Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 kwietnia 2019 r.

Sąd Okręgowy w Zielonej Górze, IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Bogusław Łój

Protokolant: sekretarz sądowy Joanna Dejewska vel Dej

po rozpoznaniu w dniu 28 marca 2019 r. w Zielonej Górze

sprawy z odwołania R. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 09.11.2018 r. znak (...)

o emeryturę pomostową

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznanie odwołującemu R. S. prawo do emerytury pomostowej od dnia 18.09.2018 r.

SSO Bogusław Łój

Sygn. akt IV U 1532/18

UZASADNIENIE

Decyzją z 09.11.2018 r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił wnioskodawcy R. S. prawa do emerytury pomostowej, wskazując, że wnioskodawca nie udowodnił okresu pracy w szczególnych warunkach wynoszącego co najmniej 15 lat oraz przed 01.01.1999 r. nie wykonywał prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy z 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych lub art. 32 i art. 33 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W odwołaniu od powyższej decyzji wnioskodawca R. S. wniósł o jej zmianę, wywodząc, że w okresie od 01.06.1978 r. do 31.05.2004 r. pracował w Spółdzielni Kółek Rolniczych w K. w szczególnych warunkach jako traktorzysta – do 30.04.1993 r. Jego praca polegała na transporcie wapna, materiałów budowlanych, nawozów, zboża, mąki itp. Od 01.05.1993 r. pracował jako kierowca samochodu ciężarowego o ciężarze powyżej 3,5 tony, wykonując prace transportowe, przewożąc węgiel brunatny, buraki, materiały budowlane, wapno lub zboże.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji. Pozwany nie uwzględnił jako okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach okresów zatrudnienia w (...) w K.:

- od 01.06.1978 r. do 30.04.1993 r., gdyż w świadectwie pracy w szczególnych warunkach nie określono rodzaju pracy ściśle według wykazu, działu i pozycji rozporządzenia, a nadto przedłożona dodatkowa dokumentacja jednoznacznie nie potwierdza, czy wnioskodawca zatrudniony na stanowisku traktorzysty wykonywał prace w transporcie czy prace polowe;

- od 01.05.1993 r. do 31.12.1998 r., gdyż w świadectwie pracy w szczególnych warunkach nie określono rodzaju pracy ściśle według wykazu, działu i pozycji rozporządzenia, a nadto w znajdującej się w aktach dokumentacji występują rozbieżności co do zajmowanych przez wnioskodawcę stanowisk. Dokumentacja znajdująca się w aktach mnie potwierdza nadto, czy wnioskodawca wykonywał pracę w samochodach o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca R. S., urodzony (...), złożył organowi rentowemu wniosek o emeryturę pomostową 12.09.2018 r., pozostając w stosunku pracy do 12.10.2018 r.

Pozwany uwzględnił wnioskodawcy 41 lat i 2 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

Do stażu pracy w szczególnych warunkach uwzględniono okresy zatrudnienia wnioskodawcy od 01.06.2004 r. do 03.03.2017 r. i od 01.09.2017 r. do 18.09.2018 r. (z wyłączeniem okresów przebywania na zasiłkach chorobowych i urlopach bezpłatnych), tj. 12 lat, 1 miesiąc i 29 dni.

okoliczności niesporne, ustalone na podstawie akt organu rentowego

Wnioskodawca nabył uprawnienia do kierowania pojazdami:

- kategorii C – od 11.10.1985 r.;

- na autobusy – od 28.04.1985 r.;

- jako kierowca ciągnika – od 19.04.1977 r.

dowód: okazanie dokumentu – prawa jazdy, k. 23 akt sąd.

W okresie od 01.06.1978 r. do 31.05.2004 r. wnioskodawca był zatrudniony w Spółdzielni Kółek Rolniczych w K., w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowiskach:

- traktorzysty – od 01.06.1978 r. do 30.04.1993 r.;

- kierowcy samochodu ciężarowego – od 01.05.1993 r. do 31.12.1998 r.

Do obowiązków wnioskodawcy na stanowisku traktorzysty należało przewożenie ładunków przydzielonym pojazdem oraz wykonywanie prac rolnych. Pracę wykonywał i w transporcie, i w polu. Transportował wapno, nawozy, materiały budowlane, zboże.

Następnie, gdy (...) zakupiła samochody ciężarowe, przekwalifikowała część traktorzystów – w tym wnioskodawcę – by pracowali jako kierowcy tych pojazdów.

Wnioskodawca na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego kierował pojazdem (...)o ładowności 6 ton bez przyczepy, 10-12 ton z przyczepą, a następnie pojazdem (...) o ładowności 12 ton. Woził wapno, materiały budowlane – żwir, cegły, cement. W razie potrzeby kierował cysterną w celu odwiezienia paliwa do zakładowej stacji paliw.

Wynagrodzenie było akordowe, więc pracownicy pracowali jak najdłużej, co najmniej 8 godzin dziennie.

Zdarzało się, szczególnie w okresach żniw, że kierowcy samochodów ciężarowych na kilka dni mogli być traktorzystami.

Wnioskodawca nie jeździł samochodem osobowym – który przysługiwał dyrektorowi. Kierował samochodem (...) tylko w celu dowiezienia pracowników do pracy – potem pracował normalnie, co najmniej 8 godzin jako kierowca samochodu ciężarowego.

dowód: - zeznania świadka Z. J., k. 22v-23 akt sąd.;

- zeznania świadka C. R., k. 23-23v akt sąd.;

- zeznania wnioskodawcy, k. 23v-24 w zw. z k. 22v akt sąd.;

- akta osobowe wnioskodawcy, w tym świadectwo pracy z

31.05.2004 r., k. 13, umowa o pracę, angaże, k. 9-11, zakres

czynności i obowiązków, k. 6-8;

- świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z

11.02.2002 r., w aktach emerytury pomostowej, k. 15;

- zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z 16.05.2001 r., w

aktach kapitału początkowego;

- dowód osobisty, k. 16-18, legitymacja ubezpieczeniowa, k. 19-22

akt rentowych

Sąd rozważył, co następuje.

Odwołanie okazało się zasadne.

Zgodnie z art. 4 ustawy z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1924), prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem art. 5-12, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1) urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r.;

2) ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;

3) osiągnął wiek wynoszący co najmniej 60 lat dla mężczyzn;

4) ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 25 lat dla mężczyzn;

5) przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS;

6) po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

7) nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy.

Prace w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 32 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1270 ze zm.) wymienione są w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 07.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983 r., Nr 8, poz. 43 ze zm.). Zgodnie z § 2 ust. 1 tego rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. W myśl ust. 2, okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy.

Należy w tym miejscu zauważyć, że dla oceny czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie jest kluczowa nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r. (wyroki Sądu Najwyższego z dnia: 14.09.2007 r., III UK 27/07, OSNP 2008/21-22/325; 19.09.2007 r., III UK 38/07, OSNP 2008/21-22/329; 06.12.2007 r., III UK 66/07, LEX nr 483283; 22.01.2008 r., I UK 210/07, OSNP 2009/5-6/75; 24.03.2009 r., I PK 194/08, LEX nr 528152).

Wskazać też należy, że zgodnie z treścią przepisu art. 473 § 1 k.p.c., w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych dowód z zeznań świadków jest dopuszczalny w zasadzie co do wszystkich faktów spornych lub niemożliwych do udowodnienia za pomocą dowodu z dokumentu, a nawet ponad i przeciwko osnowie dokumentu (por. wyrok SN z 08.12.1998 r„ II UKN 357/98, OSNP 2000/3/112, LEX nr 38907, uchwała SN z 24.09.1984, III UZP 6/84, LEX nr 14625). Postępowanie sądowe zainicjowane wniesieniem przez ubezpieczonego odwołania od decyzji organu rentowego toczy się bowiem według zasady swobodnej oceny dowodów, wyrażonej w art. 233 § 1 k.p.c. Zgodnie zaś z art. 233 § 1 k.p.c. Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału.

W niniejszej sprawie okolicznością sporną było posiadanie przez wnioskodawcę stażu pracy w szczególnych warunkach w wymiarze co najmniej 15 lat oraz wykonywanie prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy z 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych lub art. 32 i art. 33 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, przed 01.01.1999 r. Pozostałe przesłanki uzyskania prawa do emerytury pomostowej, wymienione w art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych, wnioskodawca bezspornie spełnił.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe prowadzi do wniosku, że odwołujący się w sporym okresie zatrudnienia w Spółdzielni Kółek Rolniczych w K., stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę:

- od 01.06.1978 r. do 30.04.1993 r. – na stanowisku traktorzysty, określoną w Dziale VIII, poz. 3 wykazu A, stanowiącego załącznik do ww. rozporządzenia;

- od 01.05.1993 r. do 31.12.1998 r. – na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, określoną w Dziale VIII, poz. 2 wykazu A.

Dowodzą tego spójne i logiczne zeznania świadków Z. J. i C. R. oraz zgodne z nimi zeznania samego wnioskodawcy, poparte materiałem dowodowym w postaci dokumentacji pracowniczej – zwłaszcza świadectw pracy, umów o pracę, angaży czy zaświadczeń o zatrudnieniu i wynagrodzeniu.

Świadek Z. J. poznał wnioskodawcę, od kiedy objął stanowisko dyrektora (...) w styczniu 1979 r. Świadek był dyrektorem (prezesem) aż do likwidacji zakładu. Potwierdził, na jakich stanowiskach pracował wnioskodawca, jakimi pojazdami jeździł i na jakich zasadach wykonywał swoje obowiązki. Opisał okoliczności związane z przekwalifikowaniem wnioskodawcy z traktorzysty na kierowcę samochodu ciężarowego.

Świadek C. R. pracował razem z wnioskodawcą w (...) w K. przez cały sporny okres. Potwierdził stanowiska zajmowane przez wnioskodawcę i zasady wykonywania pracy. Zeznał, że przywożenie (...) pracowników nie wchodziło w zakres co najmniej 8-godzinnego dnia pracy kierowcy samochodu ciężarowego. Świadek również pamiętał, jakimi samochodami jeździł wnioskodawca.

Dokumentacja pracownicza wnioskodawcy potwierdza zeznania świadków i strony. Chodzi nie tylko o świadectwa pracy, ale też umowę o pracę z 01.06.1978 r. czy angaże. Angaż z 30.04.1993 r. wymienia stanowisko „kierowca-traktorzysta”. Jest to ostatni dzień pracy wnioskodawcy na stanowisku traktorzysty. Angaż z 07.06.1994 r. wymienia jedynie stanowisko „kierowca”, jednak doprecyzowanie, o jakiego kierowcę chodzi, wynika z zeznań świadków.

Zaznaczyć też należy, że wnioskodawca okazał uprawnienia do kierowania odpowiednimi pojazdami, zgodnymi z nazwą stanowiska, w poszczególnych okresach zatrudnienia w (...).

Jak ustalił sąd – zdarzało się, szczególnie w okresach żniw, że kierowcy samochodów ciężarowych na kilka dni mogli zostać przesunięci na stanowisko traktorzysty. Jednak obie prace bez wątpienia należą do prac w szczególnych warunkach, nawet jeśli praca traktorzysty wykonywana jest w rolniczym zakładzie pracy.

Sąd Okręgowy zdecydowanie opowiada się za tą linią orzeczniczą, zgodnie z którą przyjęcie, że tylko kierowcy ciągników bądź kombajnów zatrudnieni w firmach transportowych wykonywali pracę w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 32 ust. 2 u.e.r.f.u.s., wypaczałoby sens tej regulacji, bowiem ze względu na ich specyfikę, pojazdy te wykorzystywane są do określonych dla nich czynności, w tym prac polowych, z którymi wiąże się także szereg czynności transportowych. Innymi słowy, dla oceny charakteru pracy, jako pracy w warunkach szczególnych, nie ma znaczenia, że prace kierowców ciągników ujęte zostały w dziale VIII rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43) – „W transporcie”. Charakter pracy kierowcy ciągnika wykonującego wyłącznie transport oraz kierowcy ciągnika wykonującego w pewnych okresach wyłącznie transport, w innych zaś przemiennie transport i prace polowe nie różni się – polega bowiem na kierowaniu określonym pojazdem mechanicznym. Co więcej praca polowa może być bardziej uciążliwa (wyroki: SA w Gdańsku z dnia 26.01.2016 r., sygn. akt III AUa 1477/15, z dnia 24.02.2016 r., sygn. akt III AUa 1766/15, SA w Rzeszowie z dnia 11.02.2016 r., sygn. akt III AUa 719/15).

Skoro więc wnioskodawca pracował w całym spornym okresie zatrudnienia od 01.06.1978 r. do 31.12.1998 r., wykonując pełnowymiarowo obowiązki opisane powyżej, to niezależnie od nazw stanowisk pracy wpisanych w dokumentacji, należy uznać, że pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych. Zeznania świadków i zgodne z nimi zeznania samego wnioskodawcy wyjaśniły zatem wątpliwości podnoszone przez organ rentowy co do treści świadectw pracy, pozostałych dokumentów pracowniczych i wpisanych tam danych.

Pozwany organ rentowy uwzględnił bowiem okres pracy wnioskodawcy w łącznym wymiarze ponad 12 lat, a więc łącznie ze wskazanym wyżej okresem pracy w charakterze kierowcy samochodu ciężarowego i był to okres przed 1.01.1999 r. Wnioskodawca wskazał ponad 15 letni okres pracy w warunkach szczególnych.

Podsumowując, sąd ustalił, że w ww. okresie wnioskodawca pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, a zatem spełnił przesłanki określone w art. 4 pkt 2 i pkt 5 ustawy o emeryturach pomostowych.

Mając powyższe na względzie, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., orzeczono jak w sentencji wyroku, przyznając wnioskodawcy prawo do emerytury pomostowej od dnia ukończenia przez wnioskodawcę 60 roku życia.