klocków, a także nie domagała się od powódki wskazania numerów katalogowych klocków, które powódka wskazała w formularzu ofertowym za cenę 21.000 zł. Zdaniem Sądu I instancji wyłączną przyczyną dostarczenia przez powódkę klocków odmiennych od tych, których ostatecznie oczekiwała pozwana było określenie przez pozwaną przedmiotu zamówienia w zapytaniu ofertowym.

Sąd Rejonowy powołał się na uzasadnienie wyroku z dnia 23 sierpnia 2013r. Krajowej Izby Odwoławczej, która wskazała, że wszelkie wątpliwości co do jednoznaczności zapisów SIWZ muszą być rozstrzygnięte na korzyść wykonawcy (KIO 1945/13).

Sąd Rejonowy przyjął także, że w niniejszej sprawie brak było podstaw do złożenia przez pozwaną oświadczenia o odstąpieniu od umowy nr (...) z powołaniem się na przesłanki z § 6 ust. 4 umowy, gdyż takie nie wystąpiły. Przede wszystkim nie wystąpiła przy wykonaniu umowy żadna zmiana okoliczności, której nie można było przewidzieć w chwili zawarcia umowy.

Sąd I instancji wskazał, że pozwana zamawiała nie tylko pomoce naukowe i dydaktyczne, czy też pomoce i artykuły szkoleniowe, ale również gry i zabawki. Natomiast aby wybrać wersję edukacyjną klocków należało dodatkowo sprecyzować i wskazać to określenie. Bez dodania określenia „wersja edukacyjna” przyjmuje się, że nabywca decyduje się na wersję domową.

Zdaniem Sądu Rejonowego powódka spełniła zatem swoje świadczenie dostarczając pozwanej przedmiot zamówienia, natomiast pozwana nie wywiązała się z ciążącego na niej obowiązku zapłacenia ceny. Sama wysokość świadczenia nie była kwestionowana przez pozwaną. Dlatego Sąd Rejonowy na podstawie art. 535 § 1 k.c. zasądził na rzecz powódki dochodzoną kwotę 21.000 zł. Od tej sumy zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie na podstawie art. 359 § 1 k.c. w zw. z art. 481 § 1 k.c. od dnia 23 września 2017 r. O kosztach procesu orzekł na podstawie art. 98 k.p.c.

Pozwana zaskarżyła powyższy wyrok w całości. W apelacji zarzuciła:

1.  naruszenie przepisów prawa materialnego, w tym:

- art. 65 § 2 k.c. poprzez jego niezastosowanie i niewyjaśnienie wszystkich okoliczności w związku z przesłankami zawarcia umowy i zamiarem stron, względem ustalenia zgodnego zamiaru stron i celu umowy, a oparcie się jedynie na jej brzmieniu i przyjęcie przez to, że umowa mimo, iż Kupującym był Zespół Szkół w P. (szkoła podstawowa, gimnazjum) nie wskazywała, iż Pozwana Gmina chciała kupić klocki lego (...) (...) w wersji edukacyjnej, a nie domowej;

- art. 546 § 1 k.c. poprzez jego niezastosowanie na okoliczność stwierdzenia braku udzielenia Pozwanemu (Kupującemu) przez Powoda (Sprzedającego) potrzebnych wyjaśnień o stosunkach prawnych i faktycznych dotyczących rzeczy przed zawarciem umowy, przede wszystkim o dostępnych na rynku dwóch wersji klocków lego (...) (...) w wersji edukacyjnej i domowej,

- art. 556 k.c. poprzez jego niezastosowanie, podczas gdy odpowiedzialność Powoda względem Pozwanej Gminy oparta jest na zasadzie rękojmi za wady fizyczne rzeczy, którą jest rodzaj sprzedanej wersji klocków L. (...) (...),

- art. 556 ¹ § 1 pkt. 1 k.c. poprzez jego niezastosowanie i brak stwierdzenia niezgodności rzeczy sprzedanej poprzez brak właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia, bowiem nabyte klocki L. (...) (...) nie miały ww. właściwości, ponieważ nie były wersją edukacyjną,

- art. 557 § 1 i 2 k.c. poprzez jego niezastosowanie i błędną interpretację, ponieważ wprawdzie Kupujący (Pozwany) zapoznał się ze stanem przedmiotu umowy w chwili wydania przedmiotu umowy, jednak z przyczyn od siebie niezależnych nie wiedział o wadzie w chwili zawarcia umowy, w związku z czym Powód nie jest zwolniony od odpowiedzialności z tytułu rękojmi,

- art. 560 § 1 k.c. poprzez niewłaściwą interpretację polegającą na przyjęciu, iż brak było podstaw do złożenia przez Pozwaną oświadczenia o odstąpieniu od umowy nr (...),

- art. 560 § 4 k.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie polegające na braku stwierdzenia, iż wada rzeczy jest wadą istotną wskutek czego Kupujący (Pozwana) może od umowy odstąpić.

2.  naruszenie przepisów prawa procesowego, w tym:

- art. 233 k.p.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie polegające na dowolnej ocenie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, co doprowadziło do uznania, iż:

a) strona Pozwana nie miała prawa do odstąpienia od umowy nr (...), tym samym do zaniechania zapłaty na rzecz Powoda,

b) Powód dostarczył towar zgodnie z zawartą przez strony umową,

c) z celu umowy nie wynika, iż Pozwanej Gminie zależało na wersji edukacyjnej klocków lego (...),

d) okoliczność, iż Kupującym jest Zespół Szkół w P. nie przesądzał o konieczności dostarczenia klocków w wersji edukacyjnej, a nie domowej,

e) Powódka spełniła swoje obowiązki wynikające z łączących stron umów dostarczając Pozwanej przedmiot umowy zgodny z zapytaniem ofertowym,

d) wyłączną przyczyną dostarczenia przez Powódkę klocków odmiennych od tych, których ostatecznie oczekiwała Pozwana było określenie przez Pozwaną przedmiotu zamówienia w zapytaniu ofertowym,

e) brak było podstaw do złożenia przez Pozwaną oświadczenia o odstąpieniu od umowy nr (...),

f) poprzez brak wskazania określenia „wersja edukacyjna" przyjmuje się, że nabywca decyduje się na wersję domową,

g) różnice między wersją edukacyjną, a wersją domową nie są bardzo istotne oraz iż nie można jednoznacznie wykluczyć przydatności wersji domowej jako pomocy dydaktycznej w szkole.

Wskazując na powyższe zarzuty pozwana wniosła o uwzględnienie apelacji w całości, zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od Powoda na rzecz Pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych za obie instancje.

W odpowiedzi na apelację powódka wniosła o jej oddalenie, wskazując na trafność orzeczenia Sądu Rejonowego oraz zasądzenie od pozwanej kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest niezasadna.

W ocenie Sądu Okręgowego pozwana nie zakwestionowała skutecznie ani oceny dowodów dokonanej przez Sąd Rejonowy i jego ustaleń faktycznych, ani oceny prawnej, a jej zarzuty naruszenia przepisów prawa procesowego i materialnego są chybione. Sąd Okręgowy dokonując we własnym zakresie oceny materiału dowodowego nie znalazł przyczyn i podstaw uzasadniających poczynienie ustaleń odmiennych, niż poczynione przez Sąd pierwszej instancji i w konsekwencji uznał je za własne.

Pozwana w apelacji zarzuciła naruszenie szeregu przepisów regulujących umowę sprzedaży, w tym przepisów o rękojmi za wady. Należy zatem podkreślić, że kupujący aby mógł skorzystać z uprawnień przysługujących mu z rękojmi za wady rzeczy sprzedanej musi przede wszystkim wykazać, że taka wada rzeczy rzeczywiście istniała. Odpowiedzialność sprzedawcy ma charakter absolutny i jest oparta na zasadzie ryzyka, ale to na kupującym spoczywa ciężar udowodnienia podstawowej przesłanki odpowiedzialności sprzedawcy, czyli wady rzeczy sprzedanej.

Tymczasem zebrany w niniejszej sprawie materiał dowodowy nie dawał żadnych podstaw do takiej konstatacji. Pozwana wady rzeczy upatrywała w rodzaju wersji klocków sprzedanych przez powódkę, jej zdaniem nabyte klocki nie miały właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć, ponieważ nie były wersją edukacyjną. Stanowisko pozwanej było w ocenie Sądu Okręgowego niezasadne. Słusznie Sąd Rejonowy wskazał na jednoznaczne zapisy umowy łączącej strony, ale podkreślić także należy, że przy ocenie rodzaju przedmiotu zamówienia znaczenie miało również zapytanie ofertowe, sporządzone przez samą pozwaną, zawierające opis przedmiotu umowy. Specyfikacja ta zawiera opis sposobu przygotowania oferty, opis sposobu rozliczeń i z założenia jest podstawowym dokumentem określającym zasady udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia i swoistą instrukcją dla oferentów. To pozwana sporządziła zapytanie ofertowe, w którym wskazała, że przedmiotem zamówienia są m.in. klocki L. M..

Wbrew stanowisku pozwanej fakt, że przedmiot zamówienia miał być dostarczony do szkół, nie uzasadniał niejako automatycznego założenia, że zamówienie dotyczy wersji edukacyjnej. Zamówienie bowiem zawierało także zabawki raczej nie mające takiego charakteru (balony, samochodzik z napędem elektrycznym). Nie sposób także podzielić zarzutów apelacji, że powódka nie udzieliła pozwanej wyjaśnień o dostępnych dwóch wersjach klocków. To pozwana złożyła zapytanie ofertowe, to pozwana wskazała, jaki rodzaj klocków zamierza nabyć. Nic nie stało na przeszkodzie aby pozwana dołożyła należytej staranności przy składaniu zapytania ofertowego i poprzedziła je sprawdzeniem jaki rodzaj klocków L. M. jest dostępny na rynku i już w zapytaniu ofertowym zawarła dodatkowe cechy charakteryzujące dany rodzaj klocków, którymi jest zainteresowana. Jeżeli nawet miała wątpliwości, to po złożeniu ofert był czas aby poprzez żądanie wyjaśnień od oferentów te wątpliwości wyjaśnić. Logicznym wydaje się stanowisko Sądu Rejonowego, że brak dodatkowej cechy w opisie przedmiotu zamówienia, precyzującej, że chodzi o wersję edukacyjną, albo chociaż numeru katalogowego, uprawniał powódkę do przyjęcia, że zamówienie dotyczy tzw. wersji domowej, a nie wersji zindywidualizowanej dodatkową cechą: „edukacyjna”, gdy nie została ona ujęta w zapytaniu ofertowym. Jak słusznie zauważył Sąd I instancji ewentualne nieścisłości czy niejednoznaczności stanowiska zamawiającego nie mogą rodzić negatywnych skutków wobec wykonawców. W tej sytuacji pozwana nie może skutecznie częściowo odstąpić od umowy łączącej strony, bowiem nie zostały spełnione przesłanki do skorzystania z tego uprawnienia.

W związku z powyższym Sąd Okręgowy podzielił stanowisko Sądu Rejonowego, że powódka wywiązała się z obowiązków wynikających z łączącej strony umowy, gdyż dostarczyła pozwanej przedmiot umowy zgodny z zapytaniem ofertowym i umową. Natomiast pozwana wszystkich postanowień umowy nie wykonała, gdyż nie uiściła umówionej ceny za dostarczony towar. Wysokość żądanej kwoty nie była kwestionowana i Sąd Rejonowy zasadnie zasądził od pozwanej na rzecz powódki dochodzoną pozwem kwotę.

Mając zatem na uwadze wskazane wyżej okoliczności Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł, jak w wyroku.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 2 pkt. 5 i § 10 ust. 1 pkt. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu.

Dorota Ciejek Bożena Charukiewicz Agnieszka Żegarska